STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s groep 3 (België klas 1): Naam thema: - zintuigen
Lessen binnen het thema:
korte karakteristiek
hiep, hiep, hoera!
* augustus/sept.
zie je nou wel?
mensen nemen hun omgeving op allerlei manieren waar ogen zijn voor mensen belangrijk; oogproblemen
- herfst * oktober
moet je horen woef …. Woef Saar de spin het is …. eikels zoeken
- pootjes en vleugels
verstop je …. Zico Zwaan pootje voor pootje
* november
onder water de boom in
- overleven * januari
Kwiek de koolmees wat een bessen wat hoort bij de winter? wie zijn er buiten?
- waarvan gemaakt? * februari - lente
Een dier maakt papier Lekker wollig Melk voor elk! Broodje gezond In de wei …
* maart
Wat bloeit daar? Wie ben jij?
- groei * april
- van dieren houden * mei - tussen de bloemen * juni
Zoem zoem … Groeien knuffels? Wat ben je al groot! Jong of oud? De tuin wordt groen Huisdieren Een hok in de tuin Op de boerderij Niet van hier Wat doet die vlinder daar? Wat een eter! Snel als een haas Jonge vogels in het gras
* vooral geschikt voor de maand
oren zijn er om mee te horen; gehoorproblemen dieren gebruiken ook allerlei zintuigen spinnen maken een web; wat eten spinnen? vier jaargetijden; werkblad over het weer wat gebeurt er met een eikel? Iets maken van herfstvruchten dieren zoeken schuilplaats voor de winter; kleurplaat dieren bewegen zich op allerlei manieren voort poten zijn vaak verschillend; niet ieder dier heeft er evenveel soms zijn poten handig bij het zwemmen en het duiken sommige dieren gebruiken hun poten bij graven en klimmen wat eten vogels en wat eten mensen in de winter? rozenbottels; vogels eten bessen; kleurplaat jaargetijdenpuzzel; hoe blijven ze warm? Zoek de verschillen welke dieren zijn er in de winter? Sommige vogels zijn weg een papieren wespennest; soorten papier over schapen scheren en wol spinnen melk komt van de koe; melkproducten van koren tot brood; soorten brood eerste weken van de lammetjes; de jonge-dierenpuzzel lentebloemen in tuin en berm; observatieblad paardebloem eenden in het voorjaar; spelblad: speel met de eenden hommels en vlinders; kleurplaat wat groeit er wel en wat niet? hoe merken kinderen dat ze groeien? soms verschillen jonge en oude dieren in het voorjaar ontkiemen allerlei plantjes mensen verzorgen graag huisdieren niet alle dieren kun je in huis verzorgen dieren van de (kinder-)boerderij dieren uit ‘verre landen’; de dierentuin vlinder bezoekt bloemen en ontmoet andere insecten ontwikkeling van de vlinder haasjes in het veld; gevaren en jonge dieren; kleurplaat weidevogels grutto en kievit en hun jongen
STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s voor groep 4 ( België klas 2): Naam thema’s - anders is gewoon * augustus/sept.
Lessen binnen het thema Op het strand Eet fruit! Dieren dichtbij Lekker anders!
- in het najaar * oktober
- nat en guur * november
- dieren in de Winter * januari
Flip de egel Van kleur veranderen Paddestoelen eten Eikels zoeken Wat een wind Natte voeten Het wordt kouder Binnen is het zomer Het is winter …
- voorjaar * maart
Onder het ijs Een spoor van belletjes Op de boerderij Vies hè Een griepje? Allemaal beestjes Dieren weten beter! Hommels in het voorjaar Holbewoners
- zo gaat dat!
Jongen onder water Bloemen in het voorjaar Boontje ...
- verzorging * februari
* april
Een stevig huis Op en onder water Houd het fris!
- in park en tuin
In het park
* mei
Snateren! Ze zijn er, maar … Wat een werk! De zon gaat onder
- zomernachten * juni
Nachtleven Zien in het donker Opstaan en slapen gaan
* vooral geschikt voor de maand
korte karakteristiek vakantie aan zee, zee- en schelpdieren; ‘schelprovers’ allerlei (buitenlands) fruit; fruit is gezond, werkblad appels dieren uit het buitenland: hagedissen, vlinders en vogels van ver buitenlands eten; andere gewoonten; bruine huid; pinda’s hoe leeft een egel? egelpuzzel Bladeren verkleuren en vallen af; bodemdiertjes hoe leven paddestoelen? champignons; heksenkring Vlaamse gaai en eekhoorn zoeken vruchten; egelspel gevaar van een storm; in de luwte; molens regen in ‘soorten’; natte sneeuw en ijzel mens en dier bereiden zich voor op de winter verse bloemen en groente uit de warme kas warm blijven; hoe vinden viseters voedsel in de winter? hoe overleven slootdieren en waterplanten de winter? muskusrat; de vacht van dieren in de winter boerderijdieren in de winter het valt niet mee om jezelf goed te verzorgen overal om ons heen zijn ‘onzichtbare’ ziekmakers kleine beestjes zijn soms ‘lastig’ dieren verzorgen zichzelf goed hoe leven hommels? maak je eigen hommel sommige vogels en zoogdieren leven in een hol; kleurplaat ontwikkeling kikkervisjes; dierenpuzzel voorjaarsbloemen; wat bloeit er rond de school? vast, vloeibaar en gasvormig d.m.v. gevulde ballonnen bouwen met zand, hout en steen door mens en dier drijven, zwemmen en duiken; drinken en begieten vliegen en zweven; frisse lucht is gezond; lucht maakt stevig mieren, bladluizen, lieveheersbeestjes (+larven en poppen) watervogels en zangvogels in het park afval in het park; egel, rat, muis en slakken het park wordt onderhouden; werkblad perkplanten vleermuizen zijn nachtdieren; er zijn ook andere nachtdieren ’s nachts bloeien er bloemen; er zijn veel vlinders verschil in gebruik van zintuigen bij dag- en nachtdieren het leefritme van mensen; mensen passen hun leefritme aan
STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s voor groep 5 (België klas 3): Naam van de thema’s - dieren bij huis * augustus/sept.
- afval * oktober - bewegen * november - vast -vloeibaar Gas * januari
Lessen binnen het thema
korte karakteristiek
Knuffels Op de kinderboerderij
wat zijn huisdieren? verzorging van huisdieren kinderboerderij: ‘wilde’ bewoners en bezoekende dieren ‘wilde’ dieren in en rond huis afval van de natuur; bodemdiertjes ruimen op rommel rond school; natuurlijk afval afval van mensen; afvalverwerking manieren van bewegen; ontdekken van spieren dieren bewegen planten bewegen ook water wordt ijs; ijs wordt water
Onder de pannen Een dorre boel Rommel is rommel Mensen maken rommel Stilstaan bij bewegen Op rolletjes? Bewegen planten? Komt er ijs? Onzichtbaar water? Luchtjes
- tanden en Kiezen * februari
Met de mond vol tanden Knagen en snijden Scherp als een dolk
- bomen in het Voorjaar * maart - geluid
Kale bomen Snottebellen Knots van wilgen Tatatááááááá …
* april
De juiste toon Zand in je oren? Op pad Ei … ei!
- jongen krijgen * mei
- kleuren * juni - in evenwicht
Jongen krijgen We staan er gekleurd op Zie je me wel? Kijk, een regenboog! thema techniek 3 Naar de speeltuin Sterker met… Handig – gereedschap! Heftig!
water erdampt; waterdamp condenseert lucht ruikt niet, maar luchtjes wel; smelten en stollen melkgebit – wisselen - blijvend gebit; verzorging planteneters – vleeseters – alleseters planteneters – vleeseters – alleseters; bijzondere tanden opbouw van takken; takken lopen uit vroege bloeiers onder de bomen en struiken onderhoud van bomen; knotwilgen betekenis van mensen- en dierengeluiden; gebarentaal ontstaan van geluid; geluid verplaatst zich hoe horen wij? hoe horen de dieren? kikkers, padden en salamanders; gedaantewisseling vogels; bouw van een ei; nestblijvers en nestvlieders zoogdieren; geboorte en ouderzorg de rol van kleuren in het leven van mensen kleuren in de natuur: opvallen of niet kleuren ontstaan door het licht allerlei toestellen om ‘in evenwicht’ te blijven; maak een mobile heffen en tillen, over bandenlichters, maak een kruiwagen gereedschap: hoe werkt het en waarvoor gebruiken we het heffen en takelen, liften en hefbruggen, maak zelf een takel
STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s voor groep 6 (België klas 4): Naam van de thema’s - insecten * augustus/sept. - herfst * oktober - zintuigen * november - vuur * januari
- sporen * februari - stevigheid * maart - bodem * april - bouw planten * mei - waterkant * juni/juli - naar de overkant
* vooral geschikt voor de maand
Lessen binnen het thema
korte karakteristiek
Vlinders Insecten Als twee druppels water Gallen Spinnen spinnen? Levende draden Zie je het …? Bekijk het maar Voelen en snuffelen Vuur maken Vol warmte Er warm of koud van worden Spoorloos Een veer gelaten Alleen gekken en dwazen Stevig in de wind Stevig er tegenaan Binnenste buiten Grond onder je voeten Pioniers Gravers en ploegers In de bonen Geen blad is gelijk Lang zullen ze leven Aan de waterkant Als een vis in het water Vogels aan de waterkant thema techniek
lichaamsbouw en gedaantewisseling veelvormigheid; ‘nut’ en ‘schade’ volledige en onvolledige gedaantewisseling galappels; inkt maken met werkblad spinnewiel maken schimmels; champignons werking zintuigen zien en horen tast, reuk en smaak vuur als vriend en vijand zon; klimaatverschillen smelten/stollen; uitzetten/inkrimpen
Naar de overkant Het loop op katrolletjes Hallo…!
bruggen en bruggetjes, bouw zelf een brug katrollen en hun toepassing, bouw een kabelbaan communicatiemiddelen, maak een blikjestelefoon
Huizen vol buizen
straten en huizen zitten vol buizen en leidingen, hoe zit dat?
dieren laten sporen na soorten veren; bouw van veren sporen van mensen stevige constructie/wortelstelsel botten en plantenstengels ongewervelden grondsoorten/leeflaag pionierplanten/humuslaag kringloop planten/dieren bouw van een zaadplant wortels, bladeren en stengels ‘onkruid’; één- en tweejarigen oever- en waterplanten; verlanden ademen in water; wat vang ik in mijn netje? aanpassing snavels, poten enz.
STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s voor groep 7 (België klas 5): Naam van de thema’s - samen leven *augustus/sept. - bomen * oktober - lucht * november - koude weren Januari - energie * februari - voeding * maart - communicatie * april - goede vangst * juni/juli - in beweging
Lessen binnen het thema Samen of alleen Een eenzame haas? Wespen Dol op bomen Boordevol bladeren Bomen over bomen Lucht(ig) bekeken Van de lucht leven Liever de lucht in Koude weren Wintervogels Isolatie Deze lest kost moeite Natuurlijke energie Schuur vol energie Weet wat je eet Voedsel bewaren Voedsel van ver Hier ben ik Van dier tot dier Allemaal vogeltaal Waterbol Watervlooien vangen Een goede vangst thema techniek Jouw fiets? Alles is in …… Aandrijfriemen Draaien en zwieren
korte karakteristiek samen leven; regels bij mensen samen leven bij dieren hoe wespen leven bomen en dieren; voedselketens bladeren, bladgroen en zuurstof bomen en de mens, zaadverspreiding gassen, lucht en weer zuurstof; lucht als ‘drager’ mensen maken gebruik van de lucht vacht, vet en veren; warm/koudbloedig ganzen, watervogels, voedertafel in de natuur en bij mensen energie; energiegebruik mensen wind, waterkracht, thermiek; energie bewaren energie maken, bewaren en sparen voeding voor energie en groei; maaltijdschijf in de natuur en bij mensen; voedselbederf grondstoffen en producten uit de derde wereld communicatie bij mensen; verbaal/non-verbaal geluid, geur, kleur, lichaamstaal functie vogelgeluiden aardbol of waterbol; belang van schoon water plankton/watervlooien voedselketen en voedselweg over fietsen vroeger en nu, tandwielen manieren van bewegen en krachten in soorten waar gebruiken we aandrijfriemen, hoe werken ze over pretparken en kogellagers, een draaimolen maken
STICHTING NATUUR BUITEN-GEWOON natuur- en milieu-educatieve materialen en projecten Postbus 50, 8260 AB Kampen e-mail:
[email protected]
internet:
www.natuurbuitengewoon.nl
Thema’s voor groep 8 (klas 6): Naam van de thema’s - bioritme * augustus/sept. - bedreigde Natuur * oktober - in weer en wind * november - voedsel verteert * januari - op weg
Lessen binnen het thema Alles op zijn tijd Het jaar rond Op reis Natuur in de knel Op de bres Wegen door de natuur In weer en wind
korte karakteristiek
Kijk niet zo zuur Een luchtje scheppen Na gedane arbeid
zure regen en de gevolgen ‘lucht’ en gezondheid inspanning kost energie; planten en energie
Hoe langer hoe kleiner Daar zit een luchtje aan Op weg
de weg van het eten in ons lichaam afval in ons lichaam; poeprecord! transport; vervoer van lucht en voedsel in planten en dieren bloed en bloedsomloop; bloedtransfusie en donor transport elektriciteit in lucht (onweer(, batterijen en lichtnet; hersenen; zenuwen als stroomdraad; reflex infecties (ook via voeding), kinderziektes; griep huid als bescherming ook dieren en planten weren bedreigingen af
* februari
Met kloppend hart Schok!
- bescherming Afweer * maart
Ziek zijn Lekker in je vel Niet voor een gat gevangen Zeg het met … Huid en haar
- uiterlijk * april
Kijk naar jezelf - voortplanting
Verliefd!
* mei
Hoera, een baby! Mij een zorg
- landschappen * juni/juli
Groeten uit … In beweging Rivierenland thema techniek Op schoolkamp Stroomkringen
- onder stroom
Elektriciteit is overal Een sterke magneet * vooral geschikt voor de maand
leefritme; dag en nacht jaargetijden; eb en vloed dieren vertrekken; vogeltrek mensen leven van de natuur; invloed op natuur natuurbescherming; organisaties wegen voor de natuur; natuur nieuwe kansen ‘wind’ in het leven van planten, dieren en mensen
plantenfamilies; planten kruisen; ‘flora’ groepen dieren; opvallen of niet; ontstaan van huisdieren mensen verschillen in aanleg en gewoontes; discriminatie veranderingen; puberteit; voortpl. organen man en vrouw bevruchting – zwangerschap – geboorte menstruatie; lichaamsverzorging; voorbehoedsmiddelen (‘veilig vrijen’); geheimen die niet leuk zijn; kindertelefoon ontstaan van landschappen landschappen veranderen Nederland opgebouwd door rivieren hoe werken batterijen en waar gebruiken we ze voor serie- en parallelschakelingen, schakelaars, isolatoren waar en waarvoor wordt elektriciteit gebruikt, meterkast, stekkers hoe sterk zijn elektromagneten en hoe maken we er zelf een