Muziek Elke tijd heeft zijn eigen vormen
Klassieke Sonate /’Symfonie • Eerste deel; snel en dramatisch (met sonatevorm) • Tweede deel; langzaam en lyrisch. Liedvorm of thema met variaties contrasterende toonsoort • Derde deel: Menuet (ontbreekt vaak) • Vierde deel; snel slotdeel in hoofdtoonsoort; vorm rondo of sonate
Menuet • Menuetten zijn driedelig • Menuet, • Trio, contrasterend menuet oorspronkelijk in triobezetting; twee hobo’s en fagot • Herhaling eerste menuet
Ludwig van Beethoven • Gedoopt 17 december 1770 in Bonn • (In 1790 geloofde Beethoven dat zijn geboortedatum 1772 was) • Gestorven 26 maart 1827 in Wenen
Beethoven • Zijn grootvader, Lodewyck van Beethoven, kwam uit Mechelen en vestigde zich later in Bonn. Hij was Kapellmeister aan het hof van de keurvorst in Bonn • Zoon van Johan van Beethoven, tenor, en zijn echtgenote Magdelena Keverich • Een moeilijke jeugd waarin armoede een rol speelde en een vader die geregeld dronken was. Beethoven zou zijn vader gaan haten en een hekel krijgen aan autoriteit.
• Beethoven zijn vader wilde van hem een wonderkind maken a la Mozart • Beethoven kreeg les op klavier, orgel, viool en viola
• Beethoven nam in 1779 in Bonn lessen bij Christian Gottlob Neefe, een hoforganist, die hem in contact bracht met de werken van Bach, Haydn en Mozart
• 2 maart 1783 kreeg Beethoven zijn eerste kritiek op een optreden als pianovirtuoos • 1784 aangenomen aan het hof in Bonn voor het spelen van orgel, piano/klavecimbel en viool
Beethoven • In 1787 ondernam Beethoven een reis naar Wenen om wellicht bij Mozart les te nemen • Door het overlijden van zijn moeder keerde hij voortijdig terug • Nam het huishouden over van zijn vader (1789 ook diens pensioen).
• November 1792 vertrekt Beethoven uit Bonn • 18 december 1792 overlijdt zijn vader • Beethoven gaat naar Haydn om daar lessen te nemen • Beethoven beschouwde zichzelf als een verlicht man
Beethoven in Wenen • Zijn eerste faam had hij als pianist • Beethoven had veel beschermheren/ mecenassen waaronder Prins Karl Lichnowsky, Gottfried van Swieten en prins Lobkowicz
• Beethoven volgde lessen bij Haydn van november 1792 tot januari 1794 • Beethoven had geen respect voor Haydn en bedroog hem; hij huurde Johann Schenk in om zijn “huiswerk” te doen • Lessen bij o.a. Antonio Salieri waren evenmin succesvol
• Beethoven was de lieveling van de aristocratie
Wenen • 1792 – 1803 Beethoven zijn Weense periode (assimilatie) • 1795 Was zijn eerste grote jaar • Piano Trio’s Opus 1 no. 1 – 3 • Opus nummers bij Beethoven zijn gebaseerd op de datum van publicatienummers niet op het moment van componeren
Pianotrio • Pianotrios nr 3 Opus 1 in C mineur of nr. 1 E flat majeur • Pianotrio’s waren traditioneel voor amateurs bestemd • Haydn raadde Beethoven af om het derde te publiceren
• April 1800 Symfonie nr 1 in C majeur, opus 21 • Conservatief werk doet hommage aan Haydn en Mozart
“Mozart versus Beethoven” • In zijn eerste symfonie citeert Beethoven bijna Mozart. Vgl. KV 550
• Beethoven zijn problemen met het gehoor begon in 1796
• Beethoven schreef zijn meest opgewekte en briljante werk vaak tijdens tijden van persoonlijke crisis
Beethoven Symfonieën
Beethoven compositorische Innovaties • Muziek moet een instrument zijn voor zelfexpressie. Niet als decoratieve kunst functioneren. • De Klassieke vormen kunnen en moeten aangepast worden opdat ze passen bij inhoud van een compositie • Ontwikkeling van een motief is de basis van de techniek van componeren • Ritme en ritmische manipulatie wordt verheven tot het niveau van een thema en/of van ontwikkeling
• Muzikale delen vormen een deel van de dramatische ontwikkeling, zoals aktes in een toneelstuk
Hemiole of Hemiola
Symfonie nr. 1 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Andante cantabile con moto Menuetto (allegro molto e vivace) Adagio - allegro molto e vivace
Symfonie nr. 1 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Andante cantabile con moto Menuetto (allegro molto e vivace) Adagio - allegro molto e vivace
“Mozart versus Beethoven” • In zijn eerste symfonie citeert Beethoven bijna Mozart. • Vgl. Mozart KV 550 Symfonie nr. 40 deel 2 Andante Cantabile met • Beethoven Symfonie nr. 1 opus 21 deel 2 Andante Cantabile con Moto van Beethoven
Adagio molto - allegro con brio • geschreven in de sonatevorm, ook wel hoofdvorm genoemd. • Met langzame introductie (Franse Ouverture) a la Haydn • Maar …….
Adagio molto - allegro con brio • geschreven in de sonatevorm, ook wel hoofdvorm genoemd. • Met langzame introductie (Franse Ouverture) a la Haydn • Maar …….
• Begint met dissonanten
• Consonant: Het is een muzikale term voor welluidendheid en is het tegenovergestelde van dissonant. Prettig klinkende toon of akkoord. • Dissonant: spanningsvolle noot of akkoord die vraagt om “oplossing” d.w.z. wil gevolgd worden door een of meerdere consonanten
• Mineur en Majeur toonsoorten • Onduidelijkheid over harmonieën en toonsoorten
• In welk toonsoort zit het (harmonie, richting). • Geeft een compositie iets zoekends
God only Knows • The Beach Boys 1966 • Pas op de regel God only knows… vindt het bijna zijn toonsoort/rust
• Beethoven bouwt zijn symfonie op uit motiefjes vaak drieklanken (akkoorden) deze vormen de bouwstenen van zijn werk
• Harmonische akkoorden van de begeleiding van thema 1 zijn dezelfde als de openingsakkoorden van de symfonie
Symfonie nr. 1 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Andante cantabile con moto Menuetto (allegro molto e vivace) Adagio - allegro molto e vivace
• Dit is geen Menuet meer; het Menuet is Beethoven zijn eerste slachtoffer
Symfonie nr. 1 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Andante cantabile con moto Menuetto (allegro molto e vivace) Adagio - allegro molto e vivace
Symfonie nr. 1 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Andante cantabile con moto Menuetto (allegro molto e vivace) Adagio - allegro molto e vivace
• Muzikaal Kiekeboe • Veel te dynamisch voor de Klassieken
Symfonie 2 1802 • Beethoven op de rand • Ten tijde van het Heiligenstadt testament !!! • • • •
Adagio molto - allegro con brio Larghetto Scherzo (allegro) Allegro molto
Symfonie 2 1802 • Beethoven op de rand • Ten tijde van het Heiligenstadt testament !!! • • • •
Adagio molto - allegro con brio Larghetto Scherzo (allegro) Allegro molto (Flatulerend afscheid van de klassieke tijd)
Symfonie 2 1802 • • • •
Adagio molto - allegro con brio Larghetto Scherzo (allegro) Allegro molto
Motieven verbinden de delen