05-05-2010
15:56
Pagina 23
Afscheid
van de basisschool
Dag school ik schuif de stoel
praktisch
p.22-27 edu3-10
De kinderen groeien er naartoe:
het einde van de basisschool.Je ziet ze een aanloopje nemen om de sprong te kunnen wagen.
onder de tafel en ik ga
'De' musical vindt menigeen zonde van de leertijd. Maar wie zegt, dat je die ook niet in kunt zetten om andere 'einddoelen' te bereiken? Zie p. 24
Asmae (11),
De Rodeloperschool
Amsterdam
'Dankjewel!'
Dat is een mooie manier van afscheid nemen, en het goede moment om stil te staan bij alles wat er het afgelopen jaar of de afgelopen jaren gebeurd is.
Nu slaat voor 't laatst de
Hoe bewaar je alle mooie herinneringen?
grote schooldeur dicht,
in een herinneringendoosje…
en kijk, daar gaan ze: blij en
Buiten op een muur, of binnen
Wat geef je ze mee?
doelgericht Hoe leerkrachten
hun positieve herinneringen aan hun leerlingen meegeven.
een toekomst met veel heimwee tegemoet. Willem Wilmink
e du c a r e
3/2010 [ pagina 23 ]
p.22-27 edu3-10
05-05-2010
15:56
Pagina 24
Het laatste kampvuur Zo'n laatste tijd op de basisschool is spannend. Alle bekende gezichten gaan verdwijnen en maar enkele kinderen zul je na de vakantie terugzien. Dat is een mooi moment voor een terugblik. Daarbij horen herinneringen, verhalen en natuurlijk zingen we alle oude liedjes nog een keer. Weet je nog wat jullie zongen bij meester Pim? En hoe juf Erna vast bleef zitten in het klimrek? En wat is er mooier dan herinneringen ophalen bij het kampvuur? Misschien is er ergens een plekje in de schooltuin en wie weet, mag je een keer een nachtje op school blijven slapen!
Afscheidsplakboek Geef de kinderen als afscheidscadeau een afscheidsplakboek. Geef het wel op tijd, want er moeten nog allerlei herinneringen in verzameld worden. Het kan een dagboek worden van de laatste maanden, een poëzie-album met plaatjes en gedichtjes van je dierbaren of een opslagmogelijkheid voor je verzameling herinneringen zoals toegangskaartjes, etiketten van flesjes, gekke briefjes en tekeningetjes van je vrienden, en wat je er verder maar kwijt wilt. Je kunt er natuurlijk ook mee door de school voor een laatste woord (en een fotootje) van je lievelingsmeesters en -juffen!
Blijk van waardering Een lerares in Amerika vroeg haar leerlingen om aan elk kind uit de klas iets aardigs te schrijven. Ze plakte dat voor ieder op een vel papier, gaf dat terug en liet hen die opmerkingen lezen. Het was een groot succes. Jaren later overleed een van de jongens. Op de begrafenis las een zus de brief met de opmerkingen van zijn klasgenoten voor. Ze had het papier in de nalatenschap van haar broer gevonden. Na afloop pakte een van de oud-leerlingen zijn portemonnee uit zijn zak en haalde daar een opgevouwen, tot op de draad versleten vel papier tevoorschijn. Het was zijn 'blijk van waardering'. Een jonge vrouw zei: “Dat was de eerste keer dat ik voelde dat ik iets voor de anderen betekende.”
Afscheidsmuur Bij Het Praathuis in Culemborg maakten de ouders een afscheidmuur. Elk jaar krijgen de achtstejaars een workshop glazuren. De gemaakte tegeltjes worden in de muur verwerkt. Het resultaat is een Gaudi-achtige muur. Op deze wijze laten de kinderen een klein stukje van zichzelf achter, iets waarmee ze de school een beetje mooier maken dan hij was. En later, als ze met hun vriendje of vriendinnetje langs de muur komen kunnen ze hun steentje aanwijzen: “Kijk, hier zat ik op school!” Meelezen: A. Bon e.a., 'Mijn kind in groep 8' Thieme 2005.
Websites http://dagvandeleraar.kennisnet.nl
[ pagina 24 ] 3/2010
e du c a r e
p.22-27 edu3-10
05-05-2010
15:56
Pagina 25
100% UNIEK Manoli Martin-Camuñas geeft workshops voor achtstegroepers. Tijdens de workshop 100%UNIEK krijgen de kinderen spelenderwijs inzicht in hun unieke kwaliteiten en talenten. Manoli: “We starten met een verkenning van hun idolen en hun kenmerken. Zo leren ze dat zij net zo uniek zijn als hun idolen. We doen dat met spelletjes en activiteiten, zoals: • Bragging (opscheppen): in tweetallen mogen ze opscheppen over iets waar ze trots op zijn. • Reclamezuil: Op post-its schrijven de kinderen positieve kenmerken van elkaar en zichzelf en plakken die op elkaar. Aan het eind is ieder kind volgeplakt met positieve kreten over zichzelf. • Spokenjacht: Wat zegt jouw spook en hoe ziet het eruit? Wanneer zegt hij het en hoe ga je ermee om? Dit wordt in tweetallen gedaan en later groepsgewijs besproken, met tips & trucs. • Reclameposter/trotsposter: Met plaatjes, post-it en tekeningen maakt ieder kind een poster. Zo hebben ze een herinnering aan dit project en een ruggensteun voor straks. En er wordt gepraat over de manieren waarop ze hun kwaliteiten en unieke kanten in kunnen zetten op de middelbare school
De kinderen gaan giechelend, maar positief geladen naar huis. Kom maar op, middelbare school!” www.manoli.nl
Zet je beste beentje voor
OK! geeft rust
Een andere manier van afscheid nemen én elkaar leren kennen, is met elkaar werken aan een eindpresentatie. Dit kan een musical of een toneelstuk zijn, maar ook een expositie van eigen werkstukken over een zelfgekozen onderwerp. Een goede presentatie zorgt naast individuele aandacht ook voor 'team-spirit', het idee dat je er met elkaar iets heel moois van maakt. Iedereen mag schitteren, dus voor iedereen moet een rol of plekje geregeld worden. Twaalfjarigen zijn ook al behoorlijk zelfstandig, laat het ze ook maar lekker zelf uitvinden! Er zijn veel musicals te koop, maar iets wat echt met een eigen groep gemaakt is geeft veel meer het eigene van juist deze groep weer. Naast drama- en zangkunst kan ook het ontwerpen van decors en kleding onvermoede talenten voor het licht laten komen. www.verkeerdebeentje.nl www.musical.pagina.nl
In de spannende tijd van afscheid nemen en een onbekende toekomst tegemoet gaan hebben kinderen geruststelling nodig. Tijdens de voorbereidingen van de musical kan onderlinge kindermassage (OK!) goed worden ingepast. Een voorbeeld? Stel dat er in de musical een koning opkomt, maar de lakeien zijn tijdens het wachten gaan voetballen. Als de heraut de komst van de koning aankondigt springen de lakeien in het gelid, kloppen zichzelf af, kloppen dan de rug van de lakei naast zich af, springen tegelijk een halve slag om en kloppen de andere helft van elkaars rug af. Daarna doen ze een stap achteruit en laten de koning erdoor. Als je dat synchroon doet ziet het er prachtig uit. Door steeds dezelfde beweging te oefenen leren kinderen elkaar een rugmassage te geven en te letten op elkaars wensen. En dat helpt meteen al om de zenuwen voor het optreden een beetje te dimmen. Meer ideeën voor OK! in: Marijke Sluijter, 'Aanraken een levensbehoefte'; SWP en op de website www.aanrakeneenlevensbehoefte.nl.
e du c a r e
3/2010 [ pagina 25 ]
p.22-27 edu3-10
05-05-2010
15:56
Pagina 26
Hoeveel? Tellen is voor veel kinderen een manier om grip op de wereld te houden als door de vele veranderingen en onzekerheden de emoties hoog zitten. In de laatste weken zijn deze kinderen vast wel te porren voor het bijhouden van de statistieken die in groot formaat aan de muur hangen. Inventariseer eerst de vragen die ze hebben. Hoeveel kinderen gaan naar de diverse scholen? Waar gaan de meeste meisjes heen, waar de meeste jongens? Blijven vriendjes bij elkaar? Hoeveel wel, hoeveel niet? Hoeveel leraren krijg je in de brugklas? Hoeveel leraren zijn dat samen als we alle scholen bij elkaar tellen? Hoeveel…?
Hoe zou school zijn in Malawi?
Afscheid nemen is dankjewel zeggen Hang alle klassenfoto's nog eens aan de muur en kijk terug naar de afgelopen jaren. Wat was fijn? Wie was lief voor je? Deed iemand iets extra's voor je? Waar zou je dankjewel voor willen zeggen? Welke juf, meester of conciërge heeft een plekje in je hart? Ook als het allemaal niet zo vlot en gladjes ging, is dankjewel op zijn plaats: ook van tegenslagen kun je veel leren. In dankbaarheid terugdenken aan al die jaren, al die ervaringen en al die leer-momenten maakt je hart sterk. Zo kun je echt terugkijken op een periode en vooral de mooie herinneringen daaraan koesteren.
Kinderen in groep acht zijn natuurlijk niet alleen met zichzelf en hun eigen school bezig. Via een project van de Stichting Kids Moving the World kunnen zij zich bewust worden van hoe het met andere kinderen op de wereld gaat. Dat het niet zo gewoon is om met een ontbijt achter je kiezen naar school te gaan, of dat er genoeg potloden zijn om te leren schrijven. Game Guide geeft hier een gastles over, en de kinderen kunnen zelf aan de slag met een interactief bordspel of een leskist. Samen met kinderen in Malawi - een heel arm Afrikaans land - proberen Nederlandse schoolkinderen een lange slinger van wenspoppetjes te maken. Er zijn al 300.000 leerlingen die meedoen (niet alleen achtstegroepers overigens). Het streven is om een slinger van 25.000 wenspoppetjes te maken. www.kidsmovingtheworld.com
Dag juf! Ook de juf of meester die met de klas meegegroeid is, zal vast wel eens een traantje wegpinken. Op sommige scholen blijft de leerkracht alle jaren bij dezelfde klas, op andere drie jaar, en zelfs als het je alleen maar groep 8 had, kan het gevoel van de kroon op het werk veel voldoening geven. Stilstaan bij hoe de kinderen binnenkwamen en hoe ze nu geworden zijn is een goed moment voor reflectie. Voor ieder kind iets écht persoonlijks bedenken is een doordringend moment van afscheid nemen. Op vrijescholen is het de gewoonte dat de leerkracht een gedicht of een spreuk opzoekt die precies past bij het kind zoals zij het heeft beleefd. Zoiets doen kost tijd, maar in die tijd neem je je jezelf, je vak én de kinderen waar je afscheid van neemt serieus. Meelezen: E. Hageman, 'Een beslissend jaar; vier seizoenen in groep 8' Spectrum 2004.
Volgende nummer! Eet! En verbind je met de aarde
[ pagina 26 ] 3/2010
Tekst: Adriënne Baars, Manoli Martin-Camuñas, Marijke Sluijter Foto's: Adriënne Baars; Michel Linthorst; Manoli Martin-Camuñas; Henriëtte Scheiuit; Paulien Borst
e du c a r e
Dit katern kreeg je van Educare! Educare is een tijdschrift over opvoeden en onderwijzen vanuit verbondenheid. Het wordt uitgegeven door Stichting Universele Opvoeding en verschijnt 5x per jaar. Ieder nummer bevat een uitneembaar katern met praktische oefeningen en informatie die je thuis en/of in de klas kunt uitvoeren. Wanneer je op de hoogte wilt blijven van nieuws over opvoeding en onderwijs in verbondenheid, dan kun je je inschrijven op onze digitale nieuwsbrief. We sturen je dan ook bericht wanneer de nieuwe Educare (het tijdschrift) uitkomt. We gebruiken de nieuwsbrief tevens voor nieuws wat niet in het tijdschrift gedrukt kon worden en om je op de hoogte te houden van ontwikkelingen op onze websites. Schrijf je nu in op de nieuwsbrief en ontvang direct 6 Educare katernen (pdf):
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Leren met Hart Focus Schatgraven in jezelf Verrassend tekenen Opgroeien in verbondenheid Leren kun je leren De rol van spiegelneuronen
Je vindt het inschrijfformulier op onze homepage op www.educare.nl Op onze website kun je ook een abonnement afsluiten op het tijdschrift zelf of ter kennismaking een proefnummer aanvragen. De websites van Stichting Universele Opvoeding: www.educare.nl – alles over het tijdschrift Educare www.opvoedingsboek.nl – wekelijks een boekbespreking... www.opgroeieninverbondenheid.nl – wekelijks een praktische tip... opvoedingenonderwijs.ning.com – digitale ontmoetingsplaats voor leden Copyrights van alle teksten en foto’s in deze pdf berusten bij Stichting Universele Opvoeding en de respectievelijke auteurs en fotografen. Je mag er niets uit kopiëren zonder hier vooraf toestemming voor te vragen. Je mag wèl deze pdf in zijn geheel doorgeven aan vrienden en/of collega’s van wie je denkt dat ze belangstelling hebben voor de inhoud ervan. St. Universele Opvoeding – Hendrik Marsmanweg 16 – 4103 WS Culemborg –
[email protected]
