ALGEMENE BESCHOUWINGEN 2012 10-11-2011 D66 heeft met groot ongenoegen kennis genomen van het borstgeroffel door de wethouder financiën over zijn briljante begroting. Dit moet veel mensen die door de bezuinigingen zullen worden geraakt als kil en harteloos hebben getroffen. Een sluitende meerjarenbegroting is geen verdienste maar EEN plicht! Een niet sluitende begroting leidt automatisch tot onder curatele stelling door de provincie. Graag in het vervolg iets meer ingetogen en met meer begrip. De financiële situatie van de gemeente is namelijk zorgelijk en vraagt om een aanpak die door velen als pijnlijk zal worden ervaren. Maar met het college hebben wij het vertrouwen dat we gezamenlijk de crisis het hoofd kunnen bieden en weer voor een gezond huishoudboekje kunnen zorgen. We moeten oppassen dat we niet in doemdenken vervallen na een lange periode waarin halsstarrig , ondanks vele waarschuwingen van D66, werd ontkend dat er een crisis kwam. Je kunt deze crisis ook zien als een kans tot het voorbereiden van de gemeente voor de toekomst. Daarom moeten wij goed voor ogen houden dat de wijze waarop wij omgaan met de plaatselijke economie een essentiële factor is. De middenstand van Doetinchem heeft de afgelopen tijd niet alleen fors geleden door de crisis maar ook door het verkeersbeleid. De wethouder verkeer leek wel een nieuwe tekst voor een bekend lied van Boudewijn de Groot te hebben geschreven namelijk: Voor iedere weg die opengaat doe ik gelijk een andere weg weer dicht en nooit ontstaat er daardoor maar voor een moment voor de middenstand enig positief zicht! Lyceumkwartier; Keppelseweg; Europaweg zonder enig gevoel voor de middenstand werden deze wegen afgesloten, met als resultaat dat een aanzienlijk deel van de middenstand in dit gebied onder zeer zware druk staat. D66 vraagt zorg te dragen voor een integrale planning van alle werkzaamheden waardoor de uitvoering zo aansluit dat de middenstand maar ook de overige burgers daarvan minimaal hinder ondervinden. D66 ziet slotmanagement tbv het vastleggen van uitvoeringsperioden en EMVI als belangrijke instrumenten om verkeershinder te minimaliseren. Door een goed slotmanagement wordt ervoor gezorgd dat werken elkaar niet overlappen en (net zo belangrijk) niet te lang duren omdat ook de uitvoeringsduur wordt vastgelegd. Met EMVI (Economisch meest voordelige inschrijving) worden aannemers uitgedaagd om door slimmer te werken de verkeershinder nog verder terug te brengen. De aannemer die het minste verkeershinder veroorzaakt krijgt de meest punten en heeft dus de meeste kans op het werk. Twee goedkope manieren om verkeershinder tot een minimum te bepreken. Dit moet de ondernemers van Doetinchem na al de verkeersellende als muziek in de oren klinken. Er staan forse bezuinigingen op kunst en cultuur op stapel. Jongeren en hoger opgeleiden vestigen zich daar waar een goed huisvestingsklimaat is maar ook een kwantitatief en kwalitatief goed aanbod wat betreft kunst en cultuur. 1
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
Bij gebreke hiervan zullen deze groepen de gemeente verlaten en zich vestigen in een gemeente die hierin wel voorziet. Onnodig te zeggen dat hierdoor de plaatselijke economie nog meer onder druk komt te staan D66 ziet ook grotere mogelijkheden in het samen met de gemeenten in de regio vervullen van taken. ( regionale rekenkamer is slechts een voorbeeld) Doetinchem zou hierin in de ogen van D66 een veel actievere rol moeten gaan spelen. Wij zien voor de voorzitter van de regio Achterhoek hierin dan ook een taak. Wel moet gewaakt worden voor een houding waarin omliggende gemeenten zich ondergesneeuwd gaan voelen. Dus niet aangeven dat men zich bij Doetinchem mag aansluiten maar gezamenlijk op gelijkwaardige wijze overleggen welke gemeente welke taak het beste kan vervullen. Hierdoor ontstaan mogelijkheden voor: realiseren (regionaal) kostenreductie door bundel diensten en middelen; gaan en laten denktanken; stimuleren ondernemingszin; bieden ruimte aan (= laten doen) onderwijs door middel van workshops en masterclasses voor regionaal talent stimuleren alternatieve economie in regionaal verband; De gemeente regisseert en stelt zich open voor initiatieven onder het mom van ‘Ruimte voor verantwoord en voor eigen risico zelf doen’ Crisis is lastig, maar biedt ook kansen en een stimulans voor het begaan van onbetreden paden. Gebrek aan woonruimte voor jongeren? Stel leegstaande ruimte ter beschikking met de mededeling: maak er vooral naar eigen inzicht iets moois en bruikbaars van. Door bijvoorbeeld hergebruik van materialen. En als deal mag je een te bepalen tijd woonlastvrij wonen en daarna tegen een aantrekkelijke huur; Tel je zegeningen; sloop is geen vanzelfsprekende optie; Terecht wil het college de toch al stagnerende woningmarkt niet overvoeren met veel nieuwe koopwoningen maar probeert het wel te bouwen in het segment waar wel vraag naar is. Sinds 2005 vraagt D66 al om aandacht voor starters en flexibel bouwen, bouw appartementen met flexibele indeling en duplex. Goedkoper en daardoor makkelijker te financieren. Hierdoor ontstaat een spaarelement en vervolgens doorstroming wat ruimte geeft op de bestaande markt. Het biedt daarnaast ook mogelijkheden voor levensbestendigheid. Voorstellen zien wij komend jaar graag tegemoet. Ontwikkel (opdracht aan ambtenaren die je toch al hebt) regionale samenwerking tussen gemeenten, woningbouwstichtingen en zoveel mogelijk denkbaar te betrekken partijen op het gebied van woningbouw en infrastructuur. Niet nog meer nieuwbouw, maar bestaande bouw flexibiliseren, herkapitaliseren en daarmee inspelen op aard en omvang van de regionaal voorhanden woningvoorraad (door opa een appartement te bieden in de kom van het dorp met voorzieningen op loopafstand waardoor de vrijkomende gedateerde boerderij beschikbaar komt voor een zee aan mogelijkheden); Schaam u niet voor voortschrijdend inzicht. De werkelijkheid achterhaalt wel vaker mooie plannen. Doe verstandig en dus toch die ORW toch maar (even) niet. 2 10-11-2011
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
En dan bedoelen we niet het voortschrijdend inzicht van de wethouder om zijn belofte tot realisatie skatebaan na te komen door er een van Olympisch niveau aan te leggen namelijk die ORW, als die al aangelegd zou worden zal hij voor het verkeer toch niet nodig zijn Tel je zegeningen: herijk de talenten van je ambtenarenapparaat: wordt het voorhanden talent wel juist ingezet; kan door herverdeling van de werkzaamheden van gisteren en het verleggen van de aandacht aangesloten worden bij wat de samenleving vandaag van u vraagt? Voor wat hoort wat. Budget gekregen? Laat zien wat je ermee hebt gedaan. Aan projecten gewerkt? Hoe ging dat, wat was het resultaat en is dat conform verwachting? ESF-specialist en subsidieaanvragen verzorgt tegen passende vergoeding? Verantwoord maar. Hoe verhouden (verschil tussen de gewenste situatie en de weerbarstige praktijk) beleid en handhaving van en rond openbare orde zich binnen wettelijke kaders tot de mogelijkheden, talenten en beperkingen van het politiekorps? Zijn (en we weten hierop het antwoord niet, maar wellicht is pogen antwoord op de vraag te krijgen niet ondenkbaar) de al jaren onplaatsbare en niet-reïntegreerbare GSD-cliënten wellicht wel te betrekken bij (desnoods heel bescheiden) sociale activeringsprojecten op buurtniveau?; Zijn we in de begroting nog iets vergeten of staat er iets in waarvoor we ons in 2015 wellicht voor het hoofd slaan of misschien zelfs wel schamen? Tijdens een crisis moeten burgers betrokken worden bij de oplossingen. Hier past transparantie en duidelijkheid. Geen politiek in achterkamertjes of schemerige afspraken die later weer herroepen moeten worden. Geef de burgers het vertrouwen dat de politiek op de goede weg is. Dit jaar is Doetinchem geconfronteerd met het faillissement van een plaatselijk schuldsaneringbureau. Reeds jaren pleit D66 voor het in eigen hand nemen van deze problematiek. Samen met het opzetten van een eigen stadsbank en budgethulp kan hier zowel een efficiënter beleid ontstaan maar kunnen er ook middelen worden gegenereerd die bezuinigingen op de WMO kunnen voorkomen. Door bezuinigingen op de WMO zal ook de Wedeo het steeds moeilijker krijgen. De Wedeo zal steeds meer betaald werk moeten vinden voor haar werknemers. Een voorbeeld zou staddistributie kunnen zijn. Het mag dan een kleine inzet van de gemeente vergen maar kan grotere bezuinigingen op de WEDEO opvangen. Daarnaast ontstaat een nog aantrekkelijkere binnenstadklimaat voor bezoekers van Doetinchem. Nog een goede mogelijkheid voor WEDEO kan het digitaliseren van archieven en documenten worden. Steeds meer archieven moeten worden gedigitaliseerd. Ook komt er wetgeving die overheden gebiedt de archieven digitaal open te stellen voor burgers. Steeds meer overheden verplichten archiveringsbedrijven gebruik te maken van mensen op afstand van de arbeidsmarkt om het productiewerk tbv het digitaliseren uit te laten voeren. Een andere inkomstenbron voor de gemeente kan het fiscaliseren van boetes zijn. D66 pleit r al jaren voor het fiscaliseren van de boetes( handhavingsbeleid ) in plaats van deze in de rijkskas te laten vloeien. Verweer van het college dat inning een andere tak van sport is en beter aan het rijk kan worden overgelaten overtuigt ons niet. Onderzoek van D66 heeft wegen aangetoond waarlangs deze middelen zonder grote risico’s en kosten in de 3 10-11-2011
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
gemeentekas kunnen vloeien. Een harde toezegging hierover zien wij graag bij deze begrotingsbehandeling tegemoet. De logica ontgaat D66 van het voorstel tot invoering van toeristenbelasting. Tijdens invoering van de zondagopenstelling hebben wij gewezen op mogelijkheid tot aanwijzing toeristische gemeente. Dit zou het mogelijk maken iedere zondag koopzondag te houden en daardoor een aardige opsteker te zijn voor de toch al zo geplaagde middenstand. Het college gaf toen nadrukkelijk aan dat Doetinchem geen toeristische gemeente was. Invoering toeristenbelasting is dan dus onzinnig en zal niets opleveren. Resultaat; een gat in de begroting. Of het is wel een toeristische gemeente, is de toeristenbelasting zinnig maar dan verwachten we ook een voorstel voor iedere week koopzondag. D66 overweegt een motie in te dienen zulks te regelen. Anders heeft de toeristenbelasting geen andere zin dan het onnodig beschadigen van dat deel van de ondernemers die de toeristenbelasting moeten opbrengen en het genereren van veel nutteloze controle en inningskosten. Overigens zal deze belasting minimaal tot 1 januari 2013 dienen te worden uitgesteld aangezien de ondernemers reeds veel contracten voor 2012 hebben gesloten die zij niet kunnen openbreken. Zo nodig zal D66 hiervoor een amendement indienen. Tav van de nieuw op te richten nationale politie is het van belang dat de bereikbaarheid van de politie voor de burgers gewaarborgd wordt/blijft. Wij zien hier een belangrijke taak voor de portefeuillehouder. Dit kan door de gemeente grenzen los te laten en te kijken welke gebieden bij elkaar horen en deze samen te voegen. Voor Doetinchem zal theoretisch niet veel veranderen, omdat deze gemeente waarschijnlijk wel een “eigen” bureau blijft houden. Om goede politiezorg te kunnen waarborgen zou je naar een model kunnen kijken zoals nu praktijk is bij het gebied van een huisartsenpost (Didam-Zevenaar / Zelhem-Doetinchem). Hier kan de burgermeester zich hard voor maken. De samenwerking tussen gemeente en politie kan op diverse manieren worden bevorderd door van elkaars kennis gebruik te maken en overtreders aan te pakken op bestuursrechtelijke en strafrechtelijke manier. Gezamenlijke milieucontroles kunnen hierbij helpen. Tevens kunnen politiestudenten samen met verkeershandhavingteams worden ingezet. Studenten dienen te oefenen in uitschrijven van bonnen en het in uniform op straat te zijn. Op zich ziet D66 voldoende politie in de stad zelf. (fietsend / lopend en met de auto). Soms kunnen we nog net aan de kant springen. Het probleem is niet dat de agent niet de straat op wil! Maar zoals uit gesprekken met politieambtenaren bleek dat het gebrek aan voertuigen een groot probleem is. Naast het vele formulieren invullen. Tevens leeft de agent van de waan van de dag. Personeel staat bv ingepland voor een actie samen met medewerkers van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten maar doordat ’s ochtends andere zaken meer prioriteit krijgen moet men deze afzeggen. Voor wat betreft orde en (verkeers)veiligheid op het Simonsplein is D66 is van mening dat het Simonsplein tijdens de winkelopeningstijden fietsvrij dient te zijn. Indien je fietsers toestaat te fietsen kunnen ongevallen worden veroorzaakt door het verschil tussen het 4 10-11-2011
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
snellere (snor)fiets verkeer en het langzaam lopend publiek tussen Hamburgerstraat en Catharinastraat. Doetinchem wordt thans geplaagd door de vele werkzaamheden die dit jaar plaats vinden en nog niet zijn afgelopen. Doetinchem gaat voort in de vaart der volkeren. Belangrijk is dat de beide andere delen van de gemeente, Gaanderen en Wehl niet worden vergeten. Al lang zijn de problemen bekend op het industrieterrein Akkermansweide in Gaanderen. Veel bedrijven terreinen worden gerevitaliseerd. In overleg met ondermeer de IG&D worden beheersorganisaties voor de verschillende terreinen opgezet. Echter door de krimp bestaat een grote kans dat een aantal terreinen anders moeten worden ingedeeld of zelfs moeten worden veranderd in een woonwijk, park of anders. Laat deze ontwikkeling geen kans krijgen door gebrek aan revitalisering zoals dreigt bij Akkermansweide. Belangrijk is de verkeersveiligheid in Doetinchem. Daar wordt gelukkig niet echt op bezuinigd. Verkeersveiligheid ondervindt iedereen die aan het verkeer deelneemt. En dat zijn we natuurlijk allemaal. Omdat de plaats van bedrijventerreinen, scholen en andere publiekstrekkers van belang zijn voor de verkeersafhandeling dient er in Doetinchem een integrale visie te komen hoe om te gaan met de komende ontwikkelingen. Om deze visie door te rekenen is een goed verkeersmodel nodig. D66 is dan ook blij dat er nu een actueel verkeersmodel wordt gemaakt. In 2011 wordt een nieuw verkeersmodel gemaakt voor Doetinchem gebaseerd op het Nieuw Regionaal Model (NRM) waarin krimp en groei voor de komende 20 jaar zijn verwerkt volgens de laatste inzichten. Een perfecte start om de gevolgen van de krimp in de Achterhoek voor Doetinchem in beeld te brengen. In eerste instantie op verkeersgebied. Maar de ontwikkelingen in het model kunnen ook worden gebruikt om ontwikkelingen in en om Doetinchem vast te stellen voor bijvoorbeeld woningbouw, krimp, scholen, economische ontwikkelingen, enz. Dit is dan weer van belang voor de structuurvisie die nu wordt opgesteld. Het zou dit college sieren, een college dat enorme bezuinigen moet doorvoeren en waarschijnlijk nog veel meer moet bezuinigen met dank aan de 2e dip, om de verkeersituatie van Doetinchem tegen het licht van die nieuwe toekomstige ontwikkelen te houden. Niet vasthouden aan starre dogma’s maar van beleid naar uitvoering doorrekenen met het nieuwe model. In plaats van een plan maken en te laten goedkeuren door de gemeenteraad zou het een verhelderende werking hebben om samen met de raad een GGB (Gebieds Gericht Benutten) traject te doorlopen. Van beleid naar maatregelen in een aantal stappen waarbij de raad de kaders kan stellen, het college de kaders met de bestaande situatie kan confronteren en vervolgens samen met de raad scenario’s en maatregelen kan vaststellen voor de komende jaren. Het draagvlak voor het nieuwe beleid onder de burgers van Doetinchem zal alleen maar toenemen wanneer in een open en transparant proces goede scenario’s en maatregelen worden geformuleerd die rekening houden met de toekomstige ontwikkelingen. 5 10-11-2011
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
Dit proces hoeft trouwens geen jaren te duren. Integendeel. Voor de zomer 2012 kan dit nieuwe beleid als praktisch vertaald zijn. College durft u het aan? Een bekend spreekwoord in de gewone wereld is: de kosten gaan voor de baten uit. Maar er is een belangrijke platform dat deze wijsheid omdraait. En dat is het Europese platform. Europese subsidies zijn in de regel een goede aanjager voor nieuwe zaken. En brengen dus eerst geld op voordat je kosten maakt. Het is dus voor de gemeente heel aantrekkelijk om zich meer te verdiepen in Europese subsidies. Voor het aanvragen van Europese subsidies voor de gemeente Doetinchem is met name het EFRO, het Europees fonds voor regionale ontwikkeling, van belang. Dit fonds is opgericht om “regionale onevenwichtigheden” binnen de EU terug te dringen en om “achtergebleven regio’s” te steunen. Zij doet dit door zich toe te leggen op drie dingen: het bevorderen van de regionale werkgelegenheid; het verbeteren van de regionale infrastructuur; het stimuleren van het regionale MKB. Om van subsidies van dit fonds gebruik te kunnen maken dient wel voldaan te worden aan de voorwaarde dat de verleende subsidie door de overheid (centraal of decentraal) of door bedrijven wordt verdubbeld. Belangrijk is dus niet alleen het aanvragen van een subsidie, maar ook de promotie van het plan waarvoor subsidie wordt aangevraagd en het werven van sponsoren. Begint iemand al drie O’s te roepen? Heel goed. Door de nieuwe vorm van de samenwerking in de Achterhoek kunnen nu Europese meters worden gemaakt. In de praktijk betekent het bestaan van dit EFRO fonds dat voor veel plannen van D66 Doetinchem een subsidie zou kunnen worden aangevraagd. We zullen een aantal, misschien vrij voor de hand liggende voorbeelden uiteenzetten: = Het aanleggen van een dubbel spoor tussen Doetinchem en Arnhem. Dit zou een positieve invloed hebben op de regio Doetinchem, doordat de verbetering van de infrastructuur met zich mee brengt dat de regio gemakkelijker bereikbaar wordt voor individuen en bedrijven. De concurrentiekracht met andere regio’s zou dus worden verhoogd en dit heeft als resultaat dat meer mensen ervoor zullen kiezen zich in Doetinchem te vestigen. Maar ook dat bijvoorbeeld studenten er minder snel voor zouden kiezen te verhuizen naar de stad waarin zij studeren. Een regionale onevenwichtigheid zou hiermee dus deels worden teruggedrongen. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de bereikbaarheid van Doetinchem via de weg. = De door D66 Doetinchem in haar verkiezingsprogramma genoemde ontwikkeling van bedrijvigheid in de regio, door onder andere diversificatie van agrarische activiteiten, zou ook aanspraak kunnen maken op een subsidie. (Afhankelijk van de manier waarop dit zou moeten worden gerealiseerd natuurlijk) Het ontwikkelen en stimuleren van bedrijvigheid, van met name het MKB is namelijk een speerpunt van het EFRO. = Ook wordt door D66 Doetinchem in haar verkiezingsprogramma gesproken over het bevorderen van werkgelegenheid in de regio. Eventuele plannen om dit doel te realiseren komen ook in aanmerking voor subsidie van het EFRO. Naast het EFRO zijn binnen de EU oneindig veel subsidiepotjes voor onder andere duurzame ontwikkeling, stedelijke planning en ga zo maar door. Men zou bijvoorbeeld kunnen kijken 6 10-11-2011
Algemene beschouwingen 2012 e.v.
naar URBACT, een instantie die zich richt op investeringen in werkgelegenheid, de kenniseconomie en de stedelijke leefomgeving. Voor het verkrijgen van veel van deze subsidies is het echter wel bevorderlijk dat de activiteit waarvoor de subsidie verleend zou worden wordt opgezet in samenwerking met andere Europese regio’s. URBACT heeft bijvoorbeeld projecten gesubsidieerd die de gemeente Nijmegen samen met onder andere de gemeente Duisburg heeft opgezet. Dit is slechts een kort overzicht van de eindeloze subsidiemogelijkheden. Eigenlijk komt het erop neer dat voor alles wel een potje bestaat, je moet het alleen kunnen vinden en daarnaast goed kunnen lobbyen. Wij vragen het college daar komend jaar fors op in te zetten. D66 ziet onderwijs, zoals bekend, als een bijzonder belangrijk fundament voor de toekomstige economie. Om die reden verbaast het ons dat , terwijl wij het vanzelfsprekend vinden kinderen te verplichten tot het volgen van onderwijs, maar tegelijkertijd wij nog steeds niet voor een integraal veilige verkeerssituatie zorgen en wij het vervolgens accepteren dat de jeugd dagelijks zich als kamikazepiloten in het verkeer moet storten om naar school of huis te gaan. Zorgen maken wij ons om de situatie waarin een van de basisscholen wordt geconfronteerd met een zeer sterk dalend aantal leerlingen enerzijds door het feit dat op een aantal vakken het onderwijs onder de norm is en anderzijds doordat een substantieel aantal leerlingen dusdanige gedragsproblemen heeft dat de school een orthopedagoog heeft moeten inschakelen. Het hierbij inzetten van het CJG lijkt ons dringen gewenst. Tot slot, hebben we helemaal geen mening over de voorliggende begroting? Het grootste deel van deze begroting hebben wij in het voorjaarsdebat reeds vastgelegd, en geeft dus geen aanleiding op detail hier op in te gaan. En zeker niet op stoeptegelniveau zoals een aantal boekhouderpartijen plegen te acteren. D66 heeft dan ook gemeend deze begrotingsbehandeling aan te grijpen om doemdenken te verwerpen en positief vooruit te kijken. D66 lardeert dit met voorstellen en voorbeelden hoe de komende krimp effectief maar vooral positief het hoofd te bieden. Dit zou een Achterhoekse houding moeten worden. Wij hebben in de Achterhoek voldoende potentie om ons niet klein te laten krijgen door de krimp. D66 wil daar van harte aan meewerken door met een positief beeld en goede voorbeelden naar de toekomst te kijken.
7 10-11-2011