Actueel Staatssecretaris Van Hoof (SZW) gaat toch aan de slag met grenswaarden voor arbeidsrisico’s als tillen, duwen, werkdruk en klimaat. Zijn toezegging om daarvoor een werkprogramma te starten, was net genoeg om de nieuwe Arbowet dinsdag 26 september door de Tweede Kamer te loodsen.
Alleen de Socialistische Partij en Groen-Links stemden tegen wijziging van de arboregels. Alle andere partijen gingen akkoord. Als het wetsvoorstel door de Eerste Kamer wordt goedgekeurd, worden de nieuwe regels naar verwachting 1 januari 2007 van kracht. Vooral het verdwijnen van concrete normen voor fysieke en psychosociale belasting was een heikel punt. Staatssecretaris Van Hoof wilde in de nieuwe wet geen doelvoorschriften opnemen, anders dan Europese regels. Werkgevers en werknemers moesten zaken volgens Van Hoof zo veel mogelijk regelen via middelvoorschriften in arbocatalogi. De vakbonden FNV en CNV verzetten zich fel tegen het uitblijven van concrete normen voor de arbeidsrisico’s.
De Tweede Kamer vond een uitweg. De Kamer schaarde zich achter een motie van CDA en PvdA die Van Hoof opdraagt meer werk te maken van duidelijke normen voor arbeidsrisico’s. De regering moet een werkprogramma en procedures opstellen en daarover advies vragen aan sociale partners.
Volgens Vakcentrale FNV heeft de motie de Arbowet gered. Beleidsmedewerker arbeidsomstandigheden Wim van Veelen: ‘We staan niet te juichen bij deze wet, maar de vage motie biedt perspectief op wettelijke normen.
Waarschijnlijk lukt dat pas na de verkiezingen en met een nieuwe staatssecretaris. Maar er is uitzicht op. Zolang wettelijke normen ontbreken, zullen we ons bij onderhandelingen voor afspraken in arbocatalogi hard opstellen.’
Secretaris arbeidsomstandigheden Mario van Mierlo van MKB Nederland noemt de nieuwe wet ‘een hele stap vooruit’. MKB Nederland ziet niets in extra normen voor fysieke en psychosociale belasting. Het werkprogramma betekent niet dat die normen er toch komen, aldus Van Mierlo. ‘De overheid gaat aan de slag met een aanpak voor doelvoorschriften. Deskundigen en instituten gaan zich daarover buigen en sociale partners kunnen adviseren. Dat betekent nog niet dat er concrete normen komen.’
Een kwart van de ziektegevallen bij kantoorpersoneel wordt veroorzaakt door een slecht binnenklimaat. Dit kost overheid en bedrijfsleven per jaar ongeveer vijf miljard euro.
Dat stelt SenterNovem in een onderzoek naar het verband tussen energiebesparing en gezondheid.
Werkgevers kunnen de ‘verborgen’ kosten volgens SenterNovem verminderen door energiebesparende maatregelen te nemen en het binnenklimaat te verbeteren. Een goed binnenklimaat verhoogt bovendien de arbeidsproductiviteit met tien tot vijftien procent, aldus het onderzoek.
SenterNovem, agentschap voor duurzaamheid en innovatie van het ministerie van Economische Zaken, stelt dat energiebesparende maatregelen in veel gevallen ook goed blijken voor de gezondheid van werknemers. Zelfs eenvoudige aanpassingen, zoals het vernieuwen van luchtfilters of het goed afstellen van ventilatie, verwarming en koeling, hebben direct al een effect.
Zo zorgt het halfjaarlijks vervangen van vuile luchtfilters in luchtbehandelingsunits voor een daling in energieverbruik en het ziekteverzuim (0,6 procent). De arbeidsproductiviteit stijgt met schone filters drie procent. Ook bij meer ingrijpende maatregelen, zoals het isoleren van vloeren en het plaatsen van ramen, slaan werkgevers twee vliegen in een klap: het energieverbruik daalt en het is goed voor de gezondheid.
Er is geen gezondheidskundige advieswaarde mogelijk voor calciumoxide, ongebluste kalk. Daarvoor ontbreken voldoende wetenschappelijke gegevens.
Dat stelt de Gezondheidsraad in een advies aan staatssecretaris Van Hoof (SZW). Calciumoxide wordt onder meer gebruikt in de bouw en landbouw. In contact met water reageert het bijtende poeder heftig en komt er veel warmte vrij. Blootstelling aan ongebluste kalk kan bij mensen ernstige irritaties aan de huid, ogen en slijmvliezen veroorzaken.
Eerdere studies naar calciumoxide zijn echter van onvoldoende kwaliteit om een veilige bovengrens te bepalen, aldus het advies van de GR.
‘Calcium Oxide’, nr. 2006/08OSH is te downloaden vanaf www.gr.nl
Werknemers controleren zeecontainers vrijwel nooit op de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen. Bij het openen van ‘gegaste containers’ lopen werknemers daardoor het risico bedwelmd of vergiftigd te raken. Ook bestaat er gevaar voor brand en explosies.
Twee inspectiediensten, de Arbeidsinspectie en VROM-inspectie, controleerden tussen mei 2005 en april 2006 in totaal 64 bedrijven die containers ontvangen van overzee. Het gaat om grote ondernemingen en groothandels die meubels, koffie, tabak, kleding of schoenen importeren. Hun zeecontainers zijn voor vertrek vaak behandeld met bestrijdingsmiddelen om de inhoud te beschermen tegen ongedierte. Voordat een werknemer zo een ‘gegaste container’ opent, moet hij daarom controleren of er nog
resten in zitten van schadelijke gassen. Bij 97 procent van de bedrijven gebeurt dit echter niet.
Volgens de inspectiediensten komt dit niet door onwil. Veel bedrijven kennen de gevaren niet goed. Ook vertrouwen bedrijven te gemakkelijk op de verklaring van de afzender dat er geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt.
Uit nader onderzoek bleek een op de drie containers wel degelijk te hoge concentraties bestrijdingsmiddelen te bevatten. Ook het verwijderen van restanten van bestrijdingsmiddelen gebeurt meestal zonder enige vorm van persoonlijke bescherming.
De Arbeidsinspectie start een voorlichtingscampagne om bedrijven beter te informeren over de risico’s en voorschriften bij gegaste containers.
Het arboconvenant Sociale Werkvoorziening heeft niet het beoogde resultaat opgeleverd. Na vier jaar is er meer aandacht voor arbothema’s, maar belangrijke doelstellingen zijn niet gehaald.
In het convenant maakten sociale partners en het ministerie van SZW in 2002 afspraken over het terugdringen van ziekteverzuim, WAO-instroom en fysieke en psychosociale klachten. Onderzoeksbureau Regioplan onderzocht de resultaten bij veertien bedrijven in de Sociale Werkvoorziening (SW).
Het is in vier jaar niet gelukt om het ziekteverzuim met 20 procent te verminderen. Het verzuim daalde in de convenantperiode 7,1 procent en bedroeg in 2005 toch nog 13,0 procent. Daarbij bleef het aantal lichamelijke klachten onder SW-medewerkers ongeveer gelijk. Ten slotte signaleert Regioplan dat het percentage SW-medewerkers met psychosociale klachten is gestegen van 26,7 procent naar 37,1 procent.
Bedrijven zijn redelijk bekend met instrumenten die binnen het convenant zijn ontwikkeld, zoals de Arbothermometer en Basiswerkplekwijzer. Maar die instrumenten worden weinig gebruikt. Bedrijven vinden ze niet praktisch en te tijdsintensief. De branche is wel positief over het nieuwe verzuimregistratiesysteem.
Werkgevers en vakbonden willen het convenant toch een vervolg geven. De website www.arbowsw.nl en een deel van de producten blijven via SBCM, het arbeidsmarkt- en ontwikkelingsfonds van de sector, bestaan.
Bedrijven die koeltorens gebruiken en onderhouden, besteden onvoldoende aandacht aan het risico van legionellabesmetting. Bij een controle van de Arbeidsinspectie voldeed 83 procent van de bedrijven niet aan alle gestelde eisen.
Koeltorens, bijvoorbeeld van een airconditioning van een gebouw, zijn bekende bronnen van besmetting met de legionellabacterie. Afgelopen zomer raakten in Amsterdam tientallen mensen besmet met de bacterie. De bron was een koeltoren nabij het Centraal Station. Een gevaarlijke situatie, want jaarlijks overlijden twintig tot dertig mensen aan de veteranenziekte.
De Arbeidsinspectie (AI) controleerde in 2004 en 2005 in totaal 190 bedrijven die een koeltoren in gebruik hadden en 30 schoonmaakbedrijven die koeltorens onderhouden.
In veel gevallen hadden de bedrijven niet alle risico’s systematisch in kaart gebracht of waren te weinig concrete maatregelen afgesproken om werknemers te beschermen. Vooral bedrijven die de koeltoren in eigen beheer onderhouden, scoren slecht.
Volgens de AI kennen de bedrijven de risico’s, maar ontbreekt in veel gevallen een structurele en planmatige aanpak om de risico’s te verminderen. Het komt regelmatig voor dat bedrijven zich wel bewust zijn van de risico’s voor de omgeving, maar dat ze de gevaren voor hun werknemers onderschatten.
Bedrijven moeten in een beheersplan aangeven wat zij doen om legionella in toom te houden en verspreiding, bijvoorbeeld via waternevel, te voorkomen. Een onderhoudsplan moet vermelden wanneer welke controles moeten gebeuren en hoe gehandeld wordt bij calamiteiten. Bij onderhoudswerkzaamheden moeten werknemers de gevaren kennen en op de hoogte zijn van adequate beschermingsmaatregelen.
De Eerste Kamer heeft de positie van een werknemer met een klacht over seksuele intimidatie versterkt. Een wetsvoorstel dat dit regelt, kreeg de steun van CDA, PvdA en GroenLinks.
Het wetsvoorstel keert de bewijslast om bij een vermoeden van (seksuele) intimidatie. Een werknemer hoeft niet langer te bewijzen dat seksuele intimidatie heeft plaatsgevonden, maar de werkgever moet bewijzen dat het niet gebeurd is.
VVD en D66 keerden zich in de Eerste Kamer tegen het wetsvoorstel omdat zij vinden dat de verschuiving van de bewijslast de positie van de werkgever verzwakt. Het gaat de liberalen dan uitsluitend om gevallen waarin de werkgever aangeklaagd wordt voor intimidatie.
De partijen hebben geen bezwaar tegen de omgekeerde bewijslast als een werkgever ervan wordt beschuldigd te weinig gedaan te hebben aan het tegengaan van seksuele intimidatie in zijn bedrijf.
Het midden- en kleinbedrijf krijgt voortaan hooguit twee keer per jaar een
inspectiedienst van de overheid over de vloer. Die inspectiediensten moeten daartoe meer gaan samenwerken. Dat heeft het kabinet besloten.
In het plan ‘Eenduidig Toezicht’ doet het kabinet voorstellen om de toezichtlast voor het bedrijfsleven en instellingen met een kwart te verminderen.
De verschillende rijksinspecties worden volgend jaar verplicht samen te werken. Volgens het kabinet kan de toezichtlast al flink verminderen als de ene inspectie het werk van een andere inspectie meeneemt in het eigen toezicht.
Zo gaat in de horeca de Voedsel en Waren Autoriteit ook het toezicht op de arbeidsomstandigheden uitvoeren. De Arbeidsinspectie kan op haar beurt in de bouw en industrie taken van andere inspectiediensten uitvoeren.
Vanaf 1 januari 2007 krijgen de sectoren horeca, ziekenhuizen en landbouw elk hun eigen inspectieloket als aanspreekpunt voor bedrijven en instellingen in de sectoren. Andere sectoren krijgen in de loop van 2007 dergelijke loketten. Er komen in ieder geval inspectieloketten voor Schiphol, de vleesketen, het wegtransport, de recreatiesector en metaalindustrie en kinderopvang.
Behalve de verplichte samenwerking, moeten de inspectiediensten ook anders gaan werken. Het kabinet wil vertrouwen geven waar dat kan, selectief zijn en aan bedrijven en instellingen vooraf duidelijk maken wat zij kunnen verwachten en waaraan zij moeten voldoen.
Het kabinet wil ook met lagere overheden en toezichthouders (gemeenten, provincies, politie en waterschappen) afspraken maken over het aanpakken van onnodige last door toezicht.
Volgens brancheorganisatie Boaborea is er absoluut geen sprake van ‘verruwing in de arbodienstverlening’. Zij noemt deze conclusie van het Breed Platform Verzekerden & Werk (BPV&W) ‘voorbarig’.
In het jaarrapport 2005 ‘Verruwing in de arbodienstverlening?’ van het Landelijk Meldpunt Arbo- en reintegratiedienstverlening (LMA), signaleert het BPV&W verhardende verhoudingen rond ziekteverzuim en reintegratie. Het BPV&W legt een verband met de liberalisering van de arbodienstverlening, nu ruim een jaar geleden. Arbodiensten lijken meer afgerekend te worden op lage verzuimcijfers dan op een goede verzuimbegeleiding voor werknemers, suggereert het BPV&W. Volgens het rapport klagen zieke werknemers sinds de liberalisering van de arbodienstverlening ‘behoorlijk veel vaker’ over schending van hun privacy. Ook de ‘kluwen aan verzuimbegeleiders’ leidt tot klachten. Een zieke werknemer zou niet goed weten met wie hij praat, of deze persoon geheimhoudingsplicht heeft en wat er met informatie gebeurt.
Boaborea neemt de klachten serieus, maar zij vindt de conclusie van het rapport ‘absoluut voorbarig’. De brancheorganisatie wijst erop dat de arbodienstverlening zich richt op zeven miljoen werknemers, maar dat de LMA-rapportage gebaseerd is op zevenhonderd ondervraagden, die vragen hadden of klachten mldden bij het Breed Platform.
De AbvaKabo is een campagne ‘Veilig werken in de zorg’ gestart. De campagne moet inzicht verschaffen in de omvang van onveilige werksituaties binnen zorginstellingen.
Medewerkers binnen zorginstellingen als ziekenhuizen, verpleeghuizen en de geestelijke gezondheidszorg hebben volgens AbvaKabo dagelijks te maken met intimiderende patienten, agressieve familieleden en pestende collega’s. Maar er ontbreekt een goed beeld hoe groot de onveiligheid binnen de zorg is en wat er eventueel aan gedaan kan worden. De campagne ‘Veilig werken in de zorg’ startte met een meldweek. Ook kunnen medewerkers in de zorg op www.veiligwerkenindezorg.nl een enquete invullen. Volgens de bond hebben inmiddels zo’n zeshonderd mensen de enquete ingevuld.
Gehoorenarbeid.nlis een nieuwe website over slechthorendheid en werk. De website biedt informatie voor professionals die zich bezighouden met beroepsslechthorendheid en de consequenties van slechthorendheid voor het functioneren in het werk.
Gehoorenarbeid.nl is een initiatief van het Expertisecentrum Gehoor en Arbeid, een samenwerkingsverband tussen audiologische centra van drie universitair medische centra, het Coronel Instituut en het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
Advies en accountantsorganisatie Accomstart in samenwerking met sportkoepel NOC*NSF een pilot bedrijfssport voor medewerkers. Vijftien collega’s van de Utrechtse vestiging van het bedrijf gaan tien weken samen hardlopen. De Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie levert een gekwalificeerde trainer. Bij succes komen er hardlooptrainingen voor medewerkers van alle 34 vestigingen.
Accom is een van de eerste bedrijven die zich bij NOC*NSF heeft aangemeld voor bedrijfssport. De sportkoepel vroeg bedrijven om werknemers meer faciliteiten te bieden op sportgebied. NOC*NSF wil proberen zo meer werknemers in beweging te krijgen. Eerder onderzoek van NOC*NSF wijst uit dat driekwart van de bedrijven sport belangrijk vindt. Maar slechts 26 procent van de werkgevers biedt werknemers mogelijkheden op het gebied van georganiseerde sport.
De gratis SlachtofferhulpDetailhandel van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel is een succes. De hulpdienst is het laatste half jaar 86 keer gebeld; dat is bij een op de drie overvallen. Werknemers in de detailhandel kunnen de gratis slachtofferhulp (0800-0801) bellen na geweld, een overval of sterfgeval in een winkel. Binnen twee uur wordt professionele ondersteuning geregeld, 24 uur per dag, zeven dagen per week.
Bijna de helft van de Nederlandse werknemers gaat niet echt met plezier naar het werk. Dat blijkt uit de CNV-test Plezier in Werk. De vakbond CNV noemt dit aantal ‘zorgelijk’. Werknemers kunnen op www.cnvplezierinwerk.nl de enquete ‘Test je werkplezier’ invullen. Zestien procent geeft onomwonden aan geen plezier te hebben in het werk. Nog eens 27 procent twijfelt. De andere helft is wel tevreden.
Een meerderheid heeft kritiek op de leidinggevende capaciteiten van de direct leidinggevenden. En bijna driekwart, zo’n 70 procent, mist mogelijkheden voor carrierekansen. Voor veel ondervraagden bederft dat voor een belangrijk deel hun werkplezier.
Het thema Plezier in Werk is voor de CNV een belangrijk onderwerp voor de CAO-agenda 2007.
Werknemers e-mailen en surfen onder werktijd gemiddeld bijna vier uur per week voor privegebruik. Dat stelt Ernst & Young in de ICT Barometer. Het merendeel van de tijd (1,7 uur) besteden werknemers aan internetsurfen. E-mailen (1,3 uur) en bellen (0,9 uur) gebeuren ook vaak. Door regels over het gebruik van de bedrijfscomputer is het privegebruik iets afgenomen. Vorig jaar was het totaal nog 4,4 uur.
Werkgevers lijken niet echt veel moeite te hebben met het privegebruik. Driekwart van de kleinere bedrijven (tot twintig medewerkers) heeft geen regels over het computergebruik. Ongeveer de helft van alle bedrijven kent wel voorschriften; vier op de tien bedrijven heeft bepaalde internetmogelijkheden geblokkeerd. Volgens Ernst & Young blijft de overheid, die vaak gevoelige informatie beheert, opvallend achter bij het toepassen van regels.
Het ziekteverzuim in de bouw is in 2005 iets toegenomen. Het verzuim steeg van 0,2 naar 5,0 procent in 2005. Dat meldt het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid. Bij metselaars, ijzervlechters en minder geschoolden zorgen rugklachten en klachten aan ledematen voor relatief veel verzuim.
Het Kennissysteem Infectieziekten en Arbeid (KIZA) start een website over infectieziekten en werk. De site wordt 9 november gelanceerd op het symposium ‘Wees wijs, laat je vaccineren met kennis’. In het KIZA werken het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Arbogroep AMC en KLM Health Services en andere partijen samen om betrouwbare en actuele kennis over infectieziekten te bundelen en toegankelijk te maken.
De instellingen hopen dat op die manier problemen met infectieziekten in het werk voorkomen kunnen worden.
www.kiza.nl
Rijkswaterstaat gaat automobilisten bij wegwerkzaamheden informeren over hun kenteken en snelheid. De elektronische trajectcontrole is een proef die de veiligheid van wegwerkers moet vergroten. De proef begint op de A58 en wordt de komende maanden ook op de A2 in Limburg toegepast. De Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK) houdt 25 en 26 april 2007 haar 60-jarig jubileumcongres. Het thema van het congres is: ‘Veiligheid, waar ligt de grens’. De NVVK beloont een of meerdere lezingen op het congres met een stimuleringspremie, de Andrew Hale Beurs.
De helft van de werkgevers is niet goed op de hoogte van de gevolgen van de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) voor hun organisatie. Dat stelt Aon Consulting onderzoek op basis van onderzoek onder 716 bedrijven met meer dan 25 werknemers. Vooral de overheid zou als werkgever niet goed bekend zijn met de gevolgen van de nieuwe wetgeving. Ook de handel en de gezondheidsbranche blijven achter met kennis over de WIA.
Een nieuwe websitewww.arbonieuwestijl.nl geeft sinds 5 oktober ins en outs over de nieuwe arbo-aanpak. Op de site staat informatie over de nieuwe Arbowet en het Programma Versterking Arbeidsveiligheid.
