ACTIVITEITENPLAN Nederlands Steendrukmuseum Valkenswaard

ACTIVITEITENPLAN 2016 Nederlands Steendrukmuseum Valkenswaard

Datum: 30 november 20152015 Pagina 2 van 15

Ned erlan d s S t een d ruk mu seu m Activiteitenprogramma 2016

1. HOOFDDOELSTELLING EN TAAKSTELLINGEN 2016 1.

Hoofddoelstellingen 2016 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

2.2

Minimaal 6000 bezoekers met uitgroei naar 8000 in 2017. Extra focus op bezoek uit naburige Brainportregio. Het voornaamste lithografiemuseum in Europa blijven! Streven naar maximaal rendement uit cultureel ondernemerschap Bestendigen en optimaliseren van de banden met onze begunstigers.

Overige kerndoel- en taakstellingen 2016 - Minimaal twee projectsubsidies. - Streven naar inkomsten genererende inzet museumatelier als educatie- en werkcentrum en uitwerking shop-in-shop model m.b.t. inzet steendruksnelpers. - Uitvoering geven aan in de Museumnorm vastgelegd veiligheids- en beveiligingsbeleid, risicoanalyse en procedure voor bedrijfshulpverlening (BHV), collectiehulpverlening (CHV) en Incidentenregistratie. - Integratie in het pc-netwerk van een N.A.S. server. - Het reorganiseren van de administratie in een gestructureerd mappen methodiek, welke identiek terug te vinden op de NAS server. Waarmee alle administratieve informatie in de toekomst ook digitaal gearchiveerd en bereikbaar is. - Er zal een uitvoering geven worden aan een huisstijl die leidend wordt in de schriftelijke communicatie.

2.2.1

Invulling van (openstaande) vacatures - Intensivering werving van nieuwe gemotiveerde vak- en museumgerichte vrijwilligers t.b.v. de continuïteit.

2.2.2 Educatie - Invoering van een Audio Guide App in NL en eventueel meerdere talen - Actualisering huidige Workshop syllabus - Verdere intensivering landelijke academies en aanbieden van master classes. - Start maken van ontsluiting van de collectie- en bibliotheek via de museumwebsite. 2.2.3 Wisselexposities en activiteiten - FORRER Lithografie - AART VAN DOBBENBURGH Een vergeten meester-lithograaf + kleine NSM filmproductie. - International Stone Printing Weekend IV - Workshops: 4x regulier, 4x individuele groep. - Gastheerschap internationaal congres AEPM en IADM 2.2.4 Vaste expositie en collectie - Projectmatige herinrichting afdeling 'Van steen tot chip'. - Algemene opfrissing door wisseling objecten, herinrichting en schoonmaak vitrines, tekstaanpassingen, interactieve informatie via met smartphone scanbare QR-codes. - SENEFELDER als uitvinder van de steendruk en lithografie presentatie accentueren. - Toevoeging uitleg overige druktechnieken + laagdrempelige uitleg relatie tot microlithografie. - Verdere uitwerking van de invulling van een gestructureerde methodiek van afstoting, ontzamelen en bruikleenverkeer. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



2.

De organisatie

2.1

Bestuur Het bestuur stuurt het museum op afstand aan en bewaakt het algemene museumbeleid conform het vastgestelde NSM Beleidsplan 2016 – 2020 en in de geest van Cultural Governance. Daarnaast adviseert en assisteert het bestuur, desgewenst, de directeur bij het uitvoeren van de dagelijkse werkzaamheden en het algemeen management.

2.2

Raad van Advies Het is de bedoeling dat in april 2016 een Raad van Advies in het leven is geroepen. Daarin kunnen zowel prominenten uit de wetenschap, museumwereld, het onderwijs, bedrijfsleven als politiek zitting hebben.

2.3

Directeur De parttime (24 uur per week) directeur, de heer F.F. van Oortmerssen, werkt volgens een door het bestuur d.d. 11-04-2007 opgestelde functiebeschrijving waarin zijn taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd. De geest van het leiding geven aan de organisatie is beschreven in het NSM beleidsplan 2016 - 2020. Samen met de office manager is hij belast met de dagelijkse gang van zaken en de museumexploitatie in de ruimste zin van het woord. Daarnaast fungeert hij als ‘ogen en oren’ van het bestuur. Conservator / conservatoir adviseur In het dagelijks werk van de directeur zijn ook conservatoire taken besloten. Sinds 2009 treedt museumoprichter en bestuurslid de heer P-L Vrijdag op als - vrijwillig - conservator en tevens als conservatoir adviseur van de directeur. Een vrijwilliger met kennis van ADLIB houdt de objectregistratie bij. Het museum onderschrijft het belang van een continue invulling van de functies conservator en collectiebeheerder en hoopt deze t.z.t. te kunnen invullen en dit mede om nòg beter invulling aan de ICOM-defeinitie te kunnen geven. Zie daarvoor punt 2.12.

2.4

Office manager Deze functie wordt sinds 7-01-2009 parttime (per 1-01-2015, 22 uur per week) ingevuld door mevrouw Lowies Giesen - Verbiest. Zij verricht werkzaamheden t.b.v. directeur en museumorganisatie in de ruimste zin van dinsdag t/m vrijdag; op woensdag van 10.00 - 17.00 uur en de overige dagen van 12.00 – 17.00 uur. Voorts heeft zij basiskennis van ADLIB collectieregistratie en beschikt zij, samen met de directeur, over een BHV diploma.

2.5

Taakgroepen De museumorganisatie is opgezet volgens een taakgroepenstructuur die ieder door een eigen coördinator worden aangestuurd. De taakgroepen Baliebeheer, Rondleidingen, Educatie, Tentoonstellingen, Cultureel Ondernemen (PR & Marketing), Techniek en Onderzoek functioneren ruim voldoende met ondersteuning van secretariaat en directeur. De overige Taakgroepen functioneren in ad hoc werkgroepvorm. Hoewel het Nederlands Steendrukmuseum hierin niet uniek is, blijft een voor een overgroot deel door vrijwilligers bemenste organisatie kwetsbaar.

2.6

Projecten Hierbij wordt zoveel mogelijk een beroep gedaan op onze vrijwilligers en wel op basis van projectmatige aanpak, waarbij in tijdelijke werkgroepjes een bepaalde taak en/of activiteit wordt uitgevoerd. De diverse werkzaamheden worden grotendeels ad hoc uitgevoerd / aangestuurd door directeur en secretariaat. De projecten worden volgens een vast stramien vastgelegd.

2.7

Vrijwilligers Bestuur en directie streven er naar om, binnen de door hen vastgestelde beleidskaders, zoveel mogelijk zaken optimaal te (laten) regelen en uitvoeren door de leden van het vrijwilligersteam. Zij spelen een cruciale rol. Zonder de enthousiaste inzet van hen zou ook in 2016 het museum niet kunnen bestaan. Een vast aandachtspunt van zowel bestuur als directie is het plezierig en deskundig functioneren van het vrijwilligersteam. Om de vrijwilligers te danken voor hun inzet en de onderlinge banden te versterken, vindt jaarlijks de NSM Vrijwilligersdag plaats rond de “verjaardag” van de museumopening (21 september 2001). Voor 2016 is de datum bepaald op zaterdag 24 september.

Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



Gestreefd wordt naar minimaal één keer per jaar een taakgroepoverleg onder voorzitterschap van de directeur. Dit is thans aan de orde voor de kerntaakgroepen Baliebeheer, Educatie, Rondleiden , Techniek en Tentoonstellen. Jaarlijks krijgen de vrijwilligers die daar behoefte aan hebben de gelegenheid voor een evaluatiegesprek met directeur en daartoe aan te wijzen bestuurslid dan wel vindt een schriftelijke enquête plaats met de mogelijkheid een gesprek aan te vragen. Vanzelfsprekend kan het initiatief daartoe ook in 2016 bij bestuur en directie liggen. 2.8

Vacatures - Assistent conservator / collectiebeheerder - Vaste depotbeheerder - Zelfstandige Educator TG Educatie - Leden voor de Taakgroepen Techniek, Rondleiden, Educatie, PR & Marketing, Publicatie en verkoper t.b.v. Cultureel Ondernemen.

2.9

Werkplekken en museale ruimte Werkplekken: Directeur en office manager betrokken in 2014 een ruime, nieuwe werkkamer aangrenzend aan het eveneens nieuwe museumatelier. Afstand is gedaan van het kleine kantoor op de eerste verdieping. De pc met daarop de ADLIB- , PerfectView relatiebeheer- en het Biblius programma's van de vrijwillig medewerkers objectregistratie, bibliotheek en relatiebeheer is geïnstalleerd in de museumbibliotheek. De museumbalie heeft ook een eigen pc gekregen. Alle pc’s draaien sinds 2014 op één netwerk; back-ups worden automatisch gemaakt. Kleine besprekingen vinden plaats in het nieuwe kantoor of de bibliotheek; grotere besprekingen in de foyer van het Carolus Gebouw. Museale ruimte: In 2014 is het museum significant uitgebreid. Het oude atelier verhuisde naar de voormalige (ANWB/VVV ruimte). De openvallende ruimte is vervolgens ingericht tot museale ruimte en primair bedoeld als ruimte voor wisselexposities. De volledige overgang naar LED-verlichting geeft een aangenaam beeld en sfeer, het is veilig voor het getoonde grafiek, maar bovenal draagt het vanwege de verwaarloosbare warmteafgifte aantoonbaar bij tot een lagere omgevingstemperatuur. Depot / kelderopslag: Eveneens in 2014 is een lange wens in vervulling gegaan en kon het inpandige depot in oppervlak verdubbeld worden. In het depot in de kelder van het Carolus Gebouw worden zowel voorraden als prenten, administratie, archiefstukken en museale objecten opgeslagen. Ondanks een ongunstige en vervuilde situering buiten de depotruimte is de luchtvochtigheid constant op gemiddeld 55% te handhaven. Helaas worden de ruimten nabij het depot totaal niet onderhouden / schoongehouden. In 2015 is de herinrichting voltooid met een ad hoc geformeerde werkgroep depot en de objecten en winkelverkoop geactualiseerd op een pc. Deze ruimte is ook het domein van de NSM netwerkbeheerder en locatie van onze N.A.S. museumserver.

2.10

Audiovisuele presentaties - In de Vrijdag zaal wordt gebruik gemaakt van een grootbeeld presentatie waarop de NSM introductiefilm wordt afgespeeld. Maximaal vijftien personen kunnen deze rond een kwartier durende film tegelijk bekijken. - Sinds eind 2011 zijn tevens te bekijken: de film De wereld krijgt kleur en audiovisuele presentaties Das Turnierbuch, het Cyclorama en Van steen tot chip. - Grotere groepen, vooral scholen, kunnen sinds 2014 via een onlangs geïnstalleerde beamer in de foyer zowel de NSM-film als wel de Klokhuisfilm bekijken. - Voor mobiele presentaties (zoals bv beurzen, cultuurmarkten etc.) beschikt het museum over een kleine TV/DVD combinatie.

2.11

Calamiteitenplan, BHV en CHV - Een actualisering van het calamiteitenplan is gerealiseerd en een vast onderdeel geworden van het museale beleid. Opvolgend participeert het museum in het project “Preventieproject Netwerkaanpak Veiligheidszorg Eindoven e.o.” en maakt, nadat de 12 participerende musea hun calamiteitenplan verder op maat bijwerkten, sinds 27 oktober 2009 deel uit van het Cultureel Preventienetwerk Eindhoven e.o. - In februari 2016 volgen de directeur, office manager en drie vrijwilligers de herhalingscursus en examen BHV. - Deelname aan een cursus CHV is nog niet gerealiseerd. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum


2.12


Museumregister / Jaarlijkse zelfanalyse Het Nederlands Steendrukmuseum heeft de status 'Geregistreerd Museum' behaald en is daar trots op. Uitsluitend vanwege deze status kan ons museum Museumkaart-acceptant zijn. Om deze status te behouden dient het museum aan een fors aantal eisen te voldoen. Te weten: voldoen aan de ICOMdefinitie * en aan de criteria zoals vastgelegd in de in 2015 vernieuwde Museumnorm **. Basisvoorwaarden (ICOM-definitie) * “Een museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst, toegankelijk voor publiek, die ten dienste staat van de samenleving en haar ontwikkeling. Een museum verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan de materiële en immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden van studie, educatie en genoegen.” ICOM-definitie van een museum in de praktijk - Verwerven: het tijdelijk of permanent in bruikleen of eigendom aanvaarden van objecten. Als een museum meer dan 50% van de kerncollectie niet in eigendom heeft, dienen er bruikleenovereenkomsten te zijn met een looptijd van minimaal 25 jaar. - Behouden: alle maatregelen die nodig zijn om de collectie zodanig te bewaren dat deze zo goed mogelijk als museumcollectie kan functioneren. Hiertoe behoren preventieve en actieve conserveringshandelingen, restauratie, veiligheidszorg en informatiebeheer. - Onderzoeken: het actief zorg dragen voor onderzoek naar de collectie evenals het borgen en overdragen van kennis over de collectie en vaardigheden met betrekking tot instandhouding en gebruik van de collectie. - Presenteren en bekendheid geven aan: het zowel materieel als virtueel, in dialoog met belanghebbenden, publiekelijk bekend en toegankelijk maken van de collectie en informatie over de collectie. - Documenteren: Museale collecties worden gedocumenteerd overeenkomstig algemeen aanvaarde maatstaven. De (digitale) documentatie behelst een volledige identificatie en beschrijving van elk object, zijn context, provenance, conditie, behandeling en huidige standplaats. De gegevens worden bewaard in een veilige omgeving en voorzien van zoeksystemen die toegang verschaffen tot de informatie aan museummedewerkers en andere toegelaten gebruikers. Museumnorm ** In de Museumnorm (zie: www.museumregister.nl) zijn kwaliteitscriteria vastgelegd met betrekking tot de hierboven beschreven taakgebieden van musea. Alle in het Museumregister opgenomen instellingen worden geacht de Ethische Code voor Musea en alle daarin geformuleerde gedragsregels te hanteren als uitgangspunt van hun handelen. Het museumbestuur en de directie onderschrijven deze code. Jaarlijkse zelfanalyse Vanaf 2012 wordt getoetst aan de hand van de Museumnorm. Aangezien hierin ook nieuwe en aangepaste toetscriteria zijn opgenomen, geldt er voor het voldoen aan de Museumnorm een groeimodel. Sinds 2012 geldt ook voor de jaarlijkse zelfanalyse de z.g. onverkorte vragenlijst. Zo is er sindsdien voor alle geregistreerde instellingen een basisdossier opgebouwd. Ook in 2016 zal de jaarlijkse zelfanalyse met behulp van een z.g. verkorte vragenlijst worden uitgevoerd.

3. Activiteiten 2016 per taakgroep 3.1 Taakgroep Publiciteit en Marketing (TGM)

Verantwoordelijk bestuurslid: vacant Coördinator: Frank van Oortmerssen Leden: De geformuleerde basistaken worden uitgevoerd door de directeur en office manager die daarbij wekelijks worden geassisteerd door één vrijwilligster met ruime kennis van PR & Marketing.

3.1.1 Uitgangspunten voor Marketing en PR activiteiten Als basis geldt onze museummissie en die luidt: Het op een laagdrempelige en eigentijdse wijze zo veel mogelijk mensen kennis laten nemen over de rol van de steendruk en lithografie in de maatschappij van toen en nu. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum

Ned erlan d s S t een d ruk mu seu m


Activiteitenprogramma 2016

Doelgroepen: Primair is dat de Nederlandstalige in cultuur(-historie), grafische techniek, kunst en museumbezoek geintersseerde mens in de leeftijd vanaf circa 5 jaar. Dit laatste is mogelijk geworden dankzij ons lesprogrammam 'Over Gisteren'. Strategische doelstelling: ruime bekendheid geven aan het museum door het actief benaderen van een scala aan publieksgroepen in binnen- en buitenland. Hiervoor worden inmiddels naast inzet van de museumwebsite ook de nieuwe mogelijkheden van de nieuwe media (Facebook, Twitter, Pinterest en LinkedIn) fors en met goed resultaat ingezet. Daarnaast wordt blijvend fors ingezet op algemene promotie van het museum. Vooral met de nieuwe folder die voorzien is van een QR-code en aangeeft dat het NSM ook via Facebook en Twitter te volgen is. De folder wordt aangeboden en gedistribueerd naar de belangrijkste culturele instellingen, onderwijsinstellingen en HoReTo-bedrijven in primair een sector van 20 kilometer rondom Valkenswaard. Vervolgens worden in Zuidoost Brabant, daarna de provincie Noord Brabant en als laatste de overige provincies in Nederland en selectief ook de grensstreek van Vlaams-België bovengenoemde doelgroepen benaderd. Nieuw voor 2016 - Coöperatiefonds 'Boven Dommel' biedt het museum een brainstorm marketing aan met als hoofddoel: hoe krijgen we meer bezoek uit de Brainport regio? Op 28-08 heeft het NSM-bestuur besloten gehoor te geven aan dit aanbod en zal in 2016 uitgevoerd worden. Mediabenadering Bij grotere activiteiten wordt bij de distributie van persberichten gebruik gemaakt van een professioneel contactenbestand van EM-Cultuur met alle adressen van de met cultuur belaste RTVM journalisten in Nederland en Vlaanderen. De promotie zal ook in 2016 vooral per e-mail geschieden. 3.1.2. JAARPROGRAMMA 2016 | Thans geplande mediamomenten Expositie: FORRER lithografie | t/m 10 april XIe Ex-Libris Ruildag + onthulling litho Hedwig Pauwels / dichter Cyriel Gladines | zaterdag 13 februari Ie Workshop Steendrukken (vrije inschrijving) | zaterdag 12 maart Nationale Museumweek - GRATIS ENTREE | 16 + 17 april Expositie: AART VAN DOBBENBURGH Een vergeten meester-lithograaf | 16 april t/m 13 november 2016 IIe Workshop Steendrukken (vrije inschrijving) | zaterdag 7 mei International Stone Printing Weekend | p.m. september/oktober Participatie Maand van de Grafiek | 1 t/m 30 oktober IIIe Workshop Steendrukken (vrije inschrijving) | zaterdag 8 oktober Onthulling vernieuwde afdeling 'Van steen tot chip' | 4 november Host: Congress Association of European Printing Museums & IADM | 4 + 5 november IVe Workshop Steendrukken (vrije inschrijving) | zaterdag 19 november De website De website is een uiterst belangrijk PR-instrument. Het accent ligt op gebruiksgemak, snelheid, makkelijk te vinden informatie en inspelen op gebruik op tablets en smartphones. Naast actualisering van de tekst (doorlopend proces ; thans actie directeur) worden met regelmaat nieuwsitems geplaatst en nieuwe producten in de webshop. Inzet Social Media De inzet van Facebook, Twitter, YouTube, TripAdvisor, LinkedIn en Pinterest blijft niet onopgemerkt. Althans gelet op het groeiend aantal volgers. Dit gebeurt vrijwel altijd synchroon met activiteiten op de NSM website. Ook dit is een doorlopend proces (actie directeur). Het NSM genereert tevens een toenemend aantal interessante volgers uit de wereld van de kunst en grafische technieken. Zowel in de Benelux als volgers elders uit de wereld. ‘Onzichtbaarheid’ “Onzichtbaarheid” binnen Valkenswaard van het Carolus gebouw en daarmee het Nederlands Steendrukmuseum blijft een aandachtspunt. Belangrijk is ook het NSM zichtbaarder te maken voor de dagtoerist en in de regio verblijvende toerist. Hierbij horen het selectief en doelgericht uitzetten van onze brochure, vermeldingen op fiets- en wandelkaarten en het aan de weg timmeren via nieuwsbrieven en Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



diverse acties van de sinds 2014 zeer actieve VVV Valkenswaard. Inmiddels is het NSM te vinden op de nationale VVV-app, TripAdvisor, ZOOVER, Google Maps en op de routeplanners van TomTom en Google. Bovendien wordt het NSM prominent vermeld op de nieuwe VVV Valkenswaard wandelkaart. Sinds 2015 zijn ook MINI CARDS voor de promotie ingezet en is het museum in beeld bij de centrummanager. 3.1.3 OVERIGE ZAKEN De NSM Nieuwsbrief | NSM Digitale Nieuwsbrief Nieuwsbrieven en Nieuwsflitsen zijn een belangrijk informatie-instrument richting sponsoren, donateurs, vrienden en externe contacten. Omwille van de actualiteit en passend in de huidige maatschappij wordt digitaal ingespeeld op de actualiteit. Bovendien wordt een geprinte versie overwogen. De gehele invulling, redactie en fotografie is vooralsnog geheel in handen van de directeur. Diversen (lopend proces) - Directeur N S M heeft actieve rol in regulier overleg grafische musea in Benelux. - Vanaf 2015 is het museum weer lid van het AEPM (Association of European Printing Museums) Budgettering:  distributie folder + poster naar contacten + MiniCards  N S M websitebeheer en - onderhoud  Adverteren diverse publicaties  Nieuwsbrief (1x per jaar) + mailing ca. 250-300 adressen  PM sponsoren donateuravond 14 november 2015

3.2

PM € 750,PM € 750,€ 1.200,-

Taakgroep Collectie (TC)

Verantwoordelijk bestuurslid: Peter-Louis Vrijdag Coördinatoren: Peter Louis Vrijdag / Frank van Oortmerssen. Assistent. conservator: vacant Collectieregistratie: Patty Harts en secretariaat Klimaatregistratie / ongediertebestrijding: Bob Brand

3.2.1 Aard en omvang collectie: Uitbreiding van de collectie op bescheiden schaal wordt nagestreefd en is gericht op het verhogen van de kwaliteit (in de ogen publiek en museumorganisatie) van de vaste expositie. 3.2.2 Collectieregistratie via ADLIB en taxatie Voor het registreren van de museumcollectie is het software programma ADLIB in gebruik. De objecten in het museum zijn allen, inclusief de waarde, in ADLIB verwerkt. Hiertoe is destijds in samenwerking met Erfgoed Brabant een thesaurus opgesteld die voldoet aan de internationaal geldende eisen. Met de wekelijkse inzet van een vrijwilligster met ruime ADLIB ervaring is de basisregistratie goed geborgd. Daarnaast is de office manager ook bekend met het Adlib systeem. Na de voltooiing van de registratie, inclusief de waarde toekenning , heeft Bureau Swagemaekers, beëdigd extern taxateur, zijn waardeoordeel gegeven in een schriftelijk taxatierapport. Op grond van deze taxatie is de collectie, voor zover de individuele objectwaarde meer is dan 100 euro, verzekerd. Deze taxatie dient begin 2017 te worden geactualiseerd. Van groot belang is dat na de voltooiing van de registratie zeer nauwkeurig inkomende en uitgaande collectie objecten onder leiding van de directeur worden geregistreerd en de registratie up-to-date blijft. N.B. De taxatie en verzekering van de inventaris is in 2013 voltooid en is in 2015 geactualiseerd. 3.2.3 Back-ups audio visuele presentaties De software van de audiovisuele presentaties (kleurenmengpaneel, introductiefilm, Turnierbuch, Cyclorama, film De wereld krijgt kleur) is niet te verzekeren. Bij verlies zijn de kosten voor het opnieuw maken van de software dus niet te verhalen op de verzekering. In 2014 is door de conservator voor de back-ups gezorgd en in de vorm van USB sticks in bewaring gegeven bij de directeur. Deze heeft deze back-ups veilig opgeslagen in de brandkast van het kelderdepot. 3.2.4. Bibliotheek Het museum hanteert het Biblius registratiesysteem. De basisregistratie is geheel op orde. Gestreefd wordt Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



naar integratie van de boekencollectie in ADLIB. Het verdient de grote voorkeur hiervan een project te maken. Thans is een zeer beknopt overzicht te vinden op de museumwebsite. 3.2.5 Klimaatregistratie Het museum registreert wekelijks nauwgezet zowel de temperatuur als de luchtvochtigheid om de klimaatomstandigheden in het museum en depot te volgen en te analyseren. Het is als geregistreerd museum een plicht. De registratie vindt digitaal plaats. Het jaarlijks (kostbare!) onderhoud van de luchtbevochtigers vindt vanaf 2014 door de importeur plaats. Het probleem van verontrustend hoge temperaturen in de Vrijdagzaal en het exporuimte tijdens dagen met buitentemperaturen hoger dan 25 graden Celsius is met de komst van de LED-verlichting onder controle! Een algemeen probleem blijft het vrijwel ontbreken van isolatie in het uit 1929 daterende gebouw. 3.2.6 Ongediertebestrijding Hierbij moet vooral aan het zilvervisje worden gedacht. Sinds 2013 zijn planmatig op strategische plaatsen lokdoosjes geplaatst die frequent worden gecontroleerd en tijdig vervangen. Van de resultaten worden foto's gemaakt. Tot nu toe zijn de vangsten minimaal wat verheugend is. 3.2.7 LED-verlichting In 2013 is afgestapt van het aanlichten van de objecten met een combinatie van gloeilampen, spaarlampen, gaslichtlampen en neonlampen en is 100% over gegaan op LED-verlichting. 3.2.8 KELDERDEPOT Het depot is in oppervlak verdubbeld doordat een extra ruimte vrijkwam na vertrek van de VVV Carolus. In 2015 vond een herinrichting / schoonmaak van het kelderdepot plaats. Bovendien is een grote inhaalslag gemaakt met het invoeren van in ADLIB van objecten en vooral geschonken boeken. Een voortdurende bron van zorg vormt afwezigheid van gedegen schoonmaak in de ruimten die naar het depot leiden. Bovendien bevindt zich aangrenzend een aanleverpunt voor oude kleding. Dit vraagt grote alertheid op het voorkomen/elimineren van ongedierte. Een vaste depotbeheerder (eventueel in deeltijd) is nog niet gevonden. Budgettering:        

3.3

Onderhoud luchtbevochtigers/ontvochtigers Herijking temperatuur en luchtvochtigheidsdetectoren Lokdozen zilvervisjes Diverse schoonmaakmaterialen vitrines Uitbreiding collectie Advies + aanschaf m.b.t. UV-werende folie Meertalige audio tour of collectieontsluiting door QR-code. Inrichting depot

€ 2.500,€ 365,€ 150,€ 100,PM PM PM € 1.000,-

Taakgroep: Baliebeheer en (winkel)administratie (TGB)

Verantwoordelijk bestuurslid: Henk Gerris Coördinator: Wolter Haveman Plaatsvervangend coördinator: office manager Leden: Henny Evers, Tonny Gijzen, Elly Gilhuis, John van Hoekelen, Gwennie van Hulsen, Arthur Jeurissen, Marina de Kempenaer, Marianne Kieboom, Mieke Lavrijssen, Jos van Lieshout, Huub Reemers, Sjan Schoenmakers, Maria Stoffels, Yvonne Vries en Frits van de Vrught

SPECIFIEKE TAKEN 3.3.1 Bezoekersontvangst Baliemedewerkers fungeren primair als gastheer/gastvrouw van het museum. Zij ontvangen de bezoekers op een vriendelijke, uitnodigende wijze en dienen zich er te allen tijde van bewust te zijn dat zij het representatieve gezicht van het museum zijn. Bovendien wijzen zij het bezoek op de artikelen in de museumwinkel en kunnen zij workshops en groepbezoek promoten. Zij zijn medeverantwoordelijk voor de veiligheid van de bezoekers van het museum en worden frequent geïnformeerd en geïnstrueerd over het aanwezige calamiteitenplan. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



3.3.2 Veiligheid Het gevoel van veiligheid bij de vrijwilligers dient gewaarborgd te zijn. Op zaterdagen vindt samenwerking met het VSM plaats. Sinds 1-01-2012 wordt gewerkt met een dubbele bezetting op de zondagen. Voorts is een hoorbare bezoekersdetectie geplaatst, is er een handalarm en tevens is een bolle spiegel bij de ingang geplaatst. 3.3.3 BHV - Jaarlijks volgen directeur, office manager en de vrijwilligers Bob Brand, Cas Kreijns en Wim Peeters een BHV / EHBO / Reanimatiecursus. - Jaarlijks wordt een veiligheidscontrole gepland en worden de vrijwilligers bijgepraat over de procedures. - Jaarlijks dienen de vrijwilligers kennis te nemen van de calamiteitenmap. 3.3.4 Winkel & administratie - Eens per week vindt kascontrole plaats door Frits van der Vrugt, die in nauw overleg met De Vries & Partners en NSM penningmeester en office manager door hem worden verwerkt in de administratie. Hij bereidt tevens per kwartaal de BTW-aangifte voor. - De winkelvoorraad wordt één keer per jaar geïnventariseerd. - De presentatie van de litho’s en prenten is verbeterd. Ruimtegebrek speelt parten bij het ontwikkelen van een nieuw winkelconcept. In 2016 wordt een extra ansichtkaartmolen aangeschaft. 3.3.5 Foyerbeheer Ook de foyerbezetting valt onder deze taakgroep. Hoewel qua aantal voldoende, blijkt de beperkte beschikbaarheid van onze foyervrijwilligers een punt van aandacht. Bezetting in de avonduren wordt ene probleem. Het merendeel van het groepsbezoek verzoekt om koffie, thee, fris en vlaai. In 2015 is door ons museum en het VSM de stichting Foyer Carolus in het leven geroepen om de foyer in gezamenlijkheid beter te kunnen exploiteren. Tevens is een koffieapparaat geïnstalleerd waarmee met een muntje door extern bezoek koffie en thee kan worden gezet. 3.3.6 Automatisering en diversen In 2013 is, dankzij een gulle schenking verkregen pc's, door een in ICT gespecialiseerde vrijwilliger een pc-netwerk (directie + office manager + collectie + bibliotheek + atelier) geïnstalleerd inclusief een automatisch back-up systeem. Een prestatie van groot formaat van deze vrijwilliger. Voor 2016 staat de integratie van een NAS gepland. Budgettering: - Kassa/Administratiebeheer - extra ansichtkaartenmolen - BHV cursus

€ 5.000,€ 25,€ 400,-

3.4 Taakgroep Rondleidingen (TGR)

Verantwoordelijk bestuurslid: P.L.Vrijdag Coördinator: office manager Leden: Bob Brand, Elly Gilhuys, Henk Hanneman, Theo Harlé, Cas Kreijns, Frank van Oortmerssen, Dorine Otten, Peter-Louis Vrijdag, Adrie Willemen

SPECIFIEKE TAKEN Rondleidingen verzorgen op aanvraag; het office manager regelt bij groepsbezoek ook de demodrukker en eventuele foyerbezetting. Rondleidingen kunnen ook in het Duits, Engels en Spaans worden verzorgd. Nieuwe rondleiders krijgen een cursus van twee/drie dagdelen door Peter-Louis Vrijdag. Ook in 2016 zal weer een bijeenkomst met de taakgroepleden worden belegd door de directeur. Alle rondleiders worden bijgepraat over nieuwe exposities en eventuele nieuwe aanwinsten geïnitieerd en/of gecoördineerd door de directeur. Budgettering: - handboeken rondleiders Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum

€

250,-


3.5


Taakgroep Techniek (TGT)

Verantwoordelijk bestuurslid: ir. Jacqueline Slagter Coördinator: Bob Brand Leden: Marion van Bergen, Toon Capel, Theo van ’t Klooster, Jo Megens, Antoon Nies, Wim Peeters en Jo Schoenmakers. De taakgroep Techniek heeft naast het onderhoud aan en van het machinepark en de gereedschappen tevens de taak het ambacht van drukker en de zeer specifieke nog aanwezige kennis van de vorige generatie drukkers zoveel mogelijk te vergaren, gebruiken, behouden en verspreiden. Dit doet zij door o.a. het organiseren van workshops, cursussen en demonstraties, het verzorgen van drukwerk voor het Nederlands Steendrukmuseum en voor derden.

3.5.1 Drukdemonstraties voor scholen en groepsbezoek - De taakgroep techniek verzorgt voor groepsbezoeken en schoolbezoeken de drukdemonstraties op de handpersen in het museumatelier. - De planning hiervoor wordt geregeld door het office manager van het museum. - Voor schoolprojecten wordt e.e.a. eveneens met de taakgroep Educatie afgestemd. - Presentaties en drukdemo's op locatie. 3.5.2 Workshops, cursussen - Verzorgen van Groepsworkshops - Vier open inschrijfworkshops worden opgenomen in de workshopinfo en de website. De data zijn: 12 maart, 7 mei, 8 oktober en 16 november 2016. - Evenals in 2015 zal naar gestreefd worden weer een aantal leerlingen van Were Di een workshop in fasen te laten volgen. - Voor 2015 staan zowel kunstlithografie als met de handpers gedrukte meesterwerken van Aart van Dobbenburgh centraal. - Mede door de activiteiten van de taakgroep Cultureel Ondernemen zal getracht worden de interesse van in het bijzonder bedrijfsgroepen door extra promotie onder de aandacht te brengen en te realiseren. - Doelstelling is in totaal 65 betalende workshopdeelnemers te krijgen. 3.5.3 Drukwerk 3.5.3.1 NSM prenten - Ook in 2016 worden 1 – 2 prenten in eigen beheer gedrukt voor zowel de sponsors, donateurs en vrienden als wel voor losse verkoop in de museumwinkel en via de webshop. De Jaarprent (sponsoren donateurprent) met colofon dient uiterlijk 30 oktober 2015 gereed te zijn. - Productie vindt in principe plaats onder een van de volgende voorwaarden: Een kunstenaar wordt de kans geboden een litho te maken met als vergoeding een aantal prenten. Een prent wordt geheel vervaardigd “uit eigen gelederen”. Herdruk van een bestaande steen van een kunstenaar of steen uit eigen collectie. Het NSM lift mee bij opdrachten van derden waarmee afspraken over doordrukken worden gemaakt. 3.5.3.2 Projectprenten - Steeds wordt in samenwerking met de Taakgroep Cultureel Ondernemen gezocht naar meer mogelijkheden voor het maken van projectprenten. - Concrete plannen zijn er voor een drukgang met een litho van Stefan Bleekrode en Roger Cremers. Marcel van Eeden broedt een plan uit voor een gelithografeerd kunstenaarsboek. 3.5.4

Opleiding - Het project “Werken met de snelpersen” zal ook in 2016 zijn vervolg krijgen door het blijven organiseren van gezamenlijke trainingsdagen door de drukkers van de taakgroep.

3.5.5.

International Stone Printing Weekend 2016 - Het ligt in de bedoeling ook in 2016 een editie van het International Stone Printing Weekend te organiseren. Gedacht wordt aan dezelfde 'open setting' als in 2015 met als hoofdgasten een meesterdrukker en bekend beeldend kunstenaar. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum

Ned erlan d s S t een d ruk mu seu m


Activiteitenprogramma 2016

3.5.6. Overig - Vrijwilliger aanstellen t.b.v. het opzoeken van noodzakelijke theoretische vakkennis in de vakliteratuur, eventueel aangevuld met het vastleggen van specifieke vakkennis. Gedacht wordt aan het vastleggen van kennis in NSM-cahiers of katernen die ook voor publicatie geschikt kunnen zijn. 3.5.7

Organisatie en communicatie - Minimaal een keer per jaar wordt een algemeen taakgroepoverleg gevoerd waarin o.a. het activiteitenplan wordt doorgenomen, algemene zaken aan de orde komen en alle leden de gelegenheid krijgen tot inspraak. Er wordt gewerkt met een vooraf opgestelde agenda en er wordt een uitvoerig verslag van het overleg gemaakt. - Verder wordt vóór elk project overleg gevoerd over het plan van aanpak en de te volgen planning en na afloop vindt een evaluatie plaats. Taakverdeling Tijdens het taakgroepoverleg worden afspraken gemaakt over de verdeling van de werkzaamheden zodat de leuke en minder leuke werkzaamheden, gelijk worden verdeeld onder alle leden van de taakgroep, met als doel uiteindelijk alle deelnemers zo breed mogelijk inzetbaar te maken. Dit speelt vooral bij het deelnemen aan en verzorgen van bv. workshops, drukdemonstraties, lithograferen, drukken met de snelpers, stenen slijpen, opruimen van de werkplekken na afloop van de werkzaamheden. Binnen de taakgroep is een vast bezettingsrooster op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag gerealiseerd. Dit vereenvoudigd het roosteren voor drukdemo’s en tevens kunnen meer “spontane” drukdemo’s worden gegeven.

3.5.8

Atelierinrichting - In 2016 zal onderzocht worden hoe het transporteren en versjouwen van XL formaat lithostenen verlicht kan worden.

Budgettering:         

Kosten nieuwe prent voor donateurs/sponsors/vrienden Kosten onderhoud/reparatie machinepark Vervanging rubber doek van de snelpersen Inkoop hulpmaterialen Aanschaf air brush apparatuur Regulier wassen atelierschorten Verbetering koffievoorziening (eigenlijk algemene kosten) Reiskosten vrijwilligers Kosten vastleggen onderzoeksresultaten en kennis in cahiers

€ 2.000,€ 500,PM € 1.000,€ 400,PM € 1.000,PM € 200,-

N.B. Kosten te maken voor projecten en prenten voor derden komen ten laste van de betreffende projectbegrotingen.

3.6

Taakgroep Exposities (TGE)

Verantwoordelijke bestuursleden: Peter-Louis Vrijdag (vaste expositie) en vacant (wisselexposities) Coördinator: Mw. Angeline Ruiter ; plaatsvervangend coördinator: directeur Kernleden: M. Wetemans, Bob Brand en Marty van Oortmerssen Taakgroepoverleg vindt één keer per jaar plaats dan wel zo veel keer als nodig is.

3.6.1 Vaste collectie - Gelaagdheid aanbrengen in de presentatie, hernummeren vitrines, aanpassing naambordjes, herschikken diverse objecten. In 2015 zullen stap voor stap alle elementen in de vaste expositie met een conservatoire blik kritisch beoordeeld worden. Voorts wordt beoordeeld waar de expositie meer kan gaan betekenen voor de oppervlakkige als wel de puristisch ingestelde bezoeker. - Invoering van een Nederlandstalige audio guide op de smartphone; meertaligheid kan worden overwogen. - Het museum bezit een zeer uniek filmpje van de gebroeders Lumière die een affiche afdrukt op een eind 19e eeuwse sterpers. Dit kan gepresenteerd worden bij de opgestelde sterpers. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



- Voorts heeft het prioriteit om de uitvinder Alois Senefelder veel prominenter voor het voetlicht te brengen. - Er zal gekeken worden naar de optimale informatie naar de bezoeker toe over het geëxposeerde. - Kritisch zal onderzocht worden op mogelijke schade die aan objecten zijn ontstaan na te lang geëxposeerd te zijn geweest en blootgesteld aan licht. Deze activiteit zal liggen bij de conservator/bestuurslid in samenwerking met de directeur. - Gerelateerd aan het bovenstaande zullen de vitrines begin 2016 schoongemaakt worden. - Een plan wordt opgesteld om aan de hand van enkele unieke objecten ex GR-ID Groningen de presentatie 'Van steen tot chip' te transformeren tot een kleine afdeling met een betere uitdieping van de relatie naar de microchipfabricage. 3.6.2 Wisseltentoonstellingen In paragraaf 3.2 in het beleidsplan 2016 – 2020 is opgenomen dat jaarlijks gestreefd wordt naar twee à drie wisselexposities per jaar. Het museum is hier de afgelopen jaren prima in geslaagd. Voorwaarde is de desbetreffende expositie kostendekkend te organiseren door subsidie(s) aan te vragen. Exposities 2016 (thans bekend): - FORRER lithografie | t/m 10 april 2016 - AART VAN DOBBENBURG Een vergeten meesterlithograaf | 16 april t/m 13 november 2016 3.6.3 Externe exposities Het extern exposeren van objecten en/of verzorgen - tegen vergoeding - van externe exposities en bijdrage leveren aan grafische manifestaties valt ook onder deze taakgroep. Budgettering: - AART VAN DOBBENBURG Een vergeten meesterlithograaf - Aanpassing Alois Seneelder vitrine - Accentuering rol van Alois Senefelder - Actualisering bijschriften / vitrinenummering - 'Van steen tot chip' transformatie in afdeling - Eenvoudige filmpresentatie bij de sterpers met Lumierefilmpje eind 19e eeuw - Nederlandstalige audio guide

P.M P.M. P.M. P.M. P.M. P.M. P.M.

3.7 Taakgroep Educatie (TGEdu)

Verantwoordelijk bestuurslid: vacant Coördinator: Frank van Oortmerssen (ad interim) i.s.m. Angeline Ruiter ) Leden: Dorine Otten, Cas Kreijns en Bob Brand. Taakgroepoverleg vindt één keer per jaar plaats dan wel zo veel keer als nodig is.

Doel is om de steendruk en lithografie als ambacht en techniek onder de aandacht te brengen van de schooljeugd. Naast de traditionele lithografie wordt daarbij ook steeds meer de aandacht gevestigd op de microlithografie die gebruikt wordt bij de fabricage van microchips. Vanzelfsprekend komt ook het maatschappelijk belang en de vele facetten van de lithografie ruim aan bod. Het Beleidsplan Educatie Nederlands Steendrukmuseum (2009-2011) vormt nog steeds de basis van het educatieve beleid. Daarbij zijn onder de naam Zoek de druksteentjes drie lespakketten ontwikkeld en een deeltijd workshop voor het VWO. Vanaf 2015 is gestart met twee nieuwe lespakketten. Het zijn de spraakmakende KIJKWIJZER app voor de Vwo-leerlingen waarbij de leerlingen met hun eigen Smartphone of Tablet een educatieve reis door het museum maken waarvoor een cijfer voor het vak CKV is te halen. Vervolgens is in januari 2015 succesvol gestart met het pakket OVER GISTEREN voor de groepen 1 + 2 . Afspraken met de scholen lopen nog t/m 2019. Steeds meer Kunstacademies hebben hun afdeling grafiek gesloten. De wens van studenten om op professioneel niveau kennis te maken met de steendruk is echter latent, ja zelfs groeiend aanwezig. Het museum wil hierop inspelen door master classes steendrukken i.s.m. meester-drukker Gertjan Forrer en de Harba Lorifa jeugdherberg aan te gaan bieden.




Acties in 2016: - Banden onderhouden met de cultuurcoaches Valkenswaard. - Het samenstellen en verzenden van een digitale Nieuwsbrief met daarin beknopt onze lespakketten en het NSM promoten voor een educatief bezoek dan wel een - educatief getint - recreatief uitje. Doelgroep: scholen in Z.O. Brabant . - Aanhaken bij Museumschatjes 2016. - Benadering Kunstacademies voor meerdaagse master classes steendrukken i.s.m. meester-drukker Gertjan Forrer en de Harba Lori Fa jeugdherberg. Budgettering: PM

3.8 Taakgroep: Onderzoek (TGO) Verantwoordelijk bestuurslid: Peter-Louis Vrijdag Coördinator: Frank van Oortmerssen Lid: Paul Gilhuys, Marty van Oortmerssen, Angeline Ruijter en Thieu Wetemans. Taakgroepoverleg: vindt zo veel keer als nodig is plaats. Deze groep doet onderzoek naar de steendruk in de ruimste zin. De resultaten kunnen voor de vaste expositie worden ingezet. Desgewenst is deze taakgroep ook inzetbaar voor inhoudelijke ondersteuning t.b.v. vaste en tijdelijke expositie, vragen van het publiek of op ad hoc basis bestudering van verworven objecten. De resultaten worden zo veel mogelijk gedeeld via de de sectie research op de museumwebsite. 3.8.1 Historisch krantenonderzoek In 2015 is een bijzonder onderzoek afgerond / gepubliceerd op de museumwebsite n.a.v. archiefonderzoek m.b.t. de naam Senefelder, steendruk en lithografie in het algemeen. Daartoe is op de trefwoorden 'Senefelder', 'steendruk' en 'lithografie' gezocht in alle bij de Koninklijke Bibliotheek beschikbare Nederlandse historische kranten en tijdschriften vanaf 1800 t/m 1990. Het onderzoek heeft een aantal opmerkelijke nieuwe inzichten opgeleverd en is van belang voor zowel kunsthistorisch- als wel specifiek onderzoek naar de grafische geschiedenis in onze Lage Landen. Hiermee geeft het museum een nadere invulling aan een aantal ICOM-voorwaarden. Budgettering: PM

3.9

Taakgroep: Cultureel Ondernemen (TCO)

Voorheen: TGS = Sponsorwerving en donateurs en Vrienden Verantwoordelijk bestuurslid: Henk Gerris Coördinator: Henk Hanneman Leden: Peter-Louis Vrijdag, Frank van Oortmerssen en Gwenny van Hulsen. Administratieve ondersteuning: office manager Vacant: verkoper Taakgroepoverleg vindt één keer per jaar plaats dan wel zo veel keer als nodig is. Sinds 2005 bestaat de wens een fondsenwervingteam te formeren. Taak van dit team: het intensief en systematisch vergaren van gelden voor het museum. Dit omvat de sponsor-, de donateur-, en de vriendenbijdragen, maar ook subsidies, donaties, bijdragen in natura en opdrachten van derden. Voorts spreekt deze groep samen met de directeur fondsen aan voor overige (specifieke-) museale projecten. De medewerkster office manager voert de Vriendenadministratie uit. Vanaf 2014 zijn diverse taakstellingen gebundeld en ondergebracht in de taakgroep Cultureel Ondernemen. De Taakgroep Cultureel Ondernemen maakt een splitsing van haar activiteiten in: 1. 'Sales' 2. Sponsoren, donateurs en vrienden 3. Overige bronnen van inkomsten




Niet alleen voor Sales, maar ook zal gekeken worden naar mogelijke donateurs en sponsoren. Bij de presentatie van het NSM mag niet vergeten worden dat het NSM over een uniek product beschikt, dat zijn waarde behoudt, zo niet in waarde zal stijgen. 3.9.1 Sales-mogelijkheden: a) Galerieën; de Taakgroep zal over deze doelgroep nader overleg plegen met o.a. G.J. Forrer en anderen. b) Bedrijven. c) Gemeenten en Instellingen.. De benadering van potentiële contacten zal bij voorkeur zeer gericht en persoonlijk zijn en niet op basis van grote mailings e.d., waarbij een follow up niet/nauwelijks mogelijk is. De Taakgroep stelt zich ten doel om minimaal 3 nieuwe sponsoren, 3 nieuwe donateurs en 5 nieuwe vrienden per jaar te vinden. 3.9.2 Sponsoren, donateurs en vrienden a) Vrienden van het museum Vrienden van het museum betalen jaarlijks een bijdrage van €40,-. Omdat er geen goede verhouding is tot de voordelen die men daarvoor ontvangt, stelt de Taakgroep voor om de “dure” litho te schrappen en het volgende te bieden: - gratis toegang voor de kaarthouder + 1 introducé. - 10% korting op aankopen - bij aanbrengen van een nieuwe vriend, ontvangt men een “simpele” litho. - uitnodigingen en bericht m.b.t. alle activiteiten, lezingen, tentoonstellingen. b) Donateurs Donateurs betalen jaarlijks een minimum bedrag vanaf €150,-. Dat bedrag is fiscaal aftrekbaar met een factor 1 ½. Donateurs ontvangen daarvoor: - een uitnodiging voor de sponsor en donateuravond - een exclusieve jaarprent - onbeperkt toegang voor 2 personen - de Nieuwsbrief - vermelding in het museum - uitnodigingen en bericht m.b.t. alle activiteiten, lezingen, tentoonstellingen. c) Sponsoren Sponsoren betalen jaarlijks een minimum bedrag vanaf €1000,- voor een periode van minimaal 3 jaar. De bedragen zijn fiscaal aftrekbaar met een factor 1 ½. Sponsoren ontvangen daarvoor: - een uitnodiging voor de sponsor en donateuravond - een exclusieve jaarprent - onbeperkt toegang voor 2 personen - gebruik van de zaalfaciliteiten (b.v. voor vergaderingen, klanten- / relatiedag) - de Nieuwsbrief - vermelding in het museum - uitnodigingen en bericht m.b.t. alle activiteiten, lezingen, tentoonstellingen. 3.9.3 Overige bronnen van inkomsten a) De Foyer. Voor de foyerexploitatie zijn twee musea verantwoordelijk via een gezamenlijk gerunde stichting. Een deel van de opbrengsten komen via deze stichting ten gunste van het museum. b) Website Op de website komt in de webshop een vermelding “Uw eigen litho maken? "Daarin uitleg en een vanaf bedrag welke mogelijkheden het NSM kan bieden. Auteur: Frank van Oortmerssen , directeur Nederlands Steendrukmuseum



c) Nader onderzoek naar een verdienmodel m.b.t. het verlenen van diensten en verhuren van museale objecten aan derden. d) Een eenvoudige flyer ontwikkelen m.b.t. het verlenen van diensten aan derden. Bijvoorbeeld het maken van een relatieprent. Budgettering: PM


ACTIVITEITENPLAN Nederlands Steendrukmuseum Valkenswaard

Recommend Documents