Agenda Fiets 2015-2020
de 2015-2020
Agenda Fiets 2015-2020 de
Maatschappelijke ambities Met de Tour de Force willen de gezamenlijke overheden de komende jaren de ‘kracht van de fiets’ benutten om een forse impuls te geven aan vijf breed gedragen maatschappelijke ambities:
2015-2020
Vitale burgers
bevorderen participatie en gezondheid Utrecht, 18 juni 2015
• meer mobiliteit voor iedereen • meer bewegen en minder slachtoffers
Geïnspireerd door de start van de Tour de France in Nederland is Tour de Force de naam voor de Agenda Fiets 2015-2020.
Vitale steden
Deze overheden zijn van mening dat ‘de
• meer kwaliteit in openbare ruimte
fiets’ veel kansen biedt voor een groot aantal actuele maatschappelijke vraagstukken. Ook de provincies zijn nauw betrokken bij het opstellen van de Agenda Fiets. Vanwege de recente provinciale verkiezin-
aantrekkelijker maken om in te leven en te ondernemen • betere bereikbaarheid met minder nadelen
Vitale stedelijke regio’s
wonen, werken en recreëren duurzaam verbinden
gen was het voor het Interprovinciaal Overleg (IPO) echter te kort dag om de steun aan de Tour de Force bestuurlijk te kunnen bekrachtigen.
Vitaal landelijk gebied opvangen van krimp en vergrijzing
• behoud van bereikbaarheid, ondanks minder OV • versterking plattelandseconomie door recreatie
Vitaal Nederland
versterken van nationale bereikbaarheid, groei toerisme en export • optimaliseren first and last mile voor lange ritten • meer buitenlandse toeristen en een beter imago • meer export van fietsproducten en -diensten
2 Tour de Force - Agenda Fiets 2015-2020
Gunstige condities
in te zetten op de fiets? Welke kansen kunnen beter benut
Nederland kent zeer gunstige condities om de kansen die
problemen op, op alle niveaus (zie ook bijlage 1). Van meer
de fiets biedt ook daadwerkelijk te verzilveren. De bal ligt als
uniformiteit in de voorrangsregels op rotondes tot een
het ware voor een open doel.
nationale fietsstimuleringscampagne. Van enkelvoudige
worden? En welke initiatieven lopen er al? De consultatie leverde een brede waaier van thema’s en
fietsongevallen tot de promotie van het toeristisch fietsIn geen ander land ter wereld biedt de ruimtelijke inrichting
product. Van drukte en snelheden op fietspaden tot de
zo’n goede basis, is de fietsinfrastructuur zo veilig en com-
fietsparkeerchaos in binnensteden.
fortabel, is het fietsbezit zo hoog en is de fietsmentaliteit zo sterk geworteld (zie ook bijlage 4). De Tour de Force wil
Twee belemmeringen lopen als rode draden door de ge-
daar op voortbouwen om de ambities te verwezenlijken.
sprekken heen. Ten eerste het gebrek aan financiële middelen, met name bij gemeenten. En daarnaast het gebrek
Ter voorbereiding op de Tour de Force heeft het kennis-
aan prioriteit voor ‘de fiets’ bij beslissers en ontwerpers.
centrum CROW-Fietsberaad een groot aantal overheden,
Bijvoorbeeld onvoldoende prioriteit bij de verdeling van de
bedrijven en organisaties geconsulteerd over mogelijke
ruimte (architecten en stedenbouwers), bij de verdeling van
thema’s voor de Agenda Fiets 2015-2020. Welke belem-
de voorrang (verkeerskundigen) en bij de verdeling van de
meringen ervaart men in de dagelijkse praktijk om sterker
groentijd van verkeerslichten (regeltechnici).
Talrijke initiatieven van overheden, bedrijven en organisaties De consultatie leert ook dat overheden, bedrijven,
Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de inzet van beleidsin-
maatschappelijke organisaties en burgers al talrijke
strumenten als:
initiatieven ontplooien om het fietsgebruik te stimuleren, om het fietsen nog veiliger en comfortabeler te maken en om eventuele nadelen van het fietsgebruik te verkleinen.
• aanpassing van wetgeving, regelgeving of bevoegdheden;
(zie ook bijlagen 2 en 3).
• nieuwe kennis, data, argumenten, vaardigheden;
Het is absoluut niet de bedoeling van de Tour de Force
• nieuwe vormen van organisatie;
om al deze initiatieven te coördineren en te regisseren.
• nieuwe vormen van financiering;
De Tour de Force wil deze initiatieven ondersteunen door gunstige randvoorwaarden te creëren.
• stimulering van technologische innovaties.
Tour de Force
‘De rol van de Tour de Force is initiatieven ondersteunen door gunstige randvoorwaarden te creëren’
3
Tour de Force
De tourleiding Een sterk punt van de Tour de Force is de bestuurlijke
Deze vijfkoppige Tourleiding komt vier maal per jaar
betrokkenheid van alle overheidslagen. Want hoewel het
bijeen en heeft als taken:
zwaartepunt van het fietsbeleid bij de lokale overheden ligt, is de inzet van alle overheden noodzakelijk voor het realiseren van de ambities. De Tour de Force biedt voor hen een
1 nieuwe ploegen aan het werk zetten;
bestuurlijk afstemmingsplatform. 2 actuele fietsdossiers volgen en versnellen;
De Tourleiding bestaat uit een vertegenwoordiger namens VNG, IPO*), vervoerregio’s, UvW en ministerie
3 organiseren van een maatschappelijke fietstafel.
van Infrastructuur en Milieu.
Tourleiding:
de 2015-2020
Rian de Feijter de Feijter
René van Hemert
Dagelijks bestuur Waterschap
Wethouder Rijswijk namens
de Scheldestromen, namens de
Stadsregio Amsterdam en
Unie van Waterschappen
Metropoolregio Rotterdam Den Haag
Jan-Bert Dijkstra
Filip van As
IPO
Directeur Beter Benutten
Wethouder in Zwolle
Interprovinciaal overleg
namens de rijksoverheid
namens de VNG
van en voor provincies *) Deelname IPO onder voorbehoud van bestuurlijke bekrachtiging.
4 Tour de Force - Agenda Fiets 2015-2020
1
ieuwe ploegen N aan het werk zetten
Organiseren van een maatschappelijke fietstafel
De Tourleiding zet op terreinen waarop zij dit nodig
Eenmaal per jaar organiseert de
acht nieuwe ploegen aan het werk om te onderzoeken
Tourleiding een maatschappelijke
en te beproeven hoe gesignaleerde belemmeringen
fietstafel (naar het model van de
voor fietsgebruik weggenomen kunnen worden en
landelijke Spoor- en OV-tafels) met:
3
nieuwe kansen kunnen worden benut. Als uitkomst van de uitgevoerde consultaties en analyses zullen in 2015/2016 de volgende ploegen worden ingesteld:
• gemandateerde bestuurders namens VNG,
de financieringsploeg, de technologieploeg, de keten-
IPO, vervoerregio’s, UvW en Rijk
ploeg, de ploeg van de regionale routes, de gezond-
(de minister of staatssecretaris van I&M);
heid- & participatieploeg en de ruimtelijke ploeg. In de
• bestuurders van belangrijke marktpartijen,
volgende paragraaf worden deze ploegen toegelicht.
zoals BOVAG, RAI, FIPAVO, vervoerders; De Tourleiding volgt deze ploegen op de voet, bespreekt
• bestuurders van maatschappelijke
de uitkomsten ervan met betrokkenen, en formuleert
organisaties, zoals ANWB, Fietsersbond,
eventuele aanbevelingen aan (de bestuurscommissies
Natuur&Milieu, VVN;
van) VNG, IPO*), vervoerregio’s, UvW en aan het Rijk over
• bestuurders van samenwerkingsverbanden,
wenselijke aanpassingen, intensiveringen of vernieuwingen van overheidsbeleid. Zo nodig gebruiken de Tourlei-
zoals Centrum Aanpak Fietsdiefstal, Platform
ders hun mandaat om processen in eigen gelederen te
31, Stichting Landelijk Fietsplatform.
versnellen.
2 D
Naast deze vaste deelnemers (zie bijlage 3) kunnen ook tijdelijk andere organisaties uitgenodigd, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid, sociale zaken, ruimte, technologie en financiën. Aan de fietstafel
Volgen actuele fietsdossiers
e Tourleiding zal actuele dossiers volgen die van strategisch belang zijn voor de Agenda Fiets 2015-2020 waar momenteel al aan
gewerkt wordt door bijvoorbeeld een ambtelijke com-
worden de actuele dossiers en de aanbevelingen van de ploegen besproken. Het voorzitterschap van de fietstafel rouleert tussen de vijf overheidslagen.
De Tourleiding heeft ook een sterke
symbo-
lische functie. Het bestaan van een landelijke Agenda Fiets en het bestuurlijk commitment daarvoor
missie of een samenwerkingsverband van organisaties
van alle overheidslagen bevestigen de belangrijke
(zie bijlage 2).
rol van de fiets, verhogen de status van de fiets en vormen een krachtige steun voor alle bij fietsbeleid
Voorbeelden zijn snelheidsverschillen en drukte op fiets-
betrokken organisaties en personen. In de consultatie
paden, enkelvoudige fietsongevallen, governance stations-
werd dit door verschillende lokale beleidsmede-
stallingen en regelgeving speed pedelec. Bekeken wordt of
werkers genoemd als een essentiële impuls voor
er raakvlakken zijn met de opdrachten van de ingestelde
duidelijkere (politieke) keuzes voor de fiets en als een
ploegen, of het nuttig is om verbindingen te leggen, of er
belangrijke morele ruggensteun voor hun werk. Over
mogelijkheden zijn om waarde toe te voegen of via eigen
de Tour de Force zal daarom gedurende de 5 jaren
kanalen een duwtje te geven.
uitgebreid worden gecommuniceerd.
5
Tour de Force
De ploegen 2015-2016 De taak van nieuwe ploegen is om te onderzoeken en zo nodig te beproeven op welke manier en onder welke randvoorwaarden de bijdrage van de fiets aan de gestelde ambities substantieel kan worden verhoogd. Per ploeg wordt een ploegleider ingesteld die fungeert
We nodigen overheden, marktpartijen, maatschappelijke
als boegbeeld. De samenstelling van de ploegen varieert:
organisaties en wetenschap uit om zich aan te sluiten.
afhankelijk van de opgave van de ploeg wordt een passende
Iedere ploeg start met het opstellen van een plan van
mix van betrokken organisaties gezocht.
aanpak waarin de opdracht helder wordt geformuleerd en uitgewerkt. Tijdens het opstartproces worden contacten gelegd met belanghebbende partijen die wellicht in personele en financiële zin willen aanhaken. Zij worden in de startfase dan ook nadrukkelijk betrokken bij het formuleren van de opdracht. Het uitvoerende werk wordt verricht door een deskundig bureau.
A. Financieringsploeg
lijke boete), de aanpak van weesfietsen (statiegeld op fiets) of de realisatie van fietsparkeervoorzieningen (fietsparkeernormen). Ook het beter benutten van bestaande budgetten
Een belangrijk knelpunt dat als rode draad door de
verdient een kritische beoordeling. Het ligt voor de hand
consultatie loopt, is het gebrek aan geld (budget-
dat deze ploeg voortborduurt op de resultaten van de VNG-
ten) voor tal van zaken die essentieel zijn voor het
commissie Rinooy Kan die dit in breder verband onderzoekt.
fietsklimaat. Bijvoorbeeld voor het onderhoud van de fietsinfrastructuur van Nederland, voor de aanpak van de stallingsproblematiek en voor het vergroten van de verkeersveiligheid.
Ploegleider: Erwin van der Krabben, hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de Radbouduniversiteit Mogelijke samenstelling: VNG, belastingspecialist, verzekeraar, bank, vastgoed, universiteit.
De weinig rooskleurige financiële situatie van gemeenten en het feit dat zij weinig mogelijkheden hebben om aan extra geld te komen, maakt dit knelpunt des te urgenter. De financieringsploeg krijgt de opdracht mee om structurele oplossingen te vinden, die duidelijk verder gaan dan de traditionele roep om meer subsidie van de rijksoverheid. Denk aan toepassing van het principe de veroorzaker betaalt, met mogelijke toepassingen voor de verkeersveiligheid (bestuur-
6 Tour de Force - Agenda Fiets 2015-2020
B. Technologieploeg
C. Keten-ploeg Twee actuele ontwikkelingen vormen de aanleiding voor het instellen van de ketenploeg. Ten eerste de verwachting dat er de komende tijd flink bezuinigd moet worden in het stads- en streekvervoer, waardoor voor- en natransportafstanden toenemen. De (e-)fiets kan ervoor zorgen dat de bus een aantrek-
Nieuwe technologische ontwikkelingen kunnen een flinke push geven aan het Nederlandse fietsklimaat. Op korte termijn bieden vooral de internettechnologie in combinatie met detectie van fietsen veel kansen voor vele aspecten van het fietsgebruik, zoals voor de verkeersveiligheid, diefstalbestrijding, beloningsprogramma’s en modern gemak in de stalling. De technologieploeg heeft de opdracht om in beeld te brengen wat de randvoorwaarden zijn voor marktpartijen en overheden om deze nieuwe technologieën optimaal kunnen benutten. Bijvoorbeeld door te zorgen voor een open standaard voor tags op de fiets en webbased databe-
kelijk alternatief blijft. Ten tweede de opkomst van de deeleconomie, mede dankzij de internettechnologie. Huur- en deelfietsen en elektronische fietskluizen kunnen waarschijnlijk een nog belangrijkere rol spelen als laatste schakel in auto- en OV-verplaatsingen. Vragen die de ketenploeg meekrijgt zijn: hoe kan de (e)-fiets bijdragen aan de vitaliteit van het stads- en streekvervoer? Welke overheidslaag moet daarbij het voortouw nemen? Wat zijn voorwaarden om de markt van huuren deelfiets tot ontwikkeling te laten komen (denk aan een open standaard voor identificatie van fietsen en huurders). Hoe moet dit gefinancierd worden? Er is een duidelijke link met de technologieploeg.
standen over kenmerken van fietsen. Ploegleider: Jeroen Snijders Blok, COO bij de Accelgroup Mogelijke samenstelling: Fietsfabrikant, ICT-bedrijf, bouwbedrijf, innovatie-instituut, TU, Centrum Aanpak Fietsdiefstal, BOVAG, RAI, CROW-Fietsberaad.
D. Ploeg van de regionale routes
Ploegleider: Frank van Setten, adjunct-directeur bij Arriva. Mogelijke samenstelling: Provincies, gemeenten, OVfiets, kluizenfabrikant, vervoerder, autodeel-organisatie, kopenhagenfiets, hogeschool, CROW-Fietsberaad.
Het belang van de fiets op de middellange afstanden is de afgelopen jaren sterk gegroeid, zowel voor woonwerkverkeer als voor recreatie. Dit is mede te danken aan de e-fiets. Door deze ontwikkeling neemt het
stellen te komen hoe de regiefunctie effectief geregeld
belang van regionale (snel)fietsroutes toe. De totstand-
kan worden, wat betreft planontwikkeling, financiering,
koming en het beheer ervan wordt echter gehinderd
aanleg, bewegwijzering, marketing en onderhoud. Ook
doordat er meestal verschillende wegbeheerders bij
de organisatie van het beheer van recreatieve routes
betrokken zijn en een stevige regie ontbreekt, zeker nu
kan hierin meegenomen worden.
de stadsregio’s zijn opgeheven. Ploegleiding: Conny Bieze, gedeputeerde Provincie Ambtelijk is er de afgelopen jaren al veel kennis en ervaring uitgewisseld in het kader van Fiets-filevrij. De opgave voor de regionale route-ploeg is om met concrete bestuursvoor-
Gelderland Mogelijke samenstelling: Provincies, waterschappen, gemeenten, Fiets-filevrij, Stichting Landelijk Fietsplatform, ANWB.
7
De ploegen vervolg
F. Gezondheid- & participatieploeg
E. Ruimtelijke ploeg De ruimtelijke ordening van Nederland met compacte steden biedt een goede basis voor het fietsgebruik. De verwachting is dat de economische betekenis van steden in de nabije
De bijdrage die de fiets kan leveren aan de gezondheid
toekomst verder zal toenemen. De
en de maatschappelijke participatie van burgers is evi-
fiets kan een belangrijke bijdrage
dent. En er zijn ook maatschappelijke kansen en baten:
leveren aan het functioneren en
denk aan preventieve gezondheidszorg (beweegadvies,
vitaal houden van de steden
besparingen ziektekosten en zorgkosten WMO) en strijd tegen vereenzaming van ouderen (geraniums).
Er liggen kansen als steden het ruimtelijk beleid en het mobiliteitsbeleid meer in samenhang beschouwen en de
Een aanpak die sterk gericht is op doelgroepen die kampen
fiets meer als uitgangspunt hanteren voor ruimtelijke keuzes
met bewegings- of mobiliteitsarmoede ligt voor de hand.
en als drager voor de ruimtelijke inrichting en mobiliteit in
Een relatief onbekend terrein in het fietsbeleid. Probleem
de stad. Diverse steden nemen inmiddels initiatieven op dit
is dat tal van partijen een beetje probleemeigenaar of
vlak. Zij zouden een ploeg kunnen vormen die kennis uitwis-
belanghebbende zijn, maar geen enkele actief het voortouw
selt en die niet alleen elkaar maar ook andere steden inspi-
neemt. De opdracht van deze ploeg is om te verkennen (en
reert. Ook kunnen zij aanbevelingen doen op het gebied van
eventueel uit te testen) hoe op lokale schaal de kracht van
regelgevingsinstrumentarium en financiering (wegnemen
de fiets voor genoemde doelgroepen beter te benutten, c.q.
belemmeringen en benutten kansen in Ruimtelijke Ordening
de maatschappelijke baten te verzilveren.
en Bouw). Ploegleider: Nog niet bekend Ploegleider: Paul de Rook, wethouder Groningen Mogelijke samenstelling: Diverse steden (Amsterdam,
Mogelijke samenstelling: GGD-en en sociale zaken steden, eerstelijnsgezondheidszorg, ziektekostenverzekeraar, ouderen-
Rotterdam, Utrecht, Eindhoven, Groningen, Zwolle, …), Agenda
bond, Blijf Veilig Mobiel, Jongeren op gezond gewicht, Platform
Stad, Rijksadviseur Infrastructuur en Stad.
Alles is gezondheid.
Organisatie, budget en evaluatie De Tourleiding, de ploegen en de Fietstafel worden on-
ken overheden. Daarnaast is het de bedoeling dat de ingestel-
dersteund door een Agendabureau, bestaande uit een
de ploegen zelf extra externe financiering van participerende
agendamanager en ambtelijk vertegenwoordigers vanuit
belanghebbende organisaties verwerven.
de VNG, IPO*), vervoerregio’s, UvW en I&M. De Tourleiding
CROW-Fietsberaad zal zorgdragen voor de inhuur van de
komt vier keer per jaar bijeen en de Fietstafel één keer
agendamanager en de bureaus die de ploegen ondersteunen.
per jaar. De voorzitters en leden krijgen hiervoor in principe
Verder stelt CROW-Fietsberaad ondersteunende faciliteiten ter
geen vergoeding. Ook de deelnemende organisaties/personen
beschikking, zoals de website www.fietsberaad.nl (publiciteit
in de ploegen krijgen geen vergoeding. Iedere ploeg wordt
en kennisverspreiding), een intranet-omgeving (voor bredere
ondersteund door een deskundig bureau (externe inhuur).
betrokkenheid en input bij agenda en ploegen), vergader-
De jaarlijkse kosten van de organisatie van de Tour de Force
ruimte en enige secretariële ondersteuning. Na anderhalf jaar
bedragen circa € 400.000 en worden gedragen door de betrok-
zullen de voortgang en resultaten worden geëvalueerd.
8 Tour de Force - Agenda Fiets 2015-2020
Veel genoemde thema’s tijdens de consultatie
Bijlage 1 I
Vitale burgers
IV.
Vitale burgers
1.
fietsveiligheid
10.
fietsknooppunten en recreatieve fietsroutes
2.
ouderen mobiel
3.
kinderen mobiel
4.
werknemers op de fiets
II
Vitale burgers
V.
Vitaal Nederland:
5.
drukte en snelheden
11.
fietsparkeren bij stations
6.
fietsparkeren in stads- en winkelcentra
12.
fietsdiefstal
7.
fietsparkeren bij woningen
13.
promotie toeristisch fietsproduct
III
Vitale stedelijke regio’s:
14.
internationale uitwisseling fietskennis
15.
export van fietsen
3.
kinderen mobiel
4.
werknemers op de fiets
Bijlage 2
Genoemde relevante landelijke initiatieven / actuele dossiers
Lokale Aanpak Veilig Fietsen (Min I&M, VNG)
1
Verkenning drukte op het fietspad (I&M)
5
Fietsschool (Fietsersbond)
1
Robuuste Stedelijke Routestructuren (ANWB)
5
Diverse verkeersveiligheidscampagnes (VVN, Fietsersbond, Min I&M, e.a.)
1
Smart Urban Regions of the Future (NWO, Platform31, I&M, BZK)
Star Safety Deal (div. partijen)
1
Fiets Filevrij (div. partijen)
8
Nationale Onderzoeksagenda Fiets (div. onderzoeks- en kennisorganisaties)
1
Governance stationsstallingen (I&M, NS, VNG)
11
Blijf Veilig Mobiel (div. partijen)
1
Fietsland (Rijksadviseur Infrastructuur)
Verkeersouders (VVN)
1
Velocity 2017 (Arnhem/Nijmegen)
Verkeersexamen (VVN)
1
Schaalsprong in fietsbeleid (Fietsersbond)
diverse
Next level fietsklimaat (BOVAG)
1
City Deals - Agenda Stad (BZK)
diverse
Green Deal Fiets (div. partijen)
1
Smart Cities (Platform 31)
diverse
Hopper (Natuur & Milieu)
1
Energieakkoord (SER, VNG, div. andere partijen)
diverse
Beter Benutten (I&M)
5, 6, 7
13,14,15 14
4, 8, 9
9
Eerste selectie van relevante landelijke organisaties
Bijlage 3
IPO, Ministerie I&M, Prorail, RWS, VNG,
Overheden
Unie van Waterschappen. vervoerregio’s
Maatschappelijke organisaties Thema-organisaties
ANWB, Fietsersbond, Natuur & Milieu, VVN Stichting Landelijk Fietsplatform, Centrum Aanpak Fietsdiefstal, Platform 31
Brancheorganisaties
BOVAG, FIPAVO, RAI
Vervoerders
Arriva, Connexxion, NS, Qbuzz, Veolia
Kennisorganisaties
CROW-Fietsberaad, Dutch Cycling Embassy, SWOV, Veiligheid.nl
Thema-organisaties
Bijlage 4
Fietscommunity en Dutch Cycling Academy met diverse Universiteiten en Hogescholen
Condities voor het fietsgebruik
In deze bijlage wordt beknopt verslag gedaan van een analyse naar de factoren die van invloed zijn op het fietsgebruik en bijbehorende kansen en belemmeringen. De analyse is gebaseerd op kennis bij CROW-Fietsberaad en input uit de consultatie.
> Veilige en comfortabele infrastructuur Over het algemeen is een goede basis gelegd. Toch hebben veel klachten in de consultatie betrekking op de fietsinfrastructuur en bijbehorende verkeersregels. Belangrijk aandachtspunt is de financiering van het onderhoud, zodat kwaliteit op peil blijft. Daarnaast zal het gebruik veranderen door vergrijzing (meer ouderen en enkelvoudige ongevallen), meer snelle e-fietsen en meer drukte in steden. Aanpassing
> Bestemmingen op fietsafstand en aantrekkelijke omgeving De ruimtelijke ordening van Nederland met compacte steden biedt een goede basis voor het fietsgebruik. De verwachting
infrastructuur is gewenst. Randvoorwaarden die aandacht behoeven: financiering, vakmanschap in de toepassing van richtlijnen door ontwerpers, en data over enkelvoudige fietsongevallen.
is dat de economische betekenis van steden in de nabije
> Stallen cq Fietsparkeren
toekomst verder zal toenemen. De fiets kan een belangrijke
Voor de fietsers is het vinden van een fietsparkeerplek
bijdrage leveren aan het functioneren en de aantrekkelijkheid
op een beperkt aantal lokaties een probleem (stations/
van de steden. Voor de stedelingen blijft de fiets een aantrek-
centrumgebieden). Bescherming tegen diefstal is veel
kelijke optie vanwege de vele bestemmingen op fietsafstand.
breder een zwak punt. De veiligheid van het stallen
Het aanbod van voorzieningen in krimpgebieden staat daar-
wordt belangrijker door opkomst van duurdere e-fietsen
entegen onder druk. De e-fiets kan dat deels compenseren.
en langere voorstransportafstanden in het OV. Techniek
Een aantrekkelijk omgeving is voor fietsers van groot belang
biedt kansen. Voor gemeenten is exploitatie, handhaving
en verdient meer aandacht. Dat geldt in het bijzonder voor de
en aantasting kwaliteit openbare ruimte een groeiend pro-
recreatieve fietser. Sociale veiligheid op donkere momenten
bleem. Hier en daar dreigt de wal het schip te keren. Nieuwe
in het buitengebied blijft een zwak punt. Wellicht biedt ICT
financiering, nieuwe instrumenten en nieuwe technieken zijn
oplossingen, bijvoorbeeld apps met een alarmknop.
gewenst.
10 Tour de Force - Agenda Fiets 2015-2020
> Beschikbaarheid fietsen
> Snelheid en massa motorvoertuigen
Het grootste deel van de Nederlanders bezit minimaal één
De snelheid en de massa van motorvoertuigen is bepalend
fiets. Voor bepaalde doelgroepen is het niet-bezitten van een
voor de afloop van veel ernstigste fietsongevallen. In de laatste
goede fiets een fundamentele belemmering. Voor een veel
decennia is veel winst geboekt met het scheiden van verkeers-
grotere groep is het een belemmering dat ze hun eigen fiets
soorten en snelheidsremmende maatregelen. Hier valt nog
niet altijd bij de hand hebben, bijvoorbeeld als ze uit het OV of
steeds winst te behalen. Daarnaast biedt ICT nieuwe mogelijk-
de auto stappen. Huur- en deelfietsen in combinatie met ICT
heden om gedrag te sturen en ongevallen te voorkomen.
bieden veel kansen, ook voor de recreatieve markt.
> Vaardigheden, kennis en beeldvorming
> Innovatie fiets en accessoires
Over het algemeen beschikt de Nederlander over de vaar-
De opkomst van de e-fiets is een belangrijke recente in-
digheden en de kennis die nodig zijn voor het fietsen. Ook
novatie, die grote invloed heeft gehad op fietsgebruik en
de beeldvorming over de fiets is over het algemeen positief.
fietsveiligheid. Stimuleren van het e-fietsbezit lijkt effectief
Bij een deel van de bevolking (zowel autochtoon als alloch-
voor verschillende doeleinden (bereikbaarheid, participatie).
toon) ontbreekt benodigde kennis, vaardigheden en posi-
De speed-pedelec biedt kansen en bedreigingen voor de
tieve beeldvorming. Hier kan een doelgroepgerichte aanpak
nabij toekomst. De wetgeving (motorhelmplicht, plaats op de
kansrijk zijn. Voor de brede groep van werknemers liggen
weg) wordt door verschillende partijen als grote belemmering
er nog kansen voor financiële prikkels door de werkgever.
gezien. Bij de accessoires heeft de ICT voor modern gemak
Zo worden de fiscale mogelijkheden om fietskilometers te
gezorgd, bijvoorbeeld routeplanner-, weer- en wielrenner-
belonen onvoldoende benut. De e-fiets en de speedpedelec
apps. Voor de nabije toekomst lijkt vooral technologie die
blijken interessant voor autoforensen op middellange af-
communiceert met apparatuur in de auto van belang.
standen die eigenlijk liever fietsen, maar voor wie de afstand te groot is. Kennis en beeldvorming zijn ook essentieel voor
> Kosten en reistijd alternatieven
het vermarkten van het recreatief product (zowel in binnen-
Uit diverse studies blijkt dat kosten en reistijd van de auto en
als buitenland) als voor de export van Nederlandse diensten
het stedelijke OV van grote invloed zijn op het fietsgebruik.
en producten. We hebben echter geen zicht op de kansen.
Waarschijnlijk zal de congestie in steden toenemen en daarmee
In de consultatie wordt wel genoemd dat een duidelijk boeg-
de concurrentiepositie van de fiets ten opzichte van de auto.
beeld voor de export ontbreekt.
Gemeenten kunnen dit versterken met parkeerbeleid en ver-
keerscirculatie. Het OV-reisproduct voor studenten daarentegen verzwakt de concurrentiepositie van de fiets, die o.a. leidt tot
Schematische weergave analyse kansen
onrendabele piekbelasting in het stedelijk OV. Wellicht bieden
Onderstaand figuur geeft een schematische weergave van de
gerichte aanpassingen in het OV-reisproduct kansen, bijvoor-
analyse uit deze bijlage. De gekleurde balken geven globaal
beeld een laag instaptarief dat korte OV-ritten ontmoedigt.
aan in welke mate de factor kan bijdragen aan de vijf ambities.
Vitale burgers Iedereen mobiel
Meer bewegen
steden Minder slachtoffers
Openbare ruimte
Doelgroep gericht oa ouderen Beeldvorming
Duurzaam bereikbaar
P-beleid
innovatie fiets & accesoires fietsbeschikbaarheid diefstal
Behoud bereikbaarheid
nederland
Recreatie
Lange ritten
Marketing Toeristisch Produkt Export
overal een deel- of huurfiets sanering
fietsparkeerchoas weesfietsen
P+fiets
OV
Veilige en comfortabele infrastructuur
Profijt imago
stimulering aanschaf e-fietsen
Eenzijdige ongevallen
stallen
Export
OV-studentenkaart
Vaardigheden snelheid & massa auto’s
Functies verbinden
platteland
Mobiliteitsmanagement 19 ct./km
/houding
Kennis
regio’s
snelheid en drukte
export fietsen
regionale snelle fietsroutes
onderhoud
bewegwijzering
Bestemmingen op fietsafstand en aantrekkelijke omgeving
11
Vormgeving: AlphaPlus B.V. Hilversum Tekst: Koos Louwerse (Ligtermoet & Partners) Otto van Boggelen (C.R.O.W.-Fietsberaad)
de 2015-2020
