ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN

Bezit & afdanking van elektronische apparaten binnen het Nederlandse MKB

VERTROUWELIJK ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN

Bezit en afdanking van elektrische en elektronische apparaten binnen het Nederlandse MKB

Tekstrapport Uitgevoerd door:

GfK Panel Services Benelux

In opdracht van:

Stichting Witgoed Stichting Bruingoed Stichting Verwijdering Elektrisch Gereedschap Stichting Metaalelektro Recycling Stichting LightRec Nederland ICT Milieu Stichting Batterijen

Dongen, april 2010 Theo Hendriksen GfK Panel Services Benelux bv Middellaan 25 5102 PB DONGEN Nederland Tel +31 (0)162- 384 000 Fax +31 (0)162- 384 001

2


Inhoudsopgave 1

2

3 4

5

Pagina

Management Summary ..................................................................................................... 6 1.1 Achtergrond & onderzoeksdoel .................................................................................... 6 1.2 Populatie & Methode van onderzoek ............................................................................ 6 1.3 De resultaten ............................................................................................................. 7 1.3.1 Bezit ................................................................................................................... 7 1.3.2 Afdanking ........................................................................................................... 8 Het onderzoek .................................................................................................................12 2.1 Achtergrond en onderzoeksdoel .................................................................................12 2.2 Onderzoeksverantwoording ........................................................................................13 2.2.1 Steekproeftrekking & onderzoeksmethodiek .........................................................13 2.2.2 De vragenlijst .....................................................................................................18 2.3 Opzet van het rapport en gebruiksaanwijzing ..............................................................21 Kerncijfers Nederlandse populatie MKB ..............................................................................23 Bezit ...............................................................................................................................25 4.1 Witgoed ....................................................................................................................31 4.2 Bruingoed .................................................................................................................34 4.3 Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur ........................................................37 Afdanking ........................................................................................................................40 5.1 Witgoed ....................................................................................................................47 5.2 Bruingoed .................................................................................................................52 5.3 Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur ........................................................56

3


Inhoudsopgave Figuren

Pagina

Figuur 1.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB ............................................................ 9 Figuur 1.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) ....................... 9 Figuur 3.1 Populatie MKB, naar aantal werknemers + Figuur 3.2 Populatie MKB, naar branche .23 Figuur 4.1 Totaal bezit elektrische apparaten MKB ...................................................................25 Figuur 4.2 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche ...............26 Figuur 4.3 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse .27 Figuur 4.4 Bruikbaarheid ........................................................................................................28 Figuur 4.5 Penetratie elektrische apparaten.............................................................................29 Figuur 4.6 Gemiddelde leeftijd van apparaten in bezit ..............................................................30 Figuur 4.7 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche ....................................32 Figuur 4.8 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse .....................33 Figuur 4.9 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche.................................35 Figuur 4.10 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse ................36 Figuur 4.11 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche ...............................................................................................................38 Figuur 4.12 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse ................................................................................................39 Figuur 5.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB ...........................................................40 Figuur 5.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) ......................41 Figuur 5.3 Totale verwijdering elektrische apparaten MKB ........................................................42 Figuur 5.4 Verwijdering elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche ....43 Figuur 5.5 Verwijderde elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemers .............................................................................................................................................44 Figuur 5.6 Gemiddelde leeftijd van verwijderde apparaten en apparaten in bezit ........................44 Figuur 5.7 Manier van verwijderen, op basis van stuks .............................................................46 Figuur 5.8 Manier van verwijderen, op basis van gewicht .........................................................46 Figuur 5.9 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) ......................47 Figuur 5.10 Totale verwijdering grijsgoed MKB, op productniveau ............................................48 Figuur 5.11 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche .......................49 Figuur 5.12 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse .......50 Figuur 5.13 Manier van verwijderen, op basis van stuks ...........................................................51 Figuur 5.14 Manier van verwijderen, op basis van gewicht .......................................................51 Figuur 5.15 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht).....................52 Figuur 5.16 Totale verwijdering bruingoed MKB, op product-/categorieniveau ..........................53 Figuur 5.17 Verwijdering bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse ....54 Figuur 5.18 Manier van verwijderen, op basis van stuks ...........................................................55 Figuur 5.19 Manier van verwijderen, op basis van gewicht .......................................................55 Figuur 5.20 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht).....................56 Figuur 5.21 Totale verwijdering gereedschap en warmwaterapparatuur MKB, op productniveau .57 Figuur 5.22 Verwijdering elektrisch gereedschap (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse ..................................................................................................................58 Figuur 5.23 Manier van verwijderen, op basis van stuks ...........................................................59 Figuur 5.24 Manier van verwijderen, op basis van gewicht .......................................................59

4


Inhoudsopgave Tabellen

Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel Tabel

Pagina

1.2 Verwijderde lampen (in stuks en gewicht) ................................................................11 2.1 Cellenschema branches X werknemersklasse ............................................................14 2.2 Overzicht veldwerk .................................................................................................15 3.1 Overzicht bedrijvenpopulatie Nederland (naar aantal werknemers) ............................24 4.1 Bezit per bedrijf in aantallen en gewicht ...................................................................27 4.2 Totaal bezit witgoed (in stuks en gewicht) binnen MKB .............................................31 4.3 Totaal bezit bruingoed (in stuks en gewicht) binnen MKB ..........................................34 4.4 Totaal bezit gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) binnen MKB 37 5.1 Manier van verwijderen MKB in absolute cijfers, naar stuks .......................................45 5.2 Manier van verwijderen in absolute cijfers (in tonnen), naar gewicht .........................45

5


1

Management Summary

In deze samenvatting worden de meest belangwekkende resultaten uit het onderzoek naar het bezit1 en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten, lampen en batterijen 2 door het MKB weergegeven. 1.1

Achtergrond & onderzoeksdoel

Om inzicht te krijgen in de stromen van Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten (AEEA of e-waste) door de Nederlandse huishoudens zijn in 2006, 2007 en 2008 door GfK PS diverse studies uitgevoerd naar het bezit en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten en lampen binnen de Nederlandse huishoudens 3. Gezien de aanname dat kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers) hun e-waste veelal verwijderen op eenzelfde manier als een huishouden (waardoor in de uiteindelijke afvalstroom het onderscheid tussen afval van huishoudens en MKB niet meer is te onderscheiden) is in 2009 door GfK PS aanvullend onderzoek gedaan naar het verwijderingsgedrag van de kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers). De Stichting Batterijen is op het onderzoek aangehaakt met een bezitsmeting batterijen4. 1.2

Populatie & Methode van onderzoek

Doelpopulatie van het huidige onderzoek is het Nederlandse midden- en klein bedrijf met maximaal 9 medewerkers. Het betreft in het totaal 700.755 actieve bedrijven5. Met een aandeel van 90% voor de kleine bedrijven (met 1 t/m 4 werknemers) zijn deze zwaar in de meerderheid ten opzichte van het aantal middel- en grote MKB bedrijven (met 5 t/m 9 werknemers). Binnen de groep van kleine ondernemingen wordt meer dan de helft gevormd door eenmanszaken (ZZP-ers). Uit de populatie van ruim 700.000 relevante bedrijven 6 is aan een representatieve steekproef een vooraankondigingsbrief gestuurd. Deze bedrijven zijn vervolgens telefonisch benaderd met het verzoek om aan het onderzoek mee te werken. De 3.100 toezeggers hebben een vragenlijst met instructie toegestuurd gekregen of er is een afspraak voor een bezoek door een medewerker van GfK gepland. Uiteindelijk zijn 1.330 (target was 950) compleet ingevulde vragenlijst ontvangen. De kleinere bedrijven is een schriftelijke vragenlijst toegezonden met de instructie elke ruimte van het bedrijf door te lopen en ter plaatse per locatie de lijst in te vullen. Bedrijven met 5 t/m 9 medewerkers zijn op locatie door een medewerker van GfK bezocht en is de vragenlijst ook per ruimte ingevuld. Als extra kwaliteitscontrole zijn, na afronding van het reguliere schriftelijke onderzoek (onder de kleinere bedrijven), honderd bedrijven7 door een GfK interviewer bezocht alwaar een complete hertelling is uitgevoerd. De gewichtsbepaling is gebeurd op basis van het onderzoek ‘Bepaling van gewichten van huishoudelijke elektrische apparaten in de afvalfase’ (uitgevoerd door Witteveen + Bos in december 2009).

1

let op; het gaat hier puur om elektronica in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit zijn van een persoon of het huishouden, worden zijn niet meegenomen in de meting. 2 Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. 3 Bezit, afdanking en verkrijging van witgoed, bruingoed en grijsgoed 4 5 6 7

Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. Bedrijven die wel ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen activiteiten uitvoeren zijn uitgesloten. Bron: Marktselect. Bedrijven uit de branches ‘bouwnijverheid’ en ‘landbouw’ waren oververtegenwoordigd. Steekproefsgewijs verdeelt over alle branches.

6


Om het batterijenbezit in kaart te brengen is naast het aantal aanwezige losse batterijen ook het aantal aanwezige apparaten met batterijen geteld. Per apparaat is een gemiddeld aantal batterijen toegekend8. 1.3

De resultaten

Eerst wordt per productgroep inzicht gegeven in het bezit van het MKB en vervolgens in de afdanking van het MKB. 1.3.1

Bezit

 Het totale uitstaande park aan elektrische apparaten bedraagt 17.000.000 apparaten en weegt bij elkaar opgeteld 140.000.000 kilogram.  Slechts 3% van het uitstaande park is defect.  Gemiddeld bezit een MKB bedrijf 24 apparaten die samen 199 kilogram wegen.  De gemiddelde leeftijd van een elektrische apparaat in bezit is 6 jaar. Grijsgoed is beduidend jonger, terwijl wamwaterapparatuur en koel-/vriesapparatuur een stuk ouder zijn. Consumenten apparatuur: (witgoed, bruingoed, DHZ/tuin gereedschap & warmwaterapparatuur)  Het totale uitstaande park aan elektrische apparaten binnen het MKB bedraagt 9.800.000 apparaten met een gezamenlijk gewicht van 107.000.000 kilogram.  ‘Slechts’ 2% van het uitstaande park is defect.  Een gemiddeld MKB bedrijf bezit 14 apparaten die samen 153 kilogram wegen.  De gemiddelde leeftijd van een elektrische/elektronisch apparaat in bezit is 6,3 jaar. Warmwaterapparatuur en koel-/vriesapparatuur zijn gemiddeld een stuk ouder. Grijsgoed apparaten:  Binnen het MKB zijn circa 7.200.000 grijsgoed apparaten in bezit (circa 4.400.000 computer gerelateerde producten en 2.800.000 communicatie producten).  Het gezamenlijke gewicht van alle grijsgoed apparaten bedraagt ruim 32.000.000 kilo.  Een gemiddeld MKB bedrijf heeft ruim 10 grijsgoedapparaten in bezit met een totaal gewicht van 46 kilogram.  Het uitstaande park van grijsgoed apparaten is gemiddeld 4,4 jaar oud. Lampen:  Het MKB in Nederland bezit bedrijfsmatig 20.000.000 lampen met een totaalgewicht van 2.900.000 kilogram.  Het betreft circa 10.000.000 TL-buizen, 3.000.000 spaarlampen en 600.000 LED-lampen.  Circa 11% van alle lampen (in bezit) betreft ‘nieuwe’ voorraad, 4% betreft oude/defect lampen op voorraad (= 0,7 mln).  Een gemiddeld MKB bedrijf bezit 29 lampen (15 TL-buizen, 4 spaarlampen en 1 LED-lamp) met een gezamenlijk gewicht van 4,1 kilogram. Eén op de 7 bedrijven heeft geen enkele lamp in bezit.  Eén op de acht MKB bedrijven heeft een of meerdere LED-lampen is haar bezit. Deze (meestal wat grotere) bedrijven hebben gemiddeld ruim 7 LED-lampen in bezit.  De 40% van het MKB die spaarlampen in bezit hebben, bezitten er gemiddeld maar liefst 10!

8

Op basis van input van Stibat.

7


Batterijen:  Het Nederlandse MKB bezit 27.000.000 batterijen. Ruim 3.000.000 batterijen hiervan zijn defect/leeg. Per gemiddeld bedrijf zijn dit 39 batterijen (waarvan er 4 defect/leeg).  Twee op de drie batterijen in bezit bevinden zich in een apparaat (20.000.000). De resterende batterijen zijn losse batterijen (7.000.000).  Van de 20.000.000 batterijen in een apparaat is 96% bruikbaar (bevindt zich in een bruikbaar apparaat). Per bedrijf zijn er dus 28 batterijen aanwezig in een werkend apparaat en 1 in een defect apparaat.  Van de 7.000.000 losse batterijen is tweederde bruikbaar (4.600.000 batterijen). De overige 2.300.000 batterijen zijn defect (gebruikt/niet meer bruikbaar).  Een gemiddeld bedrijf heeft 10 losse batterijen in bezit. Drie van deze 10 batterijen zijn defect/leeg.

1.3.2

Afdanking

Voordat ingegaan wordt op de resultaten over het afstand doen van elektronische apparaten door het MKB volgt eerst een korte uitleg betreffende de gebruikte terminologie hiervoor in het huidige onderzoek. Afdanking:

Is de optelling van alle apparaten die een bedrijf verlaten. Dit is het totaal van verwijdering + hergebruik.

Hergebruik:

Bij hergebruik van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij).

Verwijdering9: Bij verwijdering van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat in principe niet de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Deze apparaten worden onder andere aangeboden bij de afvaldienst of bij het bij het bedrijfs-, huishoud-, of grofvuil. Ze verdwijnen uit de totale uitstaande massa10. Laatstgenoemde komt gezien de doelstelling van het onderzoek het meest uitgebreid en gedetailleerd aan bod. Afdanking Binnen het MKB zijn in totaal 1.600.000 apparaten (witgoed + bruingoed + grijsgoed + DHZ/tuin gereedschap & warmwaterapp.) afgedankt met een totaalgewicht van 12.163.000 kilo. Zie onderstaande figuur voor de verhoudingen tussen de onderscheiden product(segmenten).

9

De term verwijdering staat in het huidige onderzoek niet voor het storten van afvalstoffen en/ of het verbranden van afvalstoffen zonder energiewinning zoals deze vaak wordt gedefinieerd binnen het afvalbeheer. 10 De ervaring leert echter dat ook apparaten die worden verwijderd weer in het tweedehandscircuit opduiken. Omwille van de duidelijkheid blijft deze praktijkervaring bij het bespreken van de resultaten buiten beschouwing.

8


Figuur 1.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB 100%

1 9

Warm water apparatuur

2 7

Gereedschap 20 Overig grijsgoed

40 13

Monitoren

7 50%

Overig bruingoed

7

10

5

TV

15

21

3

Klein huishoudelijk

15 19

5 3

0%

stuks

Overig grootwitgoed Koelvries

gewicht

Hergebruik Uitgedrukt in gewicht (2.253.000 kilo) wordt een vijfde van de afgedankte apparatuur voor hergebruik aangeboden. In stuks is dit één op vier. Bij huishoudens is hergebruik een populairdere manier van afdanken dan bij het MKB. Huishoudens in Nederland bieden namelijk één op de drie elektrische/elektronische apparaten aan voor hergebruik.

Figuur 1.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) 100%

10

11

19

13 29

3 21

26

26

33

Hergebruik

50%

90

89

82

87 71

97 79

74

74

67

Verwijdering

ur tu

pa ra

d oe

at

er

ap

er ee

G

ijs g gr

ds ch ap

n it or e

M on

ri g

w ar m

ri g O ve

ve

br

ui n

go ed

TV

lij k

d

ou de

oe

sh

w it g

hu i

in

gr oo t Kl e

O

W

O

ve ri g

Ko

el

To

vr ie s

ta al

0%

9


Verwijdering  Binnen het MKB zijn in 2008 in totaal 1.200.000 apparaten verwijderd met een totaalgewicht van 9.900.000 kilo.  Gemiddeld heeft een MKB bedrijf in 2008 1,8 apparaten verwijderd die gezamenlijk 7 kilogram wegen.  De gemiddelde leeftijd van een verwijderd apparaat is 9,9 jaar.  De meest voorkomende bestemming van verwijderde apparatuur is de afvaldienst/ milieustraat (circa 60%).  Grote en zware apparaten worden verhoudingsgewijs vaak door de winkelier/ installateur teruggenomen (oud voor nieuw regeling).  Circa 14% van de apparaten (in gewicht) belanden nog tussen het bedrijfshuishoudafval. Het betreft relatief vaak kleine (met name huishoudelijke) apparaten. Consumenten apparaten: witgoed, bruingoed, DHZ/tuin gereedschap+warmwaterapp.  Binnen het MKB zijn in 2008 in totaal 700.000 apparaten verwijderd met een totaalgewicht van 6.926.000 kilo.  Gemiddeld heeft een MKB bedrijf in 2008 0,9 apparaten verwijderd die gezamenlijk 9,9 kilogram wegen.  De gemiddelde leeftijd van een verwijderd apparaat is 10,9 jaar.  De meest voorkomende bestemming van verwijderde apparatuur is de afvaldienst/ milieustraat (circa 60%).  Grote en zware apparaten worden verhoudingsgewijs vaak door de winkelier/ installateur teruggenomen (oud voor nieuw regeling).  Circa 15% van de apparaten (in gewicht) belandt nog tussen het bedrijfshuishoudafval. Het betreft relatief vaak kleine (met name huishoudelijke) apparaten.

10


Grijsgoed apparaten:  Er zijn 590.000 grijsgoedapparaten verwijderd die gezamenlijk 3.000.000 kilo wegen.  Per bedrijf zijn gemiddeld 0,8 grijsgoedapparaten verwijderd met een gewicht van 4,3 kilogram.  De gemiddelde leeftijd van een verwijderd grijsgoedapparaat is 8,7 jaar.  Het grootste deel (67%) van alle verwijderde grijsgoedapparatuur (in gewicht) belandt bij de afvaldienst/ milieustraat. De winkelier/installateur neemt 22% van alle verwijderde apparaten terug (in gewicht).  ‘Slechts’ 11% van het verwijderde grijsgoedapparatuur komt bij het huishoud-/bedrijfsafval terecht (in gewicht). Lampen:

Tabel 1.1 Verwijderde lampen (in stuks en gewicht) Verwijderde lampen Totaal

Stuks (*1.000)

Gewicht (*1.000)

9.750

1.314

Spaarlamp

1.611

145

TL-buis

4.340

825

39

6

3.761

338

Led-lamp Overige lampen

 In 2008 heeft het MKB in totaal 9.700.000 lampen verwijderd met een totaalgewicht van circa 1.300.000 kilo (dit is ongeveer de helft van het aantal lampen in bezit)!  Per bedrijf zijn er gemiddeld circa 14 lampen verwijderd.  58% van de bedrijven verwijdert spaarlampen op een gewenste manier en 70% van de bedrijven verwijdert een TL-buis in het algemeen op één van de gewenste manieren.  42% van de bedrijven geeft aan spaarlampen over het algemeen weg te gooien in de vuilnisbak of glasbak (ongewenst). Voor TL-buizen geldt dat voor 30% van de bedrijven.

11


2 2.1

Het onderzoek Achtergrond en onderzoeksdoel

Achtergrond In 2007 is door GfK Panel Services in opdracht van de Stichting Bruingoed, de Stichting Witgoed en ICT Milieu een onderzoek uitgevoerd naar het verkrijgen van, het bezit van en de afdanking van bruin-, grijs- en witgoedproducten door de Nederlandse huishoudens. De resultaten van dit onderzoek zijn ondermeer gebruikt als input voor een vervolgonderzoek door bureau Witteveen + Bos. In een ander onderzoek is door GfK in opdracht van de vereniging FME het bezit van diverse elektrische apparaten binnen de Nederlandse huishoudens onderzocht en in 2008 is in opdracht van de Stichting LightRec door GfK het bezit en de verwijdering van lampen in de Nederlandse huishoudens in kaart gebracht. In 2008 hebben de stichting Witgoed, de stichting Bruingoed, de Stichting LightRec Nederland, de Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschappen en de Stichting Metaalelektro Recycling gezamenlijk het initiatief genomen voor een bezits-/ verwijderingsonderzoek e-waste onder het MKB. In een later stadium is daar de stichting ICT-Milieu aan toegevoegd en heeft Stibat op dit initiatief ingehaakt. De onderzochte populatie voor Stibat is in overeenstemming met die van de overige onderzoeken maar de vraagstelling is puur gericht op bezit (en hierdoor enigszins afwijkend)11. Dit onderzoek zal het inzicht in de e-waste problematiek (opgebouwd met de eerdere onderzoeken) verdiepen en verbreden. Hiertoe hebben de twee onderzoekspartners (Witteveen + Bos & GfK Panel Services) in een vroegtijdig stadium hun onderzoeksaanpak en inhoud op elkaar afgestemd. Doelstelling Een aanzienlijk gedeelte van de kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers) verwijdert haar ewaste als een huishouden. Door deze kleine ondernemingen aan het bezits-/ verwijderingsonderzoek toe te voegen, krijgen we inzicht in de hoeveelheid elektrische en elektronische apparaten dat in bezit is van het MKB en het aandeel dat het MKB verwijdert als een huishouden. Het inzicht in het ‘bezit’ van elektrische en elektronische apparaten en de verwijdering van consumenten AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten) verbetert hierdoor substantieel. GfK Panel Services GfK Panel Services Benelux (GfK PS) heeft zowel een vestiging in Nederland (Dongen) als een vestiging in België (Brussel). In Nederland bestaat GfK al meer dan 50 jaar, zij het achtereenvolgens onder de namen Attwood, Interact, AGB en nu GfK. Bij GfK PS werken in de Benelux ruim 270 vaste medewerkers. GfK PS is ervaringsdeskundige in de uitvoering van bezitsmetingen onder huishoudens. In het (recente) verleden zijn soortgelijke bezitsmetingen uitgevoerd naar het bezit, de afdanking en de verkrijging van bruin-, grijs- en witgoed producten (voor de stichting Bruingoed, de stichting Witgoed en ICT-Milieu), het bezit van diverse elektrische apparaten (in opdracht van de vereniging FME) en het bezit van lampen (voor de stichting LightRec). Bovendien kan GfK ook putten uit eerdere ervaringen op het gebied van bezitsmetingen onder bedrijven. Bijvoorbeeld het onderzoek ‘TOF Zakelijk’, een registratieonderzoek onder zakelijke consumenten (economisch actieve

11

De Stibat is ook afwijkend omdat dit de enige opdrachtgever is waar we de bezits/verwijderings-meting met betrekking tot de Nederlandse huishoudens niet in een eerder stadium voor hebben uitgevoerd. Dit MKB onderzoek dient ter aanvulling van een in eigen beheer uitgevoerd consumentenonderzoek.

12


bedrijven, zowel MKB als grootbedrijf) waarbij wordt nagestreefd inzicht te verkrijgen in de structuur van de zakelijke markt van verzekeringsproducten en de ontwikkeling hiervan in de tijd. ISO-certificering Per 14 juli 1998 heeft GfK Panel Services Benelux bv het ISO 9001-certificaat verkregen voor haar kwaliteitsmanagementsysteem. Dit kwaliteitsmanagementsysteem is van toepassing op het ontwerpen en uitvoeren van marktonderzoek, benevens het aanbieden van consultancy op basis van markt- en consumentenkennis. Alle procedures en controles zijn binnen NEN-en-ISO 9001: 2000 beschreven. MOA-certificering GfK Panel Services Benelux bv is als full-service marktonderzoek bureau lid van de brancheorganisaties MarktOnderzoek Associatie (MOA) en European Society of Opinion and Marketing Research (ESOMAR) en onderwerpt zich aan de gedragscodes welke door deze brancheorganisaties zijn opgesteld. GfK Panel Services Benelux bv is binnen de MOA gecertificeerd lid van de Research Keurmerk groep, waarin een dertigtal marktonderzoekbureaus met het door de branche erkend keurmerk zich hebben verenigd. Elk keurmerkbureau voldoet aan strenge eisen die onder andere zijn genormeerd in een ISO-certificering. De eisen en kwaliteitsnormen voor het keurmerk worden per bureau regelmatig getoetst en is hiermee een garantie voor kwaliteit. 2.2

Onderzoeksverantwoording

Middels het huidige onderzoek wordt inzicht gegeven in het bezit en de afdanking van een specifieke groep elektrische apparaten binnen het MKB. Tevens wordt inzicht geboden in het bezit en afdanken van lampen en het bezit van batterijen bij deze ondernemingen. Om dit in kaart te brengen is een vragenlijst opgesteld die schriftelijk en/of Face-to-Face is afgenomen. In paragraaf 2.2.2 wordt ingegaan op inhoud en opbouw van de vragenlijst. Hieronder volgt eerst een toelichting op de steekproeftrekking, op de verschillende (opeenvolgende) fases van het veldwerk en de onderzoeksmethodieken die daarin zijn toegepast. 2.2.1

Steekproeftrekking & onderzoeksmethodiek

Allereerst is de te onderzoeken populatie, het Midden- en Kleinbedrijf in Nederland met maximaal 9 medewerkers, in kaart gebracht. Dit met behulp van populatiecijfers aangeleverd door de gerenommeerde leverancier Cendris. Hierbij is gekeken naar de verdeling naar regio, branche en werknemersklasse. Vervolgens is op basis van deze verdeling een representatieve steekproef getrokken. Daarbij is bepaald hoeveel complete interviews per regio, branche en werknemersklasse nodig waren om deze representativiteit te waarborgen. Aangezien de celverdeling in de populatie erg uiteenlopend is (sommige cellen bevatten meer dan 25% van de populatie en andere cellen slechts 1% of nog minder) is vanuit praktisch oogpunt voor een disproportionele steekproef gekozen. Later is hiervoor middels weging gecorrigeerd zodat de representativiteit gewaarborgd wordt. Om de betrouwbaarheid per cel te borgen is daarnaast een minimum aantal waarnemingen per cel bepaald. Tot slot is een representatief adressenbestand verkregen bij het gerenommeerde Marktselect. In dit bestand zijn alleen bedrijven die op moment van het onderzoek zowel economisch als commercieel actief waren opgenomen. Bedrijven die ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen commerciële activiteiten uitvoeren, zijn dus buiten beschouwing gelaten. De bedrijven in het adressenbestand hebben een uitnodiging ontvangen om mee te werken aan het onderzoek.

13


Onderstaande tabel toont de targets, het minimaal aantal complete vragenlijsten per cel, voor het onderzoek. Het cijfer tussen haakjes is het werkelijk behaalde aantal complete vragenlijsten per cel.

Tabel 2.1 Cellenschema branches X werknemersklasse Werknemersklasse Branches

1 t/m 4 werknemers

5 t/m 9 werknemers

Landbouw e.a.

62 (128)

52 (58)

Bouwnijverheid

129 (209)

69 (75)

Handel & reparatie

40 (67)

40 (43)

Horeca

40 (63)

40 (43)

Financiele instellingen

40 (59)

40 (42)

Zakelijke dienstverlening

40 (57)

40 (48)

Onderwijs

40 (61)

40 (33)

Gezondheids- en welzijnszorg

40 (72)

40 (51)

Milieu, cultuur en recreatie

40 (64)

40 (45)

Overige branches

40 (65)

40 (51)

511 (845)

441 (489)

Totaal

Omdat het bezit van (zeer uiteenlopende type semi-professionele) Doe-Het-Zelf gereedschappen (in het vervolg als DHZ weergegeven in de rapportage) en tuin-/landbewerkingsgereedschap naar verwachting sterk geconcentreerd is binnen de branches Bouwnijverheid en Landbouw, is ervoor gekozen de omvang van de steekproef binnen deze branches te vergroten zodat genoeg waarnemingen voor deze productgroep konden worden gerealiseerd. Middels het wegen naar de daadwerkelijke Nederlandse MKB populatie is deze oververtegenwoordiging in de steekproef gecorrigeerd.

14


Onderstaand overzicht biedt inzicht in de bruto en netto steekproeven en de responspercentages. Uit dit overzicht wordt tevens de timing van de verschillende fases van het daadwerkelijk veldwerk duidelijk.

Tabel 2.2 Overzicht veldwerk Fase 3a: schriftelijk

Fase 3b: face-to-face

Fase 4: face-to-face controle

PAPI Vragenlijst

PAPI Vragenlijst

PAPI Vragenlijst

Datum uitzetten (eerste deelnemers)

Dinsdag 28 april (week 18) 2009

Dinsdag 28 april (week 18) 2009

Woensdag 10 juni (week 24) 2009

Datum einde veldwerk

Dinsdag 21 juli (week 27) 2009



Bruto aantal uitgezet

6539

7505

125

Netto respons

845

489

103

12,9%

6,5%

82%

Methode

Responspercentage

Kort volgt nu een toelichting per fase waarbij wordt aangevangen met fase 1: het versturen van de vooraankondigingsbrief. De eerste brief werd verstuurd op 15 april 2009. Pilotfase Alvorens het veldwerk daadwerkelijk van start is gegaan, is als test van de te gebruiken meetmethoden en de inhoud van de vragenlijst een pilot uitgevoerd. De professionele interviewers zijn bij respondenten langsgegaan met de vragenlijst als ware het een normaal interview. Daarbij hebben zij hun bevindingen over de vragenlijst en het interview achteraf met GfK PS geëvalueerd. Dit heeft geresulteerd in een aantal aanpassingen aan de vragenlijst en de instructie hierbij.

15


Fase 1: Vooraankondigingsbrief Naar circa 14.000 MKB-bedrijven in Nederland12 is uit naam van GfK PS en de opdrachtgevers van het onderzoek een vooraankondigingsbrief gestuurd, waarin het volgende aan de orde kwam:  De achtergrond en het doel van het onderzoek  De vervolgstappen van het onderzoek en datgene wat van de respondent verwacht werd  Het belang van medewerking aan het onderzoek  De beloning voor medewerking aan het onderzoek Fase 2: Telefonische screening Vervolgens heeft een telefonische screening plaatsgevonden. Er is gestart met het nabellen van de 14.000 benaderde bedrijven (respondenten) met als doel:  Controle van de juistheid van adresgegevens en indeling naar branche en aantal werknemers;  Het toekennen van de juiste methode van ondervraging aan de juiste respondenten; o Bedrijven met 1 t/m 4 werknemers  schriftelijke o Bedrijven met 5 t/m 9 werknemers  face-to-face (interviewer neemt vragenlijst op locatie af)  Inventarisatie van medewerking van respondenten aan het onderzoek. Zodra er middels deze telefonische screening voldoende toezeggingen per cel (zie tabel 2.1 voor de targets per cel) behaald waren, zijn de overige ingekochte adressen voor die cel niet meer benaderd voor het onderzoek. Fase 3a: Schriftelijk onderzoek Op het moment dat een bedrijf met 1 t/m 4 werknemers in dienst aangaf bereid te zijn deel te nemen aan het onderzoek, is hen een schriftelijke vragenlijst met begeleidende brief en instructie toegezonden. Laatstgenoemde bevatte toelichtingen op, en beeldmateriaal van de apparaten. De vragenlijst is ingedeeld naar productcategorie (bv. Elektronica  Geluid) om het de respondent zo gemakkelijk mogelijk te maken. Om een zo compleet mogelijke lijst van apparaten (in bezit en verwijderd) terug te ontvangen, is de respondent geïnstrueerd elke ruimte van het bedrijf door te lopen en de lijst ter plaatse in te vullen. Tevens is men geattendeerd op ruimtes (bv. toiletruimte en berging) en producten (bv. reserve lampen, batterijen, ongebruikte apparaten) die wellicht eerder over het hoofd gezien worden. Bij vragen en/of opmerkingen betreffende het onderzoek, de vragenlijst, de instructie en/of de toelichting op de apparaten, is de respondent de mogelijkheid geboden contact op te nemen met de GfK helpdesk. Dit kon per email naar het speciaal hiervoor geopend emailadres of per telefoon via het gratis telefoonnummer van de GfK helpdesk. Compleet ingevulde vragenlijsten konden worden geretourneerd middels de meegezonden retourenvelop. De groep respondenten die in eerste instantie niets had teruggezonden, is een herinneringskaartje toegestuurd. De groep waarbij dit niet het gewenste effect opleverde, is later telefonisch benaderd om ze alsnog te motiveren tot deelname aan het onderzoek.

12

Totale populatie in Nederland is 700.755 bedrijven. Zie hoofdstuk 3 voor uitvoerige beschrijving hiervan.

16


Fase 3b: Face-to-face onderzoek Op het moment dat een bedrijf met 5 t/m 9 werknemers in dienst aangaf bereid te zijn deel te nemen aan het onderzoek, is door een GfK interviewer contact opgenomen om een afspraak te maken voor een interview bij het bedrijf ter plaatse. Tijdens dit interview zijn interviewer en bedrijfsverantwoordelijke gezamenlijk door alle ruimtes van het bedrijf gelopen om alle elektrische apparatuur, lampen en batterijen te registreren middels de vragenlijst. Tevens is de bedrijfsverantwoordelijke gevraagd naar de (wijze van) verwijdering van apparaten en lampen. Fase 4: Face-to-face controle onderzoek Als extra kwaliteitscontrole zijn na afronding van het reguliere, schriftelijke onderzoek steekproefsgewijs honderd bedrijven (verdeeld over alle branches) op afspraak door een interviewer bezocht. Dit om te achterhalen of de bedrijven met 1 t/m 4 werknemers zelf alle elektrische apparaten, lampen en batterijen (op de juiste manier) hadden ingevuld in de vragenlijst en niets waren vergeten te registreren. Tijdens dit bezoek zijn interviewer en bedrijfsverantwoordelijke gezamenlijk door alle bedrijfsruimtes gelopen en zijn indien nodig correcties en aanvullingen doorgevoerd op de door de respondent ingevulde vragenlijst. Op basis van de resultaten van het controle onderzoek is vervolgens een correctiefactor berekend waarmee de data van het totale schriftelijke onderzoek is aangepast. Fase 5: Validatie & opbouw database Bij binnenkomst zijn de complete vragenlijsten gevalideerd en is er gecontroleerd op invulgedrag en invulpatroon. Vervolgens is de data ingevoerd en is met behulp van de database het validatieproces vervolgd. Onbekende, vreemde en / of extreme waarden zijn uit de database verwijderd en / of vervangen. Open antwoordcategorieën zijn waar mogelijk gehercodeerd. Tevens zijn professionele apparaten uitgesloten opdat deze niet als huishouden kunnen worden afgedankt vanwege de bedrijfsmatige aard van de apparaten. Ook is de correctiefactor toegevoegd aan de database waarmee de resultaten uit de schriftelijke vragenlijsten zijn gecorrigeerd op basis van de resultaten van de face-to-face controle interviews. Zoals in fase 4 beschreven. Om ook op gewicht te kunnen rapporteren is op basis van het onderzoek ‘Bepaling van gewichten van huishoudelijke elektrische apparaten in de afvalfase’ uitgevoerd door Witteveen + Bos aan elk elektrisch apparaat in de database een specifiek gewicht toegekend 13. Hierbij is rekening gehouden met het type (b.v. type koelkast) en het formaat (b.v. diameter beeldscherm) van het apparaat om tot een zo nauwkeurig mogelijk resultaat te komen. Tot slot is om het batterijenbezit in kaart te brengen een gemiddeld aantal batterijen toegekend aan apparaten in de database. Dit gemiddelde aantal batterijen en de lijst van relevante apparaten zijn aangedragen door Stibat.

13

Let op dat de middels de recent uitgevoerde studie van Witteveen + Bos bepaalde gewichten per apparaat, afwijken van de in 2007 gebruikte gewichten in de huishoudmeting.

17


2.2.2

De vragenlijst

De vragenlijst is in de vorm van een handzaam boekje (A5-formaat) afgedrukt en toegestuurd. Dit zodat het formaat hiervan geen belemmering zou vormen om met de vragenlijst in de hand alle bedrijfsruimtes te doorlopen. Om het voor de respondent zo gemakkelijk mogelijk te maken is bovendien een inhoudsopgave toegevoegd waar voor de respondent terug te vinden was op welke pagina het betreffende apparaat kon worden genoteerd en was de vragenlijst opgedeeld in verschillende delen. Deel 1: Het bezit van elektrische apparaten: Productsegment      

Categorie A: Consumenten Elektronica (Geluid; Foto/film; Beeld; Overig) Categorie B: ICT (Computer; Communicatie; Overig) Categorie C: Groot huishoudelijk (Keuken; Overig) Categorie D: Klein huishoudelijk (Keuken; Overig) Categorie E: Gereedschap (Voor doe-het zelf; Voor in tuin) Categorie F: Warmwaterapparatuur

Bruingoed

Aantal app. 11

Grijsgoed Witgoed Witgoed Gereedschap

11 13 22 24

Warmwater apparatuur

1 82

De bijbehorende apparaten zijn binnen elke categorie en subcategorie op alfabetische volgorde weergegeven. Ten behoeve van de bezitsmeting van apparaten is voor elk type apparaat het volgende geregistreerd:  Aantal apparaten van dit type in het bezit van het bedrijf. De in de bedrijfsvestiging aanwezige apparatuur die geen bedrijfsbezit vormt wordt niet geregistreerd;  Bruikbaar of niet bruikbaar/defect;  Bouwjaar / productiejaar / jaar van aanschaf van het apparaat. Daarnaast is, waar nodig, een aantal extra kenmerken vastgelegd om het bezit en het gewicht van apparaten die het MKB kan verwijderen als een huishouden en om het bezit van batterijen in apparaten zo precies mogelijk te bepalen. Zo is voor batterijen gevraagd of het apparaat werkt met een snoer op het elektriciteitsnet of (ook / alleen) op batterijen. En of er al dan niet een datum- en/of tijdsindicatie aanwezig is op het apparaat. Voor de gewichtsbepaling is het type (bv. type koelkasten) en het formaat (bv. diameter beeldscherm) vastgelegd. Om bepaalde 14 professionele apparaten uit te kunnen sluiten van de onderzoeksresultaten is waar relevant tevens vastgelegd of het apparaat specifiek is gemaakt voor professioneel gebruik. Aan het einde van deel 1 is in de vragenlijst een pagina met extra invulmogelijkheden opgenomen waar respondenten apparaten die niet als dusdanig in de vragenlijst opgenomen waren, konden noteren.

14

Het betreft hier professionele apparatuur die niet als een huishouden kan worden verwijderd. Bijvoorbeeld vitrinekoelkasten of gescheiden airconditioners.

18


Deel 2: Het bezit van apparaten op batterijen en losse batterijen Het onderdeel waar het bezit van batterijen wordt nagevraagd is opgesplitst in twee delen, te weten ‘apparaten op batterijen’ en ‘losse batterijen’. Om te voorkomen dat respondenten, de doorgaans kleine apparaten met batterijen, niet over het hoofd zouden zien is het eerstgenoemde deel verder onderverdeeld in de volgende categorieën:  Afstandsbediening  Bellen  Keuken  Temperatuur  Tijd  Veiligheid  Overig (zoals apparaten voor persoonlijke verzorging en medische apparaten) Ten behoeve van de bezitsmeting van batterijen is vastgelegd of het apparaat / de extra accu nog in gebruik is of niet. Voor de losse batterijen is geregistreerd of deze nieuw / oplaadbaar dan wel leeg waren. Naast de apparaten die zijn opgenomen in dit specifieke deel (2) voor batterijen zijn in deel 1 en 4 van de vragenlijst ook bepaalde apparaten opgenomen die (uitsluitend / ook) zijn gemeten omwille het batterijbezit in kaart te brengen. Dit om het de respondent zo gemakkelijk (en dus minst foutgevoelig) te maken. Ter illustratie: de nummermelder is opgenomen in deel 1 onder het kopje ICT(communicatie) omdat de respondent daar de overige ICT(communicatie) apparatuur zoals telefoons en faxen die omwille van de bezitsmeting van grijsgoed zijn gevraagd ook diende in te vullen. Deel 3: De verwijdering van elektrische apparaten De respondenten is gevraagd per apparaat aan te geven hoeveel er in 2008/2009 in totaal het bedrijf hebben verlaten. Vervolgens is gevraagd de volgende kenmerken van de verwijderde apparaten te registreren:  Het bouwjaar / productiejaar;  De manier waarop het apparaat het bedrijf heeft verlaten (bv. ‘naar de afvaldienst gebracht’ of ‘bij het grofvuil gezet’). Deel 4: Het bezit van lampen Ten behoeve van de bezitsmeting van lampen is de respondent gevraagd het volgende te registreren:  Het aantal lampen dat in het bedrijf in gebruik is. De in het onderzoek onderscheidde type lampen zijn: Spaarlamp, TL-buis, LED-lamp, Lamp op batterijen, Acculamp en Overige lampen (o.a. gloeilampen en halogeen lampen).  Het aantal werkende lampen dat als voorraad aanwezig is in het bedrijf (per type). Hieronder vallen zowel de nieuwe (niet gebruikte) lampen als ook lampen die eerder al zijn gebruikt maar op het moment van meten nog als bruikbare reserve lamp in het bedrijf aanwezig zijn.  Het aantal aanwezige defecte lampen in het bedrijf (per type).

19


Deel 5: De verwijdering van lampen In dit deel van de lijst is de respondent gevraagd per type lamp aan te geven hoeveel lampen er in 2008/2009 in totaal uit hun bedrijf verwijderd zijn. Om een beeld te krijgen van de gebruikte kanalen voor het verwijderen van lampen is per type lamp gevraagd hoe deze meestal wordt verwijderd door het bedrijf. Hierbij zijn de volgende kanalen opgenomen in de vragenlijst:  In de vuilnisbak  In de glasbak  Bij de milieustraat  Bij de winkelier waar ik een nieuwe koop  Via een ander kanaal, namelijk…. De beloning: Op de laatste pagina is de respondent gevraagd aan te geven een keuze te maken over de manier waarop zij graag hun beloning zouden ontvangen. De keuzemogelijkheden bestonden hierbij uit VVV Irischeque of een donatie aan een goed doel 15. Tot slot bestond op de achterkant van het vragenboekje de mogelijkheid om op- of aanmerkingen te noteren. De complete vragenlijst en instructie zijn op aanvraag leverbaar.

15

Uit naam van de deelnemende bedrijven die aangegeven hebben hun beloning te willen doneren zijn de volgende goede

doelen gesteund: KWF kankerbestrijding (€2.960,-), Unicef (€425,-), Greenpeace (€270,-), Wereld Natuur Fonds (€585,-) en Stichting KIKA (€ 2.020,-)

20


2.3

Opzet van het rapport en gebruiksaanwijzing

Opzet De rapportage begint met een management summary waarin de meest belangwekkende resultaten uit het onderzoek naar het bezit 16 en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten, lampen en batterijen17 door het MKB zijn weergegeven. In hoofdstuk 2 wordt vervolgens uitvoerig ingegaan op het doel en de opzet van het onderzoek. In hoofdstuk 3 volgen de kerncijfers van de Nederlandse populatie MKB tot 10 werknemers. Een beeld van deze populatie wordt geschetst zodat duidelijk wordt waar de resultaten in de volgende hoofdstukken betrekking op hebben en om tot een beter begrip van deze resultaten te komen. In hoofdstuk 4 wordt allereerst ingegaan op het algemene bezit van witgoed, bruingoed, grijsgoed, elektrisch gereedschap & warmwaterapparatuur. Vervolgens wordt uitvoerig ingegaan op het specifieke bezit van grijsgoed. In hoofdstuk 5 volgen in dezelfde opzet de resultaten met betrekking tot de afdanking (met de nadruk op verwijdering) van (grijsgoed)apparatuur. Gebruiksaanwijzing Ter optimalisering van het leesgemak van dit rapport is een compacte gebruiksaanwijzing toegevoegd. Onderstaand een toelichting over het gebruik en de interpretatie van enkele veelgebruikte afkortingen, termen & pictogrammen Afkortingen: MKB: ZZP: DHZ: wkn: mln: Gem:

Het Midden en Kleinbedrijf met maximaal 10 werknemers (1 t/m 9). Zelfstandige zonder personeel Doe-Het-Zelf Werknemers Miljoen Gemiddeld

Termen: Afdanking:

Is de optelling van alle apparaten die een bedrijf verlaten. Dit is het totaal van verwijdering + hergebruik.

Hergebruik:

Bij hergebruik van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij).

Verwijdering18: Bij verwijdering van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat in principe niet de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Deze apparaten worden onder andere aangeboden bij de afvaldienst of bij het bij het bedrijfs-, huishoud-, of grofvuil. Ze verdwijnen uit de totale uitstaande massa19.

16

Het gaat hier puur om elektronica in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit zijn van een persoon of het huishouden, worden zijn niet meegenomen in de meting. 17 Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. 18

De term verwijdering staat in het huidige onderzoek niet voor het storten van afvalstoffen en/ of het verbranden van afvalstoffen zonder energiewinning zoals deze vaak wordt gedefinieerd binnen het afvalbeheer. 19 De ervaring leert echter dat ook apparaten die worden verwijderd weer in het tweedehandscircuit opduiken. Omwille van de duidelijkheid blijft deze praktijkervaring bij het bespreken van de resultaten buiten beschouwing.

21


Productsegment:

De meest grove indeling van apparaten. De onderscheiden segmenten zijn: bruingoed, witgoed, grijsgoed, gereedschap &warmwaterapparatuur.

Productcategorie:

Niveau onder productsegment. Het productsegment is hierin verder onderverdeeld in onderliggende categorieën. Bruingoed:

-Visual (o.a TV’s), -Audio (o.a. luidsprekers) -Foto/ Film (o.a. digitale fotocamera’s)

Witgoed:

-Groot huishoudelijk (o.a. koelkasten) -Klein huishoudelijk (o.a. waterkoker)

Grijsgoed:

-ICT apparatuur (o.a. PC, laptop, monitoren) -Telecom (o.a. telefoons en toebehoren) -Kantoorapparatuur (o.a. printers, faxen, scanners)

Gereedschap:

-Doe-Het-Zelf (o.a. boormachine) -Tuin (o.a. bladblazer)

Warmwaterapparatuur: Warmwaterboilers Product:

Niveau onder productcategorie. De productcategorieën worden verder onderverdeeld naar de specifieke apparaten waaruit de categorie bestaat. Bijvoorbeeld: bruingoed  visual  TV, dvd speler etc.

Werknemersklasse:

Aantal werknemers

Pictogrammen: Interessant en / of opvallend resultaat Hier wordt ingegaan op onderliggende productniveaus en / of bedrijfskenmerken

22


3

Kerncijfers Nederlandse populatie MKB

Het huidige onderzoek heeft betrekking op het Midden- en Kleinbedrijf in Nederland met maximaal 1 tot 9 medewerkers. Dit zijn in het totaal 700.755 bedrijven. Opgemerkt dient hierbij te worden dat het enkel om bedrijven gaat die op het moment van het onderzoek zowel economisch als commercieel actief waren. Bedrijven die ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen commerciële activiteiten uitvoeren, behoren niet tot deze populatie. De verhouding tussen het aantal kleine bedrijven met 1 t/m 4 werknemers en het aantal grotere MKB bedrijven met 5 t/m 9 werknemers ligt behoorlijk scheef. Negen op de tien MKB bedrijven heeft maximaal 4 werknemers. Binnen deze groep ondernemingen wordt meer dan de helft gevormd door eenmanszaken.

Figuur 3.1 Populatie MKB, naar aantal werknemers + Figuur 3.2 Populatie MKB, naar branche 8%

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

92% 13%

3% 11%

Landbouw Bouwnijverheid Handel & reparatie

11%

Horeca Financiele instellingen 3% 27% 2%

Zakelijke dienstverlening Onderwijs Gezondheids- en Welzijnzorg Milieu, Cultuur, Recreatie Overige branches

23%

2%

5%

De helft van alle bedrijven is actief in de (detail)handel & reparatie en de zakelijke dienstverlening.

23


Een deel van de totale bedrijvenpopulatie, namelijk de bedrijven met 10 of meer werknemers blijven buiten beschouwing in dit onderzoek. Opgemerkt dient te worden dat de bedrijven (tot een bepaald maximum aantal producten) als consument consumentenelektronica (gratis) mogen afleveren bij de milieustraat. Het beeld dat in het huidige onderzoek wordt geschetst heeft dus betrekking op de bedrijven met maximaal 9 werknemers (circa 90%).

Tabel 3.1 Overzicht bedrijvenpopulatie Nederland (naar aantal werknemers) Aantal werknemers

%

1

56%

2

18%

3 tot 5

10%

5 tot 10

8%

10 tot 20 20 tot 50 50 tot 100 100 tot 150 150 tot 200 200 tot 250 250 tot 500 500 tot 1000 1000 tot 2000 2000 of meer

4% 3% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

Totaal Bron: CBS, 1 januari 2009

100%

24


4

Bezit

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het bezit van witgoed, bruingoed, grijsgoed, elektrisch gereedschap & warmwaterapparatuur. Let op; het gaat hier puur om apparaten in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit van een persoon en/of het huishouden zijn, worden niet meegenomen in deze meting. Allereerst komt het totale bezit aan elektrische apparaten binnen het MKB aan bod en worden de (verhoudingen tussen) bovengenoemde productsegmenten uitgelicht. In de volgende paragrafen komen de productsegmenten witgoed, bruingoed en gereedschap & warmwaterapparatuur afzonderlijk aan bod en worden de specifieke resultaten hiervoor gepresenteerd. Het totale uitstaande park in het MKB bedraagt 17.000.000 apparaten20 en weegt bij elkaar opgeteld 140.000.000 kilogram.

Figuur 4.1 Totaal bezit elektrische apparaten MKB 100%

1 22

35

5


14

DHZ & Tuin

18

Overig grijsgoed

5 7 4 5

50% 7 14

22

0%

20

4 2 stuks

Overig bruingoed TV Klein huishoudelijk

2 12

Monitoren

gewicht


Duidelijk is dat een aanzienlijk aandeel van de elektrische en elektronische apparaten in bezit van het MKB voor rekening wordt genomen door grijsgoed en (DHZ & tuin) gereedschap. Nagenoeg tweederde van de apparaten valt in één van deze categorieën. Als naar het gewicht van het bezit wordt gekeken valt op dat het aandeel van witgoedapparatuur het meest omvangrijk is, gevolgd door grijsgoed (monitoren + overig grijsgoed) en DHZgereedschap Ondanks dat witgoedapparaten in aantallen minder vaak in bezit van het MKB zijn, vormen ze wel degelijk een belangrijke groep voor de verwijderingproblematiek vanwege het forse gewicht van een aantal witgoedapparaten.

20

In de vragenlijst zijn 82 verschillende type elektrische apparaten opgenomen. Relevante apparaten die niet op deze lijst voorkwamen konden worden ingevuld middels de categorie ‘overige’. Apparaten voor puur professioneel gebruik zijn uitgesloten.

25


Als het totaal bezit binnen het MKB wordt gedeeld door het aantal bedrijven waaruit de MKB populatie bestaat wordt het gemiddeld bezit per bedrijf duidelijk. Onderstaande figuren geven dit per branche en voor de onderscheidende categorieën van werknemersklasse weer.

Figuur 4.2 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche Stuks

Gewicht (in Kg)

400 298

300

209

199

200

277 224

222 158

154

148

151

167

100 34

24

32

25

27

22

22

21

17

17

27

bo uw Bo e. uw a. ni jv H an er he de id l& re pa ra ti e Fi na nc H or ie Za ec le ke a in st lij el ke lin di ge en n st ve G rl ez en on in dh g O ei nd ds er en w M ijs ili W eu el ,C zi jn ul zo tu ur rg ,R ec O re ve at ri ie ge br an ch es

La nd

To ta

al

0

Gemiddeld bezit een MKB bedrijf 24 apparaten die collectief 199 kilogram wegen. Deze aantallen variëren behoorlijk per branche. Bedrijven werkzaam in de landbouw, jacht & bosbouw en bouwnijverheid bezitten gemiddeld het grootste aantal apparaten terwijl bedrijven in de gezondheids- & welzijnzorg en milieu & cultuur branche deze in de kleinste mate bezitten. Voor gewicht is een zelfde beeld waar te nemen, met uitzondering van bedrijven actief in de branches horeca en handel, die in kilogrammen meer aan apparatuur bezitten dan bouwnijverheid. Het bovengemiddelde bezit (in gewicht en aantal) per bedrijf in de landbouw, jacht & bosbouw wordt grotendeels veroorzaakt door het bezit van DHZ-gereedschap, warmwaterapparatuur en groothuishoudelijke apparaten zoals wasautomaten en diepvriezers. Het bovengemiddelde bezit (in gewicht) van horecabedrijven wordt verklaard door het aanzienlijk bezit van (groot)witgoed (met name diepvriezers) en (CRT-) beeldschermen. Let op: Niet elke branche bestaat uit eenzelfde aantal bedrijven21. Omdat binnen het Nederlands MKB de meeste bedrijven vallen binnen de branches handel & reparatie en zakelijk dienstverlening is het niet verwonderlijk dat zij collectief ook het grootste aantal apparaten in bezit hebben. Als onderscheid wordt gemaakt naar bedrijfomvang valt op dat het aantal producten in bezit niet evenredig toeneemt met het aantal medewerkers. Onderstaande figuur illustreert deze verhoudingen.

21

Zie hoofdstuk 3 voor een uitgebreide toelichting van de populatie en een onderverdeling naar branche betreffende de omvang.

26


Figuur 4.3 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

Gewicht (in Kg)

400 347

300

199

200

186

100 24

41

23

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

Onderstaande tabel geeft aan hoe de 24 apparaten per bedrijf zijn verdeeld over de verschillende product(categorie)en in stuks en in gewicht. Eerder werd duidelijk dat grijsgoedapparaten en elektrisch gereedschap in stuks het grootste deel van het bezit vormen. Een gemiddeld MKB bedrijf bezit ruim tien grijsgoedapparaten en vijf stuks elektrisch gereedschap.

Tabel 4.1 Bezit per bedrijf in aantallen en gewicht Stuks

Gewicht

Koelvries

0,6

39,9

Overig grootwitgoed

1,1

43,3

Klein huishoudelijk

2,9

9,1

TV

0,4

8,0

Overig bruingoed

3,4

13,3

Monitoren

1,8

10,6

Overig grijsgoed

8,5

35,7

(DHZ & Tuin) Gereedschap

5,4

28,7

Warmwaterapparatuur

0,2

10,5

27


Van de 17.000.000 aanwezige apparaten zijn 462.000 apparaten defect. Slechts een klein deel van het bezit is dus defect. Bij de product(categorie)en monitoren en overig bruingoed komen relatief nog het grootste aandeel defecte apparaten in bezit voor. In absolute aantallen zijn er dat respectievelijk 182.000 en 93.000.

Figuur 4.4 Bruikbaarheid 100%

3

1

1

2

1

97

99

99

98

99

4

3

2

1

96

97

98

99

4

Defect 50%

96

Werkend

uu

r

in Z

pa

&

ra t

Tu

ed

ap

H

at er W

ar m

w

O

ve

ri

D

g

gr ijs go

or en it on

ui O

ve

ri

g

br

M

ng

oe d

TV

el ijk

go it Kl

ei n

hu is ho

tw gr oo

g ri ve O

ud

ed

s vr ie Ko el

To

ta al

0%

Het totaalgewicht van alle defecte apparaten in eigendom van het MKB bedraagt bijna 3.000.000 kilo. Hoe groter (en dus zwaarder) apparaten zijn, hoe meer ze in de weg staan en hoe sneller ze in het algemeen worden verwijderd indien ze (onherstelbaar) defect zijn. Het aandeel defecte apparaten dat bij het MKB aanwezig is daarom in gewicht lager dan in aantallen.

28


Penetratie Vrijwel elk bedrijf bezit minimaal één grijsgoedapparaat. Terwijl minder dan de helft van de bedrijven minimaal één koel/ vries apparaat bezit. Slechts één op vijf bedrijven bezit een TV.

Figuur 4.5 Penetratie elektrische apparaten 100

%

99

90

82

80

71

70 60

51

47

50

51

42

40 30

24

22

20 10

tu

ur

ap

pa ra ap at

er

G

ijs gr ri g ve

er ee

go

ds ch

ed

n or e it

W

ar m

w

O

br ri g ve O

M on

ui ng oe d

TV

el ijk

Kl ei n

hu

is h

w oo t gr

ve ri g O

ou d

it go e

d

Ko el vr ie s

0

Leeftijd De gemiddelde leeftijd van alle apparaten in het MKB is 6 jaar. Per product(categorie) zijn aanzienlijke verschillen waar te nemen. Figuur 4.6 toont aan dat het uitstaande park van grijsgoed beduidend jonger is dan gemiddeld, terwijl wamwaterapparatuur en koel/ vries apparatuur een stuk ouder zijn. Een verklaring hiervoor kan zijn dat deze producten in de meeste gevallen geen (essentieel) productiemiddel zijn in het productieproces van een product of service. Terwijl dit voor grijsgoed wel het geval is. Daarnaast hebben koelvries en warmwaterapparatuur vaak zowel een langere economische als technische levensduur en zijn ze in mindere mate onderhevig aan esthetische innovaties.

29


Figuur 4.6 Gemiddelde leeftijd van apparaten in bezit


9.1

DHZ & Tuin Overig grijsgoed Monitoren

7.3 4.5 4.4

Overig bruingoed TV Klein huishoudelijk Overig grootwitgoed Koelvries

7.4 5.5 6.2 7.1 8.1

30


4.1

Witgoed

In het voorgaande is een beeld geschetst van het bezit van elektrische apparatuur binnen het MKB. Daarin werd al duidelijk dat het productsegment witgoed uitgedrukt in gewicht een aanzienlijk deel van dit bezit vormt. In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op dit specifieke segment. Binnen het MKB zijn circa 3.200.000 witgoedapparaten aanwezig die gezamenlijk 65.000.000 kg wegen. Onderstaande tabel toont tot op productniveau het totaal bezit binnen het MKB in stuks en gewicht.

Tabel 4.2 Totaal bezit witgoed (in stuks en gewicht) binnen MKB Witgoed Stuks (*1.000)

Gewicht (*1.000)

Witgoed

3,218

64,662

Groot huishoudelijk

1,156

58,263

111

7,433

93

1,029

114

6,984

Afwasautomaat/vaatwasmachine Afzuigkap (elektrisch) Diepvries Fornuis

77

2,161

305

20,970

67

1,407

(Combi-)magnetron

122

2,942

(Combi-)oven/grill

20

579

Airconditioner

66

2,999

Wasautomaat

81

7,776

Wasdroger

61

3,141

3

59

Zonneapparatuur

12

551

Overige groot HH app.

25

230

2,062

6,399

1,251

2,844

40

147

Koelkast/koel-vriescombinatie Kookplaat (4 pits of meer)

Wijnkoelkast/wijnkoeler

Klein huishoudelijk Keukenapparatuur Blender / milkshaker Blikopener Broodrooster / tosti apparaat

3

4

119

242

Dompelaar

3

4

Mes (elektrisch)

8

19

Friteuse (elektrisch)

91

365

Grillbakoven/grill

18

137

Keukenweegschaal (elektrisch)

41

43

437

898

Kook- of warmhoudplaat

32

135

Kruimeldief

32

36

(Staaf)mixer/keukenmachine

57

271

Sapcentrifuge/citruspers

30

124

Snijmachine

32

74

Stoomkoker/rijstkoker

18

65

290

282

Koffiezetapparaat

Waterkoker

31


Overige klein Huishoudelijke Apparaten Ventilator

811

3,555

222

577

Ventilatorkachel

55

241

Luchtbevochtiger/-reiniger

15

183

Luchtontvochtiger

2

29

Strijkijzer

91

169

Stofzuiger

377

2,243

48

114

Overig

In de bovenstaande tabel is het productsegment witgoed onderverdeeld naar de productcategorieën groot huishoudelijk en overig klein huishoudelijk. Het grootste aantal witgoedapparaten in bezit valt in de categorie klein huishoudelijk, circa 2.000.000. Gevolgd door groot huishoudelijk (1.200.000) en overig klein huishoudelijk (800.000). Als nog verder wordt ingezoomd tot op productniveau blijkt dat de volgende apparaten het meest frequent voorkomen in het MKB: koffiezetapparaten, stofzuigers en koelkasten/koel-vriescombinaties. Als op productniveau wordt gekeken naar het totale gewicht dan vormen koelkasten/koel-vriescombinaties, wasautomaten en afwasautomaten/ vaatwasmachines de top drie. Uit figuur 4.7 wordt duidelijk dat per bedrijf gemiddeld 4,6 witgoedapparaten in bezit zijn met een totaal gewicht van 92 kilogram.

Figuur 4.7 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche 200 167 150 127 108

98

98

92

100

83

73

Stuks

65

57

54

Gewicht (in Kg)

50

6.7

4.6

10.0

4.9

3.8

3.2

3.1

3.0

4.5

4.6

4.9

ng nd O nd he er id sw ijs en M W ilie el zij u, nz Cu or ltu g ur ,R ec re O at ve ie rig e br an ch es

di ke lij

Za ke

rle

Ge zo

tv e en s

in le ie na nc Fi

ni

lin ge

n

ca

st el

Ho re

pa

ra tie

d

re &

el Ha nd

uw

ni

jv er he i

a. e. w Bo

La nd b

ou

To ta al

0

Horeca ondernemingen bezitten het grootste aantal witgoedapparaten. Niet geheel verwonderlijk aangezien witgoedapparaten hier onderdeel uitmaken van het productieproces. In vergelijking tot de dienstverlenende branches (onderwijs, financiële instellingen en zakelijke dienstverlening) bezit de horeca zelfs drie keer zoveel witgoed. Dit verschil wordt met name veroorzaakt door het bovengemiddeld bezit van luchtbevochtigers, diepvriezers, friteuses en specifiek (elektrisch) keukengerei in de

32


horecasector. Opvallend is dat het bezit in de landbouwsector ook behoorlijk boven het gemiddelde ligt. Als de werknemersklasse in acht wordt genomen, wordt duidelijk dat er gemiddeld meer dan één witgoedapparaat per werknemer aanwezig is. Dit komt zowel bij de kleinste bedrijven naar voren als bij de middelgrote bedrijven. Blijkbaar neemt in het MKB het aantal witgoedapparaten met circa 1 witgoedapparaat per extra werknemer toe. De omgekeerde redenatie is evengoed mogelijk. Het aantal werknemers neemt toe naarmate het aantal witgoedapparaten toeneemt. Ze moeten immers bediend worden. Bijvoorbeeld: Des te meer hotelgasten, des te meer koelkasten/wasmachines/ovens/keukenmachines, des te meer personeel. Aangezien het totaal aan witgoedproducten in het algemeen uit een variëteit aan type apparaten (koelkast en waterkoker en koffiezetapparaat etc) bestaat kan op basis van figuur 4.8 worden aangenomen dat de verschillende type witgoedapparaten (logischerwijs) door meerdere werknemers tegelijk worden gebruikt en in het algemeen niet persoonsgebonden zijn.

Figuur 4.8 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse 200 174

150

100

Stuks

92

85

Gewicht (in Kg) 50

4.6

4.2

9.4

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers 5 t/m 9 medewerkers

Penetratie 73% Van de MKB bedrijven bezit tenminste één witgoedapparaat. Het koffiezetapparaat heeft de hoogste penetratiegraad. Ongeveer de helft van de bedrijven bezit een koffiezetapparaat. Ook waterkokers, stofzuigers en koel-/vriesapparatuur zijn in het bezit van bijna de helft van de bedrijven. Leeftijd Witgoed in bezit van het MKB is gemiddeld 6,7 jaar oud. De leeftijd van (gespecialiseerd) keukengerei is het hoogst. Ingedeeld naar omvang van het product zijn dit: o Klein HH: elektrische blikopener/ elektrisch mes / snijmachine en sapcentrifuge/citruspers; o Groot HH: kookplaat (4 pits of meer), combi-oven/grill, dompelaar, koelkast/koelvriescombinatie, grillbakoven/grill en overige (vaak specialistische) groot huishoudelijke apparatuur. Kleine, minder branchespecifieke apparaten zoals koffiezetapparaten en waterkokers zijn de jongste apparaten in het bezit van het MKB.

33


4.2

Bruingoed

Uit figuur 4.1 werd al duidelijk dat bruingoed 16% van het totale uitstaande park vormt. In gewicht is dit aandeel ‘slechts’ 10%. TV’s nemen hiervan het grootste deel voor hun rekening. In absolute cijfers uitgedrukt, bezit het MKB circa 2.600.000 bruingoedapparaten met een gezamenlijk gewicht van 15.000.000.

Tabel 4.3 Totaal bezit bruingoed (in stuks en gewicht) binnen MKB Bruingoed Bruingoed totaal Visual DVD speler / recorder

Stuks (*1.000) 2,642

Gewicht (*1.000) 14,908

531

6,679

136

626

68

112

260

5,590

Flatscreen TV

146

2,569

CRT TV

114

3,021

Set-top box TV

Videorecorder/speler Audio

68

351

1,506

7,610

1,270

7,481

Audioset (micro/mini/midi/regulair)

280

3,050

Audio componenten

229

986

Luidsprekers

761

3,446

235

129

569

522

484

214

85

308

36

97

Home Audio

Portable Audio (draagbare radio/cassette speler) Foto / film Digitale fotocamera Videocamera / camcorder Overig beeld en geluid apparatuur

Het productsegment bruingoed is onderverdeeld naar de productcategorieën audio, visual en foto/film. Het grootste aantal apparaten in bezit valt in de eerstgenoemde categorie. De meest voorkomende apparaten in bezit zijn: luidsprekers, digitale fotocamera’s en audiosets. Ook uitgedrukt in gewicht blijkt dat het grootste aandeel van het bruingoed in de categorie audio valt. Als op productniveau naar het totaal gewicht wordt gekeken, valt op dat het totaal gewicht aan televisies met 5.590 ton een derde is van het totaal gewicht aan bruingoed. Ander zwaargewichten zijn audiocomponenten en luidsprekers.

34


Onderstaande figuur laat zien dat er gemiddeld per bedrijf 3,8 bruingoedapparaten in bezit zijn met een gewicht van 21 kilogram.

Figuur 4.9 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche Stuks

Gewicht (in Kg)

60 51

40 29 21

18

20 3.8

25 20

4.9

3.5

17

19

10

6.5

3.8

20

20

3.6

3.5

1.9

3.8

3.3

3.4

he s

e ti ig e

br an c

ea ec r ve r O

Cu lt u

ur

,R

el zi jn zo

W en ili

eu ,

son G

ez

M

dh ei d

ke el ij

rg

w ijs

ng O

nd er

le ni

ve r

di en st

in st el lin

ge n

or ec a H

el e ci Za k

na n

Fi

La nd bo uw Bo e. a. uw ni jv H er an he de id l& re pa ra ti e

To

ta

al

0

Wat eerder voor witgoed werd geconstateerd, geldt ook voor bruingoed. Horecabedrijven bezitten gemiddeld het grootste aantal apparaten. Opgemerkt dient hierbij te worden dat het verschil in bezit relatief kleiner is dan bij witgoed. Het lijkt aannemelijk dat het bovengemiddelde bezit van horeca een gevolg is van het gegeven dat bruingoed in het algemeen deel uitmaakt van het productieproces (de service naar de klant) terwijl dit in de andere sectoren minder het geval lijkt. Opvallend is dat alle branches, de agrarische sector en de horeca uitgezonderd, nagenoeg een gelijk aantal apparaten in bezit hebben. Het verschil in bezit tussen de horeca en de overige branches komt het meest duidelijk naar voren bij de producten (CRT) TV’s, audio componenten en overige 22 beeld- en geluidsapparatuur. Bedrijven actief in de landbouwsector bezitten relatief veel set-top boxen, (CRT) TV’s, videorecorders en draagbare audioapparatuur.

22

Dit zijn vaak minder gangbare apparaten die middels de antwoordcategorie anders, namelijk... zijn ingevuld

35


Voor de kleine bedrijven geldt dat er doorgaans meer bruingoedapparaten zijn dan werknemers. Het aantal apparaten neemt niet evenredig toe met het aantal werknemers.

Figuur 4.10 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

Gewicht (in Kg)

40

32

21

20

20

3.8

5.4 3.6

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

Penetratie 83% Van de MKB bedrijven bezit tenminste één bruingoedapparaat. Audioapparaten zijn in tweederde van de bedrijven aangetroffen Op productniveau wordt duidelijk dat de digitale camera het meest wijdverspreid is. De helft van de bedrijven bezit een dergelijk apparaat. Leeftijd Bruingoed in bezit van het MKB is gemiddeld 7,2 jaar oud. De oudere apparaten zijn (niet geheel onverwacht) te vinden bij: de videorecorders (11 jaar), losse audiocomponenten (11 jaar) en CRT beeldschermen (9 jaar). Met een gelijke vanzelfsprekendheid zijn flatscreens (2,6 jaar) en digitale camera’s (3,9 jaar) de jongste apparaten in bezit.

36


4.3

Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur

Het aantal apparaten in deze twee productsegmenten vormen een kwart van het totaal aantal elektrische apparaten in bezit binnen het MKB. In gewicht is dit aandeel circa 20%. DHZgereedschap neemt hiervan het grootste deel voor haar rekening (68%). In absolute cijfers zijn er circa 3.900.000 apparaten uit deze productsegmenten aanwezig, die gezamenlijk 27.000.000 wegen. Onderstaande tabel toont tot op productniveau het totaal bezit binnen het MKB in stuks en gewicht.

Tabel 4.4 Totaal bezit gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) binnen MKB Gereedschap & Warm water apperatuur Stuks (*1.000)

Gewicht (*1.000)

Gereedschap & Warm water apperatuur

3,948

27,462

Gereedschap

3,788

20,106

3,505

18,708

Acculader

197

276

Boormachine / schroefmach.

843

2,024

Compressor

219

5,481

32

3,169

103

442

Doe-het-zelf gereedschap

Draaibank Freesmachine Heteluchtpistool/verfafbrander Hogedrukreiniger Hobbymachine

75

45

187

1,781

70

35

123

1,963

Lijmpistool

82

25

Multimeter

132

159

Nietmachine / tacker

100

80

47

85

Schaafmachine

79

228

Schuurmachine

245

514

Slijpmachine

305

701

Soldeerbout

153

77

Zaagmachine

418

1,463

Lasapparaat (elektrisch)

Polijstmachine

Overig elektrisch DHZ gereedschap

95

162

283

1,398

Bladblazer

44

197

Dompelpomp

23

205

Grasmaaier

47

385

Grastrimmer

32

58

Heggenschaar/buxusschaar

73

191

Kettingzaag

35

169

Waterfilter/UVC reiniger

20

151

Tuingereedschap

Overig elektrisch tuingereedschap Warm water apparatuur / Warmwaterboiler

8

42

160

7,356

Het totaalbezit per productsegment wordt verder onderverdeeld naar de productcategorieën DHZ-gereedschap, tuingereedschap en warmwaterapparatuur. Uit de bovenstaande tabel wordt duidelijk dat het grootste aantal apparaten valt in de eerstgenoemde categorie. Op productniveau komt naar voren dat de boor/ schroef-, zaag, slijp- en schuurmachines het meest frequent in bezit zijn van het MKB. Ook uitgedrukt in gewicht blijkt dat de categorie DHZ-gereedschap het grootste aandeel vormt. Op

37


productniveau komt naar voren dat warmwaterboilers, compressors en draaibanken ieder een behoorlijk gewicht voor hun rekening nemen. Figuur 4.11 laat zien dat een gemiddeld bedrijf 5,6 apparaten in zijn bezit heeft. Dit is te verdelen in 5,4 stuks aan elektrisch gereedschap en 0,2 stuks aan warmwaterapparatuur. Het totaalgewicht per bedrijf is 39,2 kilogram (28,7 kilo aan gereedschap en 10,5 kilo aan warmwaterapparatuur).

Figuur 4.11 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche Stuks

Gewicht (in Kg)

120 102 100 78

80 60

56

51 39

40

33

20 5.6

16

14.7

12.9

6.2

3.7

1.3

2.3

14 1.3

14 1.8

7.9

in st el lin di ge en n st ve rl G en ez in on g dh O nd ei ds er w en ijs M W ili eu el zi ,C jn ul zo tu rg ur ,R ec re O ve at ie ri ge br an ch es ke

lij

ke

le nc ie

Za

Fi na

an d H

2.1

18

or ec a H

ni jv er he el id & re pa ra ti e

e. a. Bo

uw

bo uw La nd

To

ta al

0

12

Het bezit concentreert zich (naar verwachting) meer in de productiesectoren dan in de dienstensectoren. Landbouw en bouwnijverheid spannen de kroon. Bedrijven actief in de landbouwsector hebben in het algemeen meer zware apparaten in bezit zoals compressors, draaibanken, lasapparaten en warmwaterboilers. Opvallend is het bovengemiddelde bezit van tuingereedschap en warmwaterboilers binnen de horeca-branche.

38


Figuur 4.12 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

Gewicht (in Kg)

60

56

39

40

38

20

5.6

5.6

6.5

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

In de bovenstaande figuur is te zien dat het aantal apparaten in bezit maar beperkt toeneemt bij de ‘grotere’ bedrijven. Bedrijven met 5 t/m 9 medewerkers hebben in het algemeen zwaardere apparaten in bezit. Penetratie 24% Van het MKB bezit een warmwaterboiler. 51% bezit tenminste één stuk (dhz- of tuin-) gereedschap. Het aantal bedrijven dat over een stuk dhz-gereedschap beschikt, is bijna drie keer zo groot als het aantal bedrijven dat minimaal een stuk tuingereedschap heeft (49% vs. 17%). De boor/ schroefmachine is het meest wijdverspreid, ongeveer 40% van de bedrijven heeft er een in bezit. Leeftijd De gemiddelde leeftijd van de warmwaterboilers (in bezit van het MKB) is 9,1 jaar. Voor (DHZ- of tuin-) gereedschap is dit 7,3 jaar. Met name de draaibank (18,4 jaar), het (elektrisch)lasapparaat (11,7 jaar) en de soldeerbout (10,8 jaar) dragen bij aan deze hoge leeftijd. In vergelijking met de gemiddelde leeftijd van elektrische apparaten in het algemeen (6 jaar) zijn deze apparaten (bijna) twee keer zo oud.

39


5

Afdanking

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de afdanking van elektrische/ elektronische apparaten binnen het MKB. Inzicht wordt gegeven in het aantal apparaten dat een bedrijf verlaat en op welke wijze. Allereerst komt de totale afdanking van alle gemeten elektrische apparatuur aan bod. Hierin komen onder andere de verhoudingen tussen de productsegmenten te weten: witgoed, bruingoed, grijsgoed, elektrisch gereedschap (DHZ & tuin) en warmwaterapparatuur, aan bod. Tevens wordt ingegaan op de wijze waarop apparaten het MKB verlaten. Hierbij wordt afdanking opgesplitst in hergebruik en verwijdering. De laatstgenoemde wijze komt vervolgens uitgebreid aan bod. Na het algemene kader wordt per paragraaf dieper ingegaan op een specifiek productsegment en worden de specifieke resultaten hiervan overlegd. Afdanking: (verwijdering + hergebruik) Binnen het MKB zijn in totaal 1.600.000 apparaten afgedankt met een totaalgewicht van 12.163.000 kilo.

Figuur 5.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB 100%

1 9

2 7

Warm water apparatuur Gereedschap

20 Overig grijsgoed

40 13

Monitoren

7 50%

10 15

7 5

TV 21

3

Klein huishoudelijk

15

0%

5 3 stuks

Overig bruingoed

19

gewicht


Opmerkelijk is dat de helft van het totaal aantal afgedankte apparaten tot het grijsgoedsegment behoort. In gewicht bepaald witgoed circa de helft van het totaal.

40


Hergebruik & Verwijdering Zoals eerder werd aangegeven is afdanking (het apparaat verlaat het bedrijf) een som van verwijdering plus hergebruik. Kenmerk van verwijdering is dat bedrijven in principe niet de intentie hebben het apparaat een tweede leven te geven. De apparaten worden onder andere aangeboden bij de afvaldienst / milieustraat of bij het bedrijfs- of huishoudvuil. Ze verdwijnen daarmee uit de totale uitstaande massa23. De verhouding tussen hergebruik en verwijdering als vorm van afdanking wordt in onderstaande figuur duidelijk.

Figuur 5.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) 100%

10

11

19

3

13

21

26

29

26

33

Hergebruik

50%

90

89

82

97

87

79

74

71

74

67

Verwijdering

ur tu

ap at

er

ap

pa ra

ds ch

er ee

G

gr

ijs

go

ed

n it or e ri g

ve

ar m

w

O

br O

ve

ri g

is h

M on

oe d

TV

ui ng

el ijk

d

ou d

it go e hu

Kl ei n

W

O

ve

ri g

gr

oo t

w

Ko

el

vr ie s

To ta al

0%

Hergebruik is van slechts 1 op de 5 elektrische apparaten de bestemming bij het verlaten van het bedrijf. Het gros van afgedankte apparaten wordt dus verwijderd. Omvangrijke/ zwaardere producten (koelvriesapparatuur, overig grootwitgoed en warmwaterapparatuur) worden slechts in beperkte mate hergebruikt. Uit de bezitsmeting blijkt dat deze omvangrijke producten in het algemeen ook ouder zijn wanneer ze het bedrijf verlaten. Het betreft hier veelal producten die geen (essentieel) productiemiddel zijn met zowel een lange technische- als een economische levensduur. Gereedschap en klein huishoudelijke apparatuur worden relatief het vaakst hergebruikt.

23

De ervaring leert echter dat ook apparaten die worden verwijderd weer in het tweedehandscircuit opduiken. Omwille van de duidelijkheid blijft deze praktijkervaring bij het bespreken van de resultaten buiten beschouwing.

41


Verwijdering Een doel van dit onderzoek is het inzicht te vergroten in het aandeel dat het MKB verwijdert als een huishouden. In dit hoofdstuk wordt naast afdanking dan ook uitvoerig ingegaan op de verwijdering van apparaten. Binnen het MKB zijn in 2008 in totaal 1.200.000 apparaten verwijderd met een totaalgewicht van 9.900.000 kilo.

Figuur 5.3 Totale verwijdering elektrische apparaten MKB 100%

1 8

3 6

Warm water apparatuur Gereedschap

18 37 12 6 50%

10

7 4

15 3

23

0%

stuks

Monitoren Overig bruingoed TV Klein huishoudelijk

16 7 4

Overig grijsgoed

20

gewicht


Aangezien verwijdering het overgrote deel van afdanking vormt mag het geen verassing heten dat bij verwijdering een zelfde beeld naar voren komt als bij afdanking. Uitgedrukt in stuks vormen de apparaten in het grijsgoedsegment nagenoeg de helft van de totale verwijdering. Uitgedrukt in gewicht blijkt dat het witgoedsegment circa de helft van het totaal aan verwijderde apparatuur voor haar rekening neemt. Gereedschap is in relatie tot de andere categorieën, zowel in stuks als in gewicht, slechts in beperkte mate verwijdert. Dit geldt ook voor warmwaterapparatuur en televisies. Als het totaal aan verwijderde apparaten wordt gedeeld door het aantal bedrijven waaruit de MKB populatie bestaat wordt het gemiddeld aantal verwijderde apparaten per bedrijf duidelijk. De figuren 5.4 en 5.5 geven dit per branche en werknemersklasse weer. Gemiddeld heeft een MKB bedrijf in 2008 1,8 apparaten verwijderd die gezamenlijk 7 kilogram wegen. Aangezien een MKB bedrijf gemiddeld 24 apparaten in bezit heeft, kan worden berekend dat jaarlijks circa 8% van het aantal apparaten in bezit wordt verwijderd. Als naar het gewicht wordt gekeken komt een ander beeld naar voren. Dan blijkt dat slechts 4% van het bezit wordt verwijderd. Het zijn dus voornamelijk de lichtere apparaten die frequent worden verwijderd.

42


Figuur 5.4 Verwijdering elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche Stuks

Gewicht (in Kg)

25 19

20 14

15 10

8

7 5 1.8

5 2.4

4 1.6

1.1

3

3

2.0

3

2.3

1.4

1.5 2

3

2.6

1.4

1.2

es

ie

ch

at

br

an

re O

tu u ul ,C

ve ri ge

r, R ec

jn zo rg

ijs

el zi W

dh ez on G

M ili eu

ei ds -

en

di en s ke

lij ke Za

er w

in g O

tv e

nd

lli n st e in

rl en

ge n

ca or e H le ie nc

Fi na

La nd bo Bo uw uw ni jv H er an he de id l& re pa ra ti e

To t

aa l

0

Bovenstaande figuur toont dat bedrijven in de zakelijke dienstverlening gemiddeld een relatief groot aantal apparaten verwijderden. Dit is opmerkelijk omdat eerder werd geconstateerd dat deze bedrijven onder het gemiddelde zitten betreffende het bezit van apparaten. In deze branche is 1 op de 10 apparaten in bezit verwijderd. Met name computerapparatuur, home audio en mobiele telefoons worden ten opzichte van bedrijven in de andere branches relatief veel verwijderd in deze sector. De overige branches 24 laten ook een opmerkelijk hoog aantal verwijderde apparaten per bedrijf zien. Zeker uitgedrukt in kilo’s. Deze bedrijven hebben het afgelopen jaar opvallend veel grootwitgoed en gereedschap verwijderd. Andere sectoren waarin per bedrijf bovengemiddeld is verwijderd zijn horeca en landbouw. Eerder bleek dat bedrijven in deze sectoren ook een bovengemiddeld aantal apparaten in bezit hebben.

24

Hieronder vallen alle bedrijven die niet actief zijn in één van de specifiek benoemde branches. Bijvoorbeeld bedrijven actief in de: Visserij, Winning van Delfstoffen, Industrie, Productie en distributie van elektriciteit, aardgas en warm water, Vervoer, opslag en communicatie, Openbaar bestuur en overheidsdiensten.

43


Figuur 5.5 Verwijderde elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemers Stuks

Gewicht (in Kg)

15

11.4 10

6.8

6.4

5

2.5 1.8

1.7

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

Het verschil in het aantal verwijderde apparaten per bedrijf tussen de twee onderscheidde werknemersklasses is beperkt. In gewicht uitgedrukt is het verschil iets groter. Dit duidt erop dat de bedrijven in de klasse 5 t/m 9 werknemers zwaardere apparatuur hebben verwijderd. Leeftijd De gemiddelde leeftijd van een verwijderd apparaat is 9,9 jaar. De verwijderde apparaten zijn dus beduidend ouder dan de apparaten in het bezit (5,5 jaar).

Figuur 5.6 Gemiddelde leeftijd van verwijderde apparaten en apparaten in bezit


9,1

DHZ & Tuin

Overig grijsgoed

Monitoren

Klein huishoudelijk

Overig grootwitgoed

Koelvries

9,1

7,3 8,5

4,5

9,4

4,4

Overig bruingoed

TV

10,8

verwijderd 12,7

7,4

in bezit 13,9

5,5 8,2

6,2

12,7

7,1

8,1

14,2

44


Grootwitgoed (koelvries apparatuur in het bijzonder) en bruingoed (TV’s in het bijzonder) worden op relatief hoge leeftijd verwijderd terwijl klein huishoudelijke- en grijsgoed apparatuur op relatief jonge leeftijd worden verwijderd. Voor gereedschap en warmwaterapparatuur is het verschil tussen de huidige leeftijd en de leeftijd waarop het apparaat gemiddeld gezien wordt verwijderd het kleinst. Je mag verwachten dat in deze segmenten binnen enkele jaren aanzienlijk meer apparaten zullen worden verwijderd. Manier van verwijderen De meest voorkomende bestemming van verwijderde apparatuur is de afvaldienst/ milieustraat. Nagenoeg de helft van alle verwijderde apparatuur belandt hier. Dit zijn 700.000 stuks met een gewicht van 5.100.000 kilo.

Tabel 5.1 Manier van verwijderen MKB in absolute cijfers, naar stuks Winkelier/ installateur

Totaal

Afvaldienst / milieustraat

Bedrijfs- / huishoudafval

Overig

Koelvries

47,210

15,787*

20,991

8,308*

Overig grootwitgoed

82,038

21,216

39,792

12,877*

8,153*

199,280

20,533

100,095

44,513

34,139*

Klein huishoudelijk TV

2,124*

37,257

6,621*

21,911*

1,185*

7,540*

Overig bruingoed

180,415

17,895*

108,602

29,693

24,225*

Monitoren

130,171

34,850

78,619

10,279*

6,423*

Overig grijsgoed

454,530

75,835

237,978

48,673

92,044

DHZ & Tuin

102,443

13,044

47,841

7,823

33,735

9,250

2,922*

4,306*

0*

2,022*

Warm water apparatuur *Indicatief

Tabel 5.2 Manier van verwijderen in absolute cijfers (in tonnen), naar gewicht Winkelier/ installateur

Totaal


Bedrijfs- / huishoudafval

Overig

Koelvries

2,427

258*

888

1,188*

93*

Overig grootwitgoed

1,557

260

1,008

353*

254*

Klein huishoudelijk

752

179

233

281

59

TV

768

100*

435*

99*

134* 97*

Overig bruingoed

722

212*

389

24

Monitoren

1,241

326

769

98*

48*

Overig grijsgoed

1,974

600

1,065

125

184*

DHZ & Tuin

908

256

184

190

278

Warm water apparatuur *Indicatief

211

8*

127*

17*

59*

45


In de figuren 5.7 en 5.8 zijn de verhoudingen tussen de verschillende wijzen van verwijderen grafisch weergegeven25.

Figuur 5.7 Manier van verwijderen, op basis van stuks 100%

4 16

17

18

8

19

27

11

13

Bedrijfs- / huishoudafval 60

47

70

61

40 28

22

to ve ri

ig

O

ve r O

19

ar m

Kl

Winkelier/ installateur

js go ed D H Z w & at Tu er in ap pa ra tu ur

br

ou

ui ng

de

oe d

TV

k lij

d go e hu is h

re n

11

W

O

ve ri

g

ei n

gr o

Ko

ot w it

el v

ri es

ta al

21

gr i

12

0%

g

29

on i

35 20

To


70

66

M

50%

64

74

54

64

Figuur 5.8 Manier van verwijderen, op basis van gewicht 100% 14

4

14

18

11

19

26

6

12

Bedrijfs- / huishoudafval 58

49

73

50%

23

Winkelier/ installateur

26

21

ur

in Tu

pa ra

at

er

D

ap

H

Z

&

go

ed

n

W

ar m

w

O

ve ri g

gr ijs

or e

ng oe d

M on it

TV

br ui O

ve

ri g

is h

23 8

ou d

el ijk

d oe it g hu

ei n Kl

O ve

ri g

gr

oo t

w

Ko

el

vr ie s

aa l

0%


42

37

35

12

To t

68

67

74

62

28

67

tu

47

59

Figuur 5.8 toont dat grote en zware apparaten verhoudingsgewijs vaak bij de winkelier/ installateur worden ingeleverd. Klein huishoudelijke apparatuur belandt relatief (te) vaak tussen het bedrijfs-/huishoudafval.

25

Het segment ‘overig’ is buiten beschouwing gelaten.

46


5.1

Witgoed

In het voorgaande is een beeld geschetst van afdanking van elektrische apparatuur en is vervolgens specifiek ingegaan op verwijdering. Duidelijk werd daarin dat het productsegment witgoed uitgedrukt in gewicht een aanzienlijk deel van zowel afdanking als verwijdering vormt. In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op de afdanking en (met name) verwijdering van apparatuur binnen dit specifieke segment. Binnen het MKB zijn circa 400.000 witgoedapparaten afgedankt die gezamenlijk 5.445.000 wogen. Op basis van gewicht is ongeveer 87% van de afgedankte witgoedapparatuur verwijderd.

Figuur 5.9 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)26 100% 13

11 29

Hergebruik

50% 87

89 71

Verwijdering

0% Witgoed totaal

Groot huishoudelijk

Klein huishoudelijk

Dit hoge percentage van verwijdering wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de (zware) productcategorie groot huishoudelijk. Uit de bezitsmeting blijkt dat deze omvangrijke producten in het algemeen ook ouder zijn wanneer ze het bedrijf verlaten. Het betreft hier veelal producten die geen (essentieel) productiemiddel zijn met zowel een lange technische- als een economische levensduur. Een wasmachine wordt gebruikt totdat deze (onherstelbaar) defect is. Op dat moment wordt het apparaat niet meer voor hergebruik aangeboden maar verwijderd. Klein huishoudelijke apparaten wordt relatief veel hergebruikt (71%). Een voorbeeld hiervan is de stofzuiger.

26

Warmwaterapparatuur is buiten beschouwing gelaten in deze figuur.

47


Binnen het MKB zijn 300.000 witgoedapparaten verwijderd die collectief 4.748.000 kilo wogen.

Figuur 5.10 Totale verwijdering grijsgoed MKB, op productniveau Overig Witgoed*

100% 9

Stofzuiger

3 0 0

Strijkijzer

10

10

Ventilator

4 6

11

9

5

16

50%

0%

Waterkoker Koffiezetapp. Friteuse

16

28

Broodrooster/ tosti app. Wasdroger Wasautomaat

5 3 5

14

(Combi-)magnetron

9

1

Koelkast/koel-vries

5 2 5

15

stuks

gewicht

Diepvries Afzuigkap Afwasautomaat

*Dit is een optelling van de niet specifiek genoemde witgoedproducten.

Koffiezetapparaten, stofzuigers, waterkokers en koelkasten zijn de meest verwijderde apparaten binnen het witgoedsegment. Als de verwijdering wordt uitgedrukt in gewicht wordt duidelijk dat koelkasten samen met diepvriezers en afwasautomaten gezamenlijk bijna 60% van het totaal gewicht voor rekening nemen.

48


Onderstaande figuur toont dat per bedrijf gemiddeld 0,5 witgoedapparaten zijn verwijderd met een totaal gewicht van 6,8 kilogram.

Figuur 5.11 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche Stuks

Gewicht (in Kg)

20

18.7

18 16

14.3

14 12 10 8

7.6

6.8 5.2

es br

an

ch

at ie ri ge

ve

ul ,C

G

M ili eu

O

tu u

W en

dh ei ds -

0.9

0.5

r, R ec re

el zi

nd O

ns di e

lij ke

3.3

0.4

jn zo rg

ijs

in g rl en

tv e

lli n st e ke

Za

*

0.6

0.3

ge n*

ca or e in

3.3 1.5 0.1

er w

0.9

0.1

H

0.3

Fi na

To

ta al

0

0.5

ie le

0.5

La nd bo Bo uw uw ni jv H er an he de id l& re pa ra ti e

2

3.3

2.5

ez on

3.6

4

nc

6

* Indicatief resultaat. Minder dan 30 verwijderde witgoedapparaten in deze branche geregistreerd.

Bedrijven in de horeca verwijderen gemiddeld het ‘grootste’ aantal witgoedapparaten. Dit beeld ligt in lijn met het bezit van apparaten binnen dit productsegment. Ongeveer één op de elf apparaten in bezit wordt verwijderd. In de handel & reparatie sector is dit aandeel aanzienlijk kleiner en wordt slecht 3% van de in bezit zijnde apparaten verwijderd. Figuur 5.12 geeft inzicht in het aantal (en gewicht) van de verwijderde apparaten per bedrijf tussen de onderscheidde werknemersklassen. Het verschil in stuks is beperkt. Uitgedrukt in gewicht is het verschil aanzienlijk groter. Dit duidt erop dat de bedrijven in de klasse 5 t/m 9 werknemers zwaardere apparatuur hebben verwijderd.

49


Figuur 5.12 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

Gewicht (in Kg)

15

11.4 10

6.8

6.4

5

0.5

0.5

0.6

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

Leeftijd De gemiddelde leeftijd van een verwijderd witgoedapparaat is 10,2 jaar. Met name de grote/zware witgoedapparaten zoals koelkasten (13,2 jaar) en diepvriezers (15,9 jaar) zijn hier debet aan. Verwijderd klein huishoudelijk apparatuur is in het algemeen wat jonger. Zo was een gemiddeld koffiezetapparaat 7,3 jaar oud ten tijde van verwijdering en een waterkoker gemiddeld 7,8 jaar. Het verschil met de leeftijd van witgoedapparaten in bezit is 4,2 jaar. Figuur 5.6 laat zien dat de oorzaak van dit behoorlijke verschil ook hoofdzakelijk bij het grootwitgoed gezocht moet worden. Manier van verwijderen De onderstaande figuren geven de verhoudingen tussen de verschillende manieren van verwijderen weer27. De meest voorkomende bestemming van verwijderde witgoedapparaten is de afvaldienst/ milieustraat. Dit is de verwijderde apparatuur die (ook via de gemeentelijke grof vuil ophaaldienst) terechtkomt bij de milieustraat.

27


50


Figuur 5.13 Manier van verwijderen, op basis van stuks 100% 23%

18% 27% Bedrijfs- / huishoudafval

51% 50%


57% 61%

Winkelier/ installateur 31% 20%

12%

0% Witgoed totaal

Groot huishoudelijk

Klein huishoudelijk

Figuur 5.14 Manier van verwijderen, op basis van gewicht 100% 17%


49%

48% Afvaldienst / milieustraat

50% 62%

Winkelier/ installateur 34%

36% 12%

0% Witgoed totaal

Groot huishoudelijk

Klein huishoudelijk

Eén op de vier klein huishoudelijke apparaten belandt tussen het bedrijfs- / huishoudvuil. Zoals te verwachten, is het aandeel van groot huishoudelijke apparaten dat bij het ‘huisvuil’ beland kleiner. Echter nog éen op de zes grootwitgoedapparaten belandt hier. Zwaardere apparatuur wordt in het algemeen eerder meegegeven aan de winkelier en installateur.

51


5.2

Bruingoed

Circa één op de vijf afgedankte elektrische apparaten is een bruingoedapparaat. In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op de afdanking en (met name) verwijdering van apparaten binnen dit specifieke segment. Binnen het MKB zijn in 2008 circa 300.000 bruingoedapparaten afgedankt die gezamenlijk 1.678.000 kilo wegen. Een vijfde van deze apparatuur is hergebruikt. De resterende vier vijfde van de afgedankte bruingoedapparaten wordt dus verwijderd. Deze verhouding werd eerder ook teruggevonden voor de totale afdanking van elektrische apparatuur.

Figuur 5.15 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)28 100% 20

14 25 52

Hergebruik

50% 81

86 75

Verwijdering 48

0% Buingoed totaal

Visual

Audio

Film/ foto

CRT-beeldschermen, luidsprekers en draagbare radio/ cassettespelers worden bijzonder weinig voor hergebruik aangeboden terwijl voor bijna de helft van alle afgedankte digitale fotocamera’s een nieuwe gebruiker wordt gevonden.

28


52


In absolute aantallen uitgedrukt betekent dit zo’n 200.000 verwijderde bruingoedapparaten met een totaalgewicht van 1.351.000 kilo.

Figuur 5.16 Totale verwijdering bruingoed MKB, op product-/categorieniveau 100%

8 9

3 1 9

23

50%

3

6 18

43

0% stuks

Luidsprekers Audio componenten

Videorecorder/ speler CRT beeldscherm

13

9

Draagbare radio/cassette

Audioset

4

4

Foto / film

3

10

20

Overige beeld & geluid app.*

Flatscreen 11

Set-top box

5 gewicht

DVD speler/ recorder

*Dit is een optelling van de niet specifiek genoemde bruingoedproducten/ categorieën.

Luidsprekers, audiosets en CRT-beeldschermen zijn de meest verwijderde apparaten binnen het bruingoedsegment. Als de verwijdering wordt uitgedrukt in gewicht wordt het aanzienlijke aandeel van CRT-beelschermen duidelijk alsmede het forse aandeel van audiosets.

53


Onderstaande figuur toont dat per bedrijf gemiddeld 0,3 bruingoedapparaten zijn verwijderd met een totaal gewicht van 1,9 kilogram.

Figuur 5.17 Verwijdering bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

3

Gewicht (in Kg)

2

1.9

2

1.4

1

0.3

0.3

0.2

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

In figuur 5.17 is een ongebruikelijk beeld zichtbaar. Kleinere bedrijven verwijderen (iets) meer bruingoed per bedrijf dan de middelgrote bedrijven. Dit terwijl eerder duidelijk werd dat deze middelgrote bedrijven wel meer bruingoedapparaten in bezit hebben (1 t/m 4: 3,6; 5 t/m 9: 5,4 ). Dit komt omdat met name de (kleine) bedrijven uit de horeca en de zakelijke dienstverlening een rol spelen bij de verwijdering van bruingoed. Leeftijd De gemiddelde leeftijd van een verwijderd bruingoedapparaat is relatief hoog met 12,9 jaar. Ter vergelijking: witgoed was bij verwijdering circa 10 jaar oud en grijsgoed en gereedschap ongeveer 9 jaar. Met name verwijderde audioapparaten zijn al op leeftijd. Zo zijn luidsprekers gemiddeld bijna 20 jaar oud en audiocomponenten 15 jaar. Het verschil met de leeftijd van bruingoedapparaten in bezit is 5,7 jaar. Het aanzienlijk aandeel van flatscreens en digitale fotocamera’s in het bezit is hier debet aan. Manier van verwijderen In de onderstaande figuren zijn de verhoudingen tussen de verschillende manieren van verwijderen weergegeven29.

29


54


Figuur 5.18 Manier van verwijderen, op basis van stuks 100%

5%

8% 17% 26%

Bedrijfs- / huishoudafval 51%

50%


79% 70% 69%

Winkelier/ installateur 44%

13%

13%

Buingoed totaal

Visual

0%

6% Audio

Foto/ film*

Figuur 5.19 Manier van verwijderen, op basis van gewicht 100% 11%

5%

5% 21%

Bedrijfs- / huishoudafval 58% 75% 50%


74% 72%


20% 7%

0% Buingoed totaal

Visual

Audio

Foto/ film*

*Indicatief resultaat. Minder dan 30 verwijderde foto/ film apparaten geregistreerd.

Het gros van de bruingoedapparaten krijgt de afvaldienst/ milieustraat als eindbestemming. Dit is de verwijderde apparatuur die (ook via de gemeentelijke grof vuil ophaaldienst) terechtkomt bij de milieustraat. Opmerkelijk is het minder milieubewuste verwijdergedrag als het gaat om audioapparatuur. Eén op de vier audioapparaten belandt nog tussen het bedrijfs- / huishoudvuil!

55


5.3

Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur

Elektrisch gereedschap of een warmwaterapparaat maakt 10% uit van alle afgedankte elektrische apparatuur. In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op de afdanking en (met name) verwijdering van deze apparaten. Omdat van de verwijdering van warmwaterboilers een beperkt aantal waarnemingen is geregisteerd, is het moeilijk om op basis hiervan betrouwbare uitspraken te doen. De uitspraken die worden gedaan met betrekking tot de verwijdering van warmwaterapparaten zijn dan ook indicatief van aard. De lage penetratie en lange levensduur zijn hier debet aan. Binnen het MKB zijn circa 200.000 stuks elektrisch gereedschap afgedankt en nagenoeg 10.000 warmwaterboilers. Met een totaalgewicht van respectievelijk 816.000 en 285.000 kilo. Ongeveer 67% van het afgedankte gereedschap is verwijderd. Wat inhoud dat gereedschap in vergelijking tot apparatuur uit de ander productsegmenten (bv. witgoed) vaak voor hergebruik wordt aangeboden. Warmwaterboilers daarentegen worden vrijwel altijd (97%) verwijderd.

Figuur 5.20 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)30 100%

33

31 50

Hergebruik

50%

67

Verwijdering

69 50

0% Gereedschap totaal

DHZ-gereedschap

Tuin gereedschap

Boor- en schroefmachines zijn de meest afgedankte stukken elektrisch gereedschap. Hiervan wordt één op de drie hergebruikt. Opvallend is dat de helft van het afgedankte tuingereedschap nog een tweede leven wordt gegeven.

30


56


Binnen het MKB zijn er circa 100.000 stuks elektrisch gereedschap verwijderd met een collectief gewicht van 550.000 kilo.

Figuur 5.21 Totale verwijdering gereedschap en warmwaterapparatuur MKB, op productniveau 100%

Overig Gereedschap* 24

29

Warmwaterboiler Grasmaaier

8 1 8 3 50%

Zaagmachine 33

10 7 2 7

20

Slijpmachine 1 3 0 3 2 2 20

9

5 1

stuks

gewicht

0%

Soldeerbout

Schuurmachine Hogedrukreiniger Compressor Boormachine / schroefmach. Acculader

*Dit is een optelling van de niet specifiek genoemde producten.

Boor-/schroefmachines, slijpmachines en acculaders zijn het meest verwijderd en zij vormen 40% van het totaal aantal verwijderde apparaten. Als de verwijdering wordt uitgedrukt in gewicht wordt duidelijk dat de warmwaterboilers samen met compressors gezamenlijk ongeveer de helft van het totaal voor hun rekening nemen.

57


Onderstaande figuur toont dat de verwijdering per bedrijf, met gemiddeld 0,1 stuk gereedschap een gewicht van 1,2 kilogram, erg beperkt is.

Figuur 5.22 Verwijdering elektrisch gereedschap (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse Stuks

Gewicht (in Kg)

3

2.5

2

1.2

1.1

1

0.1

0.1

0.2

0 Totaal

1 t/m 4 medewerkers

5 t/m 9 medewerkers

Ook de middelgrote bedrijven verwijderen maar weinig elektrisch gereedschap, het zijn wel vaker de grotere/zwaardere apparaten. Als naar de verschillende branches wordt gekeken, valt op dat met name bedrijven in de landbouw en de bouwnijverheid gereedschap verwijderen. Leeftijd De gemiddelde leeftijd van een verwijderd stuk gereedschap is ongeveer 9 jaar. Verwijderd tuingereedschap is over het algemeen wat ouder (circa 10 jaar) en de warmwaterboiler nog een jaar ouder ( 11 jaar). Het leeftijdsverschil tussen het uitstaande park en de verwijderde producten is slechts 1,8 jaar.

58


Manier van verwijderen Middels de onderstaande figuren zijn de verhoudingen tussen de verschillende manieren van verwijderen weergegeven31.

Figuur 5.23 Manier van verwijderen, op basis van stuks 100% 11%


50%

70%

51%

71%



18%

Gereedschap totaal

DHZ-gereedschap

0% Tuin gereedschap

Figuur 5.24 Manier van verwijderen, op basis van gewicht 100%

6%


68%

70%

43%

50%



25%

Gereedschap totaal

DHZ-gereedschap

0% Tuin gereedschap

Gereedschap belandt in de meeste gevallen bij de afvaldienst/milieustraat. Toch beland een op de acht boor-/schroefmachines en een op de vijf apparaten in het segment tuingereedschap nog bij het bedrijfs-/huishoudafval.

31


59


Eén op de vijf instrumenten wordt teruggebracht naar of meegenomen door de winkelier/ installateur. Het zwaardere gereedschap (met name tuingereedschap) wordt relatief vaak via deze weg verwijderd.

60

ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN

Recommend Documents