Actueel NIEUWSBRIEF JANUARI januari 2015: Twents Meesterschap. Heeft u zich al ingeschreven?

NIEUWSBRIEF JANUARI 2015

Actueel 28 januari 2015: Twents Meesterschap

Heeft u zich al ingeschreven? Op 28 januari 2015 vindt de 7de editie van de conferentie Twents Meesterschap plaats aan de Universiteit Twente. Deze conferentie is bedoeld voor docenten uit het primair en voortgezet onderwijs, schooldecanen, beleidsmakers, schoolleiders, wetenschappers, studenten en andere professionals. U kunt zich tot uiterlijk 15 januari inschrijven. DOOR HET OOG VAN DE MEESTER Een professionele blik op creatief onderwijs Goed onderwijs begint met goede docenten. In zowel basis, voortgezet als hoger onderwijs willen we voor leerlingen en studenten inspirerend en enthousiasmerend onderwijs. Professionele ontwikkeling van docenten levert hieraan een belangrijke bijdrage. Twents Meesterschap biedt u een dag waar onderzoek, praktijkervaringen en ‘lessons learned’ bij elkaar komen. Dit jaar hebben we gekozen voor een nieuwe invalshoek: naast een aantal workshops vanuit de Universiteit Twente en de docentontwikkelteams, hebben we ook de ruimte geboden om eigen ervaringen en ideeën voor sessies in te brengen en uit te wisselen met anderen. En dat was duidelijk merkbaar! Het aanbod van workshops dit jaar was overweldigend. Vele goede initiatieven zijn ingediend en we hebben een mooi programma kunnen samenstellen. Voor meer informatie over het programma, de kosten en inschrijven kunt u terecht op de website van Twents Meesterschap,www.twentsmeesterschap.nl.

Inschrijving Masterclasses Twente Academy geopend Schrijf uw leerlingen nu in voor de Masterclasses van februari De Masterclasses van Twente Academy worden georganiseerd om leerlingen van de middelbare school op een informele manier kennis te laten maken met onderzoek op de universiteit. Het project is speciaal bedoeld voor leerlingen van het vwo die extra uitdaging aankunnen. Momenteel is de inschrijving geopend voor de volgende masterclasses: 2/3 vwo

Tumoren kun je horen Modeltekenen Lab on a Chip Ontwerp je eigen app

4 vwo

OK van de Toekomt Psychologie

5/6 vwo

Ondernemerschap Kosmische Straling Mars One Aerodynamica

Schrijf uw leerlingen snel is, want vol = vol. De inschrijving verloopt via docenten. Leerlingen kunnen zich zelf niet inschrijven voor de Masterclasses. Voor meer informatie over de Masterclasses kunt u terecht op de website van de Masterclasses van Twente Academy.

Proefstuderen bij Technische Wiskunde in Twente Voor leerlingen uit 5 en 6 vwo die interesse hebben in het vak wiskunde organiseert de opleiding Technische Wiskunde aan de Universiteit Twente een dagje Proefstuderen bij Technische Wiskunde. Deze dag vindt plaats op 20 januari 2015 van 10.15 uur t/m 16.00 uur op het universiteitsterrein. Wij willen de leerlingen laten ervaren hoe het is om student bij Technische Wiskunde aan onze universiteit te zijn. We hebben hiervoor een programma opgesteld met verschillende soorten wiskunde waar je tijdens de studie Technische Wiskunde mee te maken kunt krijgen. Het programma bestaat uit het volgen van een college waarbij de leerlingen zelf ook aan de slag moeten, een practicum waarbij wiskundig modelleren aan de orde komt en afsluitend een presentatie van een promovendus. De dag eindigt met een borrel in de borrelruimte van onze studievereniging Abacus. Het programma ziet er als volgt uit: 10.15 uur Ontvangst en opening door de opleidingsdirecteur Dr. Jan Willem Polderman 10.30 uur College ‘Wiskunde helpt epidemieën te beteugelen’ door professor Bernard Geurts 12.00 uur Lunch – aangeboden door de opleiding Technische Wiskunde 12.30 uur Practicum ‘Wiskundig Modelleren van een ijsjes vraagstuk’ door wiskunde studenten 14.00 uur Presentatie ‘Ontwerpen van patronen van polymetrische metselwerken’ door promovendus Jasper de Jong 15.00 uur Borrel bij de studievereniging Abacus van de afdeling Toegepaste Wiskunde 16.00 uur Einde van het programma Uw leerlingen kunnen zich voor 15 januari individueel inschrijven op de website van de opleiding Technische Wiskunde:www.utwente.nl/bachelor/tw onder ‘Proefstuderen bij Technische Wiskunde’.

Havo Excellentie Programma voor talentvolle havisten Afgelopen jaar is hogeschool Saxion met een aantal scholen een samenwerking gestart voor de ontwikkeling van een Havo Excellentie Programma. Dit programma is bedoeld om havo-leerlingen, die meer kunnen en willen, extra uitdaging te bieden. Het programma volgt hetzelfde gedachtegoed als dat van het Saxion Honours Programma. In juni 2014 hebben we een eerste pilot gedraaid, waarbij 16 havisten drie dagen aan de slag gingen met een uitdagende opdracht: de wateren energiehuishouding van Oldenzaal. Dit jaar in januari, februari en maart draaien we vervolgpilots bij resp. Het Assink, Bonhoeffer en Twents Carmel College met andere opdrachten. De ervaringen uit de pilots zijn belangrijk voor de verdere ontwikkeling van het programma en voor het bepalen van de 'best-practices'. De pilots worden ontwikkeld en begeleid door honours studenten van Saxion. Volgend schooljaar willen we de samenwerking uitbreiden met meer scholen. Interesse om deel nemen? Of wilt u (eerst) graag meekijken bij de pilots? Neem dan contact op met Arjan van Basten via [email protected].

Module Logica voor vo-scholen Sinds 2008 verzorgt Windesheim in samenwerking met vo-scholen ieder voorjaar de module Logica. Deze module kan als onderdeel van Wiskunde D gevolgd worden, maar ook van NLT of het vak Interscience. Helder en logisch denken is een van de belangrijkste vaardigheden voor havisten. In logica, dat raakvlakken heeft met o.a. wiskunde, informatica en filosofie, vind je een van de zuiverste vormen van helder denken en redeneren. Toepassingen hiervan zijn niet alleen in exacte vakgebieden te vinden, maar ook in bijvoorbeeld taal en rechtspraak. Doel van de module is leerlingen een inleiding te geven in het vakgebied rondom logica, waarbij duidelijk wordt welke principes en wetmatigheden ten grondslag liggen aan het bewijzen van een bepaalde redenering, of het aantonen van het tegendeel. Er wordt eenvoudig begonnen met proposities, waarna samengestelde beweringen volgen. Wanneer ook operatoren ten tonele zijn verschenen, volgen waarheidstabellen, redeneerregels en het bewijzen van beweringen aan de hand van die regels. Vervolgens komen predicaten aan de orde, waarbij kwantoren een rol gaan spelen. De studielast van de module is 40 uur. De leerlingen volgen de lessen afwisselend op Windesheim (een blokuur van twee uur, twee keer op dinsdagmiddag en twee keer op donderdagmiddag) en op hun eigen school. Tijdens de colleges op de hogeschool zal ook ingegaan worden op toepassingen die in het hoger onderwijs aan de orde komen. De module is bedoeld voor leerlingen van havo-4, maar inmiddels hebben ook vwo-3 en vwo-4 leerlingen succesvol meegedaan. Aan het eind van de module doen de leerlingen een toets op Windesheim of op hun eigen school. De module wordt afgesloten met een certificeringsbijeenkomst op Windesheim. Komend jaar start de cyclus met de eerste les op Windesheim op 27 januari 2015. De overige drie middagen zijn 12 februari, 12 maart en 31 maart. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Wim Rietberg, wiskunde D coördinator Windesheim. Tel 088-4696379 [email protected]

Nascholing Analytische Meetkunde start 12 februari 2015

De lerarenopleidingen wiskunde bij de drie technische universiteiten verzorgen in 2015, net als in 2014, een nascholingscursus Analytische Meetkunde. De cursus gaat verbredend en verdiepend in op het nieuwe programma binnen wiskunde B voor havo en vwo. De cursus sluit aan op ervaringen met nascholingscursussen van de drie technische universiteiten in 2014. Analytische meetkunde komt in 2015 vernieuwd terug in het wiskunde B –programma. In deze cursus bouwen wij in 3TU-verband voort op onze invulling van analytische meetkunde in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. Concreet gaan we aan de gang met problemen waarbij de nadruk ligt op het effectief gebruiken van meetkunde, analyse, algebra en een combinatie daarvan. Het gaat ons niet alleen om het rekenen in een coördinatensysteem, maar ook om probleemoplosvaardigheden en om de wisselwerking tussen synthetische, analytische en algebraïsche stappen in het oplosproces. Bijv.: De conflictkromme c bestaat uit alle punten op een gelijke afstand tot de cirkel (x – 5)2 + (y – 2)2 = 36 en het punt A = (9,2). Geef een vergelijking van de kromme c. Wat is vervolgens de omtrek van ΔMTA, waarbij M het middelpunt van de cirkel is en T een punt op c is met x-coördinaat 5.

De cursusdagdelen aan de Universiteit Twente zijn donderdag 12 februari, 5 maart, 19 maart en 2 april 2015, telkens van 16:00 tot 20.00 uur (inloop 15:45 h). De totale kosten voor deze nascholing zijn €375,00 per cursist, inclusief een warme maaltijd, en €300,00 voor de 2e en volgende docent(en) van dezelfde school. Inschrijven kan via www.utwente.nl/elan/opleidingenenprofessioneleontwikkeling/inschrijfformulieren/analytische_meetkun de/

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Ingrid Breymann ([email protected]).

Terugblik Henny Kramers-Pals onderscheiden met de Julianapenning Op 8 december 2014 werd mevr. Henny Kramers-Pals onderscheiden met de Julianapenning van de Universiteit Twente. Mevrouw Kramers-Pals was jarenlang verbonden als vakdidacticus scheikunde aan de lerarenopleiding van ELAN. Ze heeft binnen de professionalisering van het bèta-onderwijs in Nederland veel belangrijk werk gedaan. Merv. Kramers-Pals werkte al bij de Technische Hogeschool Twente in de beginjaren. Jarenlang was ze verbonden als vakdidacticus scheikunde aan de lerarenopleiding van ELAN. Ook na haar pensionering is ze actief gebleven. Voor de professionalisering van het bèta-onderwijs ins Nederland heeft ze belangrijk werk gedaan, binnen de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON). Dit was reden genoeg om haar te onderscheiden met de Julianapenning van de Universiteit Twente. Onder valse voorwendselen werd mevr. Kramers-Pals 8 december naar de Universiteit Twente gelokt. Ze was dan ook zeer verrast door de uitreiking van de Julianapenning van de Universiteit Twente.

Lezingen tijdens “Week van Inspiratie” aan de UT opengesteld voor leerlingen Aan de Universiteit Twente vond van 24 tot en met 28 november de eerste Week van Inspiratie plaats. De week was bedoeld om studenten en medewerkers van de universiteit te inspireren en te stimuleren en was gevuld met interessante presentaties van vooraanstaande sprekers. Twee lezingen uit het programma werden opengesteld voor leerlingen uit scholen met plus-varianten (Talentmaximalisatie Twente): De lezing “the colonization of Mars” door Bas Lansdorp, alumnus van de UT en medeoprichter van het bedrijf Mars One, ging over motivatie en plan van aanpak van de missie “Mars One”, die het koloniseren van de planeet Mars beoogt. Een eerste onbemande missie is voor 2018 gepland, in 2025 zullen de eerste mensen op Mars landen. De lezing “Kunst en het brein” door Dick Swaab (o.a. arts en emer. hoogleraar neurobiologie aan de Universiteit van Amsterdam (AMC), auteur van een indrukwekkend aantal wetenschappelijke artikelen over het brein en o.a. de bestseller: ‘Wij zijn ons Brein”) ging over vragen omtrent kunst en het brein: Is kunst een uniek menselijke eigenschap? Hersenmechanismen bij de creatie en perceptie van kunst, effecten van hersenziekten en behandeling op het maken van kunst en het effect van kunst op hersenziekten en neuroesthetica kwamen aan bod. Aan het college van Dick Swaab namen daarnaast leerlingen van zeven scholen via een videoconferencing verbinding deel, zij konden na afloop een paar vragen stellen. Het college was voor de luisteraars in de zaal en ook voor de leerlingen op school zeer boeiend. Het liep technisch nog niet helemaal vlekkeloos, maar was een waardevolle ervaring die zeker vervolgd wordt.

Regionale voorronde European Science Olympiad Op 12 december 2014 vond de regionale voorronde van de European Science Olympiad (EUSO) plaats aan de Universiteit Twente. Tijdens de EUSO ervaren de leerlingen wat het is om een echte wetenschapper te zijn. Het accent ligt volledig op het uitvoeren van de experimenten en het nadenken over deze experimenten. Het team dat dit het beste heeft uitgevoerd gaat door naar de landelijke finale. Negen groepen, bestaande uit drie leerlingen, gingen in het Twente Academy Leerlingenlab aan de slag met een tweetal experimenten op het gebied van biologie, natuurkunde en scheikunde. Nadat de experimenten waren afgerond, moesten de leerlingen nog even op de uitslag wachten. Ze kregen alvast een voorproefje van de nieuwe Masterclass Aerodynamica. Het team, bestaande uit Max van Beek, Max Meijer en Jelger Krijg van het Gymnasium Celeanum scoorden het beste op de Universiteit Twente. Zij gaan door naar de landelijke finale van de EUSO. Tevens mogen zij een Masterclass naar keuze volgen bij Twente Academy. Ook de teams die net niet de hoogste score hadden, gingen niet met lege handen naar huis. Het team van het Pius X College met Sarah van Kooten, Maartje Tromm en Marieke Rikkert belandde op de tweede plaats. Zij komen nog een dagje terug naar het Leerlingenlab met hun hele klas. Als derde eindigde het team van R.K. Scholengemeenschap Canisius met Babet Stroop, Iris Harmsen en Elisa Achterhof. Zij komen een middag 3D printen in het Leerlingenlab.

Aankondigingen Excellente havisten bouwen 3D-printer bij Windesheim; nu de docenten! In oktober en november vond de workshop ‘Bouw je eigen 3D-printer’ plaats bij Windesheim voor een selectief gezelschap excellente havisten en leerkrachten van vo-instellingen uit Zwolle, Elburg en Hengelo. De workshop is een initiatief van Bèta Steunpunt Oost dat hiermee de beschikbaarheid van goede bètatechnici in Oost-Nederland wil bevorderen. In de workshop bouwden en programmeerden de leerlingen en leerkrachten een zogeheten Prusa i3 3D-printer. Een unieke teamsamenstelling, leerzaam voor zowel de leerling als de leerkracht. Huub Schoot, coördinator Bèta Steunpunt Oost: ‘Deze havisten zijn hbo-studenten in spe. Door de workshop ervaren ze hoe het is om onder tijdsdruk aan technische projecten op hboniveau te werken, waarbij vaardigheden als samenwerken, plannen en taakverdeling komen kijken. Skills die in de échte techniekpraktijk ook belangrijk zijn. De leerkrachten krijgen op hun beurt door de workshop inzicht in het didactisch gebruik van de 3D-printer in hun lesstof.´ Kennis toepassen in eigen praktijk De zelfgebouwde printer krijgt een vaste plek in de eigen leeromgeving van de deelnemers en kan zodoende geïntegreerd worden in hun lesstof. Tom Laarhuis, leerling van het Bataafs Lyceum in Hengelo: ‘Deze workshop volgen we voor ons profielwerkstuk. We leren een 3D-printer van binnen en van buiten kennen. Je kunt er heel veel mee maken, van een blikopener tot een telefoonhoesje. We hebben zelfs geleerd om reserveonderdelen te printen, waardoor we de printer, mocht hij het een keer begeven, zelf kunnen repareren.’ Leraren bouwen een 3D printer In maart 2015 staat er – bij voldoende belangstelling - weer een workshop ‘bouw je eigen 3D printer” gepland. Nu alleen voor docententeams van minimaal 2 docenten. De workshop duurt dan korter: 3 dagdelen; waarschijnlijk donderdagmiddag en een hele vrijdag. U kunt zich voorlopig aanmelden Huub Schoot. Meer informatie? Wilt u meer informatie over de workshop ‘Bouw je eigen 3Dprinter’? Neem dan contact op met Huub Schoot, coördinator Bèta Steunpunt Oost, via [email protected].

NATK4ALL – vooraankondiging De Universiteit Twente en de Universiteit Utrecht hebben van het ministerie van OCW een subsidie ontvangen om samen met alle andere opleidingen in het land een aantal natuurkunde modules te ontwikkelen. De modules kunnen door docenten in opleiding worden gevolgd als zij bepaalde natuurkunde in de eigen vooropleiding missen. OCW wil zo het lerarentekort specifiek voor natuurkunde aanpakken. De modules zullen ook toegankelijk zijn voor docenten in het kader van nascholing. De voorlopige lijst modules die vanaf 2015-16 wordt aangeboden is als volgt: Quantumfysica Elektromagnetisme Geschiedenis en grondslagen van de natuurkunde Speciale relativiteitstheorie Klassieke Mechanica Sterrenkunde Thermische en statistische fysica Biofysica Geofysica Optica Hoge energiefysica De omvang van de eerste 3 modules zal 168 uur zijn, voor de overige modules is dat 84 uur. Elke module kent een aantal bijeenkomsten en een set online materialen. Met deze materialen kan een gedeelte van de module in zelfstudie worden gevolgd. Deze materialen zijn ook op school inzetbaar bij de eigen lessen en als verdieping voor leerlingen met profielwerkstukken. Op de lerarenconferentie Twents Meesterschap, 28 januari a.s., wordt meer informatie gegeven in de workshop van Harrie Eijkelhof en Jan van der Veen. Ook gaan we dan al aan de slag met de verzameling online studiematerialen. Nader bericht over data en locaties van de NATK4ALL modules volgt in een volgende nieuwsbrief.