Mededelingenblad van de
Alumni Vereniging
Alumnieuws
ESE ALUMNIDAG 30 maart In deze uitgave onder andere 3 Samenwerking ESE en EAV een feit! 6 Lezing prof. Casper de Vries 8 Interview Pieter van Zuuren 15 Steven Lamberts en Kees van Rooijen vertrokken JANUARI 2010 • jaargang 53
• nummer 1
Mededelingenblad van de
Alumni Vereniging
Alumnieuws colofon
Nieuwe leden
Redactie Adam van der Scheer Marietta Haffner Alexandra Staab
Economische Wetenschappen Drs. R.J.I. Menke, Rotterdam Drs. J. Mink, Maarssen Drs. A.J. van Oostveen, Rotterdam Drs. S. de Visser, Rotterdam
RedactieAdres Postbus 4382, 3006 AJ Rotterdam T (010) 414 94 07 F (010) 414 94 07 E
[email protected]
Rechtsgeleerdheid Mr. Ch.E.I.M. Hermans, Rotterdam Bedrijfskunde / RSM N. Bouwland MSc, Rotterdam Drs.ing. A.J. Dijkhof, Almelo S. El Filali MScBA, Zoetermeer Drs.ing. M.M. de Jong, Rotterdam Drs. H.M. Lanting, Vinkeveen G.J.W. Last MSc, Zwolle R.J.G. Otjens MSc, Prinsenbeek J.M.J. Roex MSc, Rotterdam Mevr. D.I. Voorhorst MSc, Wassenaar
Ontwerp en opmaak PanArt creatie en communicatie, www.panart.nl abonnementen en adreswijzigingen Secretariaat Erasmus Alumni Vereniging mw A.J. Staab Postbus 4382, 3006 AJ Rotterdam T (010) 414 94 07 F (010) 414 94 07 E
[email protected] Postbank 3728020
Coverfoto: Afscheid CvB-leden Steven Lamberts en Kees van Rooijen Fotografie Ronald van de Heerik
In de 2e helft van elk verenigingsjaar wordt een herinnering acceptgiro gestuurd naar die leden die hun jaarlijkse contributie nog niet hebben betaald. Het bestuur gaat ervan uit dat de eerste acceptgiro aan uw aandacht is ontsnapt en u zeker nog prijs stelt op het lidmaatschap van onze mooie vereniging. Wij verzoeken u vriendelijk uiterlijk 1 maart aan uw verplichtingen te voldoen, alvorens wij tot verzending van genoemde herinnering zullen moeten overgaan. Indien u betaalt met behulp van elektronisch bankieren, vermeldt u dan duidelijk uw naam en betalingskenmerk. Met dank voor uw medewerking! De penningmeester
www.erasmusalumnivereniging.nl voor aankondigingen, foto’s en verslagen bijeenkomsten
Inhoudsopgave
februari 2010 • jaargang 53 • nummer 1
ISSN 1380-8885
Herinnering acceptgiro contributie
Bezoek onze website
De website van de EAV op internet is te bezoeken via: E www.erasmusalumnivereniging.nl Verschijnt 5x per jaar in een oplage van 3.200 exemplaren. Het volgende nummer komt uit op 20 april 2010. De sluitingsdatum voor kopij en adver tenties is maandag 29 maart 2010.
Samenwerking ESE en EAV een feit! 3-4 Een gesprek met secretaris EAV Frank Berkhout 5
Lezing prof. Casper de Vries 6-7
Interview Pieter van Zuuren 8
Onderzoek 9-10
Erasmus onderweg 10-11
Ingrid Verbakel: De cirkel is bijna rond 12-13
Kring van Juristen, Benoemingen Erasmus School of Law 14
Erasmus Onderweg, Steven Lamberts en Kees van Rooijen vertrokken 15
Verrijk je kennis via het witte doek, Jaarkalender 2010 16
Bestuur
Samenwerking ESE en EAV een feit! Interview met prof.dr. Philip Hans Franses en drs. Arie Fakkert Franses is decaan/beheerder van de Erasmus School of Economics (ESE), de tegenwoordige benaming van de Faculteit der Economische Wetenschappen. Vandaag blijkt die taak het nodige improvisatietalent te vergen, waardoor het gesprek met hem en Fakkert wat later begint. Hij ontvangt ons op hartelijke wijze in zijn bescheiden, kleurrijke maar toch goed geordende kamer in het H-gebouw met een grote afbeelding van de omslag van Tintin en Amérique als mogelijke bron van inspiratie. Achtergrond Doel van de bijeenkomst is een gesprek over de in de herfst van vorig jaar overeengekomen bundeling van krachten tussen de ESE en de EAV. Op de voor de hand liggende vraag naar het initiatief daaraan, is het eensgezinde antwoord: beide partijen. In het verleden heeft namelijk al regelmatig samenwerking plaatsgevonden en nu is besloten deze een meer structureel karakter te geven. Zowel de ESE als de EAV willen graag de alumni in het algemeen en de pas-afgestudeerden in het bijzonder bij de faculteit en de universiteit betrokken houden. Franses voegt daar aan toe dat de ESE de alumni nodig heeft bij het verwezenlijken van de ambitie om een internationaal erkende faculteit van topniveau te zijn en blijven. “We houden graag het contact, zodat we weten hoe het u na uw studie met uw diploma als waardevolle bagage, vergaat en hoe u op uw opleiding terugkijkt, wat we kunnen verbeteren”. Enerzijds heeft de ESE veel te bieden, namelijk blijvende gemakkelijke toegang tot expertise op het gebied van onderwijs en onderzoek. Anderzijds biedt de EAV een waardevol netwerk van afgestudeerden met een onschatbare hoeveelheid praktische ervaring. Een interessant aanbod! In het kader van de nieuwe samenwerking doen de ESE en de EAV het moeilijk te weigeren aanbod, om de verse alumni onmiddellijk na hun afstuderen voor een periode van twee jaar het lidmaatschap van de EAV kosteloos aan te bieden. Dit aanbod doet Franses in een persoonlijke brief aan al diegenen die sinds september 2009 aan de ESE zijn afgestudeerd. Afgestudeerd is men na een afsluitend Bachelors-examen of anders na het
Prof. Dr. Philip Hans Franses
Masters-examen. Wie geen interesse heeft, moet dit kenbaar maken. Zo wordt hopelijk het getij van de afnemende belangstelling van jongere alumni om lid te worden van een alumnivereniging gekeerd. Franses meent dat die hoop op grond van de activiteiten van de huidige studentengeneratie in zijn Faculteit alleszins gegrond is. Studieverenigingen floreren namelijk. Men denke aan het door de Economische Faculteitsvereniging Rotterdam opnieuw in samenwerking met het programma ‘Een Vandaag’ te organiseren traditionele ‘lijsttrekkersdebat’ en de komende Businessweek. De EFR speelt in de nieuwe samenwerking ook een belangrijke rol. Zij verricht onmisbare hand en spandiensten als het om de organisatie van bijeenkomvervolg op volgende pagina >
Verder in dit nummer: ■
Een gesprek met secretaris EAV Frank Berkhout blz. 5
■
Onderzoek blz. 9-10
■
Kring van Juristen blz. 14 Alumnieuws
sten gaat. In feite zien we een interessante driehoek, ESE-EAV-EFR. Ook andere studieverenigingen van de ESE zijn zeer actief en Franses juicht dat toe. Het gaat er nu dus om mensen ook na hun afstuderen nog te binden en betrokken te houden en elkaar vooral ook te blijven ontmoeten. Na twee jaren moeten de nieuwe ‘gratis’ leden zelf beslissen of zij hun lidmaatschap waardevol genoeg vinden om de jaarlijkse (verlaagde) EAVcontributie van € 30 zelf te gaan betalen. Franses en Fakkert zijn ook benieuwd naar de animo bij allochtone afgestudeerden. Zij vertegenwoordigen namelijk maar liefst 30 % van het totale aantal studenten. Franses is ervan overtuigd dat ook in hun studietijd al de basis moet worden gelegd van het alumnigevoel, vooral zijnde het met anderen gedeelde gevoel van de ups and downs van een wetenschappelijke opleiding op een bijzonder niveau. Waarom lid van de EAV? Fakkert noemt enkele van de mogelijkheden die het lidmaatschap biedt. De alumni beschikken veelal over praktische ervaringen die jongeren verder op weg kunnen helpen in hun loopbaan. Zo polste hij onlangs de leden van het Algemeen Bestuur van de EAV en trof een opvallende bereidheid tot carrière-coaching. Franses en Fakkert zijn het eens dat dit soort kwesties in een dergelijke omgeving op een minder geremde en meer objectieve manier zijn te bespreken, dan in de nogal eens hiërarchisch bepaalde sfeer van de eigen onderneming of instelling. Dan kan de EAV als schakel fungeren tussen de Universiteit en de rest van de maatschappij. Zo kunnen meer in concreto studenten ervaring opdoen op stageplaatsen. Anderzijds kan het bedrijfsleven gebaat zijn met de toegang tot wetenschappelijk onderzoek. Om een en ander te bevorderen heeft de Universiteit onlangs het Erasmus Alumni Netwerk (EAN) laten bouwen. Dit interactieve digitale adressensysteem moeten we als een waardevol hulpmiddel beschouwen. Franses vertelt ons dat er ten behoeve van het EAN nog veel handwerk te verrichten valt, maar in de toekomst moet het systeem ons tot een efficiënte benadering van de alumni in staat stellen.
Waarom de speciale band tussen EAV en ESE? De alumniverbanden in Rotterdam zijn een onoverzichtelijke lappendeken. In het verleden zijn er wel gesprekken geweest om tot een zekere bundeling of samenwerking te komen, maar concrete resultaten laten nog steeds op zich wachten. Toch bieden de bestaande contacten hoop, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de lopende gesprekken met de medici. Fakkert meent dan ook dat de EAV niet moet pogen om de bestaande situatie op een geforceerde wijze te veranderen. Het algemene karakter maakt in de optiek van Franses de EAV uniek. De EAV, opgericht in 1926, bestond tot 1960 uitsluitend uit economen. Met de komst van de nieuwe faculteiten koos de EAV er bewust voor, de vereniging voor afgestudeerden van alle faculteiten te zijn. Toch vormen de economen nog steeds de meerderheid, zodat de constructieve samenwerking met de ESE in het algemeen en degenen die zich daar voor alumni-activiteiten inzetten in het bijzonder, voor alle betrokkenen aantrekkelijke perspectieven biedt. Welke zijn dat? Bij het vinden van een goede balans tussen sociale en inhoudelijke aspecten, kiest Franses primair voor de sociale en benadrukt dat inhoudelijke bijdragen nooit te lang of te dominant moeten zijn. Op die manier zal men jongere alumni kunnen aantrekken die nog niet de embarras du choix hebben bij de besteding van hun tijd. Franses verwijst naar het succes van de recente bachelor graduation day. Verder is het zaak om vrienden te maken voor een passende viering in 2013 van de oprichting van de Handelshoogeschool in 1913. De decaan laat weten zeer te hechten aan het feit dat de Universiteit de som is van zeven faculteiten, waarin de ESE een sterk merk zal blijven. In dat licht benadrukt hij nogmaals verheugd te zijn dat nu de bundeling van krachten tussen ESE en EAV een feit is! Fakkert sluit zich hier van harte bij aan. n Willem Korthals Altes
Philip Hans Franses en Arie Fakkert
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
Bestuur
Een gesprek met secretaris EAV Frank Berkhout Het feit dat mr.drs. F.C.J. (Frank) Berkhout secretaris van de EAV is geworden, is aanleiding voor een gesprek met hem. De winterse perikelen zijn een reden om ruim de tijd te nemen voor de reis naar Barendrecht. De toestand valt mee, zodat ik een eerdere trein kan nemen dan tevoren met Berkhout is afgesproken. Het opmerkelijk royaal gebouwde NS-station heeft twee uitgangen. Ter plaatse niet bekend zijnde, kies ik de verkeerde. Een wandeling van ruim vijf minuten brengt me op de grote parkeerplaats bij de hoofdingang, waar mijn gastheer al met een ijlings geleende auto gereed staat. Voorafgaande aan het eigenlijke gesprek laat Berkhout me het uitzicht uit het gebouw van het advocatenkantoor Borsboom & Hamm zien. Het nevelachtige weer ontneemt ons helaas het uitzicht op de skyline van Rotterdam, maar in vergelijking met een oude luchtfoto op de gang heeft Barendrecht een adembenemende metamorfose ondergaan. De drukke A15 in de onmiddellijke nabijheid geeft het gevoel in een bruisende stad te zijn. Studie en diensttijd Berkhout vertelt me op levendige wijze zijn opmerkelijke curriculum vitae. In 1971 begon hij de economiestudie aan de Nederlandse Economische Hogeschool. Na de propaedeuse viel zijn keuze op de bedrijfshuishoudkundige richting, maar deze viel naar de smaak van Berkhout meer theoretisch uit dan aanvankelijk de bedoeling was. Het keuzevak burgerlijk recht bekoorde hem eigenlijk meer. Een en ander deed hem besluiten om na het kandidaatsexamen de destijds vrijwel nieuwe studie bedrijfskunde te gaan doen, die uiteindelijk met succes kon worden afgerond. Aan zijn diensttijd in Den Haag denkt Berkhout met voldoening terug. Een alleszins leerzame tijd met weinig ledigheid. Loopbaan in de scheepvaart Na zijn afstuderen in de bedrijfskunde volgt een tijdvak van meer dan tien jaar in dienst van de Koninklijke Nedlloyd. Het brengt hem in 1980 in New York, waar hij zich in een van de gebouwen van het World Trade Center kan inzetten voor de Amerikaanse vestiging van Nedlloyd. Inmiddels is het hem gelukt om in combinatie met zijn eigenlijke werk rechten te gaan studeren. Berkhout is zeer te spreken over de soepele manier waarop de Erasmus Universiteit expats in de gelegenheid stelt om tentamens af te leggen. Hierdoor kan hij vooral tijdens een plaatsing in Koeweit verscheidene vakken afwerken. Na een intermezzo van twee jaar in Nederland volgt een periode in Japan, een land dat hem ondanks de taalbarrière allerminst tegenstaat.
Alumnieuws
In Rotterdam teruggekeerd zijnde, rondt Berkhout zijn kandidaats 2 in de rechten af. Dit komt hem bij zijn werk te stade. Zo krijgt hij te maken met aansprakelijkheidskwesties en wordt de behandeling van twee grote arbitragezaken in Londen aan hem toevertrouwd. Tevens doet hij broodnodige ervaring op in de kunst van het onderhandelen. Ook meer technische problemen kunnen boeien. Hij legt me op heldere wijze de ingrijpende verandering en per saldo vereenvoudiging uit, die de opkomst van de containerscheepvaart teweeg heeft gebracht. De jaren 90 Algemene ontwikkelingen in de scheepvaart brachten Nedlloyd in moeilijk vaarwater. Voor Berkhout een reden om elders aan de slag te gaan. In 1993 wordt hij directeur van een technische groothandel in De Meern, maar dit bedrijf wordt na enige tijd met een geduchte tegenslag geconfronteerd. De bank zegt de kredietverlening op, wat het verdere leven van de onderneming praktisch onmogelijk maakt. Een ervaring die Berkhout van het nut van bijzondere kredieten overtuigt. Aan zijn tijd als directeur goederenvervoer (exclusief containerzaken) bij de Nederlandse Spoorwegen en als directeur logistiek van Atos Origin besteden we in het gesprek niet te veel tijd. Des te interessanter is het korte avontuur dat daarop volgt. Samen met een oud-stuurman van Nedlloyd vormt hij de directie van Scan-Trans, een onderneming die gespecialiseerd is projectvervoer. Naar de advocatuur Een gegeven van projectvervoer is dat het hollen of stilstaan is, maar dit laatste biedt wel weer de kans om de rechtenstudie te hervatten en te voltooien. Met de Mr.-titel opent zich een geheel nieuw perspectief, dat grote voldoening zal blijken te kunnen geven. Berkhout wordt op 52jarige leeftijd advocaat bij het in Rotterdam en Barendrecht gevestigde kantoor Borsboom & Hamm. Door zijn eerdere ervaringen is hij nourri dans le sérail met betrekking tot ondernemingsrecht en internationale contracten. Maar op de website van zijn kantoor lees ik dat ook procesrecht en intellectuele eigendom tot zijn specialismen behoren. Kortom: Berkhout is een veelzijdig man met een verzameling bullen om trots op te zijn. En met de EAV is hij al vertrouwd in zijn hoedanigheid van (enige jaren terug) bestuurslid, en nu lid van het Algemeen Bestuur. Maar de tijd ontbreekt om nog op zijn rol als secretaris in te gaan. Wel wil hij nog kwijt dat het verheugend is dat de Universiteit in toenemende mate belang hecht aan de banden met haar alumni. We mogen erop vertrouwen dat hij hiervoor het nodige zal doen. n Willem Korthals Altes
Bestuur
Lezing prof. Casper de Vries Tweede Ronde Effecten van de Kredietcrisis konden doorschuiven. Men dacht de later op te brengen rente gemakkelijk te kunnen betalen uit de almaar stijgende huizenprijzen. Tevens speelden de hoge waarderingen die Moody's gaf aan de gebundelde rommelhypotheken een rol in de snelle groei van de speculatieve bel. Blijkbaar was men vergeten dat de kosten van de hypotheken vooral gedreven worden door de basisrente van de centrale bank. Toen deze na lang treuzelen van de FED EMU Money Supply werd verhoogd, begonnen de problemen met afbetalen al snel. O ffic ia l g row th ra te u n til
12000
EMU Money Supply
O ffic ia l g row th ra te u n til
n o v. 2 0 07 4 .5% ; ac tu a l ra te 8 .3% !
8000 12000 6000
M3
10000 4000
M2 M1
8000 2000
M3
6000 0 4000
pap 97 r no -98 vju 98 nja 99 nau 00 g m -00 rt ok -01 t m -01 ei de -02 cju 02 lfe 03 b se -04 pap 04 r no -05 vju 05 nja 06 nau 07 g07
Billions of Euros Billions of Euros
10000
n o v. 2 0 07 4 .5% ; ac tu a l ra te 8 .3% !
se
Na afloop van de algemene ledenvergadering van de EAV op 8 december jl. hield prof.dr. Casper de Vries een lezing over de tweede ronde effecten van de kredietcrisis. Hij begon zijn lezing met naar het verleden te kijken en constateerde, dat kredietcrisissen eigenlijk van alle tijden zijn. De Romeinse dichter Vergilius had het reeds in het 6e boek van zijn meesterwerk de Aeneis over de "verdomde hebzucht" – auri sacra fames – welke slechts tot rampspoed kan leiden. In Goethe’s meesterwerk Faust wordt in deel II een financiële crisis bezworen met de uitgifte van papiergeld met het Duitse land als onderpand. Later zou de Duitse hyperinflatie van 1923 op deze wijze tot stand worden gebracht. Na deze historische uitwijdingen ging De Vries in op de oorzaken van de huidige crisis, inventariseerde hij de stand van zaken en blikte hij vooruit. Het tijdsbestek van deze zeer inspirerende lezing was eigenlijk te kort voor de talloze vragen en opmerkingen, die tijdens de lezing naar voren kwamen.
2000
M2 M1
0
se
pap 97 r no -98 vju 98 nja 99 nau 00 g m -00 rt ok -01 t m -01 ei de -02 cju 02 lfe 03 b se -04 pap 04 r no -05 vju 05 nja 06 nau 07 g07
De huidige kredietcrisis.
3. Hypothecaire leningen werden opgeknipt, in bundels verpakt en als obligaties doorverkocht. Hiervan kochten Europese banken, uit oogpunt van diversificatie, meer dan 50%. Hierdoor werd de min of meer persoonlijke relatie, die voorheen tussen de hypotheekgever en de hypotheeknemer bestond "geanonimiseerd". Ook het risico, dat de hypotheekgever niet meer aan zijn verplichtingen van rentebetaling en aflossing kon voldoen, verdween voor de hypotheeknemende bank naar de obligohouder. De hypotheekbanken kwamen met steeds aantrekkelijker voorwaarden, omdat ze het risico toch
12000
Billions US dollar Billions US dollar
10000
US Money Supply
8000 12000 6000
M3
10000 4000
M2
8000 2000
M1
6000 0
M3
4000
M2
se pap 97 r no -98 vju 98 nja 99 nau 00 g m -00 rt ok -01 t m -01 ei de -02 cju 02 lfe 03 b se -04 pap 04 r no -05 vju 05 nja 06 nau 07 g07
2000
M1
0
pap 97 r no -98 vju 98 nja 99 nau 00 g m -00 rt ok -01 t m -01 ei de -02 cju 02 lfe 03 b se -04 pap 04 r no -05 vju 05 nja 06 nau 07 g07
2. Tijdens de dot-com crisis in de jaren 2001 - 2003 werd het discontotarief waarvoor banken bij de Federal Reserve en de Europese Centrale Bank konden lenen drastisch verlaagd tot ongeveer 1% in de VS en 2% in de EMU. Na 2003 werd dit disconto in de VS veel te langzaam verhoogd, waardoor er te veel geld in omloop kwam. Door de op hol geslagen kredietverlening steeg de geldhoeveelheid enorm. De twee figuren hiernaast geven het ruime geldbegrip M3 in de VS en de EMU. In de eerste figuur valt te zien dat in de EMU de geldgroei gedurig boven de gewenste groeivoet van 4.5% lag. De FED is in 2006 gestopt met het verzamelen van de gegevens van M3. Hoewel het motief hiervoor onduidelijk is, heeft dit veel weg van struisvogelpolitiek. Wereldwijd hielp ook niet mee dat China en andere Aziatische landen zoveel behoefte hadden aan Amerikaans schatkistpapier.
US Money Supply
se
1. In de jaren negentig van de afgelopen eeuw werden tal van regels en voorschriften, veelal ingevoerd tijdens de depressie van 1929 - 1937, weer afgeschaft. Zo werd de wet herroepen die de scheiding van de diverse type banken regelde. Obama wil deze scheiding nu weer invoeren. Tevens werden de kredietregels voor hypotheken onder druk van de politiek dramatisch versoepeld om het private huizenbezit te bevorderen (en zodoende de kiezers te binden).
De kredietcrisis begon in augustus 2007. Aanvankelijk dacht men dat het niet zo’n vaart zou lopen. Maar het failliet van de zakenbank Bear Stern en de ondergang van Lehman Brothers in de nazomer van 2008 brachten de financiele wereld aan het wankelen. Banken wilden niet meer aan elkaar lenen, omdat zij niet wisten hoe diep de corresponderende bank in de giftige leningen zat. De geldmarkt stortte in en de centrale banken moesten deze rol overnemen, anders zou de liquiditeit geheel zijn opgedroogd. Tijdens de crisis dook dus een nieuw probleem op. Hoe moest men deze ‘giftige leningen’ waarderen, nu zij geleidelijk aan onverkoopbaar werden? Volgens het pas ingevoerde waarderingssysteem voor de jaarverslaggeving, IFRS International Financial Reporting Standards - zou dat de vervangingswaarde moeten zijn. Maar wat was deze vervangingswaarde? Ook werden banken uiterst terughoudend met het verstrekken van kredieten aan het bedrijfsleven en particulieren. Zo werd de bankencrisis geleidelijk
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
op 8 december j.l. Casper de Vries
aan ook een economische crisis met een toenemend aantal faillissementen, weinig investeringen, een oplopende werkeloosheid en een verminderende consumptie.
Ook zal het negatieve hefboomeffect nog lang doorwerken, omdat consument en producent nog bezig zijn hun balansen weer op orde te brengen. Daarna moeten de overheden nog volgen.
Hoe is de stand van zaken nu?
Hoe staan onze pensioenen er voor?
Door de enorme kapitaalinjecties van de overheid alsmede de uiterst lage rentestand, schijnt de financiële crisis nu voorbij te zijn en zijn de banken weer heel voorzichtig begonnen leningen aan het bedrijfsleven te verstrekken. De economische crisis heeft verder in Nederland nog niet zo hard toegeslagen als in de VS. De werkloosheid daar bedraagt al meer dan 10% en er is ook een aanzienlijke ‘verborgen’ werkeloosheid, omdat vele Amerikanen de moed hebben opgegeven zich als werkeloze ergens aan te melden. Hier komt nog bij, dat in de VS een werkloosheidsuitkering maar voor ten hoogste 6 maanden wordt gegeven, zodat de consumptie stagneert. Meer dan 3 miljoen Amerikanen wonen thans in hun auto dan wel in een tent in een park ofwel op straat in de goot. Er is een groot risico dat de huidige economische situatie in de VS tot grote sociale spanningen en ongeregeldheden zal leiden.
Op een paar gunstige uitzonderingen na is de dekkingsgraad bij de meeste pensioenfondsen sterk gezonken. Deze dekkingsgraad moet minstens 105% zijn, hetgeen zeggen wil, dat de waarde van alle activa van het fonds 5% hoger moet zijn dan de contante waarde van alle pensioenverplichtingen in de toekomst. Bij enkele pensioenfondsen heeft de kredietcrisis dermate huisgehouden, dat hun dekkingsgraad slechts 85 per ultimo 2008 bedroeg, zoals bij het pensioenfonds van Royal Dutch Shell. Door een miljoenenstorting van de onderneming Royal Dutch Shell is de dekkingsgraad van het pensioenfonds weer op een aanvaardbaar niveau gebracht en ligt deze alweer rond de 120%. Maar ook andere pensioenfondsen, zoals het fonds van het vroegere ABP en het fonds ‘Zorg en Welzijn’, zijn door de kredietcrisis onder de 105% gekomen.
Een blik op de toekomst In 1973 tijdens de eerste oliecrisis zei minister-president Joop den Uyl: "Het wordt nooit meer zoals het geweest is". Kan men dit vandaag ook zeggen? Dit is moeilijk te beantwoorden, maar het is wel een feit, dat in het verleden nimmer een schuldencrisis is opgelost door het maken van nog meer schulden. De volgende vragen doemen op: 1) Kan de economie na het geleidelijk stoppen van de stimuleringsmaatregelen van de overheid op eigen kracht verder opbloeien? Vooralsnog komt de sterkste stimulans uit onverwachte hoek. Niet de Europeanen of Amerikanen, maar de Chinese economie trekt op dit moment de wereldeconomie. 2) Kunnen de banken eindelijk meer discipline opbrengen en afzien van al te riskante innovaties, en van torenhoge bonussen aan hun handelaren, die proberen dergelijke innovaties op de markt te brengen? Onwaarschijnlijk als men op de uitlatingen van Mr. Blankfein, CEO van de bank Goldman Sachs, afgaat. Blankfein vindt, dat de banken Gods werk doen en de wereld dankbaar moet zijn voor al het goede dat door de banken tot stand is gebracht. Wordt het bij sommige banken weer ‘business as usual' met alle gevolgen van dien? 3) Wat gaat er gebeuren met de zogenaamde ‘vuilnisbanken’ als stortplaats voor ‘giftige’ leningen en de uiterst risicovolle derivaten? Wie is hierin nog geïnteresseerd? Maar wellicht doet de aansterkende economie ook deze leningen weer in waarde stijgen. Ondanks het feit, dat in de toekomst kijken vaak ‘koffiedik kijken’ is, lijkt het meest waarschijnlijke scenario een vlakke zijwaartse ontwikkeling na een aanvankelijk ‘revival’ gekenmerkt door het wortelteken in de wiskunde. De reële economie zal nog lang doen over het wegwerken van de schokken van 2008.
Alumnieuws
De dalingen van de dekkingsgraden werden natuurlijk in de eerste plaats veroorzaakt door de lage aandelenkoersen. Maar de lage rente op schatkistpapier waartegen toekomstige verplichtingen moeten worden verdisconteerd, hielp ook niet mee (deze was zo laag doordat iedereen in in schatkistpapier vluchtte). Bovendien speelt het verwachte langerleven-effect een rol. Door de sterk opverende beurskoersen na de maand maart 2009, is de dekkingsgraad bij vrijwel alle pensioenfondsen inmiddels wel weer sterk verbeterd. Toch zijn er in de politiek en bij de Verzekeringskamer stemmen opgegaan om niet minder in aandelen en meer in obligaties te beleggen. Omdat dit op lange termijn minder oplevert lijkt dit een riskante strategie, hoewel die ogenschijnlijk zekerheid biedt (op de korte termijn). Er wordt dientengevolge al gesproken over een premiestijging van 50%. Ook zou een dergelijke vlucht in schijnzekerheid de financiering van het bedrijfsleven bemoeilijken. De grootste kapitaalverschaffers aan ondernemingen zijn immers niet de particulieren, maar de institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. Wanneer deze instellingen hun gelden zouden terugtrekken, zal het voor ondernemingen uiterst moeilijk worden hun groei te financieren en nieuwe ontwikkelingen en uitvindingen in de praktijk te brengen. We gaan dan naar een Jan Salie-economie en dat is toch iets wat niemand wil. Tenslotte Na de zeer boeiende voordracht van Casper de Vries was er nog een geanimeerd samenzijn in één van de bars van de universiteit en werden er nog diverse vragen aan de spreker gesteld. De algemene opinie van de aanwezigen was dat deze avond naar meer smaakte. De alumni zouden het hogelijk waarderen als er in de toekomst nog eens een vervolg op deze voordracht van professor De Vries zou komen. Wellicht zou het interessant zijn een volgende voordracht in de vorm van een ‘Vraag & Antwoord’- debat te houden om aan de interesses van vele toehoorders tegemoet te komen. n Fred Heinemann
Alumni
De Erasmus School of Economics (ESE) wil een doorsnede van haar alumni interviewen. Zij hoopt zo een goed beeld te krijgen van de studietijd van haar alumni door de jaren heen. Ook is zij geïnteresseerd wat de alumni aan hun studie gehad hebben en of zij nog “tips” hebben voor hun opvolgers: de huidige generatie studenten.
Pieter van Zuuren:
‘Van een uitzending naar Santander dankzij het A.A. van Beek-Fonds, via het excerperen van colleges, tutoiement der mede-alumni en na een boeiend, arbeidzaam leven tot de oudste alumnus van de ESE!’ Tijdens de oorlogsjaren werd hij secretaris van de Stichting tot behartiging van de belangen van de door de oorlog getroffen bedrijven. Het bedrijfsleven zelf vond hij moeilijk: “als je niet enorm op je standpunt stond, kon je niets bereiken”. Vervolgens volgden verschillende banen, waarbij hij veel plezier had van zijn met name tijdens zijn studententijd opgedane vaardigheden. Zo was hij actief lid van het RSG: het Rotterdamsch Studenten Gezelschap. Hij heeft daar veel vrienden opgedaan en veel geleerd van zijn medestudenten. Pieter was niet alleen lid van dispuut voor welsprekendheid maar ook hoofredacteur van “Skald”, het blad van het RSG. Zijn vlotte pen hielp hem bij het maken van excerpten: het zogenaamde excerperen, vervaardigen van collegedictaten met name voor de corpsstudenten, die indertijd graag uitsliepen.
Pieter van Zuuren in gesprek op 6 november 2009 in de Faculty Club
Hoewel de vaak op onze bijeenkomsten aanwezige Frits Visser (economie 1948) hoge ogen gooit is toch als eerste hier de oudste alumnus van de ESE en de Erasmus Alumni Vereniging (EAV) aan het woord: de heer Pieter van Zuuren. Hij is geboren op 27 december, “derde kerstdag”, in 1913, het jaar van de oprichting van onze universiteit. Wij zijn er trots op dat hij al 70 jaar de bijeenkomsten van de EAV bezoekt; de laatste tijd onder de zeer gewaardeerde begeleiding van Pieter Heykoop, de zoon van zijn overleden jaargenote Willy Heykoop. Na zijn eindexamen HBS B in Rotterdam, waarin hij uitmuntte in geschiedenis en aardrijkskunde, ging Pieter praten met de personeelschef van de Holland Amerika Lijn voor een baan bij een reisbureau voor zeereizen. Het was een reuze prettig gesprek tot het moment dat de personeelschef hem duidelijk maakte dat de eerste 3 jaar “er geen kijk op was dat hij wat ging verdienen”. Het was 1933 ! De schellen vielen van zijn ogen. Van HBS-vriendjes hoorde hij van de economiestudie aan de Nederlandsche Handels-Hoogeschool aan de Pieter de Hoochweg in Rotterdam. Hij besloot daarop zijn kandidaats te doen. Na zijn kandidaats werkte Van Zuuren bij een cargadoorsbedrijf, maar kort daarop kroop het bloed waar het niet gaan kon en belandde hij met behulp van een beurs van het A.A. van Beek-Fonds van Nlg 250,00 gedurende 2 maanden in het Spaanse Santander. Dat was een belevenis. Hij heeft daar onder andere een heel schip gededouaneerd. In de weekends voer hij in ranke scheepjes met zijn leeftijdsgenoten in de baai van Santander. Jongens en meisjes gooiden elkaar bij wijze van aardigheid bloemen toe:”echar flores”. Hij heette toen Pedro. Bij het begin van de Spaanse burgeroorlog moest hij helaas weg. Terug in Nederland besloot hij door de slechte situatie op de arbeidsmarkt toch maar door te studeren, waar hij de eerste colleges van Tinbergen meemaakte. En zo deed hij begin 1940 zijn doctoraal, nu bij de Nederlandsche Economische Hoogeschool (NEH).
Pieter trouwde en kreeg twee kinderen. Zijn hobbies waren zwemmen, fietsen; wandelingen van 60 km van Rotterdam via Schoonhoven en de Vlist weer terug naar Gouda en Rotterdam waren geen uitzondering. Hij heeft naderhand lang voor het Nederlands Instituut voor Efficiency gewerkt en is uiteindelijk in 1978 op zijn 65ste geëindigd als adviseur van het Veiligheidsinstituut in Amsterdam, dat pionierde in de voorlichting voor veiligheid in en om de woning. Na zijn pensioen is hij door zijn talenkennis en schrijflust nog tot 1998 blijven “werken”. Vooral de binnenscheepvaart had zijn bijzondere aandacht. Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de Scheepvaartkring Rotterdam, die hij zelf heeft helpen oprichten, is hij benoemd tot erelid. Hij heeft toen uit dankbaarheid een boekje geschreven over deze kring met de naam:”Sterker door discussie”. Wat zijn studententijd betreft kijkt hij terug op een bijzondere fase in zijn leven. De brede opleiding van de economiestudie in Rotterdam heeft hem enorm geholpen bij zijn latere werk; hij was hierdoor breed inzetbaar en van vele markten thuis. Zijn lidmaatschap van de EAV past in dit verband. Overigens bevestigt Pieter dat alumni elkaar in de regel tutoyeren: “het tutoiement”. Het is voor hem vaak “gemoedelijk en gezellig onder elkaar”. Toch zou hij niet weten of hij bij een studie economie weer voor Rotterdam zou kiezen: dat zou hij dan toch moeten bekijken, maar Rotterdam maakt een gerede kans. Zijn advies aan de huidige generatie studenten is om toch vooral dingen naast de studie te doen. Zeer nuttig. Intussen kijkt Pieter uit naar zijn volgende EAV-bijeenkomst. Een uitgebreidere versie van dit interview van 11 januari 2010 kunt u lezen op de site van de Erasmus School of Economics (ESE). Ga hiervoor naar de volgende link www.esealumni.nl. Als extra staat hier een aantal interessante parallellen genoemd: veel zaken zijn niet veranderd!. n Charles Hermans
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
Onderzoek
Effectiviteit motiverend leiderschap hangt af van soort manager Zowel karakter als vertrouwen in werknemers belangrijk Bedrijven en organisaties moeten voor een werkomgeving zorgen waarin managers hun werknemers kunnen motiveren en inspireren. Maar effectief ‘empowering’ leiderschap is ook afhankelijk van de invloed die werknemers op de managers hebben, en van het karakter van de manager. Dit stelt Natalia Hakimi in haar proefschrift ‘Leader Empowering Behaviour: The Leader's Perspective’. Hakimi promoveerde op vrijdag 8 januari. Haar onderzoek werd gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Hakimi ontving subsidie uit de Vrije competitie van NWO-gebied Maatschappij- en Gedragswetenschappen. In haar onderzoek naar de motivatie van leiders om hun ondergeschikten te "empoweren" (zelfvertrouwen te geven) stelt Hakimi dat vertrouwen van de leider of manager in de werknemer een belangrijke factor is. Managers die consciëntieus ofwel zorgvuldig zijn vertrouwen op de integriteit en prestaties van hun werknemers. Deze managers gebruiken dit vertrouwen weer om de werknemers te motiveren en kunnen hun autonomie en verantwoordelijkheid geven. Ook voor managers die veel werkdruk ervaren, geldt dat zij rekening houden met de betrouwbaarheid van de werknemers. Bedrijven die willen dat hun empowermentprogramma effectief is, moeten rekening houden met deze karaktereigenschappen en omgevingsfactoren van de manager. Alleen dan kunnen managers adequate beslissingen
nemen die ervoor zorgen dat werknemers hun werk leuk vinden en zich betrokken voelen bij de organisatie. Daarnaast adviseert de promovenda dat organisaties de verantwoordelijkheid voor de acties van empowered werknemers niet afschuiven op de manager, maar deze ook bij de werknemers zelf laten. Tenslotte snijdt Hakimi ook het verschil tussen vrouwelijke en mannelijke leiders aan. Zij stelt dat vrouwen over het algemeen meer moeten bewijzen dat zij gekwalificeerde managers zijn. Dit zorgt ervoor dat vrouwelijke managers minder vertrouwen in hun werknemers hebben en zij hen daarom minder kunnen empoweren. Als organisaties hier rekening mee houden, kunnen zij de empowering strategie van de vrouwelijke leiders op waarde schatten. Op deze manier kunnen organisaties de effectiviteit van het empowering leiderschap beter evalueren. n Het onderzoek van Natalia Hakimi is verricht in het Erasmus Research Institute of Management (ERIM), de gezamenlijke door de KNAW erkende onderzoeksschool van Rotterdam School of Management/ Erasmus University en de Erasmus School of Economics. Aan ERIM zijn ruim 300 onderzoekers verbonden. ERIM organiseert tevens het Erasmus Doctoral Programme in Business and Management voor de opleiding van jonge, veelbelovende wetenschappers. Zie www.erim.eur.nl
Conferencecalls zorgen voor meer én betere informatie voor beleggers Analisten niet objectief tijdens calls Veel ondernemingen houden kort na een kwartaalbericht een conference call met analisten. In deze call geeft het management een toelichting op het afgesloten kwartaal en kunnen analisten vragen stellen. Uit het promotieonderzoek van Erik Roelofsen blijkt dat beleggers al tijdens de call handelen op de verstrekte informatie. Roelofsen promoveerde woensdag 27 januari aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met zijn dissertatie The Role of Analyst Conference Calls in Capital Markets. Erik Roelofsen onderzocht 10.000 uitgetypte transcripties van conference calls. Hierop is door middel van software een analyse op de inhoud gedaan. Vervolgens zijn relaties gelegd tussen de inhoud, koersreacties tijdens de minuten van de conference call en analistenvoorspellingen. Als een conference call langer duurt, is deze informatiever en worden de voorspellingen van analisten over de daarop volgende kwartalen juister. Door de vragen van analisten ontstaat er rijkere informatie. Uit het onderzoek blijkt dat managers die uit zichzelf weinig informatie verstrekken, langer worden ondervraagd door analisten en dan vaak alsnog de informatie verstrekken. Het type informatie waarop wordt gehandeld omvat onder andere informatie over immateriële bezittingen van de onderneming, zoals
Alumnieuws
klantrelaties, onderzoek en ontwikkeling, cultuur, leiderschap en competenties. Het management gebruikt de conference call ook om meer te leren over de informatiebehoefte van analisten. Alles bij elkaar zorgt de conference call er dus voor dat beleggers meer en betere informatie krijgen. Roelofsen toont echter ook aan dat analisten niet objectief aan de call deelnemen. Wanneer de onderneming slecht nieuws heeft, zijn analisten geneigd om hun pessimisme tijdens de call te matigen. Enerzijds doen ze dit om het management te vriend te houden, zodat zij de volgende keer nog steeds vragen mogen stellen. Anderzijds doen zij dit om hun klanten, de institutionele beleggers die mogelijk in de desbetreffende onderneming hebben belegd, te vriend te houden. Beleggers kunnen dus niet zonder meer op de toon van de conversatie afgaan. n Het onderzoek van Erik Roelofsen is verricht in het Erasmus Research Institute of Management (ERIM), de gezamenlijke door de KNAW erkende onderzoeksschool van Rotterdam School of Management/ Erasmus University en de Erasmus School of Economics. Aan ERIM zijn ruim 300 onderzoekers verbonden. ERIM organiseert tevens het Erasmus Doctoral Programme in Business and Management voor de opleiding van jonge, veelbelovende wetenschappers. Het proefschrift is te downloaden op: www.erim.eur.nl/ERIM/events/ Event_Details?event_id=1816.
Onderzoek
Tijdsbesteding en vergoeding commissarissen nemen toe Meningen over variabele beloning lopen uiteen Het commissariaat is nog steeds in ontwikkeling. De tijdsbesteding neemt toe, evenals de daaraan gekoppelde vergoeding. De meningen van de commissarissen lopen op sommige punten heel synchroon maar kunnen ook duidelijk verschillen, zoals bijvoorbeeld over de voorkeur voor bestuursmodellen of over de mogelijkheid tot het hebben van een variabele beloning. Dit zijn samengevat enkele van de conclusies in het Nationaal Commissarissen Onderzoek 2009. Het onderzoek, donderdag 21 januari 2010 gepresenteerd op de Dag van het Commissariaat, is uitgevoerd onder leiding van prof.dr. Auke de Bos en dr. Mijntje Lückerath-Rovers van de Erasmus Universiteit Rotterdam, met medewerking van het Nederlands Kenniscentrum voor Commissarissen. Dit jaar zijn enkele vragen gesteld over de vergoeding voor het commissariaat. De gemiddelde geschatte vergoeding is ongeveer 18.000 euro, maar commissarissen bij beursondernemingen krijgen gemiddeld ongeveer 42.000 euro en commissarissen bij zorginstellingen ongeveer 8.000 euro. Voorzitters verdienen ongeveer 10% meer dan niet-voorzitters. Gemiddeld vindt 68% van de commissarissen de vergoeding adequaat, maar in relatie tot de aansprakelijkheid vinden de meeste commissarissen de vergoeding te laag. De commissarissen zijn het tamelijk eens met de stelling dat de
vergoeding altijd vast zou moeten zijn, maar vinden niet dat de vergoeding gerelateerd zou mogen zijn aan de prestaties van de onderneming. Daarnaast is dit jaar in het bijzonder gekeken naar de relatie tussen de Raad van Bestuur (RvB) en Raad van Commissarissen (RvC) en de eventuele mogelijkheid gezamenlijk in één raad te zitten (het one-tier bestuursmodel in plaats van het two-tier bestuursmodel). Gemiddeld zit slechts 4% van de commissarissen in het onderzoek in een one-tier bestuur, bij familiebedrijven is dit 15% en bij woningbouwcorporaties 1%. Daar staat tegenover dat 12% een voorkeur heeft voor een one-tier bestuur, waarbij commissarissen bij familiebedrijven (27%) en beursondernemingen (19%) hier de grootste groep voorstanders betreft. Gemiddeld genomen waarderen de commissarissen het two-tier bestuursmodel beter dan het one-tier bestuursmodel op basis van elf kenmerken, waarbij kritische houding ten opzichte van bestuur en onafhankelijkheid het meest positief gewaardeerd worden. Op slechts één van de opgegeven kenmerken, de afstand tot de RvB, waarderen de commissarissen het one-tier bestuursmodel gemiddeld beter. Tot slot zijn de commissarissen van mening dat een beroepscode een bijdrage zou kunnen leveren aan duidelijkheid over bijvoorbeeld verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid, integriteit en onafhankelijkheid. n Het rapport is te bestellen voor 10 euro op www.toezichtencompliance.nl/ publicaties.
Erasmus onderweg
Erasmus MC biedt high-care zorg in Pallieterburght Erasmus MC-Sophia heeft in de Pallieterburght, Capelle aan den IJssel, een unieke zorgvoorziening voor chronisch en ernstig zieke kinderen tot 16 jaar geopend. Deze zogenaamde high-care afdeling voor 24-uurszorg voor kinderen valt onder directe medische en verpleegkundige verantwoordelijkheid van het Erasmus MC-Sophia. Door de steeds verbeterende medische zorg en toename van medischtechnische mogelijkheden neemt het aantal chronisch zieke en ernstig zieke kinderen toe. Zij hebben niet altijd zorg nodig op een intensive care of high care afdeling, maar zonder gespecialiseerde verpleegkundige zorg kunnen zij niet of nog niet. In de Pallieterburght biedt Erasmus MCSophia die gespecialiseerde zorg, in een huiselijke omgeving. Daarnaast
10
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
is er volop aandacht voor de ontwikkeling en het welbevinden van iedere individuele patiënt en worden waar mogelijk de gezonde kanten van het kind belicht. Pallieterburght is gericht op kwaliteit van leven, ontwikkeling, sfeer en huiselijkheid. Voor een groot deel van de kinderen zal de Pallieterburght een tussenstation zijn tussen de intensive care en thuis. Ouders kunnen bijvoorbeeld leren hoe zij moeten omgaan met medische hulpmiddelen, voordat zij de zorg voor hun kind thuis voortzetten. De Pallieterburght ondersteunt de ouders tevens bij de vele aspecten van financiële ondersteuning van chronisch zieken. De Pallieterburght is uniek vanwege de zorgcombinatie met een academisch ziekenhuis. De zes 24-uurs bedden vallen onder de directe medische en verpleegkundige verantwoordelijkheid van de afdeling IC Kinderen van het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis. De privacy voor kind en ouder is veel groter dan op de intensive care in een ziekenhuis, omdat ieder kind een eigen kamer heeft en ouders de mogelijkheid hebben om in de Pallieterburght te logeren. Pallieterburght organiseert de gehele ketenzorg voor het chronisch of ernstig zieke kind en fungeert als schakel tussen de zorg in het ziekenhuis
en thuis. Wanneer het kind naar huis gaat, zorgt Pallieterburght ervoor dat de noodzakelijke voorzieningen aanwezig zijn en dat verpleegkundige zorg geboden wordt. Wanneer additionele zorg voor kinderen nodig is, zoals fysiotherapie of logopedie, worden deze hulpverleners ingeschakeld. De zorg in Pallieterburght wordt geëvalueerd door middel van wetenschappelijk onderzoek naar de positieve effecten van een verblijf op de ontwikkeling en het welzijn van kind en ouders, maar ook naar het verschil in kosten in vergelijking met een verblijf op een IC of High Care afdeling in een ziekenhuis. De zorg in Pallieterburght wordt uitgevoerd dankzij een unieke samenwerking tussen Stek Jeugdhulp-verpleegkundig kinderdagverblijf de Kleine Kapitein, de Stichting Johanniter hulpverlening, de Stichting Thuiszorg Rotterdam en Erasmus MC-Sophia. De Pallieterburght is het resultaat van het fantastische werk van de Stichting Pallieter in Capelle aan den IJssel, die zich gedurende vele jaren heeft ingespannen voor het werven van fondsen voor de bouw van een huis voor ernstig zieke kinderen. n Website: www.pallieterburght.nl
Je eigen bedrijf starten?
Doe het Hope start-up programma! Het Holland Program on Entrepreneurship (Hope, een gezamenlijk centrum voor ondernemerschap van Erasmus Universiteit, TU Delft en de Universiteit Leiden) ondersteunt startende ondernemers bij het uitwerken van innovatieve businessideeën. In het Get Started Centre biedt HOPE ambitieuze alumni een uitgekiend programma, dat niet alleen goed inzicht geeft in de mogelijkheden en risico's van het idee, maar dat vooral ook voorziet in contacten met ervaren
ondernemers, met mogelijke businesspartners en potentiële klanten. In dit 100 dagen durende programma krijgen aspirant-ondernemers naast extra inzicht in de mogelijkheden van hun idee, vooral ook feedback uit de praktijk. n Bent u geïnteresseerd, downloadt u dan vooral de digitale brochure op onze website.
Je onderneming uitbouwen?
Spar met collega-ondernemers en hoogleraren Het Holland Program on Entrepreneurship van de Erasmus Universiteit organiseert de Erasmus Ondernemerstafels. Zij bieden ondernemers de kans op uitdagende wijze in contact te blijven met de Erasmus Universiteit. De Erasmus Universiteit is al jarenlang vaste bewoner van de top 10 van Europese business- en economische scholen. Naast gedegen kennis over de vele facetten van het ondernemerschap en de economie, heeft zij een zeer uitgebreid en divers zakelijk netwerk, zowel regionaal als internationaal. De Ondernemerstafels combineren de kennis van de Erasmus Universiteit met de slagkracht van de Rotterdamse regio. De Erasmus Universiteit is leidend in het doen van onderzoek naar ondernemerschap in Nederland. Wij doen onderzoek naar start-ups, herstel na de
Alumnieuws
Crisis, innovatie en groeibedrijven. Bij de Erasmus Ondernemerstafels telt vooral het daadwerkelijke nut voor ondernemers in de praktijk. De nadruk van de Ondernemerstafels ligt op de dialoog. Wij vertellen u natuurlijk graag wat wij weten en hoe wij over zaken denken, maar wij zien vooral graag uw interactie en wij horen graag uw visie. De vonk tussen kennis en praktijk maakt de Erasmus Ondernemerstafels tot het meest uitdagende businessnetwerk van deze regio. Graag nodigen wij ook u uit voor de kick-off op 4 maart 2010. n Aanmelden: www.aanmelder.nl/erasmusondernemers Meer informatie: www.hope-entrepreneurship.nl
11
Alumni
Fotografie Michiel Groeneveld
De cirkel is bijna rond
Ingrid Verbakel
Op het Titus Brandsma College in Dordrecht had ik een droom: ´journalist worden´. Deze droom had ik ook getest in de praktijk, door een keer mee te lopen met een journaliste van de Dordtenaar. We gingen bijvoorbeeld naar een rechtszaak. Bij de rechtbank in Dordrecht stelden alle journalisten die verslag deden van deze zaak zich aan elkaar voor, met de naam van de krant waarvoor ze werkten. Ik zei: `Ingrid Verbakel, nog niks.´ Een journalist zei daarop: ´O, maar dat wordt wel wat!´ Toen ik uitgeloot was voor de School voor de Journalistiek in Tilburg, merkte ik pas hoe graag ik journalist wilde worden. Als alternatief ging ik maatschappijgeschiedenis studeren aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ik vond geschiedenis weliswaar interessant, maar eerlijk gezegd koos ik deze studie vooral vanwege de afstudeerrichting Communicatie en Voorlichting. Met als doel: via deze ´omweg´ de journalistiek in te gaan. Van deze omweg heb ik nooit spijt gehad. Want behalve dat ik tijdens mijn studie maatschappijgeschiedenis veel kennis vergaarde, ervaring opdeed in het zelfstandig onderzoek en veel heb geschreven, maakte ik ook vriendinnen voor het leven. Een gat in de lucht In 1990, nu bijna 20 jaar geleden, studeerde ik af als maatschappijhistorica, met als specialisatie technologische veranderingen, richting Communicatie en Voorlichting. Na het behalen van mijn bul begon ik als
12
freelance journalist. Ik werkte onder meer voor De Havenloods, onder begeleiding van redacteur Loes Verton. Ik heb hier veel geleerd en vond de vrijheid van het kiezen van onderwerpen en het betrokken zijn bij de opmaak van de pagina heel leuk. Omdat ik van een kwartje per regel (in het guldentijdperk) en een limiet van één pagina schrijven niet kon leven, wilde ik na een aantal maanden toch wat anders. Begin negentiger jaren was het vak ´communicatie´ helemaal in opkomst en ging ik ook op communicatiebanen solliciteren. Na ongeveer 120 keer solliciteren (net als nu was het toen crisis) sprong ik een gat in de lucht. Ik kreeg een tijdelijke baan als voorlichter bij de Vereniging Gehandicapten Organisaties Rotterdam (nu MEE). Omdat ik bang was om weer heel veel sollicitatiebrieven te moeten schrijven, ging ik ruim voor mijn tijdelijk dienstverband afliep, solliciteren bij de gemeente Krimpen aan den IJssel, in de functie van communicatiemedewerker. Nu bleek een enkele brief voldoende. Ik kreeg een vaste baan! Dit betekende zekerheid op fietsafstand… En een unieke gelegenheid om van binnenuit alle aspecten van een gemeente te leren kennen en over de meest uiteenlopende onderwerpen te schrijven en te communiceren. Inmiddels heb ik een druk leven als alleenstaand kostwinner met een zoon van 13 ½ en een dochter van bijna 11. Vanaf het najaar van 2008 begon het
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
weer te kriebelen en wilde ik mijn loopbaan serieus een andere wending geven. Ik heb cursussen gevolgd op het vlak van mondelinge presentatie en professioneel adviseren. Daarnaast heb ik veel gesolliciteerd, zowel in de journalistiek als in de communicatie. Dit heeft me veel interessante ervaringen opgeleverd, maar niet die ´ene inspirerende nieuwe baan met meer uren´ die ik vooraf voor ogen had. Loonbaancoaching als cadeau Om scherper te krijgen wat ik wil, wat ik kan en hoe ik daar wil komen, kreeg ik een mooi cadeau op mijn pad. Een vriendin van een vriendin bood me gratis loonbaancoaching aan, bestaande uit een serie opdrachten en zes gesprekken. Dit traject heb ik inmiddels afgesloten en ben daarmee gekomen bij het ´Persoonlijk Actie Plan´. Bekend voor iedereen die weleens een cursus of training volgt. Het is de bedoeling dat je zo´n plan maakt en uitvoert. Meestal schiet het erbij in om wat je jezelf hebt voorgenomen ook daadwerkelijk allemaal in de praktijk te brengen. Om me eens gezond onder druk te zetten besloot ik een artikel schrijven voor het Erasmus Alumninieuws. Ik werd op dit spoor gezet door het krachtige artikel van Bettina Hertstein in april 2008 in dit blad. Zij had toen net – op bijna 55-jarige leeftijd – een eigen bedrijf gestart: Het Bouwrechtbedrijf. Wat ik herkende in haar verhaal was dat tussen je plannen en dromen door de rare wendingen van het leven kunnen komen.
Naar een nieuwe portfolio Om te laten zien aan potentiële opdrachtgevers waar mijn kwaliteit met name ligt: in interviewen en schrijven, ga ik een portfolio opbouwen. Net zoals ik ongeveer 18 jaar geleden aan mijn eerste ´echte´ baan kwam: met een map met krantenartikelen onder mijn arm. Artikelen die over totaal uiteenlopende onderwerpen gingen, zoals een interview met de Rotterdamse artieste Grace Maddy tot een ander uiterste: de noodzaak van beveiligde oversteekplaatsen bij de metro door Prins Alexander. Teksten met – anders dan in mijn werk voor de gemeente – mijn naam eronder: Ingrid Verbakel. n Contact? Stuur dan een e-mail naar
[email protected]
Fotografie Michiel Groeneveld
Ingrid Interviewt Voor mij geldt: hoe meer vrijheid ik heb in mijn werk, hoe creatiever ik word, hoe meer plezier ik krijg in mijn vak en hoe beter de kwaliteit van
mijn werk wordt. De hamvraag is: wat ga ik nu doen met de andere helft van mijn loopbaan (ongeveer 25 jaar)? Mijn conclusie is dat ik naast mijn parttime baan zelfstandig als tekstschrijver aan de slag ga, met als specialisatie het interview. Het kan gaan om een portretinterview om iemand goed in beeld te brengen of een interview om een bepaald onderwerp aantrekkelijk en toegankelijk te presenteren. Voor het maken of herschrijven van ander soort teksten, zowel op papier als op internet, ben ik natuurlijk ook in de markt. Het gaat in alle gevallen om teksten die uitstijgen boven ´prettig leesbaar´. Dat is voor mij slechts een minimum voorwaarde. Ik wil teksten produceren die sprankelen, die lezers weten te raken en te inspireren. Op het moment dat u dit artikel leest, ben ik ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Rotterdam, onder de handelsnaam Ingrid Interviewt.
Alumnieuws
13
Kring van Juristen
Nieuwjaarsrede decaan prof. Maarten Kroeze Op 20 januari sprak prof. Maarten Kroeze, decaan van Erasmus School of Law, zijn nieuwjaarsrede uit. Speciale gast was mr. Pauline van der Meer Mohr, de nieuwe voorzitter van het College van Bestuur én alumna van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Nadat zij enkele woorden had gesproken, nam de decaan de microfoon ter hand voor zijn nieuwjaarsrede. Allereerst blikte prof. Kroeze terug op 2009. Hij noemde de voornaamste wetenschappelijke successen, zoals de 4 subsidies van in totaal 1,6 miljoen euro die NWO onze faculteit toekende (wat 6 extra promotieplaatsen betekent!), en de erkenning van het European Doctorate in Law & Economics als Erasmus Mundus programma. In 2009 is de landelijke onderzoeksvisitatie afgerond, waarbij de kwaliteit van onze onderzoeksprogramma’s wordt beoordeeld. De ‘uitslag’ krijgen we dit jaar, maar er is goede hoop op een positief resultaat. Ook op onderwijsgebied waren er in 2009 mooie ontwikkelingen met onder meer een aantal nieuwe masteropleidingen: de Togamaster, de master Arbeidsrecht, de master Aansprakelijkheid en verzekering, de master Recht van de gezondheidszorg en de master Recht in de multiculturele samenleving. Prof. Kroeze benadrukte dat de faculteit steeds meer de samenwerking met andere partijen zoekt, zowel met de universitaire wereld als met de beroepspraktijk. Zo is het Erasmus Law Network van start gegaan, een verband tussen onze faculteit en tien advocatenkantoren in de regio. “De samenwerking, maar ook de grote collegialiteit bìnnen de faculteit, hebben ertoe geleid dat ik als decaan steeds vaker te horen krijg: ‘Goh, het gaat goed hè, met Rotterdam.’”
Er blijft genoeg te ambiëren voor 2010, aldus de decaan: “Wij zullen ons nog veel inspanningen moeten getroosten om de studierendementen en de studievoortgang te verbeteren. Ook de hervorming van onze onderzoeksorganisatie door het opzetten van een graduate school en het vernieuwen van onze onderzoeksprogramma’s gaat niet vanzelf. De doelstelling van 15% vrouwelijke hoogleraren is nog niet gehaald, maar ook hierin zijn we goed op weg.” Tenslotte wenste prof. Kroeze zijn gehoor een heel goed, vruchtbaar en betekenisvol 2010 toe. n
Wolfert van Borselenpenning voor prof. Van der Ziel Prof. Steven Lamberts was niet de enige Erasmiaan aan wie eind 2009 de Wolfert van Borselenpenning werd uitgereikt. Ook emeritus hoogleraar prof. Gert-Jan van der Ziel kwam deze eer toe. Hij ontving de penning bij zijn afscheid als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Zee- en Vervoersrecht (NVZV). Prof. Van der Ziel was van 1994 tot 2004 hoogleraar Maritime Law aan de EUR. Ook na die tijd heeft hij nog een grote rol gespeeld bij de totstandkoming van de Rotterdam Rules 2009, het VN-verdrag met betrekking tot het vervoersrecht van goederen over zee,
dat op 23 september jl. te Rotterdam werd getekend. (zie ook het interview met Emily Dérogée in de vorige editie van Alumnieuws). De Wolfert van Borselenpenning is vernoemd naar Wolfert van Borselen, die Rotterdam in 1299 stadsrechten verleende, en wordt uitgereikt sinds 1967. Deze eer komt toe aan personen die een prominente rol hebben gespeeld in de Rotterdamse samenleving. Prof. Van der Ziel bevindt zich in zeer goed gezelschap: onder anderen Neelie Kroes, Frans Weisglas, Rem Koolhaas en Faas Wilkes ontvingen de Wolfert van Borselenpenning. n
Benoemingen Erasmus School of Law Drie nieuwe hoogleraren zijn aangetrokken in het kader van het onderzoeksprogramma Behavioural Approaches to Contract and Tort: prof. Jonathan Klick, prof. Klaus Heine en prof. Gerard Wagner. “BACT” bestudeert de processen van het denken, de besluitvorming en het handelen van individuen of groepen, in relatie tot het privaatrecht. Per 1 februari 2010 is prof. Aletta Blomberg benoemd tot bijzonder hoogleraar Rechtshandhaving aan Erasmus School of Law.
14
Prof. Krijn Haak, hoogleraar Handelrecht aan de EUR, is per 1 januari 2010 benoemd tot plaatsvervangend rechter in de Kamer van Beroep van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart. De CCR, gezeteld te Straatsburg, is de hoogste rechtsinstantie op het terrein van de Rijnvaart, bevoegd om zich uit te spreken over alle civiel- en strafrechtelijke zaken. Afgezien van het kleine Luxemburg leveren alle (vijf) Rijnlanden een rechter en een plaatsvervangend rechter aan de Beroepskamer. Driemaal per jaar - mits er voldoende zaken zijn - komen de rechters in het Palais du Rhin in Straatsburg bij elkaar. De benoeming geldt voor een periode van zes jaar. n
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1
Erasmus onderweg
Steven Lamberts en Kees van Rooijen vertrokken Met een uitgebreide receptie en het podiumprogramma ‘Variété voor Twee’ zijn de Collegeleden Steven Lamberts en Kees van Rooijen op 17 december feestelijk uitgezwaaid en uitgezongen. Vrijwel alle aan de EUR gelieerde studentenorganisaties deden mee aan een gezamenlijk afscheidscadeau. Met de onthulling van een megabord waarop hun verenigingslogo’s prijken spreken zij uit zich gezamenlijk samen te zullen inspannen voor meer community services door EUR-studenten voor Rotterdam, in samenwerking met de Stichting Workmate. Dit cadeau past in het nieuwe MVO-beleid (maatschappelijk verantwoord ondernemen) van de universiteit, waarvan de scheidende collegeleden warme pleitbezorgers waren. n Voor meer beelden van het afscheid van Steven Lamberts en Kees van Rooijen zie www.eur.nl/afscheid.
16e Mandevillelezing
Debat: Vrouwen aan de top, tussen ambitie en plafond
B&T ontwerp
Donderdag 20 mei 2010
Maandag 8 maart 2010, Internationale Vrouwendag Forumzaal Woudestein (M-gebouw) Inloop 15.30, aanvang 16.00-17.30 uur, aansluitend drankje Doelgroepen: medewerkers, studenten, alumni, externe belangstellenden Sprekers/panelleden • Pauline van der Meer Mohr, voorzitter College van Bestuur Erasmus Universiteit Rotterdam en voormalig topvrouw bij Shell, TNT en ABN Amro. Commissaris ASML. Veel HRM-expertise op gebied van diversiteit, beleid en praktijk. • Marieke van den Brink, postdoc onderzoeker Institute for Gender Studies, Radboud Universiteit Nijmegen. Deed promotie-onderzoek naar de doorstroom van vrouwen binnen universiteiten. Proefschrift: ‘Behind the Scenes of Science. Gender practices in the recruitment and selection of professors in the Netherlands.’ • Heleen Mees, econoom, publiciste, columniste NRC Handelsblad, AIO Erasmus School of Economics i.h.k.v. Mature Talent Project. Voorvechter van vrouwenemancipatie, meer vrouwen aan de top. Onderschrijft voorstel Tweede Kamer voor een quotum ‘vrouwen aan de top’. • Marike Stellinga, econoom en schrijfster van het boek ‘De mythe van het glazen plafond’, waarin ze beweert dat Nederlandse vrouwen helemaal geen topfunctie willen. • Columnisten: Karen Maas en Sandra Phlippen (economen EUR) Gespreksleider: Clairy Polak, presentator Nova Organisatie: Erasmus Podium en Studium Generale, i.s.m. studenten/medewerkers (Karen Maas, Sandra Phlippen, Elfahmi El Bouazati) en de VVAO Vereniging van Vrouwen met een Hogere Opleiding. Aanmelding verplicht:
[email protected]
Alumnieuws
Laureaat & spreker Jeroen van der Veer, ceo Shell 2004-2009, EUR-alumnus. Titel: Leiderschap Aula Woudestein. Aanvang programma 16.00 uur, ontvangst vanaf 15.00 uur. Receptie na afloop.
30 maart
Alumnidag voor economen Na de succesvolle alumnidagen in 2008 en 2009 organiseert de Erasmus School of Economics (ESE) in samenwerking met de Kring van Economen (EAV) wederom een dag speciaal voor alle economische alumni. De ESE Alumnidag 2010 zal plaatsvinden op dinsdag 30 maart 2010. In de Aula zijn er speciale plekken gereserveerd voor de alumni om de Opening Day van de EFR-Business Week bij te wonen. Deze dag vormt de spectaculaire opening van de 26ste editie van de EFR-Business Week, met als thema ‘Inspire’. Ook dit jaar zullen er weer interessante sprekers acte de présence geven, waaronder:
Twan Huys (Host) Journalist en presentator NOVA; General David Petraeus Commander of US Central Command; Thomas Enders CEO Airbus; Steve Truglia Britse stuntman; Richard St. John Auteur van “8 to be Great” en “Stupid, Ugly, Unlucky and RICH”; Callie Shell Officiële fotografe van Barack Obama’s Presidential Campaign en World Press Photo award winner. De dagsessie zal worden afgesloten met een borrel en ‘s avonds wordt er gedineerd op een typisch Rotterdamse locatie. Alle alumni van de ESE hebben inmiddels het definitieve programma per post ontvangen. Houdt u daarnaast de alumniwebsite in de gaten: www.eur.nl/ese/informatie_voor/alumni/. Hier vindt u informatie over alle ontwikkelingen op alumnigebied.
15
Verrijk je kennis via het witte doek 15 februari 19.00 uur
Hotel Rwanda
met als spreker de Rotterdamse advocaat mr. A.B.G.T. von Bóné In deze driemaal voor een Oscar genomineerde film vertolkt Don Cheadle de rol van Hutu Paul Rusesabagina, een hotelmanager van het luxe vijfsterren hotel ‘Hôtel des Milles Collines’ in Rwanda. Tijdens de burgeroorlog tussen Hutu’s en Tutsi’s begin jaren ’90 biedt Paul onderdak aan meer dan 1200 Tutsi- vluchtelingen in zijn hotel. Naar een waargebeurd verhaal.
1 maart 19.00 uur
het PROGRAMMA 15 februari
1 maart
Michael Clayton
Hotel Rwanda
mr. A.B.G.T. von Bóné
Michael Clayton
mr. Willem Claassen
met als spreker voormalig Rotterdams Deken mr. Willem Claassen George Clooney speelt als Michael Clayton een “fixer”: iemand die problemen oplost voor cliënten van een prestigieus advocatenkantoor. Nadat topadvocaat Arthur Edens (gespeeld door Tom Wilkinson) geestelijk in elkaar stort tijdens een belangrijke rechtszaak, wordt Clayton opgeroepen om de zaak weer op de rails te krijgen. Wanneer hij betrokken raakt in deze zaak, waarin een chemisch concern wordt verdacht van gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen, moet hij kiezen tussen zijn plicht en zijn geweten. Meer informatie:www.frg.eur.nl/films
JAARKALENDER 2010
1 maart 4 maart 1-15 maart 5 maart 8 maart 12 maart 19 maart 26 maart 30 maart 15 april 16 april 23 april 20 mei juni 6 september
Lijsttrekkersdebat EenVandaag/EFR HOPE www.meesterweek.nl (FRG) Oratie prof.dr. S. Leenstra (EMC) Internationale Vrouwendag
M-gebouw
Oratie prof.dr. J.W. Hesselink-Roos (EMC) Oratie prof.mr.dr. G.J.M.E. de Bont (FRG) Oratie prof.dr. H.J.M. Nellen (FHK) ESE Alumnidag (ESE) Oratie prof.dr. N. Hertz (RSM) Oratie prof.dr.ing. P.H.C. Eilers (EMC) Oratie prof.dr. B. Visser (ESE) Mandevillelezing Voorjaarsborrel Opening Academisch Jaar en Jaardiner
16
f e b ruari 2010 • n u m m e r 1