JAARVERSLAG 2003 Naam/adres: Stichting Terminale Thuiszorg Almelo e.o. Vriezenveenseweg 176 7602 PV Almelo Telefoonnummer: 0546-490465 Postadres: Vriezenveenseweg 176 7602 PV Almelo Bank: Rabobank Almelo Rekeningnummer 30.13.78.479 T.n.v. Stichting Terminale Thuiszorg Almelo e.o. Gironummer van de bank 892274 Coördinatrices: Mevrouw R. Kikkert-Bosschers Mevrouw N. Masselink-Diepenmaat Bestuur: De heer H.S. Bennink, Almelo, voorzitter De heer H.J. Hazewinkel, Almelo, penningmeester Mevrouw I.J.J.van Harten-van der Landen, Almelo, secretaris Mevrouw G.H. Buddingh-Jacobs, Almelo Mevrouw G. Konijn, Almelo De heer D.W.A.M. Jungst, Almelo De heer H.F. Roorda, Almelo De heer J.H.G. Smit, Almelo Administrateur: De heer H. Kleinsmit, Almelo
1
INHOUD
Voorwoord
3
Bij sterven zijn
4
Doelstelling
5
Doelgroep
5
Werkgebied
5
Hulpverlening
5
Coördinatrices
6
Vrijwilligers
7
2
Voorwoord Het jaar 2003 is voor de Stichting Terminale Thuiszorg Almelo e.o. goed verlopen. Het aantal hulpaanvragen bleef ongeveer gelijk vergeleken met het voorafgaande jaar; het aantal dagen waarop hulp werd ingezet nam echter fors toe. Omdat de groep vrijwilligers in 2003 iets kleiner is geworden zal in 2004 weer tot werving worden overgegaan. De vrijwilligers vormen tenslotte het kapitaal van de stichting waarop al het andere is gegrondvest! De stichting volgt de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet hetgeen ondermeer blijkt uit het hanteren van zorgprotocollen en een kwaliteitsprogramma. Ook is in het verslagjaar gestart met een eigen website. Daarnaast wordt geparticipeerd in een werkgroep die er naar streeft om, op basis van de nu aanwezige deskundigheid, bereidheid tot samenwerking en de sterke motivatie van hulpverleners en vrijwilligers, te komen tot een hechte samenwerking in de regio Almelo. Die samenwerking tussen alle in de regio Almelo opererende professionele- en vrijwilligersorganisaties op palliatief en terminaal terrein zal een netwerk doen ontstaan. Dit netwerk zal er toe leiden dat er op diverse terreinen geweldige kwaliteitsverbetering zal optreden. Deze kwaliteitsverbetering zal uiteindelijk uitmonden in een situatie waarin er in de regio Almelo een samenhangend aanbod op het gebied van palliatieve zorg zal zijn. De patiënten zullen alsdan de zorg (op maat) kunnen krijgen die zij wensen. Ik denk dat er voor onze stichting in dit netwerk een zeer belangrijke rol is weggelegd en ik zie deze ontwikkelingen zeer positief gestemd tegemoet.
H.S. Bennink voorzitter
3
BIJ STERVEN ZIJN…. Waken bij sterven is aan de grens zijn. Een grens overgaan is altijd weer een ervaring. Het achterlaten, loslaten, het onbekende tegemoet gaan. Het is ook achter blijven, groeten en uitzwaaien…. Waken is ook Letten op wat er nodig is. Oog hebben voor soms verborgen behoeften. Waken bij een stervende is soms kleine dingen doen: de lippen bevochtigen, het zweet afwissen, de hand vasthouden of juist loslaten. Waken bij sterven is vooral: er-zijn. Stil durven zijn, Tot stilte komen, tot rust. Komen is een andere wereld dan die van hebben en haast. Het is raken aan ‘de zomen van de tijd’ zoals Ida Gerhardt dicht. Het is raken aan de ervaring van eindigheid….
Uit: Bij sterven zijn. Uitgave: Landelijke Stichting VTZ. Tekst: Marinus van den Berg.
4
DOELSTELLING De Stichting Terminale Thuiszorg Almelo e.o. verzorgt waak- en oppasdiensten en doet lichte verzorgende handelingen. Kortweg: begeleiding op een wijze, die zo veel mogelijk recht doet aan de patiënt en zijn omgeving. De geboden hulp is strikt aanvullend van aard en komt naast de hulp die men ontvangt van o.a. huisarts, thuiszorg en familie. DOELGROEP Terminale patiënten en hun familie. WERKGEBIED De Stichting heeft als werkgebied de volgende gemeenten: Almelo, Wierden, Tubbergen, Rijssen, Hellendoorn en Twenterand. HULPVERLENING Vanaf 1 januari 2003 tot en met 31 december 2003 kwamen in totaal 91 hulpaanvragen binnen.
aanvragen en inzet over de periode 1998 - 2003 150 100
Aanvragen Inzet
50 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Aanvragen Inzet Zorguren Zorgweken
1998 77 45 2780
1999 91 57 2316
2000 107 63 1872
2001 93 58 3160 158
2002 117 74 3060 145
2003 91 65 4350 184
Bij 65 aanvragen werd hulp ingezet. De meeste hulpinzet was ’s nachts, in de vorm van waakdiensten. Er was echter ook een toenemende vraag voor overdag. Het totaal aantal uren hulpinzet komt op 4350 uren. De totale zorgperiode in 2003 bedraagt 184 weken. De zorgperiode geeft aan over hoeveel weken hulp is ingezet bij de hulpvrager. In het jaar 2003 kwamen weer veel aanvragen bij de Stichting binnen, welke allemaal gehonoreerd konden worden. Uit de grote toename van het aantal uren dat gewaakt werd, wordt duidelijk dat er een grote behoefte aan deze vorm van hulp is. Hierdoor wordt het mede mogelijk gemaakt dat steeds meer mensen tot het laatst toe thuis verzorgd kunnen worden en daar kunnen sterven. In de vorm van waak- en oppasdiensten wordt praktische hulp ingezet maar soms kan het voor mensen ook voldoende zijn dat zij weten dat de Stichting op de achtergrond aanwezig is en zonodig kan bijspringen. In deze situaties vindt eerst alleen een intakegesprek plaats door de coördinatrices en een verder ondersteunend contact, als daar behoefte aan is.
5
Steeds weer blijkt dat de familie van een patiënt de zorg zo lang mogelijk zelf wil blijven geven. Ondersteuning van mantelzorg is in die situaties erg belangrijk. De kracht van de Stichting is dat er op heel korte termijn hulp gegeven kan worden, in ieder geval binnen 24 uur. In enkele situaties overleed de patiënt nog voor er hulp ingezet kon worden. Ook werden enkele patiënten in het ziekenhuis of verpleeghuis opgenomen omdat de familie de zorg thuis niet vol kon houden of de zorg te complex werd. 36 aanvragen waren afkomstig uit Almelo, de overige uit de omliggende gemeenten.
Aanvragen afkomstig van
Thuiszorg (76) Ziekenhuis (2) Familie (5) Huisarts 1 Verzorgingshuis (2) Particulier bureau (2) Woonvorm verst. Gehand. (1) Verpleeghuis (2)
COORDINATRICES Mevrouw N. Masselink en mevrouw R. Kikkert zijn de coördinatrices. Taken coördinatrices: Intakegesprekken voeren bij hulpaanvragen; Begeleiding van de hulpverlening door ondersteuning van de familie; De continuïteit van de hulpverlening bevorderen door een goede en intensieve begeleiding van de vrijwilligers; - Groepsbijeenkomsten organiseren en deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers; - Scholing verzorgen voor nieuwe vrijwilligers; - Contacten met andere stichtingen voor terminale thuiszorg, zowel provinciaal als landelijk; - Contacten onderhouden met andere disciplines uit de eerstelijns gezondheidszorg. De coördinatrices zijn dagelijks te bereiken via een telefoonbeantwoorder als zij niet op het kantoor aanwezig zijn. -
Bij een hulpinzet heeft de coördinatrice dagelijks contact met de vrijwilliger. Op deze manier kan de vrijwilliger haar ervaringen bespreken en kan de hulp zo goed mogelijk verlopen. Tijdens een hulpverlening onderhoudt de coördinatrice zonodig contacten met huisarts en thuiszorg. De coördinatrices besteden veel tijd aan de ondersteuning van mantelzorg. Mantelzorg is de zorg die gegeven wordt door de naasten van de patiënt. Door tijd en aandacht aan de mantelzorger te geven kan deze de zorg vaak beter volhouden. Regelmatig was er contact met het Meulenbelt in welk gebouw de Stichting haar kantoorruimte heeft. Men kon wederzijds een beroep op elkaar doen, ook in de zin van bijscholing en palliatieve zorg.
6
Regionale samenwerking. De samenwerking met de andere stichtingen voor terminale thuiszorg in Twente (Leendert Vriel) is in het jaar 2003 verder uitgebouwd. De nieuwe functie van regioconsulente wordt voor een aantal uren per week ingevuld door een van de coördinatrices van onze Stichting. Er werd een nieuwe video ontwikkeld welke een belangrijk middel is om het werk van de Stichting bekend te maken. Daarnaast ging in september de gezamenlijke website online:
www.leendertvriel.nl
Eenmaal per 6 weken hebben de coördinatrices een overleg met de Twentse coördinatoren. - Externe contacten. Naast de werkzaamheden die samenhangen met de hulp inzetten en de begeleiding van de vrijwilligers, werd er veel aandacht besteed aan externe contacten Tweemaal werd deelgenomen aan het provinciaal overleg terminale zorg. Er werd tweemaal medewerking verleend aan een uitzending van de Lokale Omroep Almelo. Voorlichting betreffende het werk van de Stichting werd gegeven op scholen en aan de Samen op Weg gemeente in Almelo. De coördinatrices hebben zitting in diverse platforms in het werkgebied. Er zijn ook werkbezoeken gebracht aan de teams van o.a. wijkverpleegkundigen van verschillende thuiszorginstellingen. Daarnaast vertegenwoordigden zij de Stichting in de werkgroep Ontwikkeling Zorgnetwerk voor de palliatieve terminale patiënt in Almelo. Een belangrijke ontwikkeling in de ketenzorg. - Contacten Landelijk Steunpunt Regelmatig was er contact met het Landelijk Steunpunt en werden enkele bijeenkomsten, waaronder de Landelijke Besturendag, bezocht, om goed geïnformeerd te blijven omtrent de landelijke ontwikkelingen.
VRIJWILLIGERS De Stichting werkt met vrijwilligers, momenteel zijn dit er 27. Zonder hen zou de hulp niet geboden kunnen worden. In het jaar 2003 kwamen er nieuwe vrijwilligers bij, die in het voorjaar de cursus afrondden. Ook namen enkele vrijwilligers afscheid. Profiel en taken vrijwilliger Het is niet eenvoudig om precies te zeggen wat een goede vrijwilliger is. Toch willen wij het volgende profiel schetsen: -
Open houding in de omgang met anderen; Aanpassingsvermogen aan en respect voor de gewoonten van de stervende en de mantelzorgers; Goed kunnen waarnemen en luisteren; Flexibiliteit en doorzettingsvermogen; Evenwichtig zijn en weten om te gaan met verdriet; Leeftijd tussen de 35 en 65 jaar.
De belangrijkste werkzaamheden van de vrijwilliger zijn: - Waken bij de stervende (meestal ‘s nachts); - Eenvoudige lichamelijke verzorging; - Bijstaan van de mantelzorgers; - Aandacht en nabijheid, zowel voor de stervende als voor diens directe omgeving.
7
De vrijwilliger is aanvullend en ondersteunend aan de mantelzorg. Bijeenkomsten vrijwilligers Alle vrijwilligers van de Stichting komen eenmaal per maand (uitgezonderd de zomermaanden) bij elkaar voor een thema- of evaluatieochtend. Het is belangrijk voor de onderlinge samenwerking en er worden ervaringen uitgewisseld. Veel aandacht wordt besteed aan deskundigheidsbevordering in de vorm van een thema. In oktober bezochten de vrijwilligers de provinciale dag in Raalte. Deze dag had als thema: terminale thuiszorg in verschillende culturen. Er waren ruim 200 vrijwilligers uit de provincie aanwezig. Het is fijn te ervaren dat er veel mensen zijn die zich betrokken voelen bij het werk van de Terminale Thuiszorg.
8
