Bulletin van Hobéon Groep B.V.
Aktueel
Jaargang 13, nummer 2, augustus 2009 Hobéon Groep is het adviesbureau voor het hoger (beroeps)onderwijs, de BVE-sector en het bedrijfsleven.
Beroepen met een hoog afbreukrisico
Wars van cowboys en beunhazen Verder in deze Special Persoonscertificering: • Persoonscertificering in de schijnwerpers • Certificering biedt mogelijkheid om te verzilveren • Het systeem roerende zaken • Onderwijssector verkent mogelijkheden van
individuele profilering
Bent u al gecertificeerd?
Registratie of certificatie?
Inhoud
Hobéon SKO toetst en certificeert de vakbekwaamheid voor beroepen waarvoor de persoonlijke competentie van de beroepsbeoefenaar van grote invloed is op de kwaliteit van het te leveren product of de te leveren dienst. De beroepen kenmerken zich veelal door een hoge mate van zelfstandigheid, een groot maatschappelijk of technisch afbreukrisico en een geringe mogelijkheid tot directe controle door derden. Persoonscertificering is een vorm van kwaliteitswaarborg, waarbij een daarvoor aangewezen instelling, zoals Hobéon SKO, een objectieve beoordeling van de vakbekwaamheid van een persoon uitgeeft op basis van documenten en eventueel een aanvullend assessment.
Registratie of certificatie
2
Persoonscertificering in de schijnwerpers
3
Wars van cowboys en beunhazen
4
Certificering biedt de mogelijkheid kennis en ervaring te verzilveren
6
Certificering als motor achter innovatie
8
Persoonscertificering plukt vruchten van synergie
10
Algemeen profiel Hobéon Groep
11
Het systeem roerende zaken toegspitst op wensen van de klant
12
Onderwijssector verkent mogelijkheiden individuele profilering
14
Registratie betekent dat een beroepsbeoefenaar zich conformeert aan de gedragscode van de beroepsgroep en open staat voor toetsing van het professioneel handelen. Op basis van specifieke wensen kan Hobéon SKO voor elke organisatie, elke beroepsgroep en elk ontwikkelingsniveau een registratieprocedure of certificatiesysteem op maat ontwikkelen. In deze Special worden de termen certificering en certificatie door elkaar gebruikt.
Adres Scheveningseweg 46 • 2517 KV Den Haag • telefoon: 070-3066800 (Hobéon SKO 070-3066850) • fax: 070-3066870 • email:
[email protected] website: www.hobeon.nl, www.skocert.nl en www.hobeon-services.nl/blog. Hobéon Groep is het adviesbureau voor het hoger (beroeps)onderwijs, de BVE-sector en het bedrijfsleven en is tevens certificeringbureau in onderwijs, educatie, kunst en cultuur, monumentenzorg, architectuur en voor uiteenlopende beroepsgroepen. De werkzaamheden van Hobéon Groep zijn ondergebracht in 4 werkmaatschappijen: Hobéon Management Consult Organisatie-advies, marktonderzoek en projectmanagement in het hoger (beroeps)onderwijs en de BVE-sector.
Hobéon Weblog!
Hobéon Certificering
Blijf op de hoogte
Toetsing en certificering van bedrijven, instellingen en opleidingen.
Surf voor actuele trends, wetswijzigingen, plannen, pilots en
Toetsing en certificering vakbewaamheid voor diverse beroepsgroepen.
Hobéon SKO
evaluaties naar www.hobeon-services.nl/blog/ en blijf zo op de
Hobéon Business Consult
hoogte van laatste ontwikkelingen.
Adviesbureau voor bedrijfskundige begeleiding & -ontwikkeling en tijdelijk management.
2
Persoonscertificering in de schijnwerpers Hobéon SKO is de jongste loot aan de stam van Hobéon Groep. In maart 2008 werd SKO geïntegreerd in Hobéon Groep. De wortels van SKO gaan terug tot de behoefte van de technische beroepsgroepen om de risico’s bij de uitvoering van die beroepen, voor zowel de uitvoerder, de organisatie als de opdrachtgever sterk te reduceren. Sinds de jaren tachtig maakt de overheid bij haar terugtredende beleid in toenemende mate gebruik van certificatie om de vakbekwaamheid te borgen voor kritiek geachte beroepen.
Nieuwe coördinator Hobéon SKO Met ingang van 1 juli 2009 is Boudewijn Verstegen aangetreden als nieuwe coördinator van Hobéon SKO. Boudewijn volgt daarmee Willem van Raaijen op die anderhalf jaar lang de werkmaatschappij aanstuurde. Boudewijn Verstegen heeft een natuurkundige achtergrond. Hij was jarenlang verbonden aan de Hogeschool Utrecht. Hij heeft daar een groot aantal functies bekleed. Zo was hij daar onder andere docent, decaan, coördinator, opleidingsmanager, directeur Shared Service Centre en projectleider strategisch programma. Hij was tevens actief als auditor bij interne audits en betrokken bij de voorbereiding van externe audits. Daarnaast was hij lid van het landelijk clusteroverleg Werktuigbouwkunde. Vóór de overstap naar Hobéon werkte hij nog als directeur Shared Service Centre voor een groep VO scholen in Arnhem.
Sinds de oprichting van SKO in 1979 is het werkterrein dan ook uitgebreid naar diverse andere branches. Deze special is gewijd aan recente ontwikkelingen en innovaties op het gebied van persoonscertificering. Juist in een periode van economische recessie is persoonscertificering ook een uitstekend middel voor de individuele werknemer om zich te profileren.
Boudewijn Verstegen:
Competentiegericht certificeren
‘‘Een certificaat maakt vakbekwaamheid
Bij technische systemen is certificatie gebonden aan wettelijke
zichtbaar. Certificering onderscheidt zich
eisen en wordt vooral getoetst door middel van examens. Parallel
van diplomering doordat een diploma
aan de maatschappelijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren
uitsluitend de kennis borgt op één moment
verkent Hobéon SKO de mogelijkheden voor competentiegerichte
terwijl een certificaat kennis, kunde en
beoordeling van professionals. Binnen onze praktijk doet de
beroepservaring borgt over een langere
beroepsgroep van arbeidsdeskundigen hiermee als eerste ervaring
periode. Daarnaast is een certificaat beperkt
op. In een drieluik besteden we daarom specifiek aandacht aan
geldig en kan uitsluitend verlengd worden
deze beroepsgroep. Certificatiecoördinator Bert Friele begeleidt
als de vakbekwaamheid aantoonbaar is
de pilot van arbeidsdeskundigen die de weg baant naar een
onderhouden.’’
competentiegericht beoordelingssysteem. Arbeidsdeskundige Marie-José Paulussen illustreert de mogelijkheden van het Beroeps Competentie Profiel. Kenniscentrum NIBE-SVV, dat onlangs werd aangewezen als opleider voor arbeidsdeskundigen, belicht het belang van de kwaliteit van de opleiding.
3
Beroepen met een hoog afbreukrisico
Wars van cowboys en beunhazen Beroepen met een hoog technisch afbreukrisico, zoals springmeester, gasdeskundige tankschepen, inspectie- en keuringsdeskundigen en non-destructief onderzoeker, zijn door de wetgeving gebonden aan zeer strikte voorschriften. Maar er zijn ook beroepsgroepen die op basis van vrijwilligheid kiezen voor certificatie of registratie. Ook al verschilt de context hemelsbreed, het beoordelingsprincipe is volgens certificatiecoördinatoren Jos de Gooijer en Paul van Embden voor iedereen gelijk.
Hobéon SKO ontwikkelt en beheert certificeringsystemen voor
Hoog afbreukrisico
uiteenlopende sectoren. “We beoordelen de betrokken opleiders,
Met name certificatiesystemen voor beroepen met een hoog
maar maken geen vakinhoudelijke regelingen voor certificaten.
technisch afbreukrisico zijn aan strikte regelgeving gebonden.
Dat doen de betrokken beroepsgroepen zelf – wij hebben vooral een
“Gasdeskundigen tankschepen controleren bijvoorbeeld
begeleidende en adviserende functie”, vertelt Jos de Gooijer.
gasinstallaties op mammoettankers en chemicaliëntankers.
De Gooijer is certificatiecoördinator en ISO 9001 auditor en ondersteunt
Daarmee worden grote ladingen bulkgoederen over de hele wereld
zijn collega’s binnen Hobéon SKO bij onderwijskundige vraagstukken,
getransporteerd. Eén kleine fout kan desastreuze gevolgen hebben,”
zoals de ontwikkeling van Beroeps Competentie Dossiers (BCD’s),
legt certificatiecoördinator Paul van Embden uit. “Dat geldt trouwens
nieuwe certificatiesystemen of ervaringscertificaten (EVC’s).
ook voor springmeesters: springstof is op zich niet gevaarlijk, tot er een detonator bij komt. Met name onder de gasdeskundigen tankschepen zaten aanvankelijk veel cowboys, maar door certificering is de laatste jaren het kaf van het koren gescheiden. Het laatste ongeval werd veroorzaakt door een ongecertificeerde gasmeester, die alle luiken van een tanker tegen elkaar openzette en vervolgens een sigaretje opstak...” Dat zal de gecertificeerde gasdeskundigen en springmeesters niet gebeuren.
Jos de Gooijer en Paul van Embden
4
Complexe regelgeving
Certificatie op vrijwillige basis
Van Embden coördineert ook de certificatiesystemen voor
Buiten professionals met certificatieplicht zijn er ook
veiligheidskundigen en arbeidshygiënisten, in totaal ruim
beroepsgroepen die er bewust voor kiezen zich vrijwillig
600 certificaathouders. Tezamen met gecertificeerde arbeids-
te laten certificeren of registreren, zoals bijvoorbeeld de
en organisatiedeskundigen en bedrijfsartsen vormen zij de
gezondheidskundig adviseurs gevaarlijke stoffen (GAGS). “De GAGS
kerndeskundigen binnen de ARBO-wetgeving. “Nederlandse
komen voort uit de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen
ondernemingen zijn wettelijk verplicht tot het opstellen van een
en Rampen (GOHR), een regionaal samenwerkingsverband
Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E). Aanvankelijk moest de
tussen politie, brandweer, GGD en het politieke bestuur bij een
RI&E door vier kerndeskundigen worden getekend, maar sinds
(dreigende) ramp of ernstig ongeval,” verduidelijkt De Gooijer.
2005 is dat teruggebracht tot één handtekening. Die deregulering
“De GAGS inventariseren, zo nodig ter plekke, de risico’s voor het
heeft de markt verbreed. Na het ontploffen van de ARBO-diensten
milieu en de bevolking en adviseren over te nemen maatregelen.
zijn veel mensen bovendien voor zichzelf begonnen.
De registratie is een duidelijk signaal naar de eigen beroepsgroep.
De harmonisatie van arbeidskundigen en veiligheidskundigen is
De GAGS stellen zelf het Beroeps
door de beroepsgroepen zelf uitgevoerd.
Competentie Dossier op en geven daar een inhoudelijke
Internationale onderzoeksnorm
invulling aan. Bij de GAGS is een
Ook de 1700 certificaathouders non-destructief onderzoek (NDO)
buitenlandse stage overigens ook
zijn aan strikte en zeer complexe regelgeving gebonden.
een uitdrukkelijke wens, omdat
“Bij een inspectie van een installatie of constructie op basis van
ze letterlijk grensoverschrijdende
NDO wordt het materiaal onderzocht zonder dit te beschadigen,
problemen kunnen tegenkomen.
om materiaalfouten te kunnen opsporen,” vertelt De Gooijer, die
Gifwolken of watervervuiling
de examens procesmatig beoordeelt en begeleidt. “NDO’ers
houden immers niet op te bestaan
maken onder andere gebruik van magnetisch, penetrant of
bij de Duitse of de Belgische grens.”
ultrasoon onderzoek, radiografie en van visuele inspectie.
'Vrijwillige registratie is een duidelijk signaal naar de eigen beroepsgroep.'
De Nederlandse NDO’ers
Meerwaarde
staan hoog aangeschreven.
Certificering op basis van vrijwilligheid heeft een absolute
Elk bedrijf en elke NDO’er staat geregistreerd. Zo weet die opdrachtgever in Dubai dat de specialisten die hij uit de Botlek laat overkomen om honderd kilometer pijpleiding of een drukvat te controleren, voldoen aan de hoogste internationale onderzoeksnorm.”
'Bij de ontwikkeling van certificatiesystemen hebben wij vooral een klankbordfunctie.'
meerwaarde, vinden De Gooijer en Van Embden, zeker nu het Ministerie van Sociale Zaken overweegt om de certificering van Arbo-beroepen los te laten. Certificering garandeert dat professionals aan de minimale eisen van vakbekwaamheid voldoen. De gasdeskundigen voorzien een revival van de cowboys van weleer, met alle gevolgen van dien. Wie draagt de verantwoordelijkheid als er iets gebeurt? Het springplan, waarmee springmeesters mede hun vakbekwaamheid aantonen, lag bijvoorbeeld ook onder vuur. Die discussie is gelukkig in ons voordeel beslecht: het springplan blijft, maar er komt wel een nieuwe beoordelingsstructuur.”
Arbeidsdeskundige Marie-José Paulussen:
“Certificering biedt de mogelijkheid kennis en ervaring te verzilveren.” Toen het certificatiesysteem arbeidsdeskundigen in 2000 in werking trad werd getoetst op opleiding, nascholing, kennis en werkervaring. In de loop der tijd kregen persoonlijke competenties als communicatieve vaardigheden en counseling een zwaarder accent in de beroepsuitoefening. Maar hoe borg je deze kwaliteiten? De Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA) grijpt de hercertificering aan om de eisen te actualiseren en een Persoonlijk Competentie Dossier (PCD) toe te voegen.
“Het bestaande certificatiesysteem arbeidsdeskundigen is van kwalitatief hoog niveau, maar het vak heeft zich sinds de invoering in 2000 in meerdere opzichten sterk ontwikkeld,” vertelt arbeidsdeskundige Marie-José Paulussen. “Arbeidsdeskundigen begeven zich de laatste jaren ook buiten het traditionele werkterrein van UWV, verzekeraars en reintegratiebureaus. Aanpalende beroepsgroepen houden zich
‘De vraag is: hoe maak je competenties onderdeel van het systeem en hoe toets je ze?’
van persoonlijke vaardigheden en competenties en het borgen van deze kwaliteiten in het (her) certificatiesysteem dan ook een belangrijk punt van aandacht binnen de NVvA. Ik zie certificering als een uitgelezen mogelijkheid kennis, vaardigheden en ervaring te verzilveren. De vraag is alleen: hoe maak je competenties onderdeel van het systeem en hoe toets je ze?”
weliswaar met dezelfde problematiek bezig,
Persoonlijk Competentie Dossier
maar de arbeidsdeskundige is de enige
“De hercertificering wordt verzwaard door
specialist die belasting en belastbaarheid van mensen bij elkaar
toevoeging van een Persoonlijk Competentie Dossier”, legt Paulussen
brengt en zich inzet voor het opheffen van de disbalans tussen
uit. “Op jaarbasis brengt de arbeidsdeskundige minimaal één
mens, werk en inkomen. Maar de grootste ontwikkeling is
kerncompetentie naar keuze op een hoger niveau. Naast bijvoorbeeld
inhoudelijk van aard. In plaats van arbeidsongeschiktheid staan
klantgericht of ethisch & integer handelen behoren ook competenties
tegenwoordig arbeidsmogelijkheden en –participatie centraal. In
als samenwerken, ondernemerschap of communicatie tot de
de beroepsuitoefening is het accent verschoven van technische
mogelijkheden.” Voor de realisatie heeft de NVvA bewust gekozen
en beroepsinhoudelijke kennis naar communicatie en counseling
voor een lerend traject met als metafoor ‘de ontdekkingsreiziger’.
van cliënten en het beïnvloeden van houding en gedrag. Naast
De projectgroep Van BCD naar PCD heeft onder leiding van Paulussen
profilering van de beroepsgroep als geheel is het (door)ontwikkelen
een format ontwikkeld waarin een aantal concrete handreikingen
6
Marie-José Paulussen is teammanager Arbeidsdeskundigen AOV Schadeservice bij Achmea Sociale Zekerheid. Ze is daarnaast actief binnen het bestuur van de NVvA als portefeuillehouder Professionalisering. Als projectleider Van Beroeps Competentie Dossier naar Persoonlijk Competentie Dossier is ze nauw betrokken bij de hercertificering van arbeidsdeskundigen. Paulussen is tevens lid van het College van Deskundigen.
Train de Trainer Na de reflectiefase is de pilotgroep inmiddels bezig met het formuleren van doelstellingen en concrete actieplannen. “Competentiegericht leren betekent ook dat ieder zijn eigen manier van leren kiest: de een kiest voor zelfstudie, anderen leren meer van een coachingstraject of volgen liever een training of bijscholingsprogramma. De NVvA ziet de Onderlinge Toetsingsgroepen als de aangewezen plek voor arbeidsdeskundigen om aan de slag te gaan met competentiegericht leren. Door middel van een Train de Trainerprogramma voor collega’s die Onderlinge
worden gedaan voor de invulling. In zes stappen - via zelfreflectie,
Toetsingsgroepen willen begeleiden bereikt het Persoonlijk
het formuleren van concrete doelstellingen, een SMART-actieplan
Competentie Dossier de arbeidsdeskundigen in het land.”
en evaluatie - wijst het format de weg naar verdieping of verbreding van de verschillende competenties.
Pilot In april 2009 startte een pilot met twintig
‘De NVvA heeft bewust gekozen voor een lerend traject.’
Over de formele beoordeling van de competenties zijn de NVvA en Hobéon SKO nog in overleg. “Ook dat is een lerend traject. Evenals de overgangsfase die we willen creëren voor arbeidsdeskundigen die zich de komende jaren aanmelden voor certificering of zich moeten
arbeidsdeskundigen die alle do’s en dont’s van
hercertificeren. Vanzelfsprekend willen we de
het format gaan ontdekken. Allen moeten in 2009 gehercertificeerd worden op basis van de nieuwe eisen.
initiële certificering en de verlengingen – naast de kennistoets – ook
De ervaringen van deze pioniers worden verwerkt in een toolkit voor
competentiegericht beoordelen. Hoe we dat gaan realiseren zal eind
de circa 2000 collega’s die de komende jaren volgen. “Om iedereen
2009 definitief bekend worden.”
snel vertrouwd te maken met het competentiegedachtegoed en het geven van feedback hebben we bijvoorbeeld het Groot Arbeidsdeskundige Competentiespel ontwikkeld. We hebben het
Het certificatiesysteem arbeidsdeskundigen (2000) voldoet aan de normen van de RvA en ISO 17024. Na de initiële certificering kan het persoonscertificaat twee keer worden verlengd, respectievelijk na drie en zes jaar. Na negen jaar is hercertificering vereist.
spel tijdens de tweede pilotbijeenkomst en in verschillende andere groepen gespeeld en het werkt écht,” vertelt Paulussen enthousiast. “De groepsbijeenkomsten geven me heel veel energie, het is heel leuk om te zien hoe iedereen meedenkt en meewerkt.”
7
Leergang Arbeidsdeskundige nieuwe stijl:
Certificering innovatie In antwoord op de actuele ontwikkelingen binnen de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen besloot NIBE-SVV de toelating van de algemene opleiding Arbeidsdeskundige te koppelen aan de invoering van het Beroeps Competentie Dossier (BCD). In 2008 presenteerde het Amsterdamse opleidingsinstituut een compleet vernieuwd opleidingsaanbod dat inspeelt op de wens van arbeidsdeskundigen om zich persoonlijk te onderscheiden.
Zeven modules De leergang Arbeidsdeskundige bestaat uit zeven modules. Met een studielast van 500 uur is het een pittige opleiding die hoge eisen stelt aan de cursist. Door de modulaire opzet is het mogelijk tussentijds in te stappen. De cursist wordt per module getoetst via e-learning. De eindtoets vindt plaats door middel van praktijksimulatie. De leergang is bestemd voor beginnende arbeidsdeskundigen en medewerkers die werkzaam zijn in de verzekeringssector, verzuimbegeleiding en re-integratie. Ook is bij- of nascholen mogelijk via losse modules.
De presentatie van de vernieuwde leergang Arbeidsdeskundigen deed wel het nodige stof opwaaien. Het aantal contactdagen was immers drastisch afgenomen, van 29 naar 17. Was de opleiding daardoor niet te licht geworden? En was de leergang nog wel toegelaten? “De opzet is inderdaad drastisch veranderd, maar de opleidingseisen zijn nog even hoog als voorheen,” reageert Aart Verrips, adviseur solutions bij NIBE-SVV. “In het nieuwe curriculum zetten we e-learning in als medium voor pure kennisoverdracht en onderlinge communicatie. De cursisten bereiden nu de contactmomenten voor door middel van zelfstudie, individuele opdrachten, groepsopdrachten en intervisie. Daardoor kon het aantal contactdagen worden gereduceerd.”
E-learning “Bij deze leergang gaat het er vooral om dat cursisten ervaring op kunnen doen met het in kaart brengen van taken en werkzaamheden en een weging leren maken tussen belasting en de mogelijkheden NIBE-SVV Nederlands Instituut voor het Bank-,
van arbeidsparticipatie. De praktijkcomponent is erg belangrijk,” legt
Verzekerings- en Effectenbedrijf. Zie ook www.nibesvv.nl.
opleidingsmanager Gerdi van Willigen uit. “Met e-learning leggen we
8
als motor achter 'Certificering is belangrijk voor onze cursisten, maar dat geldt evenzeer voor ons als opleidingsinstituut.'
Brainstorm met de branche NIBE-SVV reageerde dan ook enthousiast toen Hobéon SKO voorstelde om de hercertificering in 2009 te koppelen aan de integratie van het BCD in de opleiding. Daardoor zou het opleidingsinstituut immers beter voldoen aan de toelatingseisen. Tijdens een gezamenlijke brainstormsessie onderzochten de NVvA en de andere toegelaten opleiders* de mogelijkheden. “Een unieke bijeenkomst,” vindt Verrips. “Je bent immers concurrent, maar ook collega-opleider. Vervolgens zijn we zelf met het BCD aan de slag gegaan. We hadden overigens
Links: Aart Verrips, adviseur solutions Rechts: Gerdi van Willigen, opleidingsmanager van NIBE-SVV
al ervaring met competentiegericht opleiden in huis. Binnen Strategon University, een samenwerkingsverband tussen NIBESVV, Hogeschool Saxion Next en Aegon zijn we bijvoorbeeld bezig met ervaringscertificaten (EVC’s).” Hobéon SKO gaf uitleg over de
een theoretische basis, waar de cursisten tijdens de contactdagen
procedure en de randvoorwaarden voor toelating van de opleiding.
mee aan de slag gaan. We besteden veel aandacht aan casuïstiek
“Veel van wat in het dossier staat deden we al, het is nu alleen anders
en organiseren regelmatig bedrijfsbezoeken. Dat wordt goed
beschreven,” vult Van Willigen aan. “Tijdens de audit in maart 2009
gewaardeerd. Arbeidsdeskundige is een heel breed beroep. Je ziet
heeft het auditteam gesproken met medewerkers van NIBE-SVV,
dat de puzzelstukjes op die momenten bij elkaar komen en het vak
opleiders, cursisten en de Commissie van Toezicht. We hebben het
echt gaat leven.”
als bijzonder prettig ervaren dat Hobéon SKO tijdens het hele proces meedenkt. De lijnen zijn kort en er zijn veel afstemmomenten.
Eigen accent
Dat intensieve contact helpt echt. Zo’n certificeringproces maakt je
Hobéon SKO heeft vier opleidingen tot arbeidsdeskundige
scherp op het opleidingsaanbod en de inrichting van de leergang.
toegelaten. Elk opleidingsinstituut legt zijn eigen accent, vertelt
Dat Hobéon SKO ook aanwezig is bij de beoordeling van de
Verrips. “Onze opleiding is primair gericht op de particuliere
examenkandidaten en op de examendag zelf is tekenend voor de
verzekeringssector, maar neemt ook aspecten van de publieke
betrokkenheid.”
sector mee. Het zijn twee totaal gescheiden werelden, maar omdat wij net iets meer doen dan strikt noodzakelijk is voor certificering, zijn onze cursisten goed voorbereid op het contact
*De andere drie, naast NIBE-SVV toegelaten opleiders zijn: • IVA Opleiding en Training, Veenendaal • Saxion, Deventer • UWV Opleidingen AG, Amsterdam
met ‘de andere kant’. Arbeidsdeskundige is een vrij beroep, dus het is van belang dat mensen zich onderscheiden. Certificering is belangrijk voor onze cursisten, maar dat geldt evenzeer voor ons als opleidingsinstituut.”
9
Persoonscertificering plukt vruchten van synergie binnen Hobéon Groep Bert Friele is certificatiecoördinator systeem arbeidsdeskundigen (SAD). Hij was betrokken bij de ontwikkeling van het certificatiesysteem in 2000 en begeleidt de arbeidsdeskundigen momenteel bij de inrichting van het hercertificeringstraject. Daarnaast onderhoudt hij het contact met de aangewezen opleidingsinstellingen.
“Er komen steeds meer arbeidsdeskundigen op plekken waar ze tot nu toe niet werkzaam waren, zoals bij grote bedrijven of gemeenten, maar het publiek heeft niet altijd duidelijk voor ogen wat een arbeidsdeskundige kan en doet. Door middel van persoonscertificering kunnen arbeidsdeskundigen zich kwalitatief onderscheiden,” vertelt certificatiecoördinator Bert Friele. Het SAD dateert van 2000. “Met het oog op de hercertificering wilde de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen de eisen voor vakbekwaamheid bijstellen, met name ten aanzien van de kernactiviteiten en kerncompetenties. Een pilotgroep
'Op korte termijn hopen we gezamenlijk een werkbaar systeem te presenteren.'
verkent momenteel de mogelijkheden van het toevoegen van een Persoonlijk Competentie Dossier. Hobéon SKO heeft veel verstand van persoonscertificering, maar ontbeert de specifieke vakinhoudelijke kennis van de beroepsgroep. Daarom hebben we de deelnemers aan de pilot gevraagd hoe we de certificering op een hoger niveau kunnen brengen. Zij werken de inhoud verder uit. Op korte termijn hopen we gezamenlijk een werkbaar systeem te presenteren.” De arbeidsdeskundigen plukken
de vruchten van de synergie tussen Hobéon SKO en de overige bedrijfsonderdelen van Hobéon Groep, denkt Friele. “Binnen elk certificatiesysteem spelen opleidingen een grote rol, maar het beoordelen van de kwaliteit van opleidingen en opleidingsinstituten is een vak apart. Voor de controle op de vier toegelaten opleidingen tot arbeidsdeskundige kunnen we nu terugvallen op de expertise van de ’nieuwe’ collega’s. De concentratie van kennis en ervaring op het gebied van certificering binnen Hobéon Groep komt alle partijen ten goede.” Bert Friele
De pilotgroep arbeidsdeskundigen werkt ook mee aan een proefproject van Hobéon SKO voor het online invoeren van na- en bijscholingsactiviteiten. Met dit nieuwe systeem kan iedere arbeidsdeskundige op elk moment zijn persoonlijke gegevens en geregistreerde PE-punten inzien.
* Lees ook het interview met arbeidsdeskundige Marie-José Paulussen en het artikel over NIBE-SVV op pagina 6 en 8
10
Algemeen profiel Hobéon Hobéon is een onafhankelijk organisatieadviesbureau voor het hoger (beroeps)onderwijs en het bedrijfsleven. De jarenlange ervaring met strategieontwikkeling, projectmanagement, organisatieadvies, financieel advies en marktonderzoek is de basis van een breed scala aan activiteiten en een uitgebreid netwerk van professionele relaties.
Ook kwaliteitsbeoordeling, certificering en accreditatie zijn
regelingen doorgaans tot doel
uitgegroeid tot belangrijke activiteiten van Hobéon.
bij bedrijven en instellingen: de kwaliteit te beoordelen, continue
De adviseurs van Hobéon voeren accreditatieonderzoek uit in
de kwaliteit te verhogen en
onder meer het hoger onderwijs en zij hebben ruime ervaring
de profilering in de markt te
met het ontwikkelen en uitvoeren van kwaliteitskaders en
verbeteren. Hobéon werkt
erkenningregelingen en met het certificeren van bedrijven,
ontwikkelingsgericht, in overleg
instellingen en personen.
met de opdrachtgever wordt een passende regeling ontwikkeld. Maatwerk staat altijd voorop.
De werkmaatschappij Hobéon SKO, actief op het gebied van persoonscertificering, is geaccrediteerd door
Hobéon is lid van de Raad van
de Raad voor Accreditatie (RvA). Hobéon SKO ondersteunt werkgevers, branche- en beroepsorganisaties bij het zichtbaar maken van de vakbekwaamheid. Hoewel het gaat om erkenningsregelingen in uiteenlopende sectoren en dus de invulling per sector varieert, hebben de
'Kwaliteitsbeoordeling, certificering en accreditatie zijn uitgegroeid tot belangrijke activiteiten van Hobéon.'
Hobéon Organisatie-advies, marktonderzoek en projectmanagement in het hoger (beroeps)onderwijs en de BVE-sector. oetsing en certificering van bedrijven, instellingen T en opleidingen. oetsing en certificering vakbewaamheid voor diverse T beroepsgroepen. Adviesbureau voor bedrijfskundige begeleiding & -ontwikkeling en tijdelijk management. Medewerkers Hobéon SKO
11
Organisatie-Adviesbureaus (ROA). Hobéon is erkend door de NederlandsVlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) als Visiterende en Beoordelende Instantie (VBI) ten behoeve van accreditatie in het hoger onderwijs.
Certificatiecoördinator Miriam Bijkerk:
“Het systeem roerende zaken is volledig toegespitst op de wensen van de klant” In 2001 nam de Federatie van Taxateurs, Makelaars en Veilinghouders in roerende zaken het initiatief tot een persoonsgebonden certificeringsregeling om de vakbekwaamheid en deskundigheid van haar leden te garanderen. Het toenmalige SKO ontwierp een systeem op maat, met veel ruimte voor individuele expertise.
“Aanvankelijk werden taxateurs en makelaars beëdigd door de
Katalysator
rechtbank en waren ze gebonden aan wettelijke vestigingseisen.
“Taxateur, makelaar en veilinghouder zijn vrije beroepen en zijn niet
Toen deze regeling in het kader van de deregulering van het
gebonden aan wettelijke voorschriften. Dat maakte het mogelijk het
bedrijfsleven verviel, bleef de vraag naar kwaliteitsborging bestaan,” vertelt Miriam Bijkerk, certificatiecoördinator taxateurs, makelaars en veilinghouders in roerende zaken. “De Federatie TMV heeft een gemeenschappelijk kader en een programma van eisen
systeem roerende zaken volledig toe te
'Als gecertificeerd taxateur, makelaar of veilinghouder kun je niet weggezet worden als beunhaas.'
opgesteld en benaderde SKO voor een
spitsen op de wensen van de klant. Hobéon SKO treedt vooral op als katalysator. Certificering is overigens niet altijd eenvoudig, omdat voor een aantal beroepen die door de Federatie vertegenwoordigd worden geen vakopleiding of diploma bestaat. Om de vakbekwaamheid te
op de beroepsgroepen toegesneden
waarborgen wordt daarom vooral getoetst
certificatiesysteem. In overleg hebben wij de inhoudelijke
op kennis en ervaring binnen het specialisme van de aanvrager.
wensen vertaald naar een toetsbare vraag.”
De examens worden schriftelijk afgenomen en bestaan uit een theorie-
In 2002 trad het systeem roerende zaken (SRZ) in werking.
en een praktijkgedeelte. Een breed samengestelde certificatiecommissie
Eind 2008 zijn de certificatie-eisen geactualiseerd.
beoordeelt de dossiers en beoordeelt of het persoonsgebonden
12
'Juist de combinatie van TMVlidmaatschap en certificering is een waarborg voor kwaliteit.'
certificaat kan worden toegekend. Het certificaat is vijf jaar geldig
zich bovendien taxateur of makelaar noemen. Het is dan ook absoluut
en een voorwaarde voor lidmaatschap van de Federatie.”
belangrijk om je in deze branche op kwaliteit te onderscheiden. Het persoonsgebonden certificaat maakt kennis en vaardigheden meer
Vrije beroepen
inzichtelijk. Als gecertificeerd taxateur, makelaar of veilinghouder
Het leuke aan de Federatie TMV vindt Bijkerk de grote
kun je niet weggezet worden als beunhaas. Juist de combinatie van
verscheidenheid aan beroepen. “Het ledenbestand varieert van
TMV-lidmaatschap en certificering is een waarborg voor kwaliteit.”
kunsttaxateurs van Sotheby’s en Christie’s met een specialisme in kunst uit de Gouden Eeuw tot mensen die industriële machinerieën
Federatie TMV
opkopen of makelaars in levende have. Het heeft me altijd geïntrigeerd hoe de waarde binnen een kunsteconomie wordt
De Federatie van Taxateurs, Makelaars en Veilinghouders in roerende zaken telt zo’n 350 leden. Allen zijn gecertificeerd. De leden zijn gespecialiseerd in kunst, antiek en inboedelgoederen, juwelen, goud- en zilverwerken, muziekinstrumenten, industriële machinerieën, bedrijfsinventarissen en transportmiddelen, automobielen, classic cars en motoren, assurantieportefeuilles, koetsen en rijtuigen, merken en modellen, levende have en vlees of paarden en pony's. www.federatie-tmv.nl
bepaald. Waarom is iets zo veel waard als het waard is? En wie bepaalt dat en op welke gronden? Taxateurs, makelaars en veilinghouders vervullen een belangrijke rol bij taxaties en aan- en verkoopbemiddeling van soms zeer waardevolle objecten. De materie is soms heel complex en voor de buitenwereld vaak moeilijk te doorgronden. Omdat het vrije beroepen zijn kan iedereen
13
Onderwijssector verkent mogelijkheden van individuele profilering Sectoren met een groot afbreukrisico, bijvoorbeeld op het gebied van techniek en veiligheid, zijn al langer vertrouwd met persoonscertificering. Hobéon signaleert echter ook in andere sectoren een groeiende interesse om de kwaliteit van individuele medewerkers te borgen en hen te prikkelen om zich verder te ontwikkelen. Voor het onderwijs ontwikkelde Hobéon bijvoorbeeld een certificatiesysteem voor assessoren.
“Binnen Hobéon Certificering hebben we inmiddels veel ervaring
“Erkende EVC-aanbieders moeten voldoen aan landelijke
opgedaan met het beoordelen van procedures voor de erkenning
kwaliteitscriteria”, benadrukt De Bruijn. “Een aantal wil in
van verworven competenties (EVC)”, legt Fred de Bruijn uit.
aanvulling op de erkenning van de organisatie ook de afzonderlijke
“We kijken daarbij niet naar alle individuele assessoren, maar naar
assessoren laten certificeren en doet daarvoor een beroep op
het kwaliteitsysteem in zijn geheel. Steekproefsgewijs voeren we
Hobéon. Anderen ontwikkelen zelf een systeem voor de
verificaties uit. Omdat assessoren van
beoordeling van EVC-assessoren en
cruciaal belang zijn voor de kwaliteit van
willen daarvoor externe validatie.
de EVC-procedure zijn we onlangs gestart met het ontwikkelen van een persoonscertificatiesysteem voor EVC-assessoren.” De EVC-aanbieder vraagt de procedure aan
'Persoonscertificering is voor onderwijsinstellingen een prima tool om verder te professionaliseren.'
en draagt de kosten. De assessor stelt
In dat geval beoordelen wij de aanpak en kijken we steekproefs gewijs of het systeem werkt.”
Functiedifferentiatie “ROC’s en hogescholen in het reguliere onderwijs zijn per definitie
vervolgens een portfolio samen met
platte organisaties”, vervolgt
bewijsstukken die zijn of haar vakbekwaamheid aannemelijk maken,
De Bruijn. “Toen het onderwijs nog volledig klassikaal was ingericht,
zoals diploma’s en recente EVC-rapportages, eventueel aangevuld
was een docent een docent. Door de onderwijsvernieuwing in
met overig bronnenmateriaal. Bij twijfel volgt een assessment.
de afgelopen decennia is de ruimte én noodzaak ontstaan voor functiedifferentiatie. Docenten kunnen zich tegenwoordig meer toeleggen op facetten waar ze goed in zijn, zoals bijvoorbeeld het begeleiden of het beoordelen van studenten. Het management stuurt daar ook op in het personeelsbeleid en wil prikkels inbouwen voor verdere professionalisering. Er is dan ook veel belangstelling voor persoonscertificering van assessoren. Certificering maakt immers de onderscheidende kwaliteiten van individuele docenten inzichtelijk en motiveert hen om zich verder te ontwikkelen. Persoonscertificering sluit daarmee niet alleen aan bij de organisatiebehoefte van onderwijsinstellingen, maar speelt ook in op de behoefte van individuele docenten om zich te onderscheiden. Ik denk dan ook dat persoonscertificering in het onderwijs in de toekomst een veel
Fred de Bruijn
prominentere rol krijgt toebedeeld.”
14
Hobéon SKO Certificatie- en registratiesystemen
Internationale norm Hobéon SKO is geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA) volgens de norm voor persoonscertificatie ISO/IEC 17024. Deze internationale en erkende norm geldt voor een vijftal certificatiesystemen van Hobéon SKO. De overige certificatiesystemen vallen niet onder het toezicht van de RvA.
SAD
Arbeidsdeskundigen *)
SGT
Gasdeskundigen-Tankschepen *)
Alle elementen van vakbekwaamheid, zoals kennis, kunde,
SKK
Keurings- en Inspectiepersoneel *)
vaardigheid en/of ervaring, zijn onderhevig aan slijtage.
SKNDO Niet-Destructief Onderzoekers *)
Na een vastgesteld aantal jaren is daarom hercertificatie vereist.
SPR
Springmeesters *)
GAGS
Gezondheidkundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen
Hobéon SKO houdt een register bij van alle gecertificeerden
SAH
Arbeidshygiënisten
en toegelaten opleidingen. Momenteel zijn er ongeveer
SPMB
Preventiemedewerkers
5000 geldige (Hobéon)SKO-certificaten in omloop.
SRZ
Taxateurs - Makelaars - Veilinghouders Roerende Zaken
SVK
Veiligheidskundigen
Zie ook www.skocert.nl *) certificatieschema’s Raad voor Accreditatie (RvA)
De organisatie achter het certificatiesysteem Elk certificatiesysteem staat onder toezicht van een College van Deskundigen (CvD). Het CvD adviseert Hobéon SKO over de inhoud van het certificatieschema en ziet op bestuurlijk niveau toe op de certificeringspraktijk. In het College zijn alle relevante, bij de certificering belanghebbende groeperingen evenwichtig vertegenwoordigd, zoals beroepsverenigingen, opleidingsinstellingen, kennisinstituten, werkgevers en werknemers.
De certificatiecommissie past de certificatieregeling toe in
De certificatiecommissie kan deze taak overigens delegeren
de praktijk. De commissie toetst de vakbekwaamheid van de
naar een examencommissie. De certificatiecommissie wordt
aanvrager op basis van de binnengekomen dossiers en beslist –
in haar uitvoerende taken ondersteund door een
eventueel na een aanvullend gesprek – over toelating.
certificatiecoördinator van Hobéon SKO.
15
Opdrachten Hobéon Groep is het adviesbureau voor hoger onderwijs, BVE-sector en bedrijfsleven en is tevens certificeringbureau in onderwijs, kunst en cultuur, monumentenzorg en architectuur. De activiteiten van Hobéon Groep zijn ondergebracht in: • Hobéon Certificering
• Hobéon Management Consult
Recente opdrachtgevers waren en zijn diverse publieke en particuliere onderwijs instellingen
• Hobéon SKO
• Hobéon Business Consult
in het gehele land (MBO en HO), gemeenten, bedrijfstakken, Kamers van Koophandel, projectorganisaties en samenwerkingsverbanden. Verder geeft Hobéon juridisch advies
Hobéon Certificering
in het kader van de onderwijswetgeving en treedt zij namens onderwijsinstellingen op in
Hobéon Certificering BV richt zich op ‘kwaliteitsbeoordeling’. Kwaliteitsbeoordeling in
bestuursrechtelijke procedures zoals in bezwaar- en beroepsprocedures.
het kader van het Nederlands Accreditatiestelsel –Hobéon Certificering heeft als VBI tot op heden honderden hbo-opleidingen beoordeeld. Kwaliteitszorg óók in het kader van
Hobéon Business Consult
het Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek (BKO). Hobéon Certificering begeleidt
Een aantal MKB-ondernemingen wordt begeleid bij het (her)formuleren van de strategie,
hogescholen in de ontwikkeling van hun kwaliteitszorgstelsel en externe validering.
het vastleggen daarvan in een ondernemingsplan en het implementeren van de (beleids)
Ook buiten het onderwijs heeft Hobéon Certificering BV ruime ervaring op het
keuzes. Voor enkele innovaties, onder ander op het gebied van consumentenproducten en
terrein van (i) het ontwikkelen van erkenningsregelingen, (ii) keurmerken en (iii)
recreatieve dienstverlening worden informal investors benaderd voor het deelnemen in de
de regievoering van erkenningsregelingen.
onderneming middels het inbrengen van risicodragend vermogen. Verder is Hobéon Business
Hobéon Certificering is tien jaar lang betrokken geweest bij de certificering van
Consult betrokken bij een aantal ondernemingen met voldoende toekomst perspectief, die
restauratiebouwbedrijven en sinds enkele jaren betrokken bij de certificering van
door verschillende oorzaken acute liquiditeitsproblemen kennen. In samenwerking met
restauratiearchitecten, -schilders en bij steenhouwers en molenmakers. De taken
andere belangstellenden of in opdracht van derden worden door Hobéon Business Consult
behelsen, naast regievoerig ook systeemontwikkeling en het auditen van bedrijven
meerdere fondsen opgezet, die met verschillende risicopercepties innovatieve ondernemers/
en bureaus.
ondernemingen de (financiële) mogelijkheid bieden de ambities te herstellen.
Daarnaast treedt Hobéon Certificering op als de certificerende instelling voor de
Colofon
Stichting Kwaliteitsmanagement Kunst en Cultuur. Voorts wordt Hobéon Certificering door de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) ingeschakeld bij de beoordeling
Hobéon Groep
van bibliotheken. Hobéon Certificering is beoordelaar van EVC-aanbieders (Erkenning
Adviseurs
Verworven Competenties).
Ger Broers, Jacoline Houtman, Wienke Blomen, Daniëlle de Koning, Wilem van Raaijen, Miranda Maring, Ruud van der Herberg, Conny Ouwerkerk, Robert Stapert, Arjo van Trigt,
Hobéon SKO
Rianne Versluis, Inge Gies Broesterhuizen, Fred de Bruijn, Hans Stoltenborg, Frank
Hobéon SKO toetst en certificeert de vakbekwaamheid voor diverse beroepsgroepen.
Hendriks, Jeroen Wijnekus, Bert Friele, Paul van Embden, Foka Brouwer, Jos de Gooijer,
Beroepsgroepen waarbij de persoonlijke competentie van grote invloed is op
Rob van der Hoorn, Hanneke Bleijs, Henk Benckhuijsen, Miriam Bijkerk , Rob Peters,
de kwaliteit van het oordeel. Het zijn beroepen in uiteenlopende sectoren zoals
Boudewijn Verstegen en Rob van der Made.
techniek, kwaliteit, milieu, veiligheid en arbeids(on)geschiktheid. Deze beroepen kenmerken zich door een grote mate van zelfstandigheid, geringe
Directeur/Partner
mogelijkheid tot directe controle op het “product” en een groot afbreukrisico.
Wienke Blomen, Fred de Bruijn, Rob van der Hoorn, Wilem van Raaijen en Arjo van Trigt.
Tevens richt Hobéon SKO zich op EVC –assessoren in het HO scholings- en werkveld.
Ondersteunende diensten Mirjam Dijkman, Corrie Herben, Jacoline Houtman, Sylvia Jansen, Marisca Karsdorp,
Hobéon Management Consult
Leona Telwin, Indra Khedoe, Walter Koek, Anneriek Mur en Lisette Bruijns.
Hobéon Management Consult ontwikkelt, ondersteunt en verbetert de interne marktpartijen en/of overheden. Een greep uit de opdrachten:
Hobéon Aktueel
• Ontwikkeling en onderbouwing van voorstellen voor nieuwe opleidingen,
Hobéon Aktueel verschijnt drie maal per jaar en wordt toegezonden aan de relaties van
organisatie en externe oriëntatie van onderwijsinstellingen, in opdracht van scholen,
AD-trajecten, lectoraten en andere onderwijsactiviteiten
de Hobéon Groep. Voor meer informatie of extra exemplaren van de nieuwsbrief kunt u
•
Begeleiding van de verbetering en erkenning van diverse opleidingen
contact opnemen met het redactiesecretariaat.
•
Marktonderzoeken naar de kennisbehoefte van bedrijven
Redactiesecretariaat
•
Onderzoek naar de haalbaarheid van HBO in de regio
Mirjam Dijkman, tel. (070) 3066800, e-mail:
[email protected]
• Ontwikkeling van nieuwe concepten voor de werkveldoriëntatie in het onderwijs
Vormgeving
•
Strategieontwikkeling en ontwikkeling van businessplannen
www.windkracht-10.nl, Rijpwetering
•
Programma-ontwikkeling en programmamanagement, interim-management
Met medewerking van Ursula Wopereis, onafhankelijk communicatieadviseur
•
Advisering bij de start-up van een nieuwe instelling voor hoger onderwijs.
en tekstschrijfster. Fotografie: Dimmy Olijerhoek en Mirjam Dijkman.
