ACTIVITEITEN BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN

ACTIVITEITEN

BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN

VOORWOORD Nederland vergrijst; er komen niet alleen meer ouderen bij, maar de ouderen worden ook steeds ouder. En al die ouderen willen graag mobiel blijven zodat ze mee kunnen blijven doen aan de maatschappij. Naarmate mensen ouder worden, neemt de kwetsbaarheid en daarmee het risico op letsel toe. Dit betekent echter niet dat ouderen maar binnen moeten blijven. Integendeel, we kunnen ouderen op weg helpen om om te gaan met veranderende lichamelijke beperkingen en stimuleren om veilig mobiel te blijven.

Blijf Veilig Mobiel heeft als doel een impuls te bieden aan de verkeersveilige mobiliteit van ouderen (zie www.blijfveiligmobiel.nl). Daaronder valt het vergroten en het bekendmaken van verkeersveilige activiteiten voor ouderen, zoals Scootmmobieldagen, Fietsinfodagen en BROEMritten. Blijf Veilig Mobiel wil ook organisaties uit de zorg- en welzijnsbranche enthousiast maken om aandacht te besteden aan mobiliteit en verkeersveiligheid. Uw organisatie biedt al dan niet regelmatig activiteiten aan ouderen aan. U bereikt hiermee op een directe en laagdrempelige manier veel ouderen in uw regio en dat is van onschatbare waarde.

Graag nodigen wij u uit om in uw aanbod ook eens — of meerdere malen — een activiteit aan te bieden die verband houdt met mobiliteit en verkeersveiligheid. Daarmee kunt u ouderen stimuleren (weer) op pad te gaan en zich veilig te blijven voelen in het verkeer. Speciaal voor u hebben wij bijgaand activiteitenboek ontwikkeld. Dit bevat activiteiten die u in uw aanbod kunt opnemen. Wij wensen u namens Blijf Veilig Mobiel veel succes toe en zijn benieuwd naar uw ervaringen.

Liesbeth Boerwinkel Projectleider

Blijf Veilig Mobiel(BVM) is een samenwerkingsverband van 10 landelijke belangenorganisaties en wordt inhoudelijk ondersteund door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD.................................................................................................................. 3 INLEIDING........................................................................................................................ 7 OOGTEST / GEHOORTEST............................................................................................... 8 Powerpointpresentatie VERKEERSREGELS + verkeersquiz ................................ 9 TESTKOFFER ................................................................................................................. 10 VerkeersvoorLICHTING / FIETSDEMONSTRATIE...................................................... 11 Rijvaardigheidstraining Fiets............................................................................... 12 Rijvaardigheidstraining AUTO.............................................................................. 13 Rijvaardigheidstraining scootmobiel............................................................... 14 ROLLATORSPREEKUUR ................................................................................................. 15 Wijkschouw lokale VERKEERSSITUATIE ................................................................ 15 CONTACT....................................................................................................................... 16

INLEIDING Voor u ligt het Activiteitenboek dat u aangeboden wordt door Blijf Veilig Mobiel. Het boek bevat verschillende activiteiten waarmee u een bijdrage kunt leveren aan de verkeersveilige mobiliteit van ouderen. De activiteiten beginnen zeer laagdrempelig en kunt u zelfstandig zonder veel extra inspanning organiseren.

Voorbeelden hiervan zijn de verkeersquiz van Blijf Veilig Mobiel, een oogtest door een opti-

Of het nu om een kleine of een grote activiteit gaat, bij elke activiteit in dit boek is een om-

cien of een gehoortest door een audicien. Daarop volgen activiteiten die iets meer voorbereiding nodig hebben en waarvoor u andere organisaties kunt benaderen, zoals een Scootmobielcursus (Veilig Verkeer Nederland) of een Fietsinfodag (Fietsersbond). U kunt natuurlijk ook met een eenvoudige activiteit beginnen – zoals de verkeersquiz van Blijf Veilig Mobiel – en als u merkt dat dit aanslaat in een later stadium nog een andere activiteit aanbieden.

schrijving gegeven en worden de belangrijkste praktische zaken belicht. Als u aan de slag gaat met de activiteiten wilt u natuurlijk weten waar u aan toe bent. Zijn er kosten aan de activiteit verbonden, moet er een aparte locatie geregeld worden en welke voorzieningen zijn nodig? Dergelijke vragen kunt u het beste afstemmen met de aanbieder van de activiteit.

OOGTEST

GEHOORTEST

Vermindering van het gezichtsvermogen

Bij het ouder worden gaat het gehoor in

komt voor bij vrijwel iedereen die ouder

de regel achteruit, vaak sluipenderwijs.

wordt. Voor veel mensen is de drempel

Vaak blijkt dit doordat men de tv harder

om hun gezichtsvermogen te laten testen

zet en bepaalde geluiden, zoals de bel,

hoog. Lokale opticiens zijn vaak bereid

niet hoort. Dat is niet alleen voor de be-

gratis oogmetingen te doen, zeker als ze

trokkene vervelend maar mogelijk ook

veel ouderen tegelijk kunnen bereiken.

voor de partner, verzorgende en anderen

Een oogtest is overigens ook onderdeel

uit diens omgeving. Lokale audiciens zijn

van diverse rijvaardigheidstrainingen (rij-

vaak bereid gratis gehoormetingen te

vaardigheidstraining auto, - fiets en -

doen, zeker als ze veel ouderen tegelijk

scootmobiel, p. 12, 13 en 14.)

kunnen bereiken. Een gehoortest is overigens ook onderdeel van diverse rijvaardigheidstrainingen (zie rijvaardigheidstraining auto, -fiets en - scootmobiel, p. 12,

Powerpointpresentatie verkeersregels + verkeersquiz

Veel oudere verkeersdeelnemers voelen zich onzeker in het verkeer doordat ze niet goed op de hoogte zijn van de verkeersregels en potentiële gevaren in het verkeer niet herkennen. Voor hen heeft Blijf Veilig Mobiel een powerpointpresentatie ontwikkeld over de verkeersregels en verstandig gedrag in het verkeer. Apart onderdeel van de powerpointpresentatie is de verkeersquiz. Met deze quiz wordt op ongedwongen wijze de verkeerskennis getest. Bij de powerpointpresentatie is een handleiding beschikbaar.

13 en 14).

Inhoud

Inhoud

Inhoud

Duur

In overleg met de uitvoerder


Ongeveer 1,5 uur. Verkeersquiz duurt ca, 0,5 uur

Duur

Duur



• De powerpointpresentatie bestaat uit verschillende modules en gaat in op verkeersregels per voertuig, verkeersborden, gevaarlijke respectievelijk speciale verkeerssituaties, de verschillende verkeersdeelnemers en sluit af met een verkeersquiz.

Benodigde faciliteiten


Zaalruimte

Zaalruimte

Zelfstandig uitvoerbaar


Nee

Nee

Aanvragen & informatie


Locale opticien

Locale audicien

• De verkeersquiz is onderdeel van de powerpointpresentatie en bestaat uit 10 vragen die worden gedestilleerd uit 21 vragen. Op die manier is het mogelijk om de quiz vaker te spelen. De verkeersquiz kan los van de overige modules van de powerpointpresentatie worden gespeeld.

Benodigde faciliteiten Zaalruimte, beamer, laptop en scherm.

Zelfstandig uitvoerbaar Ja, kan eventueel ook goed gecombineerd worden met verkeersvoorlichting van Veilig Verkeer Nederland (zie onder ‘Verkeersvoorlichting’).

• Handleiding.

Aanvragen & informatie Blijf Veilig Mobiel: 030-2330078 of [email protected] www.blijfveiligmobiel.nl/verkeersregels_en _verkeersquiz.php

TESTKOFFER

Verkeersvoorlichting

Fietsdemonstratie

Voor een grote groep ouderen geldt dat zij

We willen allemaal zo lang mogelijk blij-

zich onzeker voelen in het verkeer omdat

ven fietsen en hier zoveel mogelijk plezier

zij niet voldoende op de hoogte zijn van

aan beleven. Fietsen is gezond en houdt

de huidige verkeersregels. In interactieve

mensen mobiel. Veel ouderen die moei-

voorlichting wordt verkeerskennis opge-

te krijgen met fietsen zijn onvoldoende

frist en wordt advies gegeven over veilige

op de hoogte welke fietsproducten en

deelname aan het verkeer. Aan de hand

-accessoires het fietsen makkelijker en

Een goede conditie helpt vallen voorkomen. Bij het ouder worden gaan diverse lichaams-

van foto’s worden diverse verkeerssitua-

aangenamer kunnen maken. Een lokale

functies en vermogens achteruit, zoals spierkracht, balans en zintuigen. Het is belang-

ties besproken. Welke voorrangsregeling

rijwielhandelaar kan informatie geven

rijk dat ouderen inzicht krijgen in hun lichaam en beperkingen van het ouder worden

geldt voor u als voetganger, fietser of au-

over verschillende fietsen (elektrische

en weten wat zij kunnen doen om vallen te voorkomen en hun conditie te verbeteren.

tomobilist? Welke verkeersborden zijn er

fiets, lage instapfiets, driewielerfiets) en

De testkoffer bevat diverse ‘doe en ervaartesten’. Deze testen geven een indicatie (dus

de laatste jaren bij gekomen?

fietsaccessoires. Ook kan hij deze deze

geen diagnose) van de fysieke gesteldheid met betrekking tot balans, spierkracht, zicht,

demonstreren en mensen uitnodigen ze

bewegen en reactiesnelheid.

uit te proberen.

Inhoud

Duur

Inhoud

Inhoud

• 10 testen om ouderen te screenen op lichamelijke aspecten die een rol spelen bij een val (balans, spierkracht, zicht, bewegen, reactiesnelheid). • Praktische instructiekaarten voor de afnemer van de testen met hierin de nodige informatie (doel uitvoering, uitslag) per test. • Hulpmiddelen om de testen goed uit te kunnen voeren, zoals een stok, mat, stopwatch etc. • De brochure ‘Een goede conditie kan vallen voorkomen’ met uitleg en adviezen per testonderwerp. Deze brochure kan meegegeven worden aan ouderen. Er zitten 30 stuks in de testkoffer. • Wervingsposters om bekendheid te geven aan de testactiviteiten. • Digitale reactietest.

Naar keuze tussen enkele minuten tot een dagdeel

Aan de hand van foto’s worden diverse verkeerssituaties besproken. Vragen kunnen gesteld worden aan de voorlichter van Veilig Verkeer Nederland.

Uitleg / demonstratie

Benodigde faciliteiten Zaalruimte met zachte ondergrond en genoeg bewegingsruimte voor alle deelnemers

Duur In overleg met de uitvoerder

Duur Ongeveer 2 uur




Ja

Zaalruimte

Zaalruimte en buitenruimte met voldoende mogelijkheid voor deelnemers om fietsen uit te proberen



Nee

Nee, eventueel te combineren met rijvaardigheidstraining fiets, zie p. 12).

Aanvragen & informatie Veilig Verkeer Nederland


Zelf fietsen testen

Aanvragen & informatie Lokale fietsenmaker

Stichting Consument en Veiligheid www.veiligheid.nl/overig/testkoffer-een-goede-conditiehelpt-vallen-voorkomen? 10

11

Rijvaardigheidstraining Fiets

Rijvaardigheidstraining AUTO

Voor veel ouderen wordt het fietsen gaandeweg moeilijker, bijvoorbeeld omdat zij moei-

Met het afnemen van bepaalde lichaamsfuncties kan het autorijden moeilijker worden. Ook

lijker hun evenwicht kunnen bewaren. Om zo lang mogelijk veilig te blijven fietsen bestaat

zijn er ouderen, vaak vrouwen, die na het overlijden van hun partner alsnog in de auto willen

er een fietsvaardigheidscursus voor ouderen. In een ontspannen sfeer krijgen ouderen

stappen maar zich onzeker voelen in het verkeer. Voor automobilisten van 50 jaar en ouder

informatie over diverse aspecten van veilig en comfortabel fietsen.

zijn er specifieke rijvaardigheidstrainingen van een dag mogelijk. In veel regio’s wordt de rijvaardigheidstraining aangeboden als ‘BROEMrit ’. Het volgen van een rijvaardigheidstraining geeft de deelnemer inzicht in zijn rijgedrag en de wijze waarop hij veilig aan het verkeer kan blijven deelnemen. Het heeft geen consequenties voor het rijbewijs.

Inhoud

Duur

Inhoud

Duur

• Verkeersvoorlichting met uitleg over verkeersregels voor fietsers. • Parcours waarbij ouderen met hun eigen fiets onder begeleiding behendigheidsoefeningen kunt doen, zoals op- en afstappen en hand uitsteken. • Oog-/ gehoortest. • Bewegingsles. • Fietscontrole en uitleg over hulpmiddelen die het fietsen comfortabeler maken.

Gehele dag: • ’s ochtends theorie • ’s middags praktijk

Een Rijvaardigheidstraining auto bestaat uit de volgende onderdelen: • Verkeersvoorlichting met uitleg over verkeersregels voor automobilisten. • Praktijkrit in eigen auto onder begeleiding van een instructeur. • Oogtest, gehoortest, reactietest en eventueel bewegingsoefeningen.

Een dag per deelnemer


Benodigde faciliteiten Grote zaal en afzonderlijke kleinere zalen, afgesloten buitenruimte

Benodigde faciliteiten Zaalruimte, afzonderlijke zaaltjes en afgesloten buitenruimte

Zelfstandig uitvoerbaar Nee

Zelfstandig uitvoerbaar Nee, eventueel te combineren met Fietsdemonstratie, zie p. 11).


Fietsersbond (Fietsinfodag) / Veilig Verkeer Nederland

12

13

rijvaardigheidstraining scootmobiel

ROLLATOR SPREEKUUR

Wijkschouw lokale verkeerssituatie

Veel mensen met een rollator vormen

Sommige verkeerssituaties maken ouderen

met hun rollator een gevaar voor zich-

onzeker, doordat deze onduidelijk of onvei-

zelf, en soms voor anderen, als deze niet

lig zijn. Het komt zelfs voor dat die plekken

goed is onderhouden en niet goed op

dan gemeden worden. Om dit te voorkomen

de persoon is afgesteld. Sommige fiet-

is het zinvol dat ouderen knelpunten in de

senmakers, Thuiszorgwinkels of verzor-

lokale verkeerssituatie en openbare ruimte

gingshuizen bieden eenmalig of periodiek

kunnen aankaarten zodat deze aan de ge-

Indien men een scootmobiel van de gemeente krijgt heeft men doorgaans enige instruc-

een rollatorspreekuur aan. Hierin contro-

meente worden doorgegeven. Hiervoor is

tie ontvangen. Voor een groot aantal scootmobielgebruikers is dit echter niet genoeg

leren zij de rollator, stellen deze af op de

een wijkschouw een ideaal middel. Tegelijk

en wordt daardoor de scootmobiel niet of minder gebruikt. Met een scootmobieltrai-

persoon (met name hoogte, rem en ban-

kunnen ouderen impliciet gestimuleerd

ning, die meestal een dag duurt, kunnen deelnemers hun kennis van de verkeersregels

den) en geven advies over het gebruik van

worden zelf actie te ondernemen op het ge-

opfrissen en oefenen met de scootmobiel om veilig en zonder angst aan het verkeer te

de rollator thuis en op straat.

bied van mobiliteit, zoals het opfrissen van

kunnen deelnemen. Het volgen van de scootmobielcursus of -dag heeft geen nadelige

hun verkeerskennis of het volgen van een

consequenties voor de deelnemer.

rijvaardigheidstraining.

Inhoud

Duur

Inhoud

Inhoud

De scootmobieltraining/scootmobieldag bestaat uit de volgende onderdelen: • Verkeersvoorlichting met uitleg over verkeersregels voor scootmobielgebruikers. • Vaardigheidparcours waarbij in eigen scootmobiel onder begeleiding basisvaardigheden worden geoefend, zoals achteruit rijden en op- en afstapjes nemen. • Oogtest en gehoortest. • Straatrit, waarbij een route wordt gereden (optioneel).

Gehele dag: • ’s ochtends theorie • ’s middags praktijk


Begeleide rondgang door de wijk waarbij de

Duur

deelnemers knelpunten en obstakels die zij onderweg tegenkomen inventariseren.

Afhankelijk van het aantal personen met rollator

Duur

Benodigde faciliteiten Zaalruimte, afzonderlijke zaaltjes en afgesloten buitenruimte

Benodigde faciliteiten Toegankelijke locatie met voldoende zaalruimte

Benodigde faciliteiten Zelfstandig uitvoerbaar


Nee

Nee


Enkele uren tot een dagdeel

Bij voorkeur locatie als start- en eindpunt in de buurt van een verkeerssituatie die door ouderen als problematisch of complex wordt aangemerkt

Aanvragen & informatie Lokale fietsenmaker, Thuiszorgwinkel, en in enkele gevallen een woonzorgcentrum/verzorgingshuis.

Zelfstandig uitvoerbaar Nee


14

15

CONTACT

Groningen

Friesland

Drenthe

Hoendiep 95 9718 TE Groningen

De Knobben 100 9202 XJ Drachten

Overcingellaan 13 9401 LA Assen

T 050 318 51 11

T 0512 37 04 85

T 0592 31 24 99

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Noord-Brabant

Zeeland

Limburg

Spoorakkerweg 2b 5071 NC Udenhout

Seissingel 100 4334 AC Middelburg

Bilserbaan 19d 6217 JD Maastricht

T 013 511 01 90

T 0118 64 25 56

T 043 347 76 67

[email protected]

[email protected]

[email protected]

Veilig Verkeer Nederland - STEUNPUNTEN

Fietsersbond

Blijf Veilig Mobiel

Regionaal steunpunt Oost: Gelderland, Overijssel, Flevoland

Regionaal steunpunt West: Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland

Kanaalweg 50 3526 KM Utrecht

Blijf Veilig Mobiel p/a Postbus 18003 3501 CA Utrecht

Skagerrakstraat 3a 7202 BZ Zutphen

Stationstraat 79a 3811 MH Amersfoort

[email protected]

T 0575 51 01 44

Postbus 66 3800 AB Amersfoort

De per onderdeel genoemde organisaties bieden niet alle activiteiten overal aan, onder meer omdat het vaak vrijwilligers zijn die de activiteiten aanbieden of begeleiden. U doet er goed aan om na te gaan of de activiteit kan worden aangeboden. U kunt daarbij de volgende contactgegevens raadplegen. Voor lokale aanbieders kunt u rechtstreeks lokale dealers benaderen.

T 030 2918171 T 030 2330081 [email protected]

Voor de fietscursus: www.fietsersbond.nl/ fietsschool

[email protected] T 088 524 88 38 [email protected]

16

17

Blijf Veilig Mobiel p/a Postbus 18003 3501 CA Utrecht T 030 2330081 [email protected]

18

ACTIVITEITEN BOEK VEILIGE MOBILITEIT VOOR SENIOREN

Recommend Documents