Agressie voorkomen bij honden
Agressie voorkomen bij honden. Auteur: Martin Deeley (International school for Dog Trainers USA)
Naar schatting zijn er meer dan vier miljoen mensen in Amerika die jaarlijks door honden gebeten worden. Ik ben van mening dat van al deze mensen het hoogste percentage niet alleen bekenden zijn van de hond maar juist leden van de eigen familie, buren of naaste vrienden.
Bijna vijftig procent van deze slachtoffers zijn gewoonlijk kinderen onder de leeftijd van 10 jaar, waarbij meisjes meestal gebeten worden in het gezicht en jongens in de benen. Ik denk dat dit komt doordat meisjes graag de hond willen knuffelen als een baby en jongens meer van het rondrennende type zijn of de hond wel eens een schop willen geven.
Er bestaat geen twijfel over het feit dat elke hond kan bijten, het is een deel van hun gesteldheid, een manier om elkaar regels bij te brengen en te communiceren. Honden doen vaak met hun bek wat wij doen met onze handen; dragen, vasthouden, onder controle houden, schudden en begroeten. Als eigenaren moeten we de hond duidelijk maken dat mensen bijten onacceptabel is, behalve wanneer het een onderdeel van hun werk is en daardoor onder controle. Met dit laatste in gedachten wil ik eigenaren waarschuwen die een waak of vechthond willen voor hun bescherming. Het aanmoedigen van je hond om fysiek je huis te bewaken is hetzelfde als een geladen geweer op de keukentafel. In de meeste gevallen is het niet de ongewenste gast die gewond raakt, het is alweer de eigen familie. Een alerte, blaffende hond schrikt het best ongewenst bezoek af. Indringers bedenken zich wel twee keer wanneer ze een hond horen blaffen. Ten eerste worden mensen door het blaffen gewaarschuwd en ten tweede zijn de indringers niet zeker van het temperament van de hond. Dus terug trekken is de meest voor de hand liggende actie.
Agressie kent veel verschillende vormen. Het uit zich door erfelijkheid, invloeden van de omgeving of de natuurlijke instincten van de hond zoals het najagen van de Border Collie (drijven) van bewegende voorwerpen, of aangeleerd wanneer bijvoorbeeld een pup de rest van de nestleden bij de voerbak weg krijgt door te grommen of opzij te duwen. Dit aanleren kan de pup gebruiken om de leden van de mensenroedel achteruit te krijgen als hij daar de noodzaak van inziet.
Er zijn maar weinig honden echt agressief, de meesten laten het zien door een blik, een
1/6
Agressie voorkomen bij honden
lichaamshouding of poot op de juiste manier geplaatst. In het algemeen denken wij bij agressie aan duidelijke lichaamstaal (haren overeind, oren naar achteren, stijve poten), grommen, blaffen en lippen optrekken. Al deze gedragingen komen voor bij zowel verwerende als aanvallende oorzaken. Door mijn ervaring bij pension kennels en de duizenden honden die door mijn handen zijn gegaan, weet ik dat meer hondenbeten het resultaat zijn van het verweer mechanisme dan aanvallend. In de huidige hondenfokkerij lijkt er in toenemende mate sprake te zijn van overgevoelige karakters, dat zich uit in nervositeit en angst. Als een hond zich bedreigt voelt trekt hij zich terug om daarna in zelfverdediging te gaan. Als hij in een hoek gedreven wordt zal hij zeker zichzelf beschermen. Wanneer een hond aldus zijn vluchtweg naar een veiliger oord afgesneden ziet heb je dus een potentieel gevaar. Zoals een “Rat in de val”.
Niet zo lang geleden werden mijn partner en ik geroepen bij een situatie waar een hond, slechts heel licht, de jongste dochter had gebeten. “Het gebeurde uit het niets” werden we geïnformeerd. Toen we daar aankwamen leek de hond een vrolijk en makkelijk teefje die niet alleen speelde met de kinderen maar er ook van hield dat de kinderen achter haar aan renden en een beetje stoeiden. Deze beet leek onnodig totdat we van de 8 jarige dochter, die gebeten was, uitleg kregen wat er gebeurd was. We vroegen de moeder om niet voor de dochter te spreken, haar aan te vullen of in te vallen. De hond lag op een bank, aan het eind van een smalle gang, dat verboden was voor de hond en waar ze pas voor gestraft was. De jonge dochter zag de hond daar vanuit de deur van de hal en sommeerde de hond streng er af te gaan. De hond ging van de bank zoals haar gezegd was en terwijl ze langs het meisje rende om naar haar bench te gaan, kreeg ze een klap. Uit angst had de hond snel genipt. Spijtig genoeg werd het door de bewegende en terugtrekkende hand van het meisje en de snelle tanden van de hond een beet. Een ongelukje? Gebrek aan gezond verstand? Noem het wat je wilt maar heel veel honden laat men inslapen vanwege een incidentje als dit. Kinderen imiteren volwassenen en je kunt je afvragen waarom dit kind zelfs maar dacht dat het toegestaan was dat zij de hond in dit gezin mocht corrigeren.
Honden zijn roedel dieren en het zijn honden, geen miniatuur mensjes met vier poten en een zachte vacht zoals veel van ons ze graag willen zien. Ook zijn ze geen bewegend ‘speelgoed’ voor de kinderen! Ons gezin is hun roedel maar ze verwachten geen gelijkheid met de gezins ‘roedel’ leden. Honden denken niet op die manier. Wat honden willen weten is hoe ze in de ‘gezinsroedel’ passen, wat hun rangorde plaats is (wie is de baas) en ze willen zelfvertrouwen hebben in wat ze wel en niet mogen doen. Consequentheid tussen de leden van het gezin en gelijkheid wat betreft routine helpt hierbij. Voordat je me verkeerd beoordeelt, wil ik je zeggen dat ik van al mijn honden houd, ze zijn mijn beste vrienden, ik mis ze als ik ze niet om me heen heb en ik heb zelfs een hond dat op het kussen bij me slaapt. Maar honden denken, gedragen en reageren verschillend van ons mensen.
Laten we dit verder uitsplitsen. Honden zullen, niet zoals wij dat doen, menselijk gedrag
2/6
Agressie voorkomen bij honden
bestuderen en beslissingen maken op wat ze vinden. In feite, naar mijn mening, denk ik dat ze ons zien als rechtop lopende honden. Laten we daarom naar het leven kijken door de ogen van een hond. Als een andere hond op jou wil liggen, je schopt, je strak vasthoudt tegen je wil, wat doe je dan om die hond duidelijk te maken dat je dit niet prettig vindt of verzoekt om te stoppen. Als je een hond bent die niet wil vechten, zul je emotieloos stil blijven liggen en onderdanigheid tonen, misschien zelfs op je rug gaan liggen en je buik tonen. Maar wat als je niet onderdanig bent en de andere hond je bang maakt? Je hebt dan meer de neiging te gaan grommen, terugvechten en uiteindelijk bijten. Bij de meeste huishonden is het grommen een waarschuwing, bijten is een laatste ‘aanvallende’ poging om te communiceren. Maar wat als die andere hond nu ook terugvecht? Dan vecht je nog harder en bijt nog harder. En het gevecht stopt dan alleen wanneer een van de twee zich overgeeft en onderdanigheid toont. Laten we nu dit scenario een klein beetje veranderen … Een hond is op een bepaalde manier geïntimideerd door een kind, gromt maar krijgt geen reactie en gaat over tot een snap of een beet om het kind te corrigeren. Dit kind wordt bang, gilt, schreeuwt en geeft misschien zelfs een klap of een schop. (dit ziet eruit als terugvechten in de gedachten van de hond) Gebaseerd op wat we begrijpen, wat er gebeurt tussen twee honden, wat is het natuurlijke instinct van de hond op dit moment? Vechten tot die andere hond, in dit geval het kind, zich overgeeft … wat het kind niet kan vanwege zijn eigen natuurlijk instinct en de pijn die hij voelt, op een wijze die de hond begrijpt. De hond zal daarom doorgaan met bijten en doorgaans met een hogere intensiteit om de overgave van het kind te krijgen.
Denk nu eens goed na en ga in de schoenen van je hond staan. Wanneer wordt worstelen, omhelzen, over de grond rollen en najagen, dat eerst zo leuk leek, plotseling zo onplezierig dat er een waarschuwingssignaal komt? Ja je hebt gelijk, elke hond is verschillend, net als elke spel situatie. Hoe goed ben jij in het “lezen” van je hond, wanneer “dat” moment zich voordoet? Als je al die waarschuwing krijgt - een grom of slechts “die blik” – dan ben je al te ver gegaan.
Mijn eigen ervaring is dat er slechts weinig natuurlijke agressieve honden zijn die slechts aanvallen omdat het in hun soort zit. Agressie bij die honden wordt aangewakkerd door ervaringen in het verleden, gebeurtenissen, benadering of de omgeving. Zelfs het dragen van een petje veroorzaakte bij een van mijn logehonden zoveel angst dat hij agressief werd. Als ik mijn pet afdeed voor ik naar zijn kennel ging om met hem te wandelen, was er geen probleem. Ervaring had de hond geleerd dat de pet gevaar en pijn betekende. Ik heb slechts een handvol honden gehad (uit duizenden) die agressie vertoonden over hun bezittingen of voedsel. Van de honderden honden die ik persoonlijk in bezit heb gehad en voor klanten heb getraind van pup af aan, heeft er geen enkele buitagressie getoond.
De meest voorkomende vormen van agressie zijn; aangeleerde dominantie agressie (tiranniseren), angst agressie en agressie als uitkomst van hun natuurlijke instinct die niet in goede banen is geleid en gecontroleerd. Terriërs vinden het prachtig om te schudden (en te
3/6
Agressie voorkomen bij honden
doden), veedrijvershonden (inclusief de kleine Corgi) houden van het nippen in de enkels en te hoeden, jachthonden vinden het heerlijk om voorwerpen in hun mond vast te houden en op een prooi te jagen, de “lopende” jachthonden leven voor een jachtpartij met een uiteindelijke “kill”, de werkende honden als Duitse Herder, Doberman en Rottweiler zijn vaak een mix van bewaken en hoeden met erf en roedel bewaking bovenaan hun takenlijst. Elk ras, zelfs de kleine gezelschapshonden, kan bijten en agressie vertonen. Omdat kleine hondjes minder schade aanrichten dan de grotere rassen, krijgen ze weinig publiciteit in het nieuws. Ongeacht het ras, als verantwoordelijke eigenaren moeten we de mogelijke problemen herkennen en erkennen en de noodzakelijke stappen ondernemen om voorvallen van agressie te voorkomen, verkleinen of stoppen. Maar al te vaak steken we “de kop in het zand” … “dat doet ie anders nooit!”.
Ik wil in dit artikel niet vertellen hoe je eenmaal gevestigde agressie moet oplossen omdat ik vindt dat elk geval uniek is voor elke hond en zijn omgeving. Alleen een vakkundige professional kan de situatie beoordelen, de oorzaken achterhalen en methoden aanbieden om het probleem te verminderen en onder controle te houden. Als je een hond hebt met een agressieprobleem dan adviseer ik om de wijze te evalueren waarop je met je hond omgaat vanaf het moment dat hij bij jou in huis kwam. Heb je de hond behandeld als een mens of als een hond? Ben je consequent en communiceer je met je hond op zijn niveau? Als je een jonge hond hebt, denk dan als een “hond” en werk aan het voorkomen van problemen, liever dan later een probleem te moeten herstellen.
Ik kan me niet herinneren in 25 jaar ooit een hond gezien te hebben die tijdens jachtwedstrijden, gehoorzaamheidsexamens, behendigheid of andere evenementen waar de honden geleerd hebben te “werken” agressie heeft vertoond naar personen. Zelfs politiehonden tonen slechts agressie op commando, voor hen is dat een taak van hun werk. Ik heb zelfs een goede vriend die politiehonden traint voor het gevangeniswezen en hij vertelde me nadrukkelijk dat hij geen agressieve hond wil. Hij wil een hond met een evenwichtig temperament die zijn werk dat wij als agressie zien, als spel ziet. Hij leerde de honden het aanvallen als spel aan en dus zijn hun gedachten in spel modus. Hij vertelde me nadrukkelijk dat “Een echt agressieve hond niet of nauwelijks uit te schakelen is wanneer hij aanvalt, ik moet op elk moment in staat zijn de aangeleerde agressie te starten en te stoppen”. Als je naar beelden kijkt van politiehonden dan zie je aan de lichaamshouding en staartbeweging van de goede honden dat die plezier uitstralen en niet slechts agressie. Het zit hem allemaal in de training.
Ik geloof echt dat honden willen passen in de gezinsroedel en beschouwd worden als een actief lid met aanvaardbare sociale vaardigheden en omgangsvormen. Dat betekent dat je hond het prettig vindt dat hem geleerd wordt wat wel en niet acceptabel is. Hij wil graag weten wat zijn
4/6
Agressie voorkomen bij honden
grenzen en beperkingen zijn. Hij moet vertrouwen hebben in jouw gedrag en zijn omgeving en vaste vertrouwde routines hebben. Zoals ik al eerder zei, hij verwacht geen gelijkheid en hij zal aanvaarden wat je geeft, mits het eerlijk en humaan is. De training begint zodra je de pup in huis krijgt, hij leert van alles dat je doet. Ik ben tamelijk consequent met mijn voedingsritueel maar IK geef aan wanneer de voerbak op de grond gezet wordt, niet mijn pup! Als ik een pup heb houd ik de voerbak voor de pup zodat hij mag eten en af en toe haal ik de bak voor 2 seconden weg tijdens het eten en geef het daarna weer terug.
Speeltjes en kluiven geef ik aan de pup om vast te pakken maar ik leer ze ook om het los te laten. Het zijn “mijn” speeltjes die ik toesta om te gebruiken, kauwen en mee te spelen. Ik ben helemaal gek van puppies, ik houd van hun geur en aanraking en ik besteed dan ook veel tijd aan het vasthouden en het “net doen alsof” ik hun inspecteer. Ik zit op de vloer, leg de pup in mijn schoot, masseer de huid rond de nek en schouders, pak de poten een voor een vast, kijk tussen de nagels, de tanden en het gebied rond de staart. Ik zorg er zo voor dat de pup gewend raakt aan deze handelingen en dat hij leert dat handen vriendelijk zijn en niet bedreigend.
Basis gehoorzaamheidstraining in huis en in alledaagse omgevingen is altijd een positieve manier om een aangename hond te krijgen. Ik werk eraan en bemoedig een pup om kalm te zijn wanneer hij geaaid wordt, de riem om krijgt, mensen begroet en zijn eten krijgt. Haal de pup over om voor jou en iedereen in je gezin “te werken”. “Iedereen in je gezin” is belangrijk omdat een hond zal leren hoe hij met bepaalde personen om kan gaan en hoe niet. Het is niet eerlijk, voor zowel jou als je pup, als je werkt aan deze geweldige honden partnerschap en de rest van de familie deze band saboteert door niet samen te werken en consequent te zijn. Het is vooral niet eerlijk tegenover de hond die daardoor verward en onzeker raakt. Op de vloer rollebollen, trekspelletjes, najagen en neergooien zijn allemaal speelwijzen waarvan een hond denkt dat agressie acceptabel gedrag is en aldus manieren gaat zoeken om van iemand te ontsnappen waarvan hij denkt dat die agressief is. (denk eraan dat elke hond, net als mensen, een andere pijndrempel en verdraagzaamheid bezit) Dus om zeker te zijn, doe dit soort spelletje niet met de hond.
Agressie veroorzaakt door angst kan worden verminderd en zelfs vermeden door effectieve socialisatie. Echter een keer je humeur verliezen en angst agressie verschijnt weer zo snel als een pijl en is erg moeilijk uit te wissen. Hier wil ik toevoegen, voor het geval je nooit je humeur verliest; een tik met de krant, de bench als straf gebruiken, naar de halsband of de hond grijpen op een verkeerde manier of tijd, kan net zoveel problemen veroorzaken als je geduld verliezen. Ik verbaas me er altijd weer over hoe één verkeerde actie gevolgen kan hebben voor de hond zijn hele leven maar dat er heel veel goede acties, juiste timing en beloning, nodig zijn om de hond het goede te leren.
5/6
Agressie voorkomen bij honden
Agressie veroorzaakt door erfelijkheid is heel moeilijk uit te roeien, (daarom is zorgvuldige selectie van ras en bloedlijnen belangrijk) maar in de meeste gevallen zijn het de eigenaren die angst aanmoedigen zonder er bij na te denken. Een hond aaien en geruststellend toespreken welke angst vertoond wordt voor zijn angst dus alleen nog maar extra beloond! Het is beter te lachen en negeren wanneer een hond deze gedragingen vertoont (rillen, trillen, janken) dat is geassocieerd met nervositeit en angst. Beloon nooit een hond die zenuwachtig is, op wat voor wijze dan ook. Voedsel en aanraking als beloning mag alleen gegeven worden als de hond geen tekenen van zenuwachtigheid vertoond. Bestraffen mag nooit gebruikt worden om een zenuwachtige hond te corrigeren! Dit is echter vaak een natuurlijke reactie van de mens. De “doe niet zo stom, er is niks om bang voor te zijn” reactie op een boze manier uitgesproken, meestal vergezeld van een klap omdat je gefrustreerd bent door het gedrag van de hond is een zekere manier om gebeten te worden en maakt de zaak nog erger.
Training voor een gehoorzame kameraad, het vertrouwd maken met alledaagse voorwerpen, zachte effectieve manieren om milieufactoren en situaties die agressieve gedragingen veroorzaken te overwinnen zijn allemaal manieren om potentiële agressie te verminderen. Honden bijten, dat is een onontkoombaar feit, maar ook mensen bijten. Het is in onze handen er voor te zorgen dat onze honden geen mensen en andere dieren bijten. Bedenk; de hoofdoorzaak van hondenbeten is … mensen.
http://martindeeley.com/aggression.html
6/6
