Actieplan Kortrijk Fietst 40 GROTE EN KLEINE ACTIES OM TE WERKEN AAN DE FIETSSTAD VAN MORGEN
7 december 2015
2
VOORWOORD
Voor we deze bestuursperiode aan de slag gingen hebben we in het kader van ‘Kortrijk Spreekt’ een bevraging georganiseerd onder de mensen van Kortrijk naar wat het nieuwe stadsbestuur prioritair moet aanpakken. De 4.000 deelnemende Kortrijkse gezinnen plaatsten “we zorgen voor veilige en vlotte fietsverbindingen” op de eerste plaats. Dat konden en wilden we niet naast ons neerleggen. Met het ‘Plan Nieuw Kortrijk’ wil de stadscoalitie dan ook de omslag maken van een autovriendelijke stad, naar een stad die vriendelijk is voor alle weggebruikers, in het bijzonder de fietser. We brengen de wagens zoveel mogelijk ondergronds, zodat er in de publieke ruimte meer plaats vrijkomt voor groen, attractieve pleinen en vooral voor voetgangers en fietsers. In Kortrijk gebeurde en gebeurt heel veel om het fietsen aantrekkelijk en veiliger te maken. Ik wil daarvoor al mijn voorgangers danken. We worden met Kortrijk zelfs vaak als voorbeeld aangehaald in het ‘Handboek Sterk Fietsbeleid’ van het kenniscentrum Fietsberaad Vlaanderen. Maar het werd tijd om al deze bestaande en toekomstige acties samen te brengen in één beleidsdocument, een leidraad voor het Kortrijkse fietsbeleid van de komende jaren. Maar liefst veertig grote en kleine acties worden in dit document gebundeld. Op de eerste plaats komen uiteraard de investeringen in betere fietspaden en het onderhoud van de bestaande fietsinfrastructuur. Maar het promoten van een fietscultuur is ook belangrijk. Met het label ‘Kortrijk Fietst’ willen we alle inspanningen in de verf zetten. Tonen dat het ons menens is. Want zien fietsen, doet fietsen. Een goed beleidsplan wordt best zo breed mogelijk gedragen. We hebben dit plan dan ook niet alleen geschreven. Er zit een groot participatief luik in dit actieplan. Ik wil dan ook alle partners en stakeholders danken voor hun inbreng, advies en constructief-kritische houding. Fietsen is gezond, goedkoop, snel en goed voor het klimaat. Als we met z’n allen niet dagelijks in de file wensen te staan, schakelen we voor onze kortere verplaatsingen best zo veel als mogelijk over naar de fiets. Er bestaan dus enkel goede argumenten om een sterk fietsbeleid te voeren. En dat is wat we gaan doen. Werken aan de fietsstad van morgen.
Axel Weydts Schepen van mobiliteit en openbare werken
3
Inhoud INLEIDING ................................................................................................................................................ 5 PARTNERS ................................................................................................................................................ 8 I.
FIETSROUTES ................................................................................................................................... 9 ACTIE 1: Slimme doorsteken, trage wegen en doorlopende straten ontsluiten................................. 9 ACTIE 2: Onderhoud fietspaden ........................................................................................................ 10 ACTIE 3: Uitbouw fietsverbinding Noord-Zuid .................................................................................. 11 ACTIE 4: Uitbouw fietsverbinding Heule, Bissegem, Marke, Don Bosco........................................... 13 ACTIE 5: Uitbouw fietsverbinding Hoog-Kortrijk – Marke................................................................. 14 ACTIE 6: Uitbouw fietsverbinding Heulebeek – Heule Watermolen – Gullegem............................. 15 ACTIE 7: Uitbouw fietsverbinding Zwevegem – Hoog Kortrijk – Kortrijk Centrum ........................... 15 ACTIE 8: Uitbouw fietsverbindingen langs Kanaal Bossuit-Kortrijk ................................................... 16 ACTIE 9: Fietsstraten ......................................................................................................................... 16 ACTIE 10: Recreatief fietsaanbod versterken en beter bekend maken ............................................ 17 ACTIE 11: Functionele fietsbewegwijzering ...................................................................................... 17 ACTIE 12: Voorbereiding voor de verbindingen van de toekomst .................................................... 18
II.
FIETSCOMFORT.............................................................................................................................. 20 ACTIE 13: Fietsservices op strategische locaties ............................................................................... 20 ACTIE 14: Een nieuwe fietsroutekaart voor Kortrijk ......................................................................... 21
III.
VEILIG MET DE FIETS OP WEG ................................................................................................... 22
ACTIE 15: Minder hinder voor fietsers bij werken ............................................................................ 22 ACTIE 16: Verkeerseducatie .............................................................................................................. 23 ACTIE 17: Duurzaamheidscharter met scholen en schoolstraten ..................................................... 23 ACTIE 18: Aanpak gevaarlijke (kruis)punten ..................................................................................... 24 ACTIE 19: Uitbreiden fietslessen ....................................................................................................... 25 ACTIE 20: Campagne zichtbaarheid in het verkeer ........................................................................... 26 ACTIE 21: Herinrichting schoolomgevingen ...................................................................................... 26 ACTIE 22: Respecteren en uitbreiden zone 30 .................................................................................. 26 ACTIE 23: “Opgepast Dode Hoek!” .................................................................................................... 27 IV.
FIETSPARKEREN ......................................................................................................................... 28
ACTIE 24: Parkeerbedrijf Parko gaat voor fietsparkeren.................................................................. 28 ACTIE 25: Mobiele fietsenstallingen voor evenementen .................................................................. 28 ACTIE 26: Fietsenstallingen in ondergrondse parkings ..................................................................... 28 ACTIE 27: Opstart van een P&B parking op Wembley ...................................................................... 29
4 ACTIE 28 : Uitbreiding en verbetering openbare fietsenstallingen ................................................... 29 ACTIE 29: Bewonersparkeren met de fiets........................................................................................ 30 ACTIE 30: Fietsenstallingen in de Stationsomgeving......................................................................... 30 ACTIE 31: Parkeernormen voor fietsen ............................................................................................. 30 V.
DEEL- en STUDENTENFIETSEN ....................................................................................................... 31 ACTIE 32: Uitbreiding en promotie van Blue Bike in Kortrijk ............................................................ 31 ACTIE 33: Nieuwe generatie deelfietsen ........................................................................................... 32 ACTIE 34: Huren van een studentenfiets is en blijft voordelig .......................................................... 33
VI.
FIETSDIEFSTALLEN VOORKOMEN .............................................................................................. 34
ACTIE 35: Preventie fietsdiefstallen .................................................................................................. 34 ACTIE 36: Weesfietsen ...................................................................................................................... 35 ACTIE 37: Fietsleencheque beter bekend maken.............................................................................. 35 VII.
FIETSCULTUUR STIMULEREN ..................................................................................................... 36
ACTIE 38: Communicatiecampagne Kortrijk Fietst ............................................................................ 36 ACTIE 39: Fietscultuur wordt bedrijfscultuur .................................................................................... 37 ACTIE 40: Fietscoalitie maakt van Kortrijk een hippe fietsstad ......................................................... 38 MIDDELEN ............................................................................................................................................. 39 BIJLAGEN ............................................................................................................................................... 40 BIJLAGE 1 – Actieplan Fietsersbond Kortrijk (juni 2015) ................................................................... 40 BIJLAGE 2 – Suggesties uit klimaatatelier Kortrijk Fietst ................................................................... 42
5
INLEIDING De Stad Kortrijk levert al heel wat inspanningen voor de fietser, samen met tal van partners, en heeft het potentieel en de ambitie om uit te groeien tot een fietsstad van morgen. Het actieplan ‘Kortrijk Fietst’ lijst 40 acties op die een overzicht bieden van wat de stad reeds doet of op middellange termijn wil doen om deze ambitie waar te maken. Het plan staat uiteraard niet op zich maar past binnen het ruimere mobiliteitsbeleid van de Stad Kortrijk. Plan Nieuw Kortrijk Het actieplan Kortrijk Fietst vertrekt vanuit het bestuursakkoord ‘Plan Nieuw Kortrijk’, waarin de fiets een bijzondere plaats krijgt:
“De stadscoalitie maakt werk van een nieuwe, ambitieuze mobiliteits- en parkeervisie. Kortrijk moet van een autovriendelijke stad gewoon een vriendelijke stad worden voor iedereen die er woont, werkt, winkelt en wandelt. Het parkeerbedrijf Parko wordt omgevormd tot een bedrijf dat naast parkeren nu ook werk maakt van een fietsbeleid, in samenwerking met specifieke organisaties. Fietsen is de beste manier om je door de stad te verplaatsen en Kortrijk heeft alles om de fietsstad van morgen te worden. De Stadscoalitie wil een volwaardig fietsbeleid ontwikkelen en het fietsgebruik actief promoten. We gaan voor de aanleg van extra vrij liggende fietspaden op stedelijk grondgebied, die aansluiten op een veilig netwerk van fietspaden op gewone wegen. We onderzoeken waar we fietsstraten kunnen invoeren, straten waar de fietser de hoofdgebruiker is en niet de auto. De stad biedt fietsaccommodatie aan: er komt een systeem van deel- en leenfietsen, in straten met rijwoningen zoeken we naar goede oplossingen om fietsen te stallen. We stimuleren het gebruik van elektrische fietsen door het uitreiken van een premie bij de aanschaf van zo’n fiets bij Kortrijkse winkeliers. We geven ruimte aan de zwakke weggebruiker en organiseren jaarlijks een autoloze zondag.” Kortrijk Klimaatstad De ambitie om van Kortrijk een fietsstad van de toekomst te maken, past perfect binnen de ecologische doelstellingen van de stad. Samen met onze partners willen we tegen 2020 de CO2 uitstoot in Kortrijk met 20% verminderen. De fiets kan hier een significante bijdrage leveren, meer dan 30% van de CO2 uitstoot in onze stad is immers afkomstig van motorvoertuigen (cijfers 2011). Meer fietsen is een belangrijke stap op weg naar een duurzamere mobiliteit.
6 Mobiliteitsplan Stad Kortrijk In 2011 kwam het nieuwe Mobiliteitsplan Kortrijk tot stand. Daarin gaat al veel aandacht naar de fiets. Mobiliteit staat echter niet stil en ondertussen zijn een aantal beslissingen genomen (of in voorbereiding) die we willen integreren in het nieuwe mobiliteitsplan. Zo wordt de N328 een groene fietsas en geen nieuwe autoweg en zijn de plannen rond de stationsomgeving verder uitgediept. De plannen voor een hoogwaardige openbaar vervoersverbinding tussen het station en Hoog Kortrijk worden verder uitgewerkt. Op basis van deze nieuwe ontwikkelingen zal het bestaande mobiliteitsplan in de loop van deze legislatuur worden geëvalueerd en aangepast waar nodig. Het actieplan Kortrijk Fietst werkt het fietsbeleid verder uit en zal bij de vernieuwing van het mobiliteitsplan integraal worden opgenomen. Kortrijk Spreekt en Doet Mee Uit de bevraging van de Kortrijkse bevolking bij de opmaak van Plan Nieuw Kortrijk kwamen “veilige en vlotte fietsverbindingen” naar voor als eerste prioriteit. De Kortrijkzanen liggen duidelijk wakker van fietsen. Dit uit zich vooral in 2 zaken: het belang dat wordt gehecht aan de veiligheid van fietsers en de vraag naar meer en betere fietspaden. Daarbij wordt onder andere verwezen naar de Noord-Zuidas, de Moeskroensesteenweg, Rekkemsestraat, Meensesteenweg, kruispunten op zowel de R36 als de R8 en de Bellegemsestraat. Daarnaast komt het thema fietsparkeren prominent naar voor bij bewoners uit de 19de-eeuwse gordel van de stad. De Fietsersbond is een externe maar structurele partner van het Kortrijks Fietsbeleid. Zo zetelt ze in gemeentelijke begeleidingscommissies over fietsinfrastructuurprojecten. In een recent opgemaakt actieplan vraagt de Kortrijkse afdeling van de Fietsersbond de stad in te zetten op directe, veilige en comfortabele fietsverbindingen, op fietsstraten, meer en goede fietsenstallingen, zone 30, het weren van het zwaar vervoer in bewoonde zones en het inplannen van belangrijke sites en gebouwen op centrale, goed bereikbare plaatsen. Bij de redactie van dit plan hielden we rekening met de suggesties van de bevolking en de fietsersbond. Op 17 september 2015 organiseerden we bovendien een klimaatatelier Kortrijk Fietst, om zoveel mogelijk actoren te betrekken bij de samenstelling van het plan. In de tekst is telkens aangegeven – met het logo van Kortrijk Spreekt - waar we inspelen op de suggesties, opmerkingen en ideeën. Voor een volledig overzicht van alle suggesties verwijzen we naar de bijlages van Plan Nieuw Kortrijk en naar de bijlages bij dit actieplan. Het actieplan is geen eindpunt maar vormt een nieuwe start. We blijven open staan voor nieuwe ideeën en hopen op de actieve medewerking van zoveel mogelijk inwoners en organisaties.
7 Leren uit praktijkvoorbeelden in binnen- en buitenland Op vlak van fietsbeleid kunnen we heel wat inspiratie opdoen in steden binnen en buiten onze grenzen. In 2015 bracht een delegatie van het stadsbestuur een bezoek aan Gent, Kopenhagen en Utrecht. In Gent leerden we onder meer uit de ervaringen met het invoeren van fietsstraten en fietsenstallingen in buurten. Kopenhagen bezit een indrukwekkend fietsnetwerk en voert een innovatief fietsbeleid op zowat alle vlakken. Utrecht zet massaal in op de bouw van publieke fietsenstallingen voor de tienduizenden fietsen die in de stad circuleren.1 Omgekeerd hopen we vanuit Kortrijk ook anderen te inspireren. Dit lukt alvast op nationaal vlak. Het Vlaams kenniscentrum Fietsberaad Vlaanderen verwijst onder meer naar de cijfermatige onderbouw van ons fietsbeleid, de voorbeeldrol van de stad Kortrijk en de sterke bakfietscommunity in Kortrijk als goede praktijkvoorbeelden.2 Op internationaal vlak werken we momenteel actief mee aan een Europees subsidiedossier (Cooperating on cycling for carbon-free cities) met diverse steden uit West-Europa, onder impuls van de stad Zwolle (Fietsstad 2014 in Nederland). Uitwerking en monitoring De acties uit het actieplan worden continu gemonitord op basis van data zoals onze fietstellingen, statistieken fietsongevallen, bezettingsgraad fietsenstallingen, … Meten is immers weten. De stad beschikt over zes meettoestellen die op permanente basis de snelheden en verkeersintensiteiten meten. Zo weten we bijna van elke straat in Kortrijk hoe snel er gereden wordt, hoeveel wagens er voorbijrijden, hoeveel zwaar verkeer er passeert maar ook het aantal fietsers wordt geteld. Dit helpt ons bij het nemen van de juiste beslissingen voor tal van verkeerskundige ingrepen. Bijvoorbeeld om het al dan niet invoeren van een fietsstraat te verrechtvaardigen aan de hand van objectieve cijfergegevens. We sturen onze acties bij waar nodig en nuttig en we houden de nieuwste ontwikkelingen in Vlaanderen en Europa in de gaten. We maken hierbij ook gebruik van de tools die Fietsberaad Vlaanderen ons aanreikt.
1
https://mobiliteit.stad.gent/gekopdefiets http://www.visitcopenhagen.com/copenhagen/sightseeing/bike-city-copenhagen http://www.utrecht.nl/utrecht-fietst/ 2 http://www.fietsberaad.be/
8
PARTNERS Dit actieplan is uitgewerkt door de Stad Kortrijk, AGB Parko en vzw Mobiel in samenwerking met diverse partners. De realisatie van dit actieplan is onmogelijk zonder de medewerking en middelen vanuit de Politiezone Vlas, de Vlaamse overheid en de Provincie West-Vlaanderen. Het Fietsberaad Vlaanderen leverde inspiratie en expertise aan. Volgende externe partners willen we prioritair betrekken bij de verdere uitvoering van het plan:
De stedelijke adviesraden binnen hun domein
Fietsersbond Kortrijk
Fietshandelaars en fietskoeriers
De Kortrijkse handelaars en bedrijven
De klimaatcoalitie
De Kortrijkse fietsverenigingen
De scholen
Lieve Zusjes, Stoere Broers
Repair Café
Velofollies
…
9
I.
FIETSROUTES
Enkele data
Het bestaande Kortrijkse fietsnetwerk telt een kleine 200 km fietsinfrastructuur, naast tal van trage wegen en slimme doorsteken.
Het Kortrijks fietsroutenetwerk is ingedeeld in primaire en secundair fietsroutes en is gericht op de verbinding van deelgemeenten met het centrum en de verbinding van deelgemeenten onderling. Anderzijds wordt ook voorzien in een functionele verbinding van het centrum met de kernen van de buurgemeenten.
Tijdens de fietstelweek (16 september – 23 september 2015) werden op het Guldenspoorpad, aan de achterkant van het station, gemiddeld 790 fietsers per dag gemeten. Langsheen de Leie in de Nijverheidskaai 1.052 fietsers, op de collegebrug kant IJzerkaai 413 fietsers en op het nieuwe Wikingerpad 915 fietsers.
Wat willen we bereiken?
Inzetten op volledige en volwaardige fietsroutes - van fietspaddenken naar fietsroutedenken.
Goede fietsverbindingen tussen kernen.
Het lokale fietsroutenetwerk verbeteren en uitbreiden.
ACTIE 1: Slimme doorsteken: trage wegen en doorlopende straten ontsluiten Trage wegen Onder het functionele fietsnetwerk ligt een fijnmazig netwerk aan trage wegen en slimme doorsteken die voor fietsers vaak een verkorte en/of veiliger alternatief bieden. Op basis van een uitgebreide inventarisatie, gebaseerd op een participatieve methodiek in samenwerking met vzw Trage Wegen, werd in 2012 een Tragewegenplan opgemaakt voor Kortrijk. De belangrijkste doelstellingen/acties van dit plan zijn:
Behoud en opwaardering van het bestaand trage wegennetwerk, zowel het bestaand als dat uit de atlas der buurtwegen.
Comfortabel maken van het bestaand trage wegennetwerk door een jaarlijks onderhoudsprogramma. In 2013-2015 werden reeds een 12-tal trage wegen aangepakt.
Herstel van verdwenen verbindingen, in samenspraak met eigenaars.
Gefaseerde bekendmaking en juridische bescherming van ons uitgebreide trage wegenpatrimonium.
10 Doelstelling Jaarlijks onderhoudsprogramma Herstel van verdwenen verbindingen Bekendmaking trage wegenpatrimonium
Actie Jaarlijkse aanbesteding volgens prioriteitenlijst Lopende knelpunten: verbinding Walleweg-Manpadstraat; Elleboogstraat-Munkendoornstraat Naamgeving en bebording
Timing Jaarlijks Doorlopend
Fase 1 (Aalbeke, Marke, Rollegem en Bissegem): naamgeving goedgekeurd door de GR. Fase 2 (Heule, Kortrijk, Kooigem) volgt eind 2015. De eerste bebording is voorzien voor het voorjaar 2016.
Doorlopende straten De Wegcode heeft er sinds 2013 een nieuw verkeersbord bij: F45b, doodlopende weg, uitgezonderd voor voetgangers en fietsers. Het aanwijzingsbord moet voetgangers en fietsers duidelijk maken dat een doodlopende weg voor hen doorlopend is. Het nieuwe bord moet bijdragen tot een beter gebruik van onze wegen. Fietsers en voetgangers die een buurt niet kennen, zullen immers geneigd zijn om wegen die zijn aangeduid als doodlopend niet te gebruiken, terwijl er voor hen toch vaak een doorgang is. Uit een steekproef van de Voetgangersbeweging blijkt dat 70 tot 75% van de 27.104 doodlopende straten in ons land eigenlijk doorlopend is. In Kortrijk passen we in de loop van 2016 alle borden aan bij doodlopende wegen waar er wel een doorgang is voor voetgangers en fietsers.
ACTIE 2: Onderhoud fietspaden Jaarlijks worden budgetten voorzien voor het onderhoud van fietspaden: •
Onderhoud van bestaande fietspaden (verbeteren slechte verharding, verhogen comfort, vernieuwen toplagen, …).
•
Onderhoud van trage wegen en slimme doorsteken (zie actie 1).
•
Onderhoud en voorzien van duurzame markeringen (zoals fietssuggestiestroken, fietsstraat, fietsemblemen).
Knelpunten worden verzameld op basis van eerdere inventarisatie (bijvoorbeeld het trage wegenplan), plaatsbezoeken, het meldpunt 1777 en Kortrijk Spreekt. Alle knelpunten komen terecht in een prioriteitenlijst. Op basis van het gebruik, de aard van het knelpunt, het jaartal van oplijsting en de plaats in het fietsnetwerk krijgt een knelpunt een score. Jaarlijks wordt, op basis van deze scores en van de beschikbare budgetten, een pakket samengesteld voor een onderhoudsaanneming.
11 Daarnaast zet de stad Kortrijk structureel in op het vegen van fietspaden, maaien van bermen en strooien van fietspaden. Ook hier wordt gewerkt op basis van een prioriteitenplan. Voor het strooien en sneeuwvrij maken van fietspaden bijvoorbeeld, worden eerst bruggen en onderdoorgangen gestrooid.
Kortrijk Spreekt: We publiceren een jaarlijks overzicht van fietspaden die zullen worden onderhouden, leggen uit waarom deze prioriteit krijgen en besteden bij onderhoudsdossiers meer aandacht aan goede overgangen tussen het fietspad en de rijbaan. Fietscomfort komt ook rolstoelgebruikers ten goede: bij aanpassingen houden we rekening met drempelloze overgangen (bv voetpad/zebrapad; voetpad/asfalt; fietspad/kruispunt …)
ACTIE 3: Uitbouw fietsverbinding Noord-Zuid Lendelede – R8 – Astridpark – Kortrijk Centrum WEGVAK
ACTIE
STATUS3
Astridpark
Noord-zuid verbinding heraanleggen
Uitgevoerd
Oversteek Desmet-
Optimaliseren oversteekbeweging voor fietsers
In onderzoek
Koninginnelaan
Doortrekken paden Astridpark, woonerf
In onderzoek
Weverstraat/Parking De
Dubbelrichtingsfietspad tussen doorsteek de
In onderzoek
Stade
Stade en Jacob Vandervaetstraat
Doorsteek De Stade
Onderhoud
Uitgevoerd
Jacob Vandervaetstraat
Dubbelrichtingsfietspad
In onderzoek
Tracé N50c tussen
Fietssnelweg, grondenverwerving gepland deze
Gepland
Molenstraat en Bozestraat
legislatuur
Oversteek Izegemestraat
Middeneiland
Uitgevoerd
Warandepad
Fietssnelweg
Uitgevoerd
Fietsonderdoorgang R8 in
Onderdoorgang
Uitgevoerd
Fietstunnel met verkeerlichten ter hoogte van
Uitgevoerd
Denaeyerlaan
verlengde Industrielaan Knip Izegemsestraat R8
ventwegen R8 Spoorwegovergangen Izegemsestraat
3
Fietstunnel
In onderzoek (Infrabel)
Toelichting bij status. Uitgevoerd = reeds uitgevoerd; gepland = voorzien op planning en budget; in onderzoek = in voorbereiding, studiefase ; te onderzoeken = nog in te plannen onderzoek.
12 Kortrijk Centrum - Hoog Kortrijk - Bellegem en Rollegem - Moeskroen WEGVAK
ACTIE
STATUS
Onderdoorgang Minister
Stationsomgevingsproject
Gepland (in kader
Tacklaan
van project stationsomgeving)
Bloemistenstraat
Onderzoek naar éénrichtingsverkeer
Te onderzoeken
Oversteek Loofstraat
Loofstraat verkeersluwer door bijvoorbeeld
Te onderzoeken
linksafslag verbod Loofstraat vanuit Doorniksewijk (na verhuis AZ Groeninge) Wolvenpad
Nieuwe doorsteek
Uitgevoerd
Wolvenstraat
Inrichten als fietsstraat, met
Uitgevoerd
onderhoudsdossier knelpunten wegwerken
(knelpunten)
(fietssluizen, greppels, boomwortels, paaltjes,
In onderzoek
…)
(fietsstraat)
Inrichten als fietsstraat, met
Uitgevoerd
onderhoudsdossier knelpunten wegwerken
(knelpunten)
(fietssluizen, greppels, boomwortels, paaltjes
In onderzoek
etc)
(fietsstraat)
Boomwortels wegwerken en nieuwe toplaag
Uitgevoerd (i.s.m.
Wolvendreef
Bruyningpad
Vlaams Gewest) P. Kennedylaan
Oversteek, herinrichting als rotonde met
Uitgevoerd
vrijliggende fietspaden Dubbelrichtingsfietspad
Ontdubbeling van de fietspaden tot en met
Munkendoorstraat
President Kennedypark
Munkendoornstraat
Gemengd verkeer, afsluiten voor doorgaand
Uitgevoerd
Te onderzoeken
verkeer door middel van paaltjes Oversteek Rollegemsestraat
Bypass hoek Munkendoornstraat-
Te onderzoeken
Rollegemsestraat: realisatie slimme doorsteek Tramstatiepad: fietssnelweg
In goede staat
Monsenieur Waffelaertpad:
In goede staat
fietssnelweg Doorsteek Rozenpark
Aanleg van trage verbinding tussen de
Gepland
Tombroekstraat en sportcentrum Weimeersen langs de beek Trage wegen Rollegem
Onderhoudsdossiers trage wegen tussen Weimeerslaan en grens Moeskroen
Gepland
13 Aalbeke – Kortrijk Centrum WEGVAK
ACTIE
Doortocht Aalbeke
STATUS Uitgevoerd
Moeskroensesteenweg
Vrijliggende fietspaden tussen het
In uitvoering
centrum van Aalbeke en de Don Boscolaan Moeskroensesteenweg/Pottelberg
Tussen Don Boscolaan en de R8:
Gepland
vrijliggende fietspaden Kruispunt De Prince
Herinrichting met verkeerslichten en
Gepland
fietsinfrastructuur Pottelberg
Heringericht tussen R8 en Kampstraat,
Deels uitgevoerd,
deel tot en met Condédreef wordt
deels gepland
heringericht als schoolomgeving, met gemengd verkeer (fietssuggestiestroken) Aalbeeksesteenweg
Onderzoek naar betere fietsinfrastructuur
Te onderzoeken
Kruispunt Panorama
Tak M. Vandepeereboomlaan wordt
Gepland (project
afgesloten voor autoverkeer.
stationsomgeving)
Nieuwe fiets/bustunnel
Gepland (project
Zandstraat
stationsomgeving) Zandstraat, Tolstraat en
Autoluwe groene omgeving
Stationsplein
Gepland (project stationsomgeving)
Kortrijk Spreekt: De aanleg van kwalitatieve en veilige fietsverbindingen tussen het noorden en het zuiden van Kortrijk wordt vaak naar voor geschoven als de belangrijkste prioriteit op vlak van fietsinfrastructuur.
ACTIE 4: Uitbouw fietsverbinding Heule, Bissegem, Marke, Don Bosco WEGVAK
ACTIE
STATUS
Kruispunt De Kreun
Aanpassen oversteekbewegingen en lichtencyclus
Uitgevoerd
voor fietsers. Mogelijkheid om de Heulsestraat in beide richtingen te gebruiken. Driekerkenstraat
Gemengd verkeer, geen heraanleg deze legislatuur
Gepland (na 2018)
Brug over de Leie
Nieuwe brug in kader van Seine-Schelde project
Gepland (Waterwegen
14 en Zeekanalen, na 2018) Overzetweg
Aanliggend verhoogde fietspaden (met steun vanuit
In onderzoek
fietsfonds provincie) Markebekestraat
Heraanleg met verhoogd aanliggende fietspaden
Uitgevoerd
Baliestraat
Missing Link: verhoogd aanliggende fietspaden
In onderzoek
tussen IJzerpoort en de Kleine Marktstraat. Bestaande vrijliggende fietspaden tot op het kruispunt met de Hellestraat. (met steun vanuit fietsfonds provincie) Kruispunt De Prince
Herinrichting met verkeerslichten (SWO VI, Vlaams
Gepland
Gewest) Ter Duinen
Op vandaag reeds gemarkeerde fietspaden
In goede staat
Sint-Anna
Gemengd verkeer, onderzoek naar fietspaden
Te onderzoeken
Don Boscolaan
Gemengd verkeer, dubbelrichtingsfietspad
Te onderzoeken
ACTIE 5: Uitbouw fietsverbinding Hoog-Kortrijk – Marke WEGVAK
ACTIE
STATUS
Verbinding Bruyningepad
Realisatie vrijliggende fietsverbinding
Te onderzoeken
Verbinding Cannaertstraat
Doorsteek Marquette om aansluiting te maken via
In onderzoek
met N43
Onze-Lieve-Vrouw Ter Spiegelstraat en
met de Cannaertstraat
Delacroixstraat (bestaande trage verbinding) Oversteek N43
Voorzien in heraanleg N43
Gepland (na 2018)
Doorsteek door KMO zone Torkonje
Wegenis en omgevingsaanleg KMO zone Torkonje
Gepland
15
ACTIE 6: Gullegem
Uitbouw fietsverbinding Heulebeek – Heule Watermolen –
WEGVAK
ACTIE
STATUS
Verbinding
Recreatieve verbinding langs de
Gepland
Izegemsestraat/Warande
beek
Trage Weg tussen
Onderzoek naar heropenen
Watermolenwal en Hoge Dreef
verdwenen trage verbinding
In onderzoek
tussen Heule en Heule Watermolen Verbinding Lagaeplein -
Trage verbinding langs de
Gepland
Heulsekasteelstraat
Heulebeek
Oversteek Heulsekasteelstraat
Heraanleg Heule centrum
Gepland
Doorsteek Heule Park
Herinrichting Heule Park
Gepland
Doorsteek Heule Park met
Onderzoek tracé
In onderzoek
Aanleg verbinding
Deels uitgevoerd
Goethalslaan Fietsverbinding Goethalslaan Peperstraat
(verkaveling)
ACTIE 7: Uitbouw fietsverbinding Zwevegem – Hoog Kortrijk – Kortrijk Centrum WEGVAK
ACTIE
STATUS
Verbinding Zwevegem –
Traag netwerk via Langwater
In onderzoek
Hoog Kortrijk
(verkaveling)
Fietspaden Bad Godesberg
Affrezen bestaande betonplaten
Uitgevoerd
Kruispunten Hugo
Verkeersplateaus, wegversmalling en
Gepland
Verriestlaan (Graaf B. IX-
verkeersveilige oversteek
laan en V. De Jaegerelaan) Wandelingstraat
Herasfaltering en realisatie fietssuggestiestroken
Gepland
Verbinding
Lode De Bodingelaan: fietsstraat
In onderzoek
Guldenspoorpad
16
ACTIE 8: Uitbouw fietsverbindingen langs Kanaal Bossuit-Kortrijk WEGVAK
ACTIE
STATUS
Kanaal Bossuyt Kortrijk
Jaagpad tussen sluis Zwevegem en
Uitgevoerd
Stasegemsesteenweg Kortrijk Spinnerijkaai
Onderhoudsdossier + onderzoek fietsstraat
In onderzoek
Oversteek Genstesteenweg
Oversteekbeweging met beveiligd eiland en
Uitgevoerd
aanpassing verkeerscirculatie kaaien Abdijkaai
Onderhoudsdossier + onderzoek fietsstraat
In onderzoek
ACTIE 9: Fietsstraten Om fietsroutes te vervolledigen bekijken we of - op belangrijke routes waar de breedte van het openbaar domein niet toelaat om fietspaden te realiseren - een fietsstraat kan worden ingericht. Een fietsstraat is een straat die is ingericht als fietsroute en waar fietsers de hele breedte van de baan mogen gebruiken voor zover de rijbaan is opengesteld in hun rijrichting en de helft van de breedte langs de rechterzijde indien de rijbaan opengesteld is in beide rijrichtingen. Motorvoertuigen zijn toegelaten maar mogen de fietsers niet inhalen, de snelheid mag nooit hoger liggen dan 30 km/u. Sinds september 2015 heeft de Budastraat als eerste straat in Kortrijk het statuut van ‘fietsstraat’. De Budastraat vormt een belangrijke schakel in het fietsnetwerk van Kortrijk: tussen het noorden en het centrum en tussen de hoofdfietsroute langs de Leie en de binnenstad. De Budastraat is heel recent opnieuw aangelegd met een smal wegprofiel. Dat maakt het inhalen van fietsers sowieso al moeilijk. In de praktijk was de Budastraat dus eigenlijk al een fietsstraat. Fietsemblemen, pijlen en het verkeersbord ‘auto’s te gast’ maken er een officiële fietsstraat van. We onderzoeken of er nog plaatsen zijn in Kortrijk waar fietsstraten een meerwaarde kunnen bieden en denken daarbij vooral aan de Lode de Boningelaan (bij heraanleg kruispunt met Hugo Verriestlaan, link tussen stedelijke fietsroute en Guldensporenpad) en de Wolvenstraat/Wolvendreef (alternatieve fietsroute naar Hoog Kortrijk, Bellegem). Ook de pistes Spinnerijkaai en Abdijkaai worden onderzocht. Het invoeren van meer fietsstraten zal ook bijdragen aan de bekendheid van het statuut van dergelijke straten bij automobilisten, die nu nog vaak fietsers trachten in te halen.
Kortrijk Spreekt: De vraag om van de Budastraat een fietsstraat te maken is in september 2015 gerealiseerd. Indien Lode de Boningelaan een fietsstraat wordt, komen we tegemoet aan de vraag naar meer ruimte voor fietsers in deze straat. En maken we een link naar de fietssnelweg Guldensporenpad.
17
ACTIE 10: Recreatief fietsaanbod versterken en beter bekend maken Fietsen is gezond. Recreatief fietsen draagt bij aan de zichtbaarheid van fietsers en zorgt voor een stijgend aandeel functionele fietsers. Kortrijk kent veel verenigingen waarbij fietsen centraal staat. Heel wat handelaren werken rond en met fietsen. Velofollies is dé fietsbeurs bij uitstek. Kortrijk Koerse is een jaarlijkse hoogmis. De Leiestreek, het Land van Mortagne, de nabijheid van de Vlaamse Ardennen en het landelijke zuiden van Kortrijk zijn heel sterke troeven. De bewoner of bezoeker van Kortrijk kent niet altijd het bestaande aanbod, dit kan nog beter worden bekend gemaakt. Naar aanleiding van het 10-jarig bestaan van het fietsnetwerk in West-Vlaanderen plant Westtoer een 'upgrade' van het netwerk en een officiële herlancering in het voorjaar van 2016. Het vernieuwde knooppuntennetwerk wil nieuwe fietsinfrastructuren op het terrein integreren (nieuwe bruggen, tunnels, fietspaden, …), nog meer dorpskernen en belevingspunten opnemen, de verkeersveiligheid en aantrekkelijkheid verhogen en betere linken leggen met de fietsnetwerken in de buurregio’s. Het netwerk zal ook inspelen op nieuwe trends zoals het elektrisch fietsen. Er wordt voorzien in de uitgave van nieuwe fietsnetwerkkaarten en in een bovenregionale marketingcampagne om het fietsen in WestVlaanderen nog meer op de kaart te zetten.
Kortrijk Spreekt: De stedelijke sportdienst neemt initiatief om het bestaande recreatieve aanbod voor fietsers te bundelen en samen te communiceren. De upgrade van het fietsnetwerk door Westtoer beantwoordt de vraag naar meer fietsknooppunten in de (binnen)stad.
ACTIE 11: Functionele fietsbewegwijzering In een bewegwijzeringsstudie werden de principes en bestemmingen voor een fietsbewegwijzering in Kortrijk vastgelegd. Daarnaast werd een bewegwijzering uitgewerkt die de hoofdfietsroutes en de routes tussen deelgemeenten bewegwijzert. Deze fietsbewegwijzering is complementair aan de algemene (auto)bewegwijzering: waar de fietsroute niet samenvalt met de reeds bewegwijzerde autoroute wordt fietsbewegwijzering toegevoegd, bijvoorbeeld een rustige alternatieve route. Er werden 4 stedelijke hoofdroutes en routes tussen deelgemeenten uitgewerkt. Ze worden aangeduid met hun horizon: de buurgemeenten en het centrum van Kortrijk. Daarnaast worden ook bestemmingszones bewegwijzerd: combinaties van een aantal attractiepolen zoals het Buda-eiland. Attractiepolen worden slechts in de nabijheid van de attractiepool meegenomen. In het centrum van Kortrijk worden geen borden geplaatst, daar neemt de voetgangers- en andere bewegwijzering over. De bewegwijzering maakt gebruik van de officiële borden F34b1, F34b2; F34c1 en F34c2, te plaatsen op kruispunten, aangevuld met een vorm van continue bewegwijzering. Op de borden komt naast de bestemming ook een kilometeraanduiding. Deze geeft de afstand tussen het bord en een referentiepunt
18 (zoals de markt, kerk, kruispunt in een bestemmingszone of hoofdingang van een attractie). De bewegwijzering van de verschillende routes gebeurt gefaseerd. In het voorjaar van 2016 zal de route tussen het centrum van Kortrijk en Hoog-Kortrijk – Bellegem – Rollegem – Moeskroen gerealiseerd worden. Als een eerste stap hierin werden kleine onderhoudswerken uitgevoerd (aanpassing fietssluizen, oneffen wegdek,…). Volgende stappen:
Fietsbewegwijzering vanop en naar het Guldenspoorpad. De provincie zoekt een coherente manier om fietssnelwegen te bewegwijzeren. De uitvoering ervan zit bij de Provincie West-Vlaanderen.
De noord-zuid route tussen het centrum, Heule-Watermolen, Sente en Lendelede (via Astridpark, Koninginnelaan,
de
Stade,
doorsteek
de
Stade,
Sint-Godelievestraat,
Watermolenwal,
Izegemsestraat).
De noord-zuid-route tussen Lange Munte en Kortrijk Centrum (via Bad Godesberglaan, Beekstraat, Hugo Verriestlaan, Wandelingstraat, Veemarkt, Langemeersstraat, Plein kant Houtmarkt, Kleine Leiestraat, Kalkovenbrugje, Parking Broeltorens, Collegebrug, Sint-Amandscollege).
De fietsbewegwijzering kent een dynamische aanpak. Wanneer zich nieuwe opportuniteiten voordoen (bijvoorbeeld een nieuwe doorsteek, een nieuwe verbinding zoals het jaagpad langs het kanaal Kortrijk-Bossuit), zal onderzocht worden of hiermee een veilige alternatieve fietsroute kan bewegwijzerd worden.
Kortrijk Spreekt: Met deze actie gaan we in op de vraag naar een goede bewegwijzering, specifiek op maat van fietsers.
ACTIE 12: Voorbereiding voor de verbindingen van de toekomst Masterplan Fietsnetwerk voor het gebied boven de Leie Het stadsbestuur nam de beslissing om het geplande autotracé van de N328 niet te realiseren als autoverbinding, maar als fietsverbinding en verbinding tussen groenstructuren. De N328 heeft potentieel als bovenlokale fietsverbinding tussen Gullegem en het centrum van Kortrijk. Samen met de N50c vormt ze een basisstructuur voor een sterk toekomstig fietsnetwerk. De N328 en N50c maken een ontvlechting van het fietsnetwerk met het autonetwerk mogelijk. Waar momenteel bijvoorbeeld een bovenlokale fietsverbinding loopt langs de Kortrijksestraat, zou het nieuwe netwerk de fietsers een autovrij traject kunnen aanbieden. Samen met slimme doorsteken, onder andere via reconversies van oude bedrijventerreinen en verbindingen via nieuwe groengebieden (bijvoorbeeld Ghellinckpark, Heerlijke Heulebeek) en verkavelingen (bijvoorbeeld Peperstraat-Goethalslaan) krijgt Heule zowel oost-west als noord-zuid nieuwe vrijliggende fietstracés.
19 Masterplan Leie, Schelde De Provincie West-Vlaanderen nam in 2014 het initiatief om het bovenlokaal fietsnetwerk ten Zuiden van de Leie te herbekijken. Samen met de stad Kortrijk, maar ook de andere betrokken gemeenten werden opportuniteiten voor vrijliggende fietsinfrastructuur bekeken. De conclusies uit dit rapport voor Kortrijk zijn onder andere:
Een fietsverbinding langs het spoor, als verbinding tussen Kortrijk, Harelbeke, Waregem en Gent.
Continuering van het Guldenspoorpad van Marke tot Avelgem (de nieuwe brug over de Schelde).
Opname van de verbinding Kortrijk - Hoog Kortrijk – Zwevegem.
De Munkendoornstraat als alternatief voor de Rollegemseweg.
De verbinding langs het kanaal Kortrijk-Bossuyt.
Kortrijk Spreekt: Bij ruimtelijke inplanning van toekomstige ontwikkelingen moet er - van bij het begin - nog meer aandacht gaan naar duurzame mobiliteit en bereikbaarheid met de fiets. Er is vraag naar een goede fietsverbinding tussen Marke en Lauwe, dit trachten we mee te nemen in een workshop met Leiedal.
20
II.
FIETSCOMFORT
Wat willen we bereiken?
Fietsen wordt een aantrekkelijk alternatief voor de auto. Op belangrijke locaties bieden we fietsers zoveel mogelijk diensten en comfort aan.
We maken het de fietser zo gemakkelijk mogelijk om de beste fietsverbinding te vinden naar zijn bestemming en naar een goede en veilige fietsenstalling.
ACTIE 13: Fietsservices op strategische locaties Op strategische locaties bieden we fietsers de mogelijkheid om banden op te pompen en kleine herstellingen uit te voeren. We realiseerden in 2014 een eerste proefproject met elektrische en diverse manuele fietspompen. Vervolgens zijn er 9 – voornamelijk manuele - fietspompen geplaatst op volgende locaties: Minister Tacklaan, terreinen Vives, voorzijde station (bewaakte fietsenstalling NMBS), Veemarkt, Grote Kring, Overleie, Sportcentrum Lange Munte, OC Marke, Texture. In september 2015 zijn er bijkomende fietspompen geplaatst in alle deelgemeenten. We voorzien een verdere uitbreiding van het aanbod: manuele pompen op belangrijke knooppunten in de stad en deelgemeenten en elektrische exemplaren bij fietsparkings. Op alle fietsparkings en enkele belangrijke fietslocaties (bijvoorbeeld het Plein) planten we fietsreparatiezuilen in. De fietsreparatiezuil met fietspomp is voorzien van basisgereedschap om kleine reparaties en aanpassingen aan de fiets snel en comfortabel zelf uit te voeren. De fiets kan in de fietsreparatiestandaard worden gehangen waardoor er een goede werkhoogte ontstaat. De zuil wordt voorzien van een handige QR code met link naar m.parko.be voor handige fietsreparatietips. YouTube filmpjes tonen hoe een fietsband, een rem of een versnellingsapparaat, …. kan worden hersteld. Je vindt er ook een link naar alle Kortrijkse fietsherstellers. Om het comfort voor fietsers te verhogen worden op diverse plaatsen e-lockers voorzien. De lockers worden uitgerust met een codering zodat persoonlijke bezittingen tijdelijk kunnen worden opgeborgen. De lockers zijn voldoende groot om verschillende adapters of accu's te kunnen plaatsen én opladen. Natuurlijk kan de locker ook gebruikt worden voor de fietshelm. Afhankelijk van de locatie en de omvang worden lockers gratis of tegen geringe meerprijs aangeboden. Deze service zal worden voorzien op belangrijke fietslocaties (vb. Plein, IJzerkaai, P&B Wembley, ….), alle fietsparkings én in bestaande centrumparkings (zoals P Schouwburg, toegang Doorniksestraat).
21 Kortrijk Spreekt: Naast middelen en tips voor basisherstellingen, voorzien we op strategische plaatsen ook een lijst met contactgegevens van Kortrijkse fietsenmakers, voor wie grondige herstellingen moet laten uitvoeren.
ACTIE 14: Een nieuwe fietsroutekaart voor Kortrijk Door continue aanpassingen aan het fietsnetwerk (nieuwe doorsteken, nieuwe verbindingen) zijn de fietsroutekaart en de schoolfietsroutekaart aan een update toe. De stad zorgt voor een update van de fietsroutekaart van Kortrijk, op papier en/of digitaal. We laten ons hierbij inspireren door goede voorbeelden in andere steden. De Provincie West-Vlaanderen zorgt voor de opmaak van de schoolfietsroutekaart en voorziet hier steeds een 2-jaarlijkse update. In het voorjaar van 2016 komt een nieuwe versie uit van de schoolfietsroutekaarten. In tegenstelling tot de voorgaande edities wordt de 3 de editie niet meer gedrukt en enkel op www.west-vlaanderen.be aangeboden. Dit biedt een aantal voordelen: er kan voldoende ingezoomd worden op een kaart, aanpassingen aan wegenis, maar ook wegenwerken kunnen er gemakkelijk
op
aangeduid
sportinfrastructuur,
…)
worden
zijn
steeds
en
bijkomende mogelijk.
Zo
bestemmingen voorkomt
(zoals
men
nieuwe
steeds
scholen,
verouderde
schoolfietsroutekaarten. Scholen kunnen er bij het uitstippelen van een traject voor kiezen om zelf een gedeelte van de schoolfietsroutekaart af te drukken. We zorgen ook voor een uitbreiding van de (mobiele) website van Parko, waarbij gebruikers op een kaart een overzicht krijgen van alle fietsaccomodatie, van stallingen tot pompen. De gegevens waar de stad over beschikt met betrekking tot fietsintensiteit, fietsongevallen, … worden in de mate van het mogelijke aangeboden via Open Data (www.kortrijk.be/opendata). Zo willen we ontwikkelaars aanmoedigen om nieuwe toepassingen te creëren.
Kortrijk Spreekt: Ook doorlopende straten worden duidelijk aangegeven op de fietskaart van Kortrijk. Digitale kaarten moeten we zoveel mogelijk integreren met bestaande applicaties zoals Google Maps.
22
III. VEILIG MET DE FIETS OP WEG Enkele cijfers Hieronder enkele algemene vaststellingen voor de periode 1 januari 2012 – 31 mei 2015:
Globaal gezien merken we een lichte stijging in de ongevallen met fietsers tussen 2012 en 2015, daar waar de verkeersongevallen zonder fietsers een dalende tendens vertoont.
Wanneer we de fietsongevallen indelen naar ernst, merken we dat het grootste deel ervan zich situeert in de groep ‘lichtgewonden’. Fietsers zijn zeer kwetsbaar, 8,52% van de fietsongevallen zijn zwaargewonden of doden (2,34% bij verkeerongevallen zonder fietsers).
In de gemeten periode valt op dat de meeste van de 528 fietsongevallen, ongeacht de ernst van het ongeval, een aanrijding is tussen fiets en auto (424 of 80,30%). Wanneer het onderscheid wordt gemaakt tussen het type auto, valt op dat 68 (12,88%) van die ongevallen een aanrijding is tussen een fietser en een vorm van zwaar vervoer, vooral lichte vrachtwagens (44).
Er gebeuren meer ongevallen op kruispunten/rotondes (58,71% in 2012) dan op wegvakken/private parkings (28,06% in 2012).
Wat willen we bereiken?
Zoveel mogelijk fietsongevallen vermijden en verwondingen bij fietsongevallen zoveel mogelijk beperken.
De hinder en het gevaar voor fietsers bij werken minimaliseren.
Bijdragen aan verkeerseducatie in scholen.
Wie nog niet met de (elektrische) fiets kan rijden, kan beroep doen op een toegankelijke opleiding.
ACTIE 15: Minder hinder voor fietsers bij werken Bij innames van het openbaar domein wordt in eerste instantie gelet op de veiligheid van de voetganger en fietser en pas in tweede instantie op een vlotte doorstroming. Zo wordt er altijd gevraagd om een veilige zone van 1,5m voor voetgangers te voorzien rondom het obstakel en waar fietsers in 2 richtingen mogen rijden (ook bij beperkt éénrichtingsverkeer) moet dit mogelijk blijven. Er wordt ook telkens gevraagd om de werfingangen goed te signaleren zowel op de werf als op de openbare weg door extra signalisatie zoals ‘opgepast fietsers’ en ‘opgepast werfinrit’. De stad stelde een Minder Hinder coördinator aan om Minder Hinder maatregelen te nemen en de vele grote projecten die zich tot 2025 zullen voordoen in de stad te begeleiden. De zwakke weggebruiker is en blijft een prioritaire doelgroep. Voor grote stadsprojecten zoals Campus Kortrijk Weide en de Stationsomgeving worden gerichte maatregelen getroffen om een veilige doorgang en stallingen voor fietsers te verzekeren. We onderzoeken of we in elk bestek vanuit de stad enkele maatregelen kunnen
23 opnemen met betrekking tot het verlenen van doorgang aan fietsers bij werken op openbaar domein. Bij elke aanleg of heraanleg van fietsroutes staat veiligheid voorop. Bij werken proberen we via Minder Hinder-maatregelen de veiligheid van de fietser te vrijwaren door conflicten met het werfverkeer te vermijden en onder meer tractoren te weigeren.
ACTIE 16: Verkeerseducatie De preventiedienst van de stad zet tal van acties op om fietsers te ondersteunen en weggebruikers te sensibiliseren.
Controle van alle fietsen in alle basis en secundaire scholen van Kortrijk (met nadruk op verlichting) en sensibilisering rond dode hoek-problematiek (oktober-november).
De Mobibus is een mobiele interactieve tentoonstelling van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde die zich richt op de 2de graad van het secundair onderwijs.
Aanbieden en begeleiding van film “Fietsen, een feest!?” van BIVV voor 1ste graad secundair onderwijs om fout fietsgedrag te leren identificeren.
Verkeersklas voor jonge overtreders (12-16 jaar).
Preventieve controles in en rond de scholen, gevolgd door handhavingsacties op de openbare weg.
Aanpakken van wildparkeerproblemen rond scholen op vraag van scholen zelf.
Jaarlijkse verkeersquiz voor alle 6de leerjaren basisonderwijs.
ACTIE 17: Duurzaamheidscharter met scholen en schoolstraten Kortrijk werkt al jaren systematisch aan de beveiliging van schoolomgevingen, eerst via de scholenovereenkomst, sinds enkele jaren via het duurzaamheidscharter. Hierbij engageren de scholen, de politie en de stad zich om samen te werken aan veilig en duurzaam woon-schoolverkeer. Eén van de belangrijkste
engagementen van de kant van de stad en Politiezone Vlas is dat zij de
schoolomgevingen beveiligt. Maar ze verbinden zich ook tot het opleiden, informeren en sensibiliseren rond mobiliteit en het stimuleren van het STOP-principe (Stappen, Trappen, Openbaar Vervoer, Personenwagen, in die volgorde). Samen met Vlaamse en provinciale partners voorzien we in een uitgebreid aanbod op maat voor het lager en secundair onderwijs. Zo worden kant-en-klare pakketten aangeboden rond fietspooling, fietsherstel, fietsbehendigheid en fietsveiligheid. We starten in september 2016 met een proefproject in de week van de Mobiliteit, waarbij we in een vijftal schoolomgevingen een schoolstraat invoeren. Hierbij wordt aan het begin en het einde van de school gedurende ongeveer een half uur de straat afgesloten voor het autoverkeer. Voorwaarden voor een schoolstraat:
24
Enkel in straten die geen belangrijke verkeersfunctie vervullen en waar geen bedrijven (of andere functies) gelegen zijn die verkeer genereren.
Het moet gedragen zijn door de school en door de buurt.
In de omgeving moeten alternatieven aanwezig zijn voor het afzetten en ophalen van leerlingen.
Kortrijk Spreekt: We gaan in op de vraag om ook in Kortrijk de invoering van schoolstraten te overwegen.
ACTIE 18: Aanpak gevaarlijke (kruis)punten De aanpak van gevaarlijke kruispunten is gebaseerd op de analyse van de locaties waar zich het meeste ongevallen hebben voorgedaan in de periode 2012-2015 op gemeentewegen. Deze kruispunten liggen op belangrijke fietsroutes en zijn bijgevolg ook locaties waar zich meer dan gemiddeld fietsongevallen voordoen. In maart 2014 nam het stadsbestuur dan ook de beslissing om vijf kruispunten volledig opnieuw in te richten: •
Hugo Verriestlaan – Volksvertegenwoordiger de Jaegerelaan
•
Izegemsestraat – Industrielaan
•
Groeningelaan – Groeningepoort - Leeuw van Vlaanderenlaan
•
Deerlijksestraat – Hippodroomstraat – Zandbergstraat - Vennestraat
•
Hugo Verriestlaan - Lode de Boningelaan - Graaf Boudewijn IX-laan - Wandelingstraat
De belangrijkste analyse is de locatie waar de fietsongevallen zich voordoen. Deze cijfers zijn van belang voor de prioriteitsstelling van investeringen in tijdelijke of definitieve infrastructurele ingrepen. In de periode tussen 2012 en 2015 vallen onderstaande locaties op gemeentewegen op door het hogere aantal fietsongevallen. De kolom actie verwijst naar de geplande ingrepen.
Omgeving Omgeving Stationsplein Kruispunt Sint-Denijsestraat met Boerderijstraat Kruispunt Graaf Desmet Denaeyerlaan met Kortrijksestraat Kruispunt Sint-Denijsestraat met Toekomststraat Kruispunt Handboogstraat met Leiestraat
Aantal Actie fietsongevallen 4 Heraanleg stationsomgeving 4 Te onderzoeken 4
Aanpassing kruispunt
5
Heraanleg kruispunt
5
Handboogstraat woonerf zonder doorgaand verkeer (verlaging Leieboorden)
25 Kruispunt Groeningelaan met Leeuw Van Vlaanderenlaan Kruispunt Dumolinlaan met Baliestraat Kruispunten Hugo Verriestlaan G.B.IXlaan/Passionistenlaan/Wandelingstraat
6
Heraanleg
6 6
Reeds heraangelegd Heraanleg
Kortrijk Spreekt: De kruispunten op de Hugo Verriestlaan met Passionistenlaan, met de Graaf Boudewijn IX-laan én Volksvertegenwoordiger De Jaegerelaan worden verkeersplateaus om de snelheid te remmen en de oversteekbaarheid te verbeteren. Hierdoor zal het gemengd profiel met fietssuggestiestroken ook beter werken. Daarnaast komen er fietspaden in het brede stuk tussen Graaf Boudewijn IX-laan en de Passionistenlaan (onder de spoorwegbrug).
ACTIE 19: Uitbreiden fietslessen Stad Kortrijk vindt het bijzonder belangrijk dat jonge fietsers veilig naar school kunnen fietsen, en wil dit door middel van verkeerseducatie in de scholen faciliteren. Het doel van fietseducatie is dat de jonge fietser (6de leerjaar en 1ste middelbaar) leert hoe hij zich in gemengd verkeer en in een reële verkeerssituatie veilig kan verplaatsen met de fiets. Scholen kunnen een beroep doen op de deskundigheid van vzw Mobiel bij het organiseren van fietsproeven en evalueren van de leerlingen. Mobiel organiseert jaarlijks in opdracht van Parko en Stad Kortrijk 4 fietslessen voor ongeveer 10 volwassen kandidaten die niet kunnen fietsen en begeleidt hen zodat ze autonoom de weg op kunnen. Nieuw is dat er sinds 2014 ook fietslessen worden georganiseerd voor kinderen uit sociaal kwetsbare groepen. Het gaat in dit geval niet om fiets- of verkeerseducatie maar om lessen waarbij kinderen die nog totaal geen fietservaring hebben vanaf nul kunnen leren fietsen.
Verder kunnen sedert 2014
senioren voor wie het fietsen op klassieke wijze te zwaar dreigt te worden via Mobiel een sessie volgen om elektrisch te leren fietsen. De aandacht gaat hierbij in het bijzonder naar behendigheid, alertheid en veiligheid. Binnen deze bestuursperiode wordt het aantal fietslessen verder uitgebreid en wordt er specifiek naar gestreefd om met deze fietslessen ook scholieren, studenten en werkenden te bereiken. We zetten acties op om meer mensen toe te leiden naar deze fietslessen (via kanalen stad en OCMW, cursisten @llemaal digitaal, …).
Kortrijk Spreekt: We vergeten onze oudere inwoners niet en informeren hen gericht via specifieke kanalen van stad, OCMW, seniorenverenigingen, ...
26
ACTIE 20: Campagne zichtbaarheid in het verkeer Elk najaar voeren we een gerichte campagne rond zichtbaarheid als fietser in het verkeer. De nadruk ligt op acties in de scholen waar we fietsen controleren op hun goed functionerende uitrusting en verlichting. De leerlingen krijgen een gadget dat de zichtbaarheid in het verkeer bevordert. We koppelen de zichtbaarheidscampagne aan een campagne dode hoek. Een algemene campagne sensibiliseert fietsers om zich te laten zien in het verkeer. We voeren campagne op de fietswegen zelf, in bedrijven, in scholen en in de stadskrant.
ACTIE 21: Herinrichting schoolomgevingen In 2011 heeft de stad een nieuwe studie gelanceerd om de veiligheid in de schoolomgevingen die in 2004 nog niet werden onderzocht te analyseren. Op basis van deze nieuwe studieopdracht werd een prioriteitenlijst opgesteld van de 34 onderzochte schoolomgevingen. Het stadsbestuur besliste begin 2014 om tegen 2019 volgende schoolomgevingen her in te richten: 1. Basisschool Groenheuvel (Groenweg) 2. Basisschool Het Open Groene (Kalvariestraat) 3. Pleinschool Leiekant (Plein) 4. Vrije Basisschool Bellegem (Bellegemkerkdreef) 5. Sint-Amandsbasisschool Zuid (Wielewaallaan) In samenwerking met het Vlaams Gewest wordt ook de Pottelberg (tussen de R8 en het kruispunt Condédreef) en het eerste deel van de Burgemeester de Bethunelaan heringericht als veilige schoolomgeving. De werken starten in de loop van 2016. Met de herinrichting wordt een uitgebreide schoolomgeving met daarin 3 scholen aangepakt. Bij de herinrichting ligt de nadruk op de verblijfswaarde binnen het bebouwde gebied, met bijzondere aandacht voor veilige en leefbare schoolomgevingen. De start van de werken is gepland in de loop van 2016.
Kortrijk Spreekt: Veilige en goede fietsinfrastructuur voor kinderen is een topprioriteit.
ACTIE 22: Respecteren en uitbreiden zone 30 Verkeersveiligheid is één van de topprioriteiten van het stadsbestuur en de maximale verkeerssnelheid speelt hierin een grote rol. Hoe hoger de snelheid, hoe groter het risico dat verkeersslachtoffers lopen. Een voetganger of fietser die tegen 30 km/u wordt aangereden heeft 90% kans om te overleven. Tegen 50 km/u is dat nog 50% en tegen 70 km/u bijna nihil.
27
Het aantal zones 30 in de stad wordt verder uitgebreid en de politiezone zet sinds 1 september 2013 in op effectieve snelheidscontroles in schoolomgevingen en woonwijken. Meldingen uit de buurt en cijfers van de politiezone en de mobiliteitsexperts van de stad vormen de basis voor deze initiatieven. In september 2015 startten we een heuse campagne op rond veiligheid in de zone 30. De stad maakt werk
van
duidelijkere
signalisatie
met
gekleurde
thermoplasten
op
de
rijbaan,
fluo-gele
herhalingsborden en dynamische borden die de snelheid van de bestuurder weergeven. De politiezone wil elk jaar ieder deelgebied grondig controleren op snelheid, wijk per wijk. De bewoners worden zowel vooraf als achteraf uitgebreid geïnformeerd over de controles en het belang van het respecteren van de zones 30. De Kortrijkzanen werden uitgenodigd om ook zelf de campagne uit te dragen en een affiche uit de stadskrant aan hun raam te hangen.
Kortrijk Spreekt: Deze actie komt tegemoet aan de vraag om een zone 30 in te voeren en te handhaven in het stadscentrum.
ACTIE 23: “Opgepast Dode Hoek!” De komende jaren telt Kortrijk meer dan 70 grote bouwprojecten. De werven zorgen voor meer gevaarlijke situaties voor fietsers. Vrachtwagens rijden op en af en fietsers zijn minder zichtbaar tijdens de donkere maanden. We willen de risico’s op ongevallen aan werven en in schoolomgevingen tot een minimum beperken. Daarom organiseerden we tijdens de maanden oktober en november 2015 een actie om de schoolgaande jeugd aan te sporen om met een veilige fiets op weg te gaan én uit de dode hoek van vrachtwagens te blijven. Door de aanwezigheid van een echte vrachtwagen konden de leerlingen zelf ondervinden wat een chauffeur wel en niet kan zien vanuit een vrachtwagen. Het project deed alle secundaire scholen in Kortrijk aan en we organiseerden een sessie in elke deelgemeente voor de basisscholen. Ook na 2015 willen we jaarlijks aandacht besteden aan deze thematiek.
Kortrijk Spreekt: We zorgen ook voor een goede verspreiding van informatie (aanbod provincie) over de gevaren van de dode hoek naar het ruime publiek en in het bijzonder oudere mensen.
28
IV.
FIETSPARKEREN
Enkele data
Op vandaag staan er in de stad meer dan 4.000 publieke fietsenstallingen, waarvan ongeveer 900 in de stationsomgeving.
Meestal betreft het hier pedalo duo’s, nietjes of een aanleuntype.
Wat willen we bereiken?
Fietsers die de kernen van stad of deelgemeentes bezoeken of er komen werken, kunnen vlot en veilig hun fiets stallen.
Fietsgebruik bevorderen doordat mensen hun fiets vlot kunnen stallen bij of in de buurt van hun eigen woning.
De fietsvriendelijkheid van evenementen verhogen.
ACTIE 24: Parkeerbedrijf Parko gaat voor fietsparkeren Sinds 2013 is de opdracht van het stedelijke parkeerbedrijf Parko uitgebreid naar fietsparkeren. De opbrengsten van autoparkeren komen zo ook ten goede van de fietser. In de nieuwe ondergrondse parkings worden fietsenstallingen voorzien en er is een jaarlijks budget voorzien voor fietsenstallingen. Via de vzw Mobiel staat Parko in voor het onderhoud van fietsenstallingen.
ACTIE 25: Mobiele fietsenstallingen voor evenementen De stad beschikt over 80 mobiele fietsenstallingen (fietsnadars) die uitgeleend worden via het evenementenloket. Verenigingen en organisatoren van evenementen, straat-, buurt-, dorpsfeesten en fuiven op Kortrijks grondgebied kunnen de stallingen ontlenen. De stad levert de stallingen en haalt ze terug op.
ACTIE 26: Fietsenstallingen in ondergrondse parkings Aan nieuwe centrumparkings (P Appel, P Budabrug) worden bewaakte fietsenstallingen gebouwd. Het gebouw wordt telkens modulair geconcipieerd : - een vrij toegankelijk voorste deel: gratis - een afgesloten deel: voor abonnees (beveiligd en betalend)
29 Naast en boven de inrit van parking Budabrug komt er een publieke, overdekte fietsenstalling, die plaats zal bieden aan 90 fietsen (met uitbreidingscapaciteit tot 120 fietsen). In de stalling komen camera’s te hangen, zodat de fietsen continu bewaakt worden. De verdiepingshoogte is voldoende om bij capaciteitsproblemen dubbellaagse stallingen te plaatsen. Het gebouw wordt op een kwaliteitsvolle manier, gelijkaardig aan een centrumparking voor auto’s uitgebaat. Camerabewaking en diverse services worden ter plaatse aangeboden: vrij/vol aanduiding, intercom, reparatieset, elektrische fietspomp, e-lockers, … Op P Appel/Kortrijk Weide voorzien we een even goed uitgeruste, overdekte stalling voor 118 fietsen. Vanzelfsprekend willen we ook in de geplande ondergrondse parkings aan het station en in de omgeving van De Kien/Texture gelijkaardige fietsaccomodatie aanbieden.
ACTIE 27: Opstart van een P&B parking op Wembley Naar analogie met de P&R-parking (= Park and Ride) aan de Kennedylaan kan een P&B-parking (=Park and Bike) aangeboden worden op Parking Wembley. De pendelaar, student, reiziger,… kan hier zijn voertuig gratis achterlaten. De afstand naar het stadscentrum kan je in een vijftal minuten met de fiets overbruggen. Wie er parkeert kan zijn eigen fiets meebrengen, maar ook gebruik maken van Blue Bikes want er komt een uitleenstation op parking Wembley. We starten bovendien een proefproject met 5 individuele fietskluizen. Voor een zeer beperkte huurprijs kunnen frequente gebruikers van de parking hier hun fiets veilig stallen. Verschillende centrumsteden in binnen-en buitenland passen dit principe reeds toe, met wisselend succes. Met De Lijn werd overeengekomen dat gebruikers van deze randparking ook gratis met de bus naar het centrum kunnen reizen.
ACTIE 28 : Uitbreiding en verbetering openbare fietsenstallingen De fietsenstallingen op het openbaar domein zijn aan een upgrade toe, we plannen dan ook een grondige vernieuwing en uitbreiding. We investeren in nieuwe, overdekte fietsenstallingen in binnenstad en deelgemeentes. Het type fietsenstalling is zowel functioneel, onderhoudsvriendelijk als esthetisch. Om de fietsen van wind en regen te vrijwaren zijn deze voorzien van zij- en rugwanden uit veiligheidsglas. Het model is modulair samengesteld waardoor de capaciteit kan afgestemd worden op de locatie (1 module = 10 fietsen). We starten met de uitrol van dit nieuwe type vanaf het najaar van 2015, wat in een eerste fase ongeveer 50 overdekte plaatsen zal opleveren in de binnenstad.
Kortrijk Spreekt: We gaan in op de vraag naar meer en goede fietsenstallingen in het stadscentrum en aan het station. We voorzien ook stallingen geschikt voor bakfietsen nabij belangrijke bestemmingen: station, bibliotheek, sportcentra, …
30
ACTIE 29: Bewonersparkeren met de fiets Vanaf 2016 start parkeerbedrijf Parko met een onderzoek naar openbare fietsenstallingen in woonwijken met weinig garages maar veel fietsen. We zoeken naar collectieve oplossingen die passen in het openbaar domein, in overleg met de buurt. Fietstrommels worden niet weerhouden. Na een proefperiode werd het gebruik hiervan negatief geëvalueerd. De beperkte capaciteit (5 fietsen), het beperkte fietscomfort (weinig ruimte) en de beperkingen van het slotsysteem (manueel, geen controle op afstand mogelijk) zorgen ervoor dat de trommels exploiteren voor extern publiek niet evident is. Als één gebruiker de trommel niet sluit, kunnen de andere gebruikers - die elkaar niet noodzakelijk kennen - hier de dupe van zijn.
ACTIE 30: Fietsenstallingen in de Stationsomgeving Op vandaag zijn er in totaal 1.881 plaatsen in de fietsenstallingen in de stationsomgeving (noordkant: 865, zuidkant: 1.016). Tijdens de werken in de stationsomgeving verdwijnen de parkeerplaatsen voor auto’s op het Stationplein. De overdekte fietsenstalling in de Tolstraat wordt dan verplaatst naar het Stationsplein en zal plaats bieden aan 1.000 overdekte fietsenstallingen. Aan de zuidzijde blijft de capaciteit van 1.016 behouden (inclusief de recente uitbreiding ter hoogte van perron 8). Naar aanleiding van de herinrichting van de stationsomgeving worden door de NMBS 2.300 ondergrondse parkeerplaatsen voor fietsen voorzien die gelijkmatig worden verdeeld over de noord- en zuidzijde (dus elke kant +/- 1.150 stallingen). Vzw Mobiel beschikt over een bewaakte fietsenstalling met 120 plaatsen in de Bloemistenstraat aan de achterzijde van het station, met een aantal plaatsen voor bakfietsen en elektrische fietsen.
ACTIE 31: Parkeernormen voor fietsen De stedenbouwkundige verordening van de stad Kortrijk legt normen op met betrekking tot fietsstaanplaatsen voor woongebouwen, handelsgebouwen, industriële gebouwen, kantoorgebouwen, hotels, kamerwoningen en schoolgebouwen. Zo wil de stad het vlot stallen en gebruiken van de fiets bevorderen. De fietsstaanplaats moet een veilige open of overdekte ruimte zijn die uitgerust is (bijvoorbeeld met klemmen, rekken,…) voor het stallen van een fiets en/of bromfiets. De stalling heeft een afmeting van minimum 1,50m² per fiets en bevindt zich op een voor de fietser vlot bereikbare plaats.
31
V.
DEEL- en STUDENTENFIETSEN
Enkele data
Evolutie van het aantal verhuurde studentenfietsen in Kortrijk: 2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
476
639
630
668
829
823
760
763
788
824
901
Gebruik van Blue Bike in Kortrijk per maand, van maart tot oktober 2015
Maart 212
April 179
Mei 333
Juni 288
Juli 245
Augustus September Oktober 241 302 415
Wat willen we bereiken?
Het gebruik van de fiets voor de laatste kilometers mogelijk en makkelijk maken, aansluitend op openbaar of eigen vervoer.
Het gebruik van de fiets stimuleren met een aanbod deelfietsen op maat van Kortrijk en de gebruiker.
Fietsgebruik bij studenten stimuleren en jaarlijks laten groeien.
ACTIE 32: Uitbreiding en promotie van Blue Bike in Kortrijk Tijdens de vorige legislatuur deed vzw Mobiel onderzoek naar de uitbouw van een back-to-many deelfietssysteem in Kortrijk, naar het voorbeeld van steden zoals Antwerpen (Velo), Brussel (Villo!) of het kleinere Calais (Vélin). Bij zo’n systeem wordt een fijnmazig netwerk gecreëerd van fietsstations waarbij gebruikers met behulp van een kaartje voor korte duur een fiets kunnen uitlenen en ermee naar een ander station kunnen fietsen. Het onderzoek wekte interesse op, maar uiteindelijk bleek een dergelijk traditioneel systeem qua investering en exploitatie financieel te zwaar te wegen. Een deelfietssysteem in Kortrijk met 80 fietsen zou immers minstens 160.000 euro kosten, een te grote hap uit het budget voor fietsmobiliteit. Daarom zet de stad in op de ondersteuning en uitbouw van Blue-Bike. Blue-Bike is aanwezig in Kortrijk sinds 2011 en kent elk jaar steeds betere cijfers. Het back-to-one fietsdeelsysteem kende een moeilijke start, maar mede door een aantal ingrepen (sleutelkasten, communicatie, tussenkomst tarifering) zit het gebruik net als in andere steden in de lift. Een mijlpaal binnen het gebruik van de blauwe fietsen was de tariefverlaging voor de gebruiker (vanaf 1 maart 2015) van 3 EUR naar 1 EUR per rit van 24 uur. Stad Kortrijk en de Vlaamse regering komen elk tussenbeide voor 1 EUR. Vandaag is er één Blue Bike station aan het treinstation in Kortrijk, met 50 deelfietsen, tegen 2017 moeten dit er 100 zijn. Er komen nieuwe Blue Bike stations op volgende randparkings: Wembley en Expo.
32 De stad Kortrijk wil met de campagne “Meer Blue op straat” de Blue-Bike deelfiets bekender maken bij het Kortrijkse publiek. Hiermee beoogt ze een gedragsverandering, met name de overstap van auto naar bus + fiets en/of trein + fiets. Het campagnebeeld en de in te zetten communicatiemiddelen zijn uitgewerkt begin 2015. De doelgroepen die de campagne beoogt zijn divers:
Pendelaars van en naar het NMBS station van Kortrijk
Busgebruikers, met het Kortrijkse busstation als belangrijke spil
Werknemers en werkgevers uit Kortrijk
De Kortrijkse inwoner in het algemeen
Automobilisten
Kortrijk Spreekt: Met de inrichting van P&R en P&B parkings op Wembley en Expo en de uitbreiding van Blue Bike proberen we de aansluiting tussen auto, openbaar vervoer en de fiets zo optimaal mogelijk te laten verlopen (ketenmobiliteit).
ACTIE 33: Nieuwe generatie deelfietsen Met de verdere groei van mobiel internet en opkomst van smartphones over de laatste jaren duiken er steeds meer nieuwe deelfietsconcepten op. De innoverende factor bij deze nieuwe concepten ligt bij het feit dat er geen specifieke infrastructuur of straatmeubilair meer nodig is, maar dat de hardware en software voor uitleen allemaal geïntegreerd zit in de fiets. De investerings- en exploitatiekost van dergelijke systemen zou daarom lager moeten liggen dan die van traditionele leenfietssystemen. Het zou ook makkelijker moeten zijn om zo’n systemen op niveau van kleine steden of bedrijven te laten functioneren. Een aantal van deze concepten staan producttechnisch bijna op punt, maar zijn nog niet op bredere schaal uitgetest. Via een proefproject moet kunnen blijken in welke mate deze systemen al geschikt zijn voor publiek gebruik, en moet een inschatting kunnen worden gemaakt van investerings- en exploitatiekosten. Vzw Mobiel kan hierin een voortrekkersrol spelen. De organisatie heeft namelijk jaren ervaring met het verhuren van fietsen en beschikt over een grote vloot aan fietsen die kunnen worden ingezet bij een proefproject. Bovendien heeft Mobiel een pak ervaring opgedaan omtrent deelfietsen tijdens het Europees project Bike Friendly Cities. Om het onderzoek en de uitwerking van dergelijk systeem te financieren wordt er opnieuw gekeken naar een samenwerking op grensoverschrijdend niveau waarbij beroep kan worden gedaan op Europese subsidies.
Kortrijk Spreekt: Op deze manier onderzoeken we innovatieve manieren om fietsdelen met mogelijkheid van enkel traject toch mogelijk te maken, rekening houdend met de onbetaalbaarheid van de huidige commerciële oplossingen.
33
ACTIE 34: Huren van een studentenfiets is en blijft voordelig Sinds 2000 kunnen studenten tegen erg interessante tarieven een studentenfiets huren bij vzw Mobiel. Om deze tarieven te kunnen aanbieden komen Stad Kortrijk en de hogescholen tussen in de financiering. Anno 2015 betaalt een student voor de huur van een studentenfiets voor een volledig jaar 60 euro. Dat loont, want het aantal verhuurde fietsen aan studenten gaat in stijgende lijn. De bedoeling is om de student te blijven motiveren om de fiets als primair vervoersmiddel te gebruiken. Kortrijk telt intussen ongeveer 10.000 studenten en het is van belang dat deze populatie zich zo flexibel en duurzaam mogelijk kan verplaatsen. Daarom engageert de stad zich samen met de hogescholen voor het behoud van de huidige, lage huurprijs voor studenten.
34
VI.
FIETSDIEFSTALLEN VOORKOMEN
Enkele data
Evolutie fietsdiefstallen sinds 2009 2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015 (januarioktober)
1.089
1.058
1.012
858
886
856
593
Wat willen we bereiken?
Fietsdiefstallen in Kortrijk verminderen.
Slachtoffers van fietsdiefstal ondersteunen.
ACTIE 35: Preventie fietsdiefstallen De preventiedienst van de stad zet tal van acties op om fietsers te ondersteunen en weggebruikers te sensibiliseren.
Mobiele fietslabelacties: maandagmarkt, bij studenten, in bedrijven, bij mensen thuis …
Aanleggen van een fietsendatabase met labelnummer en foto.
Bewaking van fietsenstallingen bij grote evenementen.
Preventie van fietsdiefstal in de stationsomgeving.
o
Controleren en adviseren van fietssloten.
o
Voorzien van geharde kettingen in de fietsenstalling.
o
Uitdelen van discussloten.
o
Preventieve aanwezigheid van gemeenschapswachten.
o
Ontradingscampagne fietsendieven via spanboek “Hé fietsendief! Je bent gezien!”.
De preventiedienst wil in de nabije toekomst nog meer inzetten op het gebruik van veilige fietssloten en mensen aanspreken om maximaal gebruik te maken van de aanwezige fietskettingen in de stationsomgeving.
We ondernemen ook actie samen met politie en gerecht. Om het gevoel van straffeloosheid tegen te gaan zijn afspraken gemaakt met het parket om themazittingen te organiseren rond fietsendiefstal. De camerabewaking in de stationsomgeving (sinds 2013) heeft er sterk toe bijgedragen dat de cijfers met betrekking tot fietsendiefstallen zijn gezakt. We onderzoeken de mogelijke inzet van lokfietsen, normale fietsen met een volgsysteem waarmee we fietsdieven kunnen opsporen. De diverse diensten van stad, De Lijn, NMBS, Parko, Mobiel, … stemmen hun acties in de stationsomgeving op elkaar af en voeren een actieve aanwezigheidspolitiek.
35
ACTIE 36: Weesfietsen In opdracht van Parko speurt Mobiel vzw 2 maal per week naar achtergelaten fietsen aan stallingen, gevels, …. Ook meldingen via politie of 1777 worden opgevolgd. Achtergelaten fietsen worden opgehaald en gepubliceerd via www.gevondenfietsen.be. In het geval van verlies of diefstal kan de fiets teruggevonden worden door de rechtmatige eigenaar.
ACTIE 37: Fietsleencheque beter bekend maken Bij diefstal van een fiets krijgen de inwoners van de stad, na aangifte bij de politie een fietsleencheque. Deze cheque kan aangevraagd worden bij Parko en geeft recht op 1 maand gratis huur van een fiets bij Mobiel vzw. We informeren onze inwoners beter over deze mogelijkheid, die bij het grote publiek nog te weinig gekend is.
36
VII. FIETSCULTUUR STIMULEREN Enkele data De stadsmonitor 2014 leert ons dat er in Kortrijk een groot potentieel aanwezig is voor de fiets maar dat dit nog te weinig wordt benut. Er zijn veel fietsers en de fietsinfrastructuur is vrij goed maar toch grijpt de Kortrijkzaan nog te vaak naar de wagen en is een mentaliteitswijziging nodig.
In Kortrijk groeit het fietsbezit en ligt het bezit hoger dan gemiddeld in de andere Vlaamse centrumsteden (95,1% in 2014). Over de staat van de voet- en fietspaden is er ook een hoger dan gemiddelde tevredenheid (43,5%).
Maar slechts 63% van de inwoners van Kortrijk geeft aan wekelijks of vaker de fiets te nemen of te voet te gaan om zich over korte afstanden te verplaatsen. Kortrijkzanen (63%) gaan duidelijk meer dan gemiddeld (48,7%) met de auto naar het werk/school.
Ook in vrije tijd verplaatst de
Kortrijkzaan zich vooral en meer dan gemiddeld met de wagen en als passagier. Wat willen we bereiken?
Inwoners en bezoekers van Kortrijk worden aangemoedigd om meer gebruik te maken van de fiets.
Alle communicatie door stad en haar partners rond fietsen gebeurt overzichtelijk en wervend, onder één en dezelfde vlag zetten we samen Kortrijk in de kijker als fietsstad.
De zichtbaarheid van acties ten voordele van fietsers, zowel nieuwe als bestaande initiatieven, wordt vergroot.
ACTIE 38: Communicatiecampagne Kortrijk Fietst Weinig mensen weten hoeveel inspanningen de stad en haar partners leveren ten voordele van de fietser, of wat de vele voordelen van fietsen in de stad zijn. Fietsen is snel, gemakkelijk en goedkoop, biedt vrijheid en is goed voor de gezondheid en het klimaat. Een sterke sensibiliserings- en promotiecampagne moet hier een mouw aanpassen. We maken werk van een communicatieplan ‘Kortrijk Fietst’, met acties die fietsers verwelkomen in de stad en sensibiliseren om vaker de fiets te gebruiken. Het fietsgebeuren moet meer in het oog springen: zien fietsen, doet fietsen. Elk seizoen zetten we fietsen in de kijker tijdens een campagne en zetten we Kortrijk Fietst in het licht. Begin 2015 pakten we reeds uit met het label ‘Kortrijk Fietst’, om alle initiatieven van en voor fietsers in Kortrijk van een gezamenlijk ‘merk’ te voorzien en meer zichtbaar te maken. Autovrije zondag vormt het jaarlijks hoogtepunt van deze campagne. In 2013 lanceerden we de slogan ‘Kortrijk gaat voor 2 wielen’, naar aanleiding van de fietswedstrijd in aanloop naar autovrije zondag. In 2014 en 2015 groeide autovrije zondag verder uit tot een topevenement met een volledig autovrije binnenstad, steeds meer deelnemers en een centrale plaats voor de fiets. Op dit succes willen we
37 jaarlijks verder bouwen met onze partners, niet alleen met mobiliteitsactoren maar ook met creatieve mensen uit de vrijetijdssector. Rond een aantal deelthema’s voeren we gerichte promotie: Blue Bike deelfietsen, Park & Bike, zichtbaarheid in het verkeer, de fietsleencheque, winkelen met de fiets, … Bij alle grote evenementen in de stad wordt gericht gecommuniceerd naar fietsers: welke route wordt best gevolgd, waar kan je je fiets veilig stallen, ... We roepen mensen op om zoveel mogelijk met de fiets te komen. Via het evenementenloket sporen we mensen aan om werk te maken van een fietsvriendelijk evenement.
Kortrijk Spreekt: We stimuleren de aandacht voor fietsen bij evenementen. Om een mentaliteitswijziging te stimuleren bij de brede bevolking organiseren we naar aanleiding van de week van de Mobiliteit voortaan jaarlijks een nieuwe uitdaging (zoals een fietswedstrijd) in nauwe samenwerking met de handelaars. We onderzoeken of we naast autoloze zondag en in nauw overleg met de handelaars nog andere gedeeltelijk autovrije (zon)dagen kunnen organiseren.
ACTIE 39: Fietscultuur wordt bedrijfscultuur Als trekker van een dynamische fietscultuur wil de Stad Kortrijk het goede voorbeeld geven. In het nieuwe bedrijfsvervoersplan van de stad krijgt de fiets een belangrijke plaats.
In 2014 kregen 313 personeelsleden (circa 1 op 3) een fietsvergoeding, samen reden zij maar liefst 376.348 km bijeen op één jaar tijd. De gelijkvloerse verdieping van de parking aan het stadhuis werd heringericht tot een ruime, comfortabele fietsenstalling.
In september 2014 kocht de stad 9 elektrische dienstfietsen en een elektrische bakfiets voor haar personeel, in plaats van een nieuwe dienstwagen aan te kopen. De elektrische fietsen dienen als alternatief voor korte autoverplaatsingen en worden zeer actief gebruikt. Tussen september 2014 en maart 2015 fietste het stadspersoneel maar liefst 7.000 km bij elkaar. Gezien het grote succes wordt de vloot e-bikes verder uitgebreid.
In 2016 komt de Testkaravaan van de provincie naar de stad. Stads- en OCMW-medewerkers zullen dan alle mogelijke types fietsen kunnen uitttesten: klassieke fietsen, elektrische fietsen, vouwfietsen, bakfietsen en fietskarren. Maar de provincie biedt ook probeerpassen voor de trein, bus en Blue Bike aan en promoot het carpoolen.
Organisaties kunnen beroep doen op het aanbod en de expertise van de provincie, de stad, Parko, Mobiel en Leiedal om het fietsen bij de eigen medewerkers te stimuleren en faciliteren. Samen met het Ondernemersloket bekijken we hoe de stad hier een regierol kan spelen. Er is reeds een ruim bestaand aanbod waar we organisaties naartoe kunnen leiden, onder meer:
De Testkaravaan van de provincie.
38
De Mobiscan van de provincie analyseert met welke maatregelen een bedrijf, bedrijvenzone of gemeente de mobiliteit van personeelsleden efficiënter kan organiseren.
Leiedal is gestart met een project “Samen slimmer naar het werk” waarbij de komende drie jaar ondernemingen en werknemers op bedrijventerreinen worden gestimuleerd om samen en op een slimme manier naar het werk te gaan.
Parko en Mobiel kunnen desgewenst organisaties, bedrijven, handelaars, … adviseren met betrekking tot fietsaccomodatie, fietsgebruik, …
ACTIE 40: Fietscoalitie maakt van Kortrijk een hippe fietsstad We betrekken proactief alle actoren die van Kortrijk een dynamische, levendige fietsstad willen maken. We willen deze fietsgemeenschap stimuleren en ondersteunen, zodat de fietscultuur ook van onderuit kan groeien en bloeien. Een mooi voorbeeld is de organisatie van het Belgisch Kampioenschap Cargofietsen, een initiatief van Lieve Zusjes, Stoere Broers. Deze groep creatievelingen voert experimenten uit in de publieke ruimte. Sinds 2014 organiseren ze in Kortrijk op autovrije zondag met het BKCargofietsen een proeftuin – inclusief wedstrijden - voor iedereen die informatie wil krijgen of delen over cargofietsen, bakfietsen en fietskarren. Dergelijke creatieve ideeën wil de stad alle kansen geven en actief ondersteunen.
Kortrijk spreekt: De stad start met een digitaal forum waarop alle fietsactoren in Kortrijk informatie kunnen uitwisselen en zo ook het ruime aanbod in beeld brengen. Vanuit dit forum kunnen ook nieuwe ideeën groeien van onderuit. De stad start ook een Facebookgroep en stimuleert het gebruik van de hashtag #kortrijkfietst op Twitter.
39
MIDDELEN Tijd Dit actieplan geeft een overzicht van uitgevoerde en geplande acties. Veel acties zijn doorlopend of keren jaarlijks terug. De uitvoering van investeringen is afhankelijk van tal van interne en externe factoren. Daarom geven we hier geen gedetailleerde timing mee, in de tekst is in de mate van het mogelijke wel aangegeven wat reeds is uitgevoerd en wat we nog deze bestuursperiode - dus tegen eind 2018 - willen realiseren. De stand van zaken en realisatie van de 40 acties zal jaarlijks worden geëvalueerd. Mensen Sinds 2004 heeft de Stad Kortrijk een fietsambtenaar. Voor de voorbereiding, realisatie en opvolging van het fietsbeleid kunnen we rekenen op de Directie Ruimte en de teams Planning Openbaar Domein en Beheer Openbaar Domein en op de medewerkers van AGB Parko en vzw Mobiel. Maar ook op tal van collega’s binnen andere directies en teams en op externe partners. Budget
Coördinatie, promotie en
Organisatie
Budget 2014-2019
Stad Kortrijk
1 miljoen €
Stad Kortrijk
11,5 miljoen €
AGB Parko
2 miljoen €
ondersteuning (inclusief personeel) Fietsinfrastructuur (exclusief personeel) Fietsaccomodatie (exclusief personeel) Detail, raming kost nieuwe fietsparkings - Fietsenparking P Appel: 200.000 - Fietsenparking P Budabrug: 190.000 We baseren ons hier op de lopende meerjarenplanning 2014-2019.
Kortrijk Spreekt: Uit bovenstaande cijfers blijkt duidelijk dat de harde investeringen in infrastructuur en accommodatie absolute prioriteit krijgen. De uitgaven voor coördinatie, promotie en ondersteuning (Blue Bike, studentenfietsen) zijn in verhouding relatief klein.
40
BIJLAGEN BIJLAGE 1 – Actieplan Fietsersbond Kortrijk (juni 2015) Fietsersbond Kortrijk vraagt …. De Fietsersbond Kortrijk vraagt het stadsbestuur van Kortrijk om het fietsbeleid in Kortrijk te versterken zodat Kortrijk mobieler, levendiger, duurzamer en veiliger wordt. Bij de bevraging van 'Kortrijk Spreekt' heeft de bevolking een absolute prioriteit gegeven aan het voorzien van veilige en comfortabele fietsverbindingen. De FB Kortrijk vraagt dan ook om o.a. onderstaande punten te realiseren:
Directe, veilige en comfortabele fietsverbindingen tussen Kortrijk-centrum en de deelgemeenten en de deelgemeenten onderling. Het Guldensporenfietspad en de Leie zijn uitstekende verbindingen. Het Guldensporenfietspad werd zelfs verkozen tot beste functioneel fietspad van Vlaanderen. De Fietsersbond Kortrijk wil op korte termijn betere noord-zuid verbindingen. Met de toekomstige werken aan het station is een opportuniteit om een vlotte fietsverbinding onder het station te realiseren.
Op korte termijn betere fietsverbindingen van Kortrijk naar:
Heule, Gullegem (N358?)
verbinding langs de sporen naar Harelbeke en Waregem (project provincie West- en Oost-Vlaanderen)
doortrekken Guldensporenpad naar Lauwe
fietsverbinding naar Hoog-Kortrijk, Bellegem …
Vlakke fietspaden bij voorkeur in asfalt en zonder verlagingen bij inritten private garages. (vb. Beheersstraat, Markstesteeenweg langs akker, …)
Op een voorrangsweg geniet het de voorkeur dan het fietspad en trottoir (visueel) verder loopt en niet wordt onderbroken door de autoweg.
Oplossen oneffen fietspaden of straten: Rijselstraat, Weggevoerdenlaan (voor Van MArcke logistiek), …
Er wordt voorgesteld om de Budastraat, Leiestraat en een deel van de Doorniksewijk in te richten als een fietsstraat. Op die manier verkrijgen fietsers voorrang en kan men zorgen voor een comfortabele fietsinrichting.
41
Een goede fietsbewegwijzering toont de snelste en veiligste fietsweg. Een specifieke fietsbewegwijzering is op dit moment zeer beperkt in Kortrijk.
Prioriteit aan de belangrijkste fietsassen geven en de belangrijkste pijnpunten (ziekenhuis, …)
Meer en goede fietsenstallingen kunnen inwoners nog meer overtuigen om de fiets te nemen. In het stadscentrum zijn er zeer veel (bovengrondse) autoparkings. Het voorzien van Shop &Go voor fietsers bij winkels, pleintjes ,… zal zorgen dat er meer personen de fiets zullen nemen voor hun inkopen. Op één autoparkeerplaats kunnen er 8 fietsenstallingen voorzien worden !
Meer fietsstallingen aan het station (vooral zuidkant), Leiestraat, …
Meer aandacht voor fietsdiefstallen
Aandacht voor fietsstallingen tijdens de werken aan het station.
De Fietsersbond vraagt om een zone 30 in te voeren en te handhaven in het stadscentrum en in straten in de stad waar er geen afzonderlijk fietspad is. Daarnaast dient het zwaar vervoer in de bewoonde zones beperkt te worden. Zware trucks horen niet thuis in schoolomgevingen en in het stadscentra. Er zijn creatieve oplossingen mogelijk voor de 'last mile'-leveringen.
Gebouwen en locaties die veel personen ontvangen worden best gevestigd op centrale plaatsen die goed bereikbaar zijn met de fiets. Zwembaden, sportinfrastructuur, (hoge)scholen, ziekenhuizen, …. horen thuis in de stad. Gezien er geen optimale fietswegen en openbaar vervoer zijn naar Hoog Kortrijk, zijn de vele herlocaties naar Hoog Kortrijk niet optimaal.
42
BIJLAGE 2 – Suggesties uit klimaatatelier Kortrijk Fietst Algemene suggesties educatie: al doende leren fietsen: start to bike doen en durven voor alle leeftijden en doelgroepen: resultaat = kinderen veilig en zelfstandig verplaatsen met de fiets specifieke maatregelen voor een autoluwe binnenstad samenaankopen regenkledij samenaankopen elektrische fietsen geef bij evenementenloket standaard 1 fietsnadar mee per twintig gewone nadars deelfiets stops ieder bushok elektrische bussen in de stad, minder stank en leuker fietsen en voorbeeld voor de automobilist fietstracker promoten omnium promoten? Cargofiets promoten overgang fietspad rijbaan meestal van slechte kwaliteit (beter ontwerpen en aanleggen) toegangspoorten zone dertig met een snelheidsdrempel uitvoeren, zeker in de fietsstraten bij heraanleg van kasseien een betonstrook (comfortstrook) voorzien lage drempels of oprijstroken om de zoveel meter rechtsafslaan vrij voor fietsers aan rood licht fietsstalling aan stadhuis kant Papenstraat communicatie: had nog nooit van de fietscheque gehoord. de auto weren uit het centrum, die biedt daar geen enkele meerwaarde wie staat in voor de preventieve controle en aan welke kost?. recreatief fietsen kennen we al. Het is door de fiets als dagdagelijks te gaan promoten dat we de mensen op de fiets gaan krijgen dode hoek opleiding: waarom niet overal voorsorteerstrook voor fietsers? Probleem opgelost. link naar handelaar en herstellingsplaats richting Wevelgem (een pomp? ) brug tussen wandelen en fietsen infrastructuur is essentieel (budget moet hier prioriteit krijgen budgetten prioritiseren naar de noden ipv innovatief te willen zijn testfase of een testcaravaan voor inwoners toelevering v winkel door kleine vrachtwagen, centraal verdeelpunt ruimtelijke planning in functie van bereikbaarheid met fiets/bus bewonersparking voor fietsen op prinses Marie Joseplein
43 fietscomfort op kasseibanen parabolische spiegels op kruispunten wat komt de betere fietshandel hier doen de fiets moet seks appeal uitstralen sensibilisatie over dode hoek, niet alleen voor schoolkinderen, mogelijk zijn er meer slachtoffers bij volwassenen en vooral bioj ouderen: voorstel van kleine brochure die voor culturele vergaderingen overlopen wordt: afvinken: registreer elke vrachtwagen op je weg, verlaag je snelheid, blijf aan elk kruispunt achter de vrachtwagen. alternatieven om autoverkeer te weren door andere vervoersmiddelen te promoten en mogelijk te maken (=actieplan) auto's zijn probleem nr één dus sterk aanvullen met OV veel fietspaden zijn onveilig en sommige heel oncomfortabel aannemers moeten voor zer vloeiende fietswegen zorgen, dat gebeurt nu nog te weinig eerst investeren in prioritaire zaken oa gescheiden fietspaden en autoloze straten ruimtelijke ordening: scholen ziekenhuizen, dicht bi jcentrum of bij fietswegen een nieuwe fietslus, de oude is passé (goedendagroute) subsidies voor bakfietsen (cfr Gent testbakfiets voor ouders die twijfelen, die kunnen goedkoop lenen voor ze kopen) fietsknelpunten appel: aannemers hebben geen verstand van fietspaden aanleggen er is geen timing en geen budget voor fietsactieplan een fietsverbinding Marke Lauwe digitale fietskaart integreren in standaard apps: google maps navigator infrastructuur voor bakfietsen en logistieke fietsen recreatieve fietspaden veilige aansluiting laten maken met fietspaden centrum (Guldensporenpad) digitale fietskaart integreren in standaard apps: google maps navigator parkings voor bakfiets en cargofiets realisatiegraad van idee sneeuwvrij houden van fietspaden te weinig woon werkverkeer met de fiets: reden gevaarlijke routes? Dus meer veilige wegen in wijken en centrum en onderling te weinig speciale aandacht voor scholen en school omgeving link met toerisme en link tussen fietsen en groen geen aandacht voor mensen met een beperking, bvb elektrische rolwagens
44 aandacht voor scholen en schoolomgeving meer aanduidingen van fietspaden intergemeentelijke samenwerking, samenwerking met Gewesten fietshelmen meegroeiproject kinderfietsen en ook voor bakfietsen, fietskarren, meetrapfietsen, maar niet commercieel grote kaart bij binnenrijden van de stad voor fietsers. Bij grote werken mee laten adviseren door gebruikers (vb geen fietspaden in klinkers) automaat met fietsverlichting tip voor gadget: fietsregenbroek veiliger traject Lode de Boningelaan - Plein
45 Suggesties rond het thema “werk” Vragen aan de stad fietscomfort veiligheid werken aan imago, fietsen hipper maken funcionele bewegwijzering met inschakeling trage wegen
Engagement van de groep werken aan imago, fietsen hipper maken trage wegen en fietswegen combineren zwarte punten in kaart brengen door de fietsers
Vraag naar engagement van derden bedrijven zouden bedrijfsvervoersplannen moeten hebben, trajecten uittekenen voor de medewerkers
46 Suggesties rond het thema “school” Vragen aan de stad verkeer bekijken vanuit oogpunt van kinderen repressief optreden bij foutief parkeren aan de schoolpoort een fietsopzichter werken aan mentaliteit openbaar vervoer promoten doorbreken van de vicieuze cirkel: teveel auto's dus onveilig om met de fiets naar school te gaan, dus nog meer auto's
Idee voor geëngageerde inwoners sensibiliseren via de kinderen Zij kunnen druk zetten op de ouders kinderen stimuleren carpool.be bekend maken werken aan mentaliteit openbaar vervoer promoten doorbreken van de vicieuze cirkel: teveel auto's dus onveilig om met de fiets naar school te gaan, dus nog meer auto's
Vraag naar engagement van derden werken aan mentaliteit schoolstraten: bij openen en sluiten van de school de omgeving autovrij maken: engagement van de school nodig, van de buurt en van de stadsdienst.
47 Suggesties rond het thema “vrije tijd” Vragen aan de stad meer autovrije dagen per jaar de dienst toerisme betrekken bij fietsbeleidsplan in Kortrijk wonen veel oude mensen, hoe krijgen we hen aan het fietsen communicatie opsplitsen naar doelgroepen. meer knooppunten in de stad op knooppunten meer communiceren over bezienswaardigheden en activiteiten
Idee voor geëngageerde inwoners meer autovrije dagen per jaar
Vraag naar engagement van derden meer autovrije dagen per jaar bij hotels huurfietsen zetten met grote zichtbaarheid
48 Suggesties rond het thema “fietsen en ondernemen” Vragen aan de stad verkeersspiegels voor fietsers digitale fietssloten aan haltes zorgen voor lokale ondernemers, dichterbij shoppen en werken prioriteit geven aan upgrade van fietsinfrastructuur in bestaande straten is belangrijker dan nieuwe fietsostrades letterlijke drempels wegnemen: fietsvriendelijker wegprofiel maken, gladde straatstenen wegwerken, comfortstroken langs kasseiwegen aanleggen (asfalt) fietsplaatsen voor bewoners fietsparkeren: de fietstakel
Idee voor geëngageerde inwoners zorgen voor lokale ondernemers, dichterbij shoppen en werken fietsparkeren: de fietstakel
Vraag naar engagement van derden een fietsrek op de bus fietsbewegwijzering op regionaal niveau zorgen voor lokale ondernemers werkgevers bieden mobiele fietshersteller aan citydepots (opslag in de periferie en fietskoerier)
