Achterweg 2, 4001 MV Tiel Postbus 6325, 4000 HH Tiel Telefoon: (0344) 63 71 11
WmoRaad Tiel Mevr. Ulijn Granietstraat 34 5345 CZ Oss
Tiel : Kenmerk : Onderwerp :
Telefax:
(0344) 63 72 99
E-mail:
[email protected]
Internet: www.tiel.nl
Doorkiesnummer: (0344) 637369
14 oktober 2013 OW/MK/AG Reactie op advies inzake de regionale agenda en regiovisie OGGz 2013-2017 Geachte leden van de WmoRaad Tiel, Op 18 augustus jl. ontving het college uw advies inzake de regionale agenda en regiovisie OGGz 20132017 in reactie op onze adviesaanvraag d.d. 3 juli jl. Het college is verheugd over het feit dat u mede dankzij een informatiebijeenkomst voor Wmo Raden in de regio Rivierenland op 10 juli jl. voldoende input heeft kunnen krijgen om ons van advies te voorzien. Het college is u erkentelijk voor het feit dat u ondanks het zomerreces een advies heeft kunnen opstellen dat voor de besluitvorming in de regio Rivierenland van grote betekenis is. Zoals in al uw eerdere advies is ook in dit advies weer sprake van grote betrokkenheid en diepgang. Het college is erg blij met de strekking van uw advies welke ook van grote betekenis is voor de nadere invulling van onze lokale opgaven. Hieronder lichten wij toe op welke wijze wij met uw advies zullen omgaan. Uw opmerkingen op hoofdlijnen: U constateert: De agenda en visie zien er keurig uit. De formulering is helder weergegeven. Grote vraag van de WmoRaad is: kan de opvang en de toename in de vraag in het Tielse deel van Rivierenland zo vormgegeven worden, dat de mooie ambitie werkelijkheid wordt? Kan het lokale netwerk zo sterk worden gemaakt, dat het inderdaad in staat is de kwaliteitsstandaard die nog opgesteld zal worden te realiseren? Als er bezuinigd moet worden: waar komt de pijn dan te liggen? Hieronder worden uw vragen achtereenvolgens beantwoord. Reactie van het college: Kan de opvang en de toename in de vraag in het Tielse deel van Rivierenland zo vormgegeven worden dat de mooie ambitie werkelijkheid wordt? Het college zal nauwlettend toezien op het verwezenlijken van de ambitie die is geformuleerd in de agenda en de visie. Daar is een aantal voornemens mee gemoeid. Eén daarvan is actieve deelname aan de uitwerking van de regionale agenda in de voorgestelde coalitie.Tiel zal gezien haar grote aandeel in het OGGz dossier in die coalitie een vooraanstaande positie innemen. Door intensieve samenwerking met Nijmegen –centrumgemeente voor Maatschappelijke Opvang- zal sturing op het OGGz dossier toenemen en Nijmegen meer medeverantwoordelijk zijn voor de resultaten. Immers, Nijmegen heeft ook belang bij een goed ingerichte OGGz van de afzonderlijke en gezamenlijke gemeenten in de regio Rivierenland. Hoe beter OGGz in Rivierenland (regionaal en lokaal) is ingericht, hoe minder de druk op voorzieningen –ook in het Nijmeegse. De gezamenlijk opgestelde agenda inclusief actiepunten zal hiertoe leidend zijn.
Hoewel in die coalitie rekening wordt gehouden met een toenemende vraag, is op dit moment niet aan te geven in welke mate sprake zal zijn van toename, noch wat de aard van de vraagstukken in de toekomst zal zijn. In de uitwerking van de agenda zullen acties voortdurend tegen het licht van de verwachte toename worden gehouden. Overigens is opvang niet het onderwerp van OGGz, maar van maatschappelijke opvang (MO). Dat OGGz daar onlosmakelijk mee is verbonden lijdt geen twijfel. Uw vraag of de opvang zo vorm gegeven kan worden dat de mooie ambitie werkelijkheid wordt kan evenwel positief worden beantwoord. In Rivierenland is de afgelopen jaren fors geïnvesteerd -in samenwerking met Nijmegen- in de realisatie van een tussenvoorziening in Culemborg en een beschermde woonvorm in Tiel. Bovendien wordt op dit moment vorm gegeven aan optimalisatie van het functioneren van de woonladder voor OGGZ/MO in het door de provincie Gelderland gesubsidieerde project “The finishing Touch”. Hierin zijn opdrachten belegd om preventie van uitval te versterken, doorstroming op de woonladder te bevorderen en tot realisatie van woonoplossingen op de onderste trede van de woonladder te komen. Zoals u verderop in uw advies ook aangeeft vormt ‘wonen’ een belangrijk criterium voor succesvolle aanpak binnen OGGz. Tiel is trekker voor het regionale project en ziet erop toe dat de voornemens die daarbinnen zijn geformuleerd worden gerealiseerd. Overigens is in de woonvisie van Tiel een paragraaf wonen en zorg opgenomen. Deze zal nog worden uitgewerkt in een uitvoeringsparagraaf (verbonden aan het Wmo uitvoeringsprogramma). Daarnaast en gekoppeld aan deze regionale inspanning wordt OGGz nadrukkelijk binnen de regionale aanpak voor de transities betrokken. Immers OGGz maakt daar onlosmakelijk onderdeel van uit. Het college heeft in haar besluitvorming over de regionale agenda en regiovisie OGGz een additioneel besluit opgenomen met als opdracht om OGGz afdoende in te bedden binnen de regionale aanpak voor de transities. De betekenis daarvan is dat een eigenaar is aangewezen voor het aanbrengen van die koppeling alsook voor de verantwoording ten aanzien van het welslagen van die koppeling.
Kan het lokaal netwerk zo sterk worden gemaakt dat het inderdaad in staat is de kwaliteitsstandaard die nog opgesteld zal worden te realiseren? Op lokaal (Tiels) niveau zijn een aantal ontwikkelopgaven gelegen die bij zullen moeten dragen aan de verhoging van de kwaliteit en de aanpassing van OGGz aan de eisen van de tijd (gevolgen van transities en transformatieproces). Een van die opgaven is het versterken van het lokale netwerk. Zonder afbreuk te doen aan het huidige functioneren van het lokale netwerk dat veel werk verzet en goede resultaten boekt zet het college in elk geval in op kwaliteitsverbetering t.a.v. samenhangende aanpak op schaalniveau en op kwaliteitsverbetering t.a.v. uitvoering: 1) Helderheid zal moeten worden gecreëerd over samenhangende aanpak op schaalniveau:
Welk soort netwerk (samenstelling, taken, middelen en bevoegdheden) op regionaal, welk op lokaal en welk op wijkniveau is gezien de vraagstukken binnen OGGz nodig
Hoe tot optimale verbinding en wisselwerking daartussen te komen
Hoe de netwerken op lokaal en op wijkniveau te verbinden met het lokaal WWZ loket
2) Kwaliteitseisen ten aanzien van uitvoering door het lokale netwerk alsmede het wijkgebonden netwerk
Gaat uit van één casus-één plan-één casusregisseur. Hiermee wordt gevolg gegeven aan uw eerdere advies, maar ook aan de motie die op 17 april 2013 is ingediend door de gemeenteraad van Tiel.
Kent een integrale aanpak (levensdomein-overstijgend)
Streeft interne samenstelling na die kansen op bovenstaande vergroten
Zorgt voor vangnet waar nodig en nodigt waar mogelijk uit tot inzet van eigen kracht en zelfredzaamheid van de cliënt en diens sociale netwerk
Streeft opheffing van segmentatie van doelgroepen na en draagt bij aan samengaan van veelheid gelijksoortige lokale netwerken, zonder de doelgroep van OGGz uit het oog te verliezen
Brengt uitmuntende wisselwerking aan tussen wijkgebonden signalering, stedelijk vangnet en regionale aanpak
Is functioneel verbonden met het lokale WWZ loket
Komt in bovenstaande tegemoet aan regionale afspraken voortvloeiend uit de aanpak voor de transities en m.n. t.a.v. de relatie lokale-regionale portaalfunctie en multicomplexe situaties
Bouwt consequent voort op de uitgangspunten zoals vastgesteld in het Wmo beleidsplan en de regionale contourennota voor het sociaal domein
Zoekt en vindt samenspraak met de aanpak in RIW verband voor de daarbinnen gedefinieerde meest arbeidsintensieve doelgroep (uitvoering motie Raad 17 april 2013)
Maakt cliënt mede eigenaar van diagnose en aanpak
Werkt met zelfredzaamheidsmatrix Herstelwerk Radbouduniversiteit, een methodiek die door vrijwel alle partners binnen OGGz wordt toegepast
Organiseert samenhangende signalerings- en preventieaanpak op wijkniveau
Monitort signalen en ontwikkelingen voor aanpak op casuïstisch niveau alsook ten behoeve van beleidsgerichte signalering
Waar de pijn komt te liggen als er bezuinigd moet worden? Op dit moment kan daar geen nauwkeurig antwoord op worden gegeven. De gemeenteraad heeft in elk geval bepleit dat vangnet voor de doelgroep van OGGz gewaarborgd moet zijn. Bezuinigen? De exacte bedragen die met de transities zijn gemoeid worden op dit moment in kaart gebracht. Onzekere factoren m.n. in de transitie voor Awbz maken dat de contouren voor onderliggende begroting nog niet helder zijn. Voor wat betreft het uitvoeringsprogramma Wmo 2013-2016 heeft de Raad besloten (17 juli 2013) dat met het huidige budget moet worden gewerkt. Daar is dus op dit moment geen sprake van bezuinigingen, behoudens een al eerder voorgenomen bezuiniging op welzijnsorganisatie Mozaïek. Waarop bezuinigen? Waar de pijn komt te liggen is niet met zekerheid te zeggen. Een grotere investering in preventie, waarin eigen kracht en zelfredzaamheid van de OGGz doelgroep en diens sociale netwerk, inzet van vrijwilligers en mantelzorgers en het verhogen van draagkracht op verschillende levensdomeinen zal moeten bijdragen aan verminderde druk op de huidige voorzieningen. Tiel pleegt bovendien i.s.m. Culemborg inzet om tot evenredige regionale kostenverdeling te komen van gebruik van de regionale voorzieningen die zij binnen haar gemeentegrenzen herbergt. Voorbereidingen hiertoe worden op dit moment getroffen. Evenredige kostenverdeling kan in elk geval bijdragen aan vermindering van lasten voor Tiel. OGGz vormt onderdeel van het Wmo beleid. Onlosmakelijk onderdeel van de transities voor JZ, Awbz en participatie vormt OGGz tevens onderdeel van de opgave voor de transities. In het Wmo uitvoeringsprogramma zal de wijze waarop op lokaal niveau invulling wordt gegeven aan de ambities verder worden uitgewerkt. Het uitvoeringsprogramma Wmo 2013-2017 zal vóór 1 juli a.s. door de gemeenteraad worden vastgesteld. Voornemens zoals hierboven geformuleerd, maken deel uit van het uitvoeringsprogramma Wmo. In de adviesaanvraag van het college d.d. 3 juli 2013 is u een aantal vragen voorgelegd. Hieronder volgt per vraag de reactie van het college op het door u gegeven advies/antwoord. Vraag 1 Zijn de uitgangspunten in de Regionale Agenda en Regio Visie OGGz/MO 2013-2017 conform het Wmo beleid.
Uw antwoord: Ja. Gelet op de uitgangspunten, visie en doelen. Zij komen volgens ons overeen met het WMO beleidsplan. Reactie college Het college is verheugd over het feit dat u de uitgangspunten herkent als uitgangspunten die ook in het Wmo beleidsplan zijn opgenomen. De grote betrokkenheid van Tiel bij het opstellen van de Regionale Agenda en Regio visie hebben bijgedragen aan deze herkenbaarheid. OGGz vormt immers essentieel onderdeel van Wmo beleid moet in de pas lopen met de uitgangspunten die daarin al eerder zijn vastgesteld. Vraag 2 Bieden de Regionale Agenda en Visie de gemeente Tiel voldoende handvatten om te komen tot specifieke bijdragen en tot specifieke uitvoeringstaken in het uitvoeringsprogramma OGGz/MO voor Rivierenland? Uw antwoord De definitie van het Lokale Zorgnetwerk komt niet overeen met de zienswijze van de gemeente Tiel voor wat betreft “1 gezin, 1 plan, 1 regisseur’ over alle domeinen heen. Met het Lokale Zorgnetwerk ligt een mooie opzet om dit verder uit te kunnen werken en samenwerking en overleg tussen zorgaanbieders te stimuleren. Hoe wordt hiermee omgegaan? Zitten er nog schotten in de weg? Reactie college Het college ziet een grote ontwikkelopgave in het lokale netwerk. Zowel in haar vangnetfunctie als in haar functie om preventie en eigen kracht gestalte te geven. Het stimuleren en bevorderen van samenwerking tussen zorgaanbieders is slechts een van die ontwikkelopgaven. Voor nadere toelichting verwijs ik u naar wat hierboven reeds is aangegeven t.a.v. lokaal netwerk. Er zitten nog schotten in de weg. Die schotten zijn overigens niet alleen door externe organisaties veroorzaakt, maar bestaan evenzeer in de gemeentelijke organisatie die ook een beduidende rol heeft in de uitvoering. Vraag 3 Ziet u kansen, bedreigingen, uitdagingen, belemmeringen en/of heeft u opmerkingen? Uw antwoord Naast de vele kansen welke uit de regionale agenda en regiovisie naar voren komen willen wij u graag wijzen op een aantal uitdagingen a. Ambtelijk apparaat De WmoRaad Tiel kijkt met de ogen van de burger naar voorliggend beleid. Een belangrijk aspect hiervan is of het voorgenomen beleid uitvoerbaar is. Is het ambtelijk apparaat welke verantwoordelijk is voor de goede uitvoering van beleid (en waar dus de menselijke maat van afhankelijk is) voldoende toegerust om de complexere werkelijkheid op adequate wijze uit te voeren? Wat is de visie van de Gemeente Tiel hierop? De samenwerking met Nijmegen biedt beslist kansen; de vraag blijft wel staan: is het netwerk in Rivierenland sterk genoeg? Reactie college U roert twee kwesties aan 1) mate van toegerust zijn van het ambtelijk apparaat 2) kwaliteit van het netwerk in Rivierenland. Ad 1) De ambtelijke organisatie bevindt zich midden in een reorganisatieproces. Daarbij is wijziging van structuur een opgave die volop aandacht heeft gehad en per 1 januari 2014 zijn beslag krijgt. Ondertussen zijn diverse ontwikkelingen gaande die inzoomen op cultuuraspecten houding en gedrag, rolneming en sturing. Die ontwikkelingen zijn nog niet uitgekristalliseerd. Een zekere mate van handelingsverlegenheid is aanwezig. Om die weg te nemen is een door het college vastgesteld dienstverlenings- en sturingsmodel voor het sociaal domein –overigens van toepassing ook voor andere beleidsvelden- niet afdoende. Net als voor inwoners en partners ligt er voor de ambtelijke organisatie een grote opdracht om met een duidelijke en eenduidige rolopvatting de dialoog aan te gaan met partners en inwoners. Daarvoor is interne dialoog nodig over de betekenis van vastgestelde visie, doelstellingen en opgaven voor het eigen gedrag van het ambtelijk apparaat. Zoals u zult begrijpen zal dit niet tot blauwdrukken leiden en niet van vandaag op morgen afgerond zijn.
Het voornemen is dan ook om vanaf 1 januari a.s. het gedrag van het ambtelijk apparaat in de context van de transformatieprocessen waarin we ons begeven continu onder de aandacht te houden. ICT Met het uitgangspunt ‘1 gezin, 1 plan, 1 regisseur’ over alle domeinen heen is een goede ICT infrastructuur van groot belang om met alle partijen gegevens en informatie uit te wisselen en te monitoren. We moeten hierbij de juridische kaders vastgesteld worden, waarmee de privacywetgeving niet in de weg staat van het leveren van goede zorg. Reactie college Het college kan dit beamen. In haar eigen lokale aanpak voor de transities alsmede de lokale opgave voor haar uitvoeringsprogramma Wmo, is informatietechnologie een van de opdrachten die zal moeten worden uitgewerkt. Ten behoeve van casuïstische regievoering zijn overigens reeds privacyreglementen opgesteld die worden ingezet zodanig dat vrije informatieuitwisseling kan plaatsvinden zonder de privacy te schenden. b. Wonen Omdat er veel bedden in de langdurige GGZ worden gesloten, wordt het een hele uitdaging om woonplekken, zowel begeleide, dan wel beschermde woonplekken, als ook zelfstandige woonruimten te vinden, liefst goedkoop. De streefnorm voor wachttijd RIBW is 13 weken (!!). Hoe kunnen we dit waarmaken/overbruggingzorg organiseren/doorstroming? Goede afspraken met alle regionale corporaties zijn nodig. In hoeverre is er een regionale ‘woonstrategie’ voor verdeling, capaciteit en spreiding, waarin de volgende vraag wordt beantwoord: Hoe kan de verdeling en capaciteit van de sociale woningbouw in de regio zodanig worden ingericht dat ook de doelgroep OGGz erin past en (wel of juist niet) gespreid wordt; en er voldoende gescikte woningen voor sociale verhuur beschikbaar blijven. Reactie college In regionaal verband is met subsidie van de provincie een project voor wonen en zorg gestart. Tiel is hiervan trekker samen met West Maas en Waal. Opdracht binnen dat project is de gevolgen van de scheiding van wonen en zorg en van de transities voor de woonopgave regionaal in kaart te brengen en tot een regionale agenda te komen voor woonbeleid in relatie tot zorg. Afspraken m.b.t. verdeling, capaciteit, spreiding vormen onderdeel van de nog in te vullen agenda. Afspraken met alle regionale corporaties –die betrokken zijn bij het projectworden gemaakt. Het college zal uw specifieke aandachtspunten meenemen in de stuurgroep die voor het project is aangewezen. Aandachtspunt m.b.t. streeftijd wachtlijst RIBW zal worden meegenomen ter bespreking in de stuurgroep The Finishing Touch. c. Vroegsignalering Hebben de corporatie, de politie en alle overige betrokkenen rond deze groep aansluiting met het LZN/meldpunt en elkaar i.v.m. vroeg-signalering van probleemsituaties, om snel hulp in te kunnen schakelen en om escaleren te voorkomen? Graag vragen wij u een inventarisatie hierin te maken en uw visie op bovenstaande te delen. Reactie college Tiel heeft al een aantal jaren met haar eigen corporaties prestatieafspraken voor het beschikbaar stellen van woningen voor bijzondere doelgroepen. Deze afspraken worden steeds geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Daarnaast is in de Tielse woonvisie een stevige paragraaf opgenomen over wonen en zorg. Uitwerking daarvan in een uitvoeringsplan moet nog plaatsvinden. De bestanddelen die u noemt, vormen onderdeel van dat uitvoeringsplan dat overigens verbonden is met het Wmo uitvoeringsprogramma. Uw suggestie om een inventarisatie te maken betreft een regionale opdracht die kan worden voorgelegd aan de GGD (regionale beleidsregie OGGz/MO). Het college streeft ernaar dit in gezamenlijkheid met andere gemeenten te doen. Echter, alvorens dit te doen verzoekt het college u om nadere toelichting, zodat de vraagstelling glashelder wordt. Graag treed ik hierover met u in overleg.
d. Aansluiting met forensische zorg Ook is er goede aansluiting nodig tussen gemeentelijke en forensische zorg. Begeleiding van terugkeer in de maatschappij van tbs-ers en ex-gedetineerden. Dit was niet specifiek opgenomen in de regionale agenda. De WmoRaad vraagt zich af of dit onderwerp in de regionale agenda/regiovisie benoemd had moeten worden. Valt dit hieronder? Is hier al beleid op? Reactie college Forensische zorg maakt geen onderdeel uit van OGGz, hoewel de parallellen groot zijn en veel partners in OGGz verband ook voor tbs-ers en ex-gedetineerden werkzaam zijn. In het justitieel kader zit het verschil dat onderscheid rechtvaardigt. In Rivierenland is de aanpak voor tbs-ers en ex-gedetineerden belegd bij het veiligheidshuis. In de regionale aanpak alsook de lokale aanpak voor de transities wordt onderzocht hoe waar nodig verbinding versterkt kan worden. Overigens maakt het Meldpunt Bijzondere Zorg deel uit van het veiligheidshuis daar waar huiselijk geweld (ook een OGGz taak) als problematiek wordt gesignaleerd en opgepakt. e. Financiën Ten aanzien van het onderwerp financiën laat u zien dat uw WmoRaad en de cliëntenraad WWB zich zorgen maken over de financiële omstandigheden van de kwetsbare inwoners van Tiel. In dat kader stelt u veel vragen die gericht zijn op de dienstverlening, doelgroepbenadering en de ondersteuning voor bijzondere kosten. Reactie college Dienstverlening Thans vindt omvorming van de gemeentelijke organisatie plaats. Er worden integrale teams gevormd. Het doel daarvan is om de dienstverlening aan alle inwoners te verbeteren en om de integrale benadering van de inwoner, dus met oog voor alle levensdomeinen, als uitgangspunt van onze dienstverlening vorm te geven. Doelgroepenbeleid afdeling Werk, Inkomen en Zorg: Ook de afdeling Werk, Inkomen en Zorg is betrokken bij de omvorming van de gemeentelijke organisatie. Het effect bij die afdeling is dat bepaalde teams zich dan kunnen richten op verschillende doelgroepen die aangewezen zijn op de dienstverlening door de afdeling Werk, Inkomen en Zorg. Er worden teams gevormd die zich richten op reïntegratie, participatie en zorg. Ondersteuning bij bijzondere kosten en schuldenproblematiek: U stelt specifieke vragen met betrekking tot de zorgverzekering. Wij kunnen aan u melden dat wij in het kader van het Wmo beleid voornemens zijn om afspraken met zorgverzekeraars te maken die gericht zijn op de samenwerking bij ondersteuning en zorg voor in het bijzonder de kwetsbare inwoners van onze gemeente. Recent zijn de eerste contacten met zorgverzekeraars gelegd. U uit uw zorgen over kosten verbonden aan ondersteuning en begeleiding van inwoners met financiële problemen. Wij delen deze zorgen met u. In de uitwerking van het beleidsplan Schuldhulpverlening in Tiel, 2013-2015, wordt daaraan bijzondere aandacht geschonken. Binnenkort start de afdeling Werk, Inkomen en Zorg, unit schuldhulpverlening, met de pilot Budgetbeheer. Er komen gemeentelijke budgetbeheerders. Uw signalen met betrekking tot bewindvoering herkennen wij. Ook wij vinden het belangrijk dat deze plaatsvindt door oprechte professionals. Waar mogelijk dragen wij bij aan de bevordering van goede bewindvoering. Wij danken u voor aanbod om mee te denken met de verdere uitwerking van het beleid en oplossingen. Ook danken wij u voor uw tips. Wij nemen deze mee in de verdere uitwerking van het beleidsplan schuldhulpverlening. Tenslotte Van het artikel FACT teams en de toekomst van de specialistische GGZ in de buurt (Remmers van Veldhuizen) zullen wij kennis nemen. Uw zorgen t.a.v. mogelijk afschuiven door op- en afschalen van OGGZ zorg van en naar (lager opgeleide) lokale zorg delen wij. Vraagstuk binnen de regionale aanpak voor de transities is dan ook hoe sturing gestalte te
geven, hoe middelen zo in te zetten dat perverse prikkels uitblijven. N.B Reagerend op uw N.B. zegt het college toe dat zodra er sprake is van regionale thematiek waarvoor aan de WmoRaden advies wordt gevraagd gedegen informatievoorziening bijvoorbeeld in de vorm van informatiebijeenkomsten voor WmoRaden tot voorwaarde van besluitvorming maakt Wij hopen met onze reactie op uw advies in beeld te hebben gebracht hoe wij gestalte geven aan uw adviezen. Een aantal van de door u aangeroerde kwesties zal zijn beslag vinden in het op te stellen uitvoeringsprogramma Wmo. Deze zullen dan ook –net als suggestie en opmerkingen uit uw eerdere adviezen over Wmo uitvoering- betrokken worden bij de verdere uitwerking van dat uitvoeringsprogramma. Zodra aan de stuurgroepen (regionale projecten wonen en zorg en the finishing touch) uw vraagstelling is voorgelegd, wordt u hierover geïnformeerd. Graag gaan wij met u in gesprek over de vraagstelling m.b.t. de door u gesuggereerde inventarisatie. Een afspraak hiervoor zal met u worden gepland.
Hoogachtend Burgemeester en Wethouders
de burgemeester
de secretaris,
ir. J. Beenakker
mr. M.A.J. Oosterwijk
