Agenda Studiedagen Cursussen B-E-T-O-N-I-N-F-O. BV Nieuws. Betonschade? Betonreparatie! jaargang 2014 februari, nummer 1

Agenda

Studiedagen

Cursussen

B-E-T-O-N-I-N-F-O

1

BV Nieuws Betonschade? Betonreparatie! jaargang 2014 | februari, nummer 1

1

INHOUD

20

9

28 Nationale agenda Beton voor Adviseurs: Kijken over de schutting, 5 februari 2014 Figi Zeist

2

Concreet

5

Studiedagen

6

Cursussen

9

Mededelingen/ B-E-T-O-N-I-N-F-O

20

Betondagverslag

25

Demping hoogbouw 25 maart 2014

Algemene Ledenvergadering met excursie 14 mei 2014

Self healing concrete, stand van zaken 1 april 2014

Markthal Rotterdam 21 mei 2014

Bijeenkomst met excursie Vrouwen Kennis Netwerk Beton Bouw 6 februari 2014 Mebin in ’s-Hertogenbosch

Licht beton 10 april 2014

Constructeursdag 22 mei 2014

MBO/HBO-docentendag 17 april 2014

Funderingsdag 2014 2 oktober

Betonschade in multidisciplinaire werken 12 februari 2014

Consructeur ontmoet geotechniek 22 april 2014

Betondag 2014 20 november 2014 De Doelen Rotterdam

Stationsplein West Utrecht 11 maart 2014

Niet-constructief beton 6 mei 2014

Vormvrijheid in beton 18 maart 2014

2

Agenda

BV-Nieuws | jaargang 2014 | februari, nummer 1

BV-NIEUWS 2014

De Nedinsco Fabriek te Venlo Winnaar van de Betonprijs 2013 in de categorie Restauratie / Reparatie is de reparatie van het betonnen casco van de Nedinscofabriek in Venlo. Vogel B.V. te Zwijndrecht voerde dit werk uit in opdracht van woningcorporatie Woonwenz. Geschiedenis van de fabriek. De Nedinscofabriek was onderdeel van een industrieel complex dat ontstond in 1920. In dat jaar kocht de onderneming Carl Zeiss uit het Duitse Jena aan de Molenstraat in Venlo een voormalige chocoladefabriek voor haar dochteronderneming. Deze onderneming kreeg daarbij de naam Nederlandse Instrumenten Compagnie, kortweg Nedinsco. In de jaren 1920-1942 werden diverse uitbreidingen gerealiseerd. De bekendste uitbreiding dateert uit 1929-1930: een werkplaats met toren (Bau IV) naar een ontwerp in Bauhausstijl van architect Hans Schlag uit Jena. Het ontwerp moest functioneel zijn met als uitgangspunten de specifieke producten, zoals de afstandsmeters en de duikbootperiscopen, die Nedinsco er wilde maken. De toren was nodig voor het uitrichten en afstellen van de duikbootperiscopen. Om zoveel mogelijk zicht naar buiten en zo gunstig mogelijke lichtomstandigheden in de toren te creëren, werden de verdiepingen zoveel mogelijk uit glazen wanden van vloer tot plafond uitgevoerd. (foto 1) De toren werd uitgevoerd als staalconstructie omstort met beton, een voor die tijd vooruitstrevende techniek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Nedinsco onderdeel van de

foto 2 Duitse bewapeningsindustrie. Het complex werd op 19 november 1944 tijdens een aanval op de Maasbruggen door een Engelse vliegtuigbom getroffen. Daarbij werd het complex grotendeels verwoest; alleen de toren bleef gespaard. (foto 2) In 1953 werd het complex verkocht aan de Arnhemse fabrikant Gerard Beusker. Hij bouwde de fabriek opnieuw op en ging er optische instrumenten en later accu’s maken. Na de val van de Berlijnse muur in 1989 namen de orders snel af en raakte de fabriek in de jaren daarna in verval.

Ontwikkeling van plannen.

foto 1

Na een publicatie in 1996 over de Nedinscofabriek gingen er in de jaren daarna geleidelijk aan meer stemmen op om de fabriek te behouden en een herbestemming voor de fabriek te vinden. In 2005 werd de gemeente Venlo eigenaar van het complex. De gemeente schakelde de woningstichting Venlo-Blerick (later opgegaan in Woonwenz) in en vanaf 2006 dacht architect Remco Mulder van het Eindhovense architectenbureau Diederendirrix mee over de herontwikkeling van de Nedinscofabriek. Er werden in de jaren daarna diverse plannen gemaakt, getoetst op haalbaarheid, aangepast etc. Uiteindelijk lag er in 2011 een plan waarbij vrijwel de gehele fabriek behouden zou blijven en gebruikt zou gaan worden voor de realisatie van appartementen en commerciële ruimtes en het huisvesten van een aantal gemeentelijke diensten en de lokale omroep.

3

Uitvoering van de werkzaamheden. In maart 2011 werd Vogel door Woonwenz gevraagd om in bouwteamverband haar expertise in te brengen voor de reparatie van het betonnen casco van de fabriek. Uitgangspunt voor het herstel van het betonnen casco werd dat het herstelde beton een duurzaamheid bij normaal onderhoud moest hebben van 25 tot 40 jaar. Aandachtspunten daarbij waren dat de betonkwaliteit van het bestaande beton matig was, de vloeren op de begane grond en in de kelder blootgesteld waren geweest aan zwavelzuur en natriumsulfaat bij het vervaardigen van accu’s en dat de klimatologische omstandigheden in de fabriek door het toekomstig gebruik zullen veranderen. Met deze aandachtspunten in gedachte werd Adviesgroep Nebest bv. ingeschakeld om, als onafhankelijk bureau, onderzoek te doen naar de staat van het beton in het gehele complex en in het bijzonder de vloeren op begane grond en kelderniveau. Op basis van de uitgangspunten en de uitslagen van de onderzoeken door Nebest stelde Vogel een reparatieadvies op om de volgende werkzaamheden uit te voeren: • Het “strippen van de fabriek” door het verwijderen van alle binnenwanden, dekvloeren, oude installaties, kozijnen en afwerkingen. (foto 3) • Het vergroten van de betondekking op de wapening en de staalconstructie van de toren door middel van het aanbrengen van spuitbeton. • Het handmatig herstellen van alle schadeplekken en die, om het bestaande uiterlijk te handhaven, deels in plankenstructuur uit te voeren. • De door zwavelzuur en natriumsulfaat aangetaste oppervlakken herstellen door middel van o saneren met hoge druk water (2500 bar); o repareren met een gemodificeerde cementgebonden mortel op basis van hoogovencement; o het treffen van constructieve maatregelen bij sterke afname van betondoorsneden door middel van het opdikken van kolommen en wanden.

foto 3 • Het aanbrengen van extra funderingspalen onder de fabriek. • Het aanbrengen van nieuwe vloeren en buitenwanden in de kelder van de fabriek. In juni 2011 stelde Woonwenz op basis van het advies van Vogel de werkomschrijving op. Aansluitend werd met deze werkomschrijving over het contract tussen Woonwenz en Vogel onderhandeld. Op 13 juli 2011 kreeg Vogel van Woonwenz de (voor) opdracht en op 15 juli 2011 startte de uitvoering van de werkzaamheden. De uitvoering van de werkzaamheden verliep voorspoedig en op 31 december 2011 werden volgens planning de door Vogel uit te voeren werkzaamheden opgeleverd. Aansluitend werden door derden de gevelisolatie, de afbouw en de inrichting van de fabriek uitgevoerd. Deze werkzaamheden werden in mei 2013 opgeleverd en aansluitend werd de Nedinsco Fabriek in gebruik genomen. (foto 4)

Tot slot. Met het voltooien van de werkzaamheden aan en het in gebruik nemen van de Nedinsco Fabriek is Venlo een herboren blikvanger aan de Maas rijker. De werkzaamheden aan de Nedinsco Fabriek laten zien dat het hergebruik van een vervallen complex zeker een kans verdient. Inbreng van kennis, kunde en enthousiasme van alle partijen is daarbij onontbeerlijk. In de woorden van architect Remco Mulder: ”Hergebruik vraagt om een specifieke en gewetensvolle aanpak met aandacht en respect voor de historische kwaliteiten. Nedinsco laat zien dat dit kan met eigentijdse maatregelen en materialen.” Vogel is er trots op dat zij voor de door haar uitgevoerde reparatiewerkzaamheden aan het betonnen casco van de Nedinsco Fabriek de Betonprijs 2013 heeft gekregen.

foto 4

4


BV-NIEUWS 2014

Con creet Betonkennisinfrastructuur Dat is natuurlijk een geweldig scrabble-woord: betonkennisinfrastructuur. Laat ik het vanaf nu maar KIB noemen. Bij de KIB gaat het vooral om kennis. Kennisontwikkeling door bijvoorbeeld universiteiten en onderzoeksinstituten, maar ook door praktijkmensen die elke dag leren hoe je zaken aanpakt (of juist niet moet aanpakken). Kennis moet natuurlijk worden toegepast en doorgegeven. Hier ligt een mooie taak voor het onderwijs en natuurlijk voor de Betonvereniging. Dank zij onze praktijkdocenten en hun bereidheid om kennis te delen hebben we een prachtig opleidingenhuis gebouwd. Toch heb ik wel wat zorgen over onze KIB. Ik noem ad random zo wat observaties: ●

●

●

●

Het bouwen bureaucratiseert. Laatst sprak ik een uitvoerder die op een project graag een constructie in zelfverdichtend beton wilde uitvoeren. Dat zou duizenden euro’s schelen. Hij kreeg dat niet voor elkaar omdat de centrale inkoop nou eenmaal een bulkcontract had afgesloten voor 1-2-3 beton met een lokale leverancier. Ik denk wel eens dat er gewoon teveel procedures zijn in onze bouw en te weinig vakmanschap en inhoudelijke kennis; We hebben in Nederland nog steeds een internationaal hoog aangeschreven wetenschappelijk onderzoek klimaat voor de bouw. Maar eigenlijk is dat dank zij de persoonlijke inzet van een beperkt aantal zeer gedreven hoogleraren en hun staf en niet omdat we het wetenschappelijk onderzoek zo goed hebben georganiseerd. Tijdens een door de 3-TU georganiseerde dag hielden 50 promovendi uit de bouw korte presentaties over hun onderzoek; dus in 1 dag weet je precies wat onze knappe koppen allemaal onderzoeken. Ondanks de nodige marketing was de interesse uit de bouwpraktijk ongeveer nul. Onze kennis gaat in de komende jaren massaal met pensioen. In “normale” jaren gaan er 10 tot 15.000 mensen met pensioen. In de komende jaren loopt dat op naar 25.000 personen per jaar. Tegelijk zien we het aantal net afgestudeerde instromers flink dalen. Dus enerzijds gaat er veel kennis en ervaring verloren, anderzijds stroomt er heel weinig nieuwe kennis in. Nederland is internationaal steeds slechter vertegenwoordigd. Op een fib-symposium, waar gewoon hoogwaardige kennis “gratis” beschikbaar is, komen steeds minder mensen. Iedereen moet tegenwoordig blijkbaar declarabele uren maken….. Ook in CEN commissies zijn we steeds slechter vertegenwoordigd. Is dat erg? Europese normen komen er immers toch wel? Ja ik vind dat erg. Natuurlijk omdat onze manier van bouwen toch uniek is. Maar wat echt vervelend is dat we in Nederland steeds minder de achtergronden achter de normen kennen (en de toelichtende teksten zijn traditioneel nauwelijks leesbaar). En als je de achtergronden en filosofie niet kent dan kan je niet optimaal creatief ontwerpen, maar pas je louter de normen klakkeloos toe.

Je ziet daarbij dat onze KIB heel erg versnipperd is. Traditioneel is deze verzuiling natuurlijk ontstaan vanuit de verschillende branches, die elk hun eigen belangen hebben. Maar dit systeem kan volgens mij niet blijven bestaan. Vanuit onze omgeving komen er uitdagingen op ons af die zich niks van verzuiling aantrekken. Hoe onderhouden we Nederland bijvoorbeeld? In Nederland hebben we een vastgoedvoorraad met een waarde van zeg eens 2 biljoen euro. Rijkswaterstaat heeft vastgoed met een herbouwwaarde van 40 – 60 miljard en in de komende jaren moeten we nadenken over verlenging levensduur of sloop en nieuwbouw. In de utiliteitsbouw kennen we herbestemming. Bij beiden hebben we serieuze witte vlekken in onze kennis en is onderzoek noodzakelijk. Andere uitdagingen zijn duurzaamheid of logistiek en overlast. Al deze uitdagingen vergen samenwerking binnen onze KIB, maar ook een beetje regie. Wat is ons plan, wat doen we wel en wat doen we niet? En gelukkig komt die samenwerking wel op gang. De HAN komt dit voorjaar met de plannen voor een HBO-topopleiding constructief ontwerpen. Daarbij samenwerking met Hogeschool van Amsterdam, Avans en het bouwbedrijfsleven. Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst van de Betonvereniging hield Dickjan Schaap van de HAN een vlammend betoog over deze opleiding. Het aanwezige bedrijfsleven reageerde enthousiast. En van deze topopleiding kan een positief effect uitgaan naar andere hogescholen. Ook de Betonvereniging heeft samenwerking hoog in het vaandel staan. Samen met Bouwen met Staal en HTI geven we invulling aan de Construction Academy. One-stop-shop voor cursisten die zich willen bijscholen in het vakgebied constructief ontwerp. En natuurlijk is de Betonvereniging fan van de Bouwcampus. Zie verder pagina 8

5

St udiedagen

1/KE/PE punt Constructeursregister

Beton voor Adviseurs: Kijken over de schutting 5 februari 2014, Figi Zeist Beton is een mooi, maar ook complex bouwmateriaal. Constructeur, aannemer en betontechnoloog, allemaal denken ze dat ze weten hoe je met beton kunt en moet bouwen. Maar klopt dat wel met de bevindingen in de praktijk? Heeft de constructeur wel door hoe hij zich het best kan wapenen tegen vervormingen door temperatuur, krimp en zettingen? Weet de aannemer wel voldoende welke methoden hij het best kan toepassen om de scheurvorming in het beton te beheersen? En heeft de betontechnoloog genoeg in de gaten welke consequenties dit alles heeft voor zijn betonmengsels? Op 5 februari 2014 organiseert de Betonvereniging de studiemiddag ‘Beton voor Adviseurs: Kijken over de schutting’. Deze middag brengt onontbeerlijke kennis in de driehoek betonconstructeur – uitvoerder – betontechnoloog. Niet-alledaagse situaties komen aan bod, waarin onder meer moet worden geadviseerd over de samenstelling en verwerking van betonspecie en het beoordelen van de invloed van de bijzondere uitvoeringsaspecten op het verhardende beton. De studiemiddag is interessant voor • betontechnologische experts of betonconstructeurs in dienst bij adviesen ingenieursbureaus en de overheid; • betontechnologische deskundigen en uitvoerders/werkvoorbereiders bij aannemingsbedrijven; • betontechnologen bij betoncentrales en betonfabrieken.

14.40 uur Beton in de mixer Eelco van der Weij, Cementbouw De betontechnoloog van de betoncentrale of prefab-betonfabriek kan aan alle verzoeken van de constructeur en de aannemer voldoen. Binnen de geldende voorschriften en richtlijnen mag hij namelijk een veelheid aan betonmengsels leveren, met de gewenste accenten. Alle specificaties worden op de afleveringsbon genoteerd. Maar geen enkele betonleverantie is gelijk aan de vorige, en elk recept vraagt om de juiste verwerking. Wie is ervoor verantwoordelijk dat dit recept goed wordt opgevolgd? Is dat de betontechnoloog alleen, of kan hij dit beter delen met constructeur en aannemer? En wat te doen met alle nieuwe materialen die hij moet toepassen, omdat opdrachtgever, constructeur of aannemer daarom vraagt?

Programma

16.30 uur Van DREAM CODE naar Living Apart Together Klaas van Breugel, TUDelft, fac. CiTG In 2006 vroeg de spreker zich in het artikel met als titel DREAM CODE (Cement 2006-2) af of het wenselijk zou zijn dat betonconstructies bij de geboorte een certificaat omgehangen kregen. Daarin zouden behalve gegevens over de gebruikte materialen ook bijzonderheden als verwerkbaarheid, uitvoerings- en verhardingsomstandigheden en nabehandeling moeten worden opgenomen. Al deze aspecten bepalen samen namelijk de duurzaamheid van die constructie, en de menselijke factor stond daarbij centraal. Sinds afgelopen herfst hebben constructeur, aannemer en technoloog ieder een eigen Europese norm, met een duidelijke samenhang (Betoniek 15/20). Gebruikers van deze normen worden uitgenodigd over de schutting van de buurman heen te kijken. Gaat dat vanzelf? Is dit de verwerkelijking van de droom uit 2006, of is dit pas het begin van een meeromvattend proces dat ons gereed moet maken voor de toekomst?

13.00 uur Ontvangst 13.30 uur Welkom door de middagvoorzitter; Hans Kooijman, DuraVermeer Beton- & Waterbouw 13.40 uur Beton als constructiemateriaal Mark Spanenburg, BAM Advies & Engineering Bij het ontwerpen van en rekenen aan een betonconstructie denkt een constructeur allereerst aan begrippen als sterkte, stijfheid en stabiliteit. Daar komen tegenwoordig ook duurzaamheid en kostenbewustzijn bij. Voor al deze begrippen heeft hij de beschikking over een keur aan softwareprogramma’s, zodat hij feitelijk alleen nog maar wat getallen hoeft in te voeren en zijn werk is klaar. Maar zit de praktijk wel zo klinisch in elkaar? Gedraagt het beton zich wel op de door de constructeur voorspelde wijze? Wat zijn bijvoorbeeld de werkelijke gevolgen van krimp en temperatuurverschillen? En hoe kan de constructeur zich hiertegen wapenen? 14.10 uur Beton als bouwmateriaal Peter Schaap, Strukton Civiel Projecten Zodra de constructeur een betonconstructie heeft ontworpen en de toe te passen betonkwaliteiten heeft bepaald, gaat de aannemer aan de slag met de voorbereiding van het uitvoeringsproces. Daarbij stelt hij zich de nodige vragen over het beton. Welke verwerkbaarheid heb ik nodig bij mijn bouwmethode? Wanneer kan ik de bekisting eraf halen? Hoeveel warmte komt er vrij bij het verharden? Welke maatregelen moet ik nemen om de scheurvorming te beperken? En zijn er ook nog eisen aan het uiterlijk gesteld? Hij houdt rekening met de grootte van de dekking op de wapening en de vormvastheid van de bekisting. Ook heeft hij een zekere nabehandeling ingepland. Maar realiseert hij zich voldoende welk beton hij uiteindelijk op de bouwplaats krijgt aangeleverd?

6


15.10 uur Discussiepunten voor bij de koffie/thee, Hans Kooijman 15.20 uur Pauze 15.50 uur Paneldiscussie over het gesprek op de bouwplaats o.l.v. Hans Kooijman Op basis van de lezingen voor de pauze zijn enkele stellingen en discussiepunten geformuleerd waarover de sprekers met elkaar en met het publiek in debat gaan.

17.00 uur Samenvatting Hans Kooijman 17.15 uur Borrel 18.00 uur Sluiting

Aanmelding U kunt zich aanmelden door het via ww.betonvereniging.nl

Kosten € 150,- voor leden van de Betonvereniging (incl. btw) € 195,- voor niet leden (incl. btw) € 50,- voor gepensioneerde leden van de Betonvereniging (incl. btw) € 25,- voor studentleden van de Betonvereniging (incl. btw)

St udiedagen

BV-NIEUWS 2014

1/KE/PE punt Constructeursregister

Betonschade in multidisciplinaire werken 12 februari 2014, Figi Zeist Betonschade in multidisciplinaire werken; het doen van een verantwoorde uitvraag Onze bouwopgave verschuift meer en meer van nieuwbouw van gebouwen en kunstwerken naar onderhoud en reparatie daarvan. Inmiddels gaat ruim de helft van ons totale bouwbudget naar deze sector. In dit budget neemt het onderhoud van betonconstructies een belangrijke positie in. Het is een serieuze markt geworden, waaraan terecht de nodige kwaliteitseisen worden gesteld. Maar tegelijk is deze markt ook nog behoorlijk versnipperd; de kennis is gefragmenteerd bij de diverse partijen in de keten aanwezig en wordt niet altijd op de juiste wijze gedeeld of overgedragen. De tijd dat een opdrachtgever zelf de nodige expertise in huis had, ligt achter ons en komt voorlopig niet meer terug. Hoe kan hij toch nog grip houden op het geleverde? Hoe pakt hij zijn voorbereiding aan, moet hij de inspectie aansturen en het advies beoordelen? Welke contractvorm is daarbij het meest geschikt en indicatoren zijn daarin het belangrijkst? Wat is de beste wijze van aanbesteden? Allemaal vragen die aan de orde komen op deze studiemiddag, die interessant is voor: • inspecteurs en adviseurs in dienst bij adviesen ingenieursbureaus; • projectleiders en uitvoerders bij aannemingsbedrijven en betonreparatiebedrijven; • beheerders en toezichthouders bij overheid, waterschappen en woningcorporaties. Aan het eind van de middag ontvangt u een map met daarin de presentaties en een usb-stick met daarop de door het Platform Betononderhoud ontwikkelde bestekteksten en vraagspecificaties voor betonherstel.

Programma 13.00 uur Ontvangst 13.30 uur Welkom door middagvoorzitter Sander van Beurden, Stadsbeheer Rotterdam 13.40 uur Hoe gaat een opdrachtgever als Rijkswaterstaat om met de uitvraag; wat is best practice? Frank van Beek, Rijkswaterstaat Het doen van een goede uitvraag is een hele opgaaf. Rijkswaterstaat wil af van de traditionele bestekken, maar wil aan de andere kant wel invloed hebben op de geleverde kwaliteit. Wat zijn de sturingsmechanismen die een grote opdrachtgever kan toepassen in een dergelijk proces?

een groot aantal opdrachtgevers wil nog wel de mogelijkheid hebben om via de traditionele manier het werk op de markt te brengen. Wat zijn de “tips en tricks” voor een functioneel bestek? 15.10 uur Pauze 15.40 uur De specialistische opdrachtnemer: gelijkwaardige partner of traditionele onderaannemer? Peter Nuiten, VBR/Rendon De traditionele rolpatronen in de bouw zijn veranderd. Wat is de kennis die het betonreparatiebedrijf kan inbrengen in de totale keten, wie profiteren hiervan en wat zijn de ‘Key Perfomance Indicators’ van dit proces? 16.10 uur Betonreparatie bij grootschalige onderhoudsprojecten in de woningbouw; noodzakelijk kwaad of een extra stap naar een duurzaam veilige woonomgeving? (Spreker nader te bepalen) Ook bij renovatie van beton in de woningbouw geldt dat men snel geneigd is het resultaat ondergeschikt te maken aan het proces. Beton maakt echter vaak deel uit van de primaire bouwdelen en daarbij van de constructieve integriteit van het gebouw. Hoe zorgt een grote woningcorporatie dat die integriteit ook na de renovatie is gewaarborgd? 16.40 uur Kwaliteit in aansluiting op de NEN-EN 1504: sluiten wij aan op de Europese Normen? Henriëtte Dikmans, VLB/Cugla Nederland is onderdeel van Europa en daarbij conformeren wij ons aan de Euronormen. We werken echter al jaren op onze eigen manier, bijvoorbeeld aan de hand van de CUR-Aanbevelingen en Beoordelingsrichtlijnen. Hoe sluiten voor betonreparatie aan op de NEN-EN 1504 voor betonreparatie, zodanig dat we door de bomen het bos weer zien? 17.10 uur Blauwdruk bestekteksten en vraagspecificaties; een handreiking aan de markt Bart van der Woerd, Platform Betononderhoud/Practice-Engineering Opdrachtgevers zijn vrij in de wijze hoe een werk in de markt wordt gezet. Het Platform Betononderhoud heeft voorbeeldteksten om dit op een zodanige wijze te doen dat de kwaliteit van betonherstel is geborgd binnen het proces. 17.25 uur Samenvatting door Sander van Beurden

14.10 uur Wat is de winst van de hoofdaannemer; hoe zit betonherstel in het totaalproject? Maarten Reijgersberg, Hegeman Beton- & Industriebouw Betonherstel maakt in geld slechts een klein deel uit van de totale aanneemsom. Toch is het een risicovolle activiteit, die van invloed kan zijn op de beschikbaarheid van de constructie. Hoe borgt de hoofdaannemer de kwaliteit van betonherstel binnen het totale project en hoe kan een opdrachtgever hier nog invloed op uitoefenen? 14.40 uur Zijn de huidige bestekteksten nog actueel of niet meer van deze tijd? Corné van der steen, VABOR/Techno Consult Traditionele bestekken worden steeds minder toegepast. In plaats daarvan zijn er nu vraagspecificaties en prestatie-eisen. Maar

17.30 uur Borrel 18.00 uur Sluiting

Aanmelding U kunt zich aanmelden door het via ww.betonvereniging.nl

Kosten € 120,- voor leden van de Betonvereniging (incl. btw) € 150,- voor niet leden (incl. btw) € 50,- voor gepensioneerde leden van de Betonvereniging (incl. btw) € 25,- voor studentleden van de Betonvereniging (incl. btw)

7

Uitnodiging Betondag 2014 De Betondag, traditioneel de kennisdag voor en het ontmoetingspunt van, betonminnend Nederland. Dit jaar is de Betondag op donderdag 20 november 2014 in De Doelen, Rotterdam. In januari is de informatiefolder voor exposanten verstuurd aan de bedrijfsleden van de Betonvereniging. Inschrijven is voor zowel exposanten als deelnemers, al mogelijk via www.betondag.nl. Hier vindt u ook altijd de actuele informatie over de Betondag. Heeft u na het lezen van de folder of website nog vragen, of heeft u speciale wensen voor uw stand, neemt u dan vooral contact met ons op. Dit kan via telefoonnummer 0182-539 233 of email [email protected]. Wij informeren en helpen u graag verder.

Stationsplein West, Utrecht 11 maart 2014 Eind februari 2014 levert aannemer Besix het Stationsplein West in Utrecht bouwkundig op. Tijd om ter plekke een kijkje te nemen! Niet alleen heeft Utrecht CS hiermee een nieuwe entree aan de Jaarbeurszijde, ook krijgen 4200 fietsen een droge stallingsplek. De fietsenstalling bevindt zich onder een enorme, 8 m

hoge trappenpartij, die bij voorstellingen en manifestaties kan worden gebruikt als tribune. De excursie begint met een technische toelichting. Daarna gaan we onder begeleiding buiten kijken! Tijdens de bezichtiging kunt u al uw vragen over dit project stellen. Als begin 2015 alles klaar is, weet u tenminste wat er daarvoor zoal is ondernomen.

Vervolg Er wordt dus steeds beter samengewerkt, maar we zijn er nog niet. De Betonvereniging zal zich hierbij sterk blijven maken voor compromisloos goed technisch onderwijs. In de onderhavige uitgave van BV-nieuws kunt u een groot aantal geweldige cursussen vinden. Verder in deze uitgave het eerste artikel in een reeks over de Betonprijs 2013. Winnaar van de Betonprijs 2013 in de categorie Restauratie / Reparatie is de reparatie van het betonnen casco van de Nedinscofabriek in Venlo. Daarbij sluit de studiedag Betonschade in multidisciplinaire werken op 12 februari 2014 goed aan. Verder alle cursussen tot de zomer op een rij.

8


Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Programma tot zomer 2014

Cursussen

Basiscursus Betonuitvoering

6-2-2014

Beton voor Managers

6-2-2014

Betontechnoloog Zwolle / Oosterhout

10 of 11-2-2014

Inspectie en Beheer Nivo II Toestandmeting en conditiemeting

4-3-2014

Inspectie en handhaving

5-3-2014

Rekenvoorbeelden met de EC2

5-3-2014

Schoon Beton in de Praktijk

6-3-2014

Voorgespannen Beton

6-3-2014

Basiskennis Betonconstructieleer

11-3-2014

Betontechnologie in de uitvoering

13-3-2014

Kathodische Bescherming

13-3-2014

Betonconstructeur BSEng module

14-3-2014

Practicum Betontechnologie Den Bosch / Zwolle

26 of 27-3-2014

Bruggen algemeen

26-3-2014

Bouwkuipen en Kelders

26-3-2014

Nascholing Betonlaborant BV

2-4-2014

Bijzondere constructies met de EC-2

10-4-2014

Verhardingsbeheersing en betontechnologische uitvoeringsaspecten [vbu]

6-5-2014

Constructieve ankers voor Beton

15-5-2014

Nascholing Betontechnoloog BV

15-5-2014

Aanmelden www.betonvereniging.nl

Opleidingen

9

Cur sussen Basiscursus Betonuitvoering Inleiding

Plaats en tijd

Na afloop van de cursus weet de deelnemer voldoende over het materiaal beton en de invloed van zijn handelen, bij het maken van een kwalitatief goed product.

Bestemd voor

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Almere

6 februari 2014

Kosten [excl. BTW]

De cursus is bestemd voor diegene die op de bouwplaats is belast met het verwerken van betonspecie nadat het de truckmixer heeft verlaten, alsmede het verdichten, afwerken en nabehandelen ervan. De cursus is opgenomen in de online catalogus van het Scholingsfonds voor het Bouwbedrijf op www.scholingsfonds.nl (art. 61.a van de Bouw-CAO).

Cursusgeld

€

Ledenprijs Niet-ledenprijs

225,240,-

Programma De volgende onderwerpen worden behandeld: • de eigenschappen en samenstelling van betonspecie en het verharde product; • de wijze waarop de betonspecie moet worden getransporteerd en verdicht; • het effect van goed nabehandelen van het jonge beton op de uiteindelijke kwaliteit van het product; • de veiligheidsaspecten in de uitvoering; • de organisatie rond het stort.

Beton voor Managers Inleiding

Programma

Deze cursus heeft tot doel een introductie te geven van beton. U leert de basispricipes van het materiaal beton kennen. Welke soorten beton zijn er? Hoe behandel je beton? In drie bijeenkomsten wordt de complete stof van Algemene Basiskennis Beton [abb] en het boekje CB 5 behandeld.

Aan bod komen de volgende onderwerpen: • Grondstoffen • Samenstelling van beton • Eigenschappen van beton • Verwerken en nabehandelen van betonspecie • Wapening en bekisting • Betonvoorschriften, kwaliteit en controle

Bestemd voor Bent u leidinggevende in de betonindustrie, maar weet u niet: - dat goedkopere grondstoffen vaak eindigen in een duurdere betonsamenstelling - hoe te reageren als de constructeur zegt dat uw beton scheurt - waarom de “watercementfactor” zo bepalend is voor de duurzaamheid? Dan is de cursus Beton voor managers iets voor u.

Plaats en tijd Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

6 februari 2014

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

8 april 2014

Kosten [excl. BTW] Cursusgeld

€


1.195,1.365,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal, het examen en de maaltijden inbegrepen.

10


Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Betontechnoloog [bte] Inleiding De cursus leidt op tot Betontechnoloog die, na voldoende praktijkervaring , verantwoordelijk is voor het mengselontwerp en de kwaliteitsbewaking van de productie van betonspecie zoals omschreven in de eisen als bedoeld in art. 9.6.1 van NEN 8005 en art. 7.8.1 van de Beoordelingsrichtlijn 1801 ‘Betonmortel’.

Bestemd voor De cursus is bestemd voor de functionaris op de betoncentrale en in de betonproductenindustrie, verantwoordelijk voor de mengselsamenstelling en de productie.

Programma De cursus is opgebouwd rond onderstaande thema’s: A. Samenstellen van beton Algemeen schema voor het ontwerpen van betonsamenstellingen – uitwerking voor mengselontwerp van traditioneel beton, zelfverdichtend beton en aardvochtig beton. B. Beton met specifieke eisen of bijzondere samenstellingen Beton met bijzondere specificaties – beton met hoge duurzaamheid – bijzondere uitvoeringsmethoden (storten/aanbrengen/ verwerken/afwerken) C. Beton in de kist Horizontale betonspeciedruk – gewogen rijpheid – temperatuurbeheersing – nabehandeling – ontkisten D. Uiterlijk van beton Uiterlijk van beton in de voorschriften – belangrijke invloeds-

factoren op het uiterlijk – veel voorkomende onvolkomenheden en herstelmaatregelen en hoe te voorkomen E. Procesbeheersing Procesbeheersing – statistische begrippen – conformiteitscontrole – familieconcept –statistische procesbeheersing F. Beoordelen van beton als eindproduct Visuele inspectie – afnamecriteria bij betonproducten en vooraf vervaardigde betonelementen – beoordeling van de druksterkte – onderzoek naar de duurzaamheid


Aanvangsdatum

Zwolle Oosterhout Oosterhout

10 februari 2014 10 februari 2014 11 februari 2014

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

10 juni 2014


incl. examen €

examen zonder cursus €


1.115,1.265,-

600,675,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal inbegrepen.

Inspectie en Beheer Nivo II Toestandmeting en conditiemeting Inleiding De inspecteur heeft als belangrijkste taak om een bepaalde onderhoudstoestand eenduidig vast te leggen. Daarvoor is technische achtergrondkennis noodzakelijk, kennis over het voorbereiden en uitvoeren van een inspectie zelf. Het gaat over materialenkennis (beton, staal, hout en kunststof), kennis van elektro- en werktuigbouwkundige installaties en constructiekennis (zoals begrip van mechanica). Bij het inspecteren gaat het om inspectiemethodieken bij specifieke objecten (zoals bruggen/viaducten, tunnels en sluizen), maar ook om begripskennis van asset management en risico-analyse en zelfs tijdelijke verkeersmaatregelen. In deze opleiding ligt een zwaartepunt op de technische kennis en (eigen) praktijkcases.

Bestemd voor De opleiding is bedoeld voor medewerkers van adviesbureaus, bouwbedrijven en opdrachtgevers. Ook voor beginnend constructeurs is deze module een goede bron om kennis te krijgen van de diverse facetten bij het ontwerp van een civiele constructie. Er is een HBO vooropleiding vereist of een MBO-opleiding met aanvullend hierop gevolgde bijscholing en/of werkervaring.

Programma • • • • •

Inleiding Hout Inleiding Beton Inleiding Geotechniek Inleiding Asfalt Inleiding Staal

• • • • • • • • • • • • • • • • •

Inleiding Overige materialen Voegovergangen & opleggingen Corrosie en bescherming Staalconstructies Infra Betonconstructies Infra Constructiekennis Staal Constructiekennis Beton Inspectie typen Veiligheid en regelgeving & case Inleiding E-installaties Inleiding W-installaties Inspectie betonnen kunstwerken Inspectie Sluizen Inspectie betonnen kunstwerken Inspectie stalen kunstwerken Wiljan de Moor Excursie (middag)


Aanvangsdatum

Utrecht

4 maart 2014


€


1.670,1.785,-

11

Cur sussen Inspectie en Handhaving door adviesbureaus en gemeenten Inleiding U kunt uw nieuw verkregen (bouw)-kennis gebruiken voor de handhaving van de regelgeving. De focus is hierbij gericht op de juiste praktijk-toepassingen in de uitvoerende bouw en de constructieve veiligheid.

Bestemd voor De cursus is bestemd voor medewerkers van ingenieurs-, adviesen detacheringbureaus, diensten Bouwtoezicht en TIS-medewerkers met toezichthoudende rol op de bouwplaats.

Programma Samenvatting van de aspecten uit de cursusinhoud: 1 Bodemgesteldheid, heibespreking e.d., palenplan, paalsystemen en kenmerken van de systemen, paaltekening, heistelling, het heien,revisie palenplan + eventuele voorzieningen, wel- of niet koppensnellen, bouwputten/bouwkuipen, kwaliteitscontrole. Beoordelen van de kalenderstaten en het akoestisch doormeten. Het interpreteren van de sondering. 2 Metselen & lijmen, metselwerk & wapening, lateien, ophangsysteem, isolatie, aansluiting diverse materialen, buitenwanden <> binnenwanden 3 Eigenschappen betonstaal, vlechten, lassen, gecertificeerde wapening, partijkeuring, keuring wapeningskorf, afstandhouders, VBU. 4 Eigenschappen, gecertificeerde betoncentrale, wel of geen partijkeuring, transporteren, storten, verdichten, afwerken en nabehandelen, bepalen ontkistingstijdstip m.b.v. betonkubussen, gewogen rijpheid, nieuwe betonsoorten zoals Hogesterktebeton, zelfverdichtend beton op het werk. NEN-EN 206. 5 Gecertificeerde prefab-elementen, indien niet-gecertificeerd, hoe partijkeuring. Stabiliteit tijdens uitvoering, aandacht voor verbindingsdetails, 2de draagweg, toleranties, scheurvorming inhoud certificaat. 6 Houtkwaliteit, duurzaamheid, garantie, afwerking, onderhoud, verbindingen, krachtwerking, bouwmethode, detaillering, toepassingsmogelijkheden, vochtabsorptie

7 Dun- & dikwandige profielen, kwaliteit, stabiliteit, dakplaten, verbindingsdetails, wateraccumulatie. 8 Ondersteuning hor. constructies, doorstempelen, ondergrond, verticale constructies, funderingen, wanden, kolommen, veiligheid, verantwoordelijkheid, Arbo eisen. 9 Ophangsysteem, vooraf en achteraf aangebrachte ankers, veiligheid, toepassing gevelmaterialen, onderhoud, milieu. 10 Klimaatbeheersing, geluid, ventilatie, warmte, vocht, koudebruggen, milieu, bescherming, afwerking. 11 Muuropeningen, lateien, houtskelet buitenwanden, lichte scheidingswanden woningscheidende constructies. 12 Brandbaarheid tijdelijke materialen, brandveiligheid hout-beton-staal-metselwerk, brandwerende verf, spuitbeton, vezelplaat, HSB, hoge gebouwen, vluchtwegen, bereikbaarheid, relatie tot gebruiksvergunning. 13 Energie Prestatiecoëfficiënt (EPC). Leidraad van buitencontrole op energieverbruik en CO2 uiststoot met berekeningsmethodiek. 14 Bouwveiligheidsplan. Indeling van de bouwplaats. Aan- en afvoerroutes. Nemen van noodzakelijke maatregelen, b.v. stilleggen of intrekken bouwvergunning. Afdwingbaar kunnen optreden. Letten op de voltooiing. Bouwen in afwijking van de goedgekeurde tekeningen. Bijhouden van checklijsten. Vooroverleg.


Aanvangsdatum

Utrecht

13 maart 2014


€

Prijs per module

€


2.025, 2.230,-


210,315,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal en het examen begrepen. * Ledenprijs voor leden van de Betonvereniging en/of COB/c.

Rekenvoorbeelden met de EC2 Inleiding Het behandelen van onderwerpen die nog niet bekend zijn bij de constructeurs. Het gaat om inzicht en om de rekenvaardigheid. Het streven is om de interpretatie en werkwijze met EC2 bij enkele onderwerpen toe te lichten ( zie programma).

Bestemd voor De cursus is bestemd voor zowel ontwerpers, constructeurs, projectleiders en werkvoorbereiders die in hun werk te maken krijgen met constructies die tegenwoordig op EC2 grondslag berekend en getoetst moeten worden.

Programma • • • • • •

12

Voorbeelden invoeren nav rode boek 2 paals lijnpoer / 4 paalslijnpoer 4paals blokpoer Console Pendelkolom Strokenvloer


• • • • • • •

Puntvormig ondersteunde vloer Voorgespannen ligger Stabiliteit gebouw Tunnelwand Bassin Raamwerk Wandligger


Aanvangsdatum

Utrecht

feb/mrt 2014


€


1.165,1.355,-

In het cursusgeld zijn cursusmateriaal en lunch inbegrepen.

Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Schoon beton in de Praktijk Inleiding

Programma

Het doel van de cursus is de deelnemer inzicht te geven in de mogelijkheden en beperkingen van alle betrokken partijen om te komen tot het gewenste resultaat in kwaliteit en uiterlijk. Door beheersing van risico’s kunnen faalkosten worden voorkomen. De verworven kennis wordt d.m.v. voorbeelden direct toegepast. De beleving van schoon beton is niet bij voorbaat bij de betrokken partijen gelijk en daarom dienen de verwachtingen goed en eenduidig vastgelegd en op elkaar afgestemd te worden op basis van de herziene CUR-Aanbeveling 100.

1 Ontwerp beschrijving toetsing 2 Betontechnologie, ontwerpen uitvoeringsaspecten 3 Bekisting ontwerpen uitvoeringsaspecten 4 Organisatie Bouwplaats 5 Realisatie / Cases

Bestemd voor

Kosten [excl. BTW]

De cursus is bestemd voor calculatoren, werkvoorbereiders, uitvoerders en projectleiders van de aannemer bij schoon-betonconstructies. En voor leveranciers van bekistingen en betonspecie en toezichthouders.


Aanvangsdatum

Utrecht

6 maart 2014

Cursusgeld

€


845,895,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal inbegrepen.

Voorgespannen Beton Inleiding • Weten op welke wijze voorspanning kan worden toegepast en welke aspecten daarbij van belang zijn. • Gefundeerde afwegingen kunnen maken t.a.v. het toe te passen voorspanniveau. • Specifieke problemen i.v.m. het toepassen van voorspanning onderkennen en kunnen oplossen. • Zelfstandig constructies in voorgespannen beton kunnen ontwerpen.

Bestemd voor Constructeurs op HBO+ / TU-niveau die berekeningen van voorgespannen betoncon-structies moeten kunnen uitvoeren en controleren.

Programma • • • •

Inleiding; voorspantechnologie Centrisch voorgespannen constructies Voorgespannen van op buiging belaste constructies Statisch onbepaalde voorgespannen constructies

Op 16 januari organiseerde de Betonvereniging haar jaarlijkse Nieuwjaarsbijeenkomst in de Zonnestraal te Hilversum. Deze goed bezochte bijeenkomst had als thema de Betonkennisinfrastructuur. Hoe belangrijk is technische kennis nog in de huidige bouw en hoe gaan partijen daarmee om? 4 sprekers gingen op deze materie in (van der Hark - Rijkswaterstaat, Talsma - DURA, Schaap - HAN en Mulder – GITP) en deze voordrachten werden gevolgd door een geanimeerde discussie. Een conclusie is dat techniek nog steeds de drager is van bouwactiviteiten, maar dat er door verschillende partijen wel op

• • • • • • •

Bezwijkveiligheid Krimp, kruip, relaxatie en herverdeling door kruip Afschuiving Scheurwijdte bepaling Gedeeltelijk voorgespannen beton Detailleren Voorspanning zonder aanhechting en uitwendige voorspanning


Aanvangsdatum

Utrecht

6 maart 2014


€


1.825,2.055,-

een ander manier dan vroeger mee wordt omgegaan. Rijkswaterstaat bijvoorbeeld profileert zich steeds meer als een beheerder van netwerken dan als een bouwende overheid. Techniek blijft belangrijk, maar vooral om beheer goed te kunnen uitvoeren en bij nieuwbouw om oplossingen goed te kunnen uitvragen en beoordelen. Tijdens de bijeenkomst werden ook de plannen van de HAN om een HBO top-opleiding in het leven te roepen door het aanwezige bedrijfsleven omarmt. Meer over deze HBO-topopleiding dit voorjaar, als het bedrijfsleven wordt uitgenodigd om mee te praten over de in-

vulling hiervan. Tenslotte werd een lans gebroken voor een betere samenwerking tussen de constructieve wereld en de wereld van de installatietechniek.

13

Cur sussen Basiskennis Betonconstructieleer [bbc] Inleiding

Programma

De cursist krijgt inzicht in de krachtswerking van (beton)constructies en hoe een constructie zich gedraagt als het belast wordt tevens kan hij een constructief onveilig situatie onderbouwen, met toegepaste mechanica en betonconstructieleer op het niveau van 2e jaar HTS CiT of B, zonder dat daarbij berekeningen worden uitgevoerd.

Deel A. Algemene Constructieleer • Schematisering en belastingen • Oplegreacties en krachtswerking • Inwendige spanningen • Wapenen van betonconstructies

Bestemd voor De cursus is bestemd voor MBO-ers (BOL-4) B/CiT, die via nascholingstrajecten en werkervaring doorgegroeid zijn naar een functie waarbij inzicht in krachtswerking van (beton)constructies van belang is. Voorbeelden: • Uitvoerders in de bouw • Betontechnologisch Adviseurs; • Inspecteurs/toezichthouders; • Betontekenaars Het deelcertificaat, behaald na het met goed gevolg afgelegde deelexamen, is vereist voor niet-HTS-ers (B/CiT) die het diploma Betononderhoudskundige BV willen behalen. Ook vormt de cursus het vertrekpunt voor de opleidingen Betontekenaar ASEng en Betonconstructeur ASEng.

Deel B. Betonconstructieleer • Materiaaleigenschappen beton en staal • Zuivere buiging – dwarskracht – wringing - pons • Scheurvorming • Verankeren en lassen betonstaal • Balken – platen - wanden – kolommen – voorspannen • Lezen van wapeningstekening


Aanvangsdatum

Utrecht

11 maart 2014

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

3 juni 2014


€


1.080,1.245,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en het deelexamen inbegrepen.

Betontechnologie in de uitvoering Inleiding De deelnemer kan op het werk tijdens en na het betonstorten problemen voorkomen of herkennen waardoor hij de juiste maatregelen kan treffen.

Bestemd voor Uitvoerders, werkvoorbereiders, projectcoördinatoren, kwaliteitsfunctionarissen.

Programma


Aanvangsdatum

Utrecht

13 maart 2014

Kosten [excl. BTW]

Het materiaal beton • eigenschappen van betonspecie en beton verwerkbaarheid dichtheid, duurzaamheid, milieuklassen sterkte omgaan met eisen vanuit het ontwerp omgaan met eisen vanuit de uitvoering • nieuwe ontwikkelingen hogesterktebeton arbeidsvriendelijk beton Betontechnologische aspecten • de beheersing van het verhardingsproces • scheurvorming • ontkisten • ontkistingssterkte en -tijdstip methode gewogen rijpheid • zomerwerk • winterwerk

14

• keuring en controle • oppervlaktebeoordeling • prefab


Cursusgeld

€


595,725,-

In het cursusgeld zijn een cursusdictaat en een lunch inbegrepen.

Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Kathodische Bescherming van betonconstructies Inleiding

Plaats en tijd

Kathodische bescherming beoordelen als mogelijke alternatief ter voorkoming van corrossieproblemen.

Bestemd voor De cursus is bestemd voor zowel bestekschrijvers en adviseurs (m.b.t. betonschade), producenten, werkvoorbereiders die in hun werk te maken krijgen met het toepassen van kathodische bescherming, als voor beheerders en projectleiders die in de praktijk worden geconfronteerd met corrosieproblemen, waarbij het toepassen van kathodische bescherming een goede oplossing zou kunnen bieden.

Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

13 maart 2014


€


825,895,-

In het cursusgeld zijn het een cursusmap, documentatie, koffie, thee en maaltijd inbegrepen.

Programma Blok 1

• • • • • Blok 2 • • • • • • Blok 3a • • • • Blok 3b • • • •

Betonschade t.g.v. wapeningscorrosie Grondslagen KB Vooronderzoek Componenten en begrippen Reparatiemethode Ontwerp KB-installatie Regelgeving Anodetypen Opbouw Knelpunten Cases Bestek Aanbestedingsaspecten Controle & toetsing Onderhoudovereenkomst Uitvoering Praktijk cases Moduleren beton Monitoring

Betonconstructeur BSEng Module Inleiding Doel van de opleiding is de deelnemers de theoretische en praktische kennis bij te brengen die vereist is om zelfstandig de meest voorkomende constructie-berekeningen te maken en te beoordelen en sturing te kunnen geven aan tekenaars.

Bestemd voor Deze opleiding is bestemd voor constructietekenaars, constructeurs en werkvoorbereiders/ontwerpers op HBO-niveau in de bouwpraktijk, die in hun werk te maken krijgen met constructieve ontwerpen en berekeningen en daarnaast voor de groep van toezichthouders, projectleiders en uitvoerders die in de praktijk de techniek en berekeningen/tekeningen moeten kunnen beoordelen.

Programma


Aanvangsdatum

Utrecht

14 maart 2014


€

Ledenprijs* Niet-ledenprijs

2.089,2.455,-

In het cursusgeld is het cursusmateriaal inbegrepen. Daarnaast dient de cursist zelf een aantal studieboeken aan te schaffen, ter waarde van ca. € 250,- tot € 500,* Ledenprijs geldt voor leden van de Betonvereniging en de Vereniging Bouwen met Staal.

Het betonprogramma omvat de volgende vakken: • toegepaste mechanica • construeren beton (specialisatie) • materiaalkunde en uitvoering beton (specialisatie) • praktijkopdracht beton

15

Cur sussen Practicum Betontechnologie [pte] Inleiding Een kennismaking met de werkzaamheden in het betonlaboratorium zodat de beproevingsresultaten op hun juiste waarde kunnen worden geïnterpreteerd.

Deel 2 is meer toegespitst op het geschiktheidsonderzoek van betonspecie en beton, zoals onderzoek naar volumieke massa, luchtgehalte, water-cementfactor, consistentie, druksterkte en de ijkgrafiek t.b.v. het rijpheidsonderzoek.

Bestemd voor

Plaats en tijd

De cursus is bestemd voor diegenen die de opleiding Betontechnoloog BV volgen en niet in het bezit zijn van het diploma Betonlaborant BV; betontechnologen, die in hun opleiding tot Betontechnoloog BV (voor 2003) geen practicum hebben gevolgd en die in het kader van nascholing dit practicum alsnog willen uitvoeren.

Programma Het practicum bestaat uit twee delen: In deel 1 wordt hoofdzakelijk aandacht besteed aan de grondstoffen van betonspecie zoals monsterneming, vochthuishouding, korrelgroottebepaling, volumieke massa en kalibratie.

Bruggen algemeen Nieuw Zie onze website www.betonvereniging.nl voor maar informatie

16


Cursusplaats

Aanvangsdatum

Den Bosch Zwolle

26 maart 2014 27 maart 2014


€


1.050,1.175,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal, het gebruik van het laboratorium en de lunch inbegrepen.

Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Bouwkuipen en Kelders Inleiding De cursus bouwkuipen en kelders behandelt het ontwerp en de uitvoering rekening houdend met de bodem- en grondwatergesteldheid. Tevens wordt er gerekend aan onderwaterbetonvloeren.

Bestemd voor De cursus is bestemd voor ontwerpers, constructeurs, projectleiders, werkvoorbereiders en toezichthouders die in hun werk te maken krijgen met bijzondere constructies.

Programma Dagdeel 1 Inleiding • Bouwput in breed perspectief • Trends voor de toekomst Risicosystematiek • Risicomanagement • Monitoring/observational methode; contracten en verantwoordelijkheden Grondonderzoek • Parameterbepaling Omgevingsbeïnvloeding Grondwater-aspecten • Onderzoek en programma van eisen

Dagdeel 2 Trekelementen Wanden • Duurzaamheid en kosten • Invloed op omgeving Stempels & Gordingen • Ontwerp, detaillering, uitvoering Onderwaterbetonvloeren • Dimensionering Werkvloeren Dagdeel 3 Vloeren • Interactie met onderwaterbeton en paalsystemen Ontwerpkeuzen Case


Aanvangsdatum

Utrecht

26 maart


€


1.045,1.175,-

In het cursusgeld zijn het cursusmateriaal en de maaltijden inbegrepen.

Nascholing Betonlaborant BV Inleiding

Kosten [excl. BTW]

Nascholing voor gediplomeerde betonlaboranten waarmee wordt voldaan aan de nascholingsverplichting zoals is omschreven in art. 9.6.1 van NEN 8005 en in art. 7.8.2 van de BRL 1801 Betonmortel.

Cursusgeld

€


935,1.060,-

Bestemd voor Bestemd voor gediplomeerde betonlaboranten die het diploma Betonlaborant BV vijf jaar of langer geleden behaalden en moeten voldoen aan art. 7.8.2 van BRL 1801 Betonmortel.

Programma In de cursus wordt aandacht besteed aan de Europese Norm NEN-EN 206-1 en de herziene Nederlandse Aanvulling NEN 8005. Vooral wordt ingegaan op de consequenties voor de Betonlaborant bij het uitvoeren van de proeven. De onderliggende beproevingsnormen spelen ook een rol. Tevens wordt aandacht besteed aan hogesterkte- en zelfverdichtend beton.


Aanvangsdatum

Utrecht

2 april 2014

17

Cur sussen Bijzondere constructies met de EC2 Inleiding

Kosten [excl. BTW]

Het behandelen van onderwerpen die nog niet bekend zijn bij de constructeurs. Het gaat om inzicht en niet om de rekenvaardigheid. Het streven is om de lacunes en onduidelijkheden te dekken in de EC2 bij enkele onderwerpen ( zie programma).

Cursusgeld

€


1.165,1.355,-


Bestemd voor De cursus is bestemd voor zowel ontwerpers, constructeurs, projectleiders en werkvoorbereiders die in hun werk te maken krijgen met bijzondere constructies.

Programma • Vakwerkanalogie/ schematisering/ relatie tot eurocodes/ voorbeelden • Verhinderde vervorming / scheurvorming / vloeistofdichtheid / combinatiebelastingen • Strokenvloer • Onderwaterbeton/ waterdichtheid / scheurwijdte • Progressive Collapse • Diepwanden


Aanvangsdatum

Utrecht

10 april 2014

Verhardingsbeheersing en betontechnologische uitvoeringsaspecten [vbu] Inleiding De deelnemer kan na afloop van de cursus: • het fenomeen temperatuurbeheersing beschrijven, inclusief aspecten als historie, oorzaken en gevolgen van scheurvorming, parameters die hierop van invloed zijn en de wijze waarop de gevolgen kunnen worden voorkomen; • uitleggen waarom gewapend beton, in strijd met het basisprincipe, onder bepaalde omstandigheden niet of slechts in beperkte mate gescheurd mag zijn en deze ‘nieuwe’ eisen vertalen in en lezen uit een prestatiebestek; • uiteenzetten hoe scheurvorming in verhardend beton kan worden voorkomen of beperkt in achtereenvolgens het ontwerpstadium, bij het samenstellen van de betonspecie en tijdens de uitvoering; • de invoer voor temperatuur- en spanningsanalyses beschrijven, de gevoelige parameters aangeven en de volledigheid van de invoergegevens beoordelen; • de uitkomsten van temperatuur- en spanningsanalyses interpreteren en vertalen in een werkplan

Bestemd voor De cursus is bestemd voor een ieder die in zijn of haar functie te maken heeft met verhardend beton, dus betonconstructeurs, betontechnologen, (beton)uitvoerders en werkvoorbereiders.

temperatuurbeheersing betontemperaturen en betoneigenschappen temperatuur- en spanningsanalyses cases methoden ter bepaling van betonsterkte op dag j

Plaats en tijd Voorbereiding Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

6 mei 2014

Hoofdcursus Cursusplaats

Aanvangsdatum

Utrecht

13 mei 2014

Examenplaats

Examendatum

Utrecht

10 juni 2014


Hoofdcursus €

Voorbereiding €


780,970,-

245,270,-


Programma • betontechnologische uitvoeringsaspecten • historisch overzicht • scheurvorming in beton

18

• • • • •


Cur sussen

BV-NIEUWS 2014

Constructieve ankers voor beton Inleiding De deelnemer leert de achtergronden van het gedrag van ankerverbindingen waardoor hij in staat is de juiste typen ankers en plaatsing te kiezen bij gegeven omstandigheden.

Bestemd voor De cursus is bestemd voor constructeurs en ontwerpers die bij het ontwerp ankerverbindingen toepassen. En voor toezichthouders en uitvoerders die in de praktijk met de uitvoeringsproblemen worden geconfronteerd.

Programma In vier dagdelen van vier uur worden de modules 1 t/m 4 gegeven Module 1 Algemene informatie • Toepassingsgebied • Wet- en regelgeving, met o.a. ETA, TR en CEN/TS • Vooraf- of achteraf aangebrachte ankers en verschil • Ankertypen • Keuze van typen • Videopresentatie van het plaatsen van ankers Module 2 Gedrag van ankers • Toepassingsgebied CEN/TS 1992-4 / TR • Achtergrond berekeningsmethoden • Werkingsprincipe ankers • Bezwijkmechanismen

• Afstandsmontage • Kolomvoetplaatverbinding Module 3 Uitvoering en praktijkgevallen • CUR deel II / Uitvoering • BRL 0509 en kwaliteitszorg • Bijzondere belastingsgevallen • Ankers in verhard beton Module 4 Voor de constructeur • Rekenvoorbeelden uit de praktijk • Veiligheidsfilosofie en veiligheden • Toepassing ETA/EOTA/TR/CEN-TS 1992-4 d.m.v. voorbeelden • Verschillen in uitgangspunten


Aanvangsdatum

Utrecht

15 mei 2014


€


1.165,1.355,-

In het cursusgeld zijn de cursusmap en documentatie inbegrepen.

Nascholing Betontechnoloog BV Inleiding De cursus is samengesteld met het doel Betontechnologen aan hun nascholingsverplichting te laten voldoen als omschreven in art. 7.8.1 van de BRL 1801 Betonmortel en in art 3.4 van de Criteria 93.

Bestemd voor Voor Betontechnologen, die het diploma Betontechnoloog BV in 2009 of eerder hebben behaald.

Programma De traditionele opzet van de nascholing is flink gewijzigd. Vanaf komend voorjaar wordt gewerkt met aandachtsvelden en doelstellingen daarbinnen waaraan de nascholing moet voldoen. Cursisten kunnen zo gemakkelijker de nascholing in opeenvolgende jaren volgen. Specificatie 1. Geef aan op welke wijze beton wordt gespecificeerd in relatie tot op te nemen belastingen – Eurocode 2/EN 206-1 2. Geef aan hoe voor de verschillende betontoepassingen (wanden, vloeren, kolommen) het ZVB-mengsel voor wat betreft verwerkbaarheid moet worden gespecificeerd volgens de nieuwe EN 206. Materiaalkeuze 1. Wat is de kwantitatieve invloed van de materiaalkeuze (cement, recyclemateriaal) op de totaal berekende CO2-uitstoot? 2. Wat is de relatie tussen mogelijke verontreinigingen in toeslagmateriaal en de schades die kunnen optreden (aan het oppervlak)? 3. Wat zijn binnen de huidige en nieuwe regelgeving (EN 206) de mogelijkheden voor het inzetten van secundaire materialen, waaronder betongranulaat?

4. In hoeverre en op welke wijze kan kalksteenmeel worden ingezet als bindmiddel? 5. Wat is de invloed van het gebruik van slibwater (en de eigenschappen van slibwater) op de eigenschappen van betonspecie en beton? Mengselsamenstelling 1. Maak een uitleveringsberekening voor een aardvochtig, traditioneel of ZVB-mengsel op basis van een gegeven specificatie. 2. Maak een mengselsamenstelling voor mengsels met ultra hoge sterkte. Uitvoering 1. Welke schades treden op bij vorst/dooi in combinatie met dooizouten en op welke wijze is de kans hierop te verminderen? 2. Welke scheuren kunnen ontstaan en op welke wijze is de kans hierop te verminderen? 3. Welke oppervlakteschades treden op en op welke wijze is de kans hierop te verminderen? Kwaliteit 1. Wat is de betekenis van CE-markering (sinds 1 juli – NPR)?


Aanvangsdatum

Utrecht

15 mei 2014


€


1.240,1.425,-


19

Mededelingen/B - E-T- O - N - I - N - F - O Felle discussies bij Lagerhuisdebat

‘Bouw verkoopt zich slecht’ De bouw leert helemaal niet sneller dan andere sectoren en de sector verkoopt zichzelf allerbelabberdst. Maar gelukkig werken partijen in de bouw wel steeds beter samen. Aldus de mening van het publiek over een paar stellingen die tijdens het Lagerhuisdebat op de Betondag 2013 aan de orde kwamen. Onder leiding van Hans Wamelink, hoogleraar Bouwmanagement aan de TU Delft, betraden voor- en tegenstanders van de stelling de debat arena. “We kiezen voor de verdeling gevestigde orde versus het jong, aanstormend talent van YouCon”, legt Wamelink uit. Zo betreedt Koene Talsma, lid raad van bestuur van Dura Vermeer, de arena. Hij neemt het op tegen Myrte Loosjes, die zich verzet tegen de stelling dat de bouw zichzelf goed verkoopt. “Mensen vernemen in de media alleen maar negatieve berichtgeving over de sector. De bouwfraude, bonussen, fouten, te veel om op te noemen. En de sector keurt zelfs de eigen opleidingen af, waardoor straks niemand meer de bouw in wil.” Koene Talsma probeert het tij nog te keren, maar lijkt bij voorbaat kansloos. “Burgers zien de prachtige projecten die we met elkaar tot stand brengen. Daar is ook belangstelling voor. Kijk naar de hoeveelheid mensen die de bouwput van de Noord/ Zuidlijn bezoekt. We moeten onszelf hier niet de put in praten. We moeten als sector veel meer laten zien van wat we allemaal doen. Er is zoveel moois. Ik geloof er niets van dat mensen die de sector moeten verlaten niet meer terug willen keren”, aldus Talsma. Hij weet de zaal echter niet te overtuigen. Voor het debat kleurde de tribune al rood en ook na het debat stak 99 procent een rood bordje de lucht in.

Thuiswedstrijd Dat is anders bij de discussie over de stelling: ‘BIM komt er alleen als grote opdrachtgevers dat eisen’. Bij de eerste peiling kleurt de tribune redelijk rood. Ron Voskuilen van de gemeente Rotterdam speelt in De Doelen een thuiswedstrijd en denkt het in het debat met voorstander Mervyn Suurmond gemakkelijk te

krijgen. “Wij zijn als gemeente gaan bimmen omdat projecten veel complexer worden. Met meer partijen is het nu eenmaal een must.” Suurmond ziet dat ook wel in, maar is er zeker van dat het veel sneller van de grond komt wanneer grote opdrachtgevers dit eisen. “Opdrachtnemende partijen volgen toch het geld. Dus als zij alleen maar geld kunnen verdienen als zij gaan bimmen, dan doen ze dat ook.” Op de tribune wordt het debat met belangstelling gevolgd. Toch merkt iemand op het een achterhoedegevecht te vinden. “Het is een discussie in de marge, uiteindelijk slaat iedereen aan het bimmen.” Bij het opsteken van de bordjes bespeurt Suurmond tevreden toch iets meer groen dan bij het begin van het debat.

Schoolbanken Zo rijgen twee uur lang levendige discussies over de diverse stellingen zich aaneen. Willem Wagenaars van Heijmans verzet zich tegen de stelling dat mensen boven de 45 terug moeten naar de schoolbanken. “Ik loop al langer dan 20 jaar in de sector rond. In de afgelopen twee decennia is er enorm veel veranderd. Als ik tot mijn 45e had moeten wachten voordat ik weer naar de schoolbanken mocht, dan had ik geen aansluiting meer gehad.” Daarom pleit hij voor een leven lang leren, hoewel dit volgens Wagenaars niet persé in de schoolbanken moet. Gespreksleider Wamelink ziet op de TU Delft vaak ouderen nog een architectuuropleiding volgen. “Juist die ouderen dragen in discussies met jongeren veel bij omdat ze al een schat aan levenservaring hebben.” Arthur de Backker, directeur van Ballast Nedam, vindt wel dat hier binnen bedrijven gesprekken over moeten worden gevoerd. “Het werk wordt nu eenmaal complexer. Je moet bijblijven. Ik zie het aan mijzelf, ook al sta je wat verder af van de uitvoering, je moet toch weten waar het over gaat.”

Salaris Nog opvallende uitspraken? Zeker. Zo laat Patrick Buck, directeur Projecten bij ProRail, zich in een discussie of jonge mensen wel voldoende ruimte krijgen in vernieuwingsactiviteiten ontvallen, dat hij er een voorstander van is dat ouderen op zeker moment ten faveure van jongeren een stapje terug doen. “Ouderen dragen dan iets meer verantwoordelijkheid op een jongere collega over.” Wanneer iemand op de tribune aan hem vraagt of dan ook het salaris omlaag kan, antwoordt Buck: “Natuurlijk, op zo’n moment hoort daar ook een ander salaris bij.” Hij krijgt er het grootste applaus van de middag voor.

20


Mededelingen/B - E-T- O - N - I - N - F - O

BV-NIEUWS 2014

Accreditatie Constructeursregister RC/RO Het Constructeursregister RC/RO is afgelopen najaar geaccrediteerd door de Stichting Registerautoriteit Bètatechniek .

Het register is daarmee per 15 november 2013 opgenomen in de lijst van erkende registers. Gefeliciteerd!

Eurocode 2 in de praktijk Voor het berekenen van betonconstructies geldt een nieuwe Europese norm, Eurocode 2. Met deze voorschriften wordt nu al enige tijd gewerkt, maar er blijkt behoefte aan een aantal praktische tips bij het ontwerpen van wapening. Daarom is,

op initiatief van VWN, een praktische handreiking ontwikkeld, die door constructeur en wapeningsbedrijf kan worden gebruikt. Vraag de brochure aan via http://www.wapned.nl.

Betonhotel voor beestjes Erik Bretveld heeft met zijn inzending ‘Leven in een betonhotel’ de ideeënprijsvraag 2013 ‘In de kiem gescoord – Beton voor de natuur’ gewonnen. Hij ontving uit handen van André Burger, directeur Cement& BetonCentrum, een voucher ter waarde van € 5.000 voor de

verdere ontwikkeling van zijn idee. Juryvoorzitter Madeleine Maaskant overhandigde aan de winnaar een blijvend aandenken, een Award in de vorm van een betonnen kubus. Meer op www.bton.nl

De Herziene GTB: GTB 2013 In 2012 is bij de invoering van het Bouwbesluit 2012 het gebruik van de Eurocodes de norm. Aangezien de praktische invulling van de normen de nodige wijzigingen heeft gegeven op de GTB 2010, is in 2013 een herziene GTB gerealiseerd.

constructieve veiligheid van een bestaand bouwwerk bij verbouw en afkeuren – Grondslagen`, die gelijk met het verschijnen van het Bouwbesluit 2012 een publiekrechtelijke status heeft verkregen, verwerkt.

Om garant te staan voor de europese correcties, zijn diegenen die de GTB 2010 Complete Uitgave hebben aangeschaft, automatisch geabonneerd op de wijzigingsbladen t/m. 2015. De wijzigingsbladen 2013 worden in overleg toegestuurd.

In deze uitgave wordt veel naar de Eurocodes verwezen, waardoor de toegankelijkheid tot deze normen wordt vergroot en de inhoud ervan wordt toegelicht. Wanneer in de tekst EC2 wordt vermeld, wordt bedoeld NENEN 1992-1-1 + C2/NB:2011 Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies - Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen, inclusief correctieblad C2 en Nationale Bijlage (NB), 2011.

De Beperkte Uitgave 2013 is geheel opnieuw samengesteld en is gelijkwaardig aan die van de Complete Uitgave. Er is alleen een keuze gemaakt in de onderwerpen die van belang zijn bij het onderricht in het construeren van beton. In deze uitgave is geen aandacht meer besteed aan strokenvloeren en mortelvoegen. Met het verschijnen van CUR-Aanbevelingen 99 en 108 is voldoende in de informatie voorzien. De grootste wijzigingen zitten in hoofdstuk 6, Krachtsverdeling. In dit hoofdstuk is NEN 8700:2011 ´Beoordeling van de

De Betonvereniging spreekt haar dank uit aan de leden van de Werkgroep herziening GTB 2013, die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze herziening en daarmee een waardevol instrument, aangepast aan de meest recente normen, voor betonconstruerend Nederland en Vlaanderen hebben verzorgd.

21

Mededelingen/B - E-T- O - N - I - N - F - O HERBESTEMMING Tekst ing. Frank de Groot

Transformeren, renoveren of vervangen? Slopen, gecombineerd met vervangende nieuwbouw, is voor de half miljoen verouderde wederopbouwwoningen op lange termijn vaak goedkoper en duurzamer dan renoveren. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Naar een duurzame vervangingsmarkt’ van dr.ir. Caspar van den Thillart, die een uitgebreide kosten-batenanalyse maakte. Bouwregels in de praktijk opent in dit artikel de discussie met de sociale huursector, gebaseerd op dit onderzoek. Hierin ligt de vraag voor: wat is de minst kostbare weg om voor de sociale sector tot een duurzame voorraad te komen, die ook nog de beste woon- en bouwtechnische prestaties levert? Transformeren, renoveren of vervangen? Die vraag kun je ook breder trekken. In Nederland staan meer dan 7 miljoen m2 aan kantoorruimte en circa 14.000 winkels leeg. De onstuimige groei van flexwerken en webwinkels maakt de zaak er niet beter op. Daarnaast is er zo’n 18.000 hectare verouderd bedrijfsterrein en komt er qua erfgoed elke dag een boerderij bij, elke week twee kerken en elke maand een klooster. Toch wordt er relatief weinig gesloopt of vervangen. Zwelgt Nederland in nostalgie of zijn architecten niet in staat sfeer te scheppen met vervangende nieuwbouw? Of steekt de vastgoedsector liever de kop in het zand door afgeschreven vastgoed in de boeken te houden of wordt er wellicht gehoopt op uitverkoop aan Chinese investeerders, zoals momenteel op grote schaal in Europa’s zuidelijke lidstaten gebeurt? Het zijn allemaal vragen die in je opkomen bij het nadenken over de toekomst van de bouwsector. Nu zult u denken; maar herbestemmen en transformeren is toch duurzamer dan vervangen en slopen? Je hebt er immers minder bouwmateriaal voor nodig? De valkuil is het niet incalculeren van milieubelasting in de gebruiksfase en de kans op toekomstige incourantheid van opgeknapt vastgoed in een verzadigde markt. Dit zijn de belangrijkste conclusies van Caspar van den Thillart, die in 2002 promoveerde op ‘consumentgerichte industrialisatie in de bouw’. Een samenvatting van zijn publicatie ‘naar een duurzame vervangingsmarkt’ voor de sociale woningsector treft u aan op www.omgevingindepraktijk.nl/bouwregels. In dit artikel de belangrijkste bevindingen, waarbij wij u uitdagen te reageren!

Courantheid van woningen Veel woningen in de huursector lopen - gezien de marktontwikkeling - risico op incourantheid, met name in de Nederlandse krimpen anticipeerregio’s. Daarnaast hebben ze veelal de laagste energielabels. Een groot aandeel van de incourante voorraad bestaat uit portieketage- en galerijflats. Deze massawoningen zijn naar de huidige maatstaven klein, hokkerig, gehorig, slecht aanpasbaar, ontoegankelijk en onpersoonlijk: de bouwen woontechnische kwaliteit is niet meer van deze tijd. Met louter door-exploiteren groeit het risico op achteruitgang en huurderving. Bij onrendabele exploitatie zal het courante deel van de

22


Ingrepen Om het kwaliteitsverlies van een voorraad te keren zijn de volgende ingrepen mogelijk: Tijdens bewoning 1 / 1+: Doorexploiteren 2: Groot onderhoud (15 jaar) Wisselwoning vereist 3: Renovatie (30 jaar) 4: Transformatie (45 jaar) 5: Slopen/ vervangende nieuwbouw (45 jaar)

huurvoorraad de verliezen moeten opvangen. De corporaties staan voor keuzedilemma’s: wordt het uitponden, doorexploiteren, renoveren of vervangen?

A- en B scenario’s Welke ingreep verdient de voorkeur? De sociale huursector is van nature een zwak renderend bedrijf. Forse ingrepen gedurende de levensduur van een woning belasten het rendement dramatisch. Als een woning na een ingreep tot ten minste 75 jaar kan worden door-geëxploiteerd, is sprake van een A- scenario. Als echter tijdens de exploitatie een nieuwe ingreep voor een woning noodzakelijk blijkt, belandt zo’n woning in een B-scenario. Corporaties moeten B-scenario’s voorkomen en hun beleid richten op de exploitatie van hun huurvoorraad met louter A-scenario’s.

Industriële benadering renovatie Voor het bereiken van rendabele A-scenario’s zullen ook de bedrijfslasten, het onderhoud en de ingrepen zelf ‘lean’ moeten worden. Met een aanpak van consumentgerichte industrialisatie is circa 20% besparing mogelijk. Traditionele renovaties zijn duur omdat de arbeidsfactor hoog ligt. Daarbij zorgen langdurige bouwactiviteiten voor overlast. De industriële benadering van renovatie gaat uit van een snelle, tijdonafhankelijke en onderhoudsvrije vervanging van bouwdelen of componenten. Dat is

Mededelingen/B - E-T- O - N - I - N - F - O niet alleen kostenbesparend, maar ook een goede basis voor recycling. Een woning bestaat in wezen uit vier hoofdcomponenten: het casco, de schil, de inbouw en de installatie. Deze componenten hebben elk hun eigen levensduur en karakteristieke invloedfactoren die tot mutaties kunnen leiden. Naarmate de componenten van een woning los van elkaar vervangbaar zijn, maakt ambachtelijke renovatie plaats voor industriële renovatie. Deze vorm van renovatie (niveau 1+) geeft het beste antwoord op toekomstige ontwikkelingen (innovaties) en kan cyclisch - binnen het kasgeldritme van een corporatie - plaatsvinden.

Wanneer slopen en vervangen? Casco’s kunnen niet worden vervangen zonder de overige componenten van een woning in hun val mee te sleuren. De courantheid van een casco is daarom cruciaal bij een beslissing tot algehele vervanging. Casco’s kunnen weliswaar worden op- en afgetopt, uitgebuikt of getransformeerd, maar de kosten daarvan liggen op nieuwbouwniveau. Als een getransformeerd casco na 45 jaar toch moet worden gesloopt, is sprake van een B-scenario. De onrendabele investering loopt daarbij op naar circa €100.000,- per woning. Als een casco - gezien de marktsituatie - onomkeerbaar incourant is, kan de corporatie beter besluiten tot sloop en/of vervanging.

Kosten-baten analyse ingrepen De kosten en baten van ingrepen op twee referentietypen (portiek- en galerijwoning) zijn per scenario, gemeten over de levensduur van de woning, contant gemaakt naar het heden. Als discontovoet is een rente van 4% aangehouden. De baten uit huur zijn per ingreep gerelateerd aan de WOZ-waarde (groeiof krimpmarkt), energiebesparing en comfort. Als kosten in het vervangingsmodel gelden - naast de aanvangsinvestering van een ingreep - de bedrijfslasten van de corporatie, alsmede het reguliere-, klachten- en mutatieonderhoud.

BV-NIEUWS 2014

gevend is. Dat geldt nog sterker voor de hogere ingrepen (renoveren en transformeren). Bij optredende B-scenario’s is altijd sprake van verlies, ook in groeiregio’s. Het verlies zal moeten worden opgebracht door het courante deel van de voorraad, waarbij flinke druk staat op het ‘lean’ maken van alle lasten.

Milieuprestaties In het vervangingsmodel zijn tevens de milieuprestaties van de energiecomponent (E) tijdens de gebruiksfase en de materiaalcomponent (M) als gevolg van een bepaalde ingreep, onder de loep genomen. De milieulasten ten gevolge van E en M zijn per woning uitgedrukt in schaduwprijzen. Uit de berekeningen blijkt een relatief hoge milieulast bij het louter doorexploiteren van de incourante voorraad. De oorzaak is de dominantie van E in de milieulast (lage energielabels). Omdat met vervangende nieuwbouw relatief snel een lage epc kan worden behaald, is nieuwbouw niet belastender voor het milieu dan renovatie of transformatie. Bij renovatie-ingrepen die tot B-scenario’s leiden, scoort vervangende nieuwbouw altijd beter.

Resultaten hele voorraad Voor het wegwerken van de bubbel aan incourante galerij- en portiekflats beveelt Van den Thillart een vervangingsgraad van ten minste 1% aan. Met deze vervanging kan een doorstroming op gang worden gebracht die tot gentrification (tegengaan vervalspiraal) en een betere allocatie huur-inkomen leidt. Een optimale aanpak vanuit economisch en energetisch perspectief, is een geleidelijke vervanging van het aanwijsbaar incourante deel (niveau 5), gecombineerd met kosteneffectieve partiële vervanging (niveau 1+) van het courante deel.

Resultaten incourante deel Uit de berekeningen blijkt dat doorexploiteren van de incourante voorraad in krimpregio’s met de huidige bedrijfslasten verlies-

Dit artikel is eerder geplaatst in Bouwregels in de praktijk.

Positieve resultaten keurmerk Beton Bewust Adjunct directeur Nynke Sijtsma van de Rijksgebouwendienst en Sr. Adviseur Evert Schut van Rijkswaterstaat hebben op donderdag 5 december uit handen van Ronel Dielissen-Kleinjans, voorzitter VOBN, het brancheverslag van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland in ontvangst genomen. Het verslag doet uit de doeken wat de betonmortelbranche de afgelopen twee jaar heeft gedaan in het kader van het keurmerk Beton Bewust. Meer info www. Vobn.nl

23


NBS BRUGGENDAG, 27 maart 2014 De Nederlandse Bruggen Stichting (NBS) organiseert op 27 maart 2014 een Bruggendag, met als thema ‘Fiets- en Voetgangersbruggen‘. Bruggen zijn onderdeel van ons cultureel erfgoed. Waar bij de grotere verkeersbruggen de constructie de boventoon voert, zijn de honderden kleine bruggen voor langzaam verkeer die Nederland rijk is, vaak een bron van inspiratie en innovatie voor architect, constructeur en landschapsontwerper. De markt voor langzaam verkeersbruggen is sterk in ontwikkeling. Nieuwe materialen, grotere overspanningen, toepassing bij beweegbare bruggen en bijzondere vormgevingsontwerpen zijn aan de orde van de dag.

14.30 uur Ontwerpwijzer bruggen langzaam verkeer door Hillie Talens, projectmanager Verkeer & Vervoer, CROW Het eerste exemplaar van de ontwerpwijzer wordt uitgereikt aan de voorzitter van de NBS, Hans de Haan.

Locatie: RWS kantoor Westraven, Utrecht Datum: 27 maart 2014 Tijd: 12.45 tot 18.00 uur

16.15 uur Kunststof bruggen door Jan Peeters, directeur R&D, FiberCore Europe

Het programma luidt als volgt: 13.30 uur Bruggendag 2014 met als thema fietsen voetbruggen door de dagvoorzitter Joris Smits, bestuurslid NBS, architect en brugontwerper - Royal HaskoningDHV en docent ontwerpen van draagconstructies - Faculteit Bouwkunde TUD 14.00 uur Bruggen in een landschap door René Duifhuizen, projectmanager, Gemeente Nijmegen projectorganisatie stadsbrug “de Oversteek”

15.30 uur Innovatie, trillingsgedrag, enz. bij fietsen voetbruggen door Jaco Reusink, senior adviseur, Ingenieursbureau Gemeente Rotterdam

16.45 uur conclusies en afsluiting door de dagvoorzitter Joris Smits

Toegangsprijs: - begunstigers van de NBS à € 40,- (incl. btw), - leden van Bouwen met Staal of Betonvereniging à € 75,(incl. btw) - overige belangstellenden à € 95,- (incl. btw), - studenten/docenten à € 10,- (incl. btw).

Aanmelden en meer informatie op www.betonvereniging.nl

Nieuwe versie NEN 8005 De afgelopen jaren is hard gewerkt aan de herziening van de Europese norm NEN-EN 206 ‘Beton – Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit’. Deze herziening komt medio 2014 uit. Aan bepaalde onderwerpen kunnen landen een nationale invulling geven. In Nederland gebeurt dit met de nationale aanvullingsnorm NEN 8005. Van deze norm is nu een nieuw normontwerp verschenen. Belanghebbenden kunnen tot 1 april 2014 online commentaar indienen. Met het verschijnen van de herziening van NEN-EN 206 in combinatie met de nieuwe norm NEN 8005, komen de huidige versies te vervallen. Het betreft de versies NEN-EN 206-1+A1+A2:2005 en NEN 8005:2008+A1:2011. De belangrijkste wijzigingen in NEN 8005 zijn de artikelen in hoofdstuk 3 waarin de lidstaten ruimte is geboden om eisen zelf nader in te vullen. Verder zijn er twee bijlagen opgenomen: een voor de beoordeling van chemische agressiviteit en een voor afnamecontrole.

24


Commentaar indienen Belanghebbenden kunnen tot 1 april 2014 commentaar indienen op normontwerp NEN 8005. Via normontwerpen.nen.nl is dit normontwerp kosteloos in te zien. Op deze website is het voor iedereen mogelijk het ontwerp in te zien en elektronisch van commentaar te geven. Het commentaar wordt daarna door de normcommissie beoordeeld en verwerkt.

Persbericht Cementonline Meer informatie www.nen.nl


BV-NIEUWS 2014

Betondag 2013:

Een Meet & Greet tussen studenten en prominenten De Betondag is voor studenten bij uitstek de

en toekomstige werkgevers. Dit jaar heeft Het

Ook Remko Wiltjer, directeur en eigenaar van IMd Raadgevende Ingenieurs, was aanwezig. Met hem werd gesproken over vragen als ‘Wat is het belang van nevenactiviteiten tijdens de studie?’, ‘Hoe sluit de studie aan op het bedrijfsleven?’ en ‘Hoe ziet de bouw eruit na de crisis?’.

Gezelschap ‘Practische Studie’ in samenwerking

Volg je eigen visie

gelegenheid in contact te komen met bedrijven

met de Betonvereniging op de jaarlijkse dag in de Doelen een Meet & Greet georganiseerd met enkele prominenten uit de bouwwereld. Op de Betondag kregen civiel studenten van Delft en Twente de gelegenheid te spreken met Piet Besselink, lid Raad van Bestuur van Royal Haskoning DHV, en Rob van Wingerden, lid raad van Bestuur van BAM. Ook Hans Ramler, directievoorzitter BAM Infraconsult en voorzitter van de Betonvereniging, was aanwezig (Foto 1). De prominenten spraken met de studenten over carrièreperspectieven en baankansen in de bouw. Het werd duidelijk dat er ondanks de crisis in de bouw nog steeds een grote behoefte is aan studenten met een civieltechnische achtergrond.

Na het gesprek met de studenten vertelde Remko over zijn eigen ervaring met studenten: “Ik vind het altijd erg leuk om met studenten of stagiairs te praten. Soms is het wel lastig om de juiste toon te vinden, omdat je toch merkt dat de praktijkervaring ontbreekt. De Betondag is een goede eerste stap om kennis te maken met die praktijk. Het is dan ook fijn om te zien dat er hier relatief veel studenten rondlopen.” Toch geeft Remko ook eerlijk aan dat hij niet zeker is of studenten veel aan de visie van de directieleden hebben: “Ik denk dat het inspirerend kan werken, maar uiteindelijk moet de motivatie vanuit jezelf komen. Daarom moet je niet teveel afgaan op wat iemand anders doet of heeft gedaan. Volg je eigen idee of visie en laat je vooral inspireren door succesverhalen, maar probeer het niet te kopiëren.” Enkele studenten van de Universiteit Twente gaven ten slotte aan dat het event geslaagd was: “Ik ben iemand van het carrière

1. Studenten uit Delft en Twente spraken met Rob van Wingerden

25

Mededelingen/B - E-T- O - N - I - N - F - O maken. Daarom is het interessant en leerzaam om het daar met iemand over te hebben die het in de bouw al ver heeft geschopt.”

Prijsvraag in de stand van Het Gezelschap ‘Practische Studie’ Dit jaar is er een prijsvraag georganiseerd over de draagkracht van een spaghettibrug om meer publiek te trekken naar de aanwezige studieverenigingen op de Betondag. Gedurende de hele dag hebben bezoekers van de studentenstand de spaghettibrug kunnen bewonderen en een schatting van de bezwijklast opge-

2. Prijsvraag in de studentenstand van Het Gezelschap ‘Practische Studie’

geven (Foto 2). Tijdens de borrel is de brug belast door een emmer langzaam te vullen met water (Foto 3). Uiteindelijk bleek de brug 10,2 kg te kunnen houden! De winnaar was gelukkig aanwezig tijdens de beproeving en heeft de betonnen bokaal en de dinerbon direct mee naar huis kunnen nemen! Het Gezelschap ‘Practische Studie’ en de Betonvereniging kijken terug op een geslaagde dag. Martijn van Wijngaarden en Jeroen van Wessem

3. Tijdens de borrel werd de spaghettibrug belast door een emmer te vullen met water

! em w yst l u ies on.n ie llat akr N insta llatie.h

n

ro

ak

H e:

zi

a

st

in

Hakron Nunspeet B.V. is al sinds 1968 toeleverancier van producten voor betonconstructies, bekistingen en woningbouw.

Certacon opereert in de markt van metselwerkondersteuningen (lateien en geveldragers), borstweringssteunen, randbekistingen en klein ankerwerk.

Hakron-Terwa is producent en toeleverancier van producten voor betonconstructies in prefab- en bouwindustrie.

www.hakron.eu

26


en

Trendsetters in de bouw

Innofix biedt als dienstverlener extra service op het gebied van montage en afdichtingstechniek.


BV-NIEUWS 2014

Green Deal Beton wint Runner Up Award De Green Deal Verduurzaming Betonketen, een initiatief van MVO Nederland, heeft de Runner Up Award gewonnen. De prijs is uitgereikt tijdens de Innovatie-estafette 2013, op 12 november 2013 in RAI Amsterdam. Rijkswaterstaat is als grootste opdrachtgever in de bouw betrokken. Evert Schut is vanuit Rijkswaterstaat betrokken bij MVO Nederland als programmamanager Green deal beton. Hij ontving de Award in het bijzijn van Minister Kamp en Staatsecretaris Mansveld, uit handen van mevrouw Monika Milz, voorzitter van de Green Deal Board. De Green Deal Beton is een afspraak tussen overheid en bedrijfsleven om flinke stappen te zetten om de betonketen te verduurzamen: 100% duurzaam in 2050. Ongeveer 24 bedrijven - aannemers en betonbedrijven, sloop- en recyclingbedrijven- en 7 brancheorganisaties werken samen onder de vlag van MVO Nederland aan dit initiatief. Ook ontwerpers en opdrachtgevers doen mee, waaronder Rijkswaterstaat. Evert Schut is blij met de prijs: “Wat het MVO Netwerk Beton bijzonder maakt, is het grote aantal deelnemers: ruim dertig bedrijven en brancheorganisaties. Bij elkaar zijn ze goed voor meer dan 50.000 arbeidsplaatsen. Een hele keten van bedrijven werkt hierin aan de ambitieuze doelstelling om de betonketen te verduurzamen. Samen kunnen we een substantiële bijdrage

leveren aan de reductie van de CO2-uitstoot van Nederland. Beton is dus alles behalve een ‘grijs product’. Integendeel: de betonketen loopt voorop met technologie, vernieuwende toepassingen, samenwerking en innovatieve bouwprojecten. Op de Betondag van 15 november 2012 ondertekenden bestuurders van ruim 20 bedrijven uit het MVO Netwerk Beton samen met Jan Hendrik Dronkers, directeur-generaal van Rijkswaterstaat, de eerste set van afspraken in het kader van de Green Deal Beton. ‘Concreet 1.0’ bestaat uit tien afspraken voor verduurzaming die al op korte termijn resultaten kunnen opleveren doordat deze gebaseerd zijn op basis van bestaande technologieën. Jaarlijks rapporteert het Netwerk over de resultaten hiervan. In de loop van 2014 wordt Concreet 1.0 aangevuld met aanvullende afspraken voor de middellange termijn (2020): Concreet 2.0. Aan het eind van 2014 wordt ook een ‘roadmap’ naar een 100% duurzame betonketen in 2050 vastgesteld.

De Green Deal Runner Up Award De Green Deal Runner Up Award is een initiatief van de Green Deal Board. De prijs gaat naar de drie Green Deals met de meest veelbelovende resultaten en een ‘groen-en-groeipotentieel’. De jury bekijkt ook of de deal een bijzondere prestatie is op het vlak van samenwerking, durf en vernieuwing.

Wat zijn Green Deals? In Green Deals werken Rijksoverheid en het bedrijfsleven samen om de belemmeringen rond projecten weg te nemen. Deelnemers kunnen in de Green Deal aangeven waar zij tegen belemmeringen aanlopen, om in overleg te komen tot concrete verbeterstappen. De overheid probeert daarbij eventuele belemmeringen weg te nemen in de regelgeving.

Symposium Duurzame Onderhoudsvrije UHSB-Bruggen Op 27 februari 2014 van 13.00-17.30 uur organiseert FDN in samenwerking met de TU Delft (Betondispuut) een Symposium over Duurzame, Onderhoudsvrije UHSB-Bruggen in de Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. De middag gaat over onder meer over rekenregels en andere UHSB-voorbeelden.

Sprekers zijn. prof. Joost Walraven (Europese rekenregels voor UHSB), Peter Buitelaar (betontechnologie en toepassingen in UHSB), Dil Tirimanna (uitvoeringstechnieken en architectuur), Bart van den Broek (berekening van bruggen), Jan Falbr (varianten ontwikkeling en modellering). Kosten: Eur. 75,-pp Aanmelden verplicht! via [email protected]

27

Betonschade in multidisciplinaire werken Figi Zeist

12 februari 2014 Het doen van een verantwoorde uitvraag Bureau Betonvereniging

Colofon BetonverenigingsNieuws is een uitgave van de Betonvereniging en bevat informatie voor leden en geïnteresseerden in de vereniging en het materiaal beton in algemene zin. BetonverenigingsNieuws verschijnt zevenmaal per jaar. Uitgave:

Betonvereniging Postbus 411, 2800 AK Gouda Tel. 0182-539233 Fax. 0182-537510 E-mail: [email protected] Website: www.betonvereniging.nl Opmaak: Quantes, Rijswijk Druk: Quantes, Rijswijk

28


Abonnementen:

Leden van de Betonvereniging ontvangen het BV-Nieuws gratis Redactiesecretariaat: Bram Rensen Advertenties: Hetty Besseling Abonnementen lopen parallel met het lidmaatschap ISSN 1386-968X

Agenda Studiedagen Cursussen B-E-T-O-N-I-N-F-O. BV Nieuws. Betonschade? Betonreparatie! jaargang 2014 februari, nummer 1

Recommend Documents