Algemene Ledenvergadering (ALV) en congres The Future Envelope

VMRG-INFORMATIE juni 2007 Informatiecentrum

Inhoud 07-06-01

Integratie

07-06-02

Innoveren

07-06-03

Creativiteitsgenerator nu eigen website

07-06-04

Beweegbare gevels

07-06-05

Benchmarkonderzoek door EIB

07-06-06

Stand van zaken NPR 3577

07-06-07

Basiseisen en grondslagen glasconstructies

07-06-08

Handig: veelgestelde "technische" vragen op www.vrmg.nl

07-06-09

CBS Producentenprijzen

07-06-10

Formulier Bouwvergunning gewijzigd

07-06-11

International Façade Master

07-06-12

Bepaling van de brandwerendheid van gevelelementen

07-06-13

Voorlichtingsmiddag IKB-systeem

07-06-14

Cursus voor de startende werkvoorbereider, calculator en tekenaar

07-06-15

17 geslaagden Geveltechniek!

07-06-16

Oproep: "Slimme" gevelbouwer gezocht

07-06-17

CE-markering voor vliesgevels, ramen en deuren

07-06-18

Resultaten woningbouwcampagne

07-06-19

Enquête promotieacties VMRG

07-06-20

Aanbieding VMRG & Appartement en Eigenaar

07-06-21

Algemene Ledenvergadering (ALV) en congres The Future Envelope

07-06-22

Regiobijeenkomsten 2007

07-06-23

Agenda

07-06-24

Wijzigingen in Leden-/Begunstigersbestand

VMRG-informatie 2007 juni 2007

07-06-01 Integratie Steeds vaker zien we de oude concepten van de bouw verdwijnen en de traditionele bedrijven in de bouw slechts achterhoedegevechten houden. Als je de voortekenen goed interpreteert en de voorbeelden een goede plek geeft, dan zie je dat tot nu toe gescheiden disciplines, zoals gevelbouw en installatietechniek, steeds meer met elkaar vervlochten raken. Je merkt dan dat juist die samenwerking niet alleen op technisch gebied zijn vruchten afwerpt zoals een betere afstemming van de klimaatinstallaties op de gevel en dus een beter comfort. Maar ook zie je dat zich dit economisch vertaalt en dat op grote projecten de totale aanneemsom van installatietechniek en geveltechniek meer dan 50% van de aanneemsom vertegenwoordigt. Bovendien zien we dat het aandeel van het uitvoerende bouwbedrijf ofwel de hoofdaannemer in de toegevoegde waarde stelselmatig daalt en bij de grotere projecten in de buurt van 20% komt te liggen. Het is daarbij de vraag of de machtspositie van het bouwbedrijf in het bouwproces wel op het traditionele hoge niveau kan blijven. Er liggen kansen om door samenwerking en integratie van tot nu toe gescheiden producties, de traditionele verhoudingen in de bouw te doen kantelen. De VMRG zal in samenwerkingsprojecten met de installatiesector (UNETO-VNI) werken aan de nieuwe vormen van ontwerp, engineering, productie en exploitatie. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ing. Bert Lieverse

07-06-02 Innoveren In de Creativiteitsgenerator wordt met groepen gewerkt aan een nieuw idee om te innoveren. Het gaat hierbij om het uitgangspunt dat een bedrijf eigenlijk twee culturen dient te organiseren. Enerzijds gaat het om het “dagelijkse brood op de plank”en anderzijds is het de cultuur die ervoor zorgt dat nieuwe vondsten en ideeën zorgen voor de toekomst. Dus het ene deel van het bedrijf wordt gestuurd op basis van cijfers en concrete gegevens, terwijl het andere deel een smeltkroes is van talenten die nieuwe vondsten en nieuwe ideeën oplevert. Het uitgangspunt is dat mensen die belast zijn met de dagelijkse gang van zaken en de huidige producten en diensten exploiteren, zich daar onvoldoende van los kunnen maken om aan hele nieuwe of andere producten of diensten te denken. Wij merken bijvoorbeeld dat de deelnemers in onze innovatiegroepen in de Creativiteitsgenerator maar voor circa 60% gebruikmaken van hun aanwezige vermogen en capaciteit. Ook hebben we vastgesteld door onderzoek dat in een bepaald rollenmodel de rol van de zogenaamde “bedrijfsman” (de persoon die denkt aan werken en produceren en daar alles van weet) heel hoog scoort binnen de VMRG-bedrijven en dat de creatieve persoon binnen de gevelondernemingen zeer zeldzaam is. Een andere mening die je veel hoort is dat het innovatieve voorbehouden lijkt te zijn aan de systeemleverancier en dat de gevelbouwer daar voor zichzelf vaak geen taak ziet. Kortom, wil een bedrijf innoveren dan is het zaak dat de ondernemer waakt over beide kanten van het bedrijf en zuinig is op die personeelsleden die met nieuwe ideeën komen. En net zoals de ondernemer zijn bedrijf met zijn gewone activiteiten organiseert, zo zal hij de innovatiekant apart moeten organiseren. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ing. Bert Lieverse

2


07-06-03 Creativiteitsgenerator nu eigen website Wilt u meedenken over uiteenlopende vraagstukken of bent u al creator? Neem dan gauw een kijkje op de splinternieuwe website www.creativiteitsgenerator.com en laat u inspireren! Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ing. Bert Lieverse

07-06-04 Beweegbare gevels Jeroen van Nieuwenhuizen van MoveYou is op zoek naar bedrijven die onderzoek willen laten doen op basis van een Innovatievoucher. Het gaat dan met name om onderzoek naar veranderbare en beweegbare gevels in vervolg op de Creativiteitssessies van de VMRG binnen de Creativiteitsgenerator. Binnen deze sessies staan technologieën en methoden om het comfort van de gebruiker te optimaliseren centraal. Het aanvragen van Innovatievouchers is relatief eenvoudig. U kunt er bijvoorbeeld productontwikkelingen, nieuwe details of andere innovatieve ideeën voor uit laten werken. Dat uitwerken gebeurt door een kennisinstelling zoals een Technische Universiteit waar u dan uw Innovatievoucher inlevert. Jeroen is via zijn promotieonderzoek verbonden aan de TU Eindhoven en kan de uitwerking van nieuwe producten, details en ideeën verzorgen. U kunt kiezen uit een kleine en een grote Innovatievoucher. De kleine Innovatievoucher ter waarde van € 2500,- kunt u maar 1 keer aanvragen. Bij de grote innovatievoucher ter waarde van € 7500,- moet u 1/3 van de kosten zelf bijdragen. Op www.senternovem.nl kunt u meer lezen over de Innovatievouchers. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-05 Benchmarkonderzoek door EIB Naar aanleiding van de positieve reacties op door het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB) gehouden benchmarkonderzoek, is besloten om ook dit jaar weer een onderzoek te houden. De gegevens van voorgaande jaren kunnen dan naast elkaar worden gelegd, waardoor de oorspronkelijke onderzoeken een meerwaarde krijgen. Alle VMRG-leden krijgen begin juni 2007 een enquête toegestuurd door het EIB. Deze enquête dient u in te vullen met behulp van de jaarrekening 2006. Als er nog geen goedgekeurde jaarrekening van 2006 is, kan het ook worden ingevuld met een voorlopige jaarrekening. Ieder bedrijf dat de enquête terugstuurt, ontvangt een op zijn of haar bedrijf toegesneden rapportage. Ook zal er een algemeen rapport verschijnen met daarin de kentallen van de gehele gevelbranche. Daarnaast wordt er in dit onderzoek onderscheid gemaakt tussen kleine en grote bedrijven. Alle bedrijfsgegevens worden uiteraard vertrouwelijk behandeld. De medewerkers van de VMRG krijgen geen inzicht in individuele bedrijfsgegevens. Het hele onderzoek wordt door het EIB uitgevoerd. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

3


07-06-06 Stand van zaken NPR 3577 Het commentaar dat bij de normcommissie is binnengekomen op de groene versie van de NPR 3577 is op 19 april jl. besproken en verwerkt. De verwachting is dat de definitieve nieuwe versie van de NPR 3577 uiterlijk na de bouwvak gepubliceerd zal worden. De veranderingen in eisen aan het glas, de ontwikkeling van materialen en beglazingssystemen plus ervaringen uit de praktijk hebben geleid tot deze nieuwe versie. De definitieve versie zal verkrijgbaar zijn via het Nederlands Normalisatieinstituut (NEN) te Delft. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-07 “Basiseisen en grondslagen glasconstructies” De VMRG heeft geconstateerd dat verschillende Bouw- en Woningtoezichten van grote gemeentes - zoals Rotterdam - glasdikteberekeningen eisen, conform een nog niet bestaande NEN-norm. In de praktijk worden glasdiktes geëist die wel 60% dikker zijn dan dat gangbaar is. De VMRG heeft dit aangekaart bij het NEN. Het NEN heeft op haar beurt, en dus op verzoek van de VMRG, een brief naar Centraal Overleg Bouwconstructies (COB) toegestuurd. In deze brief, die in een vorige ledeninformatie is afgedrukt, wordt gevraagd om geen gebruik meer te maken van deze norm. Omdat er in de praktijk onduidelijkheden zijn over de status en de reden, is hierna de uitleg te lezen. Er wordt door de NEN-commissie Vlakglas, werkgroep Constructief glas (hierna te noemen NEN-commissie) hard gewerkt de NEN 2608- serie compleet te maken. Met behulp van deze serie normen kan in de meest voorkomende situaties de juiste glasdikte worden bepaald. Om deze serie normen te kunnen maken is, en wordt, veel onderzoek gedaan. De functie van het achtergronddocument “Basiseisen en grondslagen glasconstructies” voor de NEN-commissie is het noteren van de uitwerkingen van deze nieuwe ontwikkelingen. Dit document wordt dan ook constant aangepast aan en uitgebreid met de nieuwste ontwikkelingen. Veel van de rekenregels uit de NEN 2608-serie zijn eerst uitgewerkt in “Basiseisen en grondslagen glasconstructies”. Dit document is goed te gebruiken om de juiste glasdikte te berekenen, omdat “Basiseisen en grondslagen glasconstructies” vooruitloopt op de normontwikkeling. Het COB maakt deel uit van de NENcommissie. Hierdoor krijgt het document ook betekenis voor gemeenten die hiermee glasberekeningen kunnen controleren. Dit kan echter tot problemen leiden voor degenen die geen toegang hebben tot dit document of die andere rekenmethoden gebruiken, juist vanwege het feit dat dit document vooruitloopt op de normontwikkeling. Dit is ook de reden dat de NEN-commissie op verzoek van de VMRG een brief heeft gestuurd naar COB waarin gevraagd wordt “Basiseisen en grondslagen glasconstructies” niet als dé norm te hanteren. Het document “Basiseisen en grondslagen glasconstructies” is voor een belangrijk deel geschreven door Ruud Ottens, voorzitter van de NEN-commissie. Het is nog niet bekend wanneer deze norm klaar is, maar uiteraard informeren wij u als wij dit weten. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

4


07-06-08 HANDIG: Veelgestelde "Technische" vragen op www.vmrg.nl Op de website van de VMRG, www.vmrg.nl, zijn sinds kort meer dan 100 veel gestelde technische vragen te vinden. U moet hierbij denken aan vragen over de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen®, het Bouwbesluit, normeringen en toepassingen van materialen. U kunt deze vragen en antwoorden raadplegen op het Ledengedeelte van onze website onder het kopje "FAQ technische vragen". Als u uw persoonlijke inlogcode kwijt bent, neemt u dan even contact op met het bureau van de VMRG. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Harm van Dartel

07-06-09 CBS Producentenprijzen Voor de prijsinflatie wordt in de VMRG-Algemene Voorwaarden verwezen naar CBSgegevens met betrekking tot de producentenprijzen. Deze gegevens zijn via het CBS opvraagbaar. Dit cijfer is echter op een geheel getal afgerond. De VMRG ontvangt maandelijks met één cijfer achter de komma het prijsindexcijfer van groep 28.12.0000 van het CBS. Opgemerkt dient te worden dat de cijfers pas na vijf maanden definitief zijn. Het betreft hier gegevens over binnenlandse (Nederlandse) productie voor de binnenlandse (Nederlandse) markt. Dit zijn de meest recente cijfers:

Centraal Bureau voor de Statistiek Divisie Macro-economische statistieken en publikaties Sector Prijzen, conjunctuur en programmazaken; projectgroep Producentenprijzen Telefoon: 070 337 47 10, Fax 070 337 59 79, E-mail: [email protected]

Selectie ProdCom Basis 2000 = 100 Producentenprijsindexcijfers van producten van de nijverheid, afzet binnenland Prodcomklasse 28120000 Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Jan 97,7 104,1 106,4 109,0 109,9 111,9 114,5 121,2

Feb 97,7 104,1 106,5 109,0 109,9 111,9 114,4 121,2

Metalen constructiewerken voor de bouw

Mrt 97,7 104,1 106,7 109,0 109,9 111,9 114,4 121,2

Apr 98,8 104,5 106,8 111,1 109,4 112,1 116,0 121,6

Mei 98,8 104,5 106,8 111,1 109,4 112,1 116,0

Jun 98,8 104,5 106,8 111,1 109,4 112,1 117,0

Jul 101,1 104,4 106,6 110,5 110,5 112,3 118,1

Aug 101,1 104,4 106,6 110,5 110,5 112,3 118,1

Sep 101,1 104,4 106,7 110,5 110,6 112,4 119,6

Okt 102,3 104,8 106,5 107,9 111,0 112,6 120,8

Nov 102,3 104,8 106,5 107,9 111,0 112,6 120,8

Wij adviseren alle bedrijven om vast te houden aan de tekst van de Algemene voorwaarden VMRG. Voor de volledigheid is deze hieronder weergegeven:

5

Dec 102,5 104,8 106,9 107,9 111,0 112,6 120,8


Artikel 7: Prijswijziging 7.1. Als er zich na de datum waarop de overeenkomst is gesloten prijsverhogingen voordoen, bijvoorbeeld door veranderende weten regelgeving van de overheid, en de nakoming van de overeenkomst is door opdrachtnemer nog niet voltooid, dan mag opdrachtnemer een stijging in de prijsbepalende factoren doorberekenen aan opdrachtgever. 7.2. De in lid 1 genoemde prijsverhoging wordt berekend aan de hand van de stijging van het CBS indexcijfer "producentenprijzen 28120000 metalen constructiewerken voor de bouw", door het Centraal Bureau voor de Statistiek op de meest recente tijdsbasis vastgesteld. 7.3. Als opdrachtgever een consument is, zijnde een natuurlijk persoon die niet handelt in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf, en de in lid 1 bedoelde prijsverhoging zich voordoet binnen drie maanden na de datum waarop de overeenkomst gesloten is, dan heeft opdrachtgever het recht om de overeenkomst te ontbinden. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-10 Formulier bouwvergunning gewijzigd Sinds 1 mei 2007 moeten alle aanvragen voor een bouwvergunning worden ingediend met het nieuwe aanvraagformulier bouwvergunning. De belangrijkste verandering in het formulier is het burgerservicenummer. Het invullen van het burgerservicenummer is, net als telefoonnummer, faxnummer en e-mailadres, overigens (nog) niet verplicht. Daarnaast is een aantal redactionele wijzigingen doorgevoerd. Het aanvraagformulier bouwvergunning is een landelijk uniform formulier dat de minister van VROM vaststelt. De wijzigingen die zijn doorgevoerd, komen enerzijds voort uit gewijzigde weten regelgeving en anderzijds uit vragen en opmerkingen uit de praktijk. In het nieuwe formulier zijn ook twee elementen toegevoegd die op dit moment nog geen verplicht karakter hebben. Om op korte termijn nog een nieuwe wijziging te kunnen doorvoeren zijn deze onderdelen - vooruitlopend op de wettelijke introductie - alvast toegevoegd aan het nieuwe formulier. Wat is er veranderd? Naast redactionele aanpassingen in de toelichting is het volgende aangepast: • Op het formulier kan nu het burgerservicenummer (BSN) worden ingevuld. Gemeenten kunnen dit gebruiken om de NAW-gegevens van de aanvrager te controleren. Omdat de wettelijke grondslag voor het BSN nog niet van kracht is, is invulling van het BSN (het sofinummer van de aanvrager) op dit moment nog optioneel. • Sinds 1 april 2007 is het mogelijk om voor seizoensgebonden bouwwerken (bijvoorbeeld strandtenten en kassen) eenmalig een bouwvergunning aan te vragen. Onder vraag 4 is daarom de mogelijkheid toegevoegd om deze vergunning aan te vragen. • De tabel bij vraag 5c (bezettingsgraadklasse) is 'gekanteld'. Hierdoor wordt het mogelijk om binnen één gebruiksfunctie de informatie over meerdere bezettingsgraadklassen in te vullen. In hetzelfde blok is in verband met de 6


toets aan het Bouwbesluit vraag 5f toegevoegd, waarbij gevraagd wordt of de woningen of wooneenheden al dan niet bestemd zijn voor verminderd of nietzelfredzame personen. • De checklist in bijlage 1 van het aanvraagformulier is in overeenstemming gebracht met het Besluit indieningsvereisten aanvraag bouwvergunningen (Biab, toevoegen gegevens en bescheiden in verband met de tunnelrichtlijn). Tevens is in de bijlage het bodemonderzoek zoals vereist in de Wet op de archeologische monumenten toegevoegd. Een dergelijk rapport kan echter pas worden geëist bij een aanvraag nadat de betreffende wet in werking is getreden. • Aan bijlage 1 is een invulblad toegevoegd waarop de aanvrager moet aangeven welke gegevens op een later tijdstip worden aangeleverd en wat de reden hiervoor is. Deze nieuwe bijlage is vooral bedoeld voor gevallen waarbij een beroep wordt gedaan op artikel 4, derde lid, van het Biab. Op deze wijze kan aan de gemeente toestemming worden gevraagd voor het later aanleveren van gegevens en bescheiden, anders dan de 'details' van de constructie en de installaties. Het formulier is te downloaden via www.vrom.nl Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-11 International Façade Master In september 2007 start de International Façade Master aan de Technische Universiteit (TU) Delft. Dit is een onderdeel van de master Building Technology (Bouwtechniek). Deze masteropleiding is opgezet door de TU Delft in samenwerking met het Kennis Centrum Gevelbouw (KCG) en de Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche (VMRG). Op deze manier wordt specialisatie in gevelbouw mogelijk gemaakt. Er zal les worden gegeven in bouwonderwerpen op universitair niveau. Deze onderwerpen worden toegespitst op gevels. De Internationale Master laat zien dat gevelbouw een technische uitdaging is. Ook spelen hierbij de esthetische factoren van de architectuur en bouw een grote rol. Gevels brengen namelijk niet alleen het denkbeeld achter een gebouw over, maar het beïnvloedt ook het omringende gebied. Een directe link met de gevelbouw is bij de TU Delft ontstaan door de samenwerking met het KCG en de VMRG. Internationale relaties zijn tot stand gekomen door deelname aan internationale conferenties en een uitwisselingsprogramma met een Duitse universiteit. In de toekomst zal er een uitwisselingsprogramma plaatsvinden met een Engelse universiteit. Een folder over deze Master is bijgevoegd. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-12 Bepaling van de brandwerendheid van gevelelementen Sinds een aantal jaren wordt er in de NEN 6069 verwezen naar de Europese testnorm EN 1634-1. De laatste versies van deze norm zijn hieronder weergegeven: Normen NEN 6069:2005/A1:2005 met publicatiedatum: 01-12-2005 (alleen leverbaar in het 7


Nederlands). Experimentele bepaling van de brandwerendheid van bouwdelen en bouwproducten en het classificeren daarvan. NEN-EN 1634-1:2001 met publicatiedatum: 01-01-2001 (alleen leverbaar in het Engels) Bepaling van de brandwerendheid en rookbeheersing van deuren, luiken, te openen ramen en hang- en sluitwerk - Deel 1: Beproeving van de brandwerendheid van deuren, luiken en hang- en sluitwerk Van de NEN-EN 1634-1 zal binnenkort een nieuwe versie verschijnen, maar hierin worden geen wezenlijke zaken gewijzigd. In bijlage A van de huidige NEN 6069 staat de oude NEN 6069 weergegeven. Hierdoor ontstaat de situatie dat er zowel volgens de oude Nederlandse norm als volgens de nieuwe Europese norm EN 1634-1 kan worden getest. Over circa 4 jaar zal de verwijzing naar de oude Nederlandse norm komen te vervallen. Toelichting De Europese norm is iets zwaarder omdat er plaatthermokoppels worden gebruikt i.p.v. normale thermokoppels. Hierdoor zal de gastoevoer in de oven iets meer zijn, waardoor de temperatuur in de oven zal toenemen. Dit gebeurt omdat het iets langer duurt voordat de platen zijn opgewarmd, terwijl deze plaatthermokoppels de gastoevoer regelen. In het eerste gedeelte van de NEN 6069 worden vervolgens de eisen per constructiedeel gesteld. De eisen kunnen het volgende inhouden: E = Integriteit (komen er vlammen door de constructie heen, spleten etc.) W = Straling (minder dan 15 kW/m2) I = Temperatuursstijgingen aan de niet brandzijde Voor raam- of deurconstructies geldt de EW-eis. De EI-eis is zwaarder dan de EWeis. Momenteel is men bezig om een nieuwe NEN 6069 te schrijven. In de Nederlandse NEN-commissie woedt er een discussie. Zo is de brandweer het bijvoorbeeld niet eens met de I – eis die niet voor ramen met glas geldt. Gelukkig is momenteel een compromis bereikt. Pas als de norm definitief is zal blijken of dit compromis gehandhaafd blijft. De mogelijkheid bestaat om af te wijken van de daadwerkelijke geteste constructies. De eerste mogelijkheden zijn de Direct Application Rules uit de EN 1634-1. Hierin staat duidelijk aangegeven onder welke voorwaarden het gevelelement bijvoorbeeld groter mag worden geleverd dan daadwerkelijk getest. De Extended Application Rules (EXAPS EN 15269, 1…. 20 waarbij bijvoorbeeld deel 2 gaat over stalen deuren) bestaan uit een twintigtal documenten met meer dan 100 pagina’s per document. Hierin staat aangegeven wanneer van het geteste product mag worden afgeweken (bijvoorbeeld de uitwisselbaarheid van glas). Wel dient hiervoor een certificeringsinstituut te worden ingeschakeld. Voor de rookwerendheid geldt nu nog de regel (volgens NEN 6075) dat deze 1,5 keer (3/2) de brandwerendheid is in minuten. Binnenkort zal ook hiervoor een testnorm beschikbaar komen. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

8


07-06-13 Voorlichtingsmiddag IKB-systeem. In september 2007 zal voor de vierde maal een gratis voorlichtingsbijeenkomst met betrekking tot de invoering van het IKB-systeem (Interne Kwaliteitsbewaking) worden gehouden. Nadat de inschrijvingen bekend zijn zal er in onderling overleg een datum worden bepaald. De voorlichtingsbijeenkomst zal plaatsvinden op een middag en duurt van 13:30 uur tot 17:00 uur. De locatie is bij de VMRG/KCG op de Einsteinbaan 1 in Nieuwegein. Wat houdt de bijeenkomst in Tijdens deze gratis voorlichtingsmiddag wordt een concept IKB-handboek gepresenteerd en toegelicht. Als u zich voor deze bijeenkomsten aanmeldt, zullen wij u dit concept IKB-handboek enkele dagen voor de voorlichtingsmiddag per e-mail toesturen. Tijdens deze interactieve voorlichtingsmiddag kan worden begonnen met het invullen van het IKB-handboek voor uw bedrijf. De ervaring heeft geleerd dat het invoeren van dit systeem in uw bedrijf één a twee werkdagen in beslag neemt. Het systeem is minder streng dan het ISO 9001-systeem. Daarnaast kan de gevelbouwer zelf het controleniveau bepalen. Uiteraard kan het Kennis Centrum Gevelbouw u van dienst zijn bij het invoeren van het IKB-systeem IKB-systeem en CE-markering verplicht Wij wijzen u erop dat CE-markering voor vliesgevels vanaf 1 december 2005 verplicht is en dat een systeem van Interne Kwaliteits Bewaking (IKB) hier onderdeel van uitmaakt. Vanaf 1 februari 2009 zal dit ook voor niet-brandwerende ramen en buitendeuren gelden. Alle bedrijven die onder het KCG-Keuringssysteem vallen, en die niet beschikken over een ISO 9001 certificaat, zullen hiertoe door het KCG worden gecontroleerd. In 2007 zal een negatief resultaat hiervan nog geen gevolgen hebben voor het VMRG-Keurmerk®. Wel dient er in ieder geval een IKB-controle bij uw bedrijf plaats te vinden. Vanaf 2008 zal een negatieve beoordeling van het systeem van Interne Kwaliteits Bewaking (IKB) wel gevolgen kunnen hebben voor het VMRG-Keurmerk®. Inschrijven Als u interesse heeft om aan deze voorlichtingsmiddag deel te nemen, verzoeken wij u om ons dit per e-mail ([email protected]) uiterlijk 6 juli 2007 te laten weten. Wij zullen dan in overleg met de deelnemers een datum prikken. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-14 Cursus voor de startende werkvoorbereider, calculator en tekenaar Het Kennis Centrum Gevelbouw is een cursus voor de beginnende werkvoorbereiders, calculatoren en tekenaars gestart. Het ontbreekt beginnende werkvoorbereiders, calculatoren en tekenaars veelal aan algemene raamkennis en vaktechnische begrippen. Voor de gevorderde werkvoorbereider, calculator en tekenaar is de Cursus Geveltechniek in vier modules beschikbaar. Aan de orde komen in deze cursus: Ontwikkeling raam- en gevelbranche, Waar staat de gevelbouwer in de bedrijfskolom, Organisatie van aluminium raam- en deurbedrijf, Afdelingen, Soorten tekeningen, Bestekken, Onderscheiden van diverse soorten ramen (types, benamingen, draairichtingen), Kennis over profielen (benamingen), Kennis over profielsystemen (ongeïsoleerd, geïsoleerd, vliesgevel, structural glazing, etc.) 9


Materiaalkennis (van grondstof tot profiel), Oppervlaktebehandelingen, Verbindingstechnieken, Hang- en sluitwerk, Waterhuishouding en beluchting, Beglazing, Montage in de bouw en delen uit VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen®. Er wordt gewerkt in een kleine groep (min. 8 tot max. 12 cursisten) om ervoor te zorgen dat eenieder voldoende aandacht krijgt. Het leren omgaan met een calculatie-tekenpakket wordt meestal verzorgd door de leverancier van de diverse profielsystemen. De cursus wordt in Nieuwegein gegeven en duurt drie volle dagen (08:30 – 16:30 uur). Bij voldoende vraag zal deze cursus ook in de regio worden gegeven. De cursusprijs is € 750,00 (excl. BTW), maar inclusief cursusmateriaal en cursuslocatie en catering. Uiteraard is deze cursus ook door het OOM erkend waardoor er ook weer vele subsidiemogelijkheden zijn. De eerstvolgende cursus staat voor september gepland op 7,14 én 21 september 2007. Als u cursisten voor deze cursus wilt aanmelden, dan kan dan met het aanmeldingsformulier van het KCG (zie ook website: www.kenniscentrumgevelbouw.nl). Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-15 17 geslaagden cursus Geveltechniek! Het afgelopen jaar zijn 17 cursisten geslaagd voor de cursus Geveltechniek. Dit betekent dat zij voor alle vier modules (Algemeen, Bouwfysica, Constructie én Materiaal) een voldoende hebben gehaald. Tijdens de drie regiobijeenkomsten zijn aanwezige geslaagden in het zonnetje gezet zoals op de foto’s te zien is.

Geslaagden tijdens de regiobijeenkomst te Zwolle

10


Geslaagden tijdens de regiobijeenkomst te Tilburg Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Olaf van Panhuys

07-06-16 Oproep: "Slimme" Gevelbouwer gezocht Het architectenbureau WVTTK architecten is door een ambitieuze opdrachtgever benaderd om in Leeuwarden een luxueuze woning te bouwen geheel volgens het principe van Slimbouwen. Dat betekent dat er gebouwd zal gaan worden volgens een sequentieel proces. Een sequentieel proces schept voor WVTTK een nieuwe rol in het bouwproces: de rol van aansturende partij van zowel het ontwerp- als het bouwproces. Dit is dezelfde rol die de bouwmeester had circa zeshonderd jaar geleden voordat er een splitsing ontstond van ontwerp en uitvoering. De architect maakt het (voorlopig) ontwerp en trekt dat vervolgens uiteen in bouwdelen. Ook de rol van de gevelbouwer zal hierdoor veranderen. Voor ieder bouwdeel, dus ook voor de gevel, wordt een producent gezocht, die dit onderdeel onafhankelijk engineert, produceert, monteert, garanties verstrekt en nazorg levert. Een dergelijk proces reduceert de risico's waardoor de rol van de aannemer is in te perken. Jos Lichtenberg: "Het gaat immers vooral om het voorbereiden en dat lijkt toch op de weg van de architect te liggen." WVTTK architecten is dringend op zoek naar een geschikte gevelbouwer die wil meewerken aan dit pilotproject Slimbouwen®. Er wordt van u verwacht dat u voldoende technische kennis, tijd en een innovatieve houding heeft om aan dit project deel te nemen. Er zal veel publiciteit gegeven worden aan dit project. Bovendien moet door dit project een groep van slimme bouwers ontstaan die toekomstige projecten op basis van de Slimbouwen®visie gaat realiseren. Een unieke kans voor u om een stap vooruit te maken in uw vakgebied.

11


Projectgegevens Project Opdrachtgever Bouwmeester Overal visie Projectinfo

Planning Bouwkosten

Pilot Slimbouwen®; vrijstaande woning in het plangebied Blisaerd te Leeuwarden Irene de Aantrekken en Frans Klaasen te Nuenen WVTTK architecten: Jackel Henstra en Joost van 't Klooster te Eindhoven Slimbouwen®: Jos Lichtenberg TU/e Eindhoven Oppervlakte 380 m2 Inhoud 1330 m3 Moderne uitstraling, industriële kenmerken Eén volume met twee bouwlagen; souterain met werken en slapen en een woonlaag met leeffuncties. Initiatief december 2006. Start ontwikkelteam juli 2007. Voorbereiding productie januari 2008. Start bouw april 2008. € 450.000 excl. BTW (exclusief grondkosten)

Als u geïnteresseerd bent om als gevelbouwer deel te nemen aan dit project of als u meer informatie wilt, kunt u contact opnemen met Harm van Dartel. Wij brengen u graag in contact met de juiste personen. Figuur 1: Impressie van de woning Voor informatie en/of suggesties kunt contact opnemen met dhr. ir. Harm van Dartel

07-06-17 CE-markering voor vliesgevels, ramen en deuren Per 1 december 2005 is het verplicht om vliesgevels te leveren die voorzien zijn van CE-markering. Voor ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen zal het per 1 februari 2009 verplicht worden om ook deze te voorzien van CE-markering. Op 1 februari 2007 is de productnorm EN 14351-1 geïntroduceerd en daarmee de overgangsperiode van 2 jaar ingegaan. Vanaf het moment van ingaan van de overgangsperiode is het nu al mogelijk om ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen te leveren met CE-markering. Per 1 februari 2009 bent u dit verplicht.

12


NEN-EN 14351-1: Ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen - Productnorm

NEN-EN 13830: Vliesgevels - Productnorm

Productnormen voor ramen, deuren en vliesgevels

In de praktijk kunt u nu al in de markt geconfronteerd worden met ramen en deuren te leveren met CE-markering. Uiteraard kunt u ook al gewoon producten leveren met CE-markering als uw bedrijf daarop ingericht is. CE-document met prestaties Bij een product met CE-markering moet een CE-document geleverd worden waar de prestaties van het product op staan. Op een CE-document vindt u bijvoorbeeld de isolatiewaarde van het systeem, de wind- en waterdichtheid of de geluidsisolatie. Deze prestaties zijn meestal door de systeemleverancier bepaald met behulp van een test. Deze test noemen we ook wel de Initiële Type Test (ITT). Uit deze test volgen de prestaties van het profielsysteem. Deze prestaties worden vastgelegd in een CE-document en dat dient u als gevelbouwer te overhandigen aan uw klant. Op die manier weet uw klant precies wat de prestaties zijn van het product dat hij krijgt.

13


Wijze van testen De manier waarop de ITT van een profielsysteem uitgevoerd moet worden wordt aangestuurd door de volgende normen: EN 13830 (vliesgevels) en de EN 14351-1 (ramen en deuren zonder brand- en rookwerende eigenschappen). Alle landen die aangesloten zijn bij de EU zijn verplicht deze ITT uit te voeren volgens bovenstaande normen. Op deze manier is geregeld dat iedereen op dezelfde manier de test uitvoert. Uit de test volgen de prestaties van het product. Deze prestaties worden op het CE-document weergegeven. Een voorbeeld van een CE-document is weergegeven in de volgende figuur.

Voorbeeld van een CE-Document voor ramen

Prestaties in waardes en klassen Op het CE-document zijn de prestaties van het raam, de deur of de vliesgevel niet altijd uitgedrukt in een concrete waarde, maar in een bepaalde klasse. De weerstand tegen windbelasting van een raam kan bijvoorbeeld aangegeven worden met klasse 2. Dit komt overeen met een testdruk van 800 Pa. In de volgende tabellen zijn voor 14


zowel ramen en deuren als voor vliesgevels de klassen weergegeven die u tegen kunt komen op CE-documenten. Mogelijke classificaties bij vliesgevels met hun betekenis VLIESGEVELS

NEN-EN 13830

Characteristic

Units

Resistance against Impact Internal Drop height External Drop height Air permeability Testpressure Watertightness Testpressure Fire resistance Integrity (E) i->o, o->i, o <-> i Integrity and insulation (EI) i->o, o->i, o <-> i

Class or Declared value

npd (mm) npd (mm) npd (Pa) npd (Pa)

I0 (n.a.) E0 (n.a.) A1 (150) R4 (150)

I1 (200) E1 (200) A2 (300) R5 (300)

I2 (300) E2 (300) A3 (450) R6 (450)

I3 (450) E3 (450) A4 (600) R7 (600)

E 15 EI 15

E 30 EI 30

E 60 EI 60

E 90 EI 90

npd (min) npd (min)

I4 (700) E4 (700) AE (>600) RE (>600)

Voor bovengenoemde prestaties kunt u een bepaalde klasse tegenkomen op het CE-Document. Voor de overige prestaties van de vliesgevel zullen waardes opgegeven worden.

Mogelijke classificaties bij ramen en deuren met hun betekenis RAMEN EN DEUREN ZONDER BRAND- EN ROOKWERENDE EIGENSCHAPPEN Characteristic Resistance against wind load Testpressure Resistance against wind load Frame deflection Watertightness Non-shielded (A) Testpressure (Pa) Watertightness Shielded (B) Testpressure (Pa) Impact resistance Drop height (mm) Air permeability Max. Test pressure (Pa)

NEN-EN 14351-1

Class or Declared value 1 (400) A (<1/150)

2 (800) B (<1/200)

3 (1200) C (<1/300)

4 (1600)

5 (2000)

Exxxx (>2000)

npd

1A (0)

2A (50)

3A (100)

4A (150)

5A (200)

6A (250)

7A (300)

npd

1B (0)

2B (50)

3B (100)

4B (150)

5B (200)

6B (250)

7B (300)

npd

200 1 (150)

300 2 (300)

450 3 (600)

700 4 (600)

950

npd npd

npd

8A (45)

9A (600)

Exxx (>600)

Voor bovengenoemde prestaties kunt u een bepaalde klasse tegenkomen op het CE-Document. Voor de overige prestaties van het raam zullen waardes opgegeven worden.

Slechts een aantal prestaties van het product worden uitgedrukt in een bepaalde klasse zoals u kunt zien in voorgaande tabellen. De overige prestaties worden door middel van een waarde aangegeven, zoals de isolatiewaarde of de geluidwerendheid van een product. Nog veel meer informatie over CE-markering is te vinden op het ledengedeelte van onze website www.vmrg.nl . Daar vindt u onder andere CE-documenten voor ramen, deuren en vliesgevels, circa 60 veel gestelde vragen over CE-markering en een conformiteitsverklaring. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met dhr. ir. Harm van Dartel

15


07-06-18 Resultaten woningbouwcampagne Hierbij kunt u enkele resultaten lezen van de promotiecampagne Aluminium in de woningbouw. Website www.aluminiumindewoningbouw.nl Aantal unieke bezoekers vanaf 1-1-2007: Aantal ingeschreven personen voor digitale nieuwsbrief:

1.946 207

Banner op www.architectenweb.nl aantal impressies (aantal keer dat de banner getoond is): 663.442 aantal geregistreerde clicks (iemand klikt daadwerkelijk op de banner): 812 Website www.ontwerpvrijheid.nl (gericht op architecten) Aantal unieke bezoekers vanaf 1-1-2007: 618 Website www.slamuntuitaluminium.nl (gericht op professionele eigenaren) Aantal unieke bezoekers vanaf 5-4-2007: 145 Winnaar van de muntenactie is Hestia Groep uit Landgraaf. De munten worden nu geslagen en binnenkort met media-aandacht overhandigd aan de winnaar. Volgende nieuwsbrieven: nr 6 juni/juli: binnenstedelijke herontwikkeling nr 7 augustus/september: domotica nr 8: september/oktober: energie Graag ontvangen wij uw projecten in ontwikkeling of in staat van oplevering. Informeer ons! Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-19 Enquête promotieacties VMRG Wij hebben 20% van de enquêtes (27 van de 123) over de promotiecampagnes van het VMRG-Keurmerk en Aluminium in de woningbouw teruggekregen. Inzenders: hartelijk dank! Hieronder de belangrijkste en opvallendste uitkomsten.

Aluminium in de woningbouw 1. Slechts 4 bedrijven van de respondenten gebruikt het Aluminium in de woningbouw-logo in zijn advertenties, op de website en op het briefpapier. 2. 1 bedrijf vindt dat er TV-reclame gemaakt moet worden als budget toereikend is 3. 19 bedrijven willen in de toekomst wel helpen Aluminium in de woningbouw te promoten, want ze vinden het erg belangrijk voor de naamsbekendheid van de producten en voor de omzet van de branche

16


VMRG-Keurmerk 1. Alle respondenten gebruiken het VMRG-Keurmerk-logo (zie bijgaand logo) 2. 19 bedrijven zeggen ditzelfde logo te gebruiken op hun website 3. 4 bedrijven zijn niet bereid dit VMRG-Keurmerk te promoten in de toekomst 4. 23 bedrijven zijn bereid het Keurmerk wel te promoten in de toekomst Het VMRG-bureau neemt de bevindingen en suggesties mee in de campagnes. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-20 Voor leden only Aanbieding VMRG & Appartement en Eigenaar De VMRG promoot continu de producten die u als VMRG-lid levert met het VMRGKeurmerk. Dit gebeurt zowel naar de professionele markt als de particuliere markt binnen de campagnes ter promotie van het VMRG-Keurmerk en Aluminium in de woningbouw. Zo vinden we het belangrijk de groep appartementeigenaren niet te vergeten in onze communicatie over uw producten en diensten. Wij zijn daarom een samenwerkingsverband aangegaan met Pressofoon, uitgever van het magazine Appartement en Eigenaar en website www.appartementeneigenaar.nl. In het meest recente nummer van Appartement en Eigenaar staat een bericht over het VMRGKeurmerk met een verwijzing naar de website van Appartement en Eigenaar. Op de website www.appartementeneigenaar.nl zullen wij vooraal het VMRGKeurmerk en u als lid onder de aandacht van professionele en particuliere huis- en appartementeigenaren brengen. Bovendien maken wij duidelijk waarom een appartementeigenaar voor aluminium of staal moet kiezen en welke mogelijkheden deze materialen bieden bij de aanschaf van kozijnen, ramen, deuren, serres, puien en glasdaken. In de september-editie van het magazine Appartement en Eigenaar wordt een artikel over de VMRG geplaatst. Wij vinden het belangrijk dat we ons als gehele branche profileren naar deze doelgroep. De doelgroep bestaat hoofdzakelijk uit appartementeigenaren, voorzitters, bestuursleden en beheerders van de VVE’s en directeuren, voorzitters en beheerders van alle wooncorporaties.. De website wordt bezocht door 300.000 unieke bezoekers, inclusief de website www.wonen.nl en leent zich uitstekend om deze doelgroep aan te spreken. Omdat u en alle andere leden baat hebben bij een breed draagvlak, bieden wij u samen met Pressofoon aan dat u een eigen informatiepagina kunt plaatsen op www.appartementeneigenaar.nl. Voor een heel jaar betaalt u slechts € 170,- (de VMRG betaalt namelijk de andere helft). De inhoud van deze pagina is vrij ter 17


invulling. De VMRG helpt u graag bij het bepalen en schrijven van dit bericht als u dat wenst. Een voorbeeld ziet u hieronder.

PAM als voorbeeld. Er kan gezocht worden op 10 trefwoorden die u opgeeft

Een uitgebreidere tekst met foto’s volgt als er op “lees verder” is geklikt. 18


Binnenkort zal Silvano Saba of Frans van der Werf van Pressofoon contact met u opnemen om te vragen of u interesse hebt in deze pagina. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-21 Algemene Ledenvergadering (ALV) en congres The Future Envelope Op 11 juni jl. vond het congres The Future Envelope plaats dat werd georganiseerd door TU Delft in samenwerking met de VMRG. Twaalf specialisten op het gebied van architectuur, bouwfysisch ontwerpen, materiaalkunde, constructie- en productontwikkeling, industrieel ontwerpen en bouwinnovatie analyseerden actuele projecten en gaven hun visie op de toekomst van de gevelbouw. De visies liepen uiteen van tastbare fysieke toepassingen tot conceptuele methoden. Het congres bood volop de mogelijkheid om te denken buiten de “bestaande” denkpatronen door bouwdisciplines meer te combineren en te integreren, door materialen te gebruiken die misschien niet voor de hand liggen en door de productie uit te laten voeren in een ander land dat er beter in is. De presentaties gaven stof tot nadenken en de kijk van de verschillende sprekers op de toekomst zet hoe dan ook aan tot nieuwe creativiteit. Het congresboek kunt u bestellen bij de TU Delft door te bellen naar 015-2784234 of te mailen naar [email protected] Tijdens het congres heeft de VMRG Algemene Ledenvergadering plaatsgevonden. Hierin zijn onder andere de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen 2008 vastgesteld. Het verslag ontvangt ieder lid per post. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-22 Regiobijeenkomsten 2007 Tijdens de regiobijeenkomsten zijn verschillende onderwerpen aan bod gekomen: comfort en het effect op de medewerkers in relatie tot de gevel, het belang en effect van daglichttoetreding, veiligheid en het onderzoeksrapport Raad voor de Veiligheid en omgaan met de pers. Op het besloten ledengedeelte op www.vmrg.nl kunt u de presentaties van deze onderwerpen downloaden. Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-23 Agenda Bouwvak Zuid 16 juli t/m 3 augustus 2007 Bouwvak Noord 23 juli t/m 10 augustus 2007 Bouwvak Midden 30 juli t/m 17 augustus 2007 19


30 juli t/m 3 augustus 2007 VMRG-bureau gesloten Business Club-studiereis Dubai 26 t/m 30 september 2007 Inschrijving gesloten Eurofinish 2007 3,4 en 5 oktober 2007 Flanders Expo, Gent Info: www.eurofinish.be Architecten vakdagen 7 en 8 november 2007 Evenementenhal Gorinchem Info: www.architectenvakdagen.nl Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

07-06-24 Wijzigingen in Leden-/Begunstigersbestand Nieuwe Leden Wij verwelkomen de volgende bedrijven als lid van de VMRG: Per 15 mei 2007: RS / Intal BV De Veken 103 1716 KG Opmeer Tel.: 0226-341525 Fax: 0226-354124 E-mail: [email protected] Internet: www.rsintal.nl Contactpersoon: de heer R. Schipper Mutaties leden Naamswijziging: Nelissen Metaalindustrie BV is geworden Nelissen Metaal BV Naamswijziging: Hurks Gevel- en Deurtechniek bv heet voortaan Hurks geveltechniek bv Naamswijziging: Th. Thoonen Nijmegen bv is geworden: Thoonen Metaalbouw Staal- en Aluminiumbouw J.M. van Delft + Zn. BV heeft de naam gewijzigd in J.M. van Delft + zn. B.V.

20


Nieuwe Begunstigers Wij verwelkomen de volgende bedrijven als begunstiger van de VMRG: Per 1 mei 2007: Garfield Aluminium B.V. ’s Gravelandseweg 244, 3125 BK Schiedam Postbus 4052, 3102 GB Schiedam Tel.: 010-2382888 Fax: 010-4621851 E-mail: [email protected] Internet: www.garfield.nl Contactpersoon: de heer E. Sjoukes Per 9 mei 2007: ISD Benelux Het Zuiderkruis 33, 5215 MV 's HERTOGENBOSCH Tel.: 073- 61 53 888 Fax: 073 - 61 53 899 E-mail: [email protected] Internet: www.isdbenelux.nl Contactpersoon: de heer P. van de Ven Voor informatie en/of suggesties kunt u contact opnemen met mw. Jorien Batterink

21

Antwoordfax Behorende bij VMRG-Informatie juni 2007 07-06-14

Cursus voor de startende werkvoorbereider, calculator en tekenaar

07-06-15

17 geslaagden Geveltechniek!

07-06-16

Oproep: "Slimme" gevelbouwer gezocht

07-06-17

CE-markering voor vliesgevels, ramen en deuren

07-06-18

Resultaten woningbouwcampagne

07-06-19

Enquête promotieacties VMRG

07-06-20

Aanbieding VMRG & Appartement en Eigenaar

07-06-21

Algemene Ledenvergadering (ALV) en congres The Future Envelope

Formulier Bouwvergunning gewijzigd

07-06-22

Regiobijeenkomsten 2007

07-06-11

International Façade Master

07-06-23

Agenda

07-06-12

Bepaling van de brandwerendheid van gevelelementen

07-06-24

Wijzigingen in Leden-/Begunstigersbestand

07-06-13

Voorlichtingsmiddag IKB-systeem

07-06-01

Integratie

07-06-02

Innoveren

07-06-03

Creativiteitsgenerator nu eigen website

07-06-04

Beweegbare gevels

07-06-05

Benchmarkonderzoek door EIB

07-06-06

Stand van zaken NPR 3577

07-06-07

Basiseisen en grondslagen glasconstructies

07-06-08

Nieuw: veelgestelde "technische" vragen op www.vrmg.nl

07-06-09

CBS Producentenprijzen

07-06-10

Dit formulier kunt u sturen of faxen aan: VMRG Mw. Jorien Batterink Postbus 1496 3430 BL Nieuwegein Tel. 030-605 36 44 Fax 030 - 605 32 60 Email: [email protected]

Uw bedrijfsnaam Contactpersoon Telefoonnummer Faxnummer Email

_________________________________ _________________________________ __________________________ __________________________ __________________________

Graag ontvangen wij …. (aantal) extra exemplaren

Algemene Ledenvergadering (ALV) en congres The Future Envelope

Recommend Documents