19-3-2015
Help, strijd aan tafel Esther Konijn, kinderdiëtist De Bloei Diëtistenpraktijk voor Jeugd en Gezin Ellen Blom, kinderdiëtist Voeding op Maat
DOK h
Wanneer eten geven een probleem is • Voedingsprobleem gerelateerd aan opname/vertering van voedsel, zorgt voor spanning/bezorgdheid. Groei/gezondheid/ontwikkeling worden niet bedreigd.
Agenda • Kennismakingsrondje met verwachtingen • Begrippen • Signalering / Risicogroepen • De kinderdiëtist • Casus 1 en 2 • Algemene adviezen • Filmpje ‘Peuter Lukas’
Wanneer eetgedrag een probleem is • Eetprobleem niet willen, kunnen, durven of mogen eten/drinken; roept spanning/bezorgdheid op; gezondheid/groei/ontwikkeling wordt niet bedreigd
Bijv. kortdurend onvoldoende intake (diarree, obstipatie, darmkrampen) • Voedingsstoornis stoornis in opname/vertering, is ernstig of langdurig en bedreigt daardoor groei/gezondheid/ontwikkeling
• Eetstoornis een eetprobleem zonder medische oorzaak; is ernstig of langdurig en bedreigt gezondheid/groei/ontwikkeling
Bijv. afbuigende groeicurve
Cijfers
Signalering
• 25-45% van de gezonde kinderen heeft lichte tot matige voedingsproblemen
• Vermoeden onvolwaardige voeding • Symptomen die kunnen wijzen op een somatische oorzaak van voedings- en/of eetproblemen en/of een eetstoornis • Symptomen die kunnen wijzen op een eetstoornis (duur problemen > 1 maand; leeftijd < 2 jaar; anticipatoir kokhalzen en/of pathologisch eetgedrag) • Afwijkende groeicurve / BMI • Anorexia en boulimia nervosa kunnen al voorkomen vanaf de leeftijdsperiode tussen 8 en 12 jaar (Restrictieve eters en Selectieve eters)
• 40-80% van de kinderen met psychomotorische retardatie en chronische ziekten heeft een eetprobleem • Eetstoornissen (AN/BN komen al rond leeftijd 8 – 12 jaar voor) • Overgewicht (13% van alle kinderen) en obesitas (2%)
1
19-3-2015
Aandacht voor üBelaste medische voorgeschiedenis (prematuren, sondevoeding) üIngrijpende gebeurtenissen, ziekteperioden, voedingsovergangen, gedrags- en ontwikkelingsproblemen üFase afhankelijk (‘neofobie’) üSchisis -> evt. verwijzing kinderdiëtist introductie vaste voeding üSyndroom van Down üVoedselallergie
Kan leiden tot o.a. • Fysiek: achterblijvende groei, ondergewicht, overgewicht, obstipatie, diarree, tandbederf • Cogni ef: schoolpresta es ↓ • Sociaal-emotioneel: angst, depressie, negatief zelfbeeld, regeloverschrijdend gedrag
üBalletdansers, fotomodellen, topsporters
Wanneer verwijzen
Meerwaarde kinderdiëtist
• Huisarts/kinderarts: - als begeleiding JGZ onvoldoende helpt - groei en ontwikkeling wordt bedreigd en/of
Ø Deskundigheid op het gebied van kindervoeding & diëtetiek (tenminste 5 jaar) Ø Gerichte bijscholing Ø Aantoonbare praktijkervaring (12 uur per week cliëntgebonden werkzaamheden gericht op diëtistische behandeling van kinderen) Ø Actieve bijdrage binnen het landelijk netwerk Ø Breed netwerk, werkt multidisciplinair Ø Minimaal 5 jaar kwaliteitsgeregistreerd
vermoeden (ernstig) onderliggende somatische ziekte - Vermoeden eetstoornis • Pre-logopedist: materiaal, techniek, houding, mondmotoriek/sensoriek • Kinderergotherapeut/fysio: materiaal, sensorische prikkelverwerking
Benut de kinderdiëtist • Geruststelling ouders: bijvoorbeeld uitleg ontwikkeling peuter en bijbehorend eetpatroon • Vitaminetekort zorgt soms ook voor verminderde eetlust! • Verwijst door naar huisarts, orthopedagoog, psycholoog, logopedist, kinderfysiotherapeut, kinderergotherapeut, etc. • Meedenken met verwijzer, berekenen, terugkoppelen • Motiverende gesprekken • Tijd voor dieetadvisering zit in de basisverzekering
Ook kennis van zaken bij: Periode voor, tijdens en na de zwangerschap
Ondersteuning en begeleiding • Bij voedingsproblemen/stoornissen oVolwaardigheid voeding oLet op onevenwichtige voeding (tekort aan vezels, vet), voldoende vochtinname oNiet: druk op een verhoogde inname (het kind zou meer moeten eten) oKijken naar mogelijkheden
overgewicht, ondergewicht, voedselallergie, voedselintolerantie, maag- en darmklachten
2
19-3-2015
Ondersteuning en begeleiding
Bijvoeding 0 - 1 jaar
• Bij eetproblemen/stoornissen
• Introductie (bij)voeding --> 4-6 maanden oefenhapjes • Voor 10e maand start met grovere stukjes ter voorkoming eetproblemen • Variatie in structuur en smaak (>10x aanbieden) • Water drinken • Max. 7 eet- en drinkmomenten (incl. tussendoor)
o Bezorgdheid verminderen, normale fase problematiek o Nadruk op (goede) groei o Volwaardigheid voeding o Niet: druk op een verhoogde inname (het kind zou meer moeten eten) o Kijken naar mogelijkheden o EET-TEAM (Kinderarts/Huisarts, Pre-logopedist, Kinderpsycholoog, Kinderdietist, eventueel Kinderergotherapeut)
Cijfers peuters • Tussen 1-3 jaar neemt: -lengte 25% toe -gewicht 40% toe
Bij slecht etende peuters/kinderen van belang om vroeg hulp in te schakelen
Voeding onvolwaardig voor: ijzer, DHA, vitamine D en vezels 20% komt aan voldoende groente 25% komt aan voldoende fruit 25,5% van de peuters ijzertekort
Casus 1
Casus 2
Kim is 2 jaar en verpest iedere dag de sfeer aan tafel met haar gegil:
Mina is bijna 4 jaar en wil niet eten. Moeder maakt zich zorgen ….
“lust ik niet”
Mina drinkt gelukkig wel goed, vier pakjes Wicky overdag. Ook in de nacht een pakje Wicky, want anders schreeuwt
• Hoe zou u starten? • Wat zou uw vraag zijn?
ze iedereen wakker.
• Wat is van belang? • Wat zou uw rol kunnen zijn?
• Hoe zou u starten? • Wat zou uw vraag zijn? • Wat is van belang? • Wat zou uw rol kunnen zijn?
3
19-3-2015
Algemene adviezen
Knoeien mag
• fysieke nabijheid en positief lichamelijk contact • voorkom graasgedrag • Betrek je kind bij de maaltijd • wees duidelijk in wat je verlangt van je kind • eet samen • zorg voor een eetritueel • voorkom chaos • let op de zitvolgorde aan tafel
Algemene adviezen
Algemene adviezen
• Klein bekertje drinken tijdens de maaltijd
• Ouders bepalen WAT en WANNEER –wat: richtlijnen goede voeding en max. 100 kcal extra’s –wanneer: structuur en maximaal 7 eet- en drinkmomenten • Het kind bepaalt HOEVEEL –leer het kind honger en verzadiging ervaren –aangeboren vermogen om energie-inname te reguleren (Fox, M.K. 2006 J Am Diet Assoc)
• Blijf gevarieerd eten aanbieden, ook de “vieze” dingen • Niets opdringen • Voeding niet voor troost ed • Eten in prikkelarme omgeving • Ook eten wat je met je handen kunt eten • Kies af en toe voor de hapjes maaltijd. Zelf kiezen, pakken en combineren vinden kinderen altijd prettig. • Een duidelijk begin en einde van de maaltijd (bord leeg?)
Aanwijzingen dat opdringen juist leidt tot minder eten en achterblijven in gewicht (Galloway 2006 )
Ouders geven het goede voorbeeld 15-20 min, max 30 min
Centraal staat het bieden van structuur en duidelijkheid
4
19-3-2015
Wat nemen jullie mee? Vind een Kinderdiëtist 06 - 37337062
[email protected] www.debloei.nl drs. Elisa van der Molen Esther Konijn 06 - 23944882
[email protected] www.voeding-op-maat.nl http://www.debloei.nl/nieuws/de-wereld-vanpeuter-lukas
Ellen Blom
5
