Actualisatie van de sanctiestrategie
Ernst van de overtreding
.-I
B
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
C
I)
Gedrag van de overtreder
De strategie tweedimensionaal in beeld
Maart 2010
Inhoudsopgave
Inleiding 1 Uitgangspunten bij de sanctiematrix 2 Nadere uitleg van de sanctiematrix Algemeen Globale invulling bestuurlijk en strafrechtelijk optreden Positionering bestuurlijk optreden Positionering strafrechtelijk optreden 3 Stappen bij toepassen van de matrix Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 4 Toekomstbeeld Bijlage 1
Deze tweedimensionale benadering van de landelijke sanctiestrategie is ontwikkeld in een nauwe samenwerking tussen: » De provincie Zuid-Holland, » Politieregio Rotterdam-Rijnmond » Het functioneel parket te Rotterdam » De DCMR Milieudienst Rijnmond
3 4 5 5 5 6 7 8 8 9 10 10 11 12
Inleiding In 2008 hebben DCMR en PZH samen met het Openbaar Ministerie (FP Rotterdam) een analyse uitgevoerd van de overtredingen. Verschillende ontwikkelingen vragen om actualisatie van de sanctiestrategie. De commissie Mans beveelt aan om op te treden op een wijze die past bij het gedrag van de overtreder ("aangepast optreden"). Ook vernieuwd toezicht instrumentarium, zoals risico gestuurd toezicht, systeemtoezicht en informatie gestuurd toezicht vormt een aanleiding om de sanctiestrategie nader te bezien. Daarom zijn criteria onderzocht voor meer afstemming en nuance bij de inzet van bestuursrechtelijke en/ of strafrechtelijke instrumenten uit de sanctiestrategie. 1
Het inzetten van de handhavingsinstrumenten is daarbij meer afhankelijk van de ernst van de overtredingen in relatie tot het gedrag van de overtreder. Om deze afweging te kunnen maken zijn eenduidige criteria nodig, waarbij tevens oog is voor een zo effectief en efficiënt mogelijke inzet van de handhaving. In de sanctiematrix hiernaast is schematisch weergegeven hoe ernst van de overtreding en gedrag van de overtreder in relatie staan tot inzet van sanctiemiddelen: van licht naar zwaar. De ernst gaat over milieu, veiligheid en gezondheid . Gedrag loopt van pro-actief, onverschillig, via calculerend naar bewust structureel gedrag. Feitelijk is deze tweedimensionale benadering wezenlijk anders als de vrij platte benadering van de landelijke sanctiestrategie die uitging van kernbepalingen.
Ernst overtreding
2
Gedrag overtreder
Mans zegt over het gedrag: "Er is sprake van een nalevingspiramide met onderaan een grote groep goedwillenden die incidenteel niet naleven, veelal uit gebrek aan kennis; daarboven is er een minder grote groep die het niet zo nauw neemt met het collectieve belang (houding van "moet kunnen"); dan komt een weer kleinere groep calculerenden en tenslotte is er aan de top een kleine groep criminelen. Een goed handhavingssysteem sluit bij deze indeling aan (handhavingspiramide) en reageert al naar gelang het motief voor niet naleving op een wijze die daarbij past ("aangepast optreden")."
Rapport 'de Tijd is rijp', Commissie Herziening Handhavingsstelsel VROM-regelgeving, okt. 2008. 2
Met oog op Wabo- of omgevingsdiensten: de matrix is zonder bijzondere aanpassing toepasbaar op het omgevingsrecht.
1
Uitgangspunten bij de sanctiematrix
De matrix bevat de beginselen proportionaliteit en subsidiariteit: linksonder worden op grond van aard van de overtreding en gevolgen in combinatie met gedrag en achtergrond van de overtreder geen middelen ingezet, terwijl meer naar rechts en naar boven andere middelen, tot rechts-boven eventueel een cumulatie van middelen wordt ingezet. Zo kan een argument voor opwaarderen naar rechts en/ of naar boven in de matrix het spoedeisende en onomkeerbare karakter zijn, van de overtreding en gevolgen in combinatie met het gedrag van de overtreder. Een doorgaans goedwillende die onverwijld voldoende maatregelen neemt na overtreding, zal een reden kunnen zijn voor een stap naar links en/of onder. Voor de eerste indeling in het matrixgebied, worden criteria gebruikt uit de bestaande (landelijke) sanctiestrategie, aangevuld met o.a. criteria van het O M , m.b.t. (middel)zware milieucriminaliteit, BRZO (zie bijlage 1). De Minister van Justitie heeft globale uitgangspunten geformuleerd voor de keuze van het rechtsgebied, waarbinnen (de handhaving van) een norm wordt geregeld: » Normen waarvan de handhaving in concrete gevallen niet kan worden overgelaten aan het initiatief van de (rechts)persoon wiens belang is geschonden, komen in aanmerking voor publiekrechtelijke handhaving: strafrecht of bestuursrecht. » Strafrecht komt in ieder geval in aanmerking indien de aard van het strafbare feit, de ernst van de overtreding, de samenhang met andere strafbare feiten of de behoefte aan een «opsporingsfase» met bijbehorende dwangmiddelen en opsporingsbevoegdheden daartoe aanleiding geeft. » Bestuursrecht komt in ieder geval in aanmerking indien de overtreding eenvoudig is vast te stellen, er geen behoefte is aan een opsporingsfase met bijbehorende dwangmiddelen en opsporings¬ bevoegdheden en er geen zware straffen nodig zijn, ook niet ter afschrikking. 3
In de brief van de Minister van VROM aan de Tweede Kamer (TK 29 383, nr. 83, 2007) staat de rolverdeling tussen het bestuur en het OM als volgt beschreven: » Afdoening door bestuur: overtredingen van milieuvoorschriften zonder strafrechtelijk relevante omstandigheden. » Afdoening door bestuur en/of OM: overtredingen van milieuvoorschriften onder strafrechtelijk relevante omstandigheden alsmede prioritaire handhavingsproblemen. » Afdoening door het OM, aanvullend door het bestuur: (middel)zware milieucriminaliteit. Het functionele parket van het OM wil dat de opsporingscapaciteit zich concentreert op het segment rechts bovenin de matrix, namelijk de betekenisvolle zaken. Deze zaken komen in aanmerking voor behandeling voor een meervoudige kamer en een weegfase voor een stuurgroep. Er zijn bijzondere opsporingmiddelen (BOB) nodig en/of het betreft feiten waar voorlopige hechtenis is toegelaten, zoals economische milieudelicten waar van opzet sprake is. Buiten dit segment rechtsboven wijkt de opsporing zoveel mogelijk voor de bestuurlijke aanpak, mits daartoe passende instrumenten beschikbaar zijn. In de paragraaf 'Positionering strafrechtelijke instrumenten' wordt nader ingegaan op de opsporing. Toepassing van de matrix betekent aangepast optreden, door een genuanceerdere invulling van sanctie instrumenten, maar laat onverlet, dat afwijkingen volstrekt transparant dienen te worden gemaakt en vastgelegd, dus gemotiveerd en gedocumenteerd.
3
Kamerstukken II, 29 849, nr. 30.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm, DCMR
4
2
Nadere uitleg van de sanctiematrix
Algemeen In verband met de heldere toepasbaarheid is de matrix verdeeld in 16 vlakken, vanuit vier kolommen voor het gedrag van de overtreder op de X-as en vier kolommen voor de ernst van de overtreding.
aanzienlijk, dreigend en of onomkeerbaar De |mogelijke! gevolgen m.b.t. - milieu -veiligheid - gezondheid en of de maatschappelijke relevantie
v a n belang
1
beperkt
zijn:
vrijwel nihil
À'-ŰŴ
A
B
C
D *
H e l gedrag v a n de overtreder i s :
proactief
onverschillig ! reactief
calculerend
gedrag
bewust en structureel
Op de X-as zijn criteria benoemd uit de Landelijke sanctiestrategie, in terminologie zoals de nalevings en handhavingspiramide uit de rapportage "De tijd is rijp" (Mans). De gevolgen op de Y-as hebben betrekking op gevaar, schade en/ of hinder en kunnen daarmee van toepassing zijn op milieu, veiligheid en/of gezondheid. De uitzonderingsbepalingen vanuit sanctiestrategie kunnen zowel op de Y- als de X-as van toepassing zijn.
Globale invulling bestuurlijk en strafrechtelijk
optreden
In deze matrix word vervolgens de bestuurlijke en strafrechtelijke aanpak gepositioneerd. Genoemde uitgangspunten worden ingevuld in deze bovenstaande matrix. Door met lijnen aan te geven waar de sanctie instrumenten van toepassing zouden moeten zijn, ontstaat globaal zicht op de verschillende zones.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm, DCMR
5
Positionering bestuurlijk
optreden
Bibūb
Bestuurlijke sancti e
Aanschrijving
Bezoekbevestiging
L Onder bezoekbevesti gi ng valt hetgeen wordt dat afgedaan met de zogenaamde bezoekbevesti gi ngsbri ef of het doorslagformuli er met i nspecti eresultaat. Hi ermee wordt vastgelegd welke si tuati e i s aangetroffen en wat over klei ne overtredi ngen i s afgesproken. Hoewel deze benaderi ng geen ui tslui tsel over de juri di sche haalbaarhei d geeft, maakt di t wel de pri mai re keuze dui deli jk. Per geval zal steeds moeten worden afgewogen of bi jvoorbeeld de last onder dwangsom, de bestuursdwang of rauweli jkse bestuursdwang het beste i nstrument vormt. Bibob i s als bestuurli jk i nstrument toepasbaar op arti kel 8.1 W m . Voor het startpunt van een Bi bob-traject zijn dri e gronden: een vergunni ngaanvraag; een ti p van de OvJ en handhavi ngsi ndi cati es. Deze matri x maakt deze handhavi ngsi ndi cati es als grondslag i nzi chteli jk (zi e bi jlage 1). De i ndi cati es betreffen het gevaar voor mi sbrui k van subsi di es, aanbestedi ngen of (mi li eu) vergunni ng, door het bewust en structureel plegen van strafbare fei ten of het wi twassen van fi nanci ële voordelen ui t strafbare fei ten, dus D3 - D4.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
6
Positionering strafrechtelijk
optreden
ernst
i
\
^
ļ—
1) betekenisvolle zaken
"
S
^
*
2) prio o.b.v. b e w u s t e keuzen en afspraken vooraf met het OM
I — ^
'
Z
^ ^ ^ ^
Y-cuX-ūs
A
B
C
D * gedrag
Het strafrechtelij k optreden (i.c. opsporing) betreft de betekenisvolle zaken, gezamenlij k vastgestelde prioriteiten en aflopende delicten: 1
De voor de opsporing belangrij ke zaken, de betekenisvolle zaken, zij n de zaken waar het Functioneel Parket van het OM bij uitstek de opsporingscapaciteit voor vrij houdt. Dit zijn zaken waarbij er sprake is van (risico op) aanzienlij k en/of onomkeerbaar gevaar, schade, hinder, met maatschappelij ke onrust en/of doden of gewonden als gevolg. De oorzaak ligt in het calculerend gedrag en/of bewust en structureel plegen van strafbare feiten. In deze gevallen is de weging altij d individueel per geval. De betekenisvolle zaken zitten in het gebied CD34 van de matrix.
2
Zaken die een strafrechtelij ke meerwaarde hebben en waarbij het FP altij d bij de besluitvorming is betrokken. Het gaat om geringere feiten, waarbij ten gevolge van stapelen van problemen, op basis van bewuste keuzen en gezamenlijke afspraken met het OM, zijn de prioriteiten vooraf bepaald. Dit kan gaan om aanpak van bij voorbeeld een specifiek branche-, keten- of activiteitenprobleem. Door middel van dergelijke afspraken worden bestuurlij ke en strafrechtelijke aanpak op elkaar afgestemd.
3
De wolk in het middendeel betreft aflopende delicten, zoals niet doen van een belangrij ke melding, waardoor beoordeling of controle door de overheid wordt beperkt of onmogelij k gemaakt. De gevolgen van de overtreding kunnen in de regel achteraf niet ongedaan gemaakt . Deze overtredingen komen vanwege het in de regel, eenmalige karakter vaak niet goed in aanmerking voor bestuursrechtelij k optreden met de huidige instrumenten. 4
Het is niet te voorkomen dat voor het bepalen van de plaats binnen de matrix veelal onderzoek zal moeten worden verricht. Pas dan kan de zwaarte van het dwangmiddel worden bepaald.
4
Voorbeelden van aflopende delicten zijn: - niet doen van de melding start bodemsanering, waardoor controle op de uitvoering niet mogelijk is; - niet (tijdig) doen van de melding ongewoon voorval c.q. de melding via het Centraal Incidenten Nummer (CIN) - niet met de juiste vergunning uitvoeren van afvalstoffen (let op i.v.m. gevaarlijke afvalstoffen en calculerend dan wel bewust structureel gedrag, levert dit al snel C3 t/m D4 op )
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
7
3
Stappen bij toepassen van de matrix
Met behulp van vier stappen kan worden vastgesteld welke bestuurlijke en/ of strafrechtelijke instrumenten op basis van de matrix van toepassing zijn.
Stap 1 Bepaal op basis van de criteria in welk vak van de matrix de overtreding wordt gepositioneerd. De typering van de overtreder zal in de regel een meer structureel karakter hebben. Daarmee kan in de meeste gevallen het gedrag per controle worden vastgesteld, ook als er meerdere overtredingen worden vastgesteld. De typering van de overtreder is: A
pro-actief
Deze waakt uit eigen beweging structureel voor overtredingen, neemt daartoe preventieve maatregelen en borgt deze binnen zijn activiteiten / bedrijfsvoering. De overtreder wil de regels volgen en de overtreding vond onbedoeld plaats . 5
B
C
D
onverschillig / reactief
Deze neemt het niet zo nauw met het collectieve belang, heeft een "moet kunnen houding", de overtreding en de gevolgen laten hem onverschillig .
calculerend
Deze is opportunistisch en calculerend. Hij weet dat zijn daad een bepaald gevolg kan hebben (mogelijkheidsbewustzijn), maar neemt de gevolgen op de koop toe. Daarmee neemt hij bewust risico's. Hiervan is ook sprake bij bewust belemmeren van controlerenden.
bewust en structureel
Deze is een overtreder die bewust en structureel de regels overtreedt. Deze is uit op macht (i.c. oneerlijke concurrentie) en geldelijk gewin of werkt structureel samen met meerdere personen waarbij misdrijven worden gepleegd. De overtreding bestaat uit bijvoorbeeld fraude, oplichting en witwassen, of gaat daarmee samen.
6
De ernst wordt per overtreding vastgesteld. De ernst wordt beredeneerd vanuit het effect c.q. het mogelijke effect. Zijn de gevolgen veroorzaakt door de overtreding m.b.t. milieu, veiligheid en gezondheid: - het gevaar - de schade - de hinder - en I of maatschappelijke impact De gevolgen van de overtreding m.b.t. milieu, veiligheid en gezondheid 1 vrijwel nihil zijn vrijwel nihil of te verwaarlozen. 7
2
beperkt
3
van belang
4
aanzienlijk en/of onomkeerbaar
De gevolgen van de overtreding m.b.t. milieu, veiligheid en gezondheid zijn beperkt van aard. De gevolgen van de overtreding m.b.t. milieu, veiligheid en gezondheid zijn van belang of dreigend. Dit is ook het geval bij een aanmerkelijk risico dat de overtreding maatschappelijke onrust veroorzaakt en/of doden of gewonden tot gevolg heeft. De gevolgen van de overtreding m.b.t. milieu, veiligheid en gezondheid zijn aanzienlijk en/of onomkeerbaar. Dit is o.m. het geval als de overtreding maatschappelijke onrust veroorzaakt en/of doden of gewonden tot gevolg heeft.
Van professionele marktpartijen: ervaren personen/ bedrijven in een branche mag verwacht worden dat zij afdoende bekend zijn met de regels. In veel gevallen betekent dit, dat van een pro-actieve houding per definitie geen sprake kan zijn, maar veel eerder van onverschilligheid of zelfs van calculerend gedrag. Dat is ook het geval als de overtreding (steeds) pas ongedaan gemaakt wordt nadat de toezichthouder er op wijst. 5
Een overtreder die wel direct begint met de rommel op te ruimen na een morsing of incident, maar na eerdere vergelijkbare incidenten niet voldoende procedurele en organisatorische maatregelen heeft genomen om deze te voorkomen, kan niet gezien worden als pro-actief, maar moet gezien worden als onverschillig c.q. reactief. 6
7
(meerdere) klachten zijn een belangrijke indicatie van hinder; terwijl incidenten vaak aanmerkelijke (risico's op) ernstige gevolgen, w.o. maatschappelijke onrust veroorzaken.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
8
Stap 2 Bepaal zowel ten aanzien van het gedrag als de ernst, de verzwarende of verzachtende omstandigheden. Deze omstandigheden zorgen ervoor dat de overtreding één vak naar links en/of onder wordt verschoven bij verzachtende omstandigheden en andersom bij verzwarende omstandigheden. Cumulatie van argumenten levert slechts één verschuiving horizontaal, vertikaal of diagonaal op.
Verzwarende argumenten: (Naar boven en/of rechts) » Spoedeisend karakter, vanwege onomkeerbaarheid van de gevolgen. 8
» Directe gevolgen zijn beperkt, maar risico op erger duidelijk aanwezig, bijvoorbeeld: Er is sprake van een aanmerkelijk risico op een zwaar ongeval, maar het heeft feitelijk niet plaatsgevonden. Dit betekent dat de overtreding wordt geclassificeerd als 3 op de Y-as. Zou het ongeval plaats hebben gevonden, dan valt de overtreding in 4. » De overtreding is een herhaalde en/of voordurende overtreding. » De overtreding komt reeds op een zodanige schaal voor dat cumulatie van ongewenste effecten kan optreden. » De gevolgen van de overtreding beperken de controle of maken dit onmogelijk. » Naar aanleiding van een voorval vindt verontreiniging, schade of hinder plaats: o De overtreder moet worden gedwongen om adequate maatregelen te nemen. o De overtreder ruimt slechts de gevolgen op, maar neemt geen maatregelen om dergelijke voorvallen in de toekomst te voorkomen. Verzachtende argumenten: (Naar beneden en/of links) » Naar aanleiding van een voorval vindt verontreiniging, schade of hinder plaats. o De overtreder is niet onverschillig, calculerend of een bewuste structurele overtreder, maar neemt adequate maatregelen om dergelijke voorvallen in de toekomst te voorkomen. o De maatregelen zijn adequaat ten einde de gevolgen te beperken en ongedaan te maken. « Volledige legalisatie van de handeling is een redelijke mogelijkheid.
één cel naar t
t 7
7 -»of
7
-»
één cel naar
*-
9
B i j de gevolgen van de overtredingen die al ernstig en onomkeerbaar zijn, zal de verzwaring geen invloed hebben, omdat dit al de zwaarste categorie betreft. Deze verzwaring is relevant, daar waar de gevolgen minder ernstig lijken, maar niet herstelbaar, bijvoorbeeld omdat afvalstoffen illegaal zijn uitgevoerd. 8
9
Volledige legalisatie gaat verder dan 'vergunbaar', omdat ook de wijze van uitvoering van maatregelen c.q. voorzieningen op dat moment normconform moet zijn. Wanneer de voorzieningen en/of maatregelen (nog) niet adequaat zijn, is er geen sprake van volledige legalisatie. Daarmee vervalt de grond voor het verzachtende argument.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
9
Stap 3 Stel op basis van de matrix de instrumenten vast.
X,
aanzienlijk, dreigend en/of onomkeerbaar De (mogelijke) gevolgen m.b.t. - milieu -veiligheid - gezondheid
van belang
en of de maatschappelijke beperkt relevantie
Opsporing m.b.t. prio o.b.v. van bewuste keuzen en afspraken met het OM
bezoek bevestiging
zijn:
í
vrijwel nihil
bezoek bevestiging
bezoek bevestiging
bezoek bevestiging
X-as A
Het gedrag van de overtreder is:
pro-actief
bezoek bevestiging
Opsporing aflopend delict
D
onverschillig 1 reactief
calculerend
bewust en structureel
Stap 4 De doorlopen stappen, maar vooral de verzwarende of verzachtende argumenten, worden verifieerbaar en transparant vastgelegd. Op grond van de initiële instrumenten, zoals bestuurlijke sanctie, wordt vervolgens bepaald welk specifiek middel wordt ingezet, bijvoorbeeld de last onder dwangsom of bestuursdwang e.d.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
10
4
Toekomstbeeld
De hier beschreven strategie is het laatste kwartaal 2009 uitgeprobeerd binnen de provincie Zuid-Holland en de DCMR binnen alle kleursporen, de Wet bodembescherming en verschillende branches voor de Wet milieubeheer. Voor wat betreft het strafrechtelijk optreden sluit bovenbeschreven invulling naadloos aan op het huidige beleid van het functioneel parket Rotterdam. Daarmee is dat deel van de strategie feitelijk al werkelijkheid. Het toekomstbeeld is het verleggen van de opsporingsfocus van altijd proces-verbaal bij overtredingen van kernbepalingen, naar de betekenisvolle zaken. Daarbij kan dit gat wellicht effectief gevuld worden met nieuwe bestuurlijke instrumenten, zoals de bestuurlijke boete en/of bestuurlijke strafbeschikking. Dit instrumentarium zal zeker niet de functie van de last onder dwangsom vervangen. Het doel van de dwangsom is het ongedaan maken van de overtreding, terwijl de bestuurlijke boete en/of bestuurlijke strafbeschikking punitieve instrumenten zijn. Daarmee lijken deze instrumenten veeleer van toepassing op de 'wolk' met aflopende delicten, zoals het niet doen van essentiële meldingen, waardoor beoordeling of controle door de overheid wordt beperkt of onmogelijk gemaakt. Hier is dus een overlap, dan wel vervanging te verwachten van strafrechtelijk naar bestuurlijk optreden. ernst
ļ
I—
Z ZZZ r-riï
X-as
A
B
C
D *gedrrtg
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm,
DCMR
11
I Aflopende delicten
Bijlage 1 criteria De overtreding heeft milieuhygiënische, hinderende of gevaarzettende consequenties en/of schade die vrijwel nihil zijn.
bron a s niveau Landelijke Y 1 sanctiestrategie De overtreding veroorzaakt beperkte milieuhygiënische, hinderende of gevaarzettende consequenties en/of schade. Landelijke Y 2 sanctiestrategie De overtreding betreft bepalingen die voor de bescherming van milieu, veiligheid en gezondheid relevant zijn (lucht, water, bodem, mens, dier, plant etc.). Landelijke Y 3 Er is o.m. sprake van een aanmerkelijk risico dat de overtreding maatschappelijke onrust heeft en/of doden of gewonden tot gevolg heeft. sanctiestrategie Er is sprake van een aanmerkelijk risico op zwaar ongeval: gebeurtenis als gevolg van onbeheersbare ontwikkelingen tijdens de bedrijfsuitoefening in BRZO Y 3 een inrichting, waardoor hetzij onmiddellijk, hetzij na verloop van tijd ernstig gevaar voor de gezondheid van de mens binnen of buiten de inrichting of voor het milieu ontstaat en waarbij een of meer gevaarlijke stoffen zijn betrokken. De overtreding veroorzaakt aanzienlijke milieuhygiënische, hinderende of gevaarzettende consequenties en/of tot onomkeerbare schade. Dit is o.m. het Landelijke Y 4 geval als de overtreding maatschappelijke onrust heeft en/of doden of gewonden tot gevolg heeft. sanctiestrategie Er is sprake van een zwaar ongeval: gebeurtenis als gevolg van onbeheersbare ontwikkelingen tijdens de bedrijfsuitoefening in een inrichting, waardoor BRZO Y 4 hetzij onmiddellijk, hetzij na verloop van tijd ernstig gevaar voor de gezondheid van de mens binnen of buiten de inrichting of voor het milieu ontstaat en waarbij een of meer gevaarlijke stoffen zijn betrokken; Doelbewuste (ernstige) overtreding van bepalingen die voor de bescherming van het betreffende belang relevant zijn. Landelijke Voorbeelden: commune delicten met milieurelevantie ; overtreding waarbij sprake is van aantasting van de toezichtsmogelijkhederí '; overtreding sanctiestrategie C D X waarbij de geloofwaardigheid van de overheid en/of eerlijke concurrentie in het geding is; handelen zonder vergunning; handelswijze van de overtreder duidt op een calculerende of malafide inrichting. Een voortdurende overtreding of recidive: Landelijke Een voortdurende overtreding is een overtreding, waarvoor een waarschuwing is gegeven en bij hercontrole nog steeds of opnieuw wordt aangetroffen. sanctiestrategie C D X Bij recidive is het bedrijf in de voorafgaande 5 jaar voor een vergelijkbare overtreding of een overtreding met een vergelijkbare oorzaak ten minste een keer aantoonbaar gewaarschuwd en/of een bestuursdwang- of dwangsombeschikking en/of heeft een proces-verbaal gekregen. A De overtreder is geneigd om die regels ook te volgen, dus goedwillend en doorgaans pro-actief, de overtreding vond onbedoeld plaats Mans X De overtreder neemt het niet zo nauw met het collectieve belang, heeft een 'moet kunnen houding', de overtreding en de gevolgen laten hem Mans B X onverschillig De overtreder is opportunistisch en calculerend. Hiervan is sprake bij bewust belemmeren van controlerenden. Hij weet dat zijn daad een bepaald gevolg Mans C X kan hebben (mogelijkheidsbewustzijn), maar neemt de gevolgen op de koop toe. Hij neemt bewust risico's. Hiervan is ook sprake bij recidive. 4 De overtreder is crimineel of maakt deel uit van een criminele organisatie. De overtreding betreft bijvoorbeeld fraude, oplichting en witwassen. Mans X Betekenisvolle zaken: deze zaken komen in aanmerking voor behandeling voor een meervoudige kamer; weegfase voor een stuurgroep; er zijn OM C3 C 4 XY bijzondere opsporingmiddelen (BOB) nodig en/of het betreft feiten waar voorlopige hechtenis is toegelaten, zoals economische milieudelicten waar van D3 D4 opzet sprake is. Er bestaat gevaar voor misbruik van subsidies, aanbestedingen of (milieu) vergunning, voor het plegen van strafbare feiten of het witwassen van Wet Bibob X D3 D4 financiële voordelen uit strafbare feiten. 10
11
1 0
2
Doelbewust w i l zeggen dat de overtreder weet/behoorde te weten dat sprake is/kan zijn van een overtreding en dat deze de overtreding had kunnen voorkomen (grove schuld tot willens en wetens handelen).
bijv. valsheid in geschrifte bij het doen van meldingen of registraties of overtreding van de artikelen 173a WvSr (opzettelijk en wederrechtelijk een stof op of in de bodem, lucht of oppervlaktewater brengen) of 173b Sr (het schuldig wederrechtelijk een stof op of i n de bodem, lucht of oppervlaktewater brengen). 1 1
12
bijv. niet naleven van meet- en/of registratieverplichtingen, overtreding van een voorschrift verbonden aan een gedoogbeschikking, overtreding waarbij geen hercontrole mogelijk is, internationaal recht dwingt tot handhavend optreden.
PZH, OM-Fp, politie Rdam Rijnm, DCMR
12
