Allergische rhinitis bij kinderen Dr. Jurjan R. de Boer KNO‐heelkunde Martini Ziekenhuis
Epidemiologie • Prevalentie allergische en niet‐allergische rhinitis in Nederland: 150‐200 per 1000 personen/jaar • Allergische rhinitis: tussen 5‐45 jaar met piek 15‐24 jaar • Prevalentie kinderen: – 0‐4 jaar: 0,3% – 4‐5 jaar: 9‐14% – loopt op tot 24 jaar
Epidemiologie • Allergische rhinitis risicofactor ontstaan Astma (2‐7 x ) – – – –
Pathofysiologische en immunologische overeenkomst Allergische rhinitis: 40% heeft astma Astma: 80% allergische rhinitis Tevens eczeem/voedselallergie • “Atopische of allergische mars”
Epidemiologie • Prevalentie allergische rhinitis in Europa: 24% en stijgt • Graspollen allergie meest voorkomend • Europa: 15‐25% van populatie rhinoconjunctivitis door graspollen • Ook mondiale stijging afgelopen decennia: • milieu veranderingen • “hygiëne hypothese” » verminderde blootstelling infectie » ontregeling van immuunsysteem
Pathofysiologie allergische rhinitis
Pathofysiologie allergische rhinitis • Vroege fase reactie: • permeabiliteit bloedvaten in neus neemt toe – hypersecretie • zenuwuiteinden geprikkeld – jeuk – niezen • Late fase reactie (6‐12 uur) • cellulaire infiltratie in slijmvlies – hyperreactiviteit – “priming”: verlaging prikkeldrempel
Diagnostiek • Diagnose door combinatie anamnese en allergietest • Anamnese: • nasaal: – blokkade/neusverstopping – waterig secreet – niezen/jeuk
• algemeen – – – – –
hoesten vermoeidheid/ algehele malaise keelklachten slaapproblematiek branderige ogen/tranen
Diagnostiek • Onderzoek • Atopische kenmerken – droge huid – “allergisch saluut” (rand over neusrug)
• Allergietest – huidpriktest (skin prick test, SPT) – radio‐allergo‐sorbent‐test (RAST) – allergeen‐specifiek‐IgE in serum
Differentiaaldiagnostiek • • • • • • • • • •
virale bovenste luchtweg infecties adenoïdhypertrofie polyposis nasi septumdeviatie papillomen rhinosinusitis corpus alienum medicamenteuze rhinitis granulomen maligniteit
Classificatie allergische rhinitis
Therapie • Onderscheiden – Seizoensgebonden allergische rhinitis (SAR) • pollen van gras/boom/onkruid – Perenniale allergische rhinitis (PAR) • huisstofmijt en dierepitheel
Therapie • Meersporig stappenplan – Preventie • Contact met allergeen – Farmacotherapie – Immunotherapie (IT) – Chirurgische interventie
Preventie • Huisstofmijt • ventilatie/luchtvochtigheid • vloeroppervlak • beddengoed/matrashoezen • Huisdieren • Pollen • Pollenweerbericht • Vakantie: lokatie/seizoen
Preventie
Farmacotherapie • Symptomatische therapie – – – – – –
Intranasale steroïden Antihistaminica Cromoglycaten Leukotrieen‐receptorantagonisten Intranasale decongestiva Orale steroïden
Effectiviteit symptomatische therapie
Effect op symptomen allergische rhinitis
Resultaten therapie • Behandelingsstrategieën voornamelijk op symptoombehandeling gericht • 30‐40% symptomen volledig onder controle • 50‐65% onvoldoende effect
Immunotherapie • Bij onvoldoende controle met reguliere medicatie • Kinderen met verhoogd risico – Familie anamnese beste indicator • • • •
Normaal 10% kans atopie 30% als 1 familielid atopisch 50% als moeder atopisch 70% als beide ouders atopisch
ARIA richtlijn
Werkingsmechanisme immunotherapie
Immunotherapie • Enige therapie die ingrijpt op pathofysiologie – effect op symptomen – preventieve werking nieuwe sensibilisaties • Blijvend effect, ook na staken therapie • effectiviteit 10‐20 jaar • 30% klachtenreductie in 1e jaar • therapie 3‐5 jaar
Immunotherapie • SCIT (subcutaan) • “gouden standaard”” • aangetoonde effectiviteit • nadeel: – injecties – anafylactische reactie
• SLIT (sublinguaal) • • • •
relatief nieuw (richtlijnen 2006) effectiviteit voor volwassenen vastgesteld graspollen SLIT effectief bij volwassenen/kinderen voordeel: – gebruikersgemak – geen bijwerkingen
Immunotherapie • Leeftijd: vanaf 5 jaar • Allergische rhinitis met/zonder mild astma (ARIA) • Alleen voor IgE‐gemedieerde inhalatieallergie • Indicatie: mono allergie bij ARIA • geen indicatie bij multipele allergieën – echter tendens om toch klinisch meest relevante allergeen te behandelen (studies)
Conclusies • Allergische rhinitis met/zonder astma groeiend probleem • Vroege diagnostiek van belang • Symptomatische behandeling niet altijd effectief
Conclusies • Immunotherapie – vanaf 1e seizoen effectief – langdurig effectief – preventieve werking • astma • nieuwe sensibilisaties • Vroegtijdig starten immunotherapie wegens preventie
