1
Actualisatie Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015
25 mei 2012
2
Inhoudsopgave
1. Inleiding 2. Luchtkwaliteit 2010, 2015 en verwachte knelpunten 2015 3. Herijking Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 4. Financiën
Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
1: 2: 3: 4: 5:
voortgangsrapportage Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 voorgestelde wijzigingen Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden periode 2012-2015 begroting programma 2012-2015 lijst van afkortingen en begrippen
3
1.
Inleiding
Om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren heeft het Rijk het Nationaal Programma Luchtkwaliteit (NSL) opgezet. In dit programma werken Rijk, Provincies en gemeenten samen aan de uitvoering van het Nationaal Programma dat in 2009 door het Rijk is vastgesteld. Doelstelling van het NSL is het in 2015 voldoen aan de Europeese regelgeving voor luchtkwaliteit. Het regionaal programma Luchtkwaliteit Drechtsteden, dat in 2008 door de Drechtraad is geaccordeerd en bekrachtigd door de individuele gemeenten, maakt onderdeel uit van het NSL. De uitvoering van het programma is nu halverwege de uitvoeringsperiode. Tijd om de balans op te maken. In de voorliggende rapportage wordt de stand van zaken weergegeven van de uitvoering van het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015, zowel inhoudelijk als financieel. Daarnaast wordt, aan de hand van de rapportage Luchtkwaliteit van het Rijk, gekeken hoe de luchtkwaliteit in de Drechtsteden zich ontwikkeld en of het programma voldoende robuust is om veranderingen in de luchtkwaliteit het hoofd te bieden. Tot slot wordt bezien of de in 2008 in het Regionaal Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden opgenomen maatregelen nog relevant zijn. Robuustheid en relevantie van maatregelen zijn aanleiding om het in 2008 opgestelde programma te herijken. Deze herijking moet plaatsvinden binnen de spelregels van het Nationaal Programma Luchtkwaliteit. Het NSL kent namelijk een uitvoeringsplicht voor in het programma opgenomen maatregelen. Wel is het mogelijk maatregelen te vervangen door andere (met een soort gelijk effect) Zoals is aangegeven wordt de voortgang van het NSL en de resultaten jaarlijks door het Rijk gemonitord. Uit deze rapportages blijkt dat in de regio stikstofdioxide de probleemstof is. De resultaten voor 2010 en doorkijk naar 2015 maken deel uit van de voorliggende rapportage. Conclusie is dat de berekende concentraties NO2 en fijn stof (net) onder de grenswaarden uit de wet luchtkwaliteit zijn gelegen. Wel blijkt dat er nog aanzienlijke onzekerheden te bestaan in de voor 2015 geprognosticeerde concentraties. Het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 bestaat zowel uit lokale als regionale maatregelen. De uitvoeringsperiode is inmiddels halfweg. In de voortgangsrapportage, die als bijlage, is toegevoegd, wordt de stand van zaken aangegeven. De uitvoering van het programma kent in zijn algemeenheid een positief verloop. Voor de uitvoering heeft de regio circa 4 miljoen euro beschikbaar. Hiervan is circa 2,2 miljoen euro uitgegeven cq uitgekeerd aan gemeenten om maatregelen te treffen. In de rapportage is een financieel overzicht opgenomen.
4
2.
Luchtkwaliteit 2010, 2015 en verwachte knelpunten 2015
Jaarlijks wordt, in opdracht van het Rijk door het bureau Monitoring (een samenwerkingsverband van het RIVM en het kenniscentrum Infomil), het NSL gemonitord. Doelstelling van deze monitor is inzicht te krijgen in en sturing te geven aan de voortgang van het programma. Eind 2011 is de Monitorrapportage 2011 uitgebracht, met hierin opgenomen de berekende luchtkwaliteitsituatie in het jaar 2010. Luchtkwaliteit 2010
Figuur 1: NO2 2010 (bron Monitoringtool, RVMK) Figuur 1 laat zien dat er in 2010 nabij de aansluitingen van het onderliggend wegennet op de rijksinfrastructuur sprake is van overschrijdingen van de toekomstige norm voor NO2 (=40 µ/m3). Het NSL (inclusief de maatregelen uit het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015) is er op gericht om uiterlijk in 2015 een eind te maken aan deze ongewenste situatie.
5
Figuur 2: Fijn stof 2010 (bron Monitoringtool, RVMK) Figuur 2 geeft de luchtkwaliteitsituatie voor Fijn stof weer. Uit het figuur blijkt dat in 2010 overal in de Drechtsteden wordt voldaan aan de norm voor Fijn stof.
Luchtkwaliteit 2015 Prognose berekening voor NO2 (figuur 3)laat zien dat in 2015 overal in de Drechtsteden wordt voldaan aan de Europese Grenswaarden voor Luchtkwaliteit. Dit in tegenstelling tot de Rapportage 2010 waarin de volgende knelpunten werden gesignaleerd. Alblasserdam Dordrecht Sliedrecht
• • • • •
Dam; Ruigenhil; Achterhakkers; Wilgenbos; Stationsweg;
Ter informatie: In de rapportage 2010 zijn naast de in bovenstaande tabel genoemde knelpunten een aantal knelpunten gesignaleerd, die vallen onder het toebasbaarheidsbeginsel en blootstellingsbeginsel. Het betreft onder meer De Helling en de Edisonweg in Alblasserdam en de Rivierdijk in Sliedrecht.
6
Toepasbaarheidsbeginsel en blootstellingscriterium In de Wet milieubeheer is het toepasbaarheidsbeginsel in artikel 5.19 lid 2 opgenomen. Het gaat daarin voornamelijk om de toegankelijkheid van plaatsen. De luchtkwaliteit hoeft niet beoordeeld te worden op locaties die zich bevinden in gebieden waartoe leden van het publiek geen toegang hebben en waar geen vaste bewoning is, de rijbaan van wegen en de middenberm van wegen, tenzij voetgangers normaliter toegang tot de middenberm hebben. De rijbaan met de daarop aanwezige weggebruikers valt buiten het toetsingskader. Dat heeft tot gevolg dat ook een fietspad dat onderdeel van de rijbaan is, niet getoetst hoeft te worden. Fietspaden buiten de rijbaan en stoepen kunnen dus op grond van dit artikel niet worden uitgesloten van toetsing. Of er in de praktijk ook daadwerkelijk toetsing relevant is op deze plaatsen zal afhangen van de blootstellingsduur. De luchtkwaliteit moet alleen bepaald (gemeten of berekend) worden op plaatsen waar de blootstelling significant is. Bij toetsing van de gevolgen van een project aan de luchtkwaliteitseisen is dus van belang dat de plaatsen waar significante blootstelling plaatsvindt, worden bepaald. Het staat ter beoordeling van het bevoegd gezag of een locatie een verblijfstijd heeft die significant is
Figuur 3: NO2 2015 (bron Monitoringtool, RVMK)
7
Figuur 4: Fijn stof 2015 Voor 2015 wordt voor fijn stof eveneens een sterke verbetering voorzien.
Risico inschatting In de monitoring rapportage van het Rijk is aangegeven dat de resultaten van de uitgevoerde berekeningen een aanzienlijke onzekerheid kennen. Dit is inherent aan het gebruik van luchtkwaliteitmodellen en de in de monitoring gebruikte aannames omtrent de effectiviteit van maatregelen, de economische ontwikkeling en/of de trendmatige ontwikkeling van de luchtkwaliteit. Daarom is er ook getoetst aan een waarde lager dan de norm voor NO2, zijnde 36-40 µ/m3. Deze toets laat zien dat, ondanks de getroffen maatregelen, de Ruigenhil in Alblasserdam kwetsbaar blijft voor (negatieve)wijzigingen in de ontwikkeling in de luchtkwaliteit, ingegeven door de ontsluitingsstructuur van Alblasserdam in combinatie met de achtergrondwaarde voor NO2.
Verschil Monitoringsrapportages NSL 2010 en 2011 De monitoringsrapportage over 2011 pakt gunstiger uit dan die over 2010 dit wordt met name veroorzaakt door een tweetal ontwikkelingen. In de rapportage 2011 wordt geconcludeerd dat gemiddeld gezien de verwachte concentraties voor 2015 ten opzichte van 2010 vrijwel niet zijn veranderd. Wel zijn de achtergrondconcentraties nabij scheepvaartroutes in de monitoringrapportage 2011 door nieuw onderzoek naar beneden bijgesteld. Dit heeft met name in deze regio een positief effect. Meer specifiek voor de Drechtsteden is het feit de monitoring is gebaseerd op de verkeersgegevens (aantal voertuigbewegingen, stagnatiefactor, bomenfactor) van de nieuwe RVMK. Hiermee is de verkeerskundige input ten behoeve van de
8
modelberekeningen in overeenstemming met de meest actuele inzichten op het gebied van verkeer en vervoer. 3. 3.1
Herijking Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Stand van zaken
In bijlage 1 is een voortgangsrapportage van de uitvoering van het programma opgenomen. Het is een zogenaamde stoplicht-rapportage. De rapportage geeft een goed beeld van de voortgang. De uitvoering van het programma ligt halverwege de programmaperiode aardig op schema. Bijna alle maatregelen zijn in voorbereiding, in uitvoering of al afgerond. Het is wel belangrijk om de komende tijd extra aandacht uit te laten gaan naar de doorstroommaatregelen, die vooral bedoeld zijn om de aanwezige knelpunten tijdig op te lossen, bijvoorbeeld de aansluitingen van de N3/A16 en N3/A15. Een aantal projecten heeft duidelijk vertraging opgelopen
3.2
Herijking: programma 2012-2015
Halverwege de periode kan ook geconcludeerd worden dat een aantal maatregelen voor herijking/ herfomulering in aanmerking komen. Niet ingegeven door de luchtkwaliteit, maar veelal door veranderingen in de aanpak cq het programma waarbij wordt aangesloten of door wijzigende marktomstandigheden waardoor projecten niet voor 2015 tot uitvoer komen. Daarnaast kunnen maatregelen samengevoegd worden, waardoor meer slagkracht ontstaat (ook financieel) en biedt het programma ruimte om extra maatregelen op te nemen inclusief financiën, door de inzet van de rentebaten. In bijlage 2 is een uiteenzetting gegeven van de voorgestelde wijzigingen. Samengevat: • Parkeren op afstand: de parkeervoorziening binnen het project Euryza gaat binnen de planperiode naar verwachting niet door; dit gaat ten koste van het parkeren op afstand voor de binnenstad Dordrecht; een vervangende maatregel is gevonden in de uitbreiding met 230 plaatsen van de parkeervoorziening aan de Weeskinderendijk. • Keten arrangementen OV: in het kader van de verleiding om andere modaliteiten dan de auto te gebruiken is in de loop van het programma niet gekozen voor een combinatietarief waterbus/bewaakte fietsenstalling maar voor het gratis maken van de fietsenstallingen. • Vervoersmanagement en de uitvoering van de kilometerreductie en brandstofbesparing worden samengevoegd tot ‘duurzame mobiliteit’, daarnaast worden binnen duurzame mobiliteit twee nieuwe projecten voorgesteld; Binnenstadservice Dordrecht (nieuw stedelijk distributieconcept) en het programma Lean en Green • Project Schone Brandstoffen: met het project schone brandstoffen lag de focus vooralsnog op aardgas/groengas. Dit wordt uitgebreid naar electromobiliteit. Tevens wordt zoveel mogelijk aangesloten bij ‘duurzame mobiliteit’. • Klimaatbeleid Dordrecht is toegevoegd aan Klimaatbeleid Drechtsteden. In bijlage 3 is het programma 2012-2015 opgenomen. In het programma 2012-2015 worden de afgeronde projecten/uitgevoerde maatregelen niet meer getoond. Projecten/maatregelen die wel zijn afgerond maar nog niet ‘afgerekend’ zijn nog wel
9
opgenomen. Verder zijn de voorgestelde wijzigingen doorgevoerd en nieuwe maatregelen toegevoegd.
4.
Financiën
4. 1. Stand van zaken In het kader van de uitvoering van het NSL keert de provincie in drie tranches een totaalbedrag van 4.05 miljoen euro uit aan de Drechtsteden. Inmiddels is hier (eind 2011) 3.95 van ontvangen. De laatste 5% van de 3e tranche wordt bij de eindafrekening uitgekeerd. Het budget is niet vrij inzetbaar. In het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 20062015 is het zogenaamde FES-budget (Fonds Economische Structuurverbetering) voor een groot deel gelabeld aan maatregelen (zie bijlage). Het gaat hierbij om zowel regionale als lokale maatregelen. In tegenstelling tot de eerste en tweede tranche kent de derde tranche een cofinancieringsregeling, dat wil zeggen dat de kosten slechts voor maximaal 50% gedekt mogen worden uit FES-middelen. De overige kosten dienen gemeenten c.q. de regio zelf bij te dragen. De derde tranche mag slechts ingezet worden voor het oplossen van knelpunten. Ten behoeve van de uitvoering van de maatregelen uit het regionaal programma is tot nu toe circa 2.2 miljoen euro uitgegeven/uitgekeerd, zowel door Bureau Drechtsteden als individuele Drechtstedengemeenten. Een aantal maatregelen is uitgevoerd, maar nog niet financieel afgerekend met gemeenten. Verder is inmiddels een bedrag van circa € 170.000 aan rente ontvangen. De rente dient aangewend te worden voor maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren. Circa 100.000 is bij besluiten van het Drechtstedenbestuur gereserveerd voor het project restwarmte Drechtsteden en de exploitatie van de walstroomvoorzieningen voor maximaal 3 jaar.
Financieel overzicht per 31/12/2011 Inkomsten Beschikkingen Beschikt bedrag 1e tranche 393.210,00 2e tranche 1.581.105,00 3e tranche* 2.028.570,50 Subtotaal 4.002.855,50 * wordt in vier jaarschijven uitgekeerd. Extra baten tbv proceskosten 42.500,00 Totaal 4.045.355,50 Uitgaven 2006 43.468 2007 26.788 2008 163.667 2009 217.994 2010 597.563 2011 950.000
Ontvangen 393.210,00 1.581.105,00 1.927.142,00 3.901.457,00 42.500,00 3.943.957,00
10
Totaal
1.999.481
- 1.999.481,00
Resterend Rentebaten Saldo per 31/12/2011
1.944.477,00 168.500,00 2.112.977,00
Inzet rentebaten Beschikbaar
168.500,00 Uitgaven 40.000,00 20.120,00 20.120,00
Warmtenet Drechtsteden Exploitatie Walstroom 2011 Res. Exploitatie Walstroom 2012 Res. Exploitatie Walstroom 2013
20.120,00 -100.360,00
-100.360,00 68.140,00
Restant
4.2 Herijking: begroting 2012-2015 Herijking van middelen is inherent aan het herijken van het programma. De belangrijkste wijzigingen op een rijtje: • • • • •
de middelen voor de parkeervoorziening flankparkeren Euryza worden geschrapt; uit de 3e tranche middelen wordt € 139.000 beschikbaar gesteld voor uitbreiding van flankparkeren Weeskinderendijk; uit de rentebaten wordt een bedrag vrijgemaakt van € 50.000 voor de oprichting van Binnenstadservice Dordrecht; in lijn met de samenvoegingen zoals voorgesteld in paragraaf 3.2 worden ook de middelen samengevoegd; een bedrag van € 15.000 uit de rentebaten vrijgemaakt ter aanvulling van het Klimaatbeleid Bedrijven.
Begroting 2012-2015
FES 1e/2e tr FES 3e tr Rente
Beschikbaar
Gerealiseerd
2.016.815 *) 2.028.570 168.500
1.522.799 691.000
Nog Begroot oud 306.000 898.000 100.360
*) inclusief extra baten € 42.500 **) betreft proceskosten en kosten OZHZ
In bijlage 4 is een uitgebreide begroting opgenomen.
Begroot nieuw
Restant
100.000 **) 139.000 65.000
88.016 300.570 3.000
11
12
BIJLAGE 1: VOORTGANGSRAPPORTAGE PROGRAMMA LUCHTKWALITEIT DRECHTSTEDEN 2006-2015.
REGIONALE MAATREGELEN Maatregel K Aansluitingen N3 met A16 (korte 1a termijn)
K 1b
•
A16/N3
•
A16/Mijlweg
S1
Mobiliteitsmanagement
S 2a
Uitbreiding OV over water: Waterbus en Fastferry
1
Stoplicht Afgerond.
1
Stand van zaken Om de ergste congestievorming op de knoop N3-A16 tijdelijk het hoofd te bieden heeft Rijkswaterstaat kleinschalige verbeteringen uitgevoerd; toevoegen van extra rijstroken voor een aantal kruispuntarmen binnen het huidige profiel en realisatie nieuwe verkeersregelinstallatie. Realisatie nieuwe aansluiting A16/N3 door middel van fly-over is komen te vervallen; te dure oplossing. Er ligt een nieuw plan. Realisatie hangt af van beschikbaarheid financiële middelen. Dit wordt in 2012 duidelijk. Ontvlechting van verkeersstromen door infrastructurele maatregelen. Financiering via MIRT geregeld. Rijkswaterstaat bereidt voor. Start voorzien 2014. Verbreding van Mijlweg naar vier rijstroken; financiering geregeld. In voorbereiding: aankoop woningen; bestemmingsplan; plan tijdelijke ontsluiting. Uitvoering 2012 De uitvoering van het convenant mobiliteitsmanagement verloopt stroef. Het sluit onvoldoende aan bij de marktbehoeftes. De projectgroep bestaande uit de Kamer van Koophandel, Werkgevers Drechtsteden, de Provincie Zuid-Holland en de regio Drechtsteden zien kansen om Mobiliteitsmanagement door te laten groeien richting Duurzame mobiliteit, waarbij de betrokkenheid van bedrijven wordt vergroot (meer vraaggestuurd). Komt voorstel eerste helft 2012.
Afgerond.
Stoplicht: links: groen, midden: oranje, rechts: rood
In 2009 is de dienstverlening opnieuw aanbesteed. Uitbreiding van haltes vanwege exploitatie niet voorzien. Wel vaart de waterbus in de zomermaanden ’s avonds langer door.
13
S 2b
Invoering zuinig schip
Afgerond.
Rond de zomer 2012 gaan er 2 zuinige schepen varen (met ook minder uitstoot) voor de korte verbindingen in de Drechtsteden.
S 3a
Haalbaarheidsonderzoek oprichting warmtebedrijf Drechtsteden
Afgerond.
S3b
Marktverkenning toepassing industriële restwarmte Drechtsteden. Realisatie Warmtenetwerk Drechtsteden
Afgerond
Onderzoek afgerond; conclusie uit de studie is dat er in potentie voldoende restwarmte in de Drechtsteden aanwezig is om een aantal grotere ontwikkelingen te voorzien van warmtelevering. Oprichting van een warmtebedrijf voor de Drechtsteden blijkt (op dat moment) niet haalbaar. Afgerond. Ligt businesscase.
S4
Walstroomvoorzieningen voor binnenvaart
Afgerond.
S5 S 5a
Bedrijven: Onderzoek klimaatbeleid/ Bedrijven
S3c
Afgerond
Op 6 maart 2012 hebben de Drechtstedengemeenten, de provincie Zuid-Holland, de corporaties en twee projectontwikkelaars de samenwerkingsovereenkomst Warmtelevering Drechtsteden ondertekend. Dit is het vervolg op de Intentieverklaring Restwarmte Drechtsteden die 24 november 2010 is. Met de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst hebben partijen afgesproken vast te houden aan het langetermijnperspectief van een regionaal warmtenet; op korte termijn is een regionaal warmtenet financieel namelijk niet haalbaar. De focus op de korte termijn wordt gelegd op de realisatie van financieel haalbare kralen (decentrale clusters van woningen en/ gebouwen), gericht op een collectieve duurzame energievoorziening die op termijn gekoppeld kan worden aan een warmtenet (no-regret scenario). Voor alle gemeenten is een kansrijke kraal benoemd. Op termijn worden deze kralen uitgebreid en aan elkaar geregen tot lokale warmtenetten die met elkaar gekoppeld kunnen worden tot 1 regionaal warmtenet. Het haalbaarheidsonderzoek is afgerond. Het blijkt dat aanleg van een walstroomvoorziening op de locatie Achterhakkers/Wilgenbos in Dordrecht noodzakelijk is om in de toekomst luchtkwaliteitsproblemen te voorkomen. Voor de overige kades is walstroom effectief om als generieke maatregel de achtergrond concentratie in de Drechtsteden te verlagen. Gaan tot aanleg over als EFRO subsidie wordt toegekend. Is gebeurd Bedrijven en emissiebeperking: welke mogelijkheden heeft de Wet milieubeheer (Wm) om de emissie van bedrijven zo veel mogelijk te beperken. Het gaat om de vraag of verder gegaan kan worden dan op basis van gangbare regelgeving (bijv de NER)mogelijk is. Onderzoek is gestart. Loopt
14
S 5b
S 5c
Project kilometerreductie en brandstofbesparing ZHZ bij bedrijven Vervolgproject kilometerreductie en brandstofbesparing ZHZ bij bedrijven
S 5d
Toepassen richtlijn energie in de milieuvergunning
S6
Campagne luchtkwaliteit Afgerond.
Afgerond.
Afgerond
AA
Afgerond.
G1 Dr D
P
S Z
H.I.A G2a
HOV-Drechtsteden Dynamische reisinformatie Centrum Dordt-Station NS Busstation Dordrecht Gezondheidspark Busbaan N3/ Laan der VN Burgemeester Keijzerweg HOV-haltes Busbaan afrit N3 Station Baanhoek Crayensteinstraat - Deltalaan Verlengen busbaan stadsbrug Aanpassen busstation bij NS Doortrekken busbaan Volgerlanden HOV-halte Volgerlanden Reductie roetemissie gem. wagenpark en contractpartners
Afgerond. Vervallen. Afgerond. Vervallen. Afgerond. Afgerond. Afgerond. Afgerond. Afgerond. Afgerond. Afgerond. Afgerond.
Afgerond.
Bij de onderzochte doelgroep, verladende bedrijven , is kilometerreductie en brandstof besparing door onderlinge logistieke samenwerking, een zinvolle en uitvoerbare mogelijkheid. De bedrijven moeten dan wel initiatief nemen. De vervolgstap is hoe bedrijven zo ver te krijgen tot kilometerreductie en brandstof besparing ook over te gaan. Er is hiertoe een opdracht verstrekt aan een adviesbureau. EVO, TLN en KvK ondersteunen een vervolg. Best is aan te sluiten bij lopende (landelijke) initiatieven, zoals van Connekt. Uitkomsten worden meegenomen met voorstel doorstart Mobiliteitsmanagement. Bedrijven: vergunningverlening en handhaving conform circulaire energie Wet Milieubeheer en sectorconvenant MJA3 (Meerjarenafspraken). Zie 5a. De regie van de campagne ligt bij de Drechtsteden. Afstemming vindt plaats met de gemeenten. In september 2009 is de campagne officieel gelanceerd, onder de naam 'Lucht leeft'. Hierna is in twee perioden de campagne gevoerd. Daarbij zijn Abri-posters, Miniposters en advertenties geplaatst, is een website gelanceerd en is free publicity ingezet. Voor de campagne is een huisstijl ontwikkeld. Vanaf 2010 worden de communicatie activiteiten gekoppeld aan maatregelen uit het programma, zoals communicatie rondom walstroom. Is gereed.
Eind 2010 gestart; werk gereed 2012 Is gereed. Bijdrage is toegevoegd aan aanpassen busstation bij NS Uitgevoerd. Deel Laan van Walburg reeds uitgevoerd. Planvorming deel Walburg – Station in het kader Masterplan Koninginneweg. Project wordt uitgevoerd in 2011. Netwerk: alle grote voertuigen zijn voorzien van roetfilters.
15
Afgerond
Afgerond G 2b
G 2c
Onderzoek gemeentelijk wagenpark (wagenparkscans) Project Schone Brandstoffen
G3 G4
Aanleg walstroomvoorzieningen Project brug op motor af
Afgerond.
Afgerond.
Brandweer Zuid-Holland Zuid; nieuwe wagens voorzien van roetfilters; terughoudend met het plaatsen van roetfilters op bestaande voertuigen vanwege de kosten en het rendement. Openbaar Vervoer: op 21-3-2011 gaat Arriva met de eerste hybride bus rijden in de stadsdienst van Dordrecht. In totaal gaan er 25 rijden. De wagenparkscans zijn uitgevoerd voor Zwijndrecht, Alblasserdam en Dordrecht. Met de resultaten is niet direct iets gedaan, maar vormen de basis voor het project schone brandstoffen. Zie G2c. Drechtsteden stimuleert in samenwerking met de provincie Zuid-Holland en andere partijen het rijden op aardgas/groengas. Het project heeft twee doelen: realisatie van aardgasvulpunten door de markt en de introductie van aardgas in de gemeentelijke wagenparken. Voor de aardgasvulpunten is EFRO-subsidie beschikbaar. De subsidieregeling is verlengd tot eind 2012. De werkzaamheden in 2011 zijn verricht door de groengasconsulent die door de provincie ter ondersteuning aan de regio beschikbaar is gesteld. In Sliedrecht is een aardgasvulpunt gerealiseerd. Voor Dordrecht en Alblasserdam liggen er plannen; zijn vertraagd. De introductie van groengas in gemeentelijke wagenparken blijft achter door het ontbreken van vulpunten. Ook de (landelijke) focus op electromobiliteit speelt het project parten. Walstroomvoorzieningen zijn gerealiseerd. Nog geen actie ondernomen. Doorgeschoven naar 2012.
LOKALE MAATREGELEN VAN REGIONAAL BELANG K1
Verkeersafwikkeling Volgerlanden Afgerond.
K2
H.I.A: Hendrik Ydenweg (reservering)
K3
Alblasserdam Ruigenhil
Afgerond.
Om de verkeersafwikkeling (doorstroming) te optimaliseren is de Ambachtse Zoom/rotonde Krommeweg, Sophialaan aangelegd. Op de Hendrik Ydenweg zal zonder maatregelen in de toekomst een verkeersafwikkelingsprobleem ontstaan en daarmee samenhangend een luchtkwaliteitsprobleem. Dit knelpunt hangt samen met de ontsluiting van het woningbouwproject Volgerlanden als mede met het project Langeweg Zuidwende, die alle drie als IBM project in het kader van het NSL zijn aangemeld. Het waterschap Hollandse Delta onderzoekt in nauwe samenwerking met de gemeente Zwijndrecht,Hendrik-IdoAmbacht en Rijkswaterstaat naar mogelijke oplossingsrichtingen voor deze problematiek voor de korte, middellange en de lange termijn. Werkzaamheden Ruigenhil zijn uitgevoerd.
16
S1
Alblasserdam: lokale hoofdinfrastructuur/openstellen Oude Torenweg
S2 S3
H.I.A: opstellen GVVP Dordrecht: Verkeersstructuurplan Dordt West Dordrecht: ketenarrangementen OV
S4
G1
Zwijndrecht: parkeren op afstand
G2
Dordrecht: gratis Openbaar Vervoer feestmaanden (nov/dec)
Afgerond. Afgerond. Afgerond.
Afgerond.
Het onderzoek loopt nog volop. Een nieuwe ontsluiting via Nieuw-Lekkerland is wel een zaak van lange adem. Onderdelen voor de korter termijn worden nu onderzocht: personeel IHC vervoer per bus, verbeterde wegaansluitingen West- en Oost-Kinderdijk, Bypass via de rotonde Edisonweg/Souburgh en de verbetering van de N-wegen in het betrokken deel van de Alblasserwaard. Oude Torenweg. Onderzoeken geluid, lucht en haalbaarheid zijn geheel afgerond. Wordt onderdeel van de actualisatie van het programma luchtkwaliteit in 2012. GVVP is op 7 december 2009 door de Raad vastgesteld. Is gereed. Resultaten vormen de basis voor ‘Regionale maatregelen’: K1a/b. De focus van het project is gewijzigd. Daar waar voorheen sprake was van combikaartjes (waterbus/fietsenstalling) zijn nu de fietsenstallingen gratis gemaakt. Wordt geformaliseerd bij de actualisatie van het programma 2012. Planvorming in het kader van de ontwikkeling Euryzaterrein. Is vertraagd. Zie lokale maatregelen Dordrecht G2. Gebeurd. Jaarlijks terugkerende maatregel.
LOKALE MAATREGELEN K1
Dordrecht: doorstroommaatregelen
Afgerond.
• • •
Doorstroommaatregelen Laan der VN (VRI) en de tunnel zijn gereed. Fase 2 volgt in 2012. Doorstroommaatregelen Glazenplein-Laan der VN-Dokweg (VRI); wordt tegelijkertijd met de aanpak van de Mijlweg gedaan. Doorstroommaatregelen Sumatraplein-Merwedestraat (VRI); voorstel volgt.
K2
Luchtkwaliteit in project Gezondheidspark
Afgerond.
Doorstromingsmaatregelen Gezondheidspark: verdiepte aanleg Karel Lotsyweg/ aanpassing verkeerslichten is uitgevoerd.
S1
Dordrecht: Beleidsnota verkeerslichten Dordrecht: fietsnota Papendrecht: GVVP
Afgerond. Afgerond. Afgerond.
Gereed. Uitgangspunt: ‘de juiste afstelling op de juiste plek’, inclusief uitschakeling (proef Spuiweg) Gereed; in uitvoering. Er ligt een GVVP.
Zwijndrecht: bewaakte fietsenstallingen
Afgerond.
Bij het station is een bewaakte fietsenstalling gerealiseerd.
S2 S3 G1
17
G2 G3
Dordrecht: flankparkeren Dordrecht fietsenstalling
G4
Dordrecht: klimaatbeleid bedrijven Papendrecht: bewaakte fietsenstalling
G5
Afgerond. Afgerond.
In 2011 is Weeskinderendijk met circa 300 plaatsen uitgebreid. Fietsenstalling Achterom is gerealiseerd. Bovendien zijn de stallingen in de binnenstad gratis geworden. Zie S5a en S5d
Afgerond.
In het centrum is een bewaakte fietsenstalling gerealiseerd.
18
Bijlage 2: Voorgestelde wijzigingen Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Parkeren op afstand Ten behoeve van het zogenaamde parkeren op afstand is in het Regionaal Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden het project Euryza opgenomen. Dit project behelst de realisatie van een gebouwde parkeervoorziening, op loopafstand van de waterbus, voorzien. Met deze maatregel worden op het gebied van luchtkwaliteit een tweetal doelen gerealiseerd: • wachtrijen voor parkeergarages in Dordrecht worden voorkomen doordat (vrijwel) altijd een plaats wordt geboden; • met parkeren op afstand wordt een groot aantal verplaatsingen van en naar het centrum van Dordrecht voorkomen. Gewijzigde marktomstandigheden leiden er toe dat deze voorziening niet binnen de programmaperiode van het NSL zal worden gerealiseerd. Het NSL kent een uitvoeringsplicht voor maatregelen, dit betekend dat in het regionaal programma Luchtkwaliteit een vervangende maatregel moet worden gevonden die een gelijk effect op de luchtkwaliteit heeft (zowel qua omvang van de voorziening, effectgebied van de voorziening als effect op luchtkwaliteit van de voorziening). De vervangende maatregel is gevonden in de uitbreiding met 230 plaatsen van de parkeervoorziening aan de Weeskinderendijk. In het programma 2005-2015 wordt deze maatregel gezien als generiek parkeerbeleid. De nu voorgestelde omslag naar parkeren op afstand Weeskinderendijk grijpt meer dan voorheen in op de verkeersstromen op de stedelijke knelpunten Wilgenbosch en Achterhakers. Voorgesteld wordt dan ook om deze maatregel te financieren uit de meer knelpunt gerichte 3e tranche gelden in plaats van de 1e en/of 2e tranche (die meer generiek van aard zijn) Keten arrangementen OV Door het hanteren van een goed tarievenbeleid voor gewenste verplaatsingswijzen (of ketens) kan het instrument van de verleiding om andere modaliteiten dan de auto te gebruiken verder worden benut. Daarbij wordt vooral ingezet op het gebruik van de waterbus en het weggebonden openbaar vervoer. De Gemeente Dordrecht streeft naar een concurrerend tarief waardoor het gebruik vooral vanuit Zwijndrecht en Papendrecht wordt gestimuleerd. De inzet is dat de waterbus een aantrekkelijker alternatief gaat vormen dan het gebruik van de auto naar de Dordtse Binnenstad. Hierbij dient bijvoorbeeld gekeken te worden naar de kostprijs van de gehele keten voor meerpersoonsreizen (tarief waterbus – fietsenstallingen), vooral in het weekend. In de loop van het programma is de focus van de maatregel gewijzigd en is er niet gekozen voor een combinatietarief waterbus/bewaakte fietsenstalling maar voor het gratis maken van de fietsenstallingen in de binnenstad. Het beoogde effect van de maatregel blijft gelijk.
19
Project Schone brandstoffen Drechtsteden stimuleert in samenwerking met de provincie Zuid-Holland en andere partijen het rijden op aardgas/groengas. Het project heeft twee doelen: realisatie van aardgasvulpunten door de markt en de introductie van aardgas in de gemeentelijke wagenparken. Voor de aardgasvulpunten is EFRO-subsidie beschikbaar. De subsidieregeling is verlengd tot eind 2012. De werkzaamheden in 2011 zijn verricht door de groengasconsulent die door de provincie ter ondersteuning aan de regio beschikbaar is gesteld. In Sliedrecht is een aardgasvulpunt gerealiseerd. Voor Dordrecht en Alblasserdam liggen er plannen; zijn vertraagd. De introductie van groengas in gemeentelijke wagenparken blijft achter door het ontbreken van vulpunten. Ook de (landelijke) focus op electromobiliteit speelt het project parten. De doelstellingen van het project (het realiseren van een of meer aardgasvulpunten) is (deels) gehaald. Uitbreiding van het project met andere vormen van schone brandstoffen zoals bijvoorbeeld electromobiliteit is binnen het voor het project beschikbare budget mogelijk.
Duurzame Mobiliteit In het programma luchtkwaliteit zijn een tweetal maatregelen opgenomen die te vangen zijn onder “duurzame mobiliteit. Dit betreft de maatregelen: • Vervoersmanagement Drechtsteden • Kilometerreductie en brandstof besparing Het onderzoek kilometerreductie en brandstofbesparing is afgerond en de uitvoering van het convenant mobiliteitsmanagement verloopt stroef. Dit laatste project sluit onvoldoende aan bij de marktbehoeftes. Toch is met beide soorten projecten de nodige winst op het gebied van luchtkwaliteit te behalen. Vervolg project vervoersmanagement Zoals al geconstateerd is loopt de uitvoering van het convenant vervoersmanagement stroever dan verwacht. Dit heeft geleid tot een herijking van de in het convenant geschetste aanpak. Op korte termijn vindt een herstart van het project vervoersmanagement plaats.
De centrale elementen uit de aanpak zijn : 1. Slim Reizen Slim Werken in de regio Drechtsteden. Dit komt ook overeen met Clean Use (Kilometerreductie en gedragsbeïnvloeding) van duurzame mobiliteit 2. Beter Benutten Dordrecht - Papendrecht (gericht op de bedrijventerreinen en werkgevers rond het aansluitingenprogramma A15 en A16 en groot onderhoud N3) 3. Duurzame mobiliteit in de regio Drechtsteden (met name gericht op Clean Vehicles en Fuels)
20
Stedelijke distributie Uit het onderzoek kilometerreductie en brandstofbesparing is geconcludeerd dat voor het vervolg van het project kilometerreductie en brandstofbesparing aansluiting kan worden gezocht bij bestaande initiatieven binnen de Drechtsteden zoals het initiatief Lean & Green en afspraken over stadsdistributie. Daarmee wordt synergie bereikt tussen de verschillende projecten, kan een eventuele bijeenkomst met mogelijk geïnteresseerde bedrijven makkelijker worden gefinancierd. Ten invulling van het onderdeel duurzame mobiliteit van het programma luchtkwaliteit worden een tweetal nieuwe projecten opgenomen: Binnenstad service Dordrecht Recent is er een start gemaakt om in Dordrecht een binnenstad service op te zetten. Doelstelling van dit project is om door het oprichten van een stedelijk distributiepunt een optimalisatie te bewerkstelligen in de bevoorrading van het centrum van Dordrecht. Met het nemen van deze maatregel wordt het mogelijk om een reductie van het vrachtverkeer van en naar het centrum te realiseren. Deze reductie heeft direct positieve gevolgen voor de luchtkwaliteit op de stedelijke knelpunten Achterhakkers en Wilgenbos. De kosten die met het oprichten van de binnenstadservice zijn gemoeid bedragen circa € 50.000 per jaar. Er wordt twee jaar uitgetrokken om Binnenstadsservice Dordrecht op te richten. Het initiatief wordt ondersteund door de Kamer van Koophandel met een bedrag van € 2500,Lean en Green
Het Lean & Green Programma wil de regio Drechtsteden ondersteunen bij het opzetten van een meer geïntegreerde visie en plan van aanpak op Duurzaam Stedelijke Distributie. Doelstelling van de aanpak is het bereiken van een reductie van het aantal voor stedelijke distributie noodzakelijke gereden kilometers. De beoogde reductie heeft een positief effect op de over all luchtkwaliteit in de Drechtsteden. Het project wil zoveel mogelijk aansluiten bij reeds bestaande initiatieven op dit gebied. Binnen de programma periode wordt een plan van aanpak opgesteld en zullen de eerste projecten ter hand worden genomen.
Het beoogde luchtkwaliteiteffect is gelijk aan de in 2008 in het programma luchtkwaliteit opgenomen onderzoeken/maatregelen.
Klimaatbeleid bedrijven Zowel de Drechtsteden als Dordrecht hebben in het programma luchtkwaliteit Drechtsteden 2005-2015 klimaatbeleid bedrijven opgenomen als uit te voeren maatregel. Het afgelopen jaar is duidelijk geworden dat beide maatregelen een gelijke projectaanpak kennen. Daarom worden beide maatregelen samengevoegd.
21
Bijlage 3: Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden periode 2012-2015
Regionale maatregelen Maatregel A16/N3
A15/N3
A16/Mijlweg
Duurzame mobiliteit (nieuw/samenvoeging)
Klimaatbeleid bedrijven (nieuw/samenvoeging)
HOV-Drechtsteden
Toelichting Realisatie nieuwe aansluiting A16/N3 door middel van fly-over is komen te vervallen; te dure oplossing. Er ligt een nieuw plan. Realisatie hangt af van beschikbaarheid financiële middelen. Dit wordt in 2012 duidelijk Ontvlechting van verkeersstromen door infrastructurele maatregelen. Financiering via MIRT geregeld. Rijkswaterstaat bereidt voor. Start voorzien 2014. Verbreding van Mijlweg naar vier rijstroken; financiering geregeld. In voorbereiding: aankoop woningen; bestemmingsplan; plan tijdelijke ontsluiting. Uitvoering 2012 Het gaat hierbij: om reductie van woon-werkverkeer; kilometerreductie en brandstofbesparing in goederenverkeer; inzet duurzame vervoermiddelen en duurzame brandstoffen. Wordt verder uitgewerkt ikv factsheets Duurzame Mobiliteit en Verduurzamen van bedrijven. Onderzocht wordt of ondersteuning plaats kan vinden vanuit het programma Leen en Green. Naast het Wet Milieubeheer spoor wordt ingezet op energiebesparing
Zwijndrecht: Doortrekken busbaan Volgerlanden.
H.I.A.: HOV-halte Volgerlanden Project brug op motor af
Het betreft het plaatsen van borden bij de Papendrechtste brug en de stadsbrug Dordrecht-Zwijndrecht.
Lokale maatregelen van regionaal belang Maatregel H.I.A: Hendrik Ydenweg (reservering)
Toelichting Op de Hendrik Ydenweg zal zonder maatregelen in de toekomst een verkeersafwikkelingsprobleem ontstaan en daarmee
22
Alblasserdam Ruigenhil Alblasserdam: lokale hoofdinfrastructuur/openstellen Oude Torenweg
Dordrecht: gratis Openbaar Vervoer feestmaanden (nov/dec) Dordrecht: ketenarrangementen OV
samenhangend een luchtkwaliteitsprobleem. Dit knelpunt hangt samen met de ontsluiting van het woningbouwproject Volgerlanden als mede met het project Langeweg Zuidwende, die alle drie als IBM project in het kader van het NSL zijn aangemeld. Het waterschap Hollandse Delta onderzoekt in nauwe samenwerking met de gemeente Zwijndrecht,Hendrik-Ido-Ambacht en Rijkswaterstaat naar mogelijke oplossingsrichtingen voor deze problematiek voor de korte, middellange en de lange termijn Werkzaamheden zijn uitgevoerd. Eindafrekening dient nog plaats te vinden. Het onderzoek loopt nog volop. Een nieuwe ontsluiting via NieuwLekkerland is wel een zaak van lange adem. Onderdelen voor de korte termijn worden nu onderzocht: personeel IHC vervoer per bus, verbeterde wegaansluitingen West- en Oost-Kinderdijk, Bypass via de rotonde Edisonweg/Souburgh en de verbetering van de N-wegen in het betrokken deel van de Alblasserwaard. Oude Torenweg. Onderzoeken geluid, lucht en haalbaarheid zijn geheel afgerond. Jaarlijks terugkerende maatregel. Gerealiseerd. Financieel nog afgerekend te worden.
Lokale maatregelen Maatregel Dordrecht: doorstroommaatregelen
Dordrecht: flankparkeren Dordrecht: Beleidsnota verkeerslichten Dordrecht: realisatie fietsenstalling
Toelichting • Doorstroommaatregelen Laan der VN (VRI) en de tunnel zijn gereed. Fase 2 volgt in 2012. • Doorstroommaatregelen Glazenplein-Laan der VN-Dokweg (VRI); wordt tegelijkertijd met de aanpak van de Mijlweg gedaan. • Doorstroommaatregelen Sumatraplein-Merwedestraat (VRI); voorstel volgt. Uitbreiding Weeskinderendijk. Is gerealiseerd. Financieel nog afhandelen. Is gereed. Dient financieel nog afgehandeld te worden. Fietsenstalling is gerealiseerd. Dient nog financieel afgehandeld te worden
23
Dordrecht: oprichting Binnenstadservice Dordrecht (nieuw)
Doelstelling van dit project is om door het oprichten van een stedelijk distributiepunt een optimalisatie te bewerkstelligen in de bevoorrading van het centrum van Dordrecht. Met het nemen van deze maatregel wordt het mogelijk om een reductie van het vrachtverkeer van en naar het centrum te realiseren. Deze reductie heeft direct positieve gevolgen voor de luchtkwaliteit op de stedelijke knelpunten Achterhakkers en Wilgenbos.
Zwijndrecht: bewaakte fietsenstalling
Is gereed. Dient financieel nog afgehandeld te worden.
Papendrecht: GVVP
Is gereed. Dient financieel nog afgehandeld te worden.
24
Bijlage 4: begroting 2012-2015
Projectnaam Duurzame Mobiliteit Exploitatie walstroom 2011 Reservering exploitatie 2012-2013 Klimaatbeleid Bedrijven Restwarmte Drechtsteden Project brug op motor af HIA: Hendrik Ydenweg (reservering) Alblasserdam Ruigenhil Albasserdam: lokale hoofdinfrastructuur Dordrecht: gratis fietsenstallingen Dordrecht: parkeren op afstand Weeskinderendijk Dordrecht: gratis openbaar vervoer Dordrecht: doorstroommaatregelen Dordrecht: Beleidsnota verkeerslichten Dordrecht: opstart Binnenstadservice Dordrecht (2jr) Papendrecht: GVVP Zwijndrecht: bewaakte fietsenstallingen Dordrecht fietsenstalling
Bijdrage FES: Geraamde 3e Bijdrage uit Voorschot kosten 1e/2e tranche tranche rente uitgekeerd 357.000 91.000 20.120 20.120 40.240 40.240 64.000 17.000 15.000 250.000 40.000 10.000 10.000 600.000 300.000 1.073.000 50.000 450.000 75.000 75.000 10.000 10.000 279.000 139.000 1.000.000 50.000 50.000,00 1.000.000 365.000 135.000 115.000 23.000 100.000 50.000 100.000 30.000 80.000 8.000 1.750.000 175.000
SUBTOTAAL
6.566.360
306.000
1.037.000
165.360
635.000
Proceskosten (incl kosten MZHZ) periode 2012-2015 TOTAAL
100.000 6.666.360
100.000 406.000
0 1.037.000
165.360
635000
25
Bijlage 5: lijst van afkortingen en begrippen CAR-model CNG-vulpunten CONNEKT EFRO EVO FES GCN IBM NER NSL RVMK RSL TFMM TLN VCC ZHZ VRI
: : : : : : : : : : : : : : : :
Calculation of Air pollution from Road traffic (rekenmodel) Aardgasvulpunten Onafhankelijk netwerk van bedrijven en overheden gericht op duurzame verbetering van de mobiliteit in Nederland. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Ondernemersorganisatie voor logistiek en transport. Fonds Economische Structuurversterking. Grootschalige Concentratiekaarten Nederland In Betekende Mate Nederlandse EmissieRichtlijn Lucht Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Regionale Verkeers en Milieukaart Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Taskforce Mobiliteitsmanagement Transport Logistiek Nederland Vervoer Coördinatie Centrum Zuid-Holland Zuid VerkeerRegelInstallaties
