Allergiepoli voor kinderen. Albert Schweitzer ziekenhuis. Gezondheidsmagazine juni Reportage op de kinderafdeling

Albert Schweitzer ziekenhuis

Gezondheidsmagazine juni 2007

Reportage op de kinderafdeling

Hulp voor kinderen met ernstig overgewicht

Nucleaire geneeskunde in beeld

Allergiepoli voor kinderen

Van de redactie Voor kinderen is het vaak een emotionele gebeurtenis als zij naar het ziekenhuis moeten. Ze kunnen niet alles begrijpen en komen in een totaal vreemde omgeving. In deze Remedie kunt u lezen hoe het Albert Schweitzer ziekenhuis er alles aan doet om het verblijf in het ziekenhuis voor kinderen zo vertrouwd mogelijk te maken. Niet alleen voor kinderen maar ook voor de ouders heeft het Albert Schweitzer ziekenhuis speciale aandacht. De bouw van het Moeder & kind centrum in Zwijndrecht is hiervan een voorbeeld. De wensen van de ouders met hun pasgeboren baby staan volledig centraal. Het ziekenhuis biedt ook speciale begeleiding aan ouders met zieke kinderen. Het kan gaan om kinderen die diabetes hebben of allergisch zijn voor voedsel. U leest het in deze Remedie. Heeft u wel eens een kijkje achter de schermen genomen van de afdeling Nucleaire geneeskunde? En weet u al dat er in het ziekenhuis een workshop is voor patiënten met kanker? We laten u graag in de Remedie zien wat het Albert Schweitzer ziekenhuis u zoal te bieden heeft.

Inhoud Een kind met allergie Dion Ouwens (4) is allergisch voor soja, kippenei en pinda’s. Hij krijgt samen met zijn moeder begeleiding op de allergiepoli voor kinderen.

4

18

Afleiding is het toverwoord

Lekker bewegen met Machinedance

Een reportage op de Kinderafdeling waar kinderen zich op hun gemak kunnen voelen.

Simone (11) zocht hulp voor haar ernstige overgewicht.

8 Nucleaire geneeskunde Een kijkje achter de schermen bij de Nucleaire geneeskunde.

7 Leven met suikerziekte Jasper (7) heeft suikerziekte. Zijn medische controle vindt plaats in de diabetescarrousel.

Colofon 4e jaargang | nummer 1 | juni 2007 Remedie is een gezondheidsmagazine van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Het magazine verschijnt tweemaal per jaar en wordt huis aan huis verspreid in de regio Dordrecht, Alblasserwaard, Eiland IJsselmonde en Hoeksche Waard. Dit nummer wordt eveneens verspreid in de regio Gorinchem. Eindredactie Béa Straver, Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiesecretariaat Ilse van der Elst, Albert Schweitzer ziekenhuis Redactiecommissie: Remedie komt tot stand dankzij de medewerking van verschillende zorgpartners. Zij nemen deel aan de redactiecommissie. - Cathy Dijkstra, Stichting Drechtzorg - Linda de Jongh, GGD Zuid-Holland Zuid


12 - Ineke Mientjes, MEE Zuid-Holland Zuid - Mariëtte Teunissen, Zorgbelang ZHZM - Huibert Ponssen, Albert Schweitzer ziekenhuis - Rineke Zandvoort, Albert Schweitzer ziekenhuis Teksten Wim Roodnat, Jakkie Ames, Marc Couwenbergh, Nanny Yap, Connie van Uffelen Fotografie Hans Oostrum, Rob van der Pas, Alfons Jannink, Henk Veenstra, Rini Boonstra, Cor van Vliet, Frank Muller, Victor van Breukelen, Cees Schilthuizem Illustraties Mieke de Haan Ontwerp en vormgeving Artmark Nederland BV, Rijswijk Druk Drukkerij Artoos Nederland BV

EN VERDER 3 Optimale kraamtijd in Moeder & kind centrum 10 Kinderen hebben een streepje voor bij de Vrienden 14 Workshop voor patiënten met kanker 15 Lezersaanbiedingen 17 Kinder*Care spreekuur 20 Ziekenhuis in de buurt 21 Werk in uitvoering 23 Servicepagina 24 Puzzelprijsvraag

Oplage 216.000 Adres redactie Albert Schweitzer ziekenhuis Afdeling Communicatie & Voorlichting Postbus 444 3300 AK Dordrecht telefoon (078) 654 14 18 email [email protected] Adres Albert Schweitzer ziekenhuis Postbus 444 3300 AK Dordrecht telefoon (078) 654 11 11 www.asz.nl Overname van artikelen uitsluitend na overleg met de redactie. In sommige artikelen is gebruik gemaakt van gefingeerde namen, om de herkenbaarheid van personen te voorkomen.

OPTIMALE KRAAMTIJD IN MOEDER & KIND CENTRUM

‘Ik kan de hele dag genieten van mijn zoon’ Trots ligt Clarissa Schapers uit Henrik Ido Ambacht met haar pasgeboren zoon Jacco in het ziekenhuisbed. Ze moest op medische indicatie in het ziekenhuis in Zwijndrecht bevallen. Hoewel ze in het ziekenhuis ligt, is alles zo geregeld dat ze optimaal van haar zoon kan genieten. In de nabije toekomst wordt het nog beter. Het nieuw te bouwen Moeder & kind centrum op de locatie Zwijndrecht kan ouders het best mogelijke begin met hun baby bezorgen.

E

en mooie kamer met een kraambed, een zitje, een luxe slaapfauteuil, een badkamer en een hoekje om de baby te verzorgen. Dat klinkt als een luxe hotelkamer. Vanaf 2008 zullen dergelijke kamers te vinden zijn op de Zwijndrechtse locatie van het Albert Schweitzer ziekenhuis. De kamers maken deel uit van het Moeder & kind centrum. Deze kraamsuites zijn tegelijkertijd de verloskamer en worden na de bevalling met enkele simpele ingrepen omgetoverd tot een mooie kraamkamer. Alle benodigde apparatuur is aanwezig. Deze wordt na de bevalling weggewerkt achter luikjes en mooie schilderijen. De kamer is dan een prettige suite, waar ook de partner kan blijven slapen en waar het bezoekuur wordt overgelaten

Aantal bevallingen in het Albert Schweitzer ziekenhuis Locatie Dordwijk: ±2.065 per jaar. Locatie Zwijndrecht: ±700 per jaar. De bouw van het Moeder & kind centrum op de locatie Zwijndrecht start in 2008. Op de locatie Dordwijk gaat de Kraamafdeling op dezelfde manier werken. De planning hiervoor is nog niet bekend.

aan de wensen van de ouders. Dat is mogelijk, omdat het allemaal eenpersoonskamers zijn.

Clarissa heeft haar pas geboren zoon Jacco altijd bij zich op de kamer.

Ideaal begin Zorgcoördinator Marja Bas vindt dat de kraamsuites zijn ingericht op een zo ideaal mogelijk begin voor moeder, kind en vader. “We kunnen dit doen door de samenvoeging van de Kinderafdeling met de Kraamafdeling. Op dit moment kan een baby met niet al te gecompliceerde problemen al bij de moeder op de kamer blijven, omdat er altijd een kinderverpleegkundige aanwezig is. Bij een keizersnede of medische problemen van de baby werd voorheen het kind in een andere ruimte verzorgd. Nu zijn de ouders altijd bij hun kind. We lopen eigenlijk al vooruit op het Moeder & kind centrum dat in 2008 wordt gebouwd.”

Wensen ouders uitgangspunt Op de locatie Zwijndrecht zijn de teams van de Kraamafdeling, Gynaecologie en de Kinderafdeling samengevoegd. Op de Kraamafdeling zijn kinderverpleegkundigen aanwezig. Marja vindt het fantastisch: “Het is een andere manier van verplegen. De wensen van de ouders zijn het uitgangspunt”.


Clarissa Schapers is ook enthousiast: “Bij een keizersnede wordt het kind meestal meegenomen voor de controle. Daarom vind ik het heel belangrijk dat Jacco nu bij mij op de kamer mag blijven. Ook het liggen in een eigen kamer bevalt goed, want dat geeft meer vrijheid en privacy. Het fijnste is toch dat ik nu de hele dag kan genieten van mijn prachtige zoon”.

juni 2007 Remedie 3

Reportage

SPECIALE AANDACHT VOOR KINDEREN IN HET ZIEKENHUIS

‘Afleiding is het toverwoord’ Het Albert Schweitzer ziekenhuis doet er alles aan om het verblijf in het ziekenhuis voor kinderen zo vertrouwd mogelijk te maken. Papa of mama mogen zelfs blijven slapen. Op de eigen kamer krijgen de kinderen bij voorkeur geen prikje of andere vervelende medische handelingen, zodat ze zich veilig blijven voelen. De pedagogische medewerkers die de kinderen en hun ouders opvangen, dragen nooit witte jassen. Afleiding is het toverwoord, en dat is te zien in deze reportage over de Kinderafdeling van het Albert Schweitzer ziekenhuis.

Vuurtoren waakt over kinderafdeling Een grote vuurtoren midden in de gang is het begin van de Kinderafdeling. Kunstenaar Belinda Jordens, gespecialiseerd in muurschilderingen, veranderde de witte ziekenhuismuren in een prachtig decor met strandtaferelen, vissen en vervaarlijke piraten. De leerlingen van het naburige Stedelijk Dalton College brachten met hun sponsorloop zo’n 3.667 euro bijeen dat het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft besteed aan het opfleuren van de Kinderafdeling.

Prikken met Wally Vrolijk gekleurde vissen zwemmen in blauw water op de muren van de behandelkamer. Op het plafond zweven een meeuw en een visdiefje. Paulien ligt in bed midden in de kamer. Terwijl de verpleegster alles in gereedheid brengt voor een prik om een infuus in te brengen, houdt pedagogisch medewerker Marianne Spanjerberg haar een prentenboek voor. “Dit boek is het helemaal”, vertelt Marianne. “De meeste kinderen vinden het fijn om bij het prikken afleiding te hebben, maar er zijn er ook die willen kijken. Dat mag ook. We gebruiken speciale zalf die de huid verdooft, zodat de kinderen de prik minder voelen. Maar het blijft soms eng, dus je mag best huilen.”

4 Remedie juni 2007


Veilig voelen “Een kind moet zich hier op z’n gemak voelen”, zegt Marianne Spanjersberg, pedagogisch medewerker van de Kinderafdeling. Zij en haar collega’s werken hier naast het medisch personeel. Hun belangrijkste taak is de patiëntjes en hun ouders op te vangen. “Een ziekenhuisopname is vaak een heel emotionele gebeurtenis. Ouders willen hun verhaal kwijt en wij proberen hen uit te leggen wat er gaat gebeuren. Ze mogen vierentwintig uur bij hun kind zijn; één van hen mag ook bij het kind blijven slapen. Om zoveel mogelijk het ritme van thuis door te laten gaan, eten de kinderen samen aan tafel in de speelkamer. De kinderen moeten zich bij ons helemaal veilig voelen.”

Clini Clowns “Nee”, roept Nathalie en ze schuift snel de spellendoos aan het voeteneinde van haar bed zo ver mogelijk opzij. Dan vindt ze het toch goed dat Kwibus met zijn rode neus op haar bed komt zitten. Met een plof komt hij neer en samen met Sproet, eveneens voorzien van een grote rode neus, moet Nathalie lachen. Kwibus en Sproet zijn Clini Clowns. Heel voorzichtig proberen ze contact te maken met het kind. Reageert het patiëntje wat afwijzend dan houden ze afstand. Nathalie, met haar knuffel onder de arm, vindt hen wel leuk. Samen met de clowns zit ze op bed te wippen, terwijl ze zachtjes een liedje zingen. “Nu moet ik gaan slapen”, zegt Nathalie. “Dan gaan we weer”, zwaaien Sproet en Kwibus.

“Het hoort er tegenwoordig bij”, zegt pedagogisch medewerker Marianne wijzend op de playstation met dvd-speler die in een kast op wieltjes is gemonteerd. De apparatuur, gesponsord door een organisatie van artsen, is vooral geliefd bij de jongens. Voor het middag-

Fotoboek voor de operatie

Met een wit gezicht ligt Fabian op zijn bed en kijkt aandachtig naar het fotoboek dat pedagogisch medewerker Marianne met hem doorneemt. Van de andere zijde kijkt zijn moeder zeker zo gespannen toe. Het fotoboek toont alle

Playstation spelen

stappen voor en na de operatie en Marianne legt alles uit. “Wat is dat groene ding”, wijst Fabian naar een soort groen mutsje dat om een vinger is geschoven op de foto. “Daarmee kunnen de dokters zien hoeveel zuurstof er in je bloed zit, want dat willen ze tijdens de operatie weten.” Ze laat ook een kapje zien om in te slapen voor de operatie. De moeder van Fabian is blij dat ze uitleg krijgen. “Gelukkig komen ze hem niet zo maar wegrijden naar de operatiekamer.”

eten mogen Jimmy en Fabian nog even hun vaardigheid demonstreren om Harry Potter bij te staan. In stilte zitten ze naast elkaar, helemaal geconcentreerd op het beeldscherm. “Let op”, waarschuwt Fabian, “die wasmachine kan ook schieten”. De moeder van Jimmy kijkt lachend toe: “Ze doen hier echt alles om het de kinderen naar de zin te maken”, zegt ze, “maar natuurlijk willen ze toch zo snel mogelijk naar huis”.

Interesse in een rondleiding in het Albert Schweitzer ziekenhuis? Kijk op www.asz.nl en klik op’Kinderen’.


juni 2007 Remedie 5

Kort Nieuws

Eerste pelgrims in Zwijndrecht De locatie Zwijndrecht van het Albert Schweitzer ziekenhuis ligt aan de weg die pelgrims naar Santiago de Compostella al sinds de Middeleeuwen lopend of per fiets afleggen. Hier bezoeken zij het graf van apostel Sint Jacobus. Sinds 2006 is de locatie Zwijndrecht -het voormalige Jacobus ziekenhuis- een officiële pleisterplaats op deze beroemde bedevaartsroute. Ria en Gert van Erk uit Amersfoort waren de eerste pelgrimgangers die op deze locatie een stempel in hun pelgrimpaspoort kregen. Zij verwachten over twee maanden aan te komen in Santiago.

Centrum voor Ouderengeneeskunde Het aantal ouderen in de regio Zuid-Holland zuid neemt de komende jaren fors toe. De vraag naar zorg voor ouderen zal eveneens groeien. Het Centrum voor Ouderengeneeskunde op de locatie Dordwijk levert die zorg. Het centrum bestaat uit een kliniek met zestien bedden, een dagkliniek en een polikliniek. Binnen de dagkliniek zijn er allerlei onderzoeksprogramma’s zoals het programma voor valproblemen en het programma voor geheugenproblemen of onverklaarbaar gewichtsverlies.

“We onderzoeken heel breed”, aldus klinisch geriater dr. Meulen. “We brengen de hele situatie van de patiënt in kaart. Vaak zijn er problemen op verschillende gebieden, zowel lichamelijk als geestelijk en functioneel. Daarom reserveren we anderhalf uur voor nieuwe patiënten.” In de kliniek worden jaarlijks zo’n driehonderd patiënten opgenomen die daar gemiddeld twee tot drie weken blijven. In de dagkliniek komen ongeveer achthonderd nieuwe patiënten per jaar.

Albert Schweitzer ziekenhuis start nachtdialyse Mensen bij wie de nieren slecht of niet functioneren moeten een aantal keren per week hun bloed laten reinigen via een dialyseapparaat. Sinds kort is het Albert Schweitzer ziekenhuis gestart met nachtdialyse (naast de dagdialyse). De voordelen hiervan voor patiënten zijn legio: ze voelen zich beter, hoeven overdag minder tijd te reserveren voor dialyse en er is een kleinere kans op lichamelijke complicaties. De nachtdialyse is geschikt voor ‘low care’-patiënten en vindt op dit moment plaats op de locatie Amstelwijck. Het streven is om acht patiënten per nacht te behandelen.

6 Remedie juni 2006


Medisch Dossier

LEVEN MET SUIKERZIEKTE

‘MIJN ZOON IS NIET ZIEK’ Als baby kreeg hij astma. Vlak voor de laatste astmacontrole in januari van dit jaar ontdekte Audrey Beerentemfel dat haar zoon Jasper (7) suikerziekte had. “Als ik daar aan terugdenk, voel ik me nog schuldig”, zegt zij aangedaan. “Hij dronk veel en moest vaak naar het toilet. Ook begon hij weer in bed te plassen.” Audrey vertelt hoe goed Jasper heeft leren omgaan met zijn suikerziekte (diabetes).

E

en beetje verlegen zit Jasper naast zijn moeder. “Ik vind het niet leuk dat ik suikerziekte heb. Hoewel de prikjes geen pijn doen.” Stoer haalt hij zijn etui met het meetapparaat uit de kast. Zonder een spier te vertrekken prikt hij in zijn vinger, laat een druppel bloed op het apparaat vallen en likt zijn vinger af. “Mam, het is goed”, roept hij triomfantelijk.

Insuline toedienen Het zonnetje lokt Jasper al snel naar buiten, waar hij met zijn zus gaat voetballen. Ondertussen maakt zijn moeder

Vijfmaal per dag controleert Jasper zijn bloedsuiker.

haar verhaal af. “Toen hij in bed begon te plassen, dacht ik dat hij om aandacht vroeg. Hij mocht van mij niet meer voor het slapen gaan drinken. Later bleek de diagnose: suikerziekte. Ik hoor van veel ouders van wie een kind suikerziekte heeft, dat het vele drinken en het in bed plassen de eerste symptomen zijn. Jasper gaat er goed mee om. Hij dient zichzelf tweemaal daags insuline toe. Vijfmaal per dag controleert hij of zijn bloedsuiker nog goed is. ‘s Avonds om

elf uur maak ik hem wakker voor de laatste controle.”

Niet ziek “Ik heb niet het gevoel dat hij ziek is”, gaat Audrey verder. “Ziek zijn is voor mij: in bed liggen met koorts. Hij speelt, is vrolijk en doet met alles mee. Soms komt hij naar mij toe met bibberbenen, zoals hij dat noemt. Dan weet ik dat hij weer even wat moet eten en dat hij toch niet zo gezond is als hij oogt.”

Om kinderen en ouders beter te informeren over wat wel en niet kan met diabetes, zijn er speciale lesprogramma’s ontwikkeld. Bij de kinderen ligt de nadruk op sport en de koppeling met de bloedsuikerwaarden. Bij de ouders op het omgaan met de diabetes van hun kind. Bij de diabetescarrousel staat service voorop. Het team is vierentwintig uur per dag bereikbaar voor vragen en in noodgevallen voor behandeling aan huis.

De diabetescarrousel Sinds begin dit jaar kunnen kinderen met diabetes op drie van de vier locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis terecht voor een controle. Daar staan een kinderarts, een verpleegkundige, een pedagoog en een diëtiste klaar om ouders en kind op te vangen. Deze zogenaamde carrousel maakt het mogelijk dat het kind binnen een uur door het complete team wordt gezien.


juni 2007 Remedie 7

EEN KIND MET ALLERGIE

‘Altijd de verpakkingen he e “Eerst lees ik op de verpakkingen welke ingrediënten erin zitten. Pas later zie ik welk product het eigenlijk is.” Jacqueline Ouwens is moeder van Dion (4) die sinds zijn geboorte allergisch is voor soja, kippenei en pinda’s. Tot voor kort ook voor koemelk, maar daar is hij overheen gegroeid. “Ik zorg er consequent voor dat hij de stoffen waarvoor hij allergisch is niet binnenkrijgt.” Jacqueline heeft veel ervaring met allergieën en wil hier graag over vertellen.

D

at Dion allergisch is, was geen verrassing voor Jacqueline; ze is zelf ook allergisch. “Door zijn allergie is er ook meer begrip voor mij ontstaan.” Haar allergoloog adviseerde om na de geboorte onmiddellijk te beginnen met speciale voeding voor kinderen met melkallergie. Een bloedtest wees uit dat Dion inderdaad allergisch is. En niet alleen voor koemelk. Hij kreeg ook eczeem. “Dat komt omdat ik hooikoorts heb. Dan hebben je kinderen een verhoogde kans op eczeem”, vertelt Jacqueline. De zalf die de der-

Tips van Jacqueline, moeder van Dion, een allergisch kind: 1. Wees consequent in wat niet mag. Dat maakt het duidelijk voor een kind. Dus geen likje slagroom op de verjaardag. 2. Een kind met allergie is niet zielig. Hij krijgt gezonde voeding en als er feest is, is er voor hem ook iets dat hij mag en lekker vindt. 3. Zorg dat op de crèche, school en opvang altijd medicijnen aanwezig zijn in geval van een reactie. Dan hoef je het niet steeds van het één naar het ander mee te nemen. 4. Zorg ook dat daar altijd iets lekkers is voor je kind voor als er iets wordt getrakteerd dat je kind niet mag hebben.

8 Remedie juni 2007


Dion weet precies wat hij wel en niet kan eten. Zijn moeder Jacqueline is naar de diëtiste gegaan voor voedingsadvies.

VIJF VRAGEN AAN DR.VRIESMAN, KINDERARTS, MET ALLERGIE ALS AANDACHTSGEBIED

e el goed lezen’ matoloog voorschreef, werkte gelukkig goed. “Na een middag smeren begon het al weg te trekken.” Sinds Dion één jaar is, gaat ze met hem naar de diëtist voor voedingsadvies.

Incidenten

De allergiepoli voor kinderen in het Albert Schweitzer ziekenhuis De allergiepoli wordt om de week op dinsdagmiddag op de locatie Dordwijk gehouden. Kinderartsen: Y.M. Roosen en A.W. Vriesman Diëtist : J.de Jongh Telefoon: (078) 654 11 11.

Door onmiddellijk met speciale voeding te beginnen, heeft Dion nauwelijks last gehad van zijn allergie. Behalve enkele incidenten. Op een dag belde de crèche dat het niet goed ging met Dion. “Ik herkende mijn eigen kind niet meer”, vertelt Jacqueline, “zo opgezwollen was hij!” Met anti-histamine druppels van de dokter werd de crisis bezworen. Jacqueline: “Ik vermoed dat zijn melk verwisseld is met gewone melk.” De keer dat papa cake bakte met extra veel eieren, kreeg Dion dikke ogen. “Waarschijnlijk gewoon van de lucht van de eieren.” De buren weten ook wat Dion wel en niet mag. “Een buurvrouw heeft zijn brood in de vriezer.” Dion zelf weet goed wat hij wel mag: “Gele Kapitein Koek!” Op de vraag wat hij niet mag, trekt hij resoluut een keukenla open en wijst een zak met eierkoeken aan: “broodjes!”.

1. Zijn er tegenwoordig meer allergieën dan vroeger? In de afgelopen vijfentwintig jaar is er een enorme toename geweest in allergische ziekten. Momenteel lijkt er een stabilisatie. Allergische ziekten zijn voedselallergie, eczeem, astma en hooikoorts. Wat de precieze oorzaken van de toename zijn, weten we niet, maar het hangt samen met de westerse leefstijl. Ongeveer één op de vier kinderen heeft een allergie. 2. Welke allergieën komen het meeste voor? Allergie voor koemelk, kippenei en pinda zijn de meest voorkomende voedselallergieën bij kinderen. 3. Welke kinderen komen op de allergiepoli? Vooral baby’s en jonge kinderen met een allergieverdenking komen bij ons. Meestal zijn ze doorgestuurd door de huisarts of een dermatoloog. Vaak groeien ze niet goed, hebben ze uitslag of eczeem of luchtwegklachten. 4. Wat biedt de allergiepoli? Door de achtergrond van de patiënt in kaart te brengen en met eventueel een huidpriktest, bloedonderzoek of een provocatie, stellen we de diagnose. Vervolgens komen we tot behandeling door voedingsadvies en/of medicatie. We besteden ook aandacht aan de begeleiding van kind en ouders; geven informatie, instructie en zo mogelijk ook preventie. Recent zijn we op de locatie Zwijndrecht gestart met dubbelblinde placebo gecontroleerde voedselprovocaties (zie kader). Dit is eigenlijk de enige betrouwbare manier om een voedselallergie aan te tonen of uit te sluiten.

Wat is dubbelblinde placebo gecontroleerde voedselprovocatie? De allergiepoli voor kinderen is gestart met testen via voedselprovocatie. Dit is de meest betrouwbare manier om voedselallergie aan te tonen of uit te sluiten. De patiënt komt twee keer op de dagbehandeling met één week tussenpauze en krijgt dan een identieke testvoeding in oplopende dosering. In de ene testvoeding zit het verdachte voedingsmiddel (bijvoorbeeld koemelk) en in de andere niet. Kinderarts en ouders weten niet in welke testvoeding het verdachte voedingsmiddel zit. Tijdens de test wordt het kind nauwkeurig geobserveerd. De reacties van het kind op beide tests worden pas achteraf vergeleken met verzegelde testinformatie. Dat levert dus een onafhankelijk oordeel op of er wel of geen allergie (meer) is.

5. Groeien kinderen altijd over hun allergie heen? Vijftig procent van de kinderen groeit in één jaar tijd over de allergie voor koemelk heen; na drie jaar is dat vijfentachtig procent. Ook een allergie voor kippenei kan overgroeid worden. Een allergie voor pinda’s kan levenslang zijn. Helaas kunnen er wel andere allergieën ontstaan, zoals allergie voor huisstofmijt, gras-en/of boompollen en voor dieren. Kinderen met voedselallergieën hebben namelijk een grotere kans om ook andere allergieën te ontwikkelen en astma of hooikoorts te krijgen.


juni 2007 Remedie 9

Kinderen hebben streepje voor bij de Vrienden Een te vroeg geboren baby of een pasgeborene met wie het niet goed gaat, komt vaak terecht in een couveuse. De net bevallen moeder gaat naar huis, terwijl haar baby soms nog weken achterblijft in het ziekenhuis. In dit soort situaties kan de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis veel betekenen. Dat deze stichting extra zorg besteedt aan kinderen blijkt uit de steun die zij geeft aan kindvriendelijke projecten. Voorzitter Piet van Breugel geeft hier een indruk.

D

e Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft met verschillende acties ertoe bijgedragen dat er vijftien webcams zijn gekomen op de afdeling Neonatologie. Ouders die thuis zijn kunnen nu vierentwintig uur per dag hun kind in het ziekenhuis volgen. “De ouders zijn zielsgelukkig met die camera’s,” vertelt Piet van Breugel, voorzitter van de stichting. “Maar eigenlijk is het te dwaas voor woorden, dat we langs de deur moeten om eurootjes op te halen. Er zou in ons rijke land stan-

daard in voorzien moeten worden.” Volgend jaar is het vijftig jaar geleden, dat het eerste initiatief werd genomen om de patiënten in het ziekenhuis materieel te ondersteunen. Inmiddels kent de stichting tweeduizend vaste donateurs.

Kindvriendelijk ziekenhuis Momenteel is de stichting bezig met het inrichten van een kinderspeelhoek op de afdeling Dermatologie. “We willen graag een bijdrage leveren aan het kindvriendelijk maken van het ziekenhuis. Daarom willen we ook de kinderkamers op de dagbehandeling wat opfrissen. Verder ligt er een aanvraag voor nieuwe speelmogelijkheden bij de Kinderafde-

Enkele activiteiten van de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis: • het realiseren van een kapel op de locaties Zwijndrecht, Amstelwijck en Dordwijk; • de eerste apparatuur voor nierdialyse; • reanimatiepoppen voor de beademing; • cursusmateriaal voor de workshops ‘Goed verzorgd, beter gevoel’; • een bijdrage aan de inrichting van de palliatieve unit Oncologie; • tuinmeubilair voor de afdeling Psychiatrie; • televisies met dvd’s voor de afdeling Nierdialyse.

ling op de locatie Dordwijk. We overwegen nu om een veilig speelbalkon voor kinderen te maken. Dan doen ze meteen wat frisse lucht op. Baby’s en kinderen zijn voor onze stichting nu eenmaal gevoelige doelgroepen, omdat bijna iedereen daar raakvlakken mee heeft. Dus als zinvolle initiatieven niet worden vergoed, proberen wij in dat gat te springen en ik kan u verzekeren dat er meer vraag dan aanbod is.”

Laat de kinderen ook uw zorg zijn en word lid van de Stichting Vrienden Wilt u meer weten over de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis? Kijk op www.vriendenvanhetasz.nl. Hier vindt u alle informatie over het werk van de stichting, de projecten en de manier waarop u het werk van de stichting kunt steunen.

Piet van Breugel, voorzitter Stichting Vrienden: “Ik kan u verzekeren dat er meer vraag dan aanbod is”.

10 Remedie juni 2007


Kort Nieuws

Opening Preventiecentrum Zuid-Holland zuid

SPREEKUUR Plastische chirurgen houden spreekuur op locatie Zwijndrecht Sinds kort houden de plastische chirurgen van het Albert Schweitzer ziekenhuis ook spreekuur op de locatie Zwijndrecht. Dit gebeurt op woensdagmiddag in de nieuwbouw op de polikliniek Chirurgie. Patiënten kunnen een afspraak maken via telefoonnummer (078) 654 11 11 (keuze 2).

Astronaut André Kuipers maakte tijdens de opening een vergelijking tussen de kwetsbare aarde en de kwetsbare mens.

Het Preventiecentrum ZuidHolland zuid heeft officieel haar deuren geopend. De openingshandeling werd verricht door astronaut André Kuipers. In zijn voordracht liet hij met een indrukwekkende diaserie zien hoe kwetsbaar de aarde is. De milieuproblematiek was vanuit de ruimte goed zichtbaar. “Van een aarde is er maar één”, aldus Kuipers, “hier moeten we zuinig op zijn”. Hij vergeleek de aarde met het menselijk lichaam, “daar hebben we er ook maar één van”.

Medische sreening In het Preventiecentrum krijgt men een gericht leefstijladvies op basis van een medische screening. De onderzoeken worden verricht door medisch specialisten van het Albert Schweitzer

ziekenhuis. Zij maken gebruik van de modernste medische apparatuur. Door de samenwerking met het ziekenhuis en huisartsen, kunnen eventuele vervolgbehandelingen snel worden geregeld.

Voor particulieren en bedrijven Het Preventiecentrum is er voor iedereen die zijn gezondheid belangrijk vindt en daar bewust mee bezig wil zijn. De screening is meestal zinvol vanaf de leeftijd van veertig jaar. Voor bedrijven is het mogelijk om speciale screeningsprogramma’s samen te stellen.

Heeft u belangstelling? Kijk op www.preventiecentrumzhz.nl.

Poliklinisch spreekuur voor ouderen nu ook in Zwijndrecht Op de locatie Zwijndrecht van het Albert Schweitzer ziekenhuis is iedere vrijdagmiddag een poliklinisch spreekuur speciaal voor ouderen uit de regio. Meer informatie via telefoon (078) 654 11 11 (keuze 3: vraag naar de poli ouderengeneeskunde).

Spreekuur radiotherapie op de locatie Dordwijk Het spreekuur radiotherapie op dinsdagochtend is bedoeld voor patiënten met borstkanker, endeldarmkanker, oncologische patiënten van de urologen en palliatieve patiënten. Voorheen moesten deze patiënten voor het intakegesprek en de controles naar het Erasmus MC in Rotterdam. Radiotherapeut J.W. Mens van het Erasmus MC houdt dit spreekuur. Vanaf september zal een tweede spreekuur starten


met radiotherapeut I. de Pree. Deze spreekuren lopen vooruit op de opening in 2009 van de dependance Radiotherapie van het Erasmus MC op de locatie Dordwijk. Als deze dependance er is, hoeven patiënten van het Albert Schweitzer ziekenhuis ook niet meer naar Rotterdam te reizen voor de bestraling.

Regionaal Bekkenbodem Centrum breidt spreekuur uit Het vorig jaar geopende Regionaal Bekkenbodem Centrum blijkt een succes. In dit centrum op de locatie Amstelwijck werken urologen, gynaecologen, bekkenfysiotherapeuten en incontinentieverpleegkundigen samen. Een snelle diagnose en optimale behandeling van bekkenbodemklachten is daardoor mogelijk. De belangstelling is zo groot dat het spreekuur wordt uitgebreid. Voortaan wordt het spreekuur iedere week op vrijdag gehouden. Patiënten met bekkenbodemklachten kunnen een afspraak krijgen na verwijzing van de huisarts of specialist. Een afspraak is te maken via het centraal nummer van het ziekenhuis (078) 654 11 11 (keuze 2) Voor meer informatie kunt u terecht bij het secretariaat van het Regionaal Bekkenbodem Centrum op ma-diwo en vr tussen 9.00-12.00 uur via telefoonnummer (078) 654 29 53.

juni 2007 Remedie 11

Achter de schermen

Nucleaire Gen Hotroom In een speciale ruimte maken medewerkers van de afdeling Nucleaire geneeskunde de injecties en capsules met radioactieve vloeistoffen klaar. Deze zogeheten hotroom is extra afgeschermd met lood. Alles gebeurt onder verantwoordelijkheid van de apotheek van het ziekenhuis.

Het maken van een weloverwogen keuze

Behandeling Een patiënt neemt een capsule met radioactief jodium in. Dit zorgt ervoor dat haar te snel werkende schildklier weer normaal gaat functioneren. De patiënt moet voor deze behandeling een uur in een afgeschermde ruimte in het ziekenhuis blijven, daarna kan ze veilig naar huis.

PET-scan Eens per week staat op de locatie Amstelwijck een mobiele PET-scan. Deze scan maakt kwaadaardige tumoren zichtbaar. Vooraf krijgt de patiënt een stralingsactieve suikervloeistof toegediend via een injectie.


Wat is nucleaire geneeskunde en hoe wordt radioactieve straling gebruikt in een ziekenhuis? Met radioactieve straling kunnen ziekten worden opgespoord én behandeld. De kleine hoeveelheid straling die een patiënt tijdens een onderzoek in zijn lichaam krijgt, is vergelijkbaar met de straling bij het maken van een röntgenfoto. Doorgaans is de radioactiviteit na een aantal uren weer uit het lichaam verdwenen. Bij nucleair geneeskundig onderzoek krijgt de patiënt een licht radioactieve vloeistof ingespoten via een bloedvat,


eneeskunde DaT-scan De Nucleair geneeskundige bekijkt hersenscans waarbij gebruik is gemaakt van stralingsactieve vloeistof. Hiermee kan ze vaststellen of er sprake is van de ziekte van Parkinson. Met een vergelijkbaar onderzoek kan Alzheimer worden aangetoond.

Hartonderzoek Een patiënt met mogelijke hartklachten doet een fietsproef. Na de inspanning worden er foto’s gemaakt om te kijken of het hart goed is doorbloed tijdens de inspanning. Deze foto’s worden vergeleken met het hart in rust. Zo is te zien of er een infarct dreigt.

meestal in de arm. Vervolgens gaat de patiënt onder de zogeheten gamma-camera liggen. Die kan rondom het hele lichaam draaien. Op een beeldscherm ziet de arts of organen en weefsel afwijkingen vertonen. Het werken met radioactieve straling is aan strikte regels gebonden. Bovendien wordt altijd afgewogen of het onderzoek echt noodzakelijk is, om de patiënt niet onnodig met straling te belasten. Hier een kijkje achter de schermen bij de Nucleaire geneeskunde.


Veiligheid Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft een vergunning om met radioactieve straling te werken en voldoet aan de strikte eisen van de kernenergiewet. Allerlei apparatuur maakt het mogelijk om aan deze eisen te voldoen. Monitors controleren de hoeveelheid radioactiviteit en er wordt gemeten of er geen radioactieve besmetting is.


Lichaam & Geest

WORKSHOP VOOR PATIËNTEN MET KANKER

‘Goed verzorgd, beter gevoel!’ “Twee uur lang heb ik me niet ziek gevoeld”, aldus een patiënt met kanker, die onlangs een workshop volgde van de Stichting Goed Verzorgd, Beter Gevoel. Sinds kort biedt ook het Albert Schweitzer ziekenhuis deze workshop aan.

Oefenbijeenkomst voor medewerkers van het ziekenhuis.

tellen dat ze moeite hebben met hun veranderende uiterlijk”.

Let us put a smile on your face

Naar huis gaan met een goed gevoel.

H

et uiterlijk van mensen met kanker kan behoorlijk veranderen. Soms door de ziekte zelf, soms door de behandeling. Het is niet altijd gemakkelijk om de uiterlijke kenmerken van hun ziekte (zoals haaruitval, afbrokkelende nagels en huidproblemen) te camoufleren. Sinds 2001 organiseert de Stichting Goed Verzorgd, Beter Gevoel daarom workshops, waarin patiënten met kanker tips krijgen hoe ze de uiterlijke problemen van hun ziekte te lijf kunnen gaan.

de slag met huidverzorging en make-up. Ervaring leert, dat de patiënten na afloop niet alleen met een verwentasje vol cosmeticaproducten naar huis gaan, maar vooral met een goed gevoel. Wie er goed uitziet, voelt zich namelijk ook vaak beter.

Moeite met uiterlijk Goed gevoel Aan een workshop nemen acht tot twaalf patiënten deel. Onder begeleiding van deskundige visagisten, haarwerkers en schoonheidsspecialisten gaan de deelnemers -volgens een twaalfstappenplan- twee uur lang aan


Jolanda Korver, coördinerend oncologieverpleegkundige, nam het initiatief om de stichting naar het Albert Schweitzer ziekenhuis te halen: “Ik kende de stichting vanuit de Daniël den Hoedkliniek. De workshop draagt absoluut bij aan de zorg voor onze patiënten, die vaak ver-


Voordat de workshop van start ging, konden medewerkers van het ziekenhuis eerst zelf aan de slag met wenkbrauwpotloden, gezichtscrèmes en make-up. Zelfs de pruiken werden geïnspecteerd. Jolanda: “Het is belangrijk, dat verpleegkundigen ervaren wat de workshop inhoudt, want zij moeten de patiënten informeren en enthousiast maken voor de workshop. Patiënten met kanker krijgen de workshop aangeboden voor de derde behandeling van de chemokuur. In die periode gaan mensen er vaak slechter uit zien. Wij willen de patiënten juist dan graag ondersteunen, zoals de slogan van de stichting het zegt: ‘Let us put a smile on your face...’”.

Dankzij de sponsoring van de Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis wordt er dit jaar zeven keer op maandagochtend een workshop aangeboden aan patiënten van het Albert Schweitzer ziekenhuis. De workshop is zowel voor vrouwen als voor mannen. Onderzocht wordt of er een aparte workshop voor mannen mogelijk is. De Stichting Goed Verzorgd Beter Gevoel opereert onder de naam ‘Look good, Feel better’ internationaal in zeventien landen (www.goedverzorgdbetergevoel.nl).

✁

Bedrijven en activiteitencentra bieden de lezers van Remedie leuke zomerkortingen aan. Knip de bonnen uit en profiteer hiervan.

Kunsthal Rotterdam

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): 2 entreekaartjes voor de prijs van 1 (normale entreeprijs € 8,50).

Kinderafdeling in Zwijndrecht helpt huilbaby’s en hun ouders Sommige baby’s huilen lang en veel en lijken daar niet meer mee te stoppen. Dit zijn huilbaby’s. Voor deze baby’s en hun ouders heeft de afdeling Kindergeneeskunde een zorgprogramma ontwikkeld. Tevens wordt er hard gewerkt aan een poliklinisch zorgprogramma voor huilbaby’s. Soms is er medisch onder-oek noodzakelijk. Naast de zorg voor de baby ondersteunt een verpleegkundige ook de ouders. Deze kunnen tevens gebruik maken

van het maatschappelijk werk. Het doel is om ouders weer van hun kind te laten genieten. Een pedagogisch medewerker biedt video-interactiebegeleiding aan. Uit onderzoek blijkt dat bijna alle ouders zeer tevreden zijn over de aanpak. Als de baby weer naar huis mag, komen de ouders binnen twee weken weer op het spreekuur bij de kinderarts. Als alles goed gaat neemt de wijkverpleegkundige van het consultatiebureau de zorg over.

Oogdruppelen bij de oogarts Veel mensen die voor het eerst naar de oogarts gaan, weten niet dat hun ogen worden gedruppeld. Na het toedienen kunnen de druppels één tot vier uur slecht zicht geven. Als u hier niet op bent voorbereid, kan dit tot vervelende situaties leiden. Deelnemen aan het verkeer is bijvoorbeeld niet mogelijk. Vraag bij het maken van uw eerste afspraak om meer informatie bij het afsprakenbureau of bij de poli-assistente.


Remedie kortingsbon

✁

Z OME R A ANBIE DIN G Z O M ER A A N B I ED I NG Z OME RA AN BI E DI

Kort Nieuws

Splesj, het leukste waterspeelpark

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): 2 entreekaartjes voor de prijs van 1 (normale entreeprijs € 9,00 per persoon).

Remedie kortingsbon

✁

VVV Zuid-Holland Zuid

Uw voordeel (op vertoon van deze kortingsbon): 1 brochure met vijf fietsroutes in Zuid-Holland Zuid, van € 3,00 voor € 1,50.

Remedie kortingsbon

mei/juni juni 2007 Remedie 15

Remedie kortingsbonnen Kunsthal Rotterdam

(Geldig t/m 9 september 2007)

Kort Nieuws

Patiëntveiligheidskaart

Tentoonstelling Face to Face Is het weleens opgevallen dat veel alledaagse voorwerpen een gezicht hebben? De van oorsprong Zwitserse ontwerpers François en Jean Robert wel. De Kunsthal toont hun verzameling van alledaagse objecten waarin een gezicht te ontdekken valt. De familietentoonstelling Face to Face is een visueel avontuur waar iedereen plezier van heeft. Een bezoek aan de Kunsthal is een boeiende tocht langs oude meesters, vergeten culturen, fascinerende foto’s en hedendaagse kunst. Het is een tentoonstellingsgebouw waar jaarlijks ongeveer 25 exposities worden georganiseerd. Openingstijden: dinsdag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur, zon- en feestdagen 11.00-17.00 uur (maandag gesloten). Adres: Museumpark, Westzeedijk 341, 3015 AA Rotterdam. Telefoon (010) 44 00 301. Voor meer informatie en entreeprijzen: www.kunsthal.nl. Bij ongelijke entreeprijzen geldt het hoogste tarief.

Het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft een landelijke patiëntveiligheidskaart ingevoerd. Bij opname krijgen patiënten deze kaart uitgereikt. Op een beeldende manier geeft de kaart advies aan de patiënt hoe ze ook zelf kunnen opletten op hun eigen veiligheid bij een medische behandeling. De patiënt kan bijvoorbeeld zelf aangeven dat er iets niet klopt als er ineens een andere kleur pil wordt gegeven. Uiteraard is de kaart niet bedoeld om de verantwoordelijkheid voor de behandeling bij de patiënt te leggen. De patiëntveiligheidskaart is vooral een nuttig hulpmiddel om ook bij de patiënt de aandacht voor de eigen veiligheid te vergroten.

2 kaartjes voor de prijs van 1 (korting is niet geldig in combinatie met andere acties)

✁

Splesj, het leukste waterspeelpark van Nederland en België! (geldig t/m 2 september 2007) Ongekende veel waterpret In Splesj roetsj je onbeperkt van spectaculaire glijbanen als Super Crater en Sidewinder. Speciaal voor de kleintjes is er het familiebad met Slot Hoevenstein. Rondom de glijbanen en zwembaden vindt je een grote ligweide met picknickplaatsen. Maar er is nog meer! Plons van metershoge duikplanken in het duikbassin, maak een ritje in de ‘Splesj Express’, ga waterfietsen op de roeivijver of speel je moe in de grote speeltuin. Openingstijden Splesj: 28 april t/m 29 juni dagelijks van 10.00-18.30 uur, 30 juni t/m 2 september dagelijks van 10.00-19.30 uur, Splesj, locatie Molecaten Park Bosbad Hoeven, Oude Antwerpsepostbaan 81b, 4741 SG Hoeven Telefoon: (0165) 50 25 70, e-mail: [email protected]. Voor meer info en routebeschrijving: www.splesj.nl 2 entreekaartjes voor de prijs van 1

✁

VVV Zuid-Holland Zuid (Geldig t/m september 2007) Nieuwe fietsroutes Fietsen in de regio Zuid-Holland Zuid is een stuk gemakkelijker nu er een fietsroutenetwerk ligt met fietsknooppunten. Aan de hand van de knooppuntnummers kun je zelf de ideale route uitstippelen. De VVV ZHZ heeft vijf nieuwe routes ontwikkeld, die eenvoudig te volgen zijn aan de hand van de knooppuntnummers. De routes starten afwisselend in Dordrecht, Gorinchem, Leerdam en Oud-Beijerland. Ze zijn gebundeld in een brochure, met routekaartjes en informatie over horeca en bezienswaardigheden onderweg. Al fietsend kun je genieten van het oer-Hollandse landschap, molens en rivieren. De brochure is te koop bij de VVV kantoren in Dordrecht (Spuiboulevard 99), Gorinchem (Grote Markt 17), Leerdam (Dr.Reilinghplein 3) en Oud-Beijerland (Waterstal 1). Meer info op www.vvvzhz.nl of voor inlichtingen telefoon (0900) 463 68 88. € 1,50 korting op de verkoopprijs van de fietsroutebrochure

Gynaecoloog Roelofs met pensioen Gynaecoloog H.J.M. Roelofs heeft afscheid genomen van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Sinds 1979 hielp hij in de Drechtsteden regio bij de geboorte van vierduizend baby’s. Hij deed zo’n vijfduizend operaties en had meer dan honderdduizend patiëntencontacten. Daarvoor was hij van 1970 tot 1974 tropenarts in Kenia. Daar hielp hij bij zo’n tweeduizend bevallingen. Roelofs was tien jaar bestuurslid van Kraamzorg Dordrecht en later van Kraamzorg Zuid-Holland. In zijn loopbaan had Roelofs veel belangstelling voor de vruchtbaarheidsproblematiek. Hij stond aan de wieg van Fertibase; een computerprogramma voor gegevens over zaken die de vruchtbaarheid bevorderen of juist in de weg staan. Roelofs over zijn afscheid: “De patiënten ben ik de meeste dank verschuldigd,

want zij hebben mij door hun vertrouwen geholpen te worden tot wat ik nu ben. Ik zal vooral de contacten met hen missen.”

Lichaam & Geest

Kinder*Care spreekuur: extra hulp voor kinderen Voor het welzijn en de veiligheid van kinderen is er op de locatie Dordwijk een Kinder*Care spreekuur. Dit spreekuur is er voor problemen die tot lichamelijke letsels of opvallend gedrag bij kinderen hebben geleid. Dergelijke situaties kunnen ontstaan in de gezinssituatie, maar ook wanneer een kind bijvoorbeeld door anderen wordt lastig gevallen. Hoe werkt dit spreekuur en voor wie is het? Kinderarts Felix Dikken vertelt.

K

inderarts Dikken: “Op het Kinder*Care spreekuur kunnen ouders in alle rust problemen bespreken die zodanig zijn dat ze de gezinssituatie dreigen te ontwrichten. De oorzaak kan zowel binnen als buiten het gezin liggen. Samen met een gespecialiseerde maatschappelijk werker wordt de situatie in kaart gebracht. Ook kan advies worden gevraagd aan het psychosociale team van het Albert Schweitzer ziekenhuis. Hierin zijn vele hulpverleningsorganisaties vertegenwoordigd. Door deze aanpak is de juiste hulp meestal snel geregeld”.

Dinsdagmiddag Kinder*Care spreekuur op de locatie Dordwijk Het Kinder*Care spreekuur is op dinsdagmiddag tussen 14.00-16.00 uur op de locatie Dordwijk. Ouders kunnen na verwijzing door de huisarts, de Spoedeisende hulp of een medisch specialist meestal binnen een week op het spreekuur terecht.

Kinderarts Dikken: “Het is belangrijk om er achter te komen wat de onderliggende oorzaak is”.

Naast de ouders staan “We kijken welke hulp voor het kind nodig is”, zegt Dikken. “Het kan bijvoorbeeld voor ouders moeilijk zijn om voor een kind te zorgen als er sprake is van een handicap, of van alcoholof drugsproblematiek. Ook extreem huilende baby’s kunnen ouders tot wanhoop brengen. We gaan daarom naast en achter de ouders staan om ze hierbij te helpen. Indien nodig regelen we een verwijzing naar een hulpverleningsorganisatie. Zo willen we bereiken dat het kind zich optimaal kan ontplooien in een veilige omgeving.”

Extra begeleiding Dikken geeft een voorbeeld.

“We zagen laatst een ernstig ondervoede baby op het Kinder*Care spreekuur. Het bleek dat de ouders nog heel jong waren en weinig idee hadden hoe ze babyvoeding moesten aanmaken. We zorgden ervoor dat ze thuis extra begeleiding kregen bij de verzorging van hun baby door de wijkverpleging en het transmurale kinderteam. Nu groeit het kind weer prima. Verder kunnen bij kinderen die opnieuw zijn gaan bedplassen of broekpoepen soms andere problemen een rol spelen. Het is dan belangrijk om er achter te komen wat de onderliggende oorzaak is. Daar is op


een gewoon spreekuur meestal te weinig tijd voor.”

Zorg voor kinderen “Wij hebben zorg voor kinderen hoog in het vaandel staan”, zegt de kinderarts. “Om die reden kijken we ook alle kinderen die bij de Spoedeisende hulp komen van top tot teen na. We vragen wat er is gebeurd en welke klachten ze hebben, maar we kijken ook of er andere letsels zijn. Als na dit onderzoek blijkt dat voor het welzijn van het kind extra zorg nodig is, gaan we in gesprek met de ouders en kan verwijzing naar het Kinder*Care spreekuur plaatsvinden”.


Medisch Actueel

Simone (11) zocht hulp voor haar ernstige overgewicht (obesitas) “Water drinken en meer bewegen.” Simone* heeft de lessen van het obesitasprogramma van het Albert Schweitzer ziekenhuis goed geleerd. Nu let ze samen met haar moeder goed op dat haar gewicht op peil blijft. “Op school zei ik dat ik naar de fitness ging”, vertelt Simone. Het actieve deel van het programma vond ze dan ook het leukst. “Tikkertje spelen of basketbal!” Anderhalf jaar geleden was ze een van de eersten die met het programma startte. Hoe gaat het nu met haar?

‘Lekker bewegen met Machi n I

n het begin was het wel zwaar voor Simone. Haar moeder was altijd een grote steun: “Twee keer in de week is een behoorlijke belasting. Ze sprak wel eens af met een vriendinnetje, maar dat kon dan niet doorgaan omdat we naar het ziekenhuis moesten”. Moeder ging elke keer mee en had in het ziekenhuis een eigen programma. “Dat waren bijeenkomsten met de diëtiste over gezonde voeding en met hulpverleners over opvoedproblemen. Kun je wel ‘nee’ zeggen tegen je kind?”

Diëtiste Tietia geeft tips: Durf grenzen te stellen! 1. Zorg dat een kind minimaal één uur per dag beweegt. Buitenspelen is prima! 2. Drie maaltijden per dag en drie keer iets kleins tussendoor; bijvoorbeeld fruit op school in de pauze. Twee uur achter elkaar niets eten moet heel gewoon zijn. 3. Ontbijt elke dag met brood of graanproducten. 4. Durf grenzen te stellen. Nee is nee! 5. Drink water en niet te veel calorierijke dranken als frisdrank, yoghurtdranken, limonade en vruchtensappen.


Altijd twee scheppen groente Ook Simone leerde over gezonde voeding. Groenten en fruit zijn nu verplicht. “Altijd twee scheppen groente”, zegt moeder. “Sla vind ik lekker”, roept Simone. “Bruine bonen en broccoli ook.” Spruiten zijn minder geliefd, maar als die op tafel staan, eet ze er ook minstens twee. “Maar het is geen warm-eten-kind”, merkt moeder op. “Een boterham met hagelslag lust ik wel”, Simone lacht. “Maar eerst met Slanki”, zegt moeder. Tijdens het programma maakten ze daar samen steeds afspraken over. “Als ik dat dan had gedaan, kreeg ik een beloning. Opblijven, of een keer naar het zwembad.”

Machinedance Door het obesitasprogramma is Simone vooral meer gaan bewegen. “Vroeger zat ik alleen op tennis en de gym op school.” Moeder: “Ik heb een eigen auto voor de deur staan en Simone vond dat wel makkelijk. Nu is daar geen gezeur meer over. We fietsen! Ook iedere dag naar school, zo’n zes kilometer”. Simone: “Ik zit ook op Machinedance.


Eén op de vier kinderen is te dik.

Een machine maakt muziek en dan moet je de pijlen volgen waarop je staat. Die wijzen naar links, rechts, voor en achter. Eerst met een langzaam liedje, maar dan steeds sneller.” “Het kan ontzettend snel gaan”, beaamt haar moeder die ook een proefles heeft gevolgd in deze nieuwe rage. “Simone heeft meer uithoudingsvermogen gekregen.” * Om reden van privacy is Simone niet de echte naam. De geplaatste foto komt uit een algemeen archief.

Kinderarts Jolet den Boer over obesitas

i nedance’

“Te dik zijn, schaadt je gezondheid. Ook bij kinderen! Ik zie steeds vaker in mijn praktijk kinderen met te hoge bloeddruk of met klachten over knieën en heupen. Ook heb ik al twee pubers met ouderdomssuikerziekte. Het aantal te dikke kinderen neemt snel toe. De hoofdoorzaken zijn bekend: te veel vette voeding, te weinig groenten en fruit en onvoldoende beweging. Kinderen zitten uren achter de televisie, playstation en computer en spelen bijna niet meer buiten. Ze fietsen niet, maar worden met de auto gebracht. In veel gezinnen eten ze de maaltijd niet meer aan tafel, maar voor de buis. Gedachteloos eten ze te veel. Vaak wordt wel gezegd dat het overgewicht met de groei verdwijnt. Maar dat is meestal niet zo. Een kind van acht jaar dat te dik is, blijft meestal te dik en heeft een veel grotere kans op gezondheidsproblemen. In het obesitasprogramma begeleiden we de kinderen en hun ouders in het veranderen van hun leefpatroon. De ervaring

leert dat dit niet makkelijk is. Het zal steeds vaker nodig zijn kinderen voor één jaar op te nemen in een speciaal instituut, waar ze leren hun leefpatroon gezonder te maken. Ook het plaatsen van maagbanden zodat er minder eten naar binnen kan, zal steeds meer gebeuren. Dit zijn rigoureuze ingrepen. Het beste is dat je voorkomt dat een kind te dik wordt.”

Diëtiste Tietia Berghuis over het obesitasprogramma

Eén op de vier kinderen in Dordrecht is te dik! De GGD Zuid-Holland Zuid en de gemeente Dordrecht (bureau Sportstimulering en DWO) voeren een actieplan uit om het overgewicht bij jeugdigen aan te pakken. Begonnen is in de wijk Crabbehof. De wijken Wielwijk, Noordflank en Staart volgen dit jaar nog en in 2008 is Krispijn aan de beurt. Meer informatie hierover is verkrijgbaar de GGD ZHZ, telefoon (078) 632 18 32.

“Obesitas betekent ernstig overgewicht. Het komt steeds vaker voor. Bijna één op de vier kinderen in Nederland is te zwaar. Daarom heb ik met andere diëtisten, kinderartsen, fysiotherapeuten en jeugdhulpverleners een obesitasprogramma ontwikkeld. Het is een begeleidingsprogramma van één jaar voor deze kinderen en hun ouders. Het is geen lijnclub. Kinderen met ernstig overgewicht worden door de kinderarts doorverwezen naar het obesitasprogramma. In groepen van acht kinderen werken we aan drie zaken: voeding, bewegen en gedrag. De eerste drie maanden zijn intensief met twee bijeenkomsten per week: één keer bewegen, de andere keer praten we over gezonde voeding of over hoe de kinderen zich voelen. Het zelfbeeld is heel belangrijk. Omdat de kinderen te dik zijn, worden ze als laatste gekozen in de gymles en daardoor krijgen ze nog minder plezier in bewegen. In het programma ervaren ze dat het wel leuk is en dat


ze zich prettiger voelen als hun lichaam meer in balans komt. Met de ouders apart hebben we het over opvoeden. De ouders leren vooral ook van elkaar. Het programma bouwen we geleidelijk af, want het gaat erom dat de kinderen met steun van hun ouders voortaan zelf meer bewegen en bewust eten en drinken.”


Ziekenhuis in de buurt

Goede zorg dichtbij in Medisch Centrum Strijen In het Medisch Centum Strijen werkt het Albert Schweitzer ziekenhuis samen met diverse zorgpartners. Verschillende specialisten houden er spreekuur. Afspraken voor een bezoek aan een van de spreekuren kunt u telefonisch doen: Albert Schweitzer ziekenhuis: (078) 654 11 11 (keuze 2) of Medisch Centrum Stijen: (078) 654 64 51

Medisch Centrum Strijen terecht: • Gynaecologie op maandagochtend • Kindergeneeskunde op dinsdagmiddag eenmaal per twee weken • Interne geneeskunde op donderdag eenmaal per twee weken • Verloskundige echografie op donderdagochtend • Neurologie op vrijdag

Mensen uit de regio Hoeksche Waard kunnen voor de volgende spreekuren in

In het Medisch Centrum Strijen kunt u ook terecht voor het maken van een

GOED Ridderkerk geopend In GOED Ridderkerk (Gezondheidszorg Onder Een Dak) stemmen verschillende professionele hulpverleners hun zorg voor patiënten op elkaar af. Dit leidt tot betere resultaten. De samenwerkende zorgverleners in dit gezondheidscentrum zijn:

• Huisartsen, apotheek, fysiotherapie, cesartherapie, huidtherapie en logopedie • Albert Schweitzer ziekenhuis • Bavo Europoort (organisatie voor actieve geestelijke gezondheidszorg) • Opmaat • GGD Rotterdam

Voor afspraken kunt u bellen naar: Albert Schweitzer ziekenhuis: (078) 654 11 11 (keuze 2).

voor bloedprikken en urineonderzoek kunt u terecht in het centrum.

Molenstraat 15-23, Strijen

hartfilmpje (ECG) en bepaalde oogfoto’s bij diabetespatiënten (fundusfoto’s). De opnames worden digitaal naar het Albert Schweitzer ziekenhuis gestuurd. Ze worden daar beoordeeld door de cardioloog of de oogarts. Ook

Naar verwachting zullen op korte termijn ook andere vakgroepen van het Albert Schweitzer ziekenhuis spreekuur gaan houden in het Medisch Centrum Strijen. Het Albert Schweitzer ziekenhuis wil daarmee patiënten in de Hoeksche Waard zorg in de eigen buurt bieden, zodat een rit naar een van de andere locaties van het ziekenhuis niet meer nodig is.

Spreekuren Albert Schweitzer ziekenhuis in GOED Ridderkerk Specialisme Dermatologie Nurse practitioner Dermatologie Interne geneeskunde Kindergeneeskunde Longziekten Longfunctieassistente RookStopPoli Verpleegkundig specialist ouderenzorg

Spreekuren in GOED maandagochtend, dinsdagmiddag donderdagmiddag donderdagmiddag dinsdagochtend eens per 14 dagen op dinsdagochtend. vrijdagochtend vrijdagochtend dinsdagmiddag donderdagmiddag

Behalve voor de spreekuren kunt u ook terecht voor verschillende onderzoeken: • ECG: dagelijks • Fundusfoto’s (oogfoto’s bij diabetes patiënten): woensdagmiddag • Bloedafname (prikpost): elke werkdag van 08.00-10.00 uur • Zwangerschapsechografie Naar verwachting zullen op korte termijn ook andere vakgroepen, zoals Neurologie en Gynaecologie, van het Albert Schweitzer ziekenhuis hier spreekuur gaan houden.

Werk in Uitvoering

Locatie Dordwijk

Patiënte k u n ne n n altijd bij de hoofden tree worden afgezet.

Gezondheidspark Dordrecht

Parkeren bij Dordwijk

Samen met de gemeente Dordrecht en Multi Vastgoed werkt het Albert Schweitzer ziekenhuis aan de bouw van het Gezondheidspark Dordrecht. Er komt een aantrekkelijk gebied met veel ruimte voor zorgaanbieders, sportvoorzieningen, woningen en winkels. Eind 2007 geeft het Albert Schweitzer ziekenhuis het startsein voor de nieuwbouwactiviteiten, te beginnen met de bouw van een radiotherapeutisch centrum op de locatie Dordwijk.

U kunt bij de locatie Dordwijk op verschillende plaatsen parkeren:

Meer informatie is te vinden op: www.gezondheidsparkdordrecht.nl

1. Gratis parkeerterrein, gelegen op het ziekenhuisterrein (links). Geopend vanaf 09.00 uur. 2. Betaald parkeerterrein, gelegen op het ziekenhuisterrein (rechts). Wanneer u binnen een half uur weer wegrijdt, hoeft u niets te betalen. Wanneer dit parkeerterrein vol is, kunt u aan de zuidkant het terrein verlaten en aan de overkant van de Karel Lotsyweg een parkeerplaats zoeken aan de Amnesty Internationalweg.

Locatie Zwijndrecht Verbouwing centrale hal In 2006 is er een nieuwe vleugel aan de locatie Zwijndrecht gebouwd, waarin verschillende poliklinieken een nieuw onderkomen hebben gekregen. Op dit moment worden de poliklinieken in het bestaande gebouw in een nieuw jasje gestoken. Na de zomer start de verbouwing van de centrale hal. In 2008 worden deze werkzaamheden afgerond.

Dan vindt u in de centrale hal onder andere een nieuw restaurant.

3. Gratis parkeerterreinen Amnesty Internationalweg. Hier is bewaking aanwezig tot 19.00 uur. 4. Gratis parkeren bij de sportvoorzieningen. Deze parkeerterreinen zijn alleen te bereiken vanaf de Overkampweg en niet meer vanaf de Karel Lotsyweg.

stelwijck Locaties Am echt: en Sliedr wingen geen verbou

Kijk op de nieuwe website www.asz.nl

Moeder & kind centrum in Zwijndrecht Op de locatie Zwijndrecht wordt gewerkt aan een Moeder & kind centrum. De huidige kinderafdeling wordt daarom verbouwd. Hier komen de nieuwe poliklinieken Kindergeneeskunde, Verloskunde en Gynaecologie. Tevens komt er een grote afdeling dagopname voor kinderen. In oktober start de verbouwing van de afdeling Gynaecologie. Hier komen de nieuwe verlosen kraamkamers (suites) van het Moeder & kind centrum. Lees meer hierover op pagina 3 van deze Remedie.


Actuele informatie over bouw, verbouw, bereikbaarheid en planning van de bouwactiviteiten van het Albert Schweitzer ziekenhuis kunt u vinden op de vernieuwe website van het ziekenhuis:

www.asz.nl juni 2007 Remedie 21

Kort Nieuws

Vierde Schweitzerloop: loop mee op zaterdag 22 september

De sportievelingen onder u die graag een uitdaging aangaan, kunnen alvast beginnen met trainen: op zaterdag 22 september vindt de vierde Schweitzerloop plaats! De belangstelling neemt elk jaar toe. De organisatie verwacht een kleine duizend deelnemers aan de start. Jong en oud kan meedoen met deze sponsorloop. Er zijn jeugdlopen, prestatielopen en wandeltochten in verschillende afstanden. Ook aan nordic walkers is gedacht. Zowel particulieren als bedrijven- en scholenteams kunnen meedoen.

Hoofdsponsor Fortis De Schweitzerloop is een gezamenlijk initiatief van het ziekenhuis en de Stichting Vrienden. De deelnemers lopen niet voor zichzelf. Door sponsors en inschrijfgeld komt er geld bijeen voor goede doelen in het Albert Schweitzer ziekenhuis. Fortis is voor


de komende drie jaar als hoofdsponsor aan de loop verbonden. Afgelopen jaren zijn er internetverbindingen voor patiënten met acute leukemie gerealiseerd. Ook zijn er camera’s geplaatst bij couveusebedjes zodat ouders hun kindje thuis kunnen volgen.

Goed doel: verbetering afdeling dagbehandeling voor patiënten met kanker Dit jaar gaat de opbrengst van de vierde Schweitzerloop naar de aanpassing, verbetering en uitbreiding van de dagbehandeling voor patiënten met kanker op de locatie Zwijndrecht.

Inschrijven Wilt u meer weten over de Schweitzerloop? Kijk op internet bij www.schweitzerloop.nl. Via deze site kunt u zich inschrijven voor de loop op 22 september.


MEE Zuid-Holland Zuid: aanbod voor ouders zieke kinderen Wanneer uw kind thuiskomt uit het ziekenhuis heeft het vaak extra zorg en aandacht nodig. Vooral als uw kind chronisch of langdurig ziek is. Soms ontstaan er problemen bij allerlei dagelijkse handelingen. MEE ZuidHolland Zuid kan u daarbij ondersteunen en adviseren. U kunt hierbij denken aan: - Ondersteuning bij de lichamelijke verzorging, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat er iemand thuis komt om te helpen of door het regelen van een oppas zodat de ouders even weg kunnen. - Advisering over de extra kosten die gemaakt worden

en die in relatie staan tot de ziekte zoals medicatie en vervoer. - Advisering bij het aanvragen van hulpmiddelen, zoals toiletbeugels, rolstoelen en bedden. - Ondersteuning bij het aanvragen van diverse regelingen, zoals het Persoonsgebonden Budget (PGB) en Tegemoetkoming Onderhoudskosten Gehandicapte Kinderen (TOG). Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het Servicepunt van MEE ZuidHolland Zuid, te bereiken op telefoonnummer (0900) 202 06 72 (lokaal tarief).

Nieuwe MRI op de locatie Dordwijk Sinds kort heeft het Albert Schweitzer ziekenhuis een derde MRI-scanner in gebruik genomen. Er zijn nu twee scanners op de locatie Dordwijk en één op de locatie Amstelwijck. De scanner heeft een magneet met een gewicht van 4.500 kilo. Deze werd door een gat in de gevel naar binnen getakeld (zie foto). Door de sterkere magneet kan het apparaat sneller beelden maken, waardoor de duur van een onderzoek korter is. De nieuwste technieken zijn toepasbaar waardoor er meer onderzoe-

ken mogelijk zijn. Zo zijn het hart en de bloedvaten beter af te beelden en is het mogelijk afbeeldingen te maken van de borst (MR Mammografie).

Servicepagina

Waar vindt u het Albert Schweitzer ziekenhuis? Locatie Dordwijk

Albert Schweitzerplaats 25, Dordrecht. Ziekenhuis voor hoogwaardige medische zorg en 24 uur Spoedeisende hulp.

Centraal telefoonnummer ziekenhuis (078) 654 11 11 De locaties van het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn via één telefoonnummer te bereiken. U kunt kiezen voor drie opties: Optie 1: voor het maken van een afspraak voor een röntgenfoto, in opdracht van de huisarts. Optie 2: voor het maken of wijzigen van een afspraak bij een specialist. Optie 3: voor overige vragen.

Locatie Zwijndrecht

neurologie en orthopedie). Daar zijn de bezoektijden dagelijks van 15.00-16.00 uur en van 18.30-20.00 uur. Afwijkende bezoektijden: Afwijkende bezoektijden gelden ook voor de afdelingen Psychiatrie, Geriatrie, Hartbewaking (CCU), Intensive Care (IC), Medium Care, Kinderafdeling, Kraamafdeling, Neonatologie en Neurologie. Over de afwijkende bezoektijden kunt u informatie krijgen via de verpleegkundigen van de afdeling.

Postadres Albert Schweitzer ziekenhuis, Postbus 444, 3300 AK Dordrecht Telefoon: (078) 654 11 11. Website: www.asz.nl. Langeweg 336, Zwijndrecht. Ziekenhuis voor Basis+zorg. en 24 uur Spoedeisende hulp.

Locatie Amstelwijck

Albert Schweitzer ziekenhuis in Medisch Centrum Strijen Spreekuren Gynaecologie, Verloskunde echoscopie, Kindergeneeskunde, Interne geneeskunde en Neurologie. Molenstraat 15-23, Strijen.

Albert Schweitzer ziekenhuis in GOED Ridderkerk Van der Steenhovenplein 1, Dordrecht. Onderzoeks- en Dagbehandelingscentrum (géén Spoedeisende hulp)

Locatie Sliedrecht

Spreekuren Dermatologie, Interne geneeskunde, Kindergeneeskunde, Longziekten, Ouderenzorg, Verloskundige echoscopie, ECG en RookStopPoli. Jan Luykenstraat 8, Ridderkerk.

Wanneer zijn de bezoektijden?

Wilhelminastraat 75, Sliedrecht. Onderzoeks- en Dagbehandelingscentrum (EHBO tijdens kantooruren).

Algemene verpleegafdelingen: Dagelijks van 12.15-13.30 uur en van 18.30-20.00 uur, met uitzondering van verpleegafdeling D op locatie Zwijndrecht (cardiologie,

Post sturen naar een patiënt? Wilt u een kaart of brief sturen naar een patiënt dan adresseer je deze als volgt: Albert Schweitzer ziekenhuis (+naam locatie) Naam van de patiënt Naam van de afdeling kamernummer (indien bekend) Postbus 444, 3300 AK Dordrecht

Patiëntenvoorlichting Zoekt u aanvullende informatie over een ziekte? Hebt u een vraag over hoe het in het ziekenhuis gaat? Of wilt u het adres van een patiëntenvereniging of instelling in de regio? Neem dan contact op met het Bureau Patiëntenvoorlichting, telefoon (078) 652 36 64 Meer informatie via www.asz.nl, of e-mail naar [email protected].

Kerkdiensten • Eucharistieviering Jacobus Kapel Zwijndrecht: vrijdagochtend 11.00 uur. • Oecumenische viering Jacobus Kapel Zwijndrecht: zondagochtend 10.30 uur. • Ziekenhuiskerkdienst personeelsrestaurant Dordwijk: zondagochtend 10.00 uur. • Ziekenhuiskerkdienst Refaja Kapel Amstelwijck: zondagochtend 10.30 uur

Via www.asz.nl kun je een e-card sturen naar een patiënt.

Bezoek de nieuw e website www.asz.nl Het Albert Schw eitzer ziekenh uis heeft een website. Het ad vernieuwde res is hetzelfd e: www.asz.nl alles verander . Verder is d. Drie redene n om de websit e te bekijken:

1. Alle specialismen staan er op

2. Folders kunt u gemakkelijk uitprinte n 3. Informatie is eenvoudig te vinden

www.asz.nl



g a Puzzel a r v s j pri Streep de woorden uit de woordenlijst weg in de puzzel. De woorden kunnen horizontaal, verticaal, diagonaal, achterstevoren of ondersteboven in de puzzel staan. Als alle woorden zijn weggestreept, blijven er 39 letters over (de ij telt voor 2 letters). Deze letters vormen een slagzin van 7 woorden. Stuur de slagzin op via de e-mail: [email protected]. Duidelijk uw naam en adres vermelden. Of schrijf de slagzin op een gefrankeerde briefkaart en stuur deze vóór 31 augustus 2007 naar: Albert Schweitzer ziekenhuis, Afdeling Communicatie & Voorlichting, Postbus 444, 3300 AK Dordrecht. Vergeet niet een postzegel te plakken en vermeld duidelijk uw naam en adres.

WIN een mooie zomerprijs rden inzendingen wo Onder de juiste winnaars. lf aa tw or vo ot drie prijzen verlo aars nn en alle prijswi Bovendien krijg cadeau. tes ou tsr re met fie een VV V brochu

ark Splesj 1. Het waterspeelp aars stelt voor vijf winn schikbaar toegangskaarten be lesj is er rijs € 9,00). Bij Sp (normale entreep er info: Me n iets te beleven. voor alle leeftijde 70. 25 telefoon (0165) 50 www.splesj.nl of rdam stelt voor 2. Kunsthal Rotte ee vrijkaarten vier winnaars tw male entreeprijs beschikbaar (nor on). De Kunst€ 8,50 per perso de meest hal laat cultuur in n: oude van het woord zie brede betekenis afie, van gr nst, design, foto kunst, nieuwe ku kunstw. w r. Meer info : w elitair tot populai (010) 44 00 301. hal.nl of telefoon ie satelier geeft dr 3. Het Sprookje fini rso pe ge n prijswinnaars ee (ter waarde van ek bo er nd ki eerd uze cadeau. € 15,90) naar ke en worden Deze kinderboek n) kind am van uw (klei gedr ukt met de na . Zo on so t als hoofdper dat gebr uikt word n ee in hoofdrol spelen kan het kind de n ee of een dierenboek sprookjesverhaal, w. w w e: ati meer inform voetbalboek. Voor aiM . 99 23 u of (078) 616 sprookjesatelier.e . .eu ier tel sa : in fo @sprookje len kan ook naar

S P R E E K U U R E R I R H

K L N E D R O P J E A E E K

K N U J T E X T Z C D K M J

I I K I N N E R O I I E A I

S D N G S L E S O S O G K L

P E R D L T M O P N L N R E

R E T E E E E R R H O I E D

I R P E T R U R G G O L D N

N S I I B I Z A E I G E N I

G E C E T A T I R N L G I Z

E A S E R V I C E E T I K U

N D N O Z E G D G K Z U E I

P R I J S V R A A G T Z N V

V R I E N D E N S P E E N S

OPLOSSING

COSMETICA GEZOND KINDERZIEKTE RADIOLOOG SPELLETJE

SPRUITEN ZINDELIJK DIABETES GROENTE LUISTEREN

SERVICE SPREEKUUR VEILIG ZUIGELING DROPJE

KINDERKAMER PRIJSVRAAG SPEEN SPRINGEN VRIENDEN

De winnaars van de puzzelprijsvraag uit de vorige Remedie van december 2006 zijn: Sportcity: mw. Verdaasdonk uit Dordrecht, mw. Julianus uit Dordrecht, mw. Korporaal uit Papendrecht SnowWorld: mw. Buijk- van Noordennen uit Hardinxveld Giessendam, dhr. Klop uit Sliedrecht, mw. Heijmans- de Haas uit Papendrecht, mw. Vogel- van Hagen uit H.I. Ambacht, dhr. Oosterom uit Schelluinen Het Dordrechts Museum: mw. Bouman-Monster uit Dordrecht, mw. Beumer uit Barendrecht, mw. van der Steen uit Nieuw-Lekkerland, mw. van Daalen uit Ottoland, dhr. Van der Linden uit Oud-Beijerland


Allergiepoli voor kinderen. Albert Schweitzer ziekenhuis. Gezondheidsmagazine juni Reportage op de kinderafdeling

Recommend Documents