VERVOLGD OM HUN GELOOF Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

E D U C A T I E “VERVOLGD OM HUN GELOOF” Een verzameling educatieve materialen en methodieken

100 BEF

Educatief pakket van Amnesty International Vlaanderen vzw • Kerkstraat 156 - 2060 Antwerpen - info: 03/271.16.16

E D U C A T I E “VERVOLGD OM HUN GELOOF” Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Inhoudstafel Vervolgd om hun geloof Wie is wie? Inhoudelijke opdrachten bij het videoprogramma Werken met gedichten De God van de kinderen & Bekentenis Opdrachten Wij werden veroverd & Waarom hebt gij mij verlaten Werken met teksten Vuur Godsdiensten en mensenrechten Zoekopdracht Formuleer je eigen standpunt Boeddhistische nonnen zingen een liedje in Tibet Werken met songs Exodus (Bob Marley) De rastafari’s Woordspel Voor de leerkracht Bijlagen Het lesmateriaal van Amnesty International Beoordeling

p.1 p.2 p.3 p.4 p.5 p.6 p.7 p.8 p.10 p.11 p.12 p.13 p.14 p.15 p.20 p.23

1

Vervolgd om hun geloof

Wie is wie? 1. Pater Moon Ik-hwan (°1918 – ✝1994) bracht in 1989 een bezoek aan Noord-Korea. Daarvoor kreeg hij een gevangenisstraf van 5 jaar. Hij werd vervroegd vrijgelaten op 24 december 1992. 2. Thich Tri Sieu (°1944), een boeddhistische monnik, was professor aan de Van Hanh universiteit in Saigon, Vietnam. Hij werd in 1984 gearresteerd en in 1988 ter dood veroordeeld wegens “pogingen om de regering omver te werpen.”. Na internationaal protest werd zijn straf omgezet in 20 jaar opsluiting. In 1998 kwam hij vrij. Hij staat nu onder huisarrest. 3. Thich Tue Si (°1941), een boeddhistische monnik, werd in 1984 gearresteerd en in 1988 ter dood veroordeeld wegens “samenzwering om de regering omver te werpen”. Na internationaal protest werd zijn straf omgezet in 20 jaar opsluiting. In 1998 kwam hij vrij. Hij staat onder huisarrest. 4. Im Su-kyong werd gearresteerd in 1989. Ze had een verbod van de regering in de wind geslagen door het Wereldfestival van Jongeren en Studenten bij te wonen in Pyongyang in Noord-Korea. Ze werd vervroegd vrijgelaten in december 1992. 5. Vier Amerikaanse nonnen, Maura Clarke, Ita Ford, Dorothy Kazel en Jean Donovan, werden verkracht en vermoord door leden van de Nationale Garde in El Salvador op 2 december 1980. 6. Zes jezuïeten (Ignacio Ellacuria, Juan Ramon Moreno, Segundo Montes Mozo, Amando Lopez Quintana, Joaquin Lopez y Lopez en Ignacio Martin-Baro) van de Universiteit van Centraal-Amerika in San Salvador werden vermoord door Salvadoraanse militairen op 16 november 1989, samen met 2 vrouwen (Elba Julia Ramos en Celina Maricet Ramos) die een onderkomen hadden gezocht op de universiteit.

Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

2

Vervolgd om hun geloof Inhoudelijke opdrachten bij het videoprogramma 1. Wie deed de volgende uitspraak? “Ik kan niet goedkeuren dat vorsten over het geweten van hun onderdanen heersen en hen de vrijheid van geloof ontnemen.” ………………………………………………………………………………………………. 2. In welk document vinden we het volgende artikel? “Iedereen heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst.” ………………………………………………………………………………………………. 3. Wie nam het volgende standpunt in? Over welke éénwording heeft hij het? “Een christelijk leven is het werken aan vrede, rechtvaardigheid, liefde. Allemaal besloten in Gods Koninkrijk. Zonder éénwording is dat niet mogelijk.” ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. 4. Waarom zet de kerk zich in Guatemala in voor de indianen? ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. 5. Duid (eventueel met de hulp van een atlas) op deze wereldkaart de landen aan, waarover gesproken wordt in het videoprogramma, namelijk: Saoedi-Arabië, Zuid-Korea, Honduras, Vietnam, China, Turkije, Tibet, Guatemala en El Salvador.


3

Werken met gedichten

De God van de kinderen -

voor Elena Gascon-Vera

Zij kleedden haar uit en bonden haar vast en sprekend met de precisie van diplomaten en chirurgen vroegen zij haar in welke God ze geloofde die van de moren of die van de joden haar hoofd hangend en zo ver weg bleef ze zeggen Ik geloof in de God van de kinderen Marjorie Agosin, Chili Uit: “Liefde kon maar beter naamloos zijn” - Daan Bronkhorst – De Geus

Bekentenis (fragmenten) Jij hebt me verleid, Heer en ik liet me verleiden. Jouw onschuldige kinderogen zijn als klauwen in mijn lijf geslagen. Ja, jij hebt mij verleid, sterker was je dan mijn geest en ik liet mij verleiden. De laster van mijn rechters is niet meer van belang en evenmin de spot van hen die mij verjagen, mij laten liggen als een vod, om niet besmet te raken. Julia Esquivél, Guatemala Uit: “Wereldwijd brevier 2” - Wereldwijd


4

Werken met gedichten Opdrachten Wie is “de God van de kinderen”? Wat roept die term bij jou op? Waaraan denk je spontaan als je die benaming hoort? Schrijf alles op wat er daarover bij jou opkomt in de wolk.

In het gedicht van Esquivél noemt de ik-persoon zich “een vod” die men liet liggen “om niet besmet te raken”. Waarom “een vod”? Waarom “besmet”? Schrijf je antwoorden in de tekstballonnetjes.


5

Werken met gedichten

Wij werden veroverd, maar niet overwonnen (fragmenten) Wij danken u, Heer, wij worden voortdurend vervolgd, maar ze krijgen ons niet te pakken.

Veroverd, vervolgd, opgesloten… waarvoor de Heer dan nog danken?

Wij danken u, Heer, de bijbel wordt ons afgepakt en verbrand, soldaten gebruiken hem als toiletpapier, maar uw woord raakt niet bezoedeld. Wij danken u, Heer, wij worden opgesloten in diepe krochten, maar steeds ontsnapt onze geest. Indiaanse vluchteling, Guatemala Uit: “Wereldwijd brevier 2” – Wereldwijd

Waarom hebt gij mij verlaten? (fragment) (naar psalm 21, 22) Mijn God, mijn God waarom hebt gij mij verlaten? Een karikatuur ben ik geen mens Mikpunt van spot In alle kranten wordt om mij gelachen Tanks rondom Mitrailleurs die naar mij wijzen En overal prikkeldraad Prikkeldraad onder stroom Ik ben een naam in hun papieren Ik kreeg een nummer in mijn huid Gefotografeerd achter prikkeldraad Als op een röntgenfoto zijn al mijn beenderen te tellen Ik ben niemand meer

Ik ben… 1. een karikatuur 2. 3. 4. 5. (Vul verder aan) Breng de situatie van de ik-figuur in verband met de afwezigheid van God.

Ernesto Cardenal, Nicaragua Uit: “De kruisweg van Woensdrecht” – Jan Zuidgeest – De Horstink, Amersfoort


6

Vuur Werken met teksten

Brandweer In de nacht van 9 op 10 november 1938 werden in Hitler-Duitsland bijna 200 synagogen in brand gestoken. De brandweer mocht niets doen! Antwerpen Op 14 april 1941 plunderden 100 leden van de “Volksverweering” en van de “Zwarte Brigade” de joodse buurt in Antwerpen. De synagoges in de Van den Nestlei en in de Oostenstraat werden in brand gestoken evenals het huis van rabbijn Rottenberg.

Kerstoffensief Aan de vooravond van Kerstmis werden op talrijke plaatsen in heel Indonesië aanslagen gepleegd tegen christelijke kerken waar zich gelovigen hadden verzameld voor de kerstmis. Ook huizen van priesters waren het doelwit. Er vielen 15 dodelijke slachtoffers, 95 mensen werden gewond. Uit: “De Morgen” van 26/12/2000

Brandstichting Onbekenden hebben op oudejaarsnacht* geprobeerd brand te stichten in een moskee aan de Klinkstraat in Turnhout. * 1 januari 1997 Uit: www.concentra.be In brand gestoken Op 11 maart 1994 (de dag voor het islamitische suikerfeest) werd om 2 uur ’s morgens brand gesticht in de moskee van Veles, niet ver van Skopje in Macedonië.

Platgebrand In maart 1999 werd in Zowudomai in de provincie Lofa in Liberia de moskee platgebrand in een treffen tussen de Lorma en de Mandingostam. Wat zouden de motieven van de brandstichters kunnen zijn? (Zet hun bedoelingen in de “W”)


7

Werken met teksten Godsdiensten en mensenrechten Woord en daad • •

Artikel 18 van de Universele Verklaring is haast volledig gewijd aan het recht op vrijheid van godsdienst. Toch werd in Amnesty’s jaarboek van 1998 melding gemaakt van gevallen van marteling, politieke moord en gewetensgevangenschap waarbij de religie een rol speelde. En dat in 48 landen.

Godsdienst en mensenrechten: een moeilijke relatie Religies en mensenrechten leven op gespannen voet. •

Enerzijds zijn in alle wereldreligies uitgangspunten voor de mensenrechten te vinden. In alle grote religies geldt een verbod op willekeur van macht, op marteling en mishandeling. De wereldreligies benadrukken de betekenis van de menselijke waardigheid en de kracht van naastenliefde en mededogen. Religieuze leiders en gedreven gelovigen zijn vaak vooraanstaande voorvechters en verdedigers van de mensenrechten geweest.

•

Anderzijds hebben godsdienstige overtuigingen vaak tot mensenrechtenschendingen geleid. Onverdraagzame leiders hebben regelmatig misbruik gemaakt van de religie om op te roepen tot haat. Religieuze tradities zijn soms in strijd met de mensenrechten: Binnen de rooms-katholieke kerk bestaat nog altijd geen gelijkheid tussen man en vrouw.

In de meeste islamstromingen zijn de geestelijke leiders voorstander van de doodstraf en van wrede straffen zoals geseling en amputatie.

In de opvattingen van de meeste hindoeleiders heeft het kastenstelsel nog altijd bestaansrecht. Joodse gelovigen zijn vaak onderworpen aan conservatieve rabbi’s die bv. hun toestemming om een huwelijk kunnen onthouden. Een moeilijk gesprek Religies en mensenrechten hebben dus nog veel met elkaar te bespreken. • Een religie die alleen maar plichten en geboden benadrukt, legt het af tegen de rechten en vrijheden die de mensenrechten hebben ingevoerd. • Een visie op mensenrechten die alleen maar kijkt naar rechtsregels, schiet tekort ten opzichte van diepe overtuigingen en solidariteit zoals de religies die uitdragen. Naar: “Afgrond roept tot afgrond” (Mensenrechten en religie) – Daan Bronkhorst – Balans 1999 Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

8

Zoekopdracht Zoek informatie over • de positie van de vrouw in de rooms-katholieke kerk • doodstraf, geseling en amputatie in de sharia, de islamitische wet • het kastenstelsel • het joodse huwelijk. Die informatie kun je vinden in • boeken over de wereldgodsdiensten (vb. “Godsdiensten in de wereld” – Martin E. Marty e.a. – De Lantaarn), • encyclopedieën (vb.”Encarta”), • op het internet: sleutelwoorden zijn: “katholicisme” (“catholic church”) + “positie van de vrouw” (“woman’s place/role”), “hindoeïsme” (“hinduism”) + “kasten” (“caste”), “sharia” + “doodstraf” (“death penalty”), “sharia” + “stokslagen” (“flogging”), “sharia” + “amputatie” (“amputation”), “jodendom” (“Judaism”) + “huwelijk” (“marriage”).

1. De positie van de vrouw in de rooms-katholieke kerk

2. Doodstraf, geseling en amputatie in de islamitische wet Misdaad:

Misdaad:

Misdaad:


9

3. Het kastenstelsel

Kasteloos:

4. Het huwelijk bij de joden


10

Formuleer je eigen standpunt Wat vind jij over de positie van de vrouw in de katholieke kerk? Voor Tegen

Mijn oordeel

Wat vind jij over de strenge straffen in de islamitische wetgeving? Voor Tegen

Mijn oordeel

Voor

Wat vind jij van het kastenstelsel? Tegen

Mijn oordeel

Wat vind jij van de macht van rabbi’s bij het afsluiten van een huwelijk? Voor Tegen

Mijn oordeel


11

Werken met teksten Boeddhistische nonnen zingen een liedje in Tibet 1/3de Bijna 1/3de van de honderden politieke gevangenen, die in Tibet worden vastgehouden, zijn vrouwen. Velen worden gemarteld. De meesten zijn nonnen die straffen uitzitten van 2 of 3 jaar “heropvoeding door arbeid”. Rigzin Choenyi Rigzin Choenyi’s verhaal is in Tibet niet uitzonderlijk. In september 1989 riep zij met 5 andere nonnen op een markt in het centrum van Lhasa leuzen voor onafhankelijkheid. Rigzin Choenyi werd in oktober 1989 veroordeeld tot 7 jaar gevangenisstraf. Gevangenisstraf met 8 jaar verlengd De non Phuntsog Nyidron werd in 1989 veroordeeld tot 9 jaar gevangenisstraf. Haar straf werd in oktober 1993 met 8 jaar verlengd. Phuntsog Nyidron kreeg die bijkomende straf, omdat ze in samenwerking met 13 andere nonnen onafhankelijkheidsliederen had opgenomen op een cassetterecorder, die de gevangenis was binnengesmokkeld. Op de band noemde ieder van de 14 nonnen haar naam en droeg een lied of gedicht op aan vrienden en aanhangers. Op de band stonden o.a. de woorden: “Ons eten lijkt op varkensvoer, we worden geslagen en bruut behandeld. Maar dat zal de standvastigheid van het Tibetaanse volk niet veranderen.” Uit: “Vrouwenrechten zijn mensenrechten” – Amnesty International Inlevingsopdracht Kruip even in de huid van Phuntsog Nyidron. • Je zit 9 jaar in de gevangenis omdat je geweldloos bent opgekomen voor een onafhankelijk Tibet. (Het land is 45 jaar geleden door China aangehecht.) • Wat zou jij doen?

JOUW KEUZE 1. Je houdt je rustig. Je hebt je lesje wel geleerd. 2. Je laat je niet afschrikken. Je gaat op een rustige manier verder met je geweldloze actie.


12

Werken met songs Exodus Bob Marley (uit “Legend”) Uittocht, Gods volk komt in beweging Heel wat mensen zullen je willen tegenhouden Wanneer je Gods licht ziet stralen Maar laat me je vertellen dat, als je rechtvaardig bent, Alles in orde zal komen We zullen nieuwe wegen opgaan We zijn de generatie Die heel wat onheil heeft moeten verduren Uittocht, Gods volk komt in beweging Trek je ogen open en denk diep na Ben je tevreden Met het leven dat je leidt? Wij weten waar de toekomst ligt Wij weten waar we vandaan komen We trekken weg uit Babylon We gaan naar ons vaderland Uittocht, Gods volk komt in beweging Gods volk komt in beweging Stuur ons een nieuwe broeder Mozes, we gaan door de Rode Zee trekken Gods volk komt in beweging Stuur ons een nieuwe broeder Mozes, we gaan door de Rode Zee trekken Uittocht, Gods volk komt in beweging Kom in beweging! Trek je ogen open en denk diep na Ben je tevreden Met het leven dat je leidt? Wij weten waar de toekomst ligt Wij weten waar we vandaan komen We trekken weg uit Babylon We gaan naar ons vaderland Uittocht, Gods volk komt in beweging Kom in beweging!


13

De rastafari’s (naar “Rastafarianism: an overview”) Stichter: Marcus Garvey Ontstaan: 1930 in Jamaica Organisatie: geen officiële kerken of leiders De rastafari’s (of rasta’s) worden doorgaans in verband gebracht met dreadlocks (lange, gedraaide lokken), marihuana, reggae en de kleuren rood, geel en groen (de Ethiopische vlag). Toch is het rastageloof meer dan een louter Jamaicaanse godsdienst. De rastabeweging is ontstaan in de sloppenwijken van Kingston, maar ondertussen heeft ze zich verspreid over de hele wereld. Momenteel zijn er 700.000 leden.

Geschiedenis Marcus Garvey ✝ In de jaren 20 ijverde Marcus Garvey (°1887 - 1940) voor een “terug-naar-Afrika”-beweging. Vaak sprak hij over de bevrijding van zijn volk door een Afrikaanse koning. Ondanks de afschaffing van de slavernij in 1834 waren immers heel wat zwarte Jamaicanen nog altijd geketend aan armoede, vernedering en onderdrukking. Ras Tafari ✝ Garvey’s uitspraak werd werkelijkheid toen in 1930 Ras (= prins) Tafari Makonnen (°1892 - 1975) zich tot keizer van Ethiopië liet kronen. Hij nam de naam Haile Selassie (“Kracht van de Drievuldigheid”) aan en beweerde af te stammen van koning Salomo. Dat was de echte start van de rastabeweging. Eén van de leiders van die beweging, Leonard Howell, werd in 1933 gearresteerd door de Jamaicaanse regering wegens “het prediken van een revolutionaire leer”. Hij propageerde haat tegen het blanke ras, de terugkeer naar Afrika en duidde Haile Selassie aan als de grote zwarte leider. Een hoofddoelstelling van de rasta’s was de terugkeer naar Afrika. Haile Selassie overtuigde hen tijdens een bezoek aan Jamaica in 1966 niet uit te wijken naar Ethiopië (Sion, het beloofde land) vooraleer de Jamaicaanse zwarten waren bevrijd. De afzetting en dood van Haile Selassie in 1975 waren voor de rasta’s een moeilijk moment. De bevrijder bleef echter voortleven in de geest van zijn volgelingen.

Leer God God is verschenen in de personen van Mozes, Elia, Jezus en Haile Selassie Dreadlocks Het uiterlijk van de rasta’s wordt sterk bepaald door hun lange, gedraaide lokken (“dreadlocks”) naar het voorbeeld van de joodse richter Simson . Babylon Rasta’s zijn overtuigd van de ondergang van Babylon, de Jamaicaanse regering of de blanke onderdrukkers in het algemeen. Rasta’s zien af van allerlei westerse consumptiegoederen zoals alcohol, koffie en vlees. Wel gebruiken ze marihuana (“het heilige kruid”). De op Afrikaanse muziek gebaseerde reggae is hun belangrijke uitdrukkingsvorm.


14

Woordspel •

• •

Doorstreep in het rooster de volgende woorden: arm, armoede, Babylon, dreadlocks, elite, Ethiopië, Garvey, geel, Haile, Jamaica, Kingston, kruid, lok, macht, Makonnen, marihuana, Mozes, rasta, rastafari, reggae, rood, Salomo, Selassie, Simson, slavernij, slop, suiker∗, vlees. Je vindt ze horizontaal, verticaal en diagonaal in het rooster. De niet-doorstreepte letters vormen een zin. Welke? Lees van links naar rechts en rij per rij. ∗Vele zwarte Jamaicanen werkten als slaaf op de suikerrietplantages.

r g h a i l e b n g n e o

j a m a i c a u

d r s l

b r o o p d o t l e s n

r v v t y s e l a s s i e

e e m l a s g j n a g p n

a y o a e f g i a r n o n

d n m z c o a n u m i i o

l v o g k h e r h o k h k

o m l s r o t e i e d t a

c e a a m g l v r d i e m

k r s d e i a a e u l o

s t o e t m s l m m r a f

a v l e e s h s u i k e r

De zin: …………………………………………………………………………………………………


15

Bedoeling Jongeren worden via de media geconfronteerd met onverdraagzaamheid. Maar ook in hun eigen omgeving merken ze dat omgaan met andere overtuigingen niet altijd makkelijk is. Het is moeilijk om binnen een groep een ander standpunt in te nemen. Het is ook lastig om andere meningen dan die van jezelf toe te laten. Een geloofsovertuiging biedt een kader voor een brede verzameling standpunten i.v.m. mens, maatschappij, wereld en God. Belangrijk is dat mensen zich daarover kunnen uitspreken. En dat anderen die standpunten met respect beluisteren. In de grote wereld buiten, maar ook in ons eigen kleine kringetje zien we vaak het tegendeel gebeuren. Daarover gaat deze lesmap. In de basisschool hebben leerlingen kennis gemaakt met de Rechten van de Mens en de Rechten van het kind (Eindtermen Basisonderwijs – Wereldoriëntatie Maatschappij – Politieke & juridische verschijnselen). In de eerste graad van het secundair onderwijs leren jongeren opkomen voor hun eigen rechten en die van anderen (Eindtermen – Opvoeden tot burgerzin). Het is in dat kader dat de lessen in deze map kunnen worden aangewend. Vervolgd om hun geloof Wie is wie? Een aantal figuren uit het videoprogramma worden kort voorgesteld. Eventueel kan de leerkracht nog wat bijkomende informatie geven. • Sjiieten in Saoedi-Arabië: 90 % van de Saoedi’s zijn soennieten. Een groot deel van de bevolking van de oostelijke provincie is sjiiet. Sjiieten (ca. 700.000) klagen erover dat ze behandeld worden als tweederangsburgers en slachtoffer zijn van godsdienstige discriminatie. De gebieden met een sjietische bevolking blijven onderontwikkeld en verstoken van staatsinvesteringen. Sommige rituelen zoals de processie van Ashura (herdenking van de dood van Imam Hussein, de kleinzoon van de profeet, in 680 na Chr.) zijn verboden. • In de jaren 80 “verdwenen” 184 linkse activisten in Honduras. De overblijfselen van één van hen, de advocaat Nelson Mackay Chavarria, werden in 1994 ontdekt. De Vereniging van Familieleden van Vermisten in Honduras {“Comité de Familiares de DetenidosDesaparecidos en Honduras” (Cofadeh)} houdt zich met die verdwijningen bezig. • In China werd in 1957 de officiële “patriottische” katholieke kerk opgericht. Ze wordt gecontroleerd door de regering en staat los van het Vaticaan. Ze telt 4 miljoen leden. De ondergrondse katholieke kerk zou volgens het Vaticaan 8 miljoen leden tellen. In de loop van 1999 werden 5 vooraanstaande leden van de ondergrondse kerk gearresteerd in de provincie Hebei. Onder hen bisschop Han Dingxiang van Yongnian. In augustus 2000 werden 24 leden van de pausgetrouwe kerk gearresteerd in de provincie Fujian. De Chinese overheid wil de leden van de ondergrondse kerk dwingen zich aan te sluiten bij de officiële kerk. Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

16

•

In Turkije vormden de Syrisch-Orthodoxe christenen een bloeiende gemeenschap in het zuidoosten van Turkije. Nu is hun aantal fel teruggelopen. Er zouden nog 3000 leden zijn. 98 % van de christenen in Midyat en omgeving is uitgeweken naar Europa en Australië. Die emigratie heeft volgens de aartsbisschop meer te maken met economische problemen dan met spanningen tussen christenen en moslims. Daniel Ertas merkte in 1997 in Sidney tijdens een Amnesty-conferentie over geloof en mensenrechten op dat 40 SyrischOrthodoxe christenen vermoord waren de laatste 6 jaar. De daders bleven spoorloos. Sinds het zuidoosten het toneel geworden is van de strijd tussen Turkije en de Koerdische verzetsbeweging PKK ontvluchten steeds meer christenen het land. De burgeroorlog, de moeilijke economische situatie, de onopgeloste moorden, de intimidatie van nationalistische en religieuze fanaten zijn even zoveel redenen voor de christenen om te emigreren. • In Tibet zijn boeddhistische monniken en nonnen het voornaamste doelwit van de Chinese bezetters. 6000 kloosters zijn vernietigd. Volgens de Tibetaanse regering in ballingschap zijn tussen 1949 en 1976 110.000 monniken en nonnen gemarteld of vermoord, 250.000 zijn onder dwang uitgetreden. Palden Gyatso zat 33 jaar (van 1959 tot 1992) in de gevangenis voor het ophangen van vrijheidsposters. Hij werd herhaaldelijk gemarteld. Door ondervoeding verloor hij al zijn tanden. Hij vluchtte naar India. In het Amnesty-jaarboek 2000 staat het volgende: “Nog steeds werden grove mensenrechtenschendingen gepleegd met name jegens Tibetaanse boeddhisten en nationalisten. Honderden gewetensgevangenen, voornamelijk monniken en nonnen, zaten nog steeds in de gevangenis. Er waren aanhoudend berichten over marteling en mishandeling, erbarmelijke gevangenisomstandigheden en sterfgevallen tijdens hechtenis.” • “Sinds de bisschoppenconferentie van Medellin in 1968 is het aantal christenen dat werd vermoord sterk toegenomen. Medellin spoorde hen aan partij te kiezen voor de armen, zij die uitgebuit worden en lijden. In Guatemala en El Salvador werden door militairen hele gezinnen vermoord nadat in huis een bijbel was aangetroffen. Christenen in Guatemala waren gedwongen hun bijbels en hosties in plastic zakken te begraven, in afwachting van betere tijden. Salvadoranen verdwenen omdat een foto van Romero aan de muur hing.” Uit: “De doden leven verder” – Bijeenpublicatie 31. Vervolgd om hun geloof Wie is wie? Inhoudelijke opdrachten 1. Willen van Oranje, bijgenaamd de Zwijger (°1533 - ✝ 1584) 2. In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948), artikel 18 3. Pater Moon Ik-hwan. Hij heeft het over de eenmaking van Korea na de splitsing in 1945. In 1945 werd het noorden van het land tot aan de 38ste breedtegraad bezet door de troepen van de Sovjet-Unie en het gebied ten zuiden daarvan door de Verenigde Staten. 4. De indianen zijn arm en onderdrukt. Het zijn tweederangsburgers. 5. Saoedi-Arabië en Turkije liggen in het Midden-Oosten; Honduras, Guatemala en El Salvador in Midden-Amerika; China en Tibet in Centraal-Azië, Vietnam in Zuidoost-Azië en Korea in Oost-Azië (tegenover Japan). Werken met gedichten Opdrachten • De eerste opdracht is een associatiespel. De leerlingen noteren in de wolk alles wat bij hen opkomt in verband met het begrip “de God van de kinderen”. Nadien kunnen die associaties klassikaal worden uitgewisseld. Het godsbeeld van kinderen sluit sterk aan bij het beeld dat ze van hun ouders hebben. Voor kinderen is God vaak de ideale vader of moeder, een supermama of –papa. Zo’n Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

17

godsbeeld belooft onbeperkte veiligheid, troost, vrijgevigheid, liefde en harmonie. In zo’n godsbeeld is er geen plaats voor sektarisme of strijd. De God van de moren (of moslims) wordt daar niet uitgespeeld tegen die van de joden. Dergelijke grenzen worden normaliter alleen getrokken door volwassenen. Elena Gascon-Vera is net als Marjorie Agosin schrijfster en professor Spaans aan het Wellesley College in Massachusetts. • Bij de tweede opdracht wordt er gevraagd verder in te gaan op de begrippen “vod” en “besmet”. Een “vod” is een oude, versleten lap, een dweil, iets zonder waarde, iets nietigs, een prul. De ik-figuur wordt behandeld als iemand waarmee je de vloer aandweilt. Een waardeloos iemand geassocieerd met het vuil van de vloer. “Besmet” is wat bevlekt of onrein is, wat besmetting kan overbrengen. De ik-figuur wordt figuurlijk in quarantaine geplaatst. Afgesneden van de gemeenschap, als een zondebok weggestuurd. Als een melaatse of een aids-patiënt behandeld. Werken met gedichten Opdrachten • De indiaanse vluchteling bedankt de Heer omdat zijn geloof, zijn grootste schat, ondanks alles intact is gebleven. • Ik ben 1. een karikatuur 2. een mikpunt van spot 3. een naam in hun papieren 4. een nummer 5. niemand meer • De ik-figuur brengt zijn ellende in verband met de afwezigheid van Gods bescherming. Met God aan zijn zijde zou zoiets nooit gebeurd zijn. Hartverscheurend probleem voor die ik-figuur is natuurlijk het waarom van die afwezigheid en dus van zijn lijden. • Ernesto Cardenal werd in 1925 in Nicaragua geboren. In 1965 werd hij tot priester gewijd. Hij was minister van cultuur in de regering van de Sandinisten van 1979 tot 1987. Nu is hij directeur van de culturele organisatie “Casa de Los Tres Mundos”. Hij is een vooraanstaand schrijver en dichter. Werken met teksten Mogelijke motieven van de brandstichters: • Racisme: de daders gaan ervan uit dat de mensen die in dat gebedshuis samenkomen, minderwaardig zijn. • Haat tegen de betreffende bevolkingsgroep (omwille van hun godsdienst, hun cultuur, hun economische activiteiten…) • Intimidatie • Terreur: de daders willen de betreffende bevolkingsgroep angst aanjagen om op die manier hun invloed te verkleinen, potentiële nieuwkomers af te schrikken, leden van die gemeenschap “aan te zetten” om te emigreren. • De gemeenschap in het hart treffen: een gebedshuis vormt niet zelden het hart van een gemeenschap, het is de centrale ontmoetingsplaats. Raken aan wat heilig is voor een gemeenschap is die bevolkingsgroep in het hart treffen. Er wordt geraakt aan wat die bevolkingsgroep het meest dierbaar is. • Provocatie: de daders hopen die gemeenschap te verleiden tot een (gewelddadige) tegenreactie om op die manier de brede publieke opinie te kunnen mobiliseren tegen die minderheidsgroep.


18

Werken met teksten Godsdiensten en mensenrechten De tekst wordt individueel of klassikaal doorgenomen. In 2000 werden ruim 165.000 christenen vervolgd of vermoord omwille van hun geloof. 30 religieuzen werden omgebracht. De vervolging van christenen was het grootst in Afrika. Zoekopdracht 1. De positie van de vrouw in de rooms-katholieke kerk • In zijn herderlijk schrijven “Ordonatio Sacerdotalis” verklaart paus Johannes Paulus II het priesterambt “ten eeuwigen dage” uitgesloten voor vrouwen. Hij beroept zich op het argument dat Christus (toch de Zoon van God) het priesterschap heeft ingesteld voor mannen. • “In sommige kerken zijn vrouwen nog steeds van alle belangrijke ambten uitgesloten, maar in vele hebben ze meer macht verworven. Bij de lutheranen en anglicanen kunnen vrouwen nu priester en bisschop worden. In de rooms-katholieke kerk zal de kwestie van het priesterschap voor vrouwen de komende tientallen jaren een heet hangijzer blijven.” Uit “Godsdiensten in de wereld” Matin E. Marty e.a. – De Lantaarn 1997 2. Doodstraf, geseling en amputatie in de islamitische wet voor moord, verkrachting, drugshandel, gewapende overvallen en • Doodstraf homoseksualiteit. • Geseling voor overspel en alcoholgebruik • Amputatie van de rechterhand voor diefstal 3. Het kastenstelsel • Het kastenstelsel is ontstaan in de vedische periode (ca. 1000 voor Chr.). Men neemt aan dat het kastenstelsel werd ingevoerd om de vermenging van Ariërs met de inheemse bevolking tegen te gaan. Er zijn 4 standen: 1. Brahmana: priesters (geestelijke leiders) 2. Kshatriya: adel, hoge militairen en bestuurders (wereldlijke leiders) 3. Vaishya: landbouwers, veetelers en handelaren (middenklasse) 4. Shudra: arbeiders en ambachtslui (arbeidersklasse) In het 10de boek van de Rig Veda is er sprake van het offer van een oerreus. Uit zijn mond ontstaan de brahmanen, uit zijn armen de wereldlijke leiders, uit zijn dijen de middenklasse, uit zijn voeten de arbeidersklasse. Een “5de kaste” zijn de paria’s: kastelozen of onaanraakbaren. In feite maken ze geen deel uit van het kastenstelsel. Ze worden ook niet echt als een kaste beschouwd. Ze verrichten de meest onreine taken (kapper, leerlooier) in de samenleving en leven gescheiden van de anderen. Die 4 kasten zijn na verloop van tijd nog verder onderverdeeld in honderden subkasten. Vandaag zijn er ongeveer 3000 kasten. Iedere kaste heeft zijn eigen voorschriften. Een huwelijk kan enkel plaatsvinden binnen de eigen kaste. Wie tot een bepaalde kaste behoort, heeft vaak geen toegang tot bepaalde beroepen, plaatsen en mensen. Officieel is het kastenstelsel afgeschaft. 4. Het huwelijk bij de joden “Volgens het orthodoxe jodendom is iedereen die geboren is uit een joodse moeder een jood, ook als de vader niet joods is. Steeds meer zoekt men in joodse gemeenschappen naar manieren om joden te helpen bij het vinden van joodse partners. In veel joodse gemeenschappen staan huwelijksmakelaars nog steeds in aanzien.” Uit: “Godsdiensten in de wereld”


19

Een huwelijk kan alleen door een rabbijn worden ingezegend wanneer man én vrouw tot het jodendom behoren. Een gemengd huwelijk kan dus niet in de synagoge worden gesloten.

Formuleer je eigen standpunt Wat vind jij over de positie van de vrouw in de katholieke kerk? Voor Tegen • •

Jezus heeft het priesterschap toevertrouwd aan • mannen. Er zijn mannen- en vrouwenrollen. • • •

Priesteressen zullen het priestertekort oplossen. Jezus’ keuze voor mannelijke priesters is cultuur- en tijdsgebonden. Mannen en vrouwen zijn gelijk. In sommige protestantse kerken zijn er wel vrouwelijke voorgangers.

Mijn oordeel Wat vind jij over de strenge straffen in de islamitische wetgeving? Voor Tegen • • •

Die straffen schrikken potentiële misdadigers af. Wie een zware misdaad begaat, verdient een zware straf. Door die zware straffen laat een samenleving zien dat ze bepaalde misdrijven ontoelaatbaar vindt en dat ze de misdaadbestrijding ernstig neemt.

• • •

•

Rechters kunnen zich vergissen. Die straffen zijn wreed en onmenselijk. Die straffen worden gehanteerd als gemakkelijkheidsoplossing voor de aanpak van zware maatschappelijke problemen. De oorzaken worden niet aangepakt, wel de symptomen. Vooral zwakkere groepen lopen het risico slachtoffer te worden.

Mijn oordeel Voor

• • •

Wat vind jij van het kastenstelsel? Tegen

Door die taakverdeling ontstaat een efficiënt georganiseerde samenleving. Een kaste biedt sociale geborgenheid en identiteit. Het kastenstelsel geeft voor elke kaste en subkaste duidelijke voorschriften i.v.m. beroepskeuze, kleding, voedsel, huwelijk…

• •

•

Alle mensen zijn gelijkwaardig. Kinderhuwelijken (ouders moeten binnen hun kaste een geschikte huwelijkspartner zoeken voor hun kind), moderne vormen van slavernij en uitsluiting van de paria’s zijn onaanvaardbaar. Het kastenstelsel werkt fatalisme in de hand.

Mijn oordeel Wat vind jij van de macht van rabbi’s bij het afsluiten van een huwelijk? Voor Tegen • •

Door binnen de eigen gemeenschap te huwen is er tussen de partners éénstemmigheid over rechten en plichten. De partners blijven in hun eigen “biotoop”.

• •

Liefde houdt geen rekening met grenzen door mensen getrokken. Door gemengde huwelijken af te wijzen krijg je gettovorming, een vorm van apartheid.

Mijn oordeel Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

20

De lijstjes met voor- en nadelen zijn alleen maar indicatief. Ze zijn zeker niet volledig en staan beslist ter discussie. Werken met teksten Boeddhistische nonnen zingen een liedje Inlevingsopdracht : de keuzes van de leerlingen leiden tot een klasdiscussie. (Er zijn nog andere keuzes denkbaar buiten de 2 genoemde) Werken met songs Exodus – Bob Marley Een reggaeklassieker van Bob Marley, die nog steeds immens populair is. Gebruik de singleversie, die je vindt op de compilatie-cd “Legend”. De versie op de cd “Exodus” is een stuk langer en voegt niets essentieels toe. Gebruik de song samen met de infotekst over de rastafari’s. De oplossing van het woordspel: “vervolgd om hun geloof” Bijlage In bijlage vind je informatie over het andere lesmateriaal van Amnesty International.

NIEUW LESMATERIAAL AMNESTY INTERNATIONAL

1. Voor kinderen vanaf 10 jaar: Lesmapje bij “Luchtpost” • “Luchtpost” is een leesboekje van Anne PROVOOST (25 p.). Het hoofdthema van het boekje is “onrechtvaardig behandeld worden”. • In het lesmapje vind je materiaal om te werken met de leuke illustraties uit het boekje. Uiteraard wordt er ook gewerkt met inhoudsvraagjes. Het hoofdthema (onrechtvaardig behandeld worden) krijgt natuurlijk veel aandacht. Het mapje wordt afgesloten met een woorden letterspel. Het leesboekje kost 30 BEF. Het lesmapje kost eveneens 30 BEF. 2. Voor kinderen vanaf 10 jaar: “Martelen is mensenwerk” • Met dit lesmateriaal willen we het thema “martelen” bespreekbaar maken bij kinderen vanaf 10 jaar. Het onderdeel “martelen” wordt summier en erg selectief behandeld, gezien de leeftijd van de kinderen. • In het lesmapje vind je materiaal over plagen en pesten (o.a. een gedicht en 2 verhaalfragmenten), over het pijnigen van (huis)dieren, over marteling en Amnesty International. We sluiten af met een woordspel met Griekse letters. Het lesmapje kost 30 BEF.


21

3. Voor jongeren vanaf 12 jaar: Lesmap bij “Kinderrechten” • “Kinderrechten” is een videoband met 3 filmpjes: − “Janice Velasco”: over een Filippijns meisje, waarvan de vader “verdwenen” is. − “Een huis met een hart”: over straatkinderen in Guatemala-City. − “Het verhaal van Marcus Houston”: over zwarte jongeren die slachtoffer werden van racistisch politiegeweld in de Verenigde Staten. • De lesmap biedt materiaal aan om bij die filmpjes te gebruiken, maar bevat ook lesmateriaal (over “verdwijningen”, straatkinderen en racistisch politie-optreden) dat los van de band kan worden gebruikt. Er zitten inhoudelijke opdrachten bij, kijk- en inlevingsopdrachten, songteksten, een stellingen- en een woordspel. De videoband kost 350 BEF. De map kost 100 BEF. 4. Voor jongeren vanaf 12 jaar: Lesmap bij “Martelen” • “Martelen” is een videoband met 2 filmpjes: − “Folteren in de Wajang-staat’ handelt over folterpraktijken in het Indonesië van Suhartho. − “Het verhaal van Marcus Garvey” heeft het over zwarte jongeren die het slachtoffer werden van racistisch geweld in de Verenigde Staten. • De lesmap biedt materiaal aan om bij die filmpjes te gebruiken, maar bevat ook veel lesmateriaal dat los van de band kan worden gebruikt. Er zitten inhoudelijke opdrachten bij, inlevingsopdrachten, gedichten, songteksten, cartoons en grafieken. De videoband kost 350 BEF. De map kost 100 BEF. 5. Voor jongeren vanaf 12 jaar: Lesmap bij “Het werk van Amnesty” • “Het werk van Amnesty” is een videoband met 3 programma’s: − “Op zoek naar waarheid” − “Amnesty werkt” − “Amnesty vecht voor mensenrechten” • De lesmap biedt materiaal aan om bij die videoprogramma’s te gebruiken. Met de map kan ook los van de band gewerkt worden. In de map zitten inhoudelijke opdrachten, gedichten, cartoons, veel songteksten, een stellingenspel, een woordspel en een groepswerk. De videoband kost 350 BEF. De map kost 100 BEF.


22

6. Voor jongeren vanaf 14 jaar: Lesmap bij “Vrouwenrechten” • “Vrouwenrechten zijn mensenrechten” is een videoband waarin schendingen van vrouwenrechten centraal staan. • De lesmap biedt materiaal aan om bij het videoprogramma te gebruiken. Met de map kan ook los van de band gewerkt worden. In de map staan teksten (o.a. over de Wereldvrouwenmars), songs en cijfers. De videoband kost 350 BEF. De lesmap kost 100 BEF.

7. Voor jongeren vanaf 14 jaar: “Death Row”, een inlevingsspel over de doodstraf. • In een startles komt “het verhaal achter een terechtstelling” aan bod en wordt het spel aan de spelers uitgelegd. • Het eigenlijke spel speelt zich af buiten de lessen. • In een slotles wordt het spel besproken. De spelers krijgen informatie over de doodstraf en over Amnesty International. Argumenten voor en tegen de doodstraf worden uitgespeeld. De lesmap kost 100 BEF. 8. Voor jongeren vanaf 14 jaar: Lesmap bij “De doodstraf”. • “De doodstraf” is een videoband met 2 filmpjes: − “De dood als straf” − “The oath”, een docudrama • De lesmap biedt materiaal aan om bij de videoprogramma’s te gebruiken. Met de map kan ook los van de band gewerkt worden. In de map staan inhoudelijke opdrachten bij de videoprogramma’s, cartoons, songs en gedichten over de doodstraf, een enquête, een gevalsanalyse en een begeleiding bij de film “Dead Man Walking”. De videoband kost 350 BEF. De lesmap kost 100 BEF. 9. Voor jongeren vanaf 14 jaar: • Powerpointpresentatie bij “martelen” De presentatie bevat 13 “dia’s” met animatie en geeft informatie over martelen wereldwijd. • Powerpointpresentatie bij “De doodstraf” De presentatie bevat 18 “dia’s” met animatie. Het is een quiz over de doodstraf in de V.S. De powerpointpresentaties (op diskette) kosten elk 50 BEF

Alle prijzen exclusief verzendingskosten. De lesmappen, video’s en powerpointpresentaties kunnen besteld worden bij Amnesty International, Kerkstraat 156 – 2060 Antwerpen. Tel.:03/271 16 16, FAX: 03/235 78 12, email: [email protected] Marc Van de maele – Amnesty International “Vervolgd om hun geloof” – januari 2001

23

Beoordeling Wat vind jij van deze map? Omcirkel het betreffende cijfer en verwoord waarom je die score hebt gegeven. 1=slecht, 2=minder goed, 3=nietgoed, niet slecht, 4= goed, 5=zeer goed. 1. Wat vind je van de inhoud van deze lesmap? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 2. Wat vind je van de vormgeving? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 3. Hoe beoordeel je het onderdeel wie is wie? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 4. Hoe beoordeel je het onderdeel inhoudelijke opdrachten? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 5. Wat vind je van werken met gedichten? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 6. Wat vind je van werken met teksten? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 7. Wat vind je van werken met songs? Waarom die score? …………………………………………………………………………… 8. Hoe beoordeel je de toelichting voor de leerkracht? Waarom die score? ……………………………………………………………………………

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

9. Heb je suggesties? ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… Graag terug bezorgen aan: Amnesty International – Onderwijs – Kerkstraat 156 – 2060 Antwerpen. Dank voor je medewerking!


VERVOLGD OM HUN GELOOF Een verzameling educatieve materialen en methodieken

Recommend Documents