Verslag Commissie Grens Twente d.d. 30 september te Hengelo (Ov.) Aanwezig/afwezig: zie bijgaande presentielijst
1 Opening en vaststelling agenda De voorzitter opent de vergadering. Omdat dit de eerste vergadering is van de commissie in nieuwe samenstelling wordt er eerst een voorstelronde gedaan. Voorts geeft de voorzitter kort aan wat met deze commissie beoogd wordt. Onder andere bevordert de Regio Twente met deze commissie de gemeenschappelijke standpuntbepalingen van de Twentse afvaardiging in organen van de EUREGIO. De agenda wordt conform vastgesteld. 2 Verslag Commissie Grens Twente d.d. 24 september 2009 Het verslag wordt conform vastgesteld 3
Ingekomen stukken en mededelingen A. Euregio motie “pro voortzetting INTERREG A” De voorzitter zegt dat deze commissie, ter voorbereiding van de EUREGIO-vergaderingen, ook geïnformeerd wordt over van belang zijnde documenten. Daar in de EUREGIO weer nieuwe afgevaardigden zijn benoemd, is bijgaande motie aan de agenda toegevoegd. De heer Noppen zegt dat de motie is voorbereid door een door de Euregioraad ingestelde werkgroep onder leiding van de heer dr. Heuwinkel. Deze werkgroep heeft de opdracht om in een vroeg stadium de volgende INTERREG-periode voor te bereiden. Europa is met visies als Europa 2020 al bezig om te schetsen hoe de volgende INTERREG er uit zal komen te zien. Hij verwijst naar het document onder agendapunt 3bB., het onderdeel territoriale cohesie. De motie is vooral om betrokken overheden en Europese instellingen te overtuigen van het belang en noodzaak van INTERREG. De heer Krebs geeft aan dat deze motie in januari 2010 in de Euregioraad is vastgesteld. B. Nederlands position paper betreffende toekomst cohesiebeleid d.d. 23 juni 2010 De voorzitter geeft het belang aan om kennis te nemen van de visie van de Nederlandse regering, opgesteld in overleg met IPO, VNG, G4, G32 en de vier landsdelige EFROprogramma's, over het toekomstige cohesiebeleid na 2013. De heer Krebs licht dit agendapunt toe. Hij geeft aan dat, gezien de verkiezingen, het formatieproces, de bezuinigingen en hoe Europa verder om zal gaan met de crisis, het onduidelijk is wat er precies te verwachten is. In november 2010 publiceert de Europese Commissie het Vijfde Cohesieverslag met een schets van het toekomstig cohesiebeleid. De definitieve voorstellen volgen, naar verwachting aan het begin van de zomer van 2011, op het voorstel voor een nieuwe EU-begroting 2014-2020. Aan het einde van 2010 wordt duidelijk of er voor rijke regio’s, waaronder die in Nederland, in de toekomst nog structuurfondsen vrijkomen in het kader van de bevordering van concurrentiekracht en werkgelegenheid. Bijgaand position paper is bedoeld om input te leveren op het Vijfde Cohesieverslag van de Europese Commissie, waarin de contouren van het toekomstige cohesiebeleid geschetst worden. In dit paper is aangegeven dat de Nederlandse provincies en gemeenten positieve ervaringen hebben met het inzetten van structuurfondsen. Zij zien het cohesiebeleid ook in de toekomst als een belangrijk instrument om op lokaal en regionaal niveau een bijdrage te leveren aan de realisatie van Europese doelstellingen. Aan de hand van thema’s wordt een gezamenlijk advies gegeven over het cohesiebeleid na 2013, namelijk verbinding van het cohesiebeleid met Europa2020, een vereenvoudiging van beheer, uitvoering en toezicht op de structuurfondsenprogramma’s, de samenhang en afbakening tussen EU-programma’s en de toekomst van Europese Territoriale samenwerking.
2
De voorzitter zegt dat in 2011 over het cohesiebeleid definitief besloten zal worden. Daarom is het goed om nu al na te denken over de inzet van de fondsen. Hij refereert aan de heer Frans 1 van Vught , die aangeeft dat deze fondsen in de toekomst behoorlijk zullen groeien. De voorzitter zegt dat hij dezelfde tendens waarneemt. In het Europees beleid zal steeds meer de nadruk op deze fondsen komen te liggen. Hoewel volgens hem onze beïnvloedingsmogelijkheden beperkt zijn, is het wel goed om kennis van het stuk te nemen, ook voor de eigen meningsvorming. De heer Fens zegt dat er geluiden uit Den Haag komen, dat Regio’s meer zeggenschap zouden krijgen over de bedragen, ofwel dat men een meer lumpsum benadering wil gaan hanteren. De heer Van Winsen zegt dat het goed is om positief in te steken en de vinger aan de pols te houden over de ontwikkelingen richting de besluitvorming 2011. Het is namelijk van belang dat INTERREG A voor het Euregiogebied gecontinueerd kan worden. Ook wijzen Europarlementariërs ons daar op, bijvoorbeeld in een laatst gehouden seminar in Emlichheim. Voorts wijst hij op een aanstaand algemeen overleg over structuurfondsen in de Tweede Kamer op 16 november 2010. De heer Krebs zegt dat het onduidelijk is hoe de financiering er uit zal zien. Ook over de schaal is nog geen duidelijkheid. Worden bijvoorbeeld INTERREG regio’s opgeschaald naar het niveau van de Danube region dan praten we over de Benelux samenwerking met Nordrhein Westfalen. Ook werpt hij de vraag op hoe het grote stedenbeleid er uit gaat zien in relatie met Eurocities. Hoe hoog worden de bijdragen van de lidstaten, in deze tijd van bezuinigingen, die weer invloed kunnen hebben op de omvang van de fondsen. Ook verwijst 2 hij naar de discussie over de budget review . Tenslotte zegt de heer Krebs dat de EUREGIO eind dit jaar met de provincie een conferentie voorbereidt over INTERREG en het cohesiebeleid. De voorzitter zegt dat het goed is de commissie en de leden hiervan goed op de hoogte te houden. C. Deutschland-Nederland magazine, juli 2010-5 Magazine wordt ter kennisneming aangenomen. 4 Agenda Dagelijks Bestuur d.d. 4 oktober 2010 Onderstaande agendapunten van de agenda zijn besproken. 2:
3:
Goedkeuring van de besluitenlijst van de vergadering van het Dagelijks Bestuur d.d. 26 mei 2010 Over het verslag worden geen opmerkingen geplaatst. Mededelingen a) Opening spoorverbinding Hengelo-Oldenzaal-Bad Bentheim op 12 december 2010 De voorzitter zegt dat de openingsmanifestatie voor de spoorverbinding Hengelo-Oldenzaal-Bad Bentheim (in het kader van het betreffende INTERREG IV A-project) is gepland op zondag 12 december a.s. Deze datum is het gevolg van het feit dat op 12 december 2010 in heel Europa de overgang plaatsvindt naar de nieuwe dienstregeling. Te zijner tijd zullen de leden van de commissie daarvoor uitgenodigd worden. Verder zullen op 8 oktober a.s. enige belangrijke overeenkomsten inzake deze spoorlijn worden ondertekend in aanwezigheid van de pers, naar verwachting in Bad Bentheim. Hierbij zullen in ieder geval aanwezig zijn de Bentheimer Eisenbahn, Syntus en EUREGIO. b) VNG-congres van 06 t/m 08 juni 2011 Het is de Regio Achterhoek gelukt om in het jaar 2011 als organisator van het VNG-congres op te treden. Aan deze jaarvergadering nemen naar verwachting zo’n 3.000 gemeentelijke vertegenwoordigers deel, waaronder bijna alle Nederlandse burgemeesters. Het congres vindt plaats van 6 t/m 8 juni 2011. De dinsdagmiddag 7 juni 2011 zal door EUREGIO grensoverschrijdende thema’s en excursies worden
1
Frans van Vught is voormalig rector magnificus van de UT en nu lid van de denktank van Jose Manuel Barroso, die richting geeft aan het onderwijs- en technologiebeleid van Europa. 2
Voorzitter EC Barosso heeft de discussie over de budget review met de volgende vragen gekenschetst: how can we use the budget to best effect? How can we best direct it to promote the EU's goals? How can it reflect changing priorities? How can we maximise the way it works? How can we ensure a budget directed to where a euro of EU funds can deliver more than a euro of national funds?
3
ingebracht. Reeds gepland zijn een excursie naar het INTERREG-IIIA-project „Dinxperlo-Suderwick“ alsmede de samenwerking inzake rampenbestrijding met een bezoek aan de Veiligheidsregio Oost-Gelderland in Doetinchem. Het secretariaat zal in nauw overleg met de Regio Achterhoek de diverse thema’s, excursies etc. verder grensoverschrijdend ontwikkelen. Dit wordt voor kennisgeving aangenomen c) Wateroverlast Dinkel De voorzitter zegt dat eind augustus 2010 de grote regenval in het Nederlands-Duitse grensgebied tot aanmerkelijke wateroverlast heeft geleid. Dit heeft met name Gronau/Epe aan Duitse zijde en Losser aan Nederlandse zijde geraakt, door het hoge waterpeil in de rivier de Dinkel. Verder zijn in de Nederlandse pers o.a. artikelen verschenen met de vraag in hoeverre aan Duitse zijde meer water moet worden opgevangen, teneinde te komen tot een vertraagde afvoer van het hemelwater, waardoor de overlast minder wordt. De heer Krebs zegt dat door de EUREGIO-werkgroep Openbare Orde en Veiligheid, waar dit thema in het kader van grensoverschrijdende samenwerking en rampenbestrijding thuis hoort, binnenkort aandacht wordt besteed aan deze recente wateroverlast en zal mogelijkerwijs met betrokkenen een korte evaluatie worden doorgevoerd. De heer Haamberg wijst op de noodzaak hier wat aan te doen. De heer Backhuijs zegt dat de burgemeester van Losser, de heer Westendorp, daarover overleg heeft. De heer Krebs verwijst naar het ongeveer 4 jaar geleden gestarte project 'Grensoverschrijdende Vechtvisie’ dat als doel heeft om, uitgaand van duurzaam waterbeheer en rivierherstel, de Vecht als mededrager van de economische ontwikkeling van het Vechtdal te benutten. In dit project is goed met Duitse partners samengewerkt om te komen tot een grensoverschrijdende Vechtvisie en gezamenlijke uitvoeringsstrategie. Dat zou uitgebreid kunnen worden. De heer Van Winsen zegt dat de waterschappen hieraan wel aandacht willen schenken. De heer Haamberg zegt dat dat hoofdzakelijk komt door het laten meanderen van de Dinkel aan Nederlandse zijde en niet aan Duitse zijde. De voorzitter zegt dat dit in het Dagelijks Bestuur van de EUREGIO vooral aan de orde dient te komen. d) Toekomst grensoverschrijdend toerisme Wordt voor kennisgeving aangenomen. e) Strategiebijeenkomst vergrote Dagelijks Bestuur d.d.03 november 2010 Wordt voor kennisgeving aangenomen. f) Middelen van de Provincie Gelderland voor de EUREGIO Mozer-commissie De voorzitter zegt dat de Nederlandse provincies in de komende jaren aanzienlijk minder rijksmiddelen zullen ontvangen. Dit zal tot aanzienlijke bezuinigingen op de provinciale uitgaven leiden. De heer Van Winsen zegt dat de provincie Overijssel de subsidie jaarlijks vaststelt en deze bekostigt uit het cultuurbudget. De provincie Gelderland betaalt de subsidie echter op grond van een meerjarenreservering uit de begroting voor sociale activiteiten (WMO). Volgens het besluit van Provinciale Staten over de noodzakelijke bezuinigingen wordt de bijdrage voor de EUREGIO-Mozer-Commissie tot en met einde 2012 enigszins verlaagd beschikbaar gesteld. Dit betekent dat het volledig schrappen van de subsidie met onmiddellijke ingang gelukkig is afgewend. 4:
Benoeming van een plaatsvervangend voorzitter van het Dagelijks Bestuur Wordt voor kennisgeving aangenomen.
5:
EUREGIO Mozer-commissie a) Benoeming van een voorzitter van de EUREGIO Mozer-commissie Wordt voor kennisgeving aangenomen. b)
Benoeming van een plaatsvervangende voorzitter van de EUREGIO Mozer-commissie Wordt voor kennisgeving aangenomen.
6:
Organen van de Werkgemeenschap voor Europese Grensregio’s (WVEG, de Europese koepelorganisatie van Euregio’s) a) Algemene Ledenvergadering b) Voorstel tot benoeming in het Dagelijks Bestuur van de WVEG c) Voorstel tot benoeming van een plaatsvervangend lid van het Dagelijks Bestuur Bovenstaande wordt voor kennisgeving aangenomen.
7:
Voorzitterschap van de EUREGIO-werkgroepen Wordt voor kennisgeving aangenomen.
4
8:
Resolutie van de EUREGIO-raad over de aansluiting van het grensstation Bad Bentheim en de Stadt Nordhorn" Wordt voor kennisgeving aangenomen.
9:
Resolutie van de EUREGIO „Betere kennis van de buurlandtaal versterkt de grensoverschrijdende samenwerking” De voorzitter zegt dat in tegenstelling tot Duitsland, waar het aantal scholieren dat de Nederlandse taal leert steeds toeneemt (alleen al in Münster studeren meer dan 700 Duitse studenten Nederlands, dit zijn er meer dan studenten in geheel Nederland die Duits leren), de kennis van de Duitse taal in Nederland sinds decennia terugloopt. In het Nederlandse onderwijsbeleid wordt vooral gefocust op het Engels en zowel het Duits als het Frans zijn slechts keuzevakken. Het Duitsland instituut in Nijmegen heeft maar enkele studenten Duits. De heer Fens, voorzitter van de Arbeitsgruppe onderwijs, zegt dat het moeilijk is om samen te werken en afspraken te maken, omdat de culturen en de systemen tussen Nederland en Duitsland in het onderwijs zeer verschillend zijn. De heer Visser wijst op uitwisselingsprogramma’s in het MBO, echter die lopen niet altijd via de EUREGIO. De heer Van Winsen wijst op het Europees Platform Onderwijs in Haarlem. Het Europees Platform laat leerlingen over grenzen heen kijken. Als centrum voor internationalisering van het Nederlandse onderwijs stellen zij leerlingen in staat Europa en de rest van de wereld te ontdekken. Het platform geeft aan dat internationaliseren niet alleen voordelen heeft voor leerlingen, internationale ervaringen geven leraren nieuwe inspiratie en een grotere motivatie voor hun werk. Daarnaast geeft het internationaliseren scholen de mogelijkheid zich positief van anderen te onderscheiden. De voorzitter zegt dat hij, op bezoek bij oudere mensen als burgemeester, nogal eens hoort dat er vroeger veel meer naar Duitse TV gekeken werd dan nu en men veel meer wist van het nabuurland. Dit wordt door meerdere leden bevestigd. De voorzitter zegt dat het goed is hier om aan taal en kennis van het nabuurland aandacht te schenken.
10:
Begroting 2011 Naar aanleiding van de begroting wijst de voorzitter op het verschil in bijdragen aan de EUREGIO tussen Duitse en Nederlandse partners. Voor Nederland bedraagt de –niet geïndexeerde- bijdrage € 0,35 voor Duitse € 0,25. De heer Noppen verwijst naar bijgaand verslag van de commissie van januari i 2010. (zie eind van dit verslag, waarin de verklaring van het verschil in betaling is opgenomen) Wordt voor kennisgeving aangenomen.
11:
Stand van zaken INTERREG IV A-programma 11.1 Projectoverzicht INTERREG IV A 11.2 Middelenverdeling INTERREG IV A Wordt voor kennisgeving aangenomen.
12:
Administratieve lasten INTERREG IV A Wordt voor kennisgeving aangenomen.
13:
INTERREG IV A majeure projecten a) Algemeen b) Project „Telemedicine and Personalized Care“ c) Overige projecten Wordt voor kennisgeving aangenomen.
14:
Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Netwerk Europese Werkplaatsen” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
15:
Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Haalbaarheidsstudie voor een gecombineerde Biogas + Ethanol - productie” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
16:
Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Grensoverschrijdend beroepsgoederenverkeer” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
17:
Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Interculturele competentie Politiesamenwerking” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
18:
INTERREG IV A-project “Horsemanagement” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
19:
Resoluties CDA/CDU-fractie
5
Wordt voor kennisgeving aangenomen. 20:
Vergaderschema 2011 Wordt voor kennisgeving aangenomen.
21:
Agenda voor de vergadering van de EUREGIO-raad d.d. 29 oktober 2010 in Denekamp Voor de Euregioraad zal de Nederlands majoor-generaal De Jonge uitgenodigd worden, die in Munster gezeten heeft, om over zijn ervaringen in Afghanistan te vertellen. In Münster zit namelijk het German/Netherlands Corps dat een multinationaal hoofdkwartier vormt waar 12 nationaliteiten in samenwerken. Het hoofdkwartier is een van NAVO´s snel inzetbare hoofdkwartieren en kan zich, na politieke besluitvorming, binnen 20 tot 30 dagen volledig ontplooien, zowel binnen als buiten het NAVO-verdragsgebied. Voor Nederland biedt het legerkorps eveneens de mogelijkheid om eenheden op brigadeniveau te trainen en vele Nederlandse militairen in alle rangen op te leiden voor het internationale operationele niveau. In 2003 werd het multinationaal hoofdkwartier voor het eerst in zijn nieuwe rol als NATO HQ uitgezonden naar Afghanistan. Daar leidde het de International Security Assistance Force (ISAF). De agenda wordt voor kennisgeving aangenomen.
5 Mozercommissie De heer Van Winsen licht de agenda toe van de vergadering van de Mozercommissie op 24 september 2010. Daarin is ondermeer conform geadviseerd over de subsidieaanvragen van de Gemeente Coevorden „Tot hier en nu verder“, de INTERREG-IVA People-to-People Projecten “Band movies”, “Euregio Journaal – Radio zonder grenzen” en het project “Grensoverschrijdende sportsteunpunten”. 6. Presentatie project Sustainable Urban Fringes (SURF; mr. drs. R.C. Oldejans) Voor de presentatie wordt verwezen naar bijgaande sheets. De heer Oldejans gaat in op de inhoud van het project, maar ook op de praktijk van het uitvoeren van een Europees project. Naar aanleiding van de presentatie vraagt de heer Fens of ook het MBO betrokken is. De heer Oldejans zegt dat dit zeker het geval is en verwijst naar bijvoorbeeld het project Groene Poort. De Groene Poort is een integraal project van de provincie Overijssel en gemeente Borne en heeft tot doel om het buitengebied van Borne te ontwikkelen als een groene long in het stedelijk netwerk van Netwerkstad Twente en als groene verbinding tussen Noordoost en Zuidwest Twente. Het AOC en ROC zijn daarbij betrokken/ hebben belangstelling getoond. De heer Backhuijs vraagt of er ook verbindingen gemaakt worden met andere gemeenten en andere thema’s als voedsel. De heer Oldejans zegt dat dit zeer wel mogelijk is. Hij vergelijkt het met een steen in de vijver. Eerst kleine kringen, die steeds groter worden. Dit is nu het interessante van het uitvoeren van Europese projecten en daardoor gebruik te kunnen maken van netwerken en de mogelijkheid om wederzijdse ervaringen uit te wisselen. De voorzitter bedankt de heer Oldejans voor zijn enthousiaste en inspirerende bijdrage. 7. Overige internationale zaken Regio Twente/Netwerkstad De voorzitter deelt mee dat ongeveer 120 deelnemers uit Twente en de rest van het Euregiogebied de Open Days zullen bezoeken. Hij zegt dat het een prima gelegenheid is om Twente en Euregio als innovatieve regio op de kaart te zetten. Tijdens de Open Days zullen de resultaten van het project DCNoise gepresenteerd worden. Twente is leadpartner van dit project, een project gericht op de demografische veranderingen in Europa en Twente de komende jaren. De resultaten van dit project op het gebied van arbeidsmarkt en innovatieve woonvormen komen in 2010 beschikbaar. Met een consortium van regio’s uit verschillende landen wordt een workshop georganiseerd binnen het thema co-operation. Ook zal de Regio Twente tijdens de Open Days in Brussel op de Meeting Place staan. Dit is een beurs in het gebouw van het Comité van de Regio’s waar de Regio Twente een stand heeft en informatie zal gegeven over DCNOISE, innovatieve ontwikkelingen en de regio zelf Ook zet de voorzitter de stand van zaken uiteen van de Internationale Agenda van Twente. Op dit moment financieren de netwerkstad-gemeenten deze agenda. Ook zullen enkele andere gemeenten als Haaksbergen en Hof van Twente aanhaken. Ook zal de oriëntatie gaan
6
verschillen. Binnenkort zal de vernieuwde agenda vastgesteld worden. 8. Rondvraag Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. De voorzitter sluit de vergadering. i
Het verschil in bijdrage tussen Duitse en Nederlandse leden heeft de volgende historische redenen: 1. 2. De financiering van de Mozer-commissie was gebaseerd op bijdragen van de Bundesländer en de provincies. Op dit moment geeft Gelderland een rechtstreekse bijdrage. Toen de provincie Overijssel jaren geleden met de subsidies stopte, hebben de bestuurders gezegd, dat de ontbrekende middelen door de Nederlandse gemeenten worden betaald. N.B. ook de Gelderse gemeenten betalen mee voor de ontbrekende middelen uit Overijssel. Dat gebeurde in de jaren negentig tijdens het tijdvak waarin Wim van Geffen secretaris van de EUREGIO was. 3. Het gebouw: de Duitse leden hebben toen een “Sonderbeitrag” betaalt, omdat ze geen afschrijvingen kennen. In Nederland is dit gefinancierd door extra lidmaatschapsbijdragen. 4. 2/3 van ons gebied en inwoners ligt in Duitsland, maar wij hebben het principe van pariteit. De lidmaatschapsbijdragen zijn berekend per inwoner, 2/3 van die baten komen structureel van de Duitse leden, maar de verhoogde Nederlandse lidmaatschapsbijdrage maakt het verschil iets kleiner. 5. Per persoon of fte zijn de kosten van een ambtenaar in dienst van de Regio Twente duurder dan die van de Duitse collega. Aan Nederlandse zijde wordt iets meer betaald voor compensatie van dat nadeel, dat de EUREGIO heeft als de EUREGIO mensen in dienst neemt/heeft met die achtergrond. Goedkoper zou zijn geen ambtenaren vanuit Regio Twente richting de EUREGIO detacheren. Het betreft 8 collega´s, en in ons DB is afgesproken dat wij via de Regio Twente geen mensen meer in dienst nemen. Dat gebeurt hier nu via een eigen stichting. Op dit moment zijn er 6 mensen in een dergelijk dienstverband.
