ALGEMEEN. Helaasiserdit jaarnoggeenregionale edi evoorjouw woonplaats. Kijkopwww.schoolwijzer.nl voormeerinfoover. jouwregio

AL GE ME E N

Hel a a si serdi t j a a rnogg eenr eg i ona l e ediev oorj ouw woonpl a a t s . Ki j kopwww. s c hool wi j z er . nl v oormeeri nf oov er des c hol eni n j ouwr eg i o.

Bezoek beslist de open dagen van een school voordat je een keuze maakt. Hieronder staan bijzondere scholen die een bezoek waard zijn! Met de presentatiepagina’s verderop kan je alvast kennismaken.

Open Dagen Planner

®

Een belangrijke stap bij je schoolkeuze.

NIEUWERKERK AD IJSSEL

Thorbecke Voortgezet Onderwijs VWO HAVO MAVO

ROTTERDAM

Thorbecke Voortgezet Onderwijs VWO HAVO MAVO

ROTTERDAM

Thorbecke Voortgezet Onderwijs VMBO b/k

ROTTERDAM

Rudolf Steiner College

ROTTERDAM

Montessori Lyceum Rotterdam

CAPELLE AAN DEN IJSSEL

IJsselcollege Wiekslag

ROTTERDAM

Grafisch Lyceum Rotterdam

ROTTERDAM

Gereformeerde Scholengemeenschap Randstad (Rotterdam)

ROTTERDAM

American International School of Rotterdam

GEMEENTE

SCHOOLNAAM

DATUM OPEN DAG do. 16 januari 2014

Meer open dagen? Kijk snel op

Win al je schoolspullen! Doe mee met de fotowedstrijd Kijk op pagina 52 van de VO Gids!

devogids.nl TIJDSTIP OPEN DAG BIJZONDERHEDEN 17:00-21:00 vanaf 19:30

ma. 11 november 2013

17:00-21:00

di. 11 februari 2014

VOORLICHTINGSAVOND voor ouders groep 8 leerlingen

OPEN LESMIDDAG (t.z.t. meer info op www.gsr.nl)

ma. 10 februari 2014

OPEN HUIS voor groep 8 leerlingen en hun ouders

vanaf 19:00

vr. 24 januari 2014

vanaf 19:30

di. 10 december 2013

vanaf 19:30

wo. 13 november 2013

OPEN LESMIDDAG (t.z.t. meer info op www.gsr.nl)

di. 11 februari 2014 za. 25 januari 2014

09:30-16:00 16:00-20:30

vr. 31 januari 2014

19:00-21:30

di. 11 maart 2014 di. 14 januari 2014

19:30-21:00

19:00-21:00

ma. 4 november 2013

14:00-16:00

wo. 26 februari 2014

19:30-21:30

do. 6 februari 2014

15:30-17:30

do. 6 februari 2014

14:00-16:00

wo. 22 januari 2014

19:00-21:00

wo. 26 februari 2014

13:30-15:30

wo. 12 februari 2014

10:00-15:00

za. 1 februari 2014

Voorlichtingen, rondleidingen en rondkijken in de school Voorlichtingen, rondleidingen en rondkijken in de school Voorlichtingsavond voor ouders Open lesmiddag 1, graag vooraf inschrijven via [email protected] Open dag middag Open dag avond Open lesmidaag 2, graag vooraf inschrijven via [email protected] Informatieavond Open Dag Open middag

Testdag Sport Breed en highschool Dans & Drama

do. 6 maart 2014

Informatieavond De data van proeftrainingen, testdagen en audities staan op www.tvo-rotterdam.nl Info avond vmbo sport & dans. Ouders/verzorgers krijgen informatie, de kinderen gaan dansen/ sporten OPEN HUIS Opgeven voor proeftrainingen of testdagen kan via www.tvo-rotterdam.nl Informatieavond over de highschool Hockey, Basketbal, Volleybal en Tennis. Informatieavond over de highschool Dans, de Creative highschool, Omega en Sport Breed Informatieavond over de highschool Voetbal Op www.tvo-rotterdam.nl staan alle data van testdagen e.d. aanmelden hiervoor via de website. Infoavond over de school en de onderbouwprofielen, Highschool Hockey, Highschool Dans & Drama Sport Breed en regulier Kom kennismaken met Sport Breed, Dans & Drama en regulier. Open huis

vr. 31 januari 2014

16:00-20:30

vr. 31 januari 2014

19:30-21:00

wo. 15 januari 2014

19:30-21:00

ma. 27 januari 2014

19:30-21:00

ma. 20 januari 2014

19:30-21:00

ma. 13 januari 2014

ma. 16 december 2013

19:30-21:00

(Duur: 6 jaar)

wo. 15 januari 2014

© OCGroep 2013

VO Gids ** Per 1 januari 2014 kun je sneller naar het MBO. * Leerlingen in het speciaal basisonderwijs gaan meestal na hun twaalfde naar het voortgezet speciaal onderwijs. Het vso is bedoeld voor lichamelijk gehandicapte jongeren, slechthorende/ziende jongeren, zeer moeilijk lerenden en voor langdurig zieke leerlingen van 12 tot 20 jaar op alle niveaus. (Duur: 6 jaar)

VMBO TL

VMBO GL

16:00-20:30

(Duur: 5 jaar)

BRUGKLAS VMBO KB

VOORTGEZET SPECIAAL ONDERWIJS*

(Duur: 3 tot 4 jaar, per 1/1/2014 3 jaar)

WADDINXVEEN CAPELLE A/D IJSSEL GOUDA

VMBO BB

(Duur: 3 jaar)

Kijk op www.devogids.nl voor de actuele open dagen!

RIDDERKERK ROTTERDAM ROTTERDAM

PRAKTIJKONDERWIJS

(Duur: 2 tot 3 jaar)

(Duur: 4 jaar) (Duur: 3 jaar bachelor plus 1 jaar master)

SPECIALISTENOPLEIDING

Vakcollege: Coenecoop College (Techniek en Mens & Dienstverlenen) Vakcollege: Comenius College (Techniek en Mens & Dienstverlenen) Vakcollege: De Meander (Techniek en Mens & Dienstverlenen) Vakcollege: Gemini College (Techniek en Mens & Dienstverlenen) Vakcollege: Scheepvaart en Transport College (Techniek) Wellantcollege VMBO Rotterdam

Bij alle VMBO’s: (duur 4 jaar**)

CATEGORAAL GYMNASIUM

HAVO ASSISTENTOPLEIDING

MIDDENKADEROPLEIDING

WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS (UNIVERSITAIR)

Gids

BASISONDERWIJS Duur: meestal 4 of 5 jaar. Maximumleeftijd 18 jr.

VWO

VOORTGEZET ONDERWIJS (Duur: 1 jaar, voor vmbo’ers die geen diploma hebben)

BASISBEROEPSOPLEIDING VAKOPLEIDING

HOGER BEROEPSONDERWIJS

MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS

HOGER ONDERWIJS vr. 24 januari 2014

19:00-21:00 18:00-20:00

wo. 26 maart 2014

11:00-14:00

za. 25 januari 2014

Op dit overzicht kun je ook precies zien waar je met je vo-diploma heen kunt. Lees hierbij ook het artikel “Kiezen!” op pagina 7. Voor het gebruik in de klas kunnen basisscholen dit schema downloaden via www.devogids.nl.

Open avond Open dag Open avond

Onderwijsschema Nederland

Voor ouders en leerlingen groep 8

Schoolcontacten (VO): Lindy van Munster (coördinatie) Annetta Koetsier Ingrid den Heijer Joyce Otte Katinka Hengst ADVIESWIJZER: Jacques Rutten Vormgeving en fotoredactie: CXN creatief bureau voor crossmediale communicatie (CXN.nl) - Amersfoort: René van Doorn, Marcel Melis, Peter Schipper en Mirelle Schouten Aan de VO Gids werken mee: Jette van der Heijdt (dataverwerking) Wilma van der Knaap (administratie) Marco van de Water (www.vandewatersolutions.nl) Redactieraad: Martin van den Bogaerdt (VOS/ABB ) Frank Cok (Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs) Sebastian Dingemans (VO-raad) Harm van Gerven (PO-raad) Gerda Hoekstra (Stichting Het Zelfstandig Gymnasium) Marjolein Wibier (LOBO en 5010.nl)

t ie

!

Uitsluitend basisscholen is het toegestaan kosteloos en zonder toestemming artikelen uit de VO Gids te kopiëren indien de inhoud wordt gebruikt voor onderwijsdoeleinden voor hun leerlingen. Voor alle anderen geldt dat niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De inhoud van de VO Gids en de website www.devogids.nl is met de grootste zorg samengesteld, maar de samenstellers kunnen geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor onverhoopte onjuistheden en/of wijzigingen.

n va Een

De VO Gids is een uitgave van de OCGroep. Directie: Axel van ‘t Hoen Lindy van Munster Nonnenwater 4 2801 VA Gouda 020-57.08.981 www.devogids.nl [email protected]

De keuze voor een middelbare school is één van de belangrijkste keuzes in het leven van een kind. Een keuze die je natuurlijk samen met je zoon of dochter maakt. De VO Gids kan je met deze keuze helpen. Maak van de schoolkeuze een mooie ontdekkingstocht. Ga samen op zoek naar een school die past bij je zoon of dochter. De VO Gids geeft je daarvoor goede informatie om je voor te bereiden. Er zijn veel scholen maar deze zijn allemaal heel verschillend, ook al geven zij op hetzelfde niveau les. Scholen bieden veel extra’s en/of onderwijs vanuit een speciale visie aan. Door de open dagen te bezoeken krijg je een goede indruk van de Het is handig als je (met hulp van anderen school. Bereid je op een open dag dan ook natuurlijk) bedenkt wat jij leuk vindt en goed voor. De VO Gids omvat de informatie wat goed bij je past. Zet daarom de stapom de juiste vragen te stellen. Kies, met pen die we voor je bedacht hebben op de behulp van de VO Gids, vier tot vijf scholen volgende pagina(’s) en maak dan pas je uit waarvan je denkt dat die aansluiten eerste keuzes. bij de wensen van jou en je kind. Gebruik daarvoor de SchoolWijzer van de VO Draai de VO Gids maar eens om, dan Gids (draai de VO Gids om). Daarin vind zie je in de SchoolWijzer uit welke schoje alle scholen in de omgeving. Lees in de len je kunt kiezen. Veel scholen bieden SchoolWijzer vooral de presentatiepaextra’s of hebben een speciale manier gina’s van de scholen. Bijzondere van lesgeven. Lees vooral ook de a 52 voor de nie uw scholen, die graag met jullie g in uitgebreide presentaties in de a e pp kennismaken. Ook SchoolWijzer. Deze scholen www.devogids.nl is een willen graag met je goede bron om scholen kennismaken. in jullie regio te vinden. Bedenk dat de wereld De SchoolWijzer op de voor je open ligt. Het internetsite van de VO maakt daarbij echt niet Gids biedt uitgebreide uit of je een hoge of lage mogelijkheden om schoscore hebt bij de eindde a len beter te leren kennen. toets, goed kan hardlopen in nD zen pe O dingen van de of rekenen. Het gaat erom wat jij leuk vindt! Want wat jij echt leuk Namens de VO Gids wens ik jullie vindt, daar word je ook goed in. veel plezier en wijsheid toe bij de keuze van de nieuwe school! Het is jouw toekomst, maak er wat van! Dit jaar ga jij een middelbare school kiezen. Een belangrijke stap in jouw toekomst. En die toekomst ligt voor je open. Misschien zit je al vol met plannen en ideeën? Dat komt dan mooi uit, want de VO Gids wil je graag helpen deze waar te maken. Want een goede start begint natuurlijk met een middelbare school die bij je past. De VO Gids helpt jou en je ouders (of verzorgers) om een goede keuze te maken. Er zijn veel scholen waaruit je kunt kiezen en de verschillen zijn groot. Hoe je erachter komt welke school bij jou past? Dat kun je zelf ontdekken.

ac

CONTACT: 020-57.08.981 [email protected]

Beste ouders1,

ge nA cti e!

Redactie: Ansje Bootsma Karin van Breugel Claudia Witteveen Kim Broos Liesbeth Rosendaal Lisette Blankestijn Lucy Beker Marie-José van der Wielen Machteld Wiegmans

ko

Uitgever: Axel van ‘t Hoen

Beste bijna-brugklasser,

K ij

De VO Gids wordt jou kosteloos aangeboden op De basisschool.

01

Colofon De VO Gids is een uitgave van de Onderwijs Communicatie Groep (OCGroep). De VO Gids is een initiatief van ouders die vinden dat er een betere informatievoorziening moet zijn voor groep 8 leerlingen en hun ouders bij de overgang naar het voortgezet onderwijs. De VO Gids is geheel onafhankelijk en verschijnt met 57 regionale edities op ruim 5.800 basisscholen. De VO Gids wordt gefinancierd door de deelnemende onderwijsinstellingen.

Axel van ‘t Hoen, vader van Freek (16) en Merel (15) en uitgever van de VO Gids

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders1 © OCGroep 2013

1: Lees: Ouders en/of verzorgers

02

Inhoud Kiezen is nog niet zo makkelijk. Vooral niet als er veel te kiezen is. Hoe vind je die school die het beste bij jou en jouw talenten past, waar jij het naar je zin zult hebben, waar jij je het beste zult ontwikkelen? Met deze 9 stappen, met de bijbehorende artikelen, helpt de VO Gids jou en je ouders bij het kiezen.

Kies samen dé school met de VO Gids

in 9 stappen

1

Samen lezen! Waar liggen jouw talenten? Kijk eens wat je sterke punten zijn. Ben je praktisch, technisch, behulpzaam, sportief of creatief? Kun je goed met kinderen of dieren omgaan? Leer je makkelijk, ben je goed in rekenen of spreek je al Engels? En: wat geeft je de meeste voldoening? Zoek een school waar je talenten tot bloei kunnen komen.

Iedereen heeft talenten. Vooral jij. 04

2

Samen lezen! Kijk naar het schooladvies dat de basisschool je heeft meegegeven. De meesters en juffen hebben de kinderen de afgelopen jaren goed leren kennen en adviseren op welk schoolniveau zij het beste tot hun recht zullen komen: praktijkschool, vmbo, havo of vwo.

De eindtoets. Adviserend of bepalend? 14 Kiezen! Welke schoolsoorten zijn er? 07

3

Speciaal voor jou! Wat wil je later (misschien) worden? Vind je mensen helpen leuk? Help je graag met klussen of hou je erg van lezen? Op havo en vwo zit je veel met je neus in de boeken en daar moet je wel van houden. Op het Vakcollege krijg je extra veel praktijkvakken, misschien is dat dan iets voor jou? Of ben je een echte studiebol en weet je nu al zeker dat je naar de universiteit wilt? Dan is het vwo of het gymnasium wel wat voor je.

Zó krijg je later het beroep dat bij je past. 12

4

Samen lezen! Heb je een passie voor sport of wil je iets speciaals? Sommige scholen hebben een extra aanbod, lessen die andere scholen niet hebben. Bijvoorbeeld een tweetalige opleiding, extra talen (Chinees!), meer praktijklessen, wetenschap en onderzoek of les in een groene of maritieme sfeer. Goed om te weten wat er mogelijk is.

LOOT-school voor topsporters. 36 Wat is hier speciaal? 22

5

Samen lezen! Wil je een school met een bijzondere aanpak, met meer aandacht voor creativiteit, dans of muziek? Of vind je een openbare of een school met een bepaald geloof belangrijk?

Montessorionderwijs: meer dan een diploma. 32 De vrijeschool, buitengewoon onderwijs: met hoofd, hart en handen. 30 Je past helemaal op een zelfstandig gymnasium! 34 Openbaar onderwijs maken we samen. 28 VO Gids

6

Speciaal voor ouders! Digitaal onderwijs? Moet je daar op letten? En is het wel zo belangrijk? Twee deskundigen helpen met deze vraag.

7 8

Samen lezen! Een góede school helpt jou natuurlijk in ieder geval aan een goed diploma. Maar hoe weten jij en je ouders hoe de kwaliteit van een school is?

De opbrengstenkaart, de cijfers van een school & het Kennemer College als schoolvoorbeeld. 44

Speciaal voor jou! Wil je naar dezelfde school als je klasgenootjes of juist niet? Kies vooral zélf, en doe niet wat je huidige klasgenoten doen. Je hebt zo weer nieuwe vrienden.

Tips en trucs voor nieuwe vrienden. 10

9

Inhoud

03

Go digital... or not? 38

Samen lezen! JA! Nu gaan we echt kiezen! Met de stappen die jullie nu genomen hebben draai je de VO Gids om en kun je de scholen uitkiezen die bij jou passen! Kies er een paar (drie tot vijf) en ga eerst de open dagen bezoeken! Gebruik de SchoolWijzer en de presentaties van de scholen om je ‘short-list’ te maken.

SchoolWijzer & de OpenDagenPlanner, draaien maar die gids! Goed voorbereid naar de open dag! 50 Straks aan

de mobiel? Lees deze tips van Hi. 26*

Ook leuk! Je schoolspullen voor niks! 52

Doe mee met onze fotowedstrijd en win voor € 100,- schoolspullen.

BN’ers over hun VO-tijd! 46

Hoe waren zij op de middelbare school? En hebben ze nog goede tips voor jou als aankomend middelbare scholier? Daar kunnen Hannah, Rámon, Lisette en Liza over meepraten.

Eersteklassers vertellen: zó is het op de middelbare school. 20 Ook kinderen hebben rechten. Je hebt bijvoorbeeld recht op onderwijs. 16*

En als de keuze gemaakt is... Druk? Velen kunnen het! Dus jij ook. 18

Het wordt best druk straks op het vo. De VO Gids helpt je al vast met de voorbereiding.

Web Etiquette? Wa’s dat nou weer…..? 40

Je gaat straks ook veel meer van het internet gebruik maken. Daar zijn spelregels voor om jou en anderen niet in de problemen te brengen. De VO Gids geeft een heldere handleiding.

Vaak is het even wennen, soms wat langer. 42

De nieuwe school is een grote stap. Vaak is het gewoon wennen, maar soms is er meer. De meest voorkomende problemen, ervaringen van leerlingen en hun ouders, en oplossingen.

De schoolkosten en hoe het nou precies zit. 48

Voortgezet onderwijs in Nederland is in principe gratis. Maar er zijn toch nog genoeg kosten. Over wat je wel en niet hoeft te betalen.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders * Artikelen met een * vallen niet onder verantwoordelijkheid van de redactie, maar voldoen wel aan de acceptatiecriteria van de VO Gids (zie www.devogids.nl/acceptatie).

04

Talent & Motivatie Sterke kanten ontdekken en gebruiken. Door Kim Broos, kinder- & jeugdpsycholoog

Nog even en je kind gaat naar het VO. Dat betekent ook dat er belangrijke keuzes aan komen. Want welke school wordt het, welk niveau, welk profiel straks? Dat zijn allemaal zaken die van invloed zijn op de toegang tot vervolgstudies en beroepen later. Dit is dus een goed moment om samen eens na te denken: Wat wil mijn kind straks? Welke studies en beroepen spreken mijn zoon of dochter aan? En wat kan hij* eigenlijk? samen met de Stichting Emergo (zie kader) Vind een helpt de VO Gids jullie op weg.

school die aansluit bij je talenten of die Ergens talent voor hebben beteje helpt deze te kent dat je er een natuurlijke aanleg voor hebt, je pakt het makkelijk op. ontdekken! Daarnaast is er motivatie: de wil om er Jeroen Huijben, winnaar van een bronzen, zilveren en gouden medaille bij de Internationale Wiskunde Olympiade in 2011, 2012 en 2013. In Santa Marta, Colombia, juli 2013. Foto: Birgit van Dalen.

Ontdek je talenten, samen met je ouders en je school. Je schoolkeuze is natuurlijk belangrijk en ook heel leuk. De VO Gids helpt jou en je ouders om deze keuze goed te maken. Nog leuker wordt het als je een school vindt die aansluit bij jouw talenten of een school die je de ruimte geeft om deze te ontdekken! Maar ja, wat zijn die dan... Misschien weer je dat nu al. Maar als je dat nog niet weet, geen zorgen! Iedereen heeft een talent. En dat talent hoeft niet uniek te zijn.

voor te gaan. Vaak gaan talent en motivatie hand in hand, want als iets je goed afgaat, vind je het vaak leuk en doe je harder je best. Om succesvol te zijn is de combinatie van talent en motivatie nodig: mensen kunnen talenten hebben, maar niet gemotiveerd zijn ze te gebruiken. Dan blijft succes uit. En andersom kun je pas ontdekken dat je ergens goed in bent als je het minstens leuk genoeg vindt om het een aantal keer te doen! Iedereen heeft zijn eigen unieke combinatie van talenten en motivaties, die je geschikt maakt voor bepaalde bezigheden, en minder geschikt voor andere. Als je jouw kind wil helpen zijn talenten maximaal te benutten is het dus heel belangrijk ze eerst te ontdekken. Onze tips van (ervarings)deskundigen zoals ouders, leraren en Stichting Emergo kunnen hierbij misschien helpen.

VO Gids

> Soms zijn zelfs eigenschappen die jij niet altijd kan waarderen toch ook echt talenten die van waarde kunnen zijn. Marga, moeder van Eva (10) en Iris (12): “Eva kan eindeloos discussiëren over van alles en nog wat. Mijn man en ik zeggen wel eens grappend dat ze zo de politiek in kan. Maar hoewel het wel eens irritant is, moet ik toegeven dat ze best goed is in scherpe argumenten bedenken en prima kan verwoorden wat ze vindt.” > Zoek dus ook niet alleen op rapporten en CITO-uitslagen naar de talenten van je kind. Kijk ook waar zijn krachten liggen in bijvoorbeeld zijn sociale leven, tijdens sport of hobby’s, en natuurlijk waar hij blij en enthousiast van wordt. Karien van Hinsberg (decaan Graaf Huyn College, waar veel aandacht wordt besteed aan talentontwikkeling): “Onder welke omstandigheden functioneert je kind het beste? Dat is essentieel om te ontdekken waar zijn talenten en motivaties liggen.” > Niet alleen het heden is van belang. Karien van Hinsberg: “Kijk terug naar hoe je kind was van nul tot nu. Waar speelde het mee? Waar had het plezier in? Waar was en ben je trots op? Dat zijn vaak belangrijke aanwijzingen voor die natuurlijke aanleg.”

05

> Besef allereerst dat er heel veel dingen zijn waarin iemand getalenteerd kan zijn. Bekende voorbeelden zijn ‘goed in talen’, ‘creatief’ of ‘sportief’. Maar ook andere zaken zijn belangrijk. Is je kind een echte teamplayer of werkt hij het beste alleen? Is het een binnenkind of een buitenkind? Werkt hij graag met mensen of liever met dingen? Gebruikt hij liever handen of hoofd? Anton Philips, oprichter van Stichting Emergo: “Kijk naar je kind! Waar ligt zijn kracht, wat geeft hem voldoening en welke vaardigheden gebruikt hij het liefst?”

In dit artikel staat hoe jouw ouders of school je kunnen helpen de juiste studie of het ideale beroep of beroepsrichting voor jou te vinden. Maar zelf kun je ook veel doen! > Denk allereerst eens heel goed na over wat jij leuk en interessant vindt. > Met welk onderwerp was ik bezig? Sport, computergames, vrienden of vriendinnen, woorden, getallen, muziek. > Was er veel uitdaging in wat ik deed, kreeg ik waardering en erkenning, was ik graag verantwoordelijk, was ik gericht op een doel, was er veel afwisseling, was er veel vrijheid of waren er juist regels (zoals bij voetballen)? > Wat deed ik eigenlijk. Was ik aan het onderzoeken, dingen aan het leren, aan het organiseren, was ik anderen aan het betrekken of leiding aan het geven, trad ik op voor publiek, maakte of repareerde ik dingen? > Welke plaats nam ik in als ik samen met anderen iets deed. Deed ik vooral mijn eigen ding, kwam ik met de ideeën, of nam ik de leiding? En wat maakte het leuk voor me? Waar werd ik blij van. > Stel jezelf daarbij vragen over het heden en verleden, zoals: > Waar was en ben ik goed in? > Waar werd en word ik blij van? > Waar was en ben ik trots op? > Laat je niet te veel leiden door wat vrienden en mensen in je omgeving doen! Het kan nu aantrekkelijk lijken om naar dezelfde opleiding te gaan als je beste vrienden, maar je maakt daarmee ook een belangrijke keuze voor je toekomst! > Denk dus verder dan alleen de studie, want die duurt maar een paar jaar. Het gaat om de lange termijn, om het beroep dat je misschien wel je hele leven houdt. > Laat geld geen te grote rol spelen. Geld is niet het belangrijkste, maar bovendien is je kans op financieel succes toch het grootst als je iets doet waar je talent en passie voor hebt! > Als je een paar ‘kansmakers’ (een juiste studie of passend beroep) hebt, bestudeer ze goed! Kijk niet alleen naar de inhoud van het beroep of de studie, maar ook bijvoorbeeld of de manier van werken / lesgeven bij je past. > Heb je echt geen idee? Of blijf je twijfelen? Schakel gerust hulptroepen in, via school of je ouders. Dat is bij zo’n belangrijke beslissing echt de moeite waard!

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

06

> Vinden jij en je kind het moeilijk te ontdekken welke talenten hij bezit en dus welk beroep of welke studie bij hem past, aarzel dan niet om hulp in te schakelen van professionals. Via school of bijvoorbeeld een bureau voor studieadvies of talentontwikkeling. Laat je kind ook eens de tips “Speciaal voor jou!” lezen, op de vorige pagina. Als je weet waar de krachten van je kind liggen, komt de volgende vraag: Hoe ontwikkel en stimuleer je dit? School speelt daarin een rol, maar als ouders kun je ook veel doen.

Anton Philips aan het werk, initiatiefnemer van Emergo.

Voor dit artikel werden we geïnspireerd door Stichting Emergo. Zij helpen scholieren te ontdekken waar hun specifieke talenten en drijfveren liggen. Daarvoor hebben ze interactieve programma’s ontwikkeld die klassikaal worden gegeven op scholen die echt willen dat hun leerlingen een goede studie- en beroepskeuze maken. Dat gebeurt door hen te laten kijken naar dingen die ze eerder met plezier en voldoening gedaan hebben. Uiteindelijk leidt dit tot hun persoonlijk ‘MotivatieKompas’. Door hun MotivatieKompas te vergelijken met een mogelijk beroep kunnen zij de juiste keuze maken voor profiel, studie of loopbaan. Oprichter Anton Philips zet zich al 30 jaar in voor talentontwikkeling: “Ieder mens is een individu. Daarom is het heel belangrijk om bij iedereen naar de specifieke talenten te kijken en naar de omstandigheden waarin die het beste ontwikkeld kunnen worden.” Het doel van Stichting Emergo is dat het zo in de toekomst steeds makkelijker wordt om de juiste persoon voor de juiste baan te krijgen; fijn voor de werknemer en voor de werkgever! Philips: “Als je bij het onderwijs begint, geef je jongeren de beste kans op een loopbaan waarin ze hun talenten maximaal kunnen ontwikkelen en met voldoening kunnen werken.” Voor meer informatie over Stichting Emergo: http://www.stichtingemergo.nl

> Besef dat je kind niet alleen van school en huiswerk leert. Geef hem ook thuis de kans andere sterke kanten te ontwikkelen, zoals sociale, creatieve en sportieve talenten. Erik, vader van Mark (14) en Esther (11): “School gaat allebei mijn kinderen vrij makkelijk af. Daarnaast is Mark erg sportief; hij hockeyt op een hoog niveau en is er ook erg gek op. Hij denkt er zelfs over de opleiding tot sportleraar te gaan doen. We hebben dan ook afgesproken dat hij, zo lang hij zijn cijfers houdt zoals ze nu zijn, wat extra uurtjes op het hockeyveld mag doorbrengen, onder andere als coach van de mini’s.” > Bedenk als ouder goed waarom je voor een bepaald VO kiest. Anton Philips: “Het gaat niet zozeer om de hoogste opleiding, maar welke het beste bij het kind past. Dat zorgt ook voor het meeste geluk in het uiteindelijke werk.” Zo doen jongeren die baat hebben bij structuur het veel beter op het hbo dan op de universiteit, waar je veel meer losgelaten wordt. En de vakopleidingen van het vmbo zijn perfect voor jongeren met een specifieke interesse, die bijvoorbeeld graag met hun handen werken of een passie hebben voor de zorg. > Lees je samen goed in over alle studiemogelijkheden die er zijn. Welke vaardigheden zijn nodig om de opleiding succesvol af te ronden? Wat kan je kind er later mee? Passen zowel de studie als de beroepsmogelijkheden bij je kind? > Heeft jouw kind een overduidelijk talent? Leg daar dan niet alle nadruk op. Hij heeft er ongetwijfeld nog meer en misschien ligt zijn passie daar juist wel. Vergeet in zo’n geval niet dat die motivatie echt essentieel is. > Weet je kind zelf al heel goed voor welke studie of beroep hij wil gaan, steun en stimuleer dat dan. Maar wees voorzichtig; sommige kinderen kunnen onzeker en faalangstig worden als iedereen maar blijft zeggen hoe goed ze ergens in zijn. *Overal waar in dit artikel ‘hij’ staat, kun je natuurlijk ook ‘zij’ lezen!

VO Gids

07

Kiezen! Door Lisette Blankestijn

Yes, groep 8! Het laatste jaar van de basisschool. Veel leerlingen vinden dit een erg leuk jaar. Misschien ga je op kamp of doen jullie een musical? Groep 8 is ook een spannend jaar. Voordat al die leuke dingen beginnen, krijg je waarschijnlijk veel toetsen. Tegelijkertijd moeten jij en je ouders gaan nadenken: naar welke school ga je volgend jaar? Welke school moet je kiezen? Dat hangt van heel veel dingen af. Van wat je kunt, bijvoorbeeld. En van wat je leuk vindt. Of je ver wilt fietsen. Of niet. En van nog veel meer dingen.

een beetje waar je aan toe bent. In ieder geval krijg je een definitief advies in groep 8. Je krijgt het advies in een brief of tijdens je rapportbespreking.

Wat kun je? Het advies van de basisschool

Hoe weet school eigenlijk wat ze moet adviseren? De leerkrachten kennen je waarschijnlijk al jaren en weten hoe je het doet, op school. Ze kijken naar je rapporten van de afgelopen jaren. En waarschijnlijk doe je een eindtoets, Cito of NIO. Heb je een keer een stinkbom laten afgaan in de klas? Een bal door de ruit getrapt? En ben je nu bang voor een laag advies? Geen paniek. Bij het advies kijkt je leerkracht naar wat je weet, of je makkelijk leert, of je een doorzetter bent. Kattenkwaad heeft daar geen invloed op.

De meesters en juffen van de basisschool willen dat je terechtkomt op een schoolniveau dat bij je past. Niet te hoog en niet te laag. En de scholen voor voortgezet onderwijs willen graag leerlingen waarvoor hun lessen niet te makkelijk en niet te moeilijk zijn. Daarom adviseert de basisschool welk schoolniveau het best past bij jou. Misschien heb je in groep 7 al een voorlopig advies gekregen. Dan weet je al

>>

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Welke schoolniveaus zijn er?

(Zie ook het schema op de laatste pagina van de VO Gids)

8

Praktijkonderwijs (Pro) (4 jaar) Op het Praktijkonderwijs leer je hoe je moet werken, zodat je na school meteen aan de slag kunt. Ook leer je koken, klussen in huis, hoe je rekeningen moet betalen en formulieren moet invullen. Je krijgt les in een kleine groep. Veel leer je in de praktijk, tijdens een stage bij een bedrijf. Veel leerlingen die het goed doen op het Praktijkonderwijs gaan na hun examen verder leren op een ROC. Ze volgen daar dan middelbaar beroepsonderwijs (mbo, niveau 1 of 2). Vmbo (4 jaar) Vmbo is een afkorting van Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs. Op het vmbo bereid je je dus voor om een beroep te gaan leren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Andere vmbo’ers stromen door naar de havo. In de eerste twee jaar krijgt iedereen dezelfde vakken. Daarna kies je een sector. Je kunt kiezen uit Zorg en Welzijn, Techniek, Economie of Landbouw. Na twee jaar kies je ook een leerweg: > Theoretische leerweg (vmbo-tl) , ook mavo genoemd Deze leerweg past bij je als je niet veel moeite hebt met leren en als je nog geen beroepsopleiding wil kiezen. Vmbo-tl bereidt je voor op de vakopleidingen en de middenkaderopleidingen (niveau 3 en 4) in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). Soms kun je ook doorstromen naar havo 4. Maar let op: daar zijn regels voor, die hebben met je vakkenpakket te maken. > Gemengde leerweg (vmbo-gl) Als je weinig moeite hebt met leren en je weet al welke beroepsopleiding je wil gaan doen, dan is vmbo-gl misschien iets voor jou. Deze leerweg bereidt je voor op de vakopleidingen en middenkaderopleidingen in het mbo (niveau 3 en 4). Vanaf deze leerweg kun je niet doorstromen naar de havo. > Kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo-kbl) De kaderberoepsgerichte leerweg is vooral praktisch. Je bereidt je hiermee voor op de vakopleidingen en middenkaderopleidingen in het mbo (niveau 3 en 4). > Basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-bbl) Als je de basisberoepsgerichte leerweg doet, kun je daarna naar de basisberoepsopleidingen in het mbo (niveau 2). Deze leerweg past bij je als je heel praktisch bent ingesteld. Je bent liever bezig dan dat je met je neus in de boeken zit. >Vakcollege Misschien weet je al in welke richting je wil gaan werken. Je wil bijvoorbeeld op een kantoor werken, of in de bouw, de verpleging of in een restaurant. Dan kun je ook naar een vakcollege gaan. Dan ga je naar een vmbo-school waar je meteen aan de slag gaat in jouw favoriete richting. Je leert vanaf de eerste dag een echt vak. Als je je vmbo-diploma hebt, stroom je door naar het mbo en twee jaar later heb je een diploma waarmee je makkelijker een baan vindt.

Leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) Misschien kun je naar het vmbo, maar heb je daar extra ondersteuning bij nodig. Dan vertelt je leerkracht je dat je ‘leerwegondersteuning’ (of ‘lwoo’) nodig hebt. Als je op een school zit waar groep 8 de Cito-toets doet, hoef je waarschijnlijk niet mee te doen. Je gaat wel een dag een andere toets maken. Meestal doe je dit op een middelbare school. De vmbo-school beslist namelijk of je lwoo kunt krijgen. Niet alle vmbo-scholen geven lwoo. En de scholen die lwoo aanbieden, kunnen zelf bepalen hoe ze dat doen. Met extra kleine klassen bijvoorbeeld, zodat de leraren meer tijd voor je hebben. Of met bijlessen of huiswerkbegeleiding. Veel kinderen zijn blij dat ze lwoo hebben. Als je op de basisschool vaak onvoldoendes haalt, lukt het op het vmbo met de lwoo vaak wel!

Havo (5 jaar) Havo is een afkorting van Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs. De havo bereidt je voor op een hogere beroepsopleiding (hbo). Je kunt met een havo-diploma ook doorstromen naar 5 vwo. Als leren en zelfstandig werken je niet veel moeite kosten, past havo bij je. Vwo (6 jaar) Het vwo bereidt je voor op de universiteit of een hbo-opleiding. Als je leren en zelfstandig werken makkelijk vindt, past het vwo bij je. Je bent nieuwsgierig en vindt het leuk om dingen zelf uit te zoeken. Er zijn drie soorten vwo: atheneum, gymnasium of technasium. > Het atheneum is vwo zonder extra’s. > Een gymnasium is hetzelfde als atheneum, maar dan met Latijn en Oudgrieks. > Een technasium heeft ook hetzelfde niveau, maar dan met extra aandacht voor techniek. Je krijgt vakken als Onderzoeken en Ontwerpen. Meer informatie op www.technasium.nl. Naar de brugklas Omdat het bij veel kinderen niet meteen duidelijk is welk niveau ze aankunnen, hebben veel scholen een brugklas. Dan zitten kinderen van verschillende schoolniveaus door elkaar. Bijvoorbeeld: een brugklas voor vmbo-tl en havo. Zo’n brugperiode duurt een jaar, soms twee of drie jaar. In die tijd wordt duidelijk welk niveau bij je past.

Wat wil je?

Weet je je advies? Mooi, dan kun je een school gaan kiezen waar ze op jouw niveau lesgeven. Die scholen kun je vinden in de SchoolWijzer van de VO Gids (gids omdraaien).. Lees vooral ook goed de presentaties van de scholen in deze VO Gids. Deze scholen informeren je alvast uitgebreid. Ga ook naar zoveel mogelijk open dagen om rond te kijken en sfeer te proeven. Scholen laten zich dan van hun allerbeste kant zien. Loop dus ook eens op een gewone dag de school

VO Gids

9

HOE BELANGRIJK IS JE ADVIES EIGENLIJK? Daarover lees je meer in het artikel, ‘De eindtoets. Adviserend of bepalend?’

binnen. Het artikel over open dagen in de VO Gids helpt je bij de voorbereiding. Op alle scholen is de lesstof belangrijk. Je moet tenslotte over een paar jaar je examen halen. Ook willen alle scholen graag dat je je fijn voelt op school en dat leerlingen en leraren prettig met elkaar omgaan. Maar daarnaast hebben veel scholen nog iets extra’s. Wat dat is, staat soms op het bord op de deur of je hoort het al aan de naam van de school. Je kunt ook kijken op www.devogids.nl. Daar vind je alle scholen in jouw buurt.

Kom je van het speciaal basisonderwijs? Dan bespreken de mensen van school die jou goed kennen met elkaar welke school goed bij je zou passen. In het najaar maken de meeste sbo-leerlingen nog een test. Ook komen er mensen vanuit de middelbare school kijken bij jou op school. Als dat allemaal achter de rug is, komt er een advies. Dat advies moet je opvolgen. De meeste sbo-leerlingen gaan naar het praktijkonderwijs of vmbo met leerwegondersteuning (lwoo). Sommige scholen voor praktijkonderwijs hebben ook een afdeling voor vmbo-bbl of ze werken daarmee samen. Dat is handig voor als het nog niet helemaal duidelijk is wat jouw niveau is. Bijna tweederde van de sbo-leerlingen haalt na een paar jaar een diploma!

groot dan je zou denken. Openbaar? Protestants-christelijk? Islamitisch? Katholiek? Oecumenisch? Openbare scholen zijn opgericht door de overheid. Er is plaats voor iedereen die zich op tijd aanmeldt. Ook zijn er scholen met een godsdienstige basis: een bepaald geloof. Meestal laten die scholen iedereen toe die zegt die godsdienst te respecteren. Je hoeft dan niet zelf hetzelfde geloof te hebben. Hoe het precies zit, staat in de schoolgids of op de website van de school. Soms is er wel een wachtlijst. Help, ik verdwaal! Van de basisschool naar de middelbare is een grote stap. Als een grote school je te druk lijkt, kun je uitzoeken welke scholen minder leerlingen hebben. Maar kijk ook hoe een school is georganiseerd. Grote scholen zijn vaak gesplitst in kleine afdelingen, met eigen kluisjes en lunchtafels, en een eigen administratie en conciërge. Zo’n school voelt dan minder

Onderwijsvormen Je kiest niet alleen voor een niveau, maar ook voor een onderwijsvorm. Veel scholen geven ongeveer op dezelfde manier les, maar er zijn ook andere onderwijsvormen. De aanmeldingsprocedure Hoe moet je je inschrijven op een vo-school? Dat hangt af van de regels in de gemeente waar de vo-school staat waar je naartoe wil. Meestal moet je je inschrijven bij de school. Kijk op de website van de school wanneer en hoe dat moet. Soms verloopt de inschrijving via je basisschool. Zorg dat je je op tijd aanmeldt. Begin daar dus direct na het bezoeken van de open dagen mee!

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

10

12 tips & trucs voor nieuwe vrienden Door Kim Broos, kinder- & jeugdpsycholoog

Nieuwe vrienden en vriendinnen op je nieuwe school, dat wil iedereen wel. Maar soms heb je wat hulp nodig. De VO Gids geeft je tips en trucs.

1

Kijk verder dan je neus lang is Het is een grote valkuil waar veel kinderen in trappen: je komt op je nieuwe school en zoekt alleen contact met kinderen die je al kent. Of kinderen waarvan je op het eerste gezicht denkt dat ze bij je passen. Maar je zult veel meer vrienden maken wanneer je openstaat voor iedereen van je nieuwe school en klas! Uiterlijk en eerste indrukken zeggen wel iets over een persoon, maar zeker niet alles!

2

wees niet te onzeker Veel kinderen denken dat zij de enigen zijn die nog niet zo veel mensen op school kennen. ‘Niemand zit op mij te wachten, ze hebben vast al vrienden zat’. Maar als je logisch nadenkt, ben je natuurlijk helemaal niet de enige die in deze situatie zit. Voor bijna iedereen is alles nieuw en spannend. Durf dus contact te zoeken!

3

wees eerlijk Er is niks mis mee als je eerlijk zegt dat je nog niet zo veel mensen kent en graag nieuwe vrienden zou willen maken. Sterker nog: veel kinderen zullen het dapper vinden en vertellen dat dat ook voor hen geldt!

4

Wees jezelf! Misschien denk je dat je meer in de smaak valt als je je op een bepaalde manier gedraagt. Of als je bepaalde kleren aanhebt of met bepaalde mensen omgaat. Maar wanneer je je anders voordoet dan je eigenlijk bent, is dat ontzettend vermoeiend want het kost veel energie. Bovendien is het heel moeilijk vol te houden. Wanneer je gewoon jezelf bent en vriendelijk doet tegen anderen, zul je makkelijk een paar leuke vrienden vinden.

VO Gids

Vraag! De beste start van een gezellig gesprek is vragen! Vraag andere kinderen dingen over zichzelf. Iedereen vindt het leuk om iets over zichzelf te vertellen, dat streelt hun ego. Vaak vragen ze ook iets terug en voor je het weet heb je een gezellig gesprek! Zo heb je een veel betere start dan wanneer je meteen heel veel over jezelf gaat praten. Dat vinden mensen vervelend en het stoot ze af.

6

Ga bij een club Op het voortgezet onderwijs is schoolwerk erg belangrijk en het neemt veel tijd in beslag. Clubjes op school, zoals toneel of muziek, zijn dan een goede manier om medeleerlingen beter te leren kennen buiten de lessen om.

7

Gebruik de pauze goed Pas op dat je niet de hele pauze bij één groepje met kinderen die je al goed kent blijft staan. Zo leer je nooit nieuwe mensen kennen! Wandel eens rond en spreek anderen aan! Samen gaat dat zelfs nog makkelijker dan alleen.

iets aan extreme verlegenheid 12 Doe Iedereen vindt nieuwe mensen en omgevingen spannend. Een beetje verlegen zijn we soms allemaal. Maar merk je dat het bij jou niet minder wordt na een tijdje? Zit het je zo dwars dat je er dingen door gaat vermijden? Of kun je je niet meer op je schoolwerk concentreren? Dan is het slim om er iets aan te doen. Er zijn veel cursussen waarin je leert omgaan met andere mensen en je eigen onzekerheid. Vaak worden ze zelfs op school aangeboden. Ook je mentor, een schoolpsycholoog of kinderpsycholoog kunnen je helpen.

11

5

8

Heb er vertrouwen in Zoals voor bijna alles geldt ook bij vrienden maken: geloof in jezelf. Zeg regelmatig tegen jezelf dat je vast snel nieuwe vrienden zal maken. Maak ook eens een lijstje van al jouw sterke punten en wat jij je toekomstige vrienden allemaal te bieden hebt. Hierdoor is je houding heel anders dan wanneer je er zelf totaal geen vertrouwen in hebt. Je voelt je zekerder en optimistischer, en dat straal je ook uit!

9

Geef het de tijd Een vriendschap ontstaat niet van de ene op de andere dag. Vooral wanneer je weinig mensen kent op je nieuwe school zal het in het begin een beetje raar en alleen aanvoelen. Maar je zal merken dat je al snel wat meer je plekje gaat vinden en mensen beter leert kennen. je oude vrienden niet 10 Vergeet Het is logisch dat je het heel druk hebt, de eerste tijd op je nieuwe school. Je moet wennen aan de nieuwe school, lessen en mensen. Maar vergeet toch de vrienden van je oude school niet! Blijf in contact, al is het maar per telefoon of msn. Zulke oude vrienden zijn namelijk heel waardevol en het is de moeite waard om contact te houden.

11

Help anderen! Wanneer jij je draai hebt gevonden en leuke vrienden hebt, kun je eens om je heen te kijken op het schoolplein. Zie je bepaalde kinderen vaak alleen staan? Bedenk dan hoe jij je voelde toen je nog niemand kende. Door ze bijvoorbeeld te vragen bij jullie groepje te komen staan, kun je iemand een ontzettend plezier doen.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

12

Door Lucy Beker

Zó krijg je later het beroep dat bij je past Natúúrlijk weet je nog niet wat je later wil worden. Toch heb je al een beter beeld dan pakweg acht jaar geleden. Als kleuter zei je misschien nog: ik word later astronaut, of prinses. Nu weet je beter. Veel astronauten zijn er niet nodig, en prinses: dat kún je helemaal niet worden, dat bén je door geboorte (en meestal niet). Inmiddels weet je ook dat er veel beroepen zijn die wél binnen je bereik liggen. Brandweerman, gymleraar of marktkoopman? Ja hoor, dat kan. Is het van belang om nu al de juiste school te kiezen, om later uit te komen bij het beroep dat het beste bij je past? Nee, want meestal kies je pas echt voor een vakopleiding ná het voortgezet onderwijs. Toch zijn er middelbare scholen die zich al meteen richten op beroepen in een bepaalde sector. Denk bijvoorbeeld aan vmbo-Groen (veel aandacht voor planten en dieren), het Scheepvaart- en Transport College in Rotterdam (waar je leert voor beroepen in de haven), of de havo voor Muziek en Dans. Dat zijn natuurlijk leuke scholen als je nu al een béétje weet welke kant je op wil. En mocht je nog van idee veranderen, dan is er nog geen man overboord, want deze scholen sluiten gewoon aan op allerlei vervolgopleidingen. ‘Neeee joh, weet ik ech nog nie!’ De meeste kinderen van 11, 12 jaar weten nog helemaal niet wat ze later willen. Geen punt, want de meeste scholen beginnen met brugklassen waarin je zoveel leert dat je nog alle kanten op kunt. Pas na een paar jaar kies je een richting, en pas ná het voortgezet onderwijs kies je een echte beroepsopleiding. Het is wél zo, dat het vmbo opleidt voor meer praktische beroepen, terwijl het vwo regelrecht naar de universiteit leidt: dat is de kortste weg als je nu al weet dat je dokter wil worden. Maar dan moet je wél een schooladvies voor het vwo hebben.

VO Gids

Lijkt het je wat om in een ziekenhuis te werken? Dan kun je chirurg of kinderarts worden, maar ook fysiotherapeut, verpleegkundige, laborant, diëtiste, ambulancebroeder, receptioniste en nog veel meer. Om chirurg te worden moet je lang studeren, en dan is het slim om nu al op het vwo je best te gaan doen. Fysiotherapeut word je door een studie aan een academie, waar je met een havo-diploma wordt toegelaten. Beroepen als verpleegkundige, laborant of receptioniste kun je leren in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), waar je met een vmbo-diploma naar toe kunt. Dat betekent dus: welk schooladvies je ook hebt, je kunt altijd een beroep vinden dat past bij jóuw ambities en jóuw mogelijkheden. Ook jouw talent wordt straks zichtbaar En dan is er ook nog zoiets als talent. Iedereen heeft ergens talent voor. Bij sommige kinderen zie je dat al snel: die zijn waanzinnig goed in schaatsen of zingen bijvoorbeeld. Dat betekent niet dat daarmee hun kostje gekocht is. Om echt iets te bereiken zullen ook zij veel moeten trainen en oefenen. Is het bij jou nog niet zo duidelijk waar je talent zit? Let dan straks maar eens goed op in de brugklas. Misschien blijk je erg goed te zijn in techniek, in koken en bakken of in het leren van talen. Vergis je niet: ook dat zijn talenten en ook daar kun je ver mee komen. Elk talent moet ontwikkeld worden: of je nu schaatser, zanger, topkok of journalist wil worden. De komende jaren zal ook jouw talent zichtbaar worden. Je zult het zien.

Pin je niet meteen vast op een bepaald beroep. Nu vind je auto’s misschien heel leuk, maar straks in de brugklas kom je met andere vakken in aanraking en misschien blijkt dan dat je iets anders nog veel leuker vindt. Blijf rondkijken!

13

Is dat schooladvies echt zo belangrijk? Dat schooladvies is best belangrijk, want niet iedereen kan naar het vwo. Is dat erg? Nee. Zelfs niet als je dokter wil worden, en geen vwo-advies hebt. De meeste beroepen zijn namelijk op verschillende niveaus uit te oefenen. Daardoor is uiteindelijk niet het schooladvies het belangrijkste, maar dat wat jij wil! Kijk maar eens naar het volgende voorbeeld.

Bekijk de lijst met beroepen eens op www.123test.nl/beroepen Bij elk beroep staat een beschrijving van het werk dat erbij hoort. Van advocaat tot zweminstructeur. Dus óók banketbakker, dierenarts, journalist, kapper, opticien, verloskundige...

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

14

De eindtoets. Adviserend of bepalend?

Door Liesbeth Rosendaal

De uitslag van de eindtoets zit in een gesloten envelop. De juf heeft gezegd dat je hem pas thuis open mag maken. Alleen als je ouders erbij zijn. Het ding brandt in je handen. Zelfs als je hem in je tas stopt voel je hem zitten. Snel, snel naar huis! Of toch langzaam? Wil je eigenlijk wel weten wat erin staat? Op bijna alle basisscholen (85%) in Nederland wordt de Cito Eindtoets afgenomen. Uit deze toets komt een score en een advies voor het voortgezet onderwijs. De score van de Cito Eindtoets zegt veel over de leervorderingen van een kind op de gebieden van rekenen, taal, begrijpend lezen en studievaardigheden. Soms gebeurt het dat een uitslag niet helemaal overeenkomt met het beeld dat de school of de ouders van een kind hebben. Wat dan? Hoe komt een basisschool tot een advies en hoe strak houdt het voortgezet onder(Goed voor je concentratie!) wijs eigenlijk vast aan de score van een eindtoets?

Maak van de toetstijd een gezellige tijd! Vraag of je op toetsdagen thuis mag kiezen wat je eet en vraag de meester of juf of je kauwgom mag eten tijdens de toets.

De weg naar een advies Basisscholen verzamelen zoveel mogelijk gegevens om hun advies zorgvuldig te kunnen formuleren. Eerst wordt gekeken naar de prestaties van de afgelopen jaren. Welke vakken worden beheerst en in welke onderdelen heeft het kind extra zorg nodig? De meeste basisscholen werken vanaf de onderbouw met een leerlingvolgsysteem. Daarin worden leervorderingen bijgehouden en kan doorgaans met één druk op de knop een grafiek uitgedraaid worden waarin de ontwikkeling goed te zien is. Er wordt ook gekeken naar de werkhouding. Is je kind een slimmerd die er altijd met de pet naar gooit? Dan wordt vwo erg zwaar. Zijn voor je kind sommige vakken erg moeilijk, maar werkt hij er altijd keihard voor? Dan is vmbo-tl misschien toch mogelijk. Uiteindelijk wordt er ook gekeken naar de wensen van het kind en de ouders; komen die overeen met het advies of moet er nog over gepraat worden? Het advies van de basisschool naar het voortgezet onderwijs is een combinatie van

alle bovengenoemde gegevens. Plus uiteraard de ervaringen van de leerkrachten die jouw kind iedere dag meemaken. Soorten toetsen De Cito Eindtoets is een hulpmiddel om het advies voor het voortgezet onderwijs te bepalen. Er zijn Cito Eindtoetsen op twee niveaus: een Eindtoets voor leerlingen van wie de school een advies zal geven voor basisberoepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg en een Eindtoets voor kinderen die een advies gemengde/theoretische leerweg, havo of vwo krijgen. Scholen kunnen ook andere toetsen afnemen, zoals de Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau. Deze test kan klassikaal afgenomen worden - wel onder begeleiding van een orthopedagoog- en duurt twee uur. Ook bij een Drempelonderzoek worden de leervorderingen van kinderen getoetst. Dit onderzoek neemt ongeveer drie uur in beslag. Gevecht om de punten Er is een duidelijk onderscheid tussen gebieden waar veel wachtlijsten zijn (bijvoorbeeld in de Randstad) en gebieden waar de voortgezet onderwijsscholen nog ‘vechten’ om leerlingen. Daar waar wachtlijsten zijn en de brugklassen uitpuilen, wordt toch vaak de grens getrokken bij een bepaalde score. Een punt te weinig? Dan gaat je beurt voorbij. Daar kun je als leerkracht, ouder en als leerling gewoon niet veel tegen doen. Je kunt het de scholen ook niet kwalijk nemen. Zij kampen ieder jaar met te veel aanmeldingen en kunnen het zich niet veroorloven om kinderen op de verkeerde niveaus te plaatsen. Maar waar meer plek is, valt ook meer te overleggen.

Denk goed na over wat jij wil! Is dat wel hetzelfde wat je ouders willen, of je vrienden? Of weet je eigenlijk best dat het anders zit?

Het enige wat uiteindelijk telt, is het welzijn van je kind. Het is toch ook heel belangrijk dat je kind de nieuwe school ziet

VO Gids

15

Vergelijk jouw toetsscore niet met anderen. Iedereen is anders en heeft andere talenten. Van vergelijken raak je misschien wel onterecht teleurgesteld.

zitten en er zin in heeft? Hoog inzetten kan leiden tot uitstromen en dat is geen positieve ervaring. Als een kind het naar zijn zin heeft, dan komen zijn talenten waarschijnlijk ook goed tot uitdrukking. Luister goed naar wat de leerkracht van de basisschool zegt en overleg samen over de mogelijkheden. Maar luister ook vooral goed naar je kind. Kinderen weten vaak heel goed wat ze wel en niet aankunnen. Wanneer wordt de Eindtoets afgenomen? In 2014 wordt de Cito Eindtoets afgenomen op 11, 12 en 13 februari. Er ligt een wetsvoorstel bij de Eerste Kamer met daarin het plan om de eindtoets later af te nemen. Hiermee zou bereikt worden dat de stap naar het voortgezet onderwijs minder groot is, omdat de leerlingen langer bezig zijn met de leerstof en er is minder sprake van het verlies van lestijd. In het wetsvoorstel staat overigens ook dat een centrale eindtoets verplicht zal worden voor de basisscholen. Deze verplichte toets zou dan de Cito Eindtoets kunnen worden. Op www.devogids.nl vind je meer informatie en tips over de eindtoets.

links Naar handige websites www.devogids.nl www.rijksoverheid.nl, typ in de zoekfunctie: schooladvies. www.niotoetsen.nl www.cito.nl

Oefenen voor de toets? Dat kan. Er zijn genoeg mogelijkheden. Of het nodig is? Overleg dit met de leerkracht.

In de tabel zie je welke standaardscores het best passen bij de verschillende brugklastypen. Bron: Cito Schoolniveau

Cito-score

Basisberoepsgerichte leerweg

501 – 520

Basis- en kaderberoepsgerichte leerweg

519 – 525

Kaderberoepsgerichte leerweg

523 – 528

Gemengde / theoretische leerweg

529 – 533

Gemengde / theoretische leerweg en havo

533 – 536

Gemengde / theoretische leerweg en havo / vwo

535 – 541

Havo

537 – 540

Havo / vwo

540 – 544

Vwo

545 – 550

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

16

Ieder kind heeft recht op onderwijs.

Een striptekening van 350 meter voor UNICEF Wesley (12) en Richard (12) uit groep 8 van basisschool ‘de Arcade’ uit Warnsveld bedachten in mei een heel mooie actie voor UNICEF. Richard: ‘Wesley wilde een record breken. Toen kwamen we op het idee om de langste striptekening te maken!’

record. De delen van de strip ‘Het grote verhaal van Tina en Jeroen’ werden geveild. Met deze veiling haalde de school € 1.370,04 voor UNICEF op!

Ze trommelden al hun klasgenoten op om mee te helpen en de tekening werd maar liefst 350 meter lang. Ze haalden hiermee een nationaal

Wesley: ‘Ik vond het leuk om iets voor UNICEF te doen want er zijn mensen op de wereld die het geld harder nodig hebben dan wij.’

Richard: ‘Het leukste vond ik de samenwerking met heel de school. En dat het voor een goed doel was natuurlijk!’

Sophia en Mariëlle zamelden flessen in Dat een actie niet ingewikkeld hoeft te zijn laten Sophia (11) en Mariëlle (13) zien. Zij zamelden een heleboel flessen in voor UNICEF. Sophia en Mariëlle: ‘Er kwam een keer iemand van UNICEF langs op school om te vertellen over het werk UNICEF. We vonden dit zo goed klinken dat wij zelf ook wat wilden doen voor UNICEF!’

Ze besloten om flessen in te zamelen en het statiegeld te doneren: ‘We zagen dat we met maar vier flessen al andere kinderen konden helpen! Toen we uiteindelijk alle flessen inleverden hadden we 27,- in totaal. Onze vader heeft nog 3,- bijgelegd om het bedrag af te ronden.’ ‘We willen in de toekomst zeker nog vaker iets voor UNICEF doen. Misschien gaan we ook wel onze spreekbeurt houden over UNICEF!’

VO Gids

Chocolaatjes maken, tassen bestempelen, behang ontwerpen… Dat was waar de leerlingen van 18 verschillende scholen in Arnhem druk mee bezig waren tijdens de driedaagse MºBA (Mode Biënnale Arnhem) Pop-up Bazar. De kinderen leerden zo hoe producten ontworpen en verkocht worden. Alle zelfgemaakte

© Tjeerd Knier Fotografie

Pop-up Bazar voor UNICEF

17

En dat is nog maar één van de 54 kinderrechten! Ieder kind heeft rechten! Bijvoorbeeld het recht om naar school gaan, je mening te kunnen geven of te kunnen sporten. Al deze rechten zijn vastgelegd in het Verdrag voor de Rechten van het Kind. Deze rechten lijken voor ons misschien heel normaal. Toch zijn ze voor veel kinderen minder vanzelfsprekend. Wil jij je talent inzetten voor kinderen over de hele wereld? Kom dan in actie voor UNICEF! Deze talenten gingen je voor:

kunstwerken werden verkocht. De opbrengst van maar liefst € 1.505,- ging helemaal naar UNICEF! Britte (13): ‘Mijn gelukspoppetje heeft veel kleurtjes omdat ik daar vrolijk van word. De ballonnetjes zijn ge nspireerd op een waterballongevecht op een warme lentedag.’

Nova, Mika en Lisa deden heel veel klusjes Nova (10), Mika (11) en Lisa (12) staken de handen uit de mouwen voor UNICEF. Ze begonnen met het maken van een doos om geld mee op te halen. Daarna brachten zij voor € 1,- glazen potjes naar de glasbak. Ook gingen ze lege containers ophalen en weer terugzetten.

Zet ook je talent in voor UNICEF! Houd je binnenkort een spreekbeurt over kinderrechten? Ben je goed in zingen en organiseer je een concert voor UNICEF? Zet ook jouw talent in voor kinderen over de hele wereld en kom in actie! Alleen, met een vriend of vriendin, je klas of zelfs de school. Maak flitsende foto’s en schrijf een leuk verhaaltje. Upload je actie vervolgens op: www.unicefenjij.nu/ talentenacties en verzamel zoveel mogelijk likes.

Helaas leverde dit niks op. Maar ze gaven niet op! Ze kregen het goede idee om statiegeldflessen op te halen. De flessen brachten in totaal € 31,20 op. Nova, Mika en Lisa doneerden dit bedrag aan UNICEF. ‘Iedereen was heel enthousiast en we kregen veel flessen mee. We hadden wel 100 flessen!’

Uit de drie acties met de meeste likes wordt elke maand de origineelste actie gekozen en beloond met een pagina in Kidsweek! Bovendien maken jij en je klas kans op een gastles over UNICEF van Nicolette van Dam. Ga voor meer informatie naar www.unicefenjij.nu/talentenacties.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Druk? Velen kunnen het! 18

Dus jij ook. Door Liesbeth Rosendaal

“Voor volgende week de topotoets Azië en de woordjes voor Engels”. Als je in groep 8 zit vind je dit misschien al veel huiswerk. Twee dingen in één week! En je moet ook nog sporten en met vrienden afspreken. Bereid je maar vast voor: op het voortgezet onderwijs krijg je het pas echt druk! Waar dient huiswerk eigenlijk voor? Om kinderen te pesten, om je werk af te maken of om bezig te zijn met de leerstof? Dat eerste is natuurlijk echt niet zo. Al voelt het misschien soms wel zo. Huiswerk maken is eigenlijk heel goed voor je. Soms moet je inderdaad met huiswerk de taak afmaken die je op school gekregen hebt. Maar eigenlijk ben je dan meteen bezig met ‘inprenten’, leren plannen en studeren. Met inprenten wordt bedoeld dat je de leerstof in je hersenen opneemt. Door het maken van huiswerk ben je weer met dat ene vak bezig. Je zult ook merken dat als je huiswerk bijhoudt en op tijd maakt, dat je de lessen makkelijker kunt volgen. Als je alvast goed leert plannen wanneer en hoe je je huiswerk maakt, kun je veel verschillende dingen in je leven makkelijker overzien. En tot slot leer je studeren met huiswerk maken. Niet zomaar lezen dus. Eigenlijk is het een beetje als begrijpend lezen. Je denkt dieper na over wat je leest.

Als je het huiswerk goed maakt, zijn de toetsen vaak goed te doen.

Veel of weinig? Eenmaal in de brugklas zal je merken dat je het heel druk krijgt. Je maakt lange dagen, je hebt niet altijd meer op woensdagmiddag vrij en je hebt meer huiswerk dan ooit op de basisschool. Dat is even wennen. Maar duizenden scholieren kunnen het, dus jij ook. Niet alle scholen geven in de brugklas evenveel huiswerk. Sommige brugklassen zijn ‘huiswerkvrij’, maar daarmee bedoelen ze eigenlijk dat al het huiswerk op school gemaakt wordt. Je maakt dus lange dagen, maar eenmaal thuis heb je vrij. Dat verandert als je naar de tweede gaat. Andere scholen geven juist vanaf het begin veel huiswerk, zodat je goed in het ritme komt van huiswerk maken. Op de meeste scholen helpen ze je om te leren hoe het plannen van je

huiswerk moet. Hoeveel huiswerk je krijgt is dus afhankelijk van de school, maar reken maar vast op veel! Soorten huiswerk Het huiswerk zal niet meer zo vaak bestaan uit het leren van woordjes of plaatsnamen, maar eerder uit: het lezen van stukken tekst, het maken van (groeps)opdrachten, het maken van werkstukken of het schrijven van teksten. Ook heb je veel vaker toetsen: schriftelijke overhoringen of proefwerken. Er wordt dan getest of jij de lesstof begrijpt. Als je het huiswerk goed maakt, zijn de toetsen vaak goed te doen. Het kan wel gebeuren dat je in één week van sommige vakken toetsen hebt en van andere ‘gewoon’ huiswerk. Maar op veel scholen houden ze toetsweken. Dan heb je in die week alleen maar proefwerken en geen huiswerk.

Vraag je ouders om te helpen met plannen. De meeste ouders zijn daar best goed in!

Schrijf je huiswerk dat je krijgt in je agenda op de dag dat je het af moet hebben! NIET op de dag dat je het huiswerk op krijgt.

Huiswerk maken doe je eigenlijk voor jezelf. Iedere keer leer je weer bij. Je ontdekt zo ook welke vakken je interesseren en waar je echt goed in bent. Dat is heel belangrijk voor de volgende keuze die je straks op het voortgezet onderwijs gaat maken, namelijk welke richting ga je op? Maar dat komt later. Eerst maar eens... huiswerk maken! Op www.vogids.nl vind je tips om je huiswerk te maken en wat je kunt doen als het niet goed lukt.

VO Gids

19 Neem de tijd om je kind te helpen met zijn huiswerk. Je hoeft de leerstof niet te beheersen om te kunnen helpen. Samen lezen en samen plannen, met een kopje thee erbij, kan al voldoende zijn. HUISWERKTIPS VOOR (JE) OUDERS De overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs is op zichzelf al een spannende stap. Het maken van huiswerk hoort daarbij. Veel kinderen zullen moeten wennen aan het tempo waarin gewerkt wordt en de hoeveelheid huiswerk daarbij. Het is verstandig om een kind daar goed op voor te bereiden. Niet alle kinderen krijgen op de basisschool huiswerk, waardoor de overgang soms groot is. Praat daar van tevoren over met je kind en maak daar goede en redelijke afspraken over. Je kind heeft er belang bij dat je zich interesseert in het wel en wee rondom het huiswerk. Kinderen hoeven dit niet in hun eentje te klaren!

Blijf op de hoogte Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van het huiswerkbeleid van de school. Er bestaat geen wet over de hoeveelheid huiswerk die een kind moet krijgen, maar de meeste scholen hebben goed nagedacht over het huiswerk van hun leerlingen. Er zijn bijvoorbeeld huiswerkvrije brugklassen. Ook kunnen leerlingen vaak thuis inloggen op de website van school om hun huiswerk te bekijken. Je kunt samen met je kind bekijken hoe dat werkt en wat er allemaal op staat. Op www.vogids.nl vind je meer tips om je kind op weg te helpen.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

20

Eersteklassers vertellen: zó is het op de middelbare school Door Claudia Witteveen

Een grote nieuwe school, nieuwe leraren en nieuwe vrienden. Met de tocht van basisschool naar middelbare school verandert er een heleboel. Annelore, Cara, Danique en Florian (allemaal 13) hebben de eerste klas er op zitten en vertellen over hun ervaringen. Het is rustig in de gangen van Het Stedelijk Lyceum Kottenpark in Enschede. Het is begin juli en het schooljaar zit er alweer bijna op. De laatste uitstapjes zijn al geweest, de boeken worden ingeleverd en rondom de klaslokalen wordt vooral gepraat over de zomervakantie die er aankomt. Het is voor Annelore Wendrich en Florian Mengerink (gymnasium) en Cara Wittenhaus en Danique Westerbaan (havo-vwo gecombineerd met een dansopleiding) niet anders. Maar voor zij het schoolgebouw uitlopen en de zomervakantie induiken, praten ze eerst nog even met de VO Gids over hun eerste jaar als middelbare scholier. “Ik vond het jammer dat ik afscheid moest nemen van mijn vrienden op de basisschool”, bijt Florian het spits af. “Maar ik vind deze school ook leuk. Ik kom van een grote basisschool, dus voor mij was de overgang naar een school met 1200 leerlingen iets minder groot. Dat was wel fijn.” Florian was qua drukte

op de gangen al heel wat gewend. Dat ligt natuurlijk voor elke nieuwe scholier anders. Voor Cara bijvoorbeeld, die van een veel kleinere basisschool kwam. Een Duitse basisschool bovendien. Want hoewel ze inmiddels erg goed Nederlands spreekt – af en toe nog een beetje geholpen door vriendin Danique – komt Cara uit Duitsland, waar ze ook nog woont. Elke dag zit ze twee keer een half uur in de trein om naar het vlak over de grens gelegen Enschede te komen.

“Ik denk aan marinier, piloot, technicus bij het leger. Dat lijkt me heel leuk.” Florian

Een hele overgang. Vond ze dat niet eng? “Niet echt”, vertelt Cara. “Ik vind het hier gezellig. En ik volgde ook op de basisschool al de dansopleiding, dus ik wist al lang dat ik hier zou komen.” Samen met Danique zit Cara in een groep die

de middelbare school combineert met dansonderwijs van het Conservatorium. En dat is pittig, vertelt Danique direct eerlijk. “We hebben heel veel huiswerk en moeten echt veel leren. Dat is in combinatie met dans best wel zwaar. Ik ben vaak pas om vijf uur thuis en dan moet ik eten, douchen, leren en huiswerk maken.”

Dat wil niet zeggen dat de niet-dansers het niet ook hartstikke druk hebben met school. Er komt bij alle verschillende vakken op de middelbare school toch echt meer kijken dan je op de basisschool gewend bent. “Ik heb niet echt meer vrije tijd over, dat mis ik best wel”, vertelt Annelore. “Ik spreek na school minder met vriendinnen af, want dan maak ik huiswerk. Op school kom je daar niet zoveel aan toe.” Gelukkig is het niet

alleen maar ongezelligheid en met de neus in de boeken op school, geeft ze ook toe. “Ik had op de basisschool veel vrien-

Mijn vader is architect, misschien is dat ook wel iets voor mij. Maar dat weet ik nog niet. Door gymnasium heb ik straks in elk geval veel keuze.” Annalore

den die nu ook hier op school zitten, omdat ik een beetje in de buurt ben gebleven. Dus ik kende al wel mensen in mijn klas en dat is gezellig. En de rest leer je vanzelf wel kennen.”

Er komt veel nieuws op je af op de middelbare school, weten Annelore, Cara, Florian en Danique inmiddels uit ervaring. Nieuwe vakken bijvoorbeeld, zoals Frans, natuurkunde en techniekonderwijs. De een vindt een vak maar moeilijk, de ander blinkt er juist in uit.

VO Gids

21

Plots haal je toch je eerste onvoldoende, ook iets wat alle vier al gebeurd is. “Maar dat is niet zo heel erg hoor”, lacht Annelore direct. “Dat gebeurt iedereen en dat maak je wel weer goed.” Zelf voelt ze de druk van haar hoge opleidingsni-

veau gymnasium niet echt. Ze kan het aan, al weet ze nog niet zo goed wat ze later precies wil gaan doen. “Mijn vader is architect, misschien is dat ook wel iets voor mij. Maar dat weet ik nog niet. Door gymnasium heb ik straks in elk geval veel keuze.” De andere meiden hebben hun roeping ook nog

niet gevonden. Cara wil iets met dans gaan doen misschien. “Of iets met mensen helpen.” Danique ziet dansen juist meer uitgroeien als een hobby. Florian daarentegen heeft al wel een idee over wat hij na zijn zesde jaar wil gaan doen. “Ik

“Ik was ook wel zenuwachtig eerst, maar het viel allemaal echt mee. Alles is nieuw en anders, maar ook leuk.” Danique

denk aan marinier, piloot, technicus bij het leger. Dat lijkt me heel leuk.”

Nu ze hun eerste jaar zelf gehad hebben, hebben Danique, Annelore, Florian en Cara nog best wat tips te delen met aankomend middelbare scholieren. “Je moet goed plannen”, kopt Danique over haar schoolwerk. “Blijf vooral rustig en wees jezelf ”, raadt Cara aan. “Ik was ook wel zenuwachtig eerst, maar het viel allemaal echt mee. Alles is nieuw en anders, maar ook leuk.” Annelore sluit zich er bij “Ik vind het hier aan. “Maak je vooral niet te druk.” Misschien nog een gezellig. En ik volgde ook

op de basisschool al de dansopleiding, dus ik wist al lang dat ik hier zou komen.” Cara

praktische tip van Florian?

“Het is handig als je het schoolgebouw een beetje ontdekt, zodat je je klassen snel kunt vinden. En leer je rooster uit je hoofd!”

“Je moet je kind zelfstandigheid gunnen” De overgang van basisschool naar middelbare school is groot. Ook voor ouders. Rita Westerbaan, de moeder van Danique, is na het eerste jaar van haar dochter als ‘brugger’ eindelijk helemaal gewend. “Het voelde wel als een heel grote stap hoor”, vertelt zij. “We wonen in een dorp en ineens ging onze dochter naar de grote stad. Elke dag met de bus. En ze is de hele dag weg, terwijl ze normaal tussen de middag thuiskwam.” Het was gewenning natuurlijk. “Maar het went snel. Plots worden ze veel zelfstandiger. Waar ik eerst nog regelmatig hielp met bijvoorbeeld huiswerk doet ze het ineens helemaal zelf.” Het is soms best even lastig als je kind een eigen leven begint te leiden. “Maar”, tipt Rita andere ouders, die de grote stap nog voor zich hebben: “maak je vooral niet te druk. Je moet ze toch loslaten. Gun ze hun zelfstandigheid, laat ze zelf verantwoordelijkheid nemen. Maak het als ouder vooral niet nog moeilijker.”

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

22

Zoveel leerlingen, zoveel specials Een klaslokaal met 30 bankjes achter elkaar. Een boek, een schrift en een leraar met een krijtje. Franse woordjes stampen, wiskundesommen maken. Kennis, veel kennis. Het is nog niet heel lang geleden dat het onderwijs in Nederland er zo uitzag, maar gelukkig is er veel veranderd. Je werkt met computers, de leraren met een smartboard. Op school gaat het niet alleen maar om kennis stampen, maar ook om leren presenteren, stukken schrijven, experimenten uitvoeren. Of je gaat al heel snel bij bedrijven aan het werk, want ook daar kun je een heleboel leren. Heel veel scholen willen je graag iets bijzonders bieden, iets extra’s doen om te zorgen dat je veel leert, veel kunt, maar ook om je een heel fijne schooltijd te bezorgen. En het is belangrijk om je uit te dagen. Als je nieuwsgierig bent, wil je altijd blijven leren. Dat is goed voor jou en voor de baan die je later wilt. En het is goed voor Nederland. Hartstikke leuk natuurlijk, maar er bestaan nu wel heel veel specials. Hoe kun je daar nog wijs uit worden? Lees maar verder, dan weet je straks wat je kunt vragen als je een school gaat bezoeken. Een heel ander programma Sommige specials hebben invloed op het hele schoolprogramma: > er staan andere vakken op het rooster > of er wordt meer tijd vrij gemaakt voor een speciaal vak > in veel ‘normale’ vakken wordt extra aandacht besteed aan de special > er zijn excursies, buitenschoolse activiteiten en reizen die met de special te maken hebben

Wat is hier speciaal?

Een voorbeeld: ga je naar een TTO-school voor tweetalig onderwijs, dan wordt er bij heel veel vakken Engels gesproken, je krijgt Engelstalige boeken, je gaat extra veel reizen en doet mee aan internationale activiteiten voor leerlingen. Een ander voorbeeld: ga je naar een CPS-school (cultuurprofielschool) dan krijg je extra uren kunstonderwijs, veel projecten rond kunst en cultuur, extra excursies naar theaters en musea en ook bij andere vakken wordt aandacht besteed aan kunst en cultuur.

Door Gerda Hoekstra

Scholen bieden veel extra’s . Wil je een heel ander programma, speciale vakken of direct in de praktijk aan de slag? Ga op onderzoek uit en ontdek wat voor jou echt zinvol is en vooral wat je leuk lijkt. De VO Gids heeft alvast wat voor je op een rij gezet.

Tot zulke specials behoren LOOT-scholen, Cultuurprofielscholen, Begaafdheidsprofielscholen, Technasia, en TTO-scholen. Op onze website kun je er meer over lezen. Wat ook belangrijk is: dit zijn officiële namen. Iedere school mag een eigen manier zoeken om het programma in te richten, maar je moet als school wel aan bepaalde eisen voldoen om je zo te mogen noemen. Regelmatig komt een commissie kijken en beoordelen of je dat ook echt doet. Kwaliteit gegarandeerd dus!

VO Gids

Liever in de praktijk Ben je geen liefhebber van schoolbanken en leren in een lokaal? Dan kun je op zoek gaan naar scholen die hun opleiding combineren met leren in de praktijk. Er zijn heel wat scholen op alle niveaus die zich daar op richten. Het vmbo kent bijvoorbeeld het Vakcollege, waarbij je naar school gaat, maar ook alvast stages loopt en leert bij bedrijven in de praktijk. De school duurt 6 jaar, maar dan heb je daarna ook al een mbo-diploma op zak! Net zoiets bestaat ook op havo-niveau: het vhbo. Tijdens die opleiding haal je je havo-diploma, maar je hebt al erg veel praktijkervaring opgedaan en kunt heel makkelijk doorstromen naar het hbo. Sinds kort kent Nederland ook het Entreprenasium. Naast je vwo-diploma leer je daar heel veel over ondernemen, zodat je zo snel mogelijk een eigen bedrijf kunt starten. Nog meer extra’s En dan zijn er nog een heleboel andere extra’s. Soms zijn dat extra vakken, zoals Chinees of ondernemerschap, filosofie of extra ict. Veel scholen laten leerlingen meedoen aan internationale examens voor Frans, Duits en Engels. Om dat goed voor te bereiden bieden ze dan vaak ook extra lessen aan, zoals Cambridge Engels of Anglia.

Verder zijn er scholen met extra veel projecten of plusprogramma’s voor wie meer kan. Sommige scholen werken daarbij intensief samen, met bedrijven, met andere scholen, met hboinstellingen of met universiteiten. En tenslotte: sommige scholen specialiseren zich in de begeleiding van leerlingen. Er zijn trainingen sociale vaardigheden of voor iedereen een huiswerkklas.

23

Stromingen en klassen Steeds meer scholen ontwikkelen hun eigen specials. Sommige willen je daarbij zoveel mogelijk laten zien, leren en beleven. Dan bestaan er talenturen of talentgroepen, waarbij je regelmatig een andere activiteit mag kiezen. Vaak is het de bedoeling dat je bij al die activiteiten werkt aan algemene vaardigheden zoals presenteren, organiseren of samenwerken. Andere scholen kiezen ervoor om met ‘stromen’ te werken in de school. Je kiest dan bijvoorbeeld voor een kunstklas, een muziekklas, een scienceklas of een sportklas. In je rooster krijg je dan extra uren van de vakken van je keuze. Ook extra activiteiten kunnen daarbij horen.

We leven niet meer in 1950, met alleen een schoolbord en een krijtje. Leren verandert en scholen werken daar hard aan. Gelukkig maar! Je gaat dus uitvinden wat een school allemaal doet. Of dat echt iets moois is, of alleen maar een verkooppraatje. Een heus onderzoek doen: heb je dat alvast geleerd!

Ga op onderzoek uit! Om te weten wat een special precies inhoudt, moet je echt op onderzoek uitgaan. We geven je wat voorbeelden van vragen die je kunt stellen: > In welke klassen bestaat de special? Alleen in de brugklas of ook daarna? Ook in de bovenbouw? > Is er echt een leerprogramma aan verbonden of is het alleen maar leuk (ook belangrijk hoor!)? En wat ga ik daar dan leren? > Krijg ik bij andere lessen minder uren om ruimte te maken in het rooster voor de special en hoe zit dat dan precies? > Welke lessen horen er bij de special? > En welke andere activiteiten? > Organiseren jullie de special tijdens schooltijd of (ook) buiten de lessen om? > Kan ik met leerlingen praten die aan de special hebben deelgenomen? Hoe vonden ze het? Wat vonden ze leuk en wat niet? Hebben ze veel geleerd? Plezier gehad? > Welke vakken kun je allemaal nog extra kiezen? Hoeveel les krijg je daarin en hoe wordt het afgesloten (certificaat, examen etc.) > Welk aanbod van vakken is er in de bovenbouw?

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

24

} VO-NIEUWS

Het Nederlandse onderwijs behoort tot de top van de wereld. En het onderwijs in Nederland staat niet stil! De redactie heeft een selectie gemaakt van een aantal aansprekende voorbeelden.

De nieuwe Havo | voorbereidend HBO – Amsterdam heeft er een

nieuwe, categorale havo bij. De scholengroep Voortgezet Onderwijs van Amsterdam (VOvA) is hiermee dit schooljaar gestart onder de naam: De nieuwe Havo | voorbereidend HBO. Deze school biedt volgens VOvA een nieuw en versterkt havo-profiel, waarin havo en hbo worden gezien als één leerroute. De vakken, activiteiten en projecten sluiten al aan op het onderwijs zoals dat op het hbo wordt gegeven. Voor leerlingen die extra uitgedaagd willen worden, zijn er de keuzevakken Sport, Science en Cultuur. Dit is de enige categorale havo in Amsterdam (en de tweede in Nederland). Eerder is VOvA al begonnen met een categorale vwo-school in Amsterdam: het Hyperion Lyceum. Getuige het hoge aantal aanmeldingen op beide scholen voorziet het initiatief in een behoefte.

Les in een Eia! – Het monumentale gebouw van het Johan de Witt Gymnasium in Dordrecht is gerenoveerd en uitgebreid met een hypermoderne aanbouw. Na 3 jaar in tijdelijke huisvesting konden de 718 leerlingen na de herfstvakantie 2013 eindelijk terug naar hun eigen gebouw. Het oude gedeelte met de mooie gevel, de marmeren trappen en de fraaie tegeltjes is gehandhaafd. De aanbouw aan de achterzijde heeft drie lagen, een mooie lichtstraat en een opvallend, reusachtig ei dat dient als collegezaal annex theater. Gekozen is voor een ei vanwege het schoollied in het Latijn, met de titel: ‘Eia’. De leerlingen hebben actie gevoerd onder de titel ‘Johan komt thuis’. De opbrengst van de campagne is bedoeld voor extraatjes in de inrichting, zoals een vleugel.

ICT nieuw examenvak voor vmbo-tl

De Bredero Mavo in Amsterdam-Noord is de enige school in Noord-Holland waar ICT wordt aangeboden als examenvak voor vmbo-tl. De afgelopen vijf jaar hebben 10 pilotscholen gewerkt aan de ontwikkeling van dit nieuwe examenvak, dat nog niet bestond op vmbo-tl-niveau. De pilot is zo goed verlopen dat ICT vanaf dit schooljaar een regulier examenvak wordt. Officieel heet het vak ITTL (informatietechnologie voor de theoretische leerweg). Met de komst van dit vak wordt de kloof gedicht tussen vmbo-basis/kader (met de ICT-leerroute) en de havo (met het examenvak Informatica). Op de Bredero Mavo zijn speciale ICT-labs, waar de leerlingen les krijgen in robotica, 3D-tekenen, programmeren, games, MS Office, videobewerking en fotografie.

VO Gids

25

Entreprenasium: voor ondernemers in de dop Het Veenlanden College in Mijdrecht en Vinkeveen is een van de eerste scholen in Nederland die is gestart met het Entreprenasium, dat zich richt op de ontwikkeling van ondernemersvaardigheden. Alle havo-leerlingen in de brugklas doen er aan mee. Tweedeklassers kunnen solliciteren naar een plekje op het Entreprenasium. Voor hen wordt het een extra vak – na schooltijd – waarin ze leren over zaken als marketing, presentatie en administratie. De brugklassers kregen vorig jaar een gastles van Ronald Hans, beter bekend als Nalden, een oud-leerling van het Veenlanden College die nu succesvol ondernemer is. Hij heeft de internetdienst WeTransfer bedacht.

Kwaliteit van school blijkt niet uit enquêtes – Steeds meer scholen vragen ouders Leren door te doen! – De Vakroute is een arbeids-

marktgerichte opleiding binnen het vmbo én het mbo, waarbij veel wordt samengewerkt met werkgevers. Door het hele land zijn er Vakcolleges die de Vakroute aanbieden. De Vakroute kenmerkt zich door leren in de praktijk vanaf jaar 1, zodat praktisch ingestelde jongeren gemotiveerd een vak kunnen leren. De Vakroute leidt jongeren op tot vakman of vakvrouw in de Techniek en Mens & Dienstverlening. Vakmensen waar de arbeidsmarkt om staat te springen. Kijk op www.vakcollegegroep.nl voor meer informatie.

om een enquête in te vullen over hun tevredenheid over de school. Dat levert belangrijke informatie op voor de school. Veel scholen publiceren de totaalscore op de enquête. Maar die moet je misschien wel met een korreltje zout nemen zo blijkt uit recent onderzoek uit New York. New York heeft een van de grootste databases met “tevredenheidsenquêtes” over scholen ter wereld. Uit het onderzoek blijkt dat de score op een tevredenheidsenquête niet veel zegt over de kwaliteit van de school. Ouders beoordelen de eigen school altijd goed. Zij geven even hoge cijfers aan scholen die goed scoren op leerresultaten als aan scholen die slecht scoren op leerresultaten. Het zijn vooral de scores die docenten aan hun school geven, die duidelijk samenhangen met de prestaties van de school. Bron: Onderwijs in Grafieken #484, Reinout van Brakel

Zelf nadenken! – Het Orion Lyceum is een school voor eigentijds onderwijs, aan-

gesloten bij Pleion. Pleion staat voor Platform Eigentijds Onderwijs. Scholen die hieraan meedoen, zien leren als iets wat je samen doet. Wij moedigen leerlingen aan om niet alleen passief kennis tot zich te nemen, maar om zelf na te denken over wat ze willen leren, waar ze goed in zijn, op welke gebieden ze zich nog kunnen ontwikkelen. Op het Orion ontdek je jezelf en de wereld! Voor verdere informatie www.orionlyceum.nl en www.pleion.nl

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

26

Onbeperkt online met Hi PrePay Nog één jaar te gaan en dan zit jij op het voortgezet onderwijs. En dan komen er best veel nieuwe dingen op je af. Huiswerk maken, afspreken met vrienden en vriendinnen, sporten en een bijbaantje. Daar kan het hebben van een mobieltje heel handig bij zijn. 92% van de schoolgaande jongeren is namelijk de trotse eigenaar van een smartphone en 95% van hen gebruikt internet op hun telefoon. Misschien heb jij ook al een mobiel. Of wil je er graag eentje. Het is in ieder geval handig om te weten wat het allemaal kost en hoe je er slim mee om kunt gaan.

Een mobiele telefoon is bijna niet meer weg te denken bij jongeren. Maar er horen ook financiële keuzes bij zoals: Bel je prepaid of neem je een abonnement? Hoeveel bel je of hoeveel sms’jes wil je versturen? En: wil je ook internetten op je mobiel? Wat is het verschil tussen prepaid en een abonnement? Bij prepaid betaal je vooraf, terwijl je bij een abonnement achteraf betaalt. Bij prepaid koop je vooraf beltegoed, met als voordeel dat je nooit meer uit kunt geven aan sms’jes, belminuten of internet dan dat je vooraf hebt gekocht. Bij een abonnement sluit je een bundel af met minuten, sms’jes en/of internet en betaal je achteraf. Ga je over je bundel heen, dan betaal je daar ook extra voor. Om zelf controle te houden over je budget is prepaid vaak een logische keuze voor jongeren én hun ouders. Internet op je mobiel De meeste mobiele telefoons hebben tegenwoordig de mogelijkheid om internet te gebruiken. Mobiel internet bestaat uit data, oftewel MB’s, waar je voor moet betalen. Dit kost je bij een abonnement gemiddeld 10 euro extra per maand. Bij prepaid betaal je voor internet vaak per MB.

Als je je telefoon alleen gebruikt voor noodgevallen, dan is internet niet persé nodig. Toch zijn steeds meer jongeren online, omdat ze willen whatsappen, mailen, instagrammen of hun Facebook willen bekijken. Om de sms-kosten te beperken, wordt er massaal Whatsapp gebruikt. Voor Whatsapp is data nodig, maar door gratis gebruik te maken van beschikbare wifi netwerken, blijven de kosten laag. Jongeren ‘hoppen’ dus continu van het ene wifi punt naar het andere. Niet handig! Onbeperkt online met Hi PrePay Wil jij je schoolperiode in controle blijven van je budget en toch altijd het internet op? Met Hi PrePay Onbeperkt Online is dat nu mogelijk. Je kunt onbeperkt online voor maar €7,50 per maand. Voor dit vaste bedrag ben je een maand lang áltijd en óveral online. Het zogenaamde wifi-hoppen van thuisnetwerk naar schoolnetwerk naar openbaar netwerk is verleden tijd en je gaat nooit over je internetbundel heen. Je maakt gebruik van internet met een snelheid van 128 Kb/s, dat is snel genoeg om te internetten, mailen, tweeten, posten, whatsappen of hyven. Je betaalt de €7,50 gewoon uit je PrePay-tegoed. Na 31 dagen loopt de Hi Onbeperkt Onlinebundel automatisch af. Twee dagen voor afloop ontvang je van Hi een sms’je. Dan kun je de bundel weer opnieuw activeren. Zo word je dus niet verrast met extra kosten. Ben je nieuwsgierig geworden? Lees dan meer op hi.nl/prepayonline.

VO Gids

27

Telefoonexpert of zeldzame beller? Test het!

Sommige jongeren zijn verslingerd aan hun mobiele telefoon. Ze kunnen zelfs geen minuut zonder. Andere jongeren gebruiken hem alleen in nood. Wil jij weten hoe vaak en wanneer jij je telefoon gebruikt. Doe dan de quiz!

vraag 1 Je zit gezellig met je beste vriend te kletsen, als *piep, piep* zijn telefoon gaat. Hij duikt meteen in zijn mobiel om zijn Whatsapp te checken. Wat denk je? A. Handig! Kun je meteen ook je eigen mobiel checken. B. Grmpf… supervervelend. Dat kan hij ook straks doen.

vraag 2 Oh nee! Vijf minuten voordat een toets begint, kom je erachter dat je het verkeerde hoofdstuk hebt geleerd. Wat nu? A. Razend snel maak je foto’s van het goede hoofdstuk. Dan kun je straks mooi in je telefoon spieken! B. Dat wordt smeken bij de juf of je het alsjeblieft mag overdoen.

vraag 3 Tijdens de belangrijke finale op je sportclub hoor je een piepje uit je tas komen. Wat doe je? A. Je rent het veld uit, ritst je tas open en checkt meteen je Facebook. Je kunt die social update van je beste vriendin natuurlijk niet missen! B. Piepje? Was dat niet de fluit van de scheidsrechter?

vraag 4 Antwoorden Meeste A: Als telefoonexpert ben jij altijd bereikbaar per sms, Facebook, Whatsapp of mail. Jouw telefoon is nooit ver weg. Meeste B: Jij bent een zeldzame beller, maar in noodgevallen komt jouw telefoon goed van pas.

Oeps, je bent veel te laat van huis vertrokken. Zeker weten dat je nooit meer op tijd op school komt. A. Dat zet je meteen op Facebook, stuurt een Hyve naar je vriendin, en whatsappt je beste vriend. Dat kan prima onderweg! B. Je trapt extra hard door. Hopelijk houdt iemand je plekje in de klas voor je vrij.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Ook jij bent welkom!

28

Openbaar onderwijs maken we samen Door Martin van den Bogaerdt, VOS/ABB

Nu je in groep 8 zit, sta je voor een belangrijke keuze: naar welke school ga je straks? Een openbare school is er voor iedereen, dus ook jij bent daar welkom!

Elk jaar in maart School!Week Daarin laten openbare scholen in het hele land zien waar zij voor staan. Het motto van de School!Week is ‘Ik ben welkom’, omdat de openbare scholen van en voor iedereen zijn. Wat gebeurt er in de School!Week? Leerlingen maken filmpjes over wat hun school doet, er zijn allerlei evenementen en op internet en televisie vertellen openbare scholen hun verhaal. Wil je alles over de School!Week weten? Ga dan eens naar www.openbaaronderwijs.nu. De School!Week is een initiatief van VOS/ABB www.vosabb.nl) en de Vereniging Openbaar Onderwijs www.voo.nl).

VO Gids

29

In Nederland heb je openbare scholen en scholen die uitgaan van een bepaalde godsdienst. Denk aan katholieke, protestants-christelijke en islamitische scholen. Het bijzondere van de openbare scholen is dat je daar altijd welkom bent. Of je nu wit of zwart bent, in God, Allah of in niets gelooft, dat maakt niet uit. In het openbaar onderwijs leer je omgaan met verschillen. Het maakt op een openbare school ook niet uit of je homo bent. In het basisonderwijs speelt dit nog niet echt, maar natuurlijk wel in het voortgezet onderwijs. Streng-christelijke en islamitische scholen kunnen homo’s afwijzen. Dat is belangrijk om te weten.

Laat zien wie jij bent! Verschillen tussen leerlingen zijn boeiend en interessant, maar kunnen soms ook lastig zijn. Daarom hebben openbare scholen met elkaar afgesproken dat iedereen respect heeft voor elkaar. Dus goed naar elkaar luisteren, zonder dat de één het beter weet dan de ander. Zo kan ook jij laten zien wie jij bent en wat jij denkt! Wederzijds respect geldt natuurlijk ook voor de leraren en ouders. Dit brengt met zich mee dat openbare scholen naast de ‘gewone’ vakken aandacht hebben voor verschillende godsdiensten, levensbeschouwingen en maatschappelijke waarden. Als jij begrijpt hoe mensen met verschillende achtergronden denken en waarom ze doen wat ze doen, ontstaat er pas echt respect. Luisteren naar elkaar betekent ook dat leerlingen, leraren en ouders mogen meedenken en meebeslissen over wat de school doet. Dit heet medezeggenschap. Openbare scholen vinden dat belangrijk, juist omdat ze van en voor iedereen zijn.

Verschil tussen bijzonder en speciaal Bijzonder onderwijs is niet hetzelfde als speciaal onderwijs. Bijzonder verwijst naar bijvoorbeeld roomskatholiek, protestants-christelijk of islamitisch, maar ook naar scholen die volgens bepaalde pedagogischdidactische uitgangspunten werken. Denk maar aan de vrije scholen, die uitgaan van de antroposofie van Rudolf Steiner. Speciaal onderwijs is bedoeld voor leerlingen die vanwege leer- en/of gedragsproblemen specifieke zorg nodig hebben. Scholen voor speciaal onderwijs kunnen openbaar of bijzonder zijn.

Een stukje geschiedenis Dat er in Nederland openbare en religieuze (of bijzondere) scholen zijn, heeft te maken met een wet uit 1917. Toen nam het parlement artikel 23 van de Grondwet aan. Daarin is de vrijheid van onderwijs geregeld. De wet bepaalt dat de overheid scholen op religieuze grondslag hetzelfde behandelt als openbare scholen. Dit betekent dat ook het bijzonder onderwijs met belastinggeld wordt betaald. Maar er is ook een duidelijk verschil tussen het openbaar en bijzonder onderwijs. De wet bepaalt dat elke leerling welkom is in het openbaar onderwijs. Dat heet algemene toegankelijkheid. Katholieke, protestantse en andere bijzondere scholen mogen leerlingen weigeren als die niet zouden passen bij de religieuze principes van de school. Ook docenten kunnen worden geweigerd of zelfs ontslagen als de school bezwaren heeft tegen hun levenswijze. Het openbaar onderwijs doet dat niet. Dit noemen we de algemene benoembaarheid.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

30

In Nederland zijn niet alleen veel verschillende scholen, maar veel van die scholen hebben ook een verschillende visie op het onderwijs. Met visie bedoelen we dan hoe les wordt gegeven en op welke wijze docenten jou (of je zoon of dochter) begeleiden in je ontwikkeling. Het lijkt ingewikkeld, maar hou er wel rekening mee bij de vo-schoolkeuze. Die maak je hopelijk maar één keer. Lees meer op www.devogids.nl over de verschillende visies op het onderwijs. Door Lucy Beker

De vrijeschool, buitengewoon onderwijs: met hoofd, hart en handen.

‘Hier kun je echt jezelf zijn!’ De vrijeschool is voor alle kinderen geschikt, je hoeft bijvoorbeeld niet eerst op een vrije basisschool gezeten te hebben. Dit type onderwijs richt zich niet alleen op de ontwikkeling van kennis, maar op de hele persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. In Nederland zijn 13 vrijescholen. Kijk achterin de VO Gids voor meer informatie. Hier alvast de ervaringen van de leerlingen Vida en Claire en hun ouders. Op de vrijeschool heb je niet altijd vrij, maar dat wist je natuurlijk al. Het is wél een school die het onderwijs een beetje anders aanpakt dan andere scholen. Vida (15) en Claire (14) hebben allebei gekozen voor een vrijeschool voor voortgezet onderwijs. Naast de ‘gewone’ vakken (wiskunde en Nederlands bijvoorbeeld), krijgen ze ook kunstzinnige en ambachtelijke vakken, zoals toneel en houtbewerken. Uiteindelijk is het eindexamen op de vrijeschool precies hetzelfde als op andere scholen.

Eindexamen op de vrijeschool precies hetzelfde als op andere scholen.

Vida Vasseghi zit in het vierde leerjaar van het Rudolf Steiner College in Rotterdam. ‘Ik weet nog niet wat ik worden wil’, zegt ze. ‘En het motto van deze school is: ‘Worden wie je bent’. Dat vind ik mooi. Ik ga hier ontdekken wie ik ben en wat ik worden wil.’ Voor Vida was het vrijeschoolonderwijs helemaal nieuw. Ze zat op een basisschool in haar buurt en had, met haar vwo-advies op zak, al verschillende

scholen bekeken, toen haar moeder, Marijke van Duinhoven, haar meenam naar het Rudolf Steiner College. Van Duinhoven: ‘Ik kende het vrijeschoolonderwijs omdat de kinderen van mijn zus er heen gingen, en ik vond het aantrekkelijk. Ik zag dat kinderen op de vrijeschool echt zichzelf kunnen zijn. Het voelt gewoon goed’. Vida vindt dat ook: ‘De sfeer op deze school is zo leuk’, zegt ze. ‘Heel vaak zie je hier leerlingen die op de gang nog oefenen met de gitaar of een toneelstukje repeteren.’ Het vrijeschoolonderwijs biedt álle leerlingen alle schooljaren extra veel creatieve vakken en kunstzinnige vakken. Zoals tekenen/schilderen, toneel, muziek en zang en in de lagere leerjaren ook nog eens grafisch tekenen, textiele werkvormen, houten metaalbewerking. Vida: ‘Bij textiel mogen we met de naaimachine werken, we hebben bijvoorbeeld een tas gemaakt. O ja, we hebben ook veel beweging: elke week gymnastiek én euritmie, dat is een soort expressieve dans’.

“De slagingspercentages zijn hoog, regelmatig 100 procent.”

VO Gids

Sterrenkunde Wareman kan het weten, want zijn twee oudste dochters hebben na het vrijeschoolonderwijs met succes aan de universiteit gestudeerd. Ze merkten daar dat ze heel goed waren in het maken van samenvattingen. Zusje Claire weet wel hoe dat komt: ‘Door het periodeonderwijs’. Zij en Vida zijn daar allebei enthousiast over. Het houdt in dat alle klassen steeds een bepaalde periode elke dag beginnen met hetzelfde vak of thema. Dat is dan geschiedenis of aardrijkskunde, maar het kan ook sterrenkunde zijn of natuurkunde.

31

‘Zingen in het concertgebouw’ Daar zijn ze dan een paar weken lang intensief Lees meer over het Claire Wareman zit op een andere vrijeschool mee bezig. dan Vida: de Vrije School Den Haag, maar ook vrijeschoolonderwijs zij krijgt euritmie en veel creatieve vakken. op de presentatiepagina’s ‘Dat geeft veel verdieping en het spreekt ‘Ja, dat hoort echt bij de vrijeschool en dat de kinderen echt aan’, zegt Marijke van in de SchoolWijzer vind ik heel leuk’, zegt ze stralend. ‘Ik heb wel Duinhoven, de moeder van Vida. Claire en (Gids omdraaien!) de vrije basisschool gedaan, en daarna heb ik Vida laten hun ‘periodeschriften’ zien. ‘We echt op andere scholen gekeken, maar uiteinhebben hiervoor geen boeken, we maken ze zelf’, delijk wilde ik toch door op de vrijeschool. Weet zeggen ze. je wat ook echt bij onze school hoort? De koorzang. Veelstemmig zingen, dat is best bijzonder. Van de Earth Song In vrijheid je talenten ontdekken van Michael Jackson tot klassieke canons. Eén keer per jaar Claires vader en Vida’s moeder hebben inmiddels veel geven we een concert in een concertgebouw.’ vertrouwen in het schoolsysteem. Wareman: ‘Misschien is Dat klinkt allemaal erg leuk, maar blijft er dan nog tijd over het niet voor alle kinderen even geschikt, maar dat geldt om te leren? De vader van Claire, Dennis Wareman, herkent voor meer scholen. In elk geval is er niets vrij aan de vrijede vraag: ‘Mensen zijn altijd bang dat kinderen te weinig school. Wel biedt deze school naast de gewone opleiding leren op de vrijeschool. Maar het is allang bewezen dat dit veel extra’s, en daardoor kan elk kind hier in vrijheid zijn niet zo is. De leerlingen halen aan het eind van de rit gewoon talenten ontdekken.’ Precies dát wordt bedoeld met de het landelijk eindexamen en de slagingspercentages zijn naam vrijeschool. hoog. In 2012 had de Vrije School Den Haag bijvoorbeeld Vrijeschoolonderwijs kun je volgen bij 100 procent geslaagden op het vwo. Er wordt alleen op een onderstaande scholen andere manier naartoe gewerkt.’ Adriaan Roland Holstschool Bergen Bernard Lievegoed Maastricht De Vrije School Den Haag Den Haag Geert Groote College Amsterdam Karel de Grote College Nijmegen Marecollege Leiden

Worden wie je bent, dat vind ik mooi!’

Michaël College Prinsenbeek Novalis Eindhoven Parcival College Groningen Rudolf Steiner College Rotterdam

Vrijeschool een dure school? De vrijeschool vraagt van ouders een vrijwillige ouderbijdrage. Dat extra geld is nodig, omdat de school veel extra kunstzinnige vakken aanbiedt, die - anders dan de leervakken - niet door de overheid worden bekostigd. De ouderbijdrage is altijd vrijwillig. Bij een aantal scholen wordt advies gegeven over de hoogte ervan. Overigens is het uitgangspunt van de vrije scholen dat de ouderbijdrage geen enkele belemmering is en mag zijn voor de deelname aan het vrijeschoolonderwijs.

Rudolf Steiner College Haarlem Vrije School Zeist Zeist Vrije School Zutphen Zutphen

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door Karin van Breugel

32

In het montessorionderwijs ben jij aan zet!

Méér dan een diploma Je hebt scholen in allerlei soorten en maten. Maar wist je dat er in Nederland ook bijna twintig montessorischolen voor voortgezet onderwijs zijn? En er komen nog steeds montessorischolen bij. Deze scholen zijn niet voor niets zo populair. Je leert niet alleen alles wat je op een andere school ook leert, maar nog veel meer! Creativiteit In het montessorionderwijs sta jij centraal. De school helpt jou om je talenten te ontwikkelen. Je krijgt niet alleen de ‘normale vakken’ die andere scholen ook geven, maar ook heel veel creatieve vakken. Denk aan muziek, drama, tekenen, handvaardigheid of dans.

maar het gebeurt ook vaak dat je met bijvoorbeeld vier of zes kinderen een groepje vormt. Dat is niet alleen gezellig, maar je leert ook heel veel van elkaar. En je leert ook nog eens om heel goed samen te werken. Dat is fijn, want dat moet je later ook vaak doen. Bijvoorbeeld als je een baan hebt of een vervolgstudie gaat doen.

Zelfstandigheid Op een montessorischool leer je dingen waar je je hele leven wat aan hebt. Bijvoorbeeld zelfstandig werken. Je krijgt werk voor een aantal dagen of een aantal weken. Jij bepaalt wanneer je je werk maakt en hoe je je tijd indeelt. In het begin is dat misschien nog een beetje moeilijk, maar op school leer je hoe je dat slim aanpakt. Voordat je het weet, ben je er hartstikke goed is!

Kritisch denken In onze samenleving hebben we mensen nodig die zélf nadenken en zélf een oordeel vormen over allerlei dingen. Misschien kun jij dat al goed, maar anders leer je het op een montessorischool.

Samen werken Op jouw basisschool werk jij vast wel eens in een groepje, bijvoorbeeld tijdens een project. Op een montessorischool ga je dat nog veel vaker doen. Soms werk je in tweetallen,

Wist je dat... de oprichters van Google, Larry Page en Sergey Brin, op een montessorischool hebben gezeten? Daar is de basis gelegd voor hun succes, zeggen ze zelf. Ze leerden om kritisch na te denken en om de dingen net een tikje anders te doen dan anderen. Daar kun je dus een eind mee komen! Larry en Sergey zijn al jaren waanzinnig succesvol en behoren tot de allerrijkste mensen op de wereld. Kijk maar eens naar hun filmpje op You Tube (‘Google founders talk montessori’).

Het draait om jou! Een montessorischool besteedt veel aandacht aan persoonlijke begeleiding. De leraren kennen jou goed en staan altijd voor je klaar. Als je hulp nodig hebt of vragen hebt, kun je ook altijd terecht bij je mentor. Meestal hou je een paar jaar dezelfde mentor. Wel zo fijn, want dan leren jullie elkaar steeds beter kennen.

Klaar voor de toekomst! Het montessorionderwijs bestaat al meer dan honderd jaar. De bedenkster ervan – Maria Montessori – was het niet eens met onderwijs van toen. Zij vond dat het anders moest, zij wilde het onderwijs echt vernieuwen. Vandaag de dag zijn montessorischolen nog steeds vernieuwend. Ze gaan met hun tijd mee en zorgen dat de leerlingen van vandaag alles leren wat zij morgen en in de rest van hun leven nodig hebben. Op een montessorischool volgen leerlingen de vakken die andere scholen ook aanbieden. Na afloop krijgen zij dus ook een normaal, landelijk erkend diploma. De minster controleert de kwaliteit en de prestaties van álle scholen in Nederland, dus ook van montessorischolen. Montessorischolen scoren op het niveau van het landelijke gemiddelde. Maar juist door de extra bagage die zij leerlingen meegeven, bieden zij een uitstekende basis voor de toekomst!

VO Gids

33

Chaja van Emde Boas, 4e klas vwo, Montessori Lyceum Amsterdam

Kirsten Louwes, 3e klas vwo+, Zernike College (Haren e.o.)

Goede band met de leraren

Heel veel creatieve vakken

“Later wil ik heel graag naar de toneelschool. Ik heb dus een school gekozen waar ze veel aan muziek en drama doen. Ik heb drama nu zelfs als eindexamenvak! Er zijn hier heel veel mogelijkheden om je creatieve kanten te laten zien. Er is bijvoorbeeld elk jaar een schoolmusical, een open podium, bandjes waarin je kunt spelen en een eindfeest in een echt theater. Hier op school werk je heel zelfstandig. Dat is in het begin even wennen, maar als je het eenmaal kunt, is het echt het fijnste wat er is! Je maakt je eigen planning en deelt je tijd in zoals je wil. Natuurlijk moet je je wel aan je eigen planning houden, anders gaat het helemaal mis... We werken veel in groepjes. Dat werkt heel fijn en je leert er veel van. Als je ergens niet uitkomt, krijg je hulp van een leraar. De leraren staan altijd voor je klaar. Leraren en leerlingen hebben respect voor elkaar, ze staan echt gelijk. Daardoor kun je een goede band met ze opbouwen. Dat vind ik fijn.”

“Toen ik in groep 8 zat, ben ik naar veel open dagen geweest. Op de montessorischool hing zo’n leuk sfeer en iedereen ging zo fijn met elkaar om. Ik wist gelijk: dit is het! Hier op school werkt iedereen heel zelfstandig, in zijn eigen tempo. Dat vind ik fijn en je leert er ook veel van. In het begin is dat natuurlijk wel even wennen, maar de school helpt je daarbij. Eigenlijk gaat het vanzelf. De begeleiding hier op school is heel goed. Als er iets is, kun je altijd terecht bij je mentor. Of het nou over school of over thuis gaat. Je mentor is een vertrouwenspersoon, aan wie je alles kunt vertellen. In de eerste twee jaar kreeg ik heel veel creatieve vakken. Ik ben zelf best creatief, dus dat vond ik extra leuk! Ook bij de ‘normale’ vakken zijn we vaak creatief bezig. We hebben bijvoorbeeld laatst bij Duits een poster gemaakt en een menukaart met allerlei lokale gerechten. Als je op zo’n leuke manier met de stof bezig bent, leer je veel meer.”

Toonaangevende Montessorischolen in Nederland zijn:

Cosmicus Montessori Lyceum Amsterdam

Montessori College Oost Amsterdam

Montessori Lyceum Amsterdam Amsterdam

Montessori Lyceum Herman Jordan Zeist

RSG Pantarijn MHV & Het Nieuwe Gymnasium Wageningen

SGM Montessori Lyceum Rotterdam Rotterdam

Zernike College Montessori JuniorCollege Groningen Groningen

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door Gerda Hoekstra, namens de Stichting het Zelfstandige Gymnasium

34

Je past helemaal op een zelfstandig gymnasium!

Heb je een vwo-advies en ben je nieuwsgierig? Vind je het best leuk om te leren en wil je laten zien wat je kunt? Wil je sporten, muziek maken, toneelspelen, filosoferen, debatteren, sites bouwen, experimenteren, nog meer talen leren…? Kies voor kwaliteit Op een zelfstandig gymnasium doet iedereen dezelfde opleiding. Je krijg les van hoogopgeleide docenten die je uitdagen, leren om kritisch na te denken, je mening te onderbouwen en op onderzoek te gaan. Je leert ook om verder te gaan dan het minimum, door te zetten en vooral om goed te plannen. Vandaar dat op een zelfstandig gymnasium zoveel gebeurt naast het ‘gewone’ schoolwerk. Toneel, muziek, sport, dans, film... Wat ons betreft hoort dat allemaal bij goed onderwijs. Meer mag ook Je mag zomaar leergierig zijn op een gymnasium, werken voor hoge cijfers en uitblinken! Vind je dat het ‘gewone’ programma niet genoeg uitdaging biedt, dan krijg je de mogelijkheid om deel te nemen aan extra programma’s en activiteiten. Want we willen dat ook jij al je talenten kunt ontwikkelen en plezier houdt in leren. Misschien wil jij meer vakken doen, voortuitlopen bij één of meer vakken, een

Nergens anders word je zo breed opgeleid en krijg je zoveel ruimte om te doen waar je goed in bent. En het allerbelangrijkste: Honoursprogramma je kunt er jezelf zijn! Alle zelfstandige gymnasia hebben veel ervaring met

excellente leerlingen. Die kennis hebben ze gebundeld in het Honoursprogramma. Binnen dit programma-opmaat bepaal jij met welk prikkelend onderwerp je bezig gaat of welke extra activiteit je kiest. Samen met je coach bepaal je wat je einddoel is en welke vaardigheden je gaat ontwikkelen. Het honoursprogramma loopt van klas 4 tot en met 6. Bij je diploma ontvang je een honourspredicaat. Veel zelfstandige gymnasia bieden het honoursprogramma al aan. Informeer even bij jou in de buurt.

VO Gids

35

Staatssecretaris Sander Dekker staat helemaal achter de leerling ‘cum laude’, wij ook, al jaren!

extra taal leren, feesten en debatten organiseren of doe je straks mee met de wiskunde Olympiade.

Klassieke talen Op een zelfstandig gymnasium krijg je Latijn en Grieks. Dat is goed voor voor alle talen én de bètavakken. En je leert meer begrijpen van kunst, politiek, architectuur en de mensen om je heen, overal in de wereld. Dat komt omdat we onze cultuur hebben we geërfd van de klassieke cultuur. Heel je leven is ermee doordrenkt: denk maar aan bouwwerken, literatuur, toneel, filosofie, politiek en de debatten van grote sprekers. Best mogelijk dat jij net zo welsprekend wordt als Aristoteles, Cicero, Churchill en Obama. Of misschien inspireren de mythes en andere beroemde verhalen je om zelf te gaan schrijven. Op het gymnasium krijg je in elk geval alle kans om het uit te proberen. Wetenschap Het is wel bijna zeker dat je na het gymnasium naar een universiteit of hogeschool gaat. Daarom maken we je nu al vertrouwd met onderzoek en wetenschap. De zelfstandige gymnasia werken veel samen met universiteiten. Daardoor kunnen onze lessen precies aansluiten bij wat je daar straks nodig hebt en mag je soms alvast colleges lopen. Zo maak je meer kans om straks aangenomen te worden op de opleiding die jij wil doen. Erg belangrijk want de selectie wordt steeds strenger. Anders, leuk! Je bent snel ‘een van ons’ op een zelfstandig gymnasium. En dan gaan we ook voor je. Of je nu een andere taal spreekt thuis, uit een andere cultuur komt, een andere godsdienst hebt, poëzie schrijft, vrijwillig tot diep in de nacht wiskundige problemen oplost of correspondeert met een astronaut. Je vindt je plek. Dat komt omdat bijna iedereen op een gymnasium nieuwsgierig is en ‘anders’ gewoon vindt. Goede resultaten Op een zelfstandig gymnasium heb je minder kans om te blijven zitten. De school is relatief klein, er wordt goed op je gelet en je krijgt hulp als je dit nodig hebt. De kans is trouwens ook groter dat je met hogere cijfers slaagt. Gemiddeld genomen doen leerlingen van gymnasia het beter dan leerlingen op andere scholen. Meer informatie Voor meer informatie over een zelfstandig gymnasium bij jou in de buurt kun je kijken op www.gymnasia.nl

Bijna alles wat je leert bij de klassieken heeft te maken met het hier en nu. Woon je in een gemeente met de volgende zelfstandige gymnasia? Lees dan de presentaties in de SchoolWijzer (VO Gids omdraaien) en bezoek hun open dagen! Christelijk Gymnasium Utrecht Utrecht Gymnasium Beekvliet Sint-Michielsgestel Gymnasium Camphusianum Gorinchem Johan de Witt-gymnasium Dordrecht Praedinius Gymnasium Groningen Groningen Stedelyk Gymnasium Leiden Leiden Utrechts Stedelijk Gymnasium Utrecht Willem Lodewijk Gymnasium Groningen Groningen

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

am

va n

Vl

er k

en

Ben je topsporter? Of bezig dat te worden? Dan is het logisch dat je kiest voor de beste club, de beste trainer, de beste materialen maar natuurlijk ook voor de beste schoolopleiding waar je studie en topsport kan combineren! In Nederland zijn er 29 Topsport Talentscholen die precies bieden wat jonge topsporters nodig hebben! Topsport Talentscholen zijn de enige scholen in Nederland, die van het Ministerie van OC&W een licentie hebben gekregen om de (aanstaande) topsporter alle kansen te geven om zich te kunnen ontwikkelen in een topsportcarrière, maar ook om een einddiploma te kunnen halen. Topsport Talentscholen bieden je een vorm van onderwijs die andere scholen niet mogen/ kunnen bieden. De begeleiders op deze Topsport Talenscholen bieden maatwerk aan omdat iedere sport en iedere sporter zijn eigen eisen stelt. Samen met ouders, trainers en eventueel andere begeleiders overleggen de medewerkers met de leerling hoe het onderwijs het beste vorm kan worden gegeven. Alleen dan kunnen we zorgen voor een optimale combinatie van topsport en onderwijs. Heel veel grote namen uit onze sportwereld hebben hun diploma gehaald op een Topsport Talenschool voor ze bekend werden in hun tak van sport. Denk aan Inge de Bruijn, Sven Kramer, Ibrahim Afellay, Ireen Wüst, Wesley Sneijder, Klaas-Jan Huntelaar en Ranomi Kromowidjojo! Het Sint-Joriscollege in Eindhoven is één van de grootste Topsport Talentscholen (LOOT) in Nederland. Met bijna 25 jaar ervaring kun je gerust zeggen dat de medewerkers alle kennis in huis hebben om de combinatie topsport en onderwijs mogelijk te maken.

Tom Meulensteen

36

Br

VO Gids

37

Ma ar

n te Br

z

os ko w

sk i

Wat bieden de Topsport Talentscholen extra? Om de top in de sport te halen moet je enorm veel trainen. Hoeveel, dat verschilt per sport. Waar met name de individuele sporten als zwemmen en turnen een extreme belasting vragen (15-25 uur per week) kan dat bij teamsporten lager liggen maar allemaal sporten de getalenteerde sporters meer dan een recreatieve sporter. Op de Topsport Talentscholen krijg je de ruimte om de trainingsuren te maken, ook als dat onder schooltijd is! Wij zorgen, in overleg met alle partijen , dat we de lesroosters zo aanpassen dat leerlingen én kunnen sporten én de lessen kunnen volgen zodat ze een diploma kunnen halen. Als leerling van de Topsport Talentschool kun je namelijk ontheffing krijgen voor sommige vakken. Dit is door het ministerie vastgesteld. Op het Sint-Joriscollege in Eindhoven is zelfs een apart lokaal waar leerlingen, onder begeleiding van een surveillant, huiswerk kunnen maken. In de bovenbouw is een speciale groep die een geheel eigen onderwijs traject doorloopt. Dit zijn leerlingen die deel uit maken van het CTO (Centrum voor Topsport en Onderwijs). Verder kunnen leerlingen uitstel krijgen voor een proefwerk, een andere toets of kan er huiswerkvrij worden gegeven. Je komt natuurlijk niet zomaar in aanmerking voor de Topsport Talentschool! Je moet voldoen aan de eisen die de sportbonden samen met het NOC*NSF hebben opgesteld. Het Olympisch Netwerk en/of de Topsport Talentscholen kunnen je hier meer over vertellen.

Topsport Talentscholen bieden wat jonge topsporters nodig hebben!

Mocht je op dit moment nog niet de status hebben om toegelaten te worden tot de Topsport Talentschool dan kan het toch verstandig zijn om voor zo’n school te kiezen! Vaak houden deze scholen al meer rekening met sporters en je hoeft niet van school te wisselen zodra je de status wel haalt. Vaak is het lastig om deze overstap in de hogere leerjaren te maken.

De faciliteiten zijn altijd maatwerk. De school kijkt, in overleg, wat jij nodig hebt en probeert dit zo gunstig mogelijk toe te passen. Bij LOOT-faciliteiten moet je denken aan: > Ontheffing voor vakken (LO en LB) > Gespreid examen > Roosteraanpassingen > Begeleiding door LOOT-begeleiders > Verlof voor trainingsstages en wedstrijden > (Digitale) ondersteuning bij huiswerk en eventuele achterstanden in de vorm van bijvoorbeeld bijles > Vermindering in onderwijstijd

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door Karin van Breugel

38

GO DIGITAL... of niet? Computers en digiborden zijn niet meer weg te denken uit het onderwijs. Al die digitale hulpmiddelen bieden natuurlijk geweldige mogelijkheden, daarover zijn we het eigenlijk allemaal wel eens. Maar het gebruik van digitale hulpmiddelen roept ook veel vragen op. Zijn digitale kennis en vaardigheden echt bepalend voor de toekomst van kinderen? En welke rol spelen de docenten in het ‘computergestuurde onderwijs’? Zijn er straks nog wel docenten die verhalen vertellen, die leerlingen inspireren en tot denken aanzetten? En blijft er wel genoeg ruimte voor sociale interactie in de klas?

De verschillen tussen scholen op het gebied van digitalisering zijn behoorlijk groot. Sommige scholen gaan heel ver, bij andere staat het nog in de kinderschoenen. Je moet zelf bepalen of je hier rekening mee houdt bij je schoolkeuze. Om je op weg te helpen, laat de VO Gids twee deskundigen aan het woord. Hun gedachten en ideeën zullen je zeker inspireren!

Joke Hermsen studeerde literatuur en filosofie. Joke Hermsen schrijft boeken en laat in landelijke discussies over computergestuurd onderwijs van zich horen.

Joke Hermsen: “Toen ik een aantal jaren geleden met mijn kinderen in Amsterdam het rondje scholen maakte, gaf de sfeer uiteindelijk de doorslag bij de schoolkeuze. Een sfeer valt moeilijk in harde cijfers of inspectierapporten uit te drukken. Het gaat eerder om een subjectief aanvoelen van de sociale mores, de onderlinge verhoudingen, de pedagogische visie van de school, de rust en de ontspanning die er heersen. Als ouder kun je de sfeer alleen op intuïtieve wijze peilen. Zijn de blikken van de leerlingen open, helder en constructief? Of kijken ze wantrouwig van je weg en lopen ze herrieschoppend door de gangen? Dat laatste gedrag vertonen ze vaak als ze de twee belangrijkste peilers onder hun ontwikkeling op school zijn gaan missen: de zin om te groeien en de zekerheid van verbondenheid.

Joke Hermsen Als er voornamelijk via beeldschermen geleerd en gecommuniceerd wordt, kan dit leiden tot aandacht- en concentratiestoornissen, stressverschijnselen en afname van de creatieve en sociale vermogens.

VO Gids

Studeerde sociale geografie. Maurice de Hond is bekend van de opiniepeilingen en een van

Maurice de Hond Als uw kind op een school zit die de digitale mogelijkheden in sterke mate bij veel vakken betrekt, heeft u een betere garantie dat uw kind later goed met uitdagingen en bedreigingen kan omgaan.

Maurice de Hond “Een leerling die nu de basisschool verlaat, komt pas ruim na 2020 de arbeidsmarkt op. Over tien jaar ziet de wereld er heel anders uit dan nu. Bedenk alleen maar eens dat er tien jaar geleden nog geen YouTube, Facebook, smartphones of tablets waren. De veranderingen zullen de komende tien jaar alleen nog maar sneller gaan. Hoe die veranderingen er precies uit zien, weten we niet. Dat digitalisering er een cruciale rol bij speelt, is wel zeker. Scholing moet ervoor zorgen dat je goed kunt omgaan met allerlei uitdagingen waar je in je leven voor komt te staan. Er zijn bepaalde kennis en vaardigheden nodig die in het

39

Vanaf de eerste levensfase worden kinderen gedreven door levenslust. Die uit zich in nieuwsgierigheid, oefenen van fysieke vaardigheden en verkennen van de wereld. Kinderen kunnen zich hier vrijelijk aan overgeven als ze zich geborgen weten en zich verbonden voelen met anderen. Het prikkelen van die levenslust en nieuwsgierigheid, en het zoeken naar nieuwe vormen van verbondenheid zouden ook op de middelbare school hoofddoelen moeten zijn. Je moet als docentencorps en schoolleiding hiertoe inspireren. Het komt tot uiting in de sfeer, die beter wordt naarmate er meer bevlogen docenten voor de klas staan. Docenten, die met kennis van zaken, boeiende verhalen en gemeenschappelijke opdrachten hun leerlingen weten te motiveren. De Ipadscholen lijken aan beide doelstellingen voorbij te gaan. Zij willen van de docent slechts een digitale coach maken. O4NT maakt van de nieuwe technologie het hoofddoel in plaats van een ondersteunend leermiddel. Zorgelijker is echter dat O4NT geen onderwijsvisie ontvouwt en geen kennis neemt van recente wetenschappelijke onderzoeken die juist waarschuwen voor de gevolgen van langdurig online zijn. Als er voornamelijk via beeldschermen geleerd en gecommuniceerd wordt, kan dit leiden tot aandacht- en concentratiestoornissen, stressverschijnselen en afname van de creatieve en sociale vermogens. Bovendien, veel leerlingen brengen thuis al meer dan genoeg uren voor een beeldscherm door. Willen we niet liever dat kinderen gesprekken voeren met anderen en zo sociale interactie leren? Willen we niet liever dat zij naar verhalen luisteren, waardoor ze anderen leren interpreteren en waarbij ze af en toe ook flink mogen mijmeren, omdat juist dat het eigen denken stimuleert? Denken is namelijk iets anders dan alleen het vergaren van feitenkennis.”

de initiatiefnemers van O4NT, de organisatie die zich inzet voor het Onderwijs voor een Nieuwe Tijd.

verleden van belang waren en in de toekomst nog steeds. Maar er worden ook vaardigheden en kennis belangrijk, die samenhangen met de genoemde digitale ontwikkelingen. Deze kunnen wel eens bepalender zijn voor de toekomst van uw kind. We kunnen vaststellen dat de meeste kinderen op dit moment thuis beduidend meer te maken krijgen met digitale zaken dan op school. Een gemiddeld kind van twaalf weet hier meer over dan een gemiddelde docent. Voor velen uit het onderwijs staat dit haaks op het leraar-leerling-principe. Daardoor worden veel digitale vaardigheden of kennis op school genegeerd of slechts zijdelings behandeld. Juist in het voortgezet onderwijs zouden digitale vaardigheden en kennis een prominente plek moeten krijgen. In de maatschappij en in de meeste beroepen zal de digitale wereld namelijk steeds nadrukkelijker aanwezig zijn. Het is van het grootste belang om dat bij het kiezen van een school in uw overweging mee te nemen. Als een school dat niet goed voor elkaar heeft, niet aangeeft op welke moderne wijze zij dat in vrijwel alle facetten van het onderwijs integreert, dan dient u zich sterk af te vragen of dat wel een goede school voor uw kind is. De wereld van vandaag en morgen kent voor kinderen vele uitdagingen en bedreigingen. Die hangen vaak samen met de snelle digitale ontwikkelingen. Als uw kind op een school zit die de digitale mogelijkheden in sterke mate bij veel vakken betrekt, heeft u een betere garantie dat uw kind later goed met die uitdagingen en bedreigingen kan omgaan. Zorg dat uw kind optimaal is voorbereid op de toekomst. Neem dat aandachtig in de schoolkeuze mee en laat u leiden door degene die op dit vlak vaak deskundiger is dan de school of u: uw eigen kind.”

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

40

Web Etiquette? Wa’s dat nou weer...? Door Machteld Wiegmans

Je hebt vast een hyvespagina of facebookpagina, en misschien twitter je zelfs al? Thuis staat er natuurlijk een prima computer en een mobieltje heb je ook. Ben je een echte bofkont en krijg je binnenkort zelfs al een smart phone? Surfen over het internet is niet alleen nuttig, maar vooral ook leuk. Je kunt er met je vrienden over de hele wereld contact houden. Beetje chatten, je pagina’s bijwerken en foto’s en filmpjes uploaden. Dat hoort er allemaal bij. Maar misschien ken je ook wel verhalen over pesten op internet, of over stomme foto’s die erop staan. Om ervoor te zorgen dat internet een veilige plek is voor iedereen, zijn er afspraken gemaakt over wat je daar wel en niet kunt doen. Dat noemen we Web Etiquette. Als iedereen - en jij dus ook - zich aan de regels van de Web Etiquette houdt, bespaar je jezelf en anderen een hoop verdriet. Realiseer je dat jouw berichtjes, foto’s en filmpjes op internet door iedereen kunnen worden gezien. Wat eenmaal op het wereldwijde web staat, gaat er nooit meer vanaf! Daarom is het slim om met een paar dingen rekening te houden:

1. Op internet wordt van je verwacht dat je je behoorlijk gedraagt, net zoals thuis en op school. Als je het lastig vindt om te bepalen of iets wel of niet een goed idee is, kun je je afvragen: ‘Zou ik dit aan mijn oma durven laten zien?’ 2. Foto’s en video’s waarop andere mensen staan dan jijzelf, mag je alleen op internet zetten, als die andere mensen

VO Gids

VIJF TIPS VOOR OUDERS

dat goed vinden. Jij vindt het vast ook niet leuk als iemand een stomme foto van jou op Facebook zet. Andersom geldt natuurlijk hetzelfde. 3. Pestgedrag, onbehoorlijke teksten, vloeken en scheldwoorden horen niet thuis op internet. Als je ‘in het echt’ wordt gepest is dat erg, maar via internet is dat nog veel erger. Het verdriet dat je een ander aandoet, is vaak erg groot. En dat wil je natuurlijk niet. 4. Wat je op bijvoorbeeld op Facebook of Hyves zet, is niet privé! Als je je pagina niet goed afschermt, kunnen anderen je teksten en foto’s kopiëren of ‘taggen’. Dan kan echt de hele wereld meegenieten van wat jij denkt of vindt. 5. Chatten vind je misschien leuk, maar zorg wel dat je precies weet met wie je chat. Je praat toch ook niet zomaar met onbekende mensen op straat? Roddelen is nooit een goed idee en omdat op internet altijd anderen kunnen ‘meeluisteren’, sta je al gauw voor aap. Niet doen dus! 6. En heel belangrijk: als je ergens aan twijfelt of iets onprettig vindt dat te maken heeft met internet, bespreek dat dan altijd met je ouders of met een docent waarmee je het goed kunt vinden. Er is altijd iemand die je wil helpen. Met deze tips zul je het prima naar je zin krijgen in het digitale (school) leven dat je te wachten staat!

41

Scholen besteden nauwelijks aandacht aan web etiquette. Het digitale leven van leerlingen speelt zich grotendeels af buiten het blikveld van de school. Maar internet en sociale media zijn digitale trapveldjes, waar uw kind lelijk kan struikelen of een blauwe plek oplopen. Met deze vijf tips kan je de digitale ontdekkingsreis van je zoon of dochter in goede banen leiden.

1. Informeer jezelf Er is veel informatie beschikbaar over jongeren en internet. Naast workshops, boeken en software is via bijvoorbeeld www.trimbos.nl en www.ivo.nl hulp te vinden bij problematisch internetgebruik. Benut vooral ook de kennis van jongeren in je directe omgeving. De nieuwste mogelijkheden van internet, sociale media en webtools kennen voor hen geen geheimen. 2. Stel grenzen Maak afspraken over wat in jouw gezin acceptabel wordt gevonden, als het gaat om het gebruik van computers, mobieltjes en internet. Daarmee beperk je hopelijk later eindeloze discussies over mobieltjes naast het bord tijdens de maaltijd, onbeperkt nachtelijk computergebruik en gezondheidsrovende gameverslavingen. Overweeg een controlemiddel in te stellen, bijvoorbeeld iNanni. 3. Raak niet in paniek... Begin 2012 verschenen er op internet ineens strafbare ‘bangalijsten’ waarop meisjes stonden die makkelijk ‘zu haben’ zouden zijn. Het rumoer verstomde echter snel, omdat de meisjes het gebeuren blijkbaar zelf voldoende konden relativeren. Algemeen geldt dat wat op internet de ene dag heel groot lijkt, de volgende dag tot kabouterproporties kan zijn geslonken. Grijp niet te snel naar middelen zoals klachten indienen en aangifte doen. 4. ...maar neem verontrustende signalen wel altijd serieus! Wees alert als het gaat om de echte gevaren van het internet. Het proces van cyberlokken, ‘grooming’ genaamd, kan zich verrassend snel voltrekken. Vaak gaat het om een volwassene die probeert een exclusieve band met je kind op te bouwen. Hou daarom goed in de gaten of jouw kind lekker in zijn vel steekt en niet ineens opvallend meer geld te besteden heeft of cadeautjes waarvan de herkomst niet zijn te verklaren. Ook een plotseling sterk toegenomen afhankelijkheid van de computer moet je alarmeren. 5. Ga het gesprek aan Kinderen die thuis mogen en durven praten over wat ze op hun hart hebben, zijn aantoonbaar veiliger dan kinderen die deze mogelijkheid niet hebben. Dus praat met je kind ook over de gevaren van het internet, over pesten, online seks, contact met vreemden en verliefd worden. Met praten bescherm je je kind.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

42

Vaak is het even wennen, soms wat langer. Door kinder- & jeugdpsycholoog Kim Broos

De nieuwe school is een grote stap. De indrukken zijn groot, de uitdagingen ook. Vaak is het gewoon wennen, maar soms is er meer. De meest voorkomende problemen, ervaringen van leerlingen en hun ouders, en oplossingen. Alleen voelen ‘Ik was de enige van mijn klas die naar deze school ging, voelde me in het begin ontzettend alleen.’

Nieuwe vrienden maken kost tijd (zie ‘Tips en trucs voor nieuwe vrienden’ elders in deze gids). Daardoor kunnen de eerste weken op de nieuwe school best eenzaam zijn. Natuurlijk wordt dat snel beter, maar blijf in de tussentijd een luisterend oor. Elk kind maakt contact op zijn eigen manier en de ervaring leert dat uiteindelijk vrijwel alle kinderen aansluiting vinden. ‘Mijn nieuwe school was zo ontzettend groot, met zoveel leerlingen, het voelde alsof ik onzichtbaar was.’

Een 12-jarige die de vertrouwde, overzichtelijke basisschool gewend is kan zich heel klein voelen in die enorme leerfabriek. Belangrijk is dan ook om daarop voor te bereiden, bijvoorbeeld door open dagen te bezoeken. Maar ook door vlak voor de start op de nieuwe school te bespreken dat deze school weliswaar anders is, maar dat ook dat op den duur gaat wennen. Maak het onderwerp

Als je niet lekker in je vel zit. Voel jij je niet happy op school? Praat er met je ouders over, laat ze bijvoorbeeld dit artikel lezen. Of trek aan de bel op school, bijvoorbeeld bij je mentor. Er zijn veel meer oplossingen dan je misschien denkt en het kan je schooltijd een stuk prettiger maken.

bespreekbaar en kijk of je kind zich bij een bekende, broer of zus, of een bepaalde leraar goed op zijn gemak voelt, zodat die als ruggesteun kan dienen. Veel scholen doen ook hun best in het eerste jaar meteen een steuntje te creëren door een vaste mentorklas in het leven te roepen. ‘Mijn zoon was alleen maar bezig met school en daarna huiswerk. Hij vond dat heel belangrijk, maar zag daardoor nauwelijks zijn vrienden nog.’

Schoolwerk wordt ineens nog veel belangrijker dan het voor sommige kinderen al was. Daar is niets mis mee, maar blijf wel alert. Wanneer je kind alleen nog maar met school bezig is, loopt het het risico zich alleen of gestresst te voelen. Ook het leggen van nieuwe contacten en het hebben van goede vrienden zijn een belangrijk onderdeel van de nieuwe school! Sociale onzekerheid ‘Ik wist niet zo goed hoe ik met al die onbekende gezichten om moest gaan. Iedereen leek zich meteen op zijn gemak te voelen behalve ik.’

Kinderen die van zichzelf wat onzeker en verlegen zijn, hebben aan die eerste periode op school soms een hele kluif. De massaliteit kan voor sommigen best overweldigend zijn. Onzekerheid en verlegenheid hoeven op zich helemaal niet te betekenen dat je kind geen vrienden zal maken of zich niet op zijn/haar gemak zal gaan voelen. Het doet er alleen waarschijnlijk wat langer over om te wennen aan deze nieuwe omgeving en mensen. Wanneer je vermoedt dat er ook sprake is van pesten, is het wel belangrijk niet te lang te wachten met ingrijpen. ‘Ik werd al in de eerste week gepest, het leek wel alsof ze aan me konden zien dat ik me nog niet echt op mijn gemak voelde’.

Kinderen die op de basisschool gepest werden, lopen een hoger risico dat dit op de nieuwe school weer gebeurt. Pubers kunnen een radar hebben voor de onzekeren en kwetsbaren onder hen. Het is dus belangrijk de vinger aan de pols te houden en op tijd in te grijpen. De tijd dat ouders zich niet met pesten bemoeiden omdat kinderen het zelf moesten oplossen is voorbij. Pesten kan hevige gevolgen hebben voor een kind en het beste dat je voor je kind kunt doen is een gesprek aangaan op school over hoe zij en jullie dit gedrag in de klas aan kunnen pakken.

VO Gids

Moe

‘De lessen waren heel anders dan op mijn oude school. Ik wist niet zo goed wat ze van me verwachtten, raakte er een beetje van in paniek.’

‘De dagen waren veel langer en vermoeiender. Als ik thuiskwam wilde ik niets liever dan op de bank tv kijken, maar dan moest ik nog aan mijn huiswerk beginnen…’

Het hele lessysteem is anders op het VO. Sommige kinderen, die erg hechten aan duidelijkheid en overzicht, kunnen hierdoor aardig in de war raken. Ze hebben echt even tijd nodig om te ontdekken wat voor hen de beste manier is om de lessen en stof zo goed mogelijk te verwerken. Vaste huiswerktijden of juist wanneer ik er tijd en energie voor heb? Dagen vantevoren beginnen met leren voor een toets of pas de dag ervoor? Geef ze de tijd om hier achter te komen.

De overstap naar de nieuwe school kan best heftig zijn voor je kind. Alles is anders en er wordt veel meer van ze verwacht. En dan is er ook nog die puberteit, die zelf al veel energie vergt. Houd hier rekening mee wanneer je je ergert aan het op de bank ploffen bij thuiskomst. Geef je kind, zeker in de eerste periode, de tijd om even bij te komen. Voor sommige kinderen is dat naar de beeldbuis turen, een ander vindt het fijn om alle ervaringen van die dag te vertellen.

‘Ze werd ineens ontzettend onzeker. Vroeg zich telkens af of ze dit wel kon en verwachtte na elke toets een 3 terug. Terwijl ze vaak uiteindelijk een prima cijfer bleek te hebben, maar dat was dan volgens haar enorme mazzel.’

‘Ik wilde elke ochtend alleen maar in bed blijven. Zag enorm op tegen de schooldag, de mensen, alles eigenlijk.’

Faalangst betekent dat je kind weinig vertrouwen heeft in zichzelf en zijn/haar vermogens erg onderschat. Ondertussen eist het wel ontzettend veel van zichzelf. Wanneer je kind intussen wel kan blijven presteren en op zich goede cijfers haalt, noemt men dat ‘positieve faalangst’. Een beetje spanning kan namelijk leiden tot een goede motivatie en resultaten. Het is natuurlijk wel belangrijk dat de stress niet zo hevig wordt dat een kind zich ongelukkig gaat voelen.

43

Faalangst

De veranderingen, het huiswerk, de hormonen; ze verklaren die vermoeide puber voor een groot deel. Maar wanneer je merkt dat je kind helemaal geen energie meer heeft, school het liefst vermijdt en weinig plezier meer lijkt te hebben, is het belangrijk om in te grijpen. Dit kunnen tekenen zijn dat er meer aan de hand is. Kijk of je kind wil praten over wat hem/haar dwars zit, met jou of met iemand anders zoals de mentor, schoolpsycholoog of kinderpsycholoog.

‘Vooral wanneer er een toets aankwam was ik zo ontzettend gestresst en huilerig. Ik durfde niet te stoppen met leren en werkte door tot diep in de nacht. Om de volgende dag tijdens de toets een volledige blackout te krijgen’.

Wanneer faalangst zorgt dat je kind zich helemaal niet meer kan concentreren en alles wat het geleerd heeft van de stress weer vergeet, wordt dit negatieve faalangst genoemd. Hieronder lijden de prestaties wel, waardoor een kind nog negatiever over zijn eigen kunnen gaat denken en zo is het cirkeltje rond. Vaker dan bij positieve faalangst zijn dit ook kinderen die het opgeven of veel ‘schoolziek’ worden. Faalangst is, juist door dat cirkeltje, erg moeilijk aan te pakken. Professionele hulp, zoals een faalangsttraining via school of kinderpsycholoog of huiswerkbegeleiding, is vaak nodig en ook heel effectief.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door: Reinout van Brakel, is werkzaam als Senior onderzoeker onderwijs bij Ecorys te Rotterdam

44

Het Kennemer College als schoolvoorbeeld

Je vindt de kaart van jouw “voorkeursscholen” op

De Inspectie van het Onderwijs publiceert van alle scholen zogenaamde “opbrengstenkaarten”. Bij de keuze van een school kan het de moeite waard zijn om deze opbrengstenkaart eens goed te bekijken. Maar hoe lees je zo’n kaart? De “bolletjes”. Op de opbrengstenkaart is een vijfpuntschaal te zien. Hoe verder het bolletje naar rechts staat, hoe beter. Een bolletje helemaal links (score 1) betekent dat ongeveer 90% van de scholen een betere score had: met andere woorden de

Opbrengstenkaart 2013 Kennemer College Beverwijk LWOO, VMBO, HAVO, VWO 3533 leerlingen 3 vestigingen

Kennemer College Bullerlaan 2 1945 SR Beverwijk 1680 leerlingen , waarvan : - 39% i n de eerste twee leerjaren - 31% HAVO van af leerjaar 3 - 30% VWO van af leerjaar 3

ONDERBOUW % leerlingen dat in leerjaar 1 onderwijs volgt in één onderwijssoort

24% VWO

% leerlingen dat in leerjaar 1 onderwijs volgt in meerdere onderwijssoorten

76% HAVO/VWO

Rendement onderbouw

vergelijkingsgroep: HAVO/VWO HAVO

Adviesstructuur na 2e leerjaar vmbo (g)tvmbo (g)t/ havo havo havo/vwo

Alle vakken Nederlands Engels, Frans en Duits Aardrijkskunde en geschiedenis Economie Wis-, natuur-, scheikunde en biologie

24%

0% havo/vwo 69% vwo 27%

98%

99%

HAVO 63%

VWO 55%

6,4

6,3

6,3

6,6

6,4

6,2

6,6

6,8

6,1

6,2

6,7

6,2 6,0

Latijn en Grieks HAVO

27% 49%

3%

vwo % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven BOVENBOUW Van 3e leerjaar naar diploma zonder zittenblijven Gemiddeld cijfer centraal examen 2012

VWO 0% havo-

VWO

tkrtp.owinsp.nl/ schoolwijzer/ zoek_scholen

school behoort tot de 10% slechts presterende scholen. Score 4 betekent dat slechts 25 tot 10 procent van de scholen een betere score had, en score 5 (uiterst rechts) betekent dat de school tot de top 10 procent best scorende scholen behoort. Blok 1 % leerlingen dat in leerjaar 1 onderwijs volgt in één onderwijssoort/ % leerlingen dat in leerjaar 1 onderwijs volgt in meerdere onderwijssoorten Hier staat vermeld hoeveel procent van de leerlingen in het eerste leerjaar onderwijs volgt in één of meerdere onderwijssoorten. Blok 2 Rendement onderbouw Als een kind met een havoadvies van de basisschool in klas 3 op een hoger schooltype zit, dan krijgt de school “pluspunten”. Scholen scoren slechter als kinderen in een lager schooltype terechtkomen, of als ze veel blijven zitten. Blok 3 Adviesstructuur na 2de leerjaar Hier is te zien of het advies van de basisschool ook uitkomt. Van de vwo-leerlingen na het tweede leerjaar had 24% een havoadvies. Dat betekent dat deze school in staat is om veel leerlingen met een havo-advies op vwo-niveau te krijgen. Er zijn bovendien weinig leerlingen die op een niveau lager terecht komen (3%). Blok 4 % leerlingen in leerjaar 3 zonder zittenblijven Dit percentage geeft weer hoeveel leerlingen in het derde leerjaar is gekomen zonder in eerdere leerjaren te blijven zitten. Dat bepaalt in combinatie met de adviesstructuur na 2de leerjaar mede het “rendement onderbouw”. Blok 5 Van 3e leerjaar naar diploma zonder zittenblijven en gemiddeld cijfer centraal examen Veel zittenblijvers en veel gezakten leiden tot een lagere score. Het bovenbouwrendement van deze school ligt rond het gemiddelde in Nederland. De eindexamenresultaten zijn goed: bij het vwo scoren Aardrijkskunde en Geschiedenis zeer goed. Een bolletje helemaal rechts betekent dat de school behoort tot de 10% best presterende scholen.

Deelname examen 2012 per profiel Cultuur en maatschappij

21%

21%

Economie en maatschappij

45%

29%

Natuur en gezondheid

17%

24%

Natuur en techniek

17%

27%

Blok 6 Deelname examen 2012 per profiel De percentages geven aan hoeveel leerlingen examen hebben gedaan in de profielen van havo en vwo.

VO Gids

“Wij zijn er trots op dat wij zo goed scoren!”

Blok 1 Rendement onderbouw Als veel leerlingen in de eerste leerjaren blijven zitten, of leerlingen zitten in een lager schooltype dan de basisschool adviseerde, dan krijgt een school hier “minpunten”. De behaalde plus- en minpunten worden omgerekend naar een cijfer. Kijk hier vooral naar de relatieve score (de bolletjes).

Naam school

Kennemer College

Adres

Bullerlaan 2

BRIN

Plaats

1945 SR Beverwijk

Vestigingsnr. 0

Blok 3 Gemiddeld cijfer centraal examen – relatief Hier lees je het gemiddeld cijfer voor het centraal examen van alle leerlingen van alle vakken. De score wordt vergeleken met andere scholen. Scholen waar veel leerlingen zitten die extra begeleiding krijgen worden milder beoordeeld. De gedachte is dat deze scholen meer moeite moeten doen om leerlingen op een goed niveau te krijgen. Blok 4 Cijfer schoolexamen minus cijfer centraal examen Het verschil tussen schoolexamen en centraal examen mag niet te groot zijn. Een getal hoger dan 0,5 vindt de inspectie niet goed. Bij een negatief verschil was het schoolexamen blijkbaar moeilijker dan het centraal examen. Blok 5 Indicator Gemiddeld CE-cijfer-absoluut Dit cijfer moet minimaal een 6,0 zijn. Bedenk daarbij dat het om een gemiddelde gaat: de onvoldoendes van gezakte kandidaten zijn hierin dus ook meegenomen. Deze school scoort met gemiddeld een 6,4 boven de gestelde norm.

27MD

Per onderdeel Rendement onderbouw Score

Relatieve score

Blok 2 Van 3e leerjaar naar diploma zonder zittenblijven Kijk ook hier vooral naar de bolletjes: die geven aan hoe de school het in de bovenbouw doet ten opzichte van vergelijkbare scholen.

45

Welke informatie is belangrijk? Diana Bakker, De opbrengstenkaart laat een groot aantal rector van het Kennemer College: gegevens zien. Om te bepalen of een school goed is, kijkt de Inspectie naar vier scores: 1. Gemiddeld cijfer centraal examen 2. Het “verschil schoolexamen – centraal examen” 3. Rendement onderbouw 4. Van 3e leerjaar naar diploma zonder zittenblijven. De Inspectie bekijkt deze scores in samenhang. Een school die bijvoorbeeld veel kinderen laat zitten in de bovenbouw, kan daardoor misschien een hogere score halen op het Is dit nu een goede school? Deze school scoort op een centraal examen. Om dat te voorkomen, krijgt een school aantal indicatoren in sommige jaren bovengemiddeld, en heeft “minpunten” als er veel leerlingen blijven zitten. relatief lage verschillen tussen schoolexamen en eindexamen. Ook zijn zowel onderbouw als bovenbouwrendement gemidWanneer scoort een school echt onvoldoende? deld en eindexamencijfers boven de norm. De school voldoet Als de school 2,0 of minder scoorde dan is dat onvoldoende. aan de normen van de Inspectie en de kwaliteit is dus in orde. Een 2 betekent dat 75-90% van de scholen beter scoorde. Het Meerjarenopbrengsten VO 2013 verschil schoolexamen – centraal examen mag niet groter zijn (gebaseerd op resultaten behaald in 2010, 2011 en 2012) dan 0,5. Het oordeel over de school is onvoldoende als van de Stichting voor Voortgezet Bevoegd 4 indicatoren meer dan één indicator onvoldoende is. Bevoegd gezag Onderwijs Kennemerland gezagnr. 41009

01-10-10

101

01-10-11

99

01-10-12

107

01-10-10 01-10-11 01-10-12

3-jaarsgemiddelde

1 2 3 4 5

Van 3e leerjaar naar diploma zonder zitten blijven Percentage

Relatieve score

HAVO

VWO

2009/10 - 2010/11

72

65

2010/11 - 2011/12

60

61

2011/12 - 2012/13

63

55

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

HAVO

VWO

2009/10 - 2010/11 2010/11 - 2011/12 2011/12 - 2012/13

3-jaarsgemiddelde Gemiddeld cijfer centraal examen - relatief Cijfer

Relatieve score

2009/10

6,3

6,5

2010/11

6,3

6,4

2011/12

6,4

6,3

1 2 3 4 5

1 2 3 4 5

HAVO

VWO

2009/10

0,11

0,21

2010/11

0,13

0,31

2011/12

-0,07

0,29

2009/10 2010/11 2011/12

3-jaarsgemiddelde Cijfer schoolexamen minus cijfer centraal examen Cijfer

3-jaarsgemiddelde Gemiddeld cijfer centraal examen – absoluut Cijfer

0,27 VWO

2009/10

6,3

6,5

2010/11

6,3

6,4

2011/12 3-jaarsgemiddelde

0,04 HAVO

6,4

6,3

6,35

6,39

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door Claudia Witteveen

46

BN’ers over hun VO-tijd! Naar een nieuwe school gaan is spannend, maar vooral ook heel leuk. Daar kunnen Rámon, Lisette, Hannah en Liza over meepraten. Je kent ze tegenwoordig misschien wel van radio en televisie, maar ook zij moesten zich op hun twaalfde melden op de middelbare school. In de VO Gids delen ze hun ervaringen en tips met jou.

RM > Hoe was jij toen je twaalf was? “De grappenmaker van

o:

-G

was? “Druk,

opstandig en ongeconcentreerd. Maar ook vrolijk en open. Ik was met mijn hoofd op heel veel plekken tegelijk, daarom was het lastig om me op één ding te concentreren. Vrienden en vriendinnen maken vond ik lastig. Ik had soms moeite om aansluiting te vinden.” Wat herinner je je nog van je eerste schooldag op de middelbare school? “Dat was retespannend; fantastisch

en doodeng tegelijkertijd. Ik was nieuwsgierig naar wat er zou komen, had zin in de ‘frisse start’ maar ik was ook bang om meteen op m’n bek te gaan.” Wat vond je het leukst aan de middelbare school in vergelijking met de basisschool? “De zelfstandigheid van de middelbare

school vond ik prettig. Je krijgt steeds meer verantwoordelijkheid, je mag dingen zelf uitzoeken.”

ik zo’n goedkope van de Scapino. Ik herinner me ook dat ik toch een stukje rustiger was dan in groep 8. Toch een beetje de kat uit de boom kijken. Wie zijn de stoere jongens, wie de populaire meisjes. Bij welke leraren kun je wel een grapje maken, en bij wie niet…”

‘Ik was de grappenmaker van de klas’ Naam: Rámon Verkoeijen Leeftijd: 27 Beroep: DJ en presentator (onder andere bekend van De Klusjesmannen) Middelbare school: het Raayland College in Venray Niveau: Mavo (nu vmbo)

t

Fot

Naam: Hannah Hoekstra Leeftijd: 26 w en do Beroep: Actrice lyn Keasberry (Mees Kees, APP de film) HH > Middelbare school: Hoe was jij het Arentheem College in Arnhem toen je twaalf Niveau: Vwo

Wat herinner je nog van je eerste schooldag op de middelbare school? “Dat bijna iedereen een hele stoere rugtas had, en

og

‘Geen klimrekken meer, dat heb ik nooit begrepen’

de klas. Ik was erg benieuwd of mijn nieuwe klasgenoten mijn grappen ook wel leuk zouden vinden.”

FO

TO :

n Annemieke va

rT de

Wat was je lievelingsvak en wat vond je niet leuk?

“Muziek! Dan mocht ik drummen terwijl meneer Guldenaar gitaar speelde. Heb zelfs een 10 gehaald. In Nederlands was ik ook goet. Grapje, ‘goed’ natuurlijk. Wiskunde vond ik verschrikkelijk.”

Wat miste je? “Alle verandering is moeilijk, als je het mij

vraagt. Het kan pijn doen om van een vertrouwde omgeving in het ‘grote onbekende’ te moeten stappen. Ik kan me voorstellen dat je misschien de kinderen uit de klas mist of je juf of meester. Ik was vooral nieuwsgierig naar wat er zou komen. Dat er ineens geen klimrekken meer op het plein stonden, heb ik nooit begrepen.” Wat is jouw beste tip voor aankomende bruggers?

“Blijf spelen!”

Wat miste je op de middelbare school vergeleken met de basisschool? “De vaste groep vrienden die ik al acht jaar om me

heen had. Die zaten in andere klassen.” Moest je ver fietsen om naar je nieuwe school te komen?

“Twaalf minuutjes. Ik kon dan een kortere route nemen over een groot terrein van een psychiatrische instelling. Dus onderweg kwam ik vaak verwarde mensen tegen. Dan vond ik de leraren eigenlijk nog best wel normaal.”

VO Gids

Wat is jouw beste tip voor aankomende bruggers?

LS > Hoe was jij op twaalfjarige leeftijd? Hoe was jij op de middelbare school? “Een echt tienermeisje. Ik had veel

vrienden en vriendinnen in de klas en was veel met jongens en trends bezig. Maar ik was ook wel serieus. Ik werkte al regelmatig en kreeg vrij wanneer ik opnames had. Wel moest ik mijn cijfers op orde hebben en ik mocht niet spijbelen of te vaak te laat komen.”

47

“Veel nieuwe vrienden en vriendinnen leren kennen. Dan krijg je super veel vrienden op Facebook!”

Wat weet je nog van je eerste dag als brugklasser?

‘De middelbare school is heel gevarieerd’ Naam: Lisette Wilkes Leeftijd: 28 Beroep: Zevenvoudig Nederlands kampioen kunstrolschaatsen Middelbare school: het Anna van Rijn College in Nieuwegein Niveau: Mavo (nu vmbo)

LW > Wat weet je nog van je eerste schooldag als middelbare scholier? “De eerste schooldag vond ik verschrikkelijk

spannend. Gelukkig ging ik tegelijk met mijn tweelingzusje naar dezelfde school. Ook al kwam ze niet bij mij in de klas, was het fijn samen de school binnen te gaan. Daarna ging het eigenlijk allemaal vanzelf.” Wat was je lievelingsvak en je minst favoriete vak?

“Ik verheugde mij altijd op de gym en tekenles. Wiskunde en natuur- en scheikunde vond ik verschrikkelijk, dit kwam vooral omdat ik het zo moeilijk vond.”

“Ik herinneren me nog dat ik heel blij was dat ik bij mijn beste vriendinnetje in de klas zat. Dat maakte alles toch een stukje minder eng. Al de eerste schooldag raakte wij bevriend met drie andere meisjes die bij elkaar in de klas hadden gezeten. Zij zijn mijn hele middelbare schooltijd mijn vriendinnen gebleven Naam: Liza Sips en ik zie ze Leeftijd: 23 nog regelBeroep: Actrice (GTST, Het Huis Anubis) matig.” Middelbare school:

‘In de vijfde klas ging ik in Goede Tijden meespelen’

Wat is fijn aan de middelbare school? “De

RSG Slingerbos / Levant in Harderwijk Niveau: Havo

vrijheid. Steeds nieuwe lessen in, steeds weer andere lokalen. Je mag zitten waar je wil en ook de grote verantwoordelijkheid die je erbij krijgt vond ik heerlijk. Ik voelde me heel stoer op de middelbare school!” Wat heb je na de middelbare school gedaan? “Tijdens de

“Dat je zoveel verschillende vakken en docenten krijgt, wat het erg gevarieerd maakt. Je bent doelgerichter bezig op de middelbare school. Dit vond ik altijd leuker, je ontwikkelt je interesses om uiteindelijk een bepaalde richting te kiezen.”

vijfde klas ben ik fulltime in Goede Tijden Slechte Tijden gaan spelen. Dit overlapte een half jaar met school en mijn examens. Best een pittige tijd. In de ochtend ging ik naar school en ‘s middags naar de studio. Gelukkig heb ik mijn examens gehaald, maar ik moest er wel veel moeite voor doen. Na school heb ik twee jaar lang fulltime in GTST gespeeld en daarna ben ik voor televisie en film blijven werken. Dit doe ik nog steeds!”

Wat is jouw beste tip voor aankomende bruggers?

Heb je tips voor aankomende bruggers?

“Probeer zoveel mogelijk op school te doen, en daarbuiten je huiswerk wekelijks goed in te plannen. Doordat ik aan topsport deed was dit voor mij erg belangrijk en dit heeft mij dan ook erg geholpen om het kunstrolschaatsen en het schoolwerk te combineren.”

“Zorg dat je je huiswerk goed voor elkaar hebt, dit scheelt een hoop gestress. Geniet van deze leuke tijd. Sta open voor nieuwe mensen, maak nieuwe vrienden en fantaseer alvast heerlijk over je toekomst. Wat wil je doen? Alle deuren staan nu nog open!”

Wat vond je het leukst aan de middelbare school in vergelijking met de basisschool?

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

48

Door Claudia Witteveen

De schoolkosten en hoe het nou precies zit Op het voortgezet onderwijs gaat er veel veranderen in het leven van je kind. Die veranderingen merk je ook in je portemonnee. Want hoewel schoolboeken door de overheid betaald worden, zijn er nog altijd zaken waar je wel voor moet betalen. Bepaalde lesmaterialen bijvoorbeeld, de ‘vrijwillige’ ouderbijdrage en dingen als excursies en kluisverhuur. Gemiddeld is een ouder per jaar 424 euro per kind kwijt voor kosten die met de middelbare school te maken hebben, berekende OCW in de Schoolkostenmonitor 2013. Waar moet je rekening mee houden vanaf de brugklas?

VO Gids

R OUDE

S

Vrijwillige ouderbijdrage Scholen krijgen geen geld voor extra activiteiten. Ook niet voor lesmaterialen die de hele schooltijd meegaan zoals woordenboeken, een atlas of een tekendoos. Daarom vragen scholen om een ouderbijdrage. Die bijdrage is vrijwillig (kinderen worden niet geweigerd, maar kunnen zonder de juiste materialen vaak niet meedoen), maar de activiteiten zijn meestal verplicht. Denk aan een kamp en het gebruik van een kluisje. Betaal je gewoon, dan teken je in principe jaarlijks een overeenkomst met de school. Ruim 600 scholen onderschrijven overigens de Gedragscode Schoolkosten, te vinden op www.vo-raad.nl bij ‘dossiers’.

Andere kosten De boeken zijn binnen, de vrijwillige bijdrage betaald. Was dat het dan? Nee, natuurlijk niet. Immers betekent de overgang naar de middelbare school meer dan alleen een paar nieuwe boeken en lesmaterialen. Er zijn nog veel andere onkosten te bedenken waar ouders rekening mee moeten houden. Te denken valt bijvoorbeeld aan huiswerkbegeleiding. Hier is onmogelijk een prijskaartje aan te hangen, want de tarieven variëren sterk. Tip: kijk verder dan dure huiswerkinstituten. Vaak wordt begeleiding ook gegeven door particulieren of zelfs op school! Geen idee waar te beginnen? Leg dan je oor te luisteren bij andere ouders. Naast hogere kosten in de schoolsfeer brengt ouder worden natuurlijk ook andere kosten met zich mee. Vergeet bijvoorbeeld niet dat je kind wellicht op dansles gaat, of zich aansluit bij een nieuwe (duurdere) sportvereniging. De fiets wordt ineens veelvuldig gebruikt en slijt dus sneller. Kleding gaat een grotere rol spelen in het leven van je kind en wordt de eerste jaren nog niet uit eigen zak betaald. En wat dat betreft is er nog de kwestie van het zakgeld. Dat gaat in de meeste gevallen omhoog op de middelbare school. Het leven van je kind gaat zich steeds meer buiten school en buitenshuis afspelen. Dat kost geld, maar heeft natuurlijk ook voor ouders zo zijn voordelen…

49

Boeken Een zucht van verlichting ging een paar jaar geleden door Nederland: schoolboeken voor middelbare scholieren zouden voortaan gratis zijn! Dat scheelt ouders aanzienlijk, maar de situatie werd er tegelijk niet duidelijker op. Is gratis namelijk wel echt gratis? Het antwoord: ja, maar… Inderdaad: schoolboeken zijn voorlopig gratis. Maar een school mag in sommige gevallen wel een borg vragen van ouders om zich ervan te verzekeren dat de boeken na het schooljaar ook weer netjes terugkomen. Vraagt de middelbare school een borg, maar kun je deze niet betalen? Meld dit dan. Zijn de boeken aan het einde van het jaar netjes, dan is er niets aan de hand. Zijn er boeken beschadigd of vermist, dan betaal je achteraf alsnog.

Meer weten? Download de brochure ‘Uw bijdrage aan de schoolkosten’ op www.rijksoverheid.nl (zoek op ‘bijdrage schoolkosten’). Andere onafhankelijk informatie is ook te vinden bij het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting: www.nibud.nl en op www.vo-raad.nl.

Tegemoetkoming Als je een kindgebonden budget van de belastingdienst krijgt, wordt dit automatisch verhoogd in de maand dat je kind 12 jaar wordt (en nog eens bij 16 jaar). Die verhoging is speciaal bedoeld voor de hogere schoolkosten die gepaard gaan met het voortgezet onderwijs. Kun je de vrijwillige bijdrage ondanks dat niet betalen, klop dan aan bij de school. Volgens de wet moet een school een kwijtscheldingsof reductieregeling hebben. Een volgende stap is de sociale dienst: sommige gemeenten bieden een speciale vergoeding voor schoolkosten.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Door Marie-José van der Wielen

50

Kies jij voor de school waar al je vriendjes naartoe gaan? Of ga je samen met je ouders op zoek naar een school die echt bij jou past? Als jij zelf wil onderzoeken wat een goede school voor jou is, moet je zeker een paar open dagen bezoeken. Tijdens de open dag krijg je een goed idee hoe een school is.

Goed voorbereid

naar de open dag! Scholen organiseren open dagen omdat ze je graag eens binnen laten kijken. Dan kun je meteen zien hoe het gebouw eruit ziet, waar de kluisjes zijn en of er een tafelvoetbalspel in de aula staat. Als je slim bent, doe je ook een klein onderzoek. Want jij en je ouders hebben vast een heleboel vragen over de school. En de open dag is een prima kans om daar antwoord op te krijgen.

of toneel? Wil je thuis je huiswerk maken of zoek je een school waar je huiswerkbegeleiding krijgt? Of wil je een school zonder huiswerk? Leraren en leerlingen leggen je graag uit hoe het er op hun school aan toe gaat. Vaak krijg je ook een folder waarin alle informatie staat. Handig, kun je die thuis nog eens rustig doorlezen. Dat maakt het gemakkelijker om de scholen die je gezien hebt met elkaar te vergelijken.

Wat wil je weten? Bedenk voor je naar een open dag gaat wat je van je nieuwe school verwacht. Wil je een kleine of een grote school? Vind je het belangrijk dat je er veel kunt sporten, of ben je juist geïnteresseerd in extra creatieve vakken zoals muziek, dans

Test de les Sommige scholen geven proeflessen. Dat is leuk want zo krijg je een idee hoe al die nieuwe vakken op de middelbare school zijn. Je hoort daar weleens kritiek over. Dat de leraren op de open dag veel aardiger doen en dat de lessen normaal veel saaier zijn. Dat klopt wel een beetje. Toch krijg je een goed beeld van de lessen. Je ziet bijvoorbeeld met welke boeken ze werken. Je komt er al snel achter of er veel met de computer gedaan wordt en je ziet in welke lokalen de lessen zijn. Enne, eigenlijk is het heel logisch dat die leraren zo aardig zijn. Jij doet tijdens de open dag toch ook beter mee dan normaal?

Gerard, vader van Frits (13)

“Frits is vaak afgeleid en afwezig. Op de open dag heb ik goed geïnformeerd naar de manier waarop de school hiermee omgaat. Pas bij de vierde school kreeg ik een bevredigend antwoord. Mijn advies: Neem geen genoegen met vage toezeggingen. Vraag wat hun beleid is en dan doorvragen of dit niet volgend jaar anders is!”

Kijk verder dan je neus lang is! Op een open dag probeert een school natuurlijk reclame te maken. Ze laten je graag zien wat er allemaal mogelijk is. Schoolreisjes, excursies, sport- of filmclubjes, bijvoorbeeld. Toch zijn dat niet de belangrijkste dingen als je een school gaat kiezen. Het is veel interessanter om te weten hoe de school je gaat helpen als je problemen hebt. En wat doet de school als je goed je best doet maar toch slechte cijfers haalt? Krijg je dan extra bijles? Het is goed om te weten of een school alleen naar je cijfers kijkt, of dat ze het ook belangrijk vindt hoe het met je gaat. Je bent tenslotte op zoek naar een school die precies bij jou past. Vraag daarom ook aan de leerlingen wat zij van hun school vinden.

VO Gids

51

Ze vinden het vaak erg leuk om daar over te vertellen. En meestal zijn ze hartstikke eerlijk zodat je goede informatie krijgt. Heb jij iets extra’s nodig? Heb je dyslexie of ADHD of is er iets anders waarmee de school rekening moet houden? Ga dan op zoek naar de zorgcoördinator of de remedial teacher. Zij kunnen je uitleggen hoe de school jou helpt en welke regels er zijn. Als je extra begeleiding nodig hebt, is het heel belangrijk om te weten of de school die kan bieden. Informeer of je met een leerling of zijn ouders kunt praten die hetzelfde heeft als jij. Hoor je het ook nog eens een keer van een ander! Gezonde school Per dag zit je heel wat uurtjes op school. Kijk daarom ook eens naar het gebouw. Is het een beetje fris? Kunnen de ramen open? Zeker als je last hebt van allergieën is het slim om te kijken wat voor gordijnen er hangen en wat er op de vloer ligt. Neem een kijkje in de kantine. De meeste scholen willen graag dat hun leerlingen gezond snacken. Kun je meteen checken of dat op jouw toekomstige school ook het geval is! Tips voor leerlingen > Wees kritisch. Kies niet voor de school met het leukste cadeautje. > Denk aan je toekomst. Wat wil je bereiken? Kan dat op deze school? > Vraag kinderen wat ze van de school vinden. Wat is ok, wat niet? > Proef de sfeer. Voel jij je op je gemak op deze school?

Neem onze checklist mee. Zo vergeet je niets! Download de checklist via onze site www.devogids.nl Win je schoolspullen! Maak de leukste foto’s op je open dagen! Ga naar de wedstrijdpagina in de VO Gids.

> Selecteer een aantal scholen die bij het niveau van je kind passen. > Kijk naar je kind. Welke school past bij je toekomstige brugklasser? > Vraag bij andere ouders naar hun ervaringen met de school. > Kijk hoe de docenten met de leerlingen omgaan. > Zoek op hoe het met de onderwijskwaliteit van de school zit. Kijk hiervoor op www.onderwijsinspectie.nl . > Informeer hoe de school omgaat met lesuitval, telaatkomers en spijbelen. > Laat je kind niet vrij in de keuze voor de school. Je kind kan de consequenties van zijn keuze soms lastig overzien.

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouders

Win al jouw schoolspullen

52

keuzegids voor leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en hun ouder Draai de gids om!

Draai de gids om.

Zie pagina 52

van de vo-scholen in jouw regio

voor het nieuwe schooljaar!

Win al je schoolspullen

met de VO gids Alles wat je moet weten over jouw stap naar het voortgezet onderwijs!

Compleet overzicht

Ga jij straks

helemaal voor niks

Doe mee

met deze fotowedstrijd en maak kans op een pakket gratis schoolspullen!

Lees alles over de rechten van het kind op pagina 16

je schoolspullen bestellen?

Doe mee met deze wedstrijd en maak kans op een pakket gratis schoolspullen (t.w.v. € 100,-). Kijk op www.scholierenshop.nl en maak alvast je keuze! Gratis agenda, een Eastpak tas en coole O’Neill map? Het kan allemaal!

Ieder kind heeft recht op onderwijs

Maar je moet er wel wat voor doen! Maak een foto van je open dag en stuur de foto naar de VO Gids. Dat is makkelijker dan je denkt. Je gaat vast wel naar een open dag van één of meer van je favoriete scholen toe. Maak een leuke foto op een open dag met een herkenbaar element van de school en

de VO Gids in beeld. Hoe gekker hoe beter. Je mag net zo vaak meedoen als je wil, maar per open dag één foto. Je mag dus meerdere foto’s sturen, maar wel van verschillende open dagen op verschillende scholen. Mail je foto naar [email protected] en klaar ben je. De vijf beste inzenders ontvangen hun schoolspullen voor het nieuwe schooljaar 2014/2015 helemaal voor niks! Inzenden voor 1 mei 2014.

Kijk op www.devogids.nl/opendagactie voor tips en voorwaarden.

VO Gids

2014

BRABANTSE DELT

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

AUTISME DYSLEXIE SOCIAAL

Wij lopen al jaren voorop in het ontwikkelen en uitgeven van leermiddelen voor o.a. Adhd, Autisme, Dyslexie en Sociale vaardigheden. Lees meer informatie en bekijk een totaaloverzicht van onze producten op: www.graviant.nl

Verdrag voor de Rechten van het Kind

Ieder kind heeft recht op: Schoon drinkwater Gezondheidszorg Onderwijs Een eigen mening Sport en ontspanning EN ! EN DIT ZIJ N NO G MA AR 5 VA N DE 54 KIN DER RE CHT Wil je meer weten over het Kinderrechtenverdrag? Of wil je een spreekbeurt houden over UNICEF? Ga dan naar www.unicefenjij.nu

Naamloos-1 1

03-09-13 12:53

08005010 t e m s r e voor oud r e v o n e g vra onderwijs Als ouder of verzorger van een kind op school heeft u ongetwijfeld wel eens vragen over het onderwijs. Zeker nu uw kind de stap gaat zetten naar het voortgezet onderwijs. Heeft u bijvoorbeeld vragen over schoolkeuze, toelatingsvoorwaarden, de Cito-toets, het schooladvies of schoolkosten? Neem dan (gratis) contact op voor informatie en advies met 5010. Stel uw vraag via www.5010.nl of bel naar 0800-5010. Met een mobiele telefoon belt u naar 0900-5010123 (45 cent per gesprek).

08005010

IS BEREIKBAAR OP SCHOOLDAGEN TUSSEN TIEN EN DRIE UUR OF GA NAAR WWW.5010.NL