Adviesdienst VeÍkeeÍ en VêrvoeÍ. Monitoring. In-Car syst RDS-T. 6 juni 2OO5

Adviesdienst VeÍkeeÍ en VêrvoeÍ

Monitoring In-Car syst RDS-T

6 juni 2OO5

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Rijkswaterst aat

Monitoring ln-Car systemen RDS-TMC in Nederland

6 juni 2005

In deze rapportage wordt een beeld geschetst van de marktontwikkeling op het gebied van navigatiesystemen en RDS-TMC van de afgelopen jaren, beschrijft zij de factoren die hieraan een (positieve of negatieve) bijdrage hebben geleverd en geeft zij adviezen voor de toekomst. De advíezen hebben betrekking op de organisatie rondom het huidige RDS-TMC en de toekomstige implementatie van digitale radio (DAB).

lolofon Uitgegeven door: Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer

lnformatie: Telefoon: Fax:

lr. W.J.J.P. Schouten (010) 282 5886 (010) 282 5842

Uitgevoerd door:

ACV Adviseurs in mobiliteit (lr. W.P.B, Broeders. ing E. Verschoor, ing. l. de Bruijn)

Opmaak:

ACV Adviseurs in mobiliteít

Datum:

6 juli 2OO5

Definitief

Monitoring In-Car systemen

Inhoudsopgave

1. 1.1 1.2 1.3

lnleiding 7 Aanleiding 7 Doelstelling 8 Leeswijzer 9

2. 2.1 2.2

De komst van RDS-TMC en dynamische navigatie 11 Wat is RDS-TMC 11 Ontwikkeling systemen 12 2.2.1. Radio-ontvangers 12 2.2.2. ln-carnavigatiesystemen 13 2.2.3. Mobiele navigatiesystemen 14 2.2.4. Overige verkeersinformatiesystemen 1 6 2.3 Marktintroductie 16 2.3.1. Ontwíkkeling TMC door Nederland en EU gestimuleerd 16

2.3.2. Beleidscontext 2.3.3. Conclusie 18

3. 3.1 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3.

3.2 3.3 3.3.1

.

1

7

TMC voor de consument 21 De aankoop van het systeem 21 Geïntroduceerd en weer verdwenen 21 Verkoop in-carnavigatiesystemen 22 Mobiele navigatiesystemen 25 Verkeersinformatíe 26 Kaartmateriaal en locatiedatabase 29 Kaartm ateriaal 29

3.3.2.

Locatiedatabase en TMC-events 30 Consumenteninformatie 30

4. 4.1

Toekomst en technologische ontwikkelingen 33 De toekomst van RDS-TMC 34 Regionalisering van de service 34 Detaileerdere informatie 34 Nieuwe kansen met digitale radio 35 Netwerk uitgerold en pusht van de industrie 35 DAB en verkeersinformatíe: DAB-TMC en DAB-TPEG 36

3.4

4.1.1.

.2. 4.2 4.1

4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. Resumé

DAB 37 UTMS 38

4.3

5. 5.1

Conclusies en aanbevelingen 39 TMC-ontvangers en kaartmateriaal 40 Succes van RDS-TMC-systemen 40

5.1.1. 5.1.2. Verkoopontwikkeling40 5.1.3. Wegenkaarten 41

5.2

5.2.1. 5.2.2.

5

RDS-TMC diensten 41 RDS-TMC verkeersinform atie 41 Regionale informatiesystemen 42


5.2.3.

Toekomst 42

Bijlage

A

A.1 A.2

Interviews 43 Geïnterviewden 43 Cesproken op TMC Showcase 43

Monitoring

In

-Car systemen

l.lnleiding

Sinds vele jaren wordt verkeersinformatie via de radio verspreid. Met de toenemende drukte op de wegen is het aantal verkeersmeldingen steeds verder toegenomen. Daarmee ook de tijdsbesteding aan de verkeersinformatie op de radio. Een nadeel van de gesproken radio verkeersinformatie is dat wanneer de luisteraar te laat inschakelt, hij

enige tijd verstoken blijft van verkeersinformatie.

Dit was de aanleiding voor diverse omroepen, overheden en de verkeersindustrie in Europa om te komen tot een vorm van digitale verkeersinformatie. Weggebruikers kunnen dan op ieder moment de voor hem of haar relevante verkeersinformatie opvragen en worden direct op de hoogte gesteld van nieuwe meldingen. Voor de overheid is deze ontwíkkeling interessant. De kwaliteit en actualiteit van radioverkeersinformatie zal hiermee stijgen en daarmee door de weggebruiker beter bruikbaar zijn om eventueel een alternatieve route

te kiezen. Dit plan is verder uitgewerkt en uiteindelijk is hieruit RDS-TMC ontstaan. Het bestaande Radio Data Systeem is uitgebreid met het zogenaamde. Traffic Message Channel. Hiermee is het mogelijk om aan de bestaande RDS-informatie gecodeerde verkeersinformatie toevoegen. Radio's met een RDS-TMC ontvanger kunnen dit dan weer omzetten in gesproken informatie. ln een latere fase zijn ook (incar) routenavigatiesystemen ontstaan d ie d ezelfde inform atie ku n nen gebruiken bij het plannen van de routes. Dit rapport beschrijft de ontwikkeling en opkomst van navigatiesystemen en RDS-TMC in Nederland, het huidige gebruik en geeft een doorkijk naar de toekomst van digitale informatie.

1.1

Aanleiding

Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft behoefte meer zicht te krijgen in de huidige status van In-Car navigatiesystemen in Nederland. Dit omdat het Ministerie de positieve effecten van met name dynamische routegeleiding-systemen erkent en de markt op verschillende wijzen heeft gestimuleerd. Ook is het Ministerie van Verkeer en Waterstaat actief betrokken geweest bij de ontwikkeling van RDS-TMC en de marktintroductie van een publieke service. De Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Ríjkswaterstaat is bijvoorbeeld betrokken geweest bij de totstandkoming van de protocollen, het uítvoeren van een grote veldtest en het stimuleríngsproject RIC (Realisatie ln Car). Tevens heeÍt Rijkswaterstaat de implementatie en exploitatie van een publieke RDSTMC service aanbesteed.

Mon itoring ln-Car systemen

Naast de eventuele positieve ínvloed op de doorstroming (verkeersmanagement) is door de overheid ook erkend dat effectíeve rerouting van het verkeer een positief effect kan hebben bij het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen door verkeer. Dit heeft geleidt tot het aanpassen van de "Uitvoeringsregeling belasting personenauto's en motorrijwielen 1992". De aanpassing hield in dat er vanaf 1 januari 2OO2 voor de aanschaf van een navigatiesysteem, voor op kentekenstelling, vrijstelling van BMP werd gegeven tot een maximum bedrag van €1 .7OO,-. De volgende definitie van navigatiesysteem werd hierbij gehanteerd: "Ebkbonisctr q@em datde bestruder\ên een m oOriJulg doorgeq>rcl<ert aarrwijzhgen en aanwJqjzhgen vb een diphy hbrn atb geeftorerde te rijlen roub riaareen rrern êvoren irgebnchrb bestem m hg, daaÈ jqjgebmk m al<end

rnn hetG bbalPosiEbnhg S1@m en datnbthrandm atb È ê ptognm t$ens hetrf,eri"

m

eren

Vanuit veiligheidsoverwegingen moest de apparatuur voor op kentekenstelling zijn ingebouwd en was het niet toegestaan tijdens het rijden het systeem te programmeren. Hierbij werd dus gesproken over "standaard" navigatie en dus over Navigatiesystemen op basis van actuele verkeersinformatie. Deze "BPM-korting" is in per 1 januari 2OO4 verlaagd tot €1 .25O,- en vervolgens per 1 januari 2005 volledig komen te vervallen. Aan de servicekant zijn er ook ontwikkelingen. Inmiddels zijn er ook twee private partijen actief met de levering van TMC-diensten via (private) radiozenders. Hiermee kan worden gesteld dat TMC de pilotfase is ontgroeid.

1.2

Doelstelling

ln de afgelopen jaren is het gebruík van TMC door het Rijk op meerdere manieren gestimuleerd. Wat de efÍecten van het stimuleringsbeleid zijn geweest is moeilijk vast te stellen. Het hoofddoel van dit onderzoek is dan ook het informeren over het verloop van de marktontwikkeling en introductie van de afgelopen jaren. Vanzelfsprekend kunnen hieruit lessen worden getrokken. Het doel van het in dit rapport beschreven onderzoek wordt in drie delen onderscheiden:

r

o

Het informeren over het gebruik en de verkoop van (navigatie)systemen met TMC in Nederland. Het beschrijven van de processen die een rol hebben gespeeld bij de marktintrod uctie en verkoopontwikkeling,

In het onderzoek dat door ACV Adviseurs in mobiliteit in opdracht van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat bevat drie centrale ond erzoeksvragen. . Wat is de huidige stand van zaken ín Nederland en hoe verhoudt deze zich tot de ons omringende landen?

Monitoring I n-Car systemen

Welke technische systemen ziin ontwikkeld en wat was de marktpotentie h iervan? Hoe zijn de systemen op de markt gebracht? Voor de beantwoording van deze onderzoeksvragen is een literatu u ronderzoek u itgevoerd. Er hebben interviews plaatsgevonden en het jaarlijkse TMC Showcase in Munchen is bezocht.

1.3

Leeswijzer

In hoofdstuk twee is de totstandkoming van de verschillende producten met RDS-TMC beschreven. Vanwege de directe relatie met navigatiesystemen met TMC is in dit hoofdstuk ook gekeken naar systemen zonder actuele verkeersinformatie. In het derde hoofdstuk wordt de markt beschreven. Hierin is de informatie te vinden over de verkoop van navigatiesystemen en de informatiediensten. Een doorkijk naar de toekomst van navigatie wordt in hoofdstuk 4 beschreven. In hoofdstuk 5 leest u de afsluitende conclusies en aanbevelingen. ln dit onderzoek is onderscheid gemaakt naar de levering van navigatiesystemen vanaf de fabriek, de inbouw achteraf en de losse systemen. De markt voor inbouw affabriek wordt ook wel aangeduid als de OEM-market (original equipment manufacturer). De latere inbouw wordt aangeduid als de after market. Daar deze begrippen redelijk ingeburgerd zijn in de Automotive Industrie, worden deze ook in deze rapportage gebruikt.

Monitoring ln-Car systemen

2.De komst van RDS-TMC en dynamische navigatie

In dit hoofdstuk wordt er een beschrijving gegeven van RDS-TMC en routenavigatiesystemen zoals die nu op de markt liggen en hoe deze ontwikkeling tot stand is gekomen.

2.1

Wat is RDS-TMC

RDS-TMC is een techníek, ontwikkeld eind jaren tachtig waarmee gecodeerde verkeersberichten als datastroom, via het FM signaal worden uitgezonden, Het signaal verstoort hierbij de audio uitzendingen niet en kan continu worden uitgezonden. In een centrale worden alle verkeersberichten volgens een vooraf afgesproken standaard gecodeerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een event-list (gebeurtenissen), een Location Database (beschrijving van het wegennet) en een coderingsprotocol Alert-C. Aan ontvangerszijde verloopt een omgekeerd proces, het decoderen waarbij de codes weer omgezet worden naar verkeersberichten. ln eerste instantie is het systeem bedacht als 'vervanger' van de gesproken verkeersinformatie waarbij de ontvanger een spraakmodule bevat waarmee de berichten in gesproken woord kunnen worden gepresenteerd. Als belangrijkste voordelen t.o.v. de traditionele verkeersinformatie kan worden genoemd . Beschikbaarheid, signaal is altijd in de lucht en dus niet afhankelijk van het moment waarop de omroep het radioprogramma :

. . r .

11

onderbreekt. Capaciteit, nieuwslezer heeft slechts beperkte tijd om de verkeersinformatie te presenteren en moet keuzes maken. Binnen RDS-TMC is voldoende capaciteit om alle landelijke verkeersinformatie uit te zenden. Selectiemogelijkheden, men kan vooraf aangeven welke informatie men wenst te horen (bijvoorbeeld alleen de route die men rijdt), Snelheid, zodra een bericht is ingevoerd duurt het slechts enkele minuten voordat de informatie bij de ontvanger bekend is, Taalonafhankelijkheid, er wordt gebruik gemaakt van Europese Standaarden hetgeen betekent dat men ook in het buitenland de verkeersinformatie in de eigen taal gepresenteerd krijgt,


Figuut 2.1 RDS-TMC in Europa (2004)

Zoals boven aangegeven, is een RDS-TMC service opgebouwd uit een aantal elementen. Deze elementen, zoals de TMC-locatie database, zendcapaciteit, d atatran sm issie, ontvanger (decoder), eventlist, etc. vallen vaak onder de 'verantwoordelijkheid' van verschillende partijen waaronder: Navigatie industrie, Om roep, Weggebru iker, Wegbeheerder, Serviceprovider, Kaartleveranciers etc. Het zwakste element of speler in de gehele keten bepaalt de uiteindelijke kwaliteit van de service als geheel. Interventie van overheid en zelfs de Europese Commissie bleek wenseliik om services in Europa te implementeren. Momenteel is RDS-TMC in een groot deel van Europa operationeel. In Nederland ziin momenteel de volgende services beschikbaar:

RWS- RADl TMC4U

Siemens en

Siemens en

ANWB ANWB

FM-zender

Publiek oÍ Commercieel*

SeÍvicepÍoviders

Publiek

Radio

Commerciee

Sky Radio

1

Veronica

ViaTMC

CommeÍcieel

Noordzee FM Radio 538 €lassic Ím

*Alle TMC-seÍvices (dus ook de commerciële) zi,n momenteel gratis toegankeliik en te gebruiken.

2.2

Ontwikkelingsystemen

Vanaf de komst van RDS-TMC zijn er diverse producten geweest die van de informatie gebruik maakten. De ene succesvoller dan de andere.

2,2.1.

io-ontvangers De eerste toepassing van RDS-TMC is ontstaan als aanvulling op de standaard radio. Deze radio's hebben het TMC-signaal kunnen ontvangen en decoderen, waarna het apparaat met de spraakmodule de gebruiker informeert. De ontvangen TMC-berichten zijn in de auto aÍgebeeld op het (kleine) RDS-scherm. De radio's zijn in de eerste fase met een zogenaamde losse TMC-box geleverd. De wegen netinfo rmatie (de zogenaamde locatied atabase) en de diverse TMC-codes zijn hierin Rad

opgeslagen.


Íig)ur 2.2 Autoradio met TMC-inÍormatie in display

Het voordeel van deze autoradio's is geweest dat de gebruiker op ieder gewenst moment de verkeersinform atie op heeft kunnen vragen en de nieuwe meldingen direct zijn gemeld. Tevens heeft de mogelijkheid bestaan om de radio-ontvanger in te stellen over welke wegen informatie gemeld moest worden. De gebruiker ontving hierdoor tegelijk minder ongewenste inÍormatie en actuelere relevante inÍormatie. De rad io -ontvangeÍs hebben ook de mogelijkheid geboden om de TMC informatie te verzenden naar andere systemen. Dit is de basis geweest voor de koppeling met de n avigatiesystemen.

2.2.2.

-caÍnavigatiesystemen De meeste Nederlanders zullen TMC, als de term iiberhaupt al een keer hebben gehoord, deze in verband brengen met n avigatiesystemen. De in -carnavigatiesystemen verschenen midden jaren negentig op de markt. In de beginfase werden de routeadviezen alleen gebaseerd op de gegevens over het wegennet zoals die op de CD waren opgeslagen. De systemen hielden bij de routeberekening nog geen rekening met de In

beschikbare verkee rsinf orm atie. Eind jaren negentig heeft er een omslag plaatsgevonden en zijn

navigatiesystemen op de markt gebracht die rekening hielden met de TMC informatie. De introductie van TMC-ontvangers met spraakmodule is geen direct succes gebleken. In plaats daarvan 'liftie' RDS-TMC mee met het succes van navigatiesysteme n. De koppeling tussen deze beide systemen maakte het in eerste instantie eenvoudiger voor de automobilist om de locaties van de files te herkennen (d.m.v. kaartjes) en maakte het vervolgens mogelijk de navigatiesystemen verder te ontwikkelen tot dynamisch route -geleid in gssystemen.

ln de meeste gevallen zijn deze systemen oP de markt gebracht met termen als dynamische ro utebereke n in g, met actuele verkeersinformatie. Wat de term RDS-TMC inhoudt is daardoor bij een groot deel van het publiek niet (goed) bekend.


Flguur 2.3 Navigatiesystemen al5 geïntegreerd onderdeel van het dashboard

Navigatiesystemen zijn in de eerste jaren vooral achteraf ingebouwd. De OEM-markt (Original Equipment ManuÍacturer) is aan het eind van de iaren negentig sterk ontwikkeld. Met deze ontwikkeling is er met de indeling van het dashboard ook rekening gehouden met een (verkeers)veilige inpassing van de navigatiesystemen ' De opkomst van de dynamische routenavigatiesystemen verschilt wezenlijk van de ontwikkeling van de rad io-ontvangers. Waar de radio's met name zijn ontwikkeld vanuit een wens van radiozenders en overheden, zijn de dynamische navigatiesystemen ontwikkeld vanuit een consumentenvraag. Dit laatste geldt zowel voor de OEMproducten, de aftermarkt en de PDA's (Personal DÍgital Assistant).

2.2.3,

Mobielenavigatiesystemen

Het verschil tussen de routeplanners voor het thuisgebruik (software voor op PC's of internet) en navigatiesystemen zijn de laatste jaren naar elkaar toe gegroeid. De PDA's met navigatief u nctie zijn hier een goed voorbeeld van. Meerdere partijen brengen soÍtware op de markt voor routenavigatie en voor PDA's. Door deze te leveren met GPSontvangers heeft de koper een compleet navigatiesysteem. Belangrijke succesÍactoren voor deze systemen zijn de lagere kosten, toegenomen technische mogelijkheden van de PDA's (opslagcapaciteit en rekensnelheid) en het verdwijnen van het stoorsignaal op het GPSsysteem (mei 2002').

'

http://home.hccnet.nl,/f .abbing/gps/gpsbody.html


FiguuÍ 2.4 Ve rkee

rs in

Ío rm

atie voor PDA's en

CSM's

À16 (Rin! Rotl Bredr - Êdlrrdem $,to.tr.ot oz,w

fiturren

k*oppunt

Ridder{<er{<-Noed

(419 *n

TeÈregreplein (A20) 5 km langrarm riilend

!

A2? utrrrht -

*lmrrr

lAm,n,otottzt tus:en ahit 34 Eemnes en áFit 32 Bilthovèn

À2o Hork ven Holhnd - Goude

De PDA's bepalen de positie op basis van het CPS-signaal en hebben beperkt de mogelijkheid zichzelÍ te corrigeren voor afwijkingen. Incarnavigatiesystemen kunnen dit wel, omdat zii naast de GSMontvanger informatie ontvangen over de afgelegde afstand en een ingebouwd kompas. In de eerste jaren is het niet mogelijk geweest om actuele verkeersinformatie op dergelijke systemen te ontvangen. Inmiddels kan dit wel. Twee technieken worden hiervoor toegepast. Ten eerste is dit mobiele telefonie. Via de CPRS-signaal en een Bluetoothverbind ing naar de PDA kunnen de systemen van TomTom (uitgezonderd de TomTom Go) en Route 65 actuele verkeersinÍormatie ontvangen. Het RDS-TMC signaal in de ether wordt hiervoor niet gebruikt, wel is de inÍormatie gecodeerd. Als belangrijkste reden om niet te kiezen voor RDS-TMC is geweest de slechte/moeilijke ontvangst kwaliteit van het TMC signaal in het voertuig genoemd waardoor een externe antenne noodzakelijk is. De tweede techniek is wel gebaseerd op TMC ontvangst. De Íirma Navicon brengt een Secombineerde 65M- en TMC-ontvanger op de markt. Deze is onder andere verwerkt in Engin, het systeem dat door de ANWB op de markt wordt gebracht.

Op basis van de toch veel als lastig ervaren bediening van de PDA is door de firma TomTom een eenvoudig te plaatsen, verwijderen en bedienen navigatiesysteem ontwikkeld, namelijk de TomTom Go. Deze PDA heeft echter geen koppeling met actuele verkeersinformatie. De laatste ontwikkeling op dit gebied is de introductie van de GSM's met navigatief unctie. Voor een aantal GSM's die gebruik maken van het bestu ringssysteem Symbian bestaat deze mogelijkheid al. Voor de nieuwe geneÍatie mobiele telefoons (SmartPhone) zal dit gemeengoed zijn. Zowel Route 66, TomTom en Engin zijn momenteel op deze markt actief. Al deze systemen kunnen actuele verkeersinformatie op basis van een CPRS-verbinding ontvangen en verwerken.

Monrtoíint ln-Car systemen

Overige veÍkeersinformatiesystemen

2.2.4.

In alle bovenstaande systemen is de RDS-TMC ontvangst gecombineerd met een andere Íunctionaliteit (radio of navigatie). Eveneens is er door de firma GNS een losse TMC-ontvangeÍs ontwikkeld. Deze TrafficScout (in Nederland op de markt gebracht onder de naam Filemelder) toont in een tekstdisplay de TMCmeldingen. Met een actuele verkooPprijs van rond de € 130 tot € 145 is dit een van de goedkoopste mogelijkheden om TMC-informatie te

2

ontvangen. Figuuí 2.5 Filemelder

2.3

Marktintroductie

2.3.1,

Ontwikkeling TMC door Nederland en EU gestimuleeÍd De Nederlandse overheid, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, heeÍt vanaÍ het begin veel interesse gehad in het RDS-TMC systeem, Vooral de snelheid, capaciteit en selectie mogelijkheden zijn voor Rijkswaterstaat de aanleiding geweest om actief een rol te spelen in de ontwikkeling van RDS-TMC. Op dat moment, eind jaren 80, is er nog geen sprake van private servicep roviders. Het uitgangspunt is in die periode dat Rijkswaterstaat zelf de dienstverlening zou gaan verzorgen. Ook de Europese Commissie ziet het belang en stimuleert verdere ontwikkelingen al sinds begin jaren '90 middels het ACCEPT project (DRIVE ll). Zowel de Europese industrie als overheden hebben actieÍ deelgenomen aan dit project. In Nederland is in dit kader een grootschalige praktijk proeÍ uitgevoerd waarbij zo'n 300 weggebruikers het systeem konden gebruiken, het Rijn-Corridor project. De belangrijkste doelstellin gen waren : . testen van het system - totale keten; . evalueren ge b ru ik; . inzicht verschaffen in de te verwachten eÍfecten verkeersveiligheid.

-

doorstroming,

Aan deze proef is actief deelgenomen door alle actoren w.o. NOB, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Philips Car Systems, ANWB. Philips heeft en behoeve van. deze proeÍ een ontvanger ontwikkeld die de TMC-berichten door middel van een spraakprocessor aan de bestuurder presenteerde. Ook Bosch-Blaupunkt heeft in die tijd een

'?

htto://www.nav-tec.com/ en htto://www.teledirekt.nl/


dergelijke ontvanger ontwikkeld die binnen de scope van ACCEPT ook in Nederland getest is.

ln navolging op Rijn-Corridor en het advies van de Europese Commissie aan de lidstaten om RDS-TMC te implementeren, is het Ministerie van verkeer en Waterstaat medio 1995 gestart met de aanbesteding van een publieke RDS-TMC dienst. Uitgangspunten en kaders zijn dan inmiddels gewijzigd, waarbij de taak voor de distributie van verkeersinformatie bij de markt (Serviceproviders) blijft en Rijkswaterstaat als wegbeheerder en de KLPD (verkeerspolitie) zich zouden richten op het inwinnen van verkeersgegevens. Het gecontracteerde TMC consortium NlKlTA, onder leiding van SIEMENS Nederland heeft als doel gehad om RDS-TMC te implementeren en in de looptijd van 3 jaar verder te ontwikkelen tot een commerciële service. Deze ontwikkeling is minder snel verlopen dan verwacht. Belangrijkste

redenen hiervoor zijn:

o . r .

consumentenproducten waren nog slechts beperkt beschikbaar en relatief kostbaar, onbekendheid van de service en de mogelijkheden bij de consument, kwaliteit van de informatie/service nog onvoldoende; business-Case rond verkeersinformatie was niet sluitend te krijgen.

Middels het RIC project (Realisatie In-Car, 1997), waarbij een vloot van 1.000 voertuigen uitgerust is met een in-carnavigatie /TMC systeem, heeft Rijkswaterstaat vervolgens actie ondernomen om de markt voor de RDS-TMC consumentenproducten te versnellen.

2.3.2.

Beleidscontext Van eind jaren '80 is gewerkt aan TMC. De rol die de overheid in deze periode heeft vervuld kan niet los worden gezien van diverse beleidsontwikkelingen. Op dit terrein zijn diverse verschuivingen opgestreden, waarmee de rol van de overheid gaandeweg veranderde. Het verstrekken van verkeersinformatie was eind jaren '80 nog een verantwoordelijkheid van het KLPD (toen nog AVD). Nog maar een beperkt gedeelte van de informatie werd geautomatiseerd ingewonnen. In de jaren '90 werd een groot gedeelte van hooÍdwegennet in de randstad voorzíen van verkeerssignalering en werd MoniCa geïntroduceerd. Rijkswaterstaat kreeg daardoor een toenemende rol bij de inwinnen van verkeersinformatie.

Onder ínvloed van de Beleidsnota Reisinformatie (1996) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat werden nieuwe richtíngen ingeslagen, die ook voor dit onderzoek van groot belang zijn. Met de komst Nota Reisinformatie werd onderwerp reisinformatie in het beleÍd van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat verankerd. In deze beleidsnota werd de keten inwinning, bewerking en distributie geïntroduceerd. De overheid zou zich concentreren op het inwinnen van informatie tot en bewerken en valideren van de informatíe. Voor

17


de bewerking en validatie werd gezamenlijk met het KLPD het Traffic Information Center Nederland (kortweg TIC-NL) opgericht'. Distributie van verkeersinformatie werd daarbij gezien als taak voor de markt, de (Value Added) Serviceproviders. De KLPD dat tot dan toe de radio verkeersinformatie verzorgde heeÍt deze taak toen ook beëindigd. Een beperkte bijstelling van deze taakverdelíng heeft in 2004

plaatsgevonden naar aanleiding van het advies van de Adviescommissie Gedragsregels Verkeersinformatie (ofwel Commissie Laan). In mei heeft de minister het advies van deze commissie aan de Tweedekamer aangeboden. In de begeleidende brief geeft zii aan het grootste gedeelte van de aanbeveling over te nemen. Voor dit onderzoek is vooral de instelling van een commissíe van belang die zich bezig gaat houden met de kwaliteit van de verkeersinformatie. Deze ingezette lijn wordt in de Nota Mobiliteit voortgezet. Het beleid gericht op het verkrijgen van betere reis- en verkeersinformatie en samenwerking met de marktpartijen. Deze blijven verantwoordelijk voor de distributie naar de eindgebruiker.

is

Accenten die in deze nota gelegd worden zijn multimodale informatie, het complementeren van de informatieketen van deur tot deur en het verhogen van de betrouwbaarheid.

2.3.3.

Conclusie zijn de ontwikkelingen als positief te beschouwen. De inspanningen van het ministerie om RDS-TMC in Nederland in een vroeg stadium als volwaardige service in Nederland te introduceren

Nu, begin

2OO5

heeft zijn vruchten afgeworpen. Geconcludeerd kan worden dat het Ministerie het initiatief heeft genomen, waardoor er een kwalitatief goede service is ontstaan. Echter de beperkte kwaliteit en beschikbaarheid van consumentenproducten heeft vertragend gewerkt. Afgelopen jaren is de voorsprong door andere landen ingelopen. De koppeling van RDS-TMC aan navigatie systemen heeft een en ander in een stroomversnelling gebracht. Het wordt inmiddels ervaren als de meest voordelige en praktische techniek om verkeersinformatie in de auto te krijgen.

Kwalitatief is de TMC-service in Nederland als één van de beste van Europa te beschouwen. Dit heeft met name te maken met het inwinnen van de verkeersinformatie op het hoofdwegennet. Vanwege de dichtheid van het meetnet kan er een hoog service-level gegarandeerd worden.

van het KLPD bij hetTlC, dat inmiddels onderdeel isvan het Verkeerscentrum Nederland is, geheel beëindigd.

'tn 2OO4 is de betrokkenheid


Figuuí 3.1 Klantcontacten en onderlinge relaties

+ Inwinning Wegbeireer der

delden

Dislribuïie

Bewerking

->

Lo

ndeliik enr'of

reg iorrnoI

Serviceprovider

ïlC

VCNL

<+ Auiomobie l-

Sysfeenr' leverctnti{,'r nov rgoíie -

+

r

nd

u

strie

Lond

+

tr+

+

lijke -

orgo n rscltle

(+

syslerÏÊfl

Afiermorkel

e

'uerkoop

+

deo ler)

Autodeoler

oí Delo ilho ndel

PDA

Ê:>

Softworelevero ncre r

+l

gsfrl

+

SoÍïworelevero ncier

Detoilhondel

I I I a I I I

êr-a

I I

telecorn-

providers/detoilhsndel

Hordworelevero ncier

Ë>

ciers (Novïech en Teleotlas

Autodealer

I I I

Koodleveron-

+

'-----v

I

-r\- aI I t I I t

buiten invloedsgebied

Mon itoring In-Car systemen

Abonnemenls

-

vornte n

Aulodeolers lnternef

a

I I

, binnen invloedsgebied

3.TMC voor de consument

Tussen het inwinnen van verkeersgegevens en het uiteindelijk gebruiken van verkeersinformatie zitten vele stappen. In dit hoofdstuk wordt aandacht geschonken aan de laatste stappen in dit proces. Namelijk de verkoop van systemen met RDS-TMC en de informatiediensten die gebruik maken van RDS-TMC. Het schema op de volgende pagina geeft de complexiteit van de keten rondom actuele verkeersinformatie. Vele partijen zíjn betrokken bij de totstandkoming van de navigatiesystemen en de verkeersinformatie. Het schema is een sterk vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Essentieel is het contact met de consument. In feite zijn er drie klantrelaties, die al dan niet bewust zo worden ervaren: r De éénmalige aankoop van het (navigatie)systeem; de klant schaft eenmalig een systeem aan bij de dealer of in de detaiÍhandel. De klant is afhankelijk van de kennis van de verkoper. r Het dagelijks inwinnen van actuele (TMC) verkeersinformatie; wanneer de klant een systeem heeft aangeschaft, ontstaat er de relatie tussen de klant en de serviceprovider. De klant heeft grotendeels zelf de keuze om af te stemmen op een provider. o Het al dan niet frequent updaten van het kaartmateríaal. De klant staat in relatie met de dealers of verkopers voor het updaten van kaartmateriaal. Indirect zijn zii dan gerelateerd aan de kaartleveranciers.

3.1

De aankoop van het systeem

3.1.1.

Geïntroduceerd en weer verdwenen ln het vorige hoofdstukzijn de diverse systemen kort geïntroduceerd. Op de markt slaat het ene product beter aan dan het andere. In deze paragraaf worden de systemen beschreven die op de markt geen succes

waren.

Anno 2OO5 is te concluderen dat radio-ontvangers met een spraakmodule geen succes zijn geweest. Philips en Blaupunkt hebben dergelijke radio's rond 1997-1998 op de markt gebracht. Deze ziin weer relatief snel verdwenen. De consumentenprijzen waren destijds relatief hoog (ongeveer € 45O,-). Nederland onderscheidt zich op dit gebied niet van de omringende landen. Blaupunkt heeft de RDS-TMC radio in Duitsland sterk gepromoot, maar hoge verkoopcijfers zijn nooit behaald. Inzicht in (actuele) verkoopcijfers is niet verkregen. Waar de radio's met TMC ontvangers nog wel zijn te vinden in de detaÍlhandel, is de losse filemelder hier zelden of niet gesignaleerd. Op


internet worden deze nog wel aangeboden. Ook hier zijn er geen gegevens beschikbaar over (actuele) verkoopcijfers.

3.1.2,

Verkoop in-carnavigatiesystemen De Nederlandse overheid heeft het gebruik van incarnavigatiesystemen gestimuleerd door in de periode van 1 januari 2OO2 tot'l januari 2OO5 BPM vrijstelling te verlenen (tot een maximum van €1 .7OO in 2OO2-20O3 en een maximum van €1 .25O in 2OO4) op de aanschaf van navigatiesystemen (zie ParagraaÍ 1.1)

Verkoopontwikkeling De invoering van deze BPM vrijstelling op navigatiesystemen heeft een duidelijk effect gehad op de verkoop ervan. In onderstaand schema wordt de verkoopontwikkeling na de invoering van de korting weergegeven . Er zijn geen gegevens beschikbaar over de verkoopcijfers voor de invoering van de BPM vrijstelling en van 2OO4.

verkochte voertuigen

(geregistreerd)

2002 2003

510744 488.977

% Verwachte % Aantal verkopen Verwachte met een navigatie- met een navigatie- verkopen zonder verkopen zonder BPM korting BPM korting systeem accessoires systeem

verkopen mel

een

364.0774 284J615

23.501 44.7',16

8% 12%

9.444 21.485

3% 6%

Bron: RAI-vereniging

In de eerste kolom wordt het aantal geregistreerde nieuwe voertuigen weergegeven. In de tweede kolom staan het aantal registraties waarbij specifiek is aangegeven van welke BPM korting er gebruik is gemaakt. De derde kolom geeft het aantal geregistreerde voertuigen met een incarnavigatiesysteem dat is gekocht met de BPM korting. De vierde kolom geeft het percentage weer van deze verkopen. In de laatste twee kolommen staan de verwachte verkopen als de navigatiesystemen niet opgenomen zouden zijn op de lijst van vrije accessoires. De tabel laat duidelijk een groei zien van het aantal navigatiesystemen dat is verkocht ín Nederland in de periode2002-2003, namelijk een

groei van 8 naar 12 procent. De invoerÍng van de korting op de navigatiesystemen heeft een duidelijke invloed gehad op de verkoop. Het aantal verwachte verkopen zonder de invoering van de korting ligt ruim 5O"/" lager dan de verkopen met de korting.

o

Affa Romeo, Fiat, Lancia, Audi, BMW, Citroën, Daewoo, Daihatsu, Ferrari. Huyandai, Lotus, Mazda, Mercedes Benz, Mini, Peugot, Skoda, SeanYong, Suzuki, Toyota, Volkswagen en Volvo 5Alfa Romeo, Fiat, Lancia, Audi, BMW, Citroën, Daewoo, Huyandai, laguar, Jeep, Kia, Mazda, Mercedes Benz, MC Rover, Nissan, Opel, Peugot, Renault, Skoda, Subaru, Toyota, Volkswagen en Volvo.

23


De verwachting van de autofabrikanten (Renault, volkswagen) is dat het aantal verkopen van navigatiesystemen in Nederland gelijk zal

blijven of dalen door de afschaffing van de BPM-korting. Verkoop in Nederland ln Nederland ligt de verkoop van in-carnavigatiesystemen rond de 12% (2003). De verwachting is dat de verkoopcijfers over 2OO4 hoger liggen. Afhankelijk van de prijsklasse van de auto (merk) en de verkoop prof ílering ligt de verkoop hoger of lager dan deze 12%. Bii Volkswagen liggen de verkoopcijfers van in-carnavigatiesystemen tussen de 15To en2O%, sinds de invoering van de BPM korting (2003). Bij Renault daarentegen ligt het verkooppercentage van auto's met een in-carnavigatiesysteem op 38% (2004). Onderscheid wordt gemaakt tussen de OEM-market en de inbouw achteraf. Uit de gesprekken met de leveranciers blijkt dat het percentage bij de inbouw achteraf hoger ligt dat de verkoop van de OEM-market. Bij volkswagen lag het percentage OEM-market voor de invoering van de BPM korting op 1%, terwijl de inbouw achteraf hoger lag op 3% tot5%. Bij Audi ligt het percentage OEM-market hoger, wat wordt veroorzaakt door het hogere prijssegment van de auto's. Renault geeft aan dat alle auto's met een navigatiesysteem geleverd worden op de OEM-market. De verwachtingen zijn dat in de toekomst 80% totgO% van de systemen worden verkocht op de OEM-market. De producenten van de navigatÍesystemen zullen zich namelijk meer Saan richten op deze markt, Deze systemen zijn veiliger (geen projectiel bij botsinS) en worden beter ingepast in het interieur van de auto.

Verkoop in het Buitenland In het buitenland ligt de verkoop van navigatiesystemen gemiddeld op 1O%. Schattingen gaan er van uit dat er in 2004 ruim 6 miljoen navigatiesystemen in gebruik zijn, waarvan 2/3 is uitgerust met actuele verkeersinformatie middels RDS-TMC. In Duitsland wordt geschat dat er in de periode 1998-2004 zo'n 3 miljoen systemen verkocht'. Dit komt ongeveer overeen met 1 OY" van het autopark.

6

ADAC, Digitaler Verkehrsfunk TMC ADAC praxistest 2004

24


Renault heeft aangegeven dat 5oÁ van het totale wagenpark van Renault in Europa rijdt met een in-carnavigatiesysteem. In onderstaande tabel is het percentage weergegeven van het aantal autoverkopen met navigatiesystemen per land in 2OO4. De verklaring van Renault is dat in Nederland de verkoop zo hoog ligt, vanwege de

BPM-korting. Percentage navigatiesystemen

bii aankoop nieuwe auto

38%

Nederland

15%

Zwitserland

9% á 10% 5% e6%

Duitsland Frankrijk Bron: Renault

Verkoop strategie Autofabrikanten bieden de kopers meerdere mogelijkheden voor een navigatiesysteem. Renault biedt de kopers de mogelijkheid om een goedkoop Gl- € 1.100,-) of een duurder (+/- € 2.000,-) systeem aan te schaffen. Dit zijn beide navigatiesystemen op de OEM-market maar van verschillende kwaliteit. Uit de verkoopcijfers blijkt dat goedkopere systemen beter verkocht worden dan de systemen en die duurder zijn. Bij de Renault Scenicis 50% van de verkochte systemen van het goedkopere segment en bij de Laguna zelfs 80%.

tot Renault hebben BMW en Volvo een andere verkoopstrategie. 7ij gaan uit van het principe dat wanneer iedereen In tegenstelling

rijdt met een navigatiesysteem het geen zin heeft om de bestuurder te wijzen op een alternatieve route. Daarom richten deze autofabríkanten zich met de verkoop van de systemen op de kopers van een auto uit het duurdere príjssegment. De prijzen van de systemen líggen hoger dan de prijzen van andere automerken, namelijk tussen de € 2.000,- en € 4.000,-. Met deze prijsstrategie wordt bereikt dat slechts 1O7" van het wagenpark wordt uitgerust met een navigatiesysteem. Bedrijfswagenmarkt Deze paragraaf is volledig gericht op de consumentenmarkt. Uit gesprekken met de automobielverkopers en Transport en Logistiek Nederland is gebleken dat de RDS-TMC door vervoerders in mindere mate wordt gebruikt. De kleine vrachtwagens worden vooral voor transporten binnen stedelijke gebieden regio's gebruikt. Voor deze gebieden is nu geen actuele verkeersinformatie beschikbaar. Derhalve is TMC geen verkoopargument bij de aanschaf van een navigatiesysteem. In de kleinere klasse (bestelwagens, Renau lt T raffic, Volkswagen Transporter, enz) wordt 5% tot 25 To van het wagenpark uitgerust met navigatiesystemen. Het verkooppercentage bij een marktconforme prijs ligt ongeveer rond de 5 procent.

25

Monitoring

In

-Car systemen

3.1.3.

Mobiele navigatiesystemen

Toals in 2.2.3 aangegeven ziin er op dit moment tal van PDA's op de markt die navigatie ondersteunen en mogelijk maken.

TomTom en Route 66 zijn de toonaangevende leverancíers van navigatie software voor PDA's. Naast TomTom en Route 66 ziin er ook andere aanbieders, waaronder de ANWB met Engin en sinds kort Via Michelin. Deze leveranciers richten zích op alle automobilisten die willen rijden met behulp van mobile navigatíe. Vanwege de aantrekkelijke prijs zijn de PDA's voor een grotere doelgroep bereikbaar. Vanaf €249,- is er al een PDA verkrijgbaar. De duurste PDA's liggen rond de € 84O,-. Navigeren kan ook vía de GSM. De ANWB heeÍt hier Engin YOY voor ontwikkeld, Route 66 mobile 2005 en TomTom Mobile. De GSM wordt hiervoor uitgebreid met een aparte geheugenkaart. Vanaf €299,- ts deze mogelijkheid op de mobiele telefoon beschikbaar. Afhankelijk van de aanbieder is er sprake van een éénmalige aanschafprijs met gratis verkeersinformatie (alleen datakosten worden betaald)r een abonnementsbijdrage voor verkeersinformatíe en een 'verplicht'abonnement voor verkeersinformatie en actueel kaartmateriaal.

Toekomst De verwachting is dat de verkoop van mobiele navigatie systemen nog verder zal toenemen. Met name de nieuwe Smart-phone technologie geeft weer nieuwe mogelijkheden waarbij het systeem ook buiten het voertuig gebruikt kan worden. De markt van mobiele navigatie systemen zal naar verwachting verder ontwikkelen naast de meer voertuig gebonden systemen. Het betreft een ander markt segment en met name het feit dat er gebruik gemaakt wordt van een bestaand platform wat ook voor andere applicaties gebruikt kan worden zal deze ontwikkeling verder stim uleren. Succes TomTom

Dat de markt voor mobiele navigatiesystemen de afgelopen jaren sterk gegroeid is, kan het beste worden geïllustreerd aan de ontwikkeling van TomTom. Het in 1992 opgerichte bedrijf heeft de afgelopen 2 jaar een enorme groei doorgemaakt, De groei kan als explosief beschouwd worden waarbij het bedrijf in 2OO4 gegroeid is van 70 naar 17O medewerkers.

Momenteel zijn er zo'n 200.000 TomTom systemen (Palm en Pocket PC) in omloop. Daarbovenop komt nog het nieuwe eigen plug&play product, TomTom CO waar er inmiddels ruim 10.000 van in omloop zijn. De verkoop van TomTom groeit jaarlijks met een Íactor 4. Nederland en Duitsland zijn de grootste afnemende landen voor TomTom, ieder zo'n 207".

26

Monitoring

In

-Car systemen

3.2

VerkeersinfoÍmatie

In paragraaÍ 2.3 is de introductie van TMC-inÍormatie in Nederland beschreven. Anno 2005 bieden twee private serviceproviders, TMC4U en Vialis, en de publieke service in totaal via zes'zenders een ongecodeerde TMC service. Alle services maken gebruik van de verkeersinÍormatie van VCNL. Vialis voegt hieraan ook informatie over snelheidscontroles toe. Flguur 3.2 Door serviceproviders yoegevogede inÍormartie over Snelheidsontroles

Na de moeizame start van TMC in Nederland, welke onder andere gekenmerkt wordt door een tweede aanbesteding van een TMC service door de overheid, kan nu worden gesteld dat bijna alle grote zenders TMC-informatie meezenden. Radio Noordzee heeft aan de introductie van haar ïMC-services zelf veel aandacht besteed. Naar de kwaliteit van de dienstverlening is in Nederland nog weinig onderzoek gedaan. De uiteindelijke kwaliteit van de verkeersinformatie wordt door meerdere factoren bepaald. Factoren waar serviceProviders invloed op kunnen hebben zijn: . actualiteit; o hoeveelheid meldingen (compleetheid); r gedetailleerd heid (nauwkeurigheid en juistheid).

7

Radio 538, Radio Noordzee, Veronica, Classic FM, sky radio en Radio

Monitorint In-Car systemen

1

FituuÍ 3.3

Quality QKZ

[o/"1

Kwaliteit van de ontvangen verkeersinÍormatie is van vele factoren afhankelijk (bron BMW)

Slhlí lorr oltlr (d.lib... i.6-don)

cot irurÍrrtlon

Corífnuni. In.!t.|b. cdlor PtÉlritg dtay

User peÍcsivêd quallty

Cuít€nl siiualioÍr

trilic

Íraffic drtá acquisilion

Contê

pÍovidcÍ

Navigellon ocvrce

Onder actualiteit wordt verstaan het tijdig melden, bijstellen en het tijdig aÍmelden van meldingen (of het voorzien van een juiste eindtijd aan het bericht). Veel klachten op de Navigatie h elpsite hebben betrekking op meldingen die lang in de ontvanger blijven staan. De bandbreedte op het RDS-kanaal is beperkt. De laatste jaren zenden de (commerciële) radiozenders op dit kanaal veel informatie mee. Daarmee is minder capaciteit voor TMC-meldingen beschikbaar. Cevolg is dat de cyclustijd waarmee de meldingen uitgezonden is toegenomen' wat ten koste gaat van de actualiteit. rvice p rov iders ku nnen zich ook onderscheiden door ged etailleerd ere meldingen te geven. De n avigatiesystem en kunnen hierdoor een betere inschatting maken van de te verwachtte ve rtragingstijd. Hierop aansluitend is er een sterke wens informatie te vertrekken over Se

vertragingstijd. Celet op het aantal zenders en het karakter van de services loopt Nederland nog achter op Duitsland. In Duitsland zenden inmiddels 27 zenders verkee rsinform atie in TMC-formaat uit. In Vlaanderen kan ook informatie in TMC-formaat worden ontvangen. In het district Brussel en in Wallonië blijft de weggebruiker nog verstoken van TMC-inÍormatie. Sinds enkele jaren is in Frankrijk ook een service operationeel. Een goede dekking is echter een probleem. Magnetti Marelli'heeft om deze reden besloten de TMC ontvangst niet te activeren in haar apParaten. Regionale inÍormatie Na het beëindigen van de regionale RDS-TMC service in de regio Rijnmond wordt er momenteel in Nederland geen specifieke regionale ve rkee rsinfo rmatie middels TMC verspreid, Het stopzetten van de Rotterdamse service is vooÍnamelijk te wijten aan het opdrogen van de stimuleringssubsidie. Daarnaast heeft de gemeente heroverwogen of

3

De belangrijkste afzetmarkten van Magnetti Marelli zijn Frankriik en ltalié


het instant houden van de service binnen het verkeer en vervoerbeleid paste.

In internationaal verband zijn wel enkele regionale en stedelíjke services operationeel, Het hoge aantal zenders in Duitsland kan deels worden verklaard door het aantal Bundeslánder met een eigen publieke zender, Deze deelstaatregeringen zien de radiozenders als een belangrijk onderdeel van het verkeersmanagement instrumentarium. Ter vergelijking, geen van de Nederlandse provinciale zenders zendt TMCinformatie uit. In Duítsland verzorgt de ADAC in samenwerking met lokale radiozenders een stedelijke service waarbij geïnformeerd wordt over de status van parkeergarages. Magnettí Marrelli werkt samen met Radio RTL om in Turíjn en later ook Milaan en Rome een (betaalde) service op de markt te brengen.

De klant van de serviceprovider De leverancier-afnemer relatie ofwel de klantrelatíe zoals deze in deze paragraaf wordt beschreven bestaat wel, maar is een relatief onzichtbaar voor de weggebruikers. Veel van de onder de subsidie geleverde navigatiesystemen komen uit het goedkopere segment waarbij een aantal maar één tuner hebben. Om RDS-TMC te ontvangen moet de automobilist luisteren naar één van de zenders met TMC-signaal. De gebruiker kan alleen van TMC signaal wisseÍen, als hij van zender wisselt. Dat sommige weggebruikers deze relatíe wel zien blijkt onder andere uit de reacties op de Navigatie Help Site. Op deze site worden discussíes gevoerd over de kwaliteit van de navigatiesystemen en de TMC-services in Nederland. Leveranciers van systemen, w.o, VDO ontvangen geregeld klachten die betrekking hebben op de kwaliteit van de TMC-services. Ook de ANWB geeft aan datzij, deels via de site van TMC4U, veel klachten ontvangen over niet door haar verzorgde diensten.

Dat het ook anders kan bewijst ltalië. Een landelijke TMC-service ontbrak daar tot voor kort. Fiat en Magnetti Marelli (leverancier van navigatiesystemen) hebben met RTL het initiatief genomen een vrij toegankelijke service op te zetten. Het business model is er op gebaseerd dat door de ongecodeerde TMC-informatie meer luisteraars (langer) naar RTL luisteren. Dit verhoogde marktaandeel zal doorwerken bij reclame-inkomsten. Daarnaast raakt het publiek gewend aan verkeersinformatie via RDS-TMC. Deze gewenning is noodzakelijk om in een latere fase een eerder beschreven betaalde service in stedelijke omgevingen te doen slagen. Rol automobielindustrie De automobielindustrie is de partij die een groot gedeelte van de navigatíesystemen via haar landelijke verkooporganisaties op de markt brengt. Zijis er dan ook bij gebaat dat de navigatiesystemen adequate informatie ontvangen. Momenteel uit deze betrokkenheid zich in deelnemingen of actíeve samenwerkingsverbanden met serviceproviders. Voorbeelden zijn de participatie van Renault in Media Mobile in Frankrijk en de samenwerking tussen Magnetti Marelli en

radio RTL.


lnternationaal is een ontwikkeling gaande waarbij de automobielindustrie contracten afsluit met samenwerkende serviceproviders. Per verkocht navigatiesysteem vindt een één malige afdracht aan de serviceprovider plaats, De klantrelatie mobilistserviceprovider verdwijnt daarbij nagenoeg. De automobielbedrijven zullen dan beoordelen of de serviceproviders nog de door haar gewenste kwaliteit leveren.

3.3

Kaartmateriaal en locatiedatabase

Momenteel worden TMC-ontvangers nagenoeg alleen in combinatie met navigatiesystemen verkocht. Daarom richt deze paragraaf zich volledig op de navigatiesystemen.

3.3.1.

Kaartmateriaal

Een veelal onderschat onderdeel van het navigatiesysteem

betreft het

kaartmateriaal. Het navigatiesysteem bepaalt de routekeuze op basis van de informatie over het wegennet en de gelokaliseerde filemeldingen, Op de markt zijn twee partijen die kaartmateriaal leveren voor navigatiesystemen. Dit zijn Tele-atlas en Navteq. Afhankelijk van het type navigatiesysteem gebruíken de navigatiesystemen CD'S/DVD's met kaarten van deze leveranciers, of worden deze uitgeleverd in combinatie met software voor de navigatíesystemen. Bij de levering van de auto met navigatiesystemen wordt het kaartmateriaal meegeleverd. Uit een Duits onderzoek'en een praktijktest van AGV blijkt deze informatie veelal niet actueel te ziin. Zo worden op dit moment de Renault Scenic (met een Becker's systeem)

nog afgeleverd met een wegenkaart uit 2003. Gegevens over nieuwe wegen, reconstructies oÍ gewijzigde verkeerscirculatie zijn niet altijd verwerkt. Updates

Clobaal zijn er twee mogelijkheden voor een vervanging van het kaartmateriaal. Ten eerste is dit het kopen van een nieuwe CD's, DVD's of (5D) geheugenkaarten. Dit kan zowel via de detailhandel, autodealer of bestellen via internet. Op deze wijze kunnen ook uitbreidingen voor andere landen worden aangeschaft. De prijzen zijn voor de consument relatief hoog (vanaf € 150,-). Cevolg hiervan is geweest dat ook deze CD's en DVD's (illegaal) worden gekopieerd. Updates van de software voor PDA's kunnen (tegen betaling) van internet worden gedownload.

ln plaats van een éénmalige investering kan bij de firma Navteq ook worden gekozen voor een abonnementsvorm. Zii brengt dit op de markt onder de naam C-lQ. De gebruiker betaalt een bijdrage die afhankelijk is van het gekozen land en ontvangt daarvoor gedurende de looptijd van het contract nieuwe updates van het kaartmateriaal. lndien e

ADAC, Digitaler Verkehrsfunk TMC ADAC praxistest 2004

30


het contract niet is verlengd, werkt de software daarna niet meer. Om durende een kortere període het systeem in het buitenland te gebruiken kan een tijdelijk aanvullend abonnement worden afgesloten. Na het ingeven van de nieuwe beveiligingscode heeft de gebruiker de mogelijkheid om ook over de gegevens van de aangevraagde landen te beschikken.

Tot nu toe is de ervaring van de automobielverkopers dat bij aanschaf van een navigatiesysteem de voorkeur wordt gegeven aan een systeem met een onbeperkt bruikbare CD/DVD. Uit het gesprek met Volkswagen blijkt dat2/3 van de verkochte systemen worden geleverd met een standaard pakket en 1/3 met het zogenaamde C-lQ systeem. De koper wil nog niet verplicht worden om na een aantal jaar een nieuw abonnement aan te schaffen om van zijn relatief dure navigatiesysteem gebruik te blijven maken. De updatefrequentie van het kaartmateriaal verschilt erg.

3.3.2.

Locatiedatabase en TMC-events Voor de navigatiesystemen is het belangrijk dat de TMC-informatie goed gelokaliseerd wordt. Hiervoor is de locatiedatabase van belang. De wegenkaarten worden dan ook uitgeleverd met de locatiecodes van de verschillende landen.

Uit Duits onderzoek blijkt dat het opknippen van vele wegvakken in de nieuwste locatiedatabase tot problemen heeft geleid bíj de ontvangers met de vorige versie van het kaartmateriaal. Het begin-, eindpunt of zelfs beide punten van uit het TMC-bericht konden door ontvangers met de vorige versie software niet geïnterpreteerd worden. Met het veelvuldig en grootschalig wijzigingen van de locatíedatabase gaat de kwalíteit op lange termijn vooruit, maar op korte termijn wordt ingeboet aan kwaliteit. Met het oog op het draagvlak moet een balans worden gevonden tussen actuaÍiteit en updatefrequentie. Zoals eerder gemeld verzorgt Via-TMC informatie over de locaties van flitsers. Deze toepassing is in een later stadium aan de TMC Eventlist toegevoegd. Uít de gehouden interviews blijkt dat sommige (buitenlandse) overheden het níet wenselijk vinden dat deze informatie door de ontvangers gedecodeerd kan worden,

3,4

Consumenten informatie

Voor dit onderzoek is relatief veel gebruik gemaakt van onderzoeken van de ADAC. De zusterorganisatie van de ANWB is één van de weinige Europese partijen die de systemen op een structurele wijze vanuit consumentenperspectief de kwaliteit van de verkeersi nfo rmatievoorzíen n g test. N ederlands onderzoek, u itgevoerd door automobieltijdschriften en PC-magazines, concentreren zich op de kwaliteit van navigatiesystemen en PDA's. i

Monitoring

In

-Car systemen

Onderzoek naar de kwaliteit van de verkeersinformatie is nog niet breed beschikbaar. In de aanbiedingsbrief bij haar advies benadrukt de commissie Gedragsregels Verkeersinformatie het belang van kwaliteitscontrole van verkeersinform atie. 7ij stelt voor om hiervoor een commissie van betrokken partijen te vormen. lnzicht in de wijze deze controle plaatsvindt is gedurende dit onderzoek niet verkregen.


4.Toekomst en technologische ontwikkelingen

In dit hoofdstuk wordt er omschreven wat de verwachtingen zijn van de toekomst van RDS-TMC en de ontwikkelingen die plaatsvinden op de lange termijn. Er wordt geen gedetailleerde voorspelling van de verkoop van (in-car)navigatiesystemen gegeven. In globale termen kan wel een beeld worden geschetst. lnmiddels worden alle OEM-navigatiesystemen standaard met TMC-geleverd. Deze systemen zullen kwalitatief verbeteren (snellere berekening en betere weergave mogelijkheden)en verder in het dashboard worden geïntegreerd. Figuuí 4.1 Navigatiesysteem met projectle op de

voorruit

Sinds 1 januari 2005 is de BPM vrijstelling voor navigatiesystemen afschaÍt. De verkoopprijzen zijn daarbij weer gestegen tot de reguliere

marktprijzen. Dit zal een grote invloed hebben op het percentrage voertu igen dat bij aflevering voorzien zal ziin van een navigatiesysteem. Gelet op de verkoopcijfers voor de regeling en in Duitsland lijkt het niet waarschijnlijk dat meer dan 1OT" van de voertuiSen met een navigatiesysteem zal worden afgeleverd. Opvallend is dat na de afschaf van de BPM vrijstelling enkele automobielmerken momenteel gratis PDA's navigatiesystemen leveren bij aankoop van een auto. Deze PDA-markt zal zich naar verwachting verder uitbreiden. Eind 2004 en begin 2005 zijn nieuwe leveranciers op deze markt toegetreden en is een prijsdaling in gang gezet.

MonitoÍing In-CaÍ systemen

Mobiele navigatie met actuele verkeersinformatie zal in de komende jaren sterk toenemen. PDA's en de nieuwe generatie GSM's met grotere (kleuren)schermen spelen hÍer een belangrijke rol. Technieken als CPRS en UMTS maken het mogelijk grote hoeveelheden data naar mobiele telefoons te verzenden. Waar de navigatiesystemen in de toekomst gericht blijven op het midden en hogere segment kunnen de mobiele toepassingen voor de minder f requente gebruiker een goede aanvullin g ziin.

4.1

De toekomst van RDS-TMC

RDS-TMC heeft inmiddels een stevige positie verworven. Naar verwachtíng zal het aantal zenders dat TMC-informatie uitzendt verder toenemen. Bijna alle landelijk uÍtzendende commerciële zenders zullen op termijn RDS-TMC uitzenden.

4.1.1.

Regionalisering van de service Het inwinnen van informatie over de afwikkeling van het verkeer op het onderliggend wegennet is momenteel actueel. Diverse provincies en kaderwetgebiede n hebben h iertoe versch il lende in itiatieven genomen. Met het beschikbaar komen van deze (deels privaat ingewonnen) informatie kan ook informatie gegeven worden over het onderliggend wegennet. Het inwinnen van deze informatie is relatief duur en de doelgroep die hier gebruik van zal maken is naar verwachting klein. Het lijkt om deze reden niet realistisch dat deze informatie vrij beschikbaar komt. Betaalde regionale TMC-diensten zullen naar verwachting ontstaan. Dit zou alleen kunnen gebeuren als de (regionale) overheden zullen ingrijpen op het marktproces. Op basis van de aanbevelingen van de commissie Laan en het landelijk beleid is dit ingrijpen niet te verwachten. C *rowcase is de sbnhg geponeed datrred<eers,irbun atb dè q@m en Ooorofnam ens de orefieil irgewonnen) gefrrancède m etpublbk vrd beshidcaargestell zcu m oebn woden aan de bugers. D enk hèÈJ$ aan de redreeqege\rensuiL.de egen m eeq@m en of ilbnn atb uilhet Tijlens de

TM

gem eenê$<e

pafeeroubiebrn atbq&em

.

bir$wodtrooic{Begaan aan de beweÈrirgssbg van @rwe) reÉ<eeryegevens btbmlóare regbnab hbrm atb h RD S{M C Ónn aaL È nbtm eerdan rcckrhaad{7 dathèrooreen bijltage wodtgerc.agd. H

4.1.2.

H

et

Detaileerdere informatie De informatie over het hooÍdwegennet zal ook gedetailleerder worden. De algoritmes om reistijden te berekenen de afgelopen jaren zijn verbeterd. Daarmee is een schat aan informatie beschikbaar. Eén groot nadeel, zowel de huidige ontvangers als de capaciteit op het RDS-TMC signaal te ontvangen kunnen maximaal ongeveer 300 berichten verwerken. Gevolg is dat alle informatie over het stedelijke en hoofdwegennet(ten) niet door één zender uitgezonden kan worden. De

35


gebruiker moet êen keuze maken om naar een zender te luisteren met een bepaalde TMC-dekking. Hierbij kan worden gedacht aan alle meldingen binnen een bepaalde íegio en eventueel een beperkt aantal belangÍiike landelijke meldingen oÍ alle landelijke informatie wil onrvangen.

Met het beschikbaar komen van deze gegevens over het ondeÍliggend wegennet, de gedetailleerdere informatie en de uitbreiding van het aantal zenders met TMC informatie zien is er de komende jaren een belangrijke rol weggelegd voor RDS-TMC. Tevens geldt dat levensduur van de TMc-ontvangeÍs en navigatiesystemen in principe geliik is aan de levensduur van de auto waarin ze zijn ingebouwd. Zolang er veel voeÍtuigen worden verkocht met RDs-TMC, en jaren daarna, zal het voor radiozenders interessant zijn om TMc-informatie uit te zenden.

4.2

Nieuwe kansen met digitale radio

4.2.1,

Nêtwerk uitteÍold en pusht van de IndustÍie In 2005 is in het grootste gedeelte van de Randstad in Nederland en bijna geheel Duitsland digitale radio beschikbaar. Leveranciers van ontvangers zijn vanwege de hogere marges op deze ontvanger zeer actief om DAB (of officieel T-DAB TeÍrestrial Digital Audio Broadcasting) te promoten.

Flgruur 4.2 DAB ontvangst van de Publieke Omroep Eron Nozema

Y.raíCngtg!Èl.d dlgllrh radlo !tÉb,U.I|rr|l d-#

I g.r0or rt.ffi I rr.qlr

.-Êorm {!l Voordelen van DAB ziin'":

1u

http://wríw.nozema.nl

Monitoring In-Car syslemen

De uitzendingen van DAB kunnen in CD-kwaliteit worden onwangen. DAB maakt efficiênt gebruik van het schaarse freq u e ntiespectru ln tegenstelling tot FM kan er op dezelfde fre- quenties met meerdere zenders binnen een verzorginSsgebied worden uitge-

m

-

zonden. Naast radiosignalen kunnen data- en beeldsignalen worden vervoerd. DAB is ongevoelig voor storende effêcten van meerwegontvangst.

In Engeland is al een breed aanbod aan zenders en ziin inmiddels meer dan één miljoen radioontvangers verkocht". Het vaste land van Europa blijft echter vooralsnog achter. In Nederland is er bijvoorbeeld een belang bij de huidige commercièle zenders om eertt de duuíbetaalde FM-frequentie terug te verdienen. Daarnaast ziin de ontvangers nog relatief d uur,

4.2.2.

DAB en verkeersinÍormatie: DAB-TMC en DA8-TPEG Het probleem van de datacaPaciteit op het RDS-TMC kanaal is gÍotendeels verledeniijd wanneer het TMC-signaal wordt

gecombineerd met DAB. Dooí de hogere datacapaciteit is het mogelijk om meer informatie mee te zenden. Hierbij kan worden gedacht aan: . Cedetailleerdere verkeersinformatie Er komt capaciteit beschikbaar om informatie oveí het onderliSSend wegennet en parkeergarages.

. o

Weersgerelateerde verkeersmeldingen. Iníormatie over de locatie en de weersgesteldheid kan worden gecom bineerd.

Deze informatie kan in principe in het TMc-tormaat worden verzonden. De eerste stap in het migratiepad van RDS-TMC naar de nieuwe seneíatie verkeersinÍormatie is dan ook DAB'TMC. FiguuÍ4.3 Verkee15inf oÍmatie via DAB-TMC

'' http://www

bbc co.

u

kl disitalÍadio l news/

MoniioÍint ln-Caí syttemen

Onder leiding van de Europese Commissie is het TPEC-protocol ontwikkeld. Op basis van dit nieuwe verkeersinformatieprotocol kan meer informatie worden opgeslagen. Onder andere multimodale reisinformatie. Dit TPEG-protocol kan in de toekomst het TMC-protocol gaan opvolgen. De reactie van de automobiel industrie op DAB en TPEC is wisselend. Op korte termijn wordt door geen van de partijen een echte doorbraak verwacht. De toegevoegde waarde ten opzichte van reguliere FM-radio is op

korte termijn beperkt. De Duitse automotive industrie bereidt zich wel voor op de komst van TPEG. ln het project Mobile lnfo werken diverse partijen samen om een aangepaste versie van TPEG te ontwikkelen, te testen en uiteindelijk op de markt te brengen. Deze ontwikkeling is ingegeven vanuit twee invalshoeken. Ten eerste wordt het huidige TPEG voorstel door de industrie als te zwaar en duur ervaren. Vooral de eisen aan de ontvangers zijn hoog. Ten tweede sluit het huidige voorstel niet aan bij de wensen van de automotive sector. Zij denken bijvoorbeeld aan een dubbel systeem voor weggegevens. Naast de informatie van DVD's over het wegennet, wordt ínformatie over nieuwe wegen digitaal verzonden (en lokaal in het voertuig opgeslagen). Een discussie is gaande of weggebruikers ook nieuwe wegen moeten kunnen melden (tweerichtingenverkeer). In het Mobile Info project zijn praktijktesten gepland in 2008. Een brede invoering van TPEC-is ook niet voor 2O1O te verwachten. Om toch tot standaardisering over te gaan en afspraken te maken over het transitietraject hebben Ertico (TMC-forum) en de Europese Commissie (TPEG) de werkgroep RTIC opgericht. Dit overkoepelend platform zal zorgdragen voor de afstemming.

4.2.3.

Resumé DAB Op dít moment zijn er allemaal ontwikkelen díe de RDS-TMC markt op den duur kunnen gaan verdringen. Een eerste stap hierin is het toevoegen van TMC-informatie aan het DAB signaal. De tweede stap is de ontwikkeling van het nieuwe TPEC-protocol, Dat wil echter niet zeggen dat RDS-TMC binnen 10 iaar verdwijnt, auto's die nu worden uitgerust met een RDS-TMC service zullen nog zeker 10 jaar rondrijden, zo lang zal er naast de nieuwe services de RDS-TMC service blijven bestaan.

Monitoring

I

n

-Car systemen

Teehnieken als UMTS en In minderc mate GPRS matÊn het mogBllik grote hoevoelheden data n.aar i?toblele tdèÍoods tc vêaendËn. Hlerdoor is het mogeli.ik infomátie oP maet aan iedeíe moblllst tc verrêndên. Dit zal dan óok eÈn aErvullint voÍmefl op de brtde (berB)verkeersinfornatie TMC en evêntue€l TPEG dicnstên'

complrte vervanging v4n brÊdc vérkêêÍÍiÍformetle i5 ëdlteÍ niet t€ veÍwÊchten, Daarvoor zijn de datakoEten tc hoog. Eên

Flguuí 4.4 Korten CsM-gebaseerde ieóniêl(Ên en radlo

Monitodnt In-CàÍ systemen

5. Conclusies en aanbevelingen

G

eaonchdeed wodtdatRD S{M C h N edeÈnd en W estfrwopa een aad{7e postb heeftrerw orÊn ab reÈ<eersirbrn atbq@em -

vrclu

Het Rijk heeft de introductie van TMC in het algemeen, het in de lucht brengen van het RDS-TMC sígnaal en de aankoop van de navigatiesystemen met een TMC-functie in de periode2O02-2004 met succes gestimuleerd, Geadviseerd wordt om de aanschaf en het gebruik van deze systemen verder te stimuleren(zoals gedaan in de periode 2OO2-2O04 met de BMP vrijstelling). Dit zal een positieve bijdrage leveren aan de realisatie van de in de Nota Mobiliteit gestelde ambitie.

irtre naviTatb op basb ran RD S{M C hórn atb heefr,z]fl posirb kom ende perbde nog een bebngrlJ<e rolblien pebn. M obèb nawjgatbq@m en ri*rten zi*r op een anderm af<Égm enten onbangenrefteersirbrn atb rreeb.lop G S[vl €chnèken. D

ynam

vewonen en alde

Het gebruik van navigatiesystemen draagt bij aan een kortere reisduur en minder zoekverkeer. Om deze reden is het Ministerie van Verkeer en Waterstaat actief betrokken geweest bij de introductie van RDS-TMC. Zij heeft met een aantal marktorganisaties een bijdrage geleverd aan het Rijn-Corridor project om meer informatie te krijgen over RDS-TMC. Door alle gesproken partijen wordt de opgedane ervaring als positief beoordeeld. Na deze proefperiode is het Ministerie van Verkeer en Waterstaat gestart met de aanbesteding van de eerste publíeke RDS-TMC dienst. Na afloop van deze periode was aanbod van private serviceproviders nog beperkt en heeft het ministerie een tweede aanbesteding voor een RDS-TMC dienst gestart. De kosten voor deze tweede aanbesteding waren relatief al veel lager als gevolg van de ontstane marktwerking. lnmiddels zijn meerdere partijen op die gebied actief (zie 5.2)

Ook heeft de BPM vrijstelling voor navigatiesystemen (zie paragraaÍ 1.1) heeft grote invloed gehad op de verkoop van TMC-systemen (zie paragraaf 5.1).

rohoorde oretrreil È hetop$lbn ran ranólootsraaden en gedragregeb ir hetkadenan onderandere reÈ<eetseÍi7heil en bebaaÈrei1. M etde trenem ende rred
Vanuit de markt bestaat nu de duidelijke wens om de rol van het Ministeríe van Verkeer en Waterstaat te minimaliseren en de markt de ruimte en vrijheid te geven voor verdere ontwikkeling. Wel bestaat er duidelijk behoefte om met de overheid over cruciale zaken afstemming

Mon itoring I n-Car systemen

te plegen (zie paragraaÍ 5.2). Voorbeeld hiervan is de TMClocatiedatabase. Deze is namelijk gekoppeld aan de VILD (Verkeersinformatie Locatie Database) die VCNL gebruikt voor het verspreiden van Verkeersinformatie aan serviceproviders.

5.1

TMC-ontvangersen kaartmateriaal

5.1.1. D

Succes van RDS-TMC-systemen e irtoductb ran nav!7atbq@m en heefthetgebndr \Ën

enorn e boo$gege\en. Hetorzegrob deelran de op de rnvjgatbq@m en m aal<Egebnrik van RD S-TM C .

m

S{M C een aicLzi$de

RD

RDS-TMC is geïntroduceerd als (gedeeltelijke) vervanger van gesproken verkeersinformatie. Gebruikers konden sneller en op alle gewenste momenten actuele verkeersinformatie ontvangen en ter plekke een alternatieve route zoeken. In eerst instantie kon er alleen gebruik worden gemaakt met behulp van radio-ontvangers en spraakmodules. Dit doel is nooit behaald. TMC is echter tot succes uitgeroeid door de com b i natie met dyn am isch e (i n -car) navigatiesystemen. Ontwikkel ingen op het gebied van mobiele navigatie zal het gebruik van RDS-TMC verder doen laten toenemen.

5.1.2.

Verkoopontwikkeling BP vrij:bnhg op heeftde m afcEdoen bên benem en. Ïr N edeÈnd È een duile$<e $bhg zltrtraarran hetaanhlrcÈ
e hrircerhg ran de

q@m en.

Afhankelijk van het marktsegment en merk werd in 2OO4 5% tot 40% van alle nieuwe voertuigen met een navigatiesysteem geleverd. Een jaar daarvoor was dit gemiddeld 127". De aÍschaffing van de BPM-korting zal naar verwachting tot gevolg hebben dat er in 2005 minder systemen worden verkocht. De nadruk van de verkoop lag in de eerste jaren op de aftermarketsystemen, maar dit is aan het verschuiven naar de OEMsystemen. Deze trend kan (tijdelijk) verminderen. Gedurende de periode van BPM vrijstelling had een OEM-systeem geen of beperkte invloed op de cataloguswaarde van de auto, welke de grondslag is voor de bijtelling voor leaseríjders. Na stopzetting van de BMP vrijstelling kan het voor leaserijders financíeel aantrekkelijker zijn een aftermarketsysteem aan te schaffen, dat voor op kentekenstelling wordt

ingebouwd. Daarnaast zal de markt voor mobiele navigatie een steeds belangrijkere rol gaan krijgen. De prijzen van de PDA systemen dalen en de nieuwste generatie GSM's ís geschikt voor mobiele navigatiesoftware. Bij de meeste PDA-systemen wordt geen gebruik gemaakt van de koppeling met actuele verkeersinformatie vanwege de noodzakelijke bluetoothkoppeling met een CSM of een CPS/ÏMC ontvanger. De koppeling met verkeersinformatie is gebruikersvriendelijker en zal derhalve vaker worden gebruikt.

41

Monitoring

I

n

-Car systemen

edeÈnd ie en opzi*rê rari andere Eur:opes hnden kopbperop hetgebbd ran aandeetrct'roctrb aub'Sm etdynam irlre navlTatbqi#m en. N

Dit is grotendeels te verklaren door de BPM-korting en de uitgebreide filedetectie en daarmee hoge kwaliteit van de verkeersinformatie. In heel Europa rijden er ruim 6 miljoen auto's rond die zijn uitgerust met een navigatiesysteem. Ruim 2/3 hiervan is uÍtgerust met een RDS-TMC functie.

5.1.3.

Wegenkaarten

Veelweggebrujl<ers

m

aken van rrerouded

leatrr abriralgebnrk.

Het updaten van de in de navigatiesystemen gebruikte wegenkaarten is een moeizaam proces en voor de consument vaak priizig- Bij de aflevering van nieuwe auto's worden veelal relatief verouderde kaarten (2 à 3 jaar oud) meegeleverd. Hierdoor rijdt het merendeel van de gebruikers met een 'oude' kaart waardoor de kans op foutieve adviezen toeneemt. Dit heeft ook consequenties voor de informatie die middels RDS-TMC wordt verstrekt en de totale kwaliteit van de routeplanning. Abonnementsystemen lijken op dit moment nog niet op brede steun van de consumenten te rekenen. Dit komt vooral ook omdat er slechte communicatie richting de gebruiker plaatsvindt. De leverancíer van de auto of het systeem weet bij aflevering vaak zelf niet van welk jaar de bijgeleverde wegenkaart is en laat de gebruiker in het ongewisse wat betreft het krijgen/kopen van een update.

5.2

RDS-TMC diensten

5.2.1.

RDS-TMC verkeersinformatie

Anno 2OO5 zijr ernaastde pubbke senrbe op Radb l- tuee ewieprovilen acfbfdb zelfund{7 een l<pa}b.tbfgoede hndeÏJ<e TM C serube ery}rilercn. Vffom m ercëh renders en één pr-rblbke brengen RD S{M C hbrn atb inm ildeh h de etrer. Deze twee huidige private diensten worden op commerciële wiize door marktpartijen geëxploiteerd. Bij deze partijen bestaan plannen voor meer specifieke diensten waar een betaalmechanisme richting de

gebruiker aan gekoppeld moet worden, (Consumenten)onderzoek naar de kwaliteit (en het kwaliteitsversch il) van de verkeersinformatie van de verschillende services wordt momenteel niet gedaan. Voor de weggebruikers ís dit moment echter niet duidelijk/onvoldoende zichtbaar op welke service men is afgestemd vindt hier onvoldoende terugkoppeling plaats, Middels een nationale TMC overleg welke dit jaar tot stand is gekomen wordt momenteel getracht gedragsregels op te stellen die de herkenbaarheid en kwaliteit van de RDS-TMC services een positieve ímpuls moeten geven' Ceadviseerd wordt om regelmatig (2x per jaar) een afstemmingsoverleg te voeren tussen alle bÍj RDS-TMC betrokken partijen.

Mon itoring I n-Car systemen

De huidige ontwikkelingen lijken geen aanleiding te geven om als overheid, na afloop van het contract voor de publieke service (medio 2006), nog een zware rol in te nemen in de exploitatie van RDS-TMC services.

5.2.2. M

Regionale informatiesystemen l€n h N edeÈnd nog geen ryeciftk gede$<e of regbnab

etRD S{M C

i.Ibm atb woden veÈcegen. De proef in de Regio Rotterdam is vanuit financiële overwegingen door de gemeente beëindigd. Andere lokale of regionale overheden hebben geen (nieuwe) services in de lucht gebracht. De private sector heeft ook geen initiatíef getoond om deze informatie zelf op de markt te brengen. De beperkte informatie en hoge inwinkosten voor stedelijke en regionale verkeersgegevens spelen hierbij een belangrijke rol.

In het buitenland is het aantal stedelijke en regionale services ook nog zeer beperkt. Koplopers op dit gebied zijn Croot-Brittannië en Duitsland. ln Groot-Brittannië gaat het daarbij vooral om informatie over de verkeersafwikkeling, in Duitsland zenden lokale en regíonale zenders onder andere informatie uit over de beschikbaarheid van vrije parkeerplaatsen in parkeergarages. p afrbnJcarc Èm ijr woden h N ededand op ditgebèd ran rcgbnab red<eers-en pad<eerirbrn atb wel-nèuwe ontrvi<J<elhg rerwadrL D Arnaagt om een goede onderlhge afum m hg om de hndeliJ<e dabbae hbrloor O

gerchjktë

5.2.3.

m

al<en.

Toekomst

S{M C blijF rekerbt2 01- 0 een reerbebngrlj<e rolq>ebn. M etde kom st, ran d{7Jlab autcradb rreirebren de m oge$
ref<eersiróm atb b \Eryrcilen. Alle huidige navigatiesystemen maken gebruik van RDS-TMC en op korte termijn is nog geen opvolger te verwachten. Rekening houdend met de gemiddelde levensduur van voertuigen is niet te verwachten dat RDS-TMC (op de FM-frequentÍe) in de komende jaren zal verdwijnen.

Met de komst van DAB, digitale radio, kan een verdere kwaliteitssProng worden gemaakt. DAB kan meer digitale (TMC) informatie verzenden. Hierdoor kan meer en/of gedetailleerdere verkeersinformatie worden toegevoegd aan het radiosignaal en komt de informatie sneller in het voertuig. Op termijn zal het (DAB-)TMC protocol worden vervangen door het TPEG-protocol.

43

Monitoring

In

-Car systemen

Bijlage A

Interuiews

A.1

Geïnterviewden

Naam J. Nowicki E.T.C. Koopmans R. Treuniet

N, Munting K. Knape

A. Sarignac T. van de Ven T. Kamalski K. Wevers J. Jaaskelainen

A.2

Organisatie ADAC ANWB ANWB Pon's automobielhandel Pon's automobielhandel Renault TomTom

VDO Siemens NAVTEQ EC DC-INFSO

Gesproken op TMC Showcase

F. van de Valk drs. J. den Hollander Y, Moissidis D. McClure

Vialis

Dipl.-ing.M. Ládke

Blaupunkt

Dr. ing. Georg Obert

BMW

VCNL NavTeq SBD

Kenwood


Adviesdienst VeÍkeeÍ en VêrvoeÍ. Monitoring. In-Car syst RDS-T. 6 juni 2OO5

Recommend Documents