AKTIEF. Elke geboorte heeft zijn verhaal. Column Willem Vermandere. Drie generaties, vier toffe mannen. Brief aan mémé. Fotomoment

1

24 oktober 2014 · G E ZI N S K R A N T D E B O N D  

2 4  O K T O B E R 2 0 1 4

Foto: Jasper Jacobs

AKTIEF Grootouderskatern van de Gezinsbond

• Fotomoment

• Zeker lezen

• Grootouders uit de duizend

Elke geboorte heeft zijn verhaal

Column Willem Vermandere

De wedstrijd van de Gezinsbond in samenwerking met Die Keure geeft de leerlingen uit het basisonderwijs de kans om de grootouders te verrassen en vooral te bedanken. Vandaag is de laatste dag dat je kan inschrijven met de klas, maar nu al blijkt dat straks duizenden kleinkinderen hun oma(‘s) en opa(‘s) een fijne attentie bezorgen. Van Veldegem tot Tienen, van Lovendegem tot Tessenderlo, van Genk tot Tielt… allen gaan ze aan de slag om te tonen hoe enthousiast kleinkinderen over hun grootouders kunnen zijn. Uit al die werkjes wordt een selectie gemaakt en gepresenteerd tijdens een groots slotevenement op 8 februari 2015 in het Belgisch Stripcentrum te Brussel.

Negen maanden lang een kind dragen, dat schept een aparte band tussen moeder en kind. Als er dan generatie na generatie telkens een dochter bijkomt, wordt het helemaal iets bijzonders. Op de foto zien we vier generaties vrouwen die elkaar hebben gedragen, verzorgd en grootgebracht. De foto komt uit de nieuwste wandkalender van de Gezinsbond. In deze kalender gaan we in op de vele mooie verhalen en tradities verbonden met het thema geboorte. Sommige tradities zijn eeuwenoud, anderen ontstonden nog niet zo heel lang geleden. Toch voel je herkenning bij elk van deze verhalen, want overal ter wereld verbindt een geboorte mensen.

p. 2

Drie generaties, vier toffe mannen p. 4-5

Brief aan mémé p. 6

‘Aktief’ is een uitgave van de Grootoudersen Seniorenactie van de Gezinsbond en verschijnt vier keer per jaar als bijlage bij De Bond. Troonstraat 125, 1050 Brussel, tel. 02-507.89.45, [email protected] Coördinatie: Ronny De Schuyter Werkten mee aan dit nummer: Ronny De Schuyter, Sarah Saelens, Nicolas

• Je kan de kalender laten opsturen door 4,50 euro over te schrijven op rekeningnummer BE77 4350 3052 2142 met vermelding van ‘Wandkalender 2015’, naam, adres en lidnummer.

Van Herck, Willem Vermandere, Ann De Cramer, Paul en Barbara Verstraete, Eindredactie: Jef Bergmans Lay-out: Tessa De Ceuninck

2 G E ZI N S K R A N T D E B O N D · 24 oktober 2014

• Column · Willem Vermandere

Gepensioneerd “Ik Ben. geboren begin ’t  jaar veertig, ’k  ben dus nu gepensioneerd, ik moet gene klop meer werken, ’k  ben voorgoed uitgerangeerd.” Tien jaar geleden heb ik er een liedje van gemaakt en nu pas heb ik het op cd gezet. Ge zult die moeten kopen als ge de tekst helemaal wilt kennen. De commerce mag niet stilvallen. (Foei!) In mijn jonge jaren was ik een paar jaar leraar in Nieuwpoort. Midden in het schooljaar ben ik het daar afgestapt, zeg maar ‘uitgeput’ en ‘uitverteld’. Ik had vooral het gevoel dat ik mijn kostbare tijd verloor. Mijn vader, de oude wagenmaker, knikte heel begrijpend met het hoofd en hij was content dat ik weer werkmens werd, dat ik liever een overall droeg dan een net leraarskostuum, dat ik koos voor mijn hamer en beitels en mijn muziek- en liedjesschrijverij. (Vader was zelf een hartstochtelijke muzikant.) Maar mijn moeder was in paniek. “Maar jongen toch, ge hebt uw werk opgezegd… uw vast inkomen en uw pensioen later… jongen toch!” Ik kon ze geruststellen “Moeder, als ik zo voort doe, dan val ik dood, dan haal ik nooit de pensioenleeftijd”. Intussen mag ik me stilaan voorbereiden op mijn 75ste verjaardag en ’k ben nog altijd niet gepensioneerd (dat liedje is gelogen!) Hoe kan een dokter, een priester, een leraar, een beeldhouwer, een zanger in godsnaam met pensioen gaan? Precies rond je 65ste begin je het helemaal te kunnen en dan sturen ze u naar huis, mag je gratis met den tram rijden en voor 6 euro den trein pakken, heen en weer naar Brussel. Nadat ge een spaarzaam leven hebt geleid en ge het nu kunt betalen, wordt het allemaal goedkoper. Dank u wel. Mijn vriend Johan is als metsersdiender begonnen toen hij amper 14 jaar was. Hij is niet verwend geweest in zijn jonge jaren. Zwaar labeur! Nu komt hij regelmatig hierlangs gefietst en geniet mateloos van zijn pensioen. Zijn vader was ook al levenslang metser. “Op zijn 65ste was mijn vader doodversleten”, zegt Johan. “Alle dagen door weer en wind met de velo naar ’t werk en later, o grote luxe, met den brommer. Maar die laatste paar jaren moesten we ons vader van zijnen brommer afhalen toen hij doodmoe en stokkestijf thuis kwam na een zware werkdag.” Die mens had zijn pensioen dubbel verdiend. Maar zangers en al dat soort artiesten, pastoors en advocaten, doktoren en apothekers, dat moest nooit mortel staan draaien in de snerpende wind van november, nooit met de kruiwagen al ’t gerief aanvoeren, nooit de ladder opkruipen met vierentwintig bakstenen op een plank op hun schouder, al dat artistiek luxevolk moet niet op pensioen gaan. Ze zullen zingen tot ze erbij vallen. Nu ben ik voorzeker een beetje populistisch bezig. Ach, wat prijs ik me zalig dat ik rimpelloos al tien jaar geleden die pensioenkaap gepasseerd ben. Is dat niet zalig te mogen oud worden in je werkhok, tussen stenen en houtblokken en je alaam. Stel je voor dat morgen een ambtenaar aan mijn deur staat om mij alle handwerk te verbieden en mij te verbannen naar de relaxzetel. Ik ga dood. Mijn eigen vader zaliger is ook ongemerkt en zachtjes oud geworden. Het echte wagenmakerswerk was sedert de jaren vijftig aan ’t verdwijnen. Vader was de man van het hout. Hij deed karweien, pover betaald, maar hij had enorm veel contentement van zijn werk. ’t Moest van de klanten altijd zo rap mogelijk gereed zijn, ook zo schoon mogelijk, zo kloek mogelijk en vooral zo goedkoop mogelijk. Hij is zo rond zijn 85ste stilgevallen. Hij kwam nog even in ’t atelier in de voornoen en na zijn middagdutje nog een uurtje om een beetje aan zijn draaibank te staan. Heel langzaam zijn zijn handen stilgevallen, om kort daarna te sterven. Ikzelf maak me geen zorgen om dat cijfer 75. Hoor maar! “Kijk die zanger van ’t  jaar veertig eindelijk gepensioneerd, in al zijn vertellementen is gene mens nog g’interesseerd, zet hem thuis in de vitrine, ook al schreeuwt ie moord en brand, maar dat wordt voor ’t streektoerisme ongelooflijk interessant, daarom zing ik van colleire, geef ik meer dan ooit katoen, zing ik met Methusalem, zwijg mij van dat pensioen”.

• Wandelen met GSF

Samen naar de sneeuw

13-21 maart 2015 Als skiën niets voor jou is, maar je wilt toch graag genieten van een zalige wintersportvakantie, dan heeft GSF een aanbod voor jou in Oostenrijk. Onder begeleiding van ervaren wandelgidsen kan je in alle rust genieten van de witte natuur en de rustgevende bergtoppen. Het wandelgebied van DachsteinAmadé beschikt over alle ingrediënten voor een afwisselende wandelvakantie. Neem je de kleinkinderen mee, dan kunnen jouw oogappels zich ondertussen uitleven op de latten, onder begeleiding van een leuke Nederlandstalige skimonitor. Geniet van een onovertroffen wintersportweek in Hotel Innviertler, gelegen op een hoogte van 1.270  m, met een prachtig uitzicht op het schitterende Dachsteingebergte. • Prijs: Wandelen: 710 euro Sneeuwgewenning (4-6 jaar): 500 euro • Prijs inclusief: halfpension (met viergangenmenu!), busreis, begeleiding, ervaren wandelbegeleiding, animatie, fooi buschauffeur. Niet inbegrepen: drank aan tafel. • Info en inschrijving via www.gsf.be

Tip: Van 23 tot 31 januari 2015 organiseert GSF ook een wintersportweek in hotel Sperlhof met aangepast wandel-, langlauf- en sneeuwgewenningsprogramma.

• Waar is de tijd · Barbara & Paul Verstraete

3

24 oktober 2014 · G E ZI N S K R A N T D E B O N D  

• Grootoudersontmoeting 2014

Eerlijke televisie ‘Eerlijke televisie maken (voor alle generaties)’ is het boeiende uitgangspunt van de Grootouders­ ontmoeting 2014. Het debat wordt op vrijdag 21 november 2014 in Schaarbeek geleid door niemand minder dan Phara de Aguirre. Als gasten ontvangt ze tv-pionier Paula Semer en ‘Ten oorlog’-boegbeeld Arnout Hauben.

Programma 3 generaties / 3 kopstukken

1 

Paula Semer (1925) is een pionierster van de

openbare omroep. In haar programma’s doorbrak ze geregeld de bestaande taboes. Via programma’s als ‘Penelope’, dat meer dan tien jaar werd uitgezonden, droeg ze bij tot de emancipatie van de vrouw.

2 

Phara de Aguirre (1961) maakt indringende reportages zoals in ‘Liefde in tijden van kanker’. Als (politiek) interviewer kent ze haar gelijke niet. Op haar gekende en inspirerende manier leidt ze de gesprekken.

3

Arnout Hauben (1976) startte zijn

carrière bij het productiehuis Woestijnvis. Hij werkte er als regisseur en reporter voor programma’s als ‘Het Geslacht De Pauw’, ‘Meneer Doktoor’ en ‘Man Bijt Hond’. Met ‘Weg naar Compostela’ en ‘Ten Oorlog’ toont hij de kracht van een nieuwe generatie programmamakers. Ode aan Wannes

Tussen en na de gesprekken brengen we bij wijze van eerbetoon muziek van Wannes Van de Velde (1937-2008).

• De Grootoudersontmoeting vindt plaats op vrijdag 21 november 2014 in het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen (De Factorij), Huart Hamoirlaan 136, 1030 Brussel. Om 10 uur is er onthaal met koffie(koek). Het broodbuffet is voorzien om 13 uur. • De deelname in de kosten bedraagt 15 euro (inclusief maaltijd). Voor inschrijvingen kan je terecht bij [email protected]. De inschrijving is definitief na ontvangst van betaling op rekeningnummer BE 94-4350-3065-5114 BIC: KREDBEBB • Meer info: dienst SCW, tel. 02-507.89.44

4 G E ZI N S K R A N T D E B O N D · 24 oktober 2014 • Grootoudersinterview

Drie generaties Vier toffe mannen

Vier j’s! Is dat erom gedaan?

Jorre en Jaro, zien jullie je pépé vaak?

Joël: Natuurlijk! Dat is voor het profijt, dan kunnen

Jaro: Elke dag! Joël: De wasserij die nu van Johan is, werd in 1951

we gewoon allemaal hetzelfde visitekaartje laten drukken. (lacht) Mijn grootvader heette Johannes, mijn vader Jan en mijn twee zussen Janine en Jacqueline. Jorre: Ik vind het een toffe traditie die ik zeker ga verderzetten. Ook mijn kinderen krijgen dus een naam met een j. Jaro: Die van mij niet, hoor! Ik ga mij daar niets van aantrekken. Je kunt dat toch niet blijven doen? Op den duur zijn alle toffe namen op en moet jouw kind als Jezus of Jerommeke door het leven. Stel je voor! (lacht)

door mijn ouders opgestart en heb ik later overgenomen. Ik ben nu wel met pensioen, maar ik kom hier nog elke dag om wat te helpen met de boekhouding en de paperassen en zo. Bezigheidstherapie eigenlijk. Johan: En… om zijn kleinkinderen te verwennen! Jorre: Ja, pépé brengt ons naar school als het regent. Johan: Dat moesten wij vroeger niet proberen, hoor! Het mocht nog zo hard gieten, als wij jou vroegen om ons naar school te voeren… Joël:… dan zei ik: ‘Zijn jullie van chocola misschien?’ (lacht) Tja, dat is nu het voorrecht van grootouder

zijn: je moet de kinderen niet meer opvoeden, je mag ze lekker verwennen. Vroeger was ik zo druk met de zaak bezig, dat ik weinig tijd had voor mijn eigen kinderen. Dat probeer ik nu een beetje te compenseren met de kleinkinderen.

Will Tura & DJ Tiësto Vier mannen, laten we ’t  dan eerst over computers hebben! Jöel, kun jij die moderne dingen nog volgen? Joël: Redelijk. Ik heb me daar eigenlijk altijd voor

geïnteresseerd. Voor de zaak hadden we vrij snel een computer nodig, en toen heb ik er mij een van tweeënvijftig megabyte aangeschaft. Jorre: Máár tweeënvijftig megabyte? Oh jee! (lacht) Johan: Dat was toen het van het, hoor! Ik weet nog goed dat ik een vriend had die fan was van de Commodore 64, maar ik was meer verknocht aan spelletjes zoals Zacman en TRON. Daar was ik hele dagen mee bezig! En wanneer we in het weekend aan de kust waren, zat ik elk uur van de dag in het lunapark. Zo goed als al mijn drinkgeld ging daar naartoe. Joël: Ja, dat weet ik nog! Johan kon echt niet sparen. Als hij van ons geld kreeg voor een hele maand,

foto: Kristof Ghyselinck

Een tienerjongen zijn, vroeger en nu. We wilden dat wel eens bekijken en vergelijken. Na wat rondbellen, mochten we op de borrel & de babbel bij vier toffe mannen. Graag uw aandacht voor Jorre (1998), Jaro (1997), Johan (1969) en Joël (1942), drie generaties met een opvallend familietrekje: ze hebben niet alleen een heerlijk gevoel voor humor, maar ook een stevige voorkeur voor namen met de letter j! Sarah Saelens

5

24 oktober 2014 · G E ZI N S K R A N T D E B O N D  

was dat er na een paar dagen al door en stond hij hier terug met een beteuterd gezicht: ‘Ik heb alles opgedaan in het lunapark!’ Jorre: Ik speel ook graag spelletjes, maar dan vooral op mijn PlayStation en op mijn gsm. Johan: Die gsm! Onnozel word ik ervan… Continu ligt dat ding te piepen. Voor het minste zitten die jonge gasten sms’jes naar elkaar te sturen. Joël: Ja, soms zie ik zo’n scherm passeren vol kruisjes en kusjes. Johan: Als wij een lief hadden, moesten we nog gewoon brieven naar elkaar sturen en dus ook echt nadenken over wat we schreven. Jaro: Dat kan ik mij niet meer voorstellen. Dan moet je gewoon hele dagen zitten wachten voor je een antwoord krijgt? Een sms krijg je tenminste meteen terug. Johan: Dat was net het leuke: wachten, daarnaar uitkijken en dan… een brief in je bus! Jaro: Mwah… Joël: Pas op, ik begrijp de voordelen van een gsm, hoor. Ik heb er zelf ook een… Jorre: Een iPhone5 dan nog wel! Jaro en ik hebben nog getoond hoe hij daarmee moet werken. Joël: Kijk, daarvoor zijn die kleinzonen dus handig! (glimlacht)

Joël, luisterden jouw ouders ook naar jouw muziek?

Dus niet roken en drinken?

Joël: Nee, ik vind het eigenlijk straf dat Johan naar

Johan: Goh, daar maak ik me geen zorgen over. Vol-

dezelfde muziek luistert als zijn zonen. Vroeger had je toch meer het fenomeen dat elke generatie zich wat afzette tegen de vorige? Ik was bijvoorbeeld een grote fan van Elvis Presley. Dus draaide ik mijn haar zoals The King en wou ik ook zo’n leren jas, maar dat mocht niet van mijn ouders: ‘Veel te gemeen!’ Johan: Ik mocht ook niet zomaar dragen wat ik wou, hoor! Joël: Nu vind ik het misschien belachelijk dat we daar toen zo’n spel van hebben gemaakt, maar wij hadden echt nog schrik van wat andere mensen zouden denken. Als we jou lieten doen, liep je ’r als een clown bij! (hilariteit) Johan: Ik? Dat zullen mijn zussen wel geweest zijn…

Wij hadden geen gsm, we moesten een brief schrijven naar ons lief.

Johan en Joël, ook op vlak van fuiven hebben jullie waarschijnlijk veel zien veranderen?

Waren ouders vroeger strenger dan nu?

Johan: Ik ging vanaf mijn zestiende af en toe eens

Joël: Die van mij zeker! Mijn vader was nogal au-

op stap. Tja, mijn zussen waren ouder dan ik, dus ik moest mee als zij iets gingen drinken… Jaro: Moest?! Dat geloof ik niet! (lacht) Johan: Oké, echt erg vond ik dat inderdaad niet. De muziek op die fuiven was toen wel helemaal anders dan nu. Veel ruiger. Ik heb de opkomst van de New Beat en de House meegemaakt. Joël: Ik de opkomst van Will Tura! Mijn vrouw en ik zijn hem nog gaan bekijken in van die kleine parochiezaaltjes. En toen we nog jonger waren, gingen we op zaterdagavond of zondagmiddag dansen in een dancing. Dat was zelfs nog met een live orkest! Jaro: Echt?! Joël: Ja, dj’s bestonden bij ons niet. (richt zich naar Jaro en Jorre) Daar luisteren jullie nu vooral naar, hè? Jorre: Goh, er is niet één bepaalde muziekstijl die ik goed vind. Ik luister naar alles zo’n beetje: Jason Derülo, DJ Tiësto, Dimitri Vegas & Like Mike… maar vooral naar elektronische muziek, ja. Johan: Pas op, ik vind dat dus ook allemaal goed! Ja, ik ben zo’n vader die graag eens naar Tomorrowland wil. En als Jaro en Jorre oud genoeg zijn, mogen ze mee.

toritair. Maar ja, wij waren dan ook geen engeltjes… Nu wordt er veel meer geluisterd naar kinderen, vroeger werd er bijna niet gepraat en was het gewoon: ‘Waarom? Omdat wij het zeggen!’ Johan: Jullie waren ook streng voor ons, hoor! Joël: Wij waren op veel vlakken nogal conservatief, ja. Wij redeneerden gewoon: ‘Als je iets niet mag doen, is het veel plezanter als het dan een keertje wel mag.’ Johan: Dus mochten wij thuis héél weinig en deden we wel eens iets achter hun rug. Joël: Ik ga het hier allemaal nog te weten komen… Johan: Wanneer mijn ouders een weekend aan zee zaten, was dat voor mijn zussen en mij het moment om te gaan feesten. Jorre: En in plaats van naar de mis te gaan, ging je stiekem op café! Joël: Je denkt toch niet dat wij dat niet wisten? Ik ben ook jong geweest, en ja, ik deed toen juist hetzelfde. Johan: Ik zou daar nu als vader toch minder een punt van maken. Als Jaro en Jorre me vragen om uit te gaan, is dat oké. Als ze hun manieren maar houden!

gens mij gaan ze daar verstandig mee om. Ik zal roken of drinken nooit echt verbieden, want dat heeft volgens mij alleen maar een averechts effect. Jorre: Roken ga ik sowieso nooit doen! Jaro: En van sterke drank blijf ik ook af. Ik drink maar af en toe iets alcoholisch. Joël: Dat is toch serieus veranderd! In onze tijd rookte iedereen en ik was amper twaalf toen ik mijn eerste sigaret opstak. Op het college konden we bijvoorbeeld gewoon staan roken, en ik mocht al heel snel meedrinken met mijn ouders. Niet dat we ons lazarus dronken, maar het werd nooit afgeraden: ‘Allez, drink maar een pint mee, manneke!’ Jorre: Ik kan me moeilijk voorstellen dat dat toen allemaal zo normaal was… Johan: In mijn tijd waren drugs zelfs heel gewoon! Bijna iedereen slikte toen allerlei chemische rommel. Op dat vlak maak ik me als vader soms wel zorgen. Ik hoop echt dat Jaro en Jorre daar verstandig mee gaan omspringen. Al ben ik ervan overtuigd dat ze op school genoeg afschrikwekkende verhalen horen en dat ze intussen dus wel weten dat drugs geen goed idee zijn. Jorre: Natuurlijk! Al kan een plakje spacecake geen kwaad, toch? (glimlacht) Johan: Ach, ik heb er eigenlijk alle vertrouwen in. ’t Zijn zo’n brave gasten! Jaro: En onze pa doet dat ook niet slecht… • Dit interview lees je ook in BOTsing 60, een heus retronummer met een vintage kleedje en idem dito reportages.

• BOTsing is gratis voor leden van de Gezinsbond met tieners tussen 12 en 17 jaar. Wil je als grootouder een abonnement? Voor 4 nummers betaal je slechts 5 euro. Bel naar tel. 02-507.88.88 of mail naar

abonnementendienst@ gezinsbond.be.

6 G E ZI N S K R A N T D E B O N D · 24 oktober 2014 • Boek

Vader, (groot)moeder zult gij eren Het is volop boekentijd. Ann De Cramer schreef op vraag van Aktief een brief. Wie méér wil, leest haar boek ‘Kwikzilver’. Begin oktober verscheen een nieuwe gedichtenbundel van Peter Theunynck. Uit ‘De benen van de hemel’ plukten we zijn loflied voor zijn vader die dementie heeft. “Binnen in hem blijft het lente en licht”.

Een boom van een man is mijn vader. Een boom van wortels en loof. Takken vol bloeiende vogels. Een bast rondom liefde en hoop. Een leven lang groeien en schieten. Het zomerde steeds in zijn hoofd. Een hunker naar hoger en dieper. Het zong er ‘de heer zij geloofd’. Al is hij verweerd en verbogen, geknot en geplaagd door de wind. Al wankelt hij over zijn wegels oud aan de hand van een kind. Binnen in hem blijft het lente en licht. Er zit iets in hem dat niet sterft. Steeds wil het open. Nooit gaat het dicht. Dat heb ik van hem geërfd. Peter Theunynck • Uit ‘De benen van de hemel’, Wereldbibliotheek, 80 blz., 19,95 euro

Brief van auteur Ann De Cramer aan haar mémé Mémé, Sinds jij er niet meer bent en ik zonder jou al een hele reis door het leven heb afgelegd, heb ik op mijn tocht aan niemand zo vaak teruggedacht als aan jou. Zo vol zat mijn koffer met herinneringen aan jou dat ik er zelfs net een roman heb over geschreven: ‘Kwikzilver’. Ik heb zoveel herinneringen aan jou die ik mijn leven lang wil meedragen en met mijn lezers wilde delen, dat het niet anders kon of dit boek moest er komen. Niets is mij als schrijver dierbaarder dan mijn geheugen, en geen angst is dan ook groter dan dat dat geheugen mij in de steek zou laten, en ik zou vergeten wat je me allemaal verteld en geleerd hebt. Het motto van mijn boek, een citaat van de Amerikaanse schrijver Philip Roth over zijn zieke vader in Patrimony, kon dan ook niet toepasselijker zijn: “Je mag niets vergeten – dat is zijn wapenspreuk. In zijn ogen leef je pas als je vol herinneringen zit – voor hem is een man die niet vol herinneringen zit gewoon niets. ‘Ik moet het goed onthouden,’ zei ik bij mezelf, ‘alles onthouden zoals het was, zodat ik de vader die

mij geschapen heeft kan herscheppen als hij er niet meer is.’ Je mag niets vergeten.” Mijn roman is precies dat geworden: een schatkist vol herinneringen aan het leven van een gewone vrouw die toch buitengewoon was. Het is een verhaal over de heldhaftigheid van je eenvoudige bestaan in je grote huis op het platteland, en van de laatste jaren van je leven, toen je dat huis moest verlaten omdat het werd onteigend om plaats te maken voor een industriezone. Je kwam in een serviceflat terecht in het centrum van onze stad, waar je je huis miste, maar mij er zoveel verhalen over vertelde dat je het met woorden opnieuw opbouwde. Die taak heb ik twintig jaar na je dood voortgezet met Kwikzilver, zodat de tijd je woorden nooit meer zou kunnen uitwissen. Dat wil ik meenemen, mijn leven lang: de manier waarop je me hebt laten zien dat zolang je over iets of iemand praat, niets of niemand ooit echt verdwenen is. Mijn boek is in die zin een ode aan de kracht van het vertellen – aan jouw kracht. Misschien ben ik, zittend op de radiator in je serviceflat en luisterend naar je verhalen, daar en dan wel schrijver geworden. Mijn leven lang ook wil ik de liefde meenemen die je aan je tien kinderen en dertig kleinkinderen gaf. Ik herinner me de glimlach waarmee je als een mater familias aan de keukentafel zat toen we op bezoek kwamen – een glimlach die niet verdween toen je hardhorig werd en daardoor niet langer alles begreep wat we zegden. Maar dat deerde je niet, want we waren er, en dat was het belangrijkste. Tot het einde van mijn dagen ook wil ik de eenvoud meenemen waarmee je in het leven stond. Al twintig jaar ben je er niet meer, en in het tijdperk waarin we nu zijn terechtkomen, mémé, lijkt het wel alsof alles steeds sneller en drukker en verder moet. Snellere smartphones, drukkere agenda’s en verdere reizen waar mensen daarna op sociale media zo graag mee uitpakken. Jij bent nooit op reis geweest, maar erg vond je dat niet. Je genoot van het uitzicht op de zeven knotwilgen die je door het keukenraam kon zien, met daarachter de velden waar ’s zomers het graan wiegde, en die er, zo zei je, elke dag weer anders uitzagen.

sprong: ik wilde met woorden je huis opnieuw tot leven wekken, en daarmee ook een stuk platteland laten zien dat helaas is verdwenen. Als ik vandaag fiets langs de plek waar ooit je huis stond, zie ik een vervallen kmo-zone. Ik wilde het verleden zijn rechten teruggeven, en hoewel ik niet zal zeggen dat mijn roman een boodschap heeft, heb ik mijn lezers misschien toch willen laten zien hoe onachtzaam we met ons platteland omspringen. Jij moest verhuizen voor een kmo-zone waar nu een aantal fabrieken al jaren leegstaan, terwijl elders ons platteland duchtig wordt volgebouwd. Ver kunnen kijken, zoals jij dat kon, dreigt in onze zakdoekgrote regio een zeldzaam luxeproduct te worden. Ik wil tot slot op mijn hopelijk nog lange reis door het leven dit meenemen: de manier waarop je, toen je eenmaal in de serviceflat belandde, het beste maakte van de jaren die je nog restten. Je was een oude boom die verplant werd, maar toch deed je je best om nog te bloeien. Je sloot een vriendschap met je buurvrouw Madeleine die je de kracht gaf om je op je nieuwe plek weer goed in je vel te voelen. Er is niets van jou wat ik niet wil en zal meenemen. Je was de koningin van de eenvoud, heb ik op de laatste bladzijden van mijn boek geschreven. Als ik erin slaag dat voorbeeld te volgen, zal ik tevreden op mijn leven terugblikken. Je jongste kleindochter, Ann

Wanneer de grootmoeder van Ann De Craemer haar huis op het platteland moet verlaten ten voordele van een kmozone, belandt ze in een serviceflat in het stadscentrum. Strijdend tegen de heimwee naar een huis dat nog twee jaar

Die wiegende velden – ook die hoor ik nog vaak ruisen in mijn herinneringen. Je huis op het platteland was mijn gedroomde buitenspeeltuin. Er was geen zaterdag waarop wij, de kleinkinderen, niet met modderschoenen terugkeerden van lange tochten door velden en weilanden. Vandaag is er niets van je huis of van de velden overgebleven, want op je tachtigste kreeg je een brief in de bus waarin stond dat je binnen het jaar het huis waarin je zestig jaar had gewoond moest verlaten. Dat ik een boek over je schreef, mémé, heeft daar zijn oor-

op de sloophamer zal wachten, vertelt ze verhalen over de plek waar ze haar leven doorbracht: de vluchtelingen die er tijdens de Tweede Wereldoorlog schuilden, het zoontje dat ze er verloor, en de familiefeesten die er werden gevierd. Twintig jaar na Paula’s dood neemt Kwikzilver de lezer mee op een tocht door de kamers van een huis waarvan de stenen zijn verdwenen, maar de verhalen minutieus werden overgeleverd. • Kwikzilver, Ann De Craemer, De Bezige Bij, Antwerpen, 222 blz., 19,99 euro

7

24 oktober 2014 · G E ZI N S K R A N T D E B O N D  

Grootouders als veilige haven Oma, mémé, bompa, opie, mammie, moetie, … het zijn allemaal namen waarbij we het telkens over diezelfde fijne mensen hebben: grootouders. Ronny De Schuyter “Net zoals we ongelooflijk creatief zijn in het bedenken van aanspreektitels voor oma’s en opa’s, zijn er heel veel manieren om het grootouderschap in te vullen”, weet Sonja Delbeecke. Deze gezins- en relatietherapeute en bemiddelaar in familiezaken ziet voor grootouders een rol weggelegd in (eenouder) gezinnen. Ze heeft geen receptenboek onder de arm – grootouders zijn heus wel ervaringsdeskundigen in opvoeden – maar haar lijstje tips & tricks wil ze graag met ons delen.

Respect Je hebt grootouders in gradaties. “Sommigen staan nog volop in het beroepsleven en anderen zorgen wekelijks tot zelfs dagelijks voor hun kleinkinderen. Maar hoe vaak of hoe weinig je de kleinkinderen ziet, als grootouder kan je voor hen een grote bron van steun betekenen.” Sonja waarschuwt voor valkuilen: “Respecteer te allen tijde de ouders. Zij blijven de opvoeders van jouw kleinkind. Het is belangrijk om hen in die rol te erkennen. Laat je nooit verleiden om tegen je kleinkind negatief te zijn over één van de ouders. Ook al is het niet altijd makkelijk, probeer onbevooroordeeld te luisteren naar het verhaal van jouw kleinkind. Hou in gedachten dat kleinkinderen hun hart mogen luch-

ten over hun ouders maar dat jij geen scherprechter hoeft te zijn. Het luisteren naar die grote en kleine verhalen is ongelooflijk belangrijk. Zeker wanneer het gezinsleven onder druk staat, kunnen grootouders heel veel betekenen. Als grootouder kan je rust, continuïteit en geborgenheid bieden waardoor je een veilige haven wordt voor een kleinkind.”

Skype en co Zelfs al ontmoet je je kleinkind minder vaak (dan misschien gewenst), ook dán is een rol voor de grootouder weggelegd. “Probeer in dat geval te zoeken naar manieren die je helpen om het contact te onderhouden. Je kan bijvoorbeeld regelmatig een brief of een kaartje sturen naar jouw kleinkind. Een smsje, een mailtje, chatten of skypen zijn voor sommige grootouders ook al vertrouwde communicatiemogelijkheden. Probeer vooral te genieten van die keren waarop je wél contact hebt met je kleinkind. Koester die ontmoetingen. Gebruik je talenten en ontdek de interesses van je kleinkind om er een aangenaam moment van te maken. Samen knutselen, lezen, spelen of kokerellen … Heerlijk!”

1

De Gezinsbond heeft in zijn vormingsaanbod onder meer de bijeenkomsten ‘Bij oma en opa mag ik dat wel!’ en ‘Mijn kleinkind woont in twee huizen’.

• Meer info over het vormingsaanbod via [email protected]

2

Je kan bij de Gezinsbond ook

‘Uit elkaar – voor grootouders. Brochure voor grootouders wiens kleinkinderen een scheiding meemaken.’ bestellen (10 euro, exclusief verzendkosten via scw@gezinsbond. be). In ‘Uit elkaar voor grootouders’

wordt de positieve kracht van grootouders centraal gesteld en vind je achtergrondinformatie en handvatten om een steunfiguur te (blijven) zijn voor de kleinkinderen.

3

Wil je in eigen midden praten over de kleinkinderen? Bijtan-

ken voor grootouders kan je zelf bij je thuis organiseren. Ga samen met vrienden en kennissen in gesprek, en zo kom je te weten hoe anders (of net niet) elke oma en opa omgaat met het grootouder-zijn. Bijtanken over opvoeding @ home zorgt gratis voor een gespreksleider.

• Info en boeken via www.gezinsbond.be/ bijtanken, [email protected], tel. 02-507.89.44

Foto: Jasper Jacobs

• Rol van grootouders

8 G E ZI N S K R A N T D E B O N D · 24 oktober 2014 • WO I · Tentoonstellingen

• Expo

De kunst van het herdenken

Panamarenko Universum: neem je kleinkinderen mee Stel je voor: vliegende rugzakken, helikopters met pedalen, zeppelins, meikevers, onderzeeërs en wandelende kippen. Breng dat allemaal samen in het M HKA en je hebt de meest avontuurlijke overzichtsexpo van de Heer van Herwegen (in kunstkringen en ver daar buiten bekend als Panamarenko).

Tardi en de grote oorlog Nog tot 23  november kan je in BOZAR te Brussel gaan kijken naar een reizende tentoonstelling rond Jacques Tardi, een topper uit de Franstalige stripwereld. Al 40 jaar lang spitst Jacques Tardi zich toe op de Eerste Wereldoorlog met werken zoals ‘De Grote Slachting’ en ‘Loopgravenoorlog’. Hoewel het om fictieve verhalen gaat, tekent hij ze zo waarheidsgetrouw mogelijk en vertelt hij het conflict vanuit menselijk perspectief. De ‘heroïsche verhalen’ krijgen daardoor een heel andere inkleuring. In BOZAR krijg je de originele platen te zien. Leden van de Gezinsbond betalen op vertoon van hun lidkaart 2 i.p.v. 4 euro.

Bolwerk Brugge

Kunst in de groote oorlog

Honderd jaar na de Duitse inval herdenkt Brugge de Groote Oorlog met drie tentoonstellingen. Het wereldconflict wordt niet enkel in zijn Brugse context getoond maar ook in zijn internationale kader geduid. ȸȸ Sophie De Schaepdrijver belicht in een historische tentoonstelling het weinig bekende verhaal van een bezette stad die tegelijk uitvalsbasis was voor de oorlog op zee. ȸȸ Er zijn ook twee fotografietentoonstellingen. Fotograaf Carl De Keyzer selecteerde historisch fotomateriaal uit internationale verzamelingen en maakte er verbluffende afdrukken van. In een tweede expo bracht hij ook eigen werk samen met dat van negen MAGNUM collega’s. Alle tien wonen ze in een land waarin WOI een grote rol speelde. ȸȸ Ook heel sterk is de bijdrage van schrijver David Van Reybrouck. Hij staat stil bij de jonge doden van toen en nu. Na vijf maanden veldwerk in de Westhoek werkte hij ‘Lamento’ uit, een tekstmontage over zelfdoding bij jongeren in West-Vlaanderen vandaag. In de volgende editie van De Bond vind je nog meer over deze tentoonstelling.

‘Kunst in de Groote Oorlog’ in de Koningin Fabiolazaal te Antwerpen is de zevende tentoonstelling in een reeks over de moderne kunstcollectie van het KMSKA. In deze thematentoonstelling ligt de focus op de schok die de Eerste wereldoorlog teweeg brengt in de wereld van kunst en literatuur. Sommige kunstenaars en schrijvers vluchten naar Nederland en Groot-Brittannië en komen daar in contact met buitenlandse bewegingen. Anderen proberen het leven aan en achter de frontlinie vorm te geven. Zo verwerkte onder meer Paul van Ostaijen zijn trauma’s in de experimentele bundels ‘Bezette Stad’ en ‘De Feesten van Angst en Pijn’. Maar ook op andere schrijvers in Antwerpen en Vlaanderen laat de oorlog diepe sporen na. De verhalen van zes centrale figuren –  Cyriel Buysse, André De Ridder, Paul van Ostaijen, Jules Schmal­zigaug, Emile Verhaeren en Rik Wouters – zijn op hun beurt het vertrekpunt voor de verhalen van hun vrienden. Schilderijen, brieven, foto’s, tekeningen, sculpturen en publicaties laten zien hoe zij de oorlog beleefden.

• Nog tot 22 februari 2015 in de Stadshallen van Brugge.

• Op vertoon van je lidkaart betaal je 3

Meer info op www.brugge1418.be, voor spaarkorting zie

i.p.v. 4 euro, 1 euro (19-25 jaar) en gratis

kalender pag. 26

voor – 19 jaar. Nog tot 11 januari 2015.

Neem gerust de kleinkinderen mee naar het Antwerpse museum. Ze zullen u ongetwijfeld wonderbare vragen stellen en het is aan u om daar beeldrijke antwoorden voor te verzinnen. Als ik op een woensdagmiddag de tentoonstelling bezoek, is groot en klein in de ban van de man die buiten elke kunstrichting zijn eigen universum heeft ontwikkeld. De suppoosten hebben hun handen vol om de toeschouwers op fatsoenlijke afstand te houden van de fragiele tuigen. “Is dat niet vervelend?”, vraag ik aan de dienstdoende mevrouw. “Nee, meneer, deze tentoonstelling doet zo deugd voor de kinderziel.” • MUHKA, Leuvenstraat 32, Antwerpen, www.muhka.be, tot 22 februari 2015

We geven 5 duokaarten weg voor deze Panamerenko-expo. Schrijf of mail naar GezinsbondGrootouders, Troonstraat 125, 1050 Brussel of via [email protected] met het antwoord op de vraag wat in omvang zijn grootste creatie is a) Scotch Tablet b) Scotch Rabbit c) Scotch Gambit?

Foto: Clinck

Illustratie: Jacques Tardi

Uit het overweldigend aanbod pikken we drie tentoonstellingen. Ze belichten elk op hun beurt de Groote Oorlog op een bijzondere wijze.