Verslag Commissie Grens Twente d.d. 23 mei 2012 te Hengelo (Ov.) Aanwezig/afwezig: zie bijgaande presentielijst
1 Opening en vaststelling agenda De voorzitter opent de vergadering. 2 Verslag Commissie Grens Twente d.d. 15 februari 2012 Het verslag wordt conform vastgesteld. 3 Ingekomen stukken en mededelingen a. Deutschland-Nederland, Magazine van het INTERREG programma, april 2012 De voorzitter wijst er op dat dit magazine een goed beeld geeft van wat er op het gebied van INTERREG in de grensregio speelt. Wordt voor kennisgeving aangenomen. b. Verkiezingsuitslagen in Duitsland Wordt voor kennisgeving aangenomen. c. Biomassakaart Wordt voor kennisgeving aangenomen. d. EU ministers van energie bereiken overeenstemming over Roadmap 2050 Wordt voor kennisgeving aangenomen. e. Seminar ‘De Euregio en de Europese crisis’ De heer Noppen deelt mee dat hij gisteren via de email op de hoogte is gebracht van het seminar ‘De EUREGIO en de Europese crisis’ dat op vrijdag 1 juni zal plaatsvinden. Geplande locatie is Hogeschool Windesheim te Zwolle. Belangrijkste onderdeel van dit seminar zal een paneldiscussie van 13.00 tot 14.30 uur zijn. Het seminar is in opdracht van het Europees Parlement, Voorlichtingsbureau Nederland. Voor dit seminar wordt nog een spreker vanuit de politiek gevraagd. Naast het thema de EUREGIO en de Europese crisis is er ook de stelling over EUREGIO, een subsidieslurper in gevaar of dé plek voor een herontdekking van Europa. De heer Krebs zegt dat reeds een spreker is gevonden in de persoon van de heer Baumeister, burgemeester van Coevorden en voorzitter Ems-Dollard Regio en lid van de EUREGIO Mozercommissie. f. Spoorlijn Hengelo-Bad Bentheim en grensoverschrijdende politiesamenwerking De voorzitter doet het voorstel om op de volgende vergadering kort in te gaan op de lijn Hengelo Bad Bentheim. En ook in te gaan op de vraag hoe de levensvatbaarheid daarvan er uitziet. Wordt er veel gebruik van gemaakt en hoe verhoudt die spoorlijn zich ten opzichte van de lijn Enschede Gronau. Betreffende het grensoverschrijdende politieteam komt er binnenkort een evaluatie. De heer Krebs zegt dat de samenwerking goed is. Aan Nederlandse zijde is de situatie wat complex gezien ook de financiering. Betrokkenheid is er van de zijde van de nationale overheid en de veiligheidsregio. De voorzitter zegt dat het goed is om ook dit onderwerp voor de eerstvolgende vergadering voor te bereiden. 4. Agenda Dagelijks Bestuur d.d. 31 mei 2012 Onderstaande agenda is besproken. 1: Opening en begroeting ----
2
2: Interim Directeur-Bestuurder De voorzitter zegt dat de directeur-bestuurder Harald Krebs binnenkort afscheid zal nemen. Voordat een nieuwe directeur-bestuurder aangesteld kan worden is het noodzakelijk voor de komende periode een interim directeur-bestuurder te benoemen. Dit is een taak van het Dagelijkse Bestuur (DB). Om deze reden ligt er het voorstel om de directeur-bestuurder ad interim te benoemen door het DB en dat te bevestigen in de EUREGIO-raad van 22 juni 2012. 3: Nieuwe Directeur-bestuurder a) Profiel en inschaling b) Advertentieprocedure en tijdsplanning c) Sollicitatieprocedure De voorzitter zegt dat er inmiddels een profiel is vastgesteld en dat er advertenties in ondermeer TCTubantia komen. Het profiel zal op de website van de EUREGIO in te zien zijn. Op een vraag van de heer Wolbers zegt de voorzitter dat ook in Duitse kranten geadverteerd wordt. Hij verwacht dat er eind dit jaar een nieuwe directeur benoemd zal zijn. In het profiel is ook opgenomen dat de directeur een visie heeft op Europa 2020, strategisch kan samenwerken over de grens en daarin nieuwe wegen zoektn. De commissie die zich met deze vacature bezig houdt bestaat ui de voorzitter van de EUREGIO, de heer Kai Zwicker (Landrat Borken), de heer Van Beem en de heer Kerckhaert. 4: Goedkeuring van het verslag van de vergadering van het Dagelijks Bestuur d.d. 23 februari 2012 Wordt voorkennisgeving aangenomen. 5: Mededelingen a) Interne startbijeenkomst INTERREG IV A-project “KlimaEnergie 2020” Wordt voorkennisgeving aangenomen. b) Opening Euregionaal Joods Documentatiecentrum Synagoge Enschede De voorzitter zegt dat op 2 mei 2012 de voorzitter EUREGIO, de heer Den Oudsten, burgemeester van Enschede en de heer Lewe, Oberbürgermeister Stadt Münster, de officiële opening verricht hebben van het Euregionaal Joods Documentatiecentrum (www.synagoge-enschede.nl) in de Synagoge in Enschede. Wordt voorkennisgeving aangenomen. c) Dag van de buurtaal De voorzitter zegt dat op 19 april 2012 in Nederland de Dag van de buurtaal plaatsvond, waarbij op vele plaatsen aandacht werd besteed aan de verbetering van de positie van de Duitse taal in Nederland (zie www.buurtaal.de en www.machmit.nl). Vanuit EUREGIO is hieraan aandacht besteed via de poëziewedstrijd, georganiseerd door de Mozer-commissie. De voorzitter zegt dat dit belangrijke initiatieven zijn voor het grensgebied. Wordt voorkennisgeving aangenomen. d) Nieuwe verkiezingen NRW en NL Wordt voor kennisgeving aangenomen. 6: Jaarrekening 2011 De heer Krebs zegt dat de goedkeurende accountantsverklaring aangeeft dat de jaarrekening een getrouw beeld laat zien van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2011 als van de activa en passiva per 31 december 2011. Aan de Algemene Ledenvergadering van de EUREGIO wordt via de Euregioraad voorgesteld: 1. De jaarrekening 2011 van EUREGIO vast te stellen. 2. Het negatieve resultaat over het jaar 2011 ad. € 55.733,- te ontrekken aan de Algemene reserve. 3. Een bedrag van € 77.458 te ontrekken uit de reserves van INTERREG en toe te voegen aan de Algemene reserves. 4. De accountantsverklaring wordt voor kennisgeving aangenomen. 5. Directeur-Bestuurder, Dagelijks Bestuur en EUREGIO-raad worden voor het financiële jaar 2011 gedechargeerd. De heer Wensing vraagt over het accountantsrapport of voor de toekomst de financiële risico’s voldoende in beeld zijn gebracht. Ook ziet hij dat het financieel weerstandsvermogen is afgenomen. De heer Krebs zegt dat het weerstandsvermogen hoger is dan gepland en ook niet boven de norm uitkomt. Wel is het structurele verlies groter dan gepland vanaf 2015. Een van de reden is vertraging in de vergoeding van majeure projecten. Het risico bijv. in het project Mechatronica is niet zo groot, namelijk 5% en dat uitgesmeerd over 5 jaren. Ook is op dit moment het project goed belegd met kleinere projecten en dat moet wel zo blijven. Vraag is ook of bijvoorbeeld de UT in de toekomst de risico’s wil nemen voor projecten. De heer Wolbers wijst op de passage in het accountantsrapport betreffende de interne organisatie, die niet op orde is. Het betreft de betalingsorganisatie waarover de accountant opmerkingen heeft gemaakt (het
3 ontbreken van invoercontroles en ongewenste functiecombinaties). De voorzitter zegt toe het voorstaande mee te nemen naar de DB vergadering. 7: Beleidsontwikkelingen en financiën – update april 2012 Bijgaande rapportage inzake de belangrijkste beleidsontwikkelingen (met evt. financiële gevolgen) van de laatste 4 maanden en het hierin opgenomen formatieplan en organigram worden voor kennisgeving aangenomen. 8: Wijziging statuten De voorzitter zegt dat in de statuten niet duidelijk wordt beschreven of een lid van de EUREGIO-Raad en/of het Dagelijks bestuur zijn zetel verliest op het moment dat deze in de aangesloten gemeente niet meer in zijn ambt werkzaam is of geen mandaat meer heeft. In Nederland wordt het als vanzelfsprekend gezien dat op dat moment zijn mandaat is beëindigd. Ook in de Duitse gemeentewet wordt hiervan uitgegaan. Daarnaast kent de Duitse gemeentewet het begrip "sachkundige Bürger", waarbij de raad ook een persoon die geen raadslid is, kan afvaardigen. Dit zijn publiekrechtelijke overwegingen. Voor het Dagelijks Bestuur is dit geregeld in art. 11, lid 2 van de statuten. Er ontbrak tot nu toe echter een dergelijke regeling voor de door de EUREGIO organen gekozen vertegenwoordigers zoals de voorzitter van de EUREGIO en de voorzitter van de EUREGIO-Mozer-Commissie. Zoals in 2010 al aan het bestuur is verduidelijkt, dienen de statuten op dit punt te worden aangepast, om rekening te houden met de Nederlandse verwachtingen. Als deze besluiten worden genomen, dan zal een en ander in de volgende Algemene Ledenvergadering van januari 2013 worden bekrachtigd en daarna in werking treden. Dit komt goed uit, aangezien in het jaar 2013 de voorzitters door het Dagelijks Bestuur en de EUREGIO-raad opnieuw verkozen moeten worden. De commissie kan met dit voorstel instemmen. 9: EUREGIO Mozer-commissie a) Bestuurlijk overleg Provincie Overijssel De voorzitter zegt dat de Mozercommissie zich met name richt op people to people contacten aan weerszijden van de grens. De heer Krebs zegt dat vooral de bekostiging en de verschillende opvattingen over de toekomst en doel deze commissie lastige zaak zijn. Hij zegt dat, in overleg met de voorzitter van de Mozercommissie, door voorzitter van EUREGIO een brief gezonden is aan de Commissaris van de Koningin van de provincie Overijssel om op korte termijn een bestuurlijk overleg rondom diverse thema’s te hebben, gelet op de diverse ontwikkelingen binnen Overijssel inzake het Mozer fonds als ook de rol en betrokkenheid van de provincie Overijssel inzake grensoverschrijdende samenwerking (en internationalisering). Ondertussen is van de zijde van de Commissaris van de Koningin in Overijssel een reactie ontvangen voor overleg rondom grensoverschrijdende samenwerking en internationalisering op 16 juli a.s. De resultaten hiervan worden afgewacht. In provincie Gelderland werd de Mozercommissie bekostigd uit de WMO. Dat gaat veranderen, namelijk gaan de Mozer activiteiten naar de portefeuille internationalisering. Echter daar liggen, volgens Co Verdaas (Gedeputeerde), andere prioriteiten. Vanuit NRW kan de bekostiging ook doorgang vinden, maar dan op andere wijze en dat geldt ook voor Niedersachsen. De heer Fens zegt dat hij sinds kort lid is van de Mozercommissie en op 14 mei een eerste vergadering in Münster heeft meegemaakt. Hij is over de sfeer en inzet van de leden van de commissie zeer te spreken. Ter vergadering heeft hij gezien dat de leden een verschillende insteek hadden. Als niet betrokkene bij de geschiedenis, is hem gebleken dat het probleem al langer speelt. Als hij naar het budget van deze commissie kijkt dan is het relatief zeer klein ten opzichte van de INTERREG c.a. budgetten. Gezien de grootte van het bedrag moet het z.i. toch mogelijk zijn om in een goed gesprek met betrokkenen hier uit te komen. De heer Jager zegt dat hij de Mozercommissie, zonder lid ervan te zijn, een aardige aparte commissie vindt. Een commissie die met enige eigenwijsheid zijn werk doet, maar heel veel burgers met kleine projecten bereikt en daarmee effectief is in grensoverschrijdende samenwerking. Door het uitreiken van cheques (bijdrage Mozercommissie) aan project deelnemers hoort hij hoezeer dit werk van de Mozercommissie wordt gewaardeerd. Ook de Wensing sluit zich hierbij aan en zegt dat het werk van de Mozercommissie voor de samenleving van belang is. De voorzitter zegt dat zijn ervaring met het uitreiken van cheques ook zeer positief is. Het is jammer dat het budget zo klein is. Naast de Länder en provincies dragen ook de gemeenten financieel bij aan de Mozercommissie.
4
b) Jubileumjaar / activiteiten De voorstellen hieromtrent liggen gevoelig. Hier wordt in het DB van de EUREGIO op worden teruggekomen. 10: Zichtbaarheid en ledenbinding EUREGIO De voorzitter geeft aan dat er vanuit de EUREGIO-raad kritische vragen gesteld worden omtrent de zichtbaarheid, rol en positie van EUREGIO. Dit betreft enerzijds de vraag op welke wijze EUREGIO als organisatie zichtbaar is en functioneert ten behoeve van de aangesloten gemeenten, alsmede het zich kunnen identificeren met de EUREGIO-werkzaamheden en anderzijds de vraag naar de kerntaken en prioritering bij EUREGIO wat betreft de diverse taken. Het feit dat de EUREGIO-raad in toenemende mate aandacht vraagt voor niet- INTERREG-thema’s en voor het zijn van “meer dan een geldverdelingsmachine”, is daarvan een duidelijk voorbeeld. Ook de regelmatig terugkerende vraag vanuit de aangesloten gemeenten naar nut en meerwaarde van EUREGIO en grensoverschrijdende samenwerking moet in deze context worden bezien. Steeds weer blijkt dat in de externe communicatie, zowel richting EUREGIOraad als aangesloten gemeenten, het duidelijk maken van het effect, nut en noodzaak van EUREGIO-werkzaamheden voor verbetering vatbaar is dan wel te zorgen dat de waarneming bij betrokken doelgroepen toeneemt. Hij zegt dat daarbij ook de vraag aan de orde is met welke soort van taken en werkzaamheden van de EUREGIO politiek en bestuur zich identificeren wil en kan. Om meer inzicht te verkrijgen in deze vraagstelling zal als concrete (eerste) stap hiertoe een gespreksnotitie / vragenlijst worden opgesteld op basis waarvan met een beperkt aantal (tiental) geselecteerde personen uit het EUREGIO-gebied gesprekken zullen worden gevoerd. De informatie die daaruit naar voren komt wordt samengevat in een document dat de verdere basis zal bieden voor het ontwikkelen van de imagostrategie EUREGIO alsmede voorstellen zal bevatten inzake concrete activiteiten met verbeterpunten. De resultaten van deze gesprekken met conclusies zullen worden voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur en van daaruit hun weg vinden richting pers- en communicatiebeleid en ledenbinding. Eventueel vloeit er indirect ook een aanzet uit voort inzake prioritering van de diverse beleidsvelden en activiteiten binnen EUREGIO. Overigens zal dit laatste onderwerp ook worden aangepakt in het kader van de verdere omzetting van de EUREGIO 2020 strategie. De voorzitter merkt ook op dat het van belang is een “ambassadeursnetwerk” te maken. De commissie Grens kan met deze visie en aanpak instemmen en ziet de voorstellen in de najaarsvergadering tegemoet. 11: Grensoverschrijdende arbeidsmarktmobiliteit / TOP 10 “Grenznetz” In het kader van het project Burgeradvisering voert de EUREGIO onderzoek uit rond (nieuwe) hindernissen die op grond van (nieuwe) wet- of regelgeving voor grenspendelaars kunnen ontstaan. Daarvoor worden jaarlijks één of meer thematische bijeenkomst(en) georganiseerd waarbij deskundigen van de verschillende betrokken instanties voorstellen uitwerken voor mogelijke oplossingen van problemen. De belangrijkste inzichten worden in de vorm van een zgn. “TOP 10” gepubliceerd. Deze geactualiseerde lijst van voorjaar van 2012 wordt voor kennisgeving aangenomen. 12: Grensoverschrijdend toerisme - stand van zaken De uitbreiding van het INTERREG IV A-project “Toerisme Marketing Grensregio” is onlangs in de INTERREG IV A-Stuurgroep goedgekeurd, waardoor het project nu een looptijd kent tot medio 2014 en er diverse nieuwe partners deelnemen in het project (de 4 Nederlandse RBT’s als ook Emsland). Daarbij is deze uitbreiding goedgekeurd onder een aantal voorwaarden, inhoudende o.a. het bereiken van de nodige overeenstemming met de 4 RBT’s wat betreft rol en taakverdeling met financiën alsmede toekomstige thema’s en verdere ontwikkelingen in het project. Vooral bij de Nederlandse provincies is het een langdurig traject geweest voordat in Zwolle en Arnhem “groen licht” werd gegeven voor dit project. Zo hebben de 4 RBT’s wat betreft het concept van de “Grensoverschrijdende Toerismestudie” kritische opmerkingen geplaatst inzake de toekomstige positionering en versterking van het grensoverschrijdend toerismebureau zoals dat nu bij EUREGIO ter uitvoering van het huidige INTERREG IV Aproject is ondergebracht. Hierover zal met de RBT’s verder worden gesproken en heeft ertoe geleid dat de toerismestudie wat betreft externe bekendmaking voorlopig is aangehouden. Daarnaast is ter versterking van het project en omzetting van de marketingactiviteiten overleg gevoerd met het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (NBTC), hetgeen erin heeft geresulteerd dat ook het NBTC in de toekomst als projectpartner zal gaan optreden; tevens lopen er gesprekken met de KvK’s / IHK’s en het Recreatieschap Drenthe inzake mogelijke verregaande samenwerking. De uitbreiding van de samenwerking met deze partners als ook de deelname van het NBTC leidt ertoe dat de financiële vooruitzichten wat betreft refinanciering van het eigen aandeel van de EUREGIO als goed zijn te
5 beschouwen. De commissie neemt dit ter kennisname aan. 13: Oost-west verkeerscorridor / TENT-T Dit agendapunt wordt ter kennisgeving aangenomen. 14: Rol EUREGIO inzake informatieverstrekking rond Europese subsidieprogramma’s Wordt voor kennisgeving aangenomen. 15: INTERREG V Wordt voor kennisgeving aangenomen 16: Middelenreservering INTERREG IV A Wordt voor kennisgeving aangenomen. 17: Stand van zaken projectaanvraag “Europe for citizens” De heer Krebs zegt dat hiervoor een ander stuk komt. 18: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Bruggen bouwen naar Europa” Wordt voor kennisgeving aangenomen. Bij dit agendapunt overlegt de heer Hoekstra een persmededeling over de Oranje fietsroute waaraan de EUREGIO toestemming heeft verleend. Hij ligt het project toe. De Oranjeroute is bekend als een autoroute van circa 2.400 km tussen Oranjesteden in Duitsland en Nederland, een initiatief van het Duits Verkeersbureau in Nederland. Daarnaast komt er nu ook een Oranjefietsroute. Dit project wordt gerealiseerd dankzij het grensoverschrijdend subsidieprogramma ‘Deutschland-Nederland’ voor het People-to-People-project ‘Oranjefietsroute’. De fietsroute is een meerdaagse thematische route tussen Apeldoorn, Diepenheim, Bad Bentheim en Lingen waarin allerlei informatie over het Huis van Oranje wordt verwerkt. In 2013 wordt de route opgeleverd, dit is het jaar waarin het 200-jarig bestaan van het Koninkrijk der Nederlanden wordt gevierd. Via een ontdekkingstocht door het Euregiogebied kan men de geschiedenis van het Nederlandse Koningshuis ervaren. De route wordt bewegwijzerd en heeft een lengte van ongeveer 200 kilometer tussen de vier Oranjesteden die een historische band hebben met het koningshuis. Onderweg worden informatiepanelen opgesteld, komen er palen met audio-informatie en er worden apps ontwikkeld om informatie uit te wisselen. De fietsroute zorgt voor een versterking van het cultuurtoerisme en bevordert de betrokkenheid van het toeristisch recreatief bedrijfsleven en netwerkvorming in het toerisme. Ook is het een impuls voor de lokale economie. Een bezoek aan kastelen en musea behoort tot de mogelijkheden. Er worden speciale producten verkocht en overnachtingadressen in de route opgenomen. Het openbaar vervoer zorgt voor een regionale treinverbinding tussen Apeldoorn en Lingen. Het project wordt in het kader van het INTERREG IV A programma Deutschland-Nederland medegefinancierd door het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en verder door bijdragen van de Provincie Overijssel, Gemeente Apeldoorn, Gemeente Brummen, Gemeente Hof van Twente, Stadt Bad Bentheim en Lingen Wirtschaft und Tourismus. Het project wordt begeleid door het programmamanagement bij de EUREGIO in Gronau. De commissie vindt dit een goed initiatief. 19: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Reuringfestival” Wordt voor kennisgeving aangenomen. 20: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Promo Rock & Pop” Wordt voor kennisgeving aangenomen. 21: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Art Brut Biennale” Wordt voor kennisgeving aangenomen. 22: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “HeARTTwente” Wordt voor kennisgeving aangenomen. 23: Goedkeuring INTERREG IV A-People-to-People-project “Haalbaarheidsstudie openbaar vervoer per spoor Achterhoek-Münsterland” Wordt voor kennisgeving aangenomen. 24: Goedkeuring van het INTERREG IV A-kleinproject binnen prioriteit 1 Grensoverschrijdende voorzieningen in de EUREGIO” Wordt voor kennisgeving aangenomen.
6
25: Concept-agenda voor de vergadering van de EUREGIOraad d.d. 22 juni 2012 in Osnabrück Wordt voor kennisgeving aangenomen. 26: Rondvraag ---
5. Mozercommissie Bijgevoegd is de agenda van de Mozercommissie van 14 mei 2012 en het verslag van de Mozercommissie d.d. 13 februari 2012. De heer Fens zegt dat hij voor het eerst bij de Mozercommissie geweest is en dat het hem goed bevallen is. De commissie bestaat uit bevlogen mensen. Inmiddels heeft er ook een uitwisseling met de school waar hij werkt plaatsgevonden en dat was mede door de EUREGIO goed georganiseerd. EUREGIO en in het bijzonder de Mozercommissie complimenteert hij daar voor. 6. Overige internationale zaken Regio Twente/Netwerkstad De voorzitter zegt naar aanleiding van het Bericht Brussel dat hij bij de bijeenkomst begin mei geweest is toen er 1000 studenten uit heel Europa neerstreken op de campus van de Universiteit Twente. De studenten zijn lid van AEGEE, wat staat voor ‘Association des États Généraux des Étudiants de l’Europe’, een Europese Studentenvereniging. Hij vond het een zeer inspirerende bijeenkomst. Voor het overige wordt het Bericht Brussel 2012-1 voor kennisgeving aangenomen. 7. Rondvraag De heer Krebs zegt dat dit de laatste keer is dat hij de commissie bezoekt. Hij heeft dit met plezier gedaan. Er waren ook moeilijke tijden als met de luchthaven, maar het intercultureel leren heeft hem altijd zeer aangesproken. Voor hem was het nu een ‘time to change’. De voorzitter bedankt de heer Krebs voor zijn inbreng in de commissie en wenst hem alle goeds voor de toekomst. Tenslotte sluit de voorzitter de vergadering.
