Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Deeviet Caelen – Inge Landuyt – Magda Mommaerts – Iris Vansteelandt 1
Actieonderzoek als stimulans 1 Situering
2 Beschrijving 3 Reflecties
4 Discussie
2
1 Situering (per 3)
1 De hogeschool 2 Een onderzoek
3
1 De hogeschool
5
2 Een onderzoek
6
Een onderzoek Onderzoeksvragen ‘Naar een omslag in leesattitude binnen een lerarenopleiding in een meertalige en multiculturele grootstedelijke context’ 1 Hoe is het gesteld met de leesattitude van aspirant-leerkrachten (kleuter-, lager of secundair) en is er een evolutie merkbaar tijdens hun opleiding (nulmeting jaar 1 en opvolging jaar 2 en jaar 3)?
2 Is er een samenhang tussen gender, keuze lerarenopleiding, inschatting leesvaardigheid, leesgedrag en leesattitude? Kunnen we op basis van deze factoren lees(attitude)profielen van de aspirant-leerkrachten samenstellen?
3 Hebben actieonderzoek en participatieve leesacties (in combinatie met een bestaand curriculum) een effect op de leesattitude van aspirant-leerkrachten? 7
Aanpak desk research multiliteracy
methodologisch en conceptueel kader ontwikkelen; kwantitatieve en kwalitatieve gegevens verzamelen; vragenlijst instroom
focusgroepgesprekken
profielen motivatie-
Aanpak acties opzetten en uitvoeren - motivatie- en participatieonderzoek autonomie, verbondenheid, competentie
- in actieplan vertalen
op verschillende niveaus: student/lector/school ACTIEONDERZOEK
2 Beschrijving (per 3)
1 Definiëring Wat is het? 2 Motivatie Waarom zetten we het in? 3 Verloop Hoe verloopt het? 4 Praktijkvoorbeeld
10
1 Definiëring
- What’s in a name?
11
1 Definiëring
(per 3)
‘Een geheel van activiteiten te ondernemen door leraren die met behulp van technieken en strategieën van sociaalwetenschappelijk onderzoek kennis ontwikkelen over hun eigen handelen en de situatie waarin dat handelen plaatsvindt; op basis van de aldus verkregen kennis proberen zij hun handelen en/of de situatie waarin dat plaatsvindt systematisch te verbeteren en daarop voortbouwend proberen zij weer tot nieuwe kennis te komen. Deze cyclus kan een aantal keren worden herhaald, totdat voldoende inzicht is ontwikkeld en het te onderzoeken probleem is opgelost’. (Ponte, 2012, p. 22-23) 1 kennisontwikkeling 2 professionele ontwikkeling 3 praktijkontwikkeling
12
Actieonderzoek?
Onderzoek en kennis
veranderen
participatie ‘Action research assumes the active engagement of the stakeholders,….’(Jacobs & Murray, 2011)
medestudenten
studenten
lectoren
14
Opmerkingen* - Bij actieonderzoek gaat het om het realiseren van een
aantal richtinggevende principes en niet om het klakkeloos volgen van vooraf vastgestelde regels die functioneren als een keurslijf. - Elk actieonderzoek is anders: de te onderzoeken
onderwijspraktijk is een dynamische omgeving die beïnvloed wordt door uiteenlopende factoren; continue verandering is hierin de enige constante
*Ponte, 2012
15
2 Motivatie Actieonderzoek: doel en/of middel • Doel • Een onderzoekende houding als
beroepskwalificatie nastreven
• Middel (didactisch) • Theorie en praktijk tijdens de opleiding bij elkaar brengen leerproces samen in eigen handen
2 Verloop
Via onderzoek reflecteren op eigen handelen: wat is niet juist, wat anders…
2 Verloop 1 uitgangspunt = verbetering eigen praktijk/context 2 inbreng van student, medestudent en lerarenopleider 3 systematische verzameling en analyse van informatie 4 aandacht voor kritische en systematische reflectie
18
1
2
3
4
Wat
Logboek? datum
beschrijving van de activiteit of gebrek aan activiteit
betrokkenen
toelichting Waarom gebeurde iets, liep het goed of niet..
3 Praktijkvoorbeeld - Verkennen Twee studentengroepen groep 1 basisonderwijs (studenten kleuteronderwijs + lager onderwijs) op vrijwillige basis groep 2 secundair onderwijs (studenten Nederlands) in het kader van een opleidingsonderdeel 22
Actieonderzoek basisonderwijs (K + O) 3 ‘problemen’ 1. Studenten hebben te weinig besef van aanbod en genres 2. Studenten hebben te weinig tijd om te lezen
3. Opdrachten rond boeken zijn vaak hetzelfde; boekbesprekingen, verslagen zijn saai.
Actieonderzoek secundair onderwijs 3 ‘vragen’ 1. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we meer
klassiekers lezen? 2. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we meer tijd vinden om te lezen? 3. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we meer interesse krijgen voor verschillende genres?
25
Een antwoord via bronnen
28
Samen naar acties
29
Plannen, uitvoeren en monitoren acties
30
SO, Nederlands, semester 6
31
Hoe richt je een uitnodigende leesruimte in? * Hoe integreer je nieuwe media in leesbevordering? * Hoe kunnen we ervoor zorgen dat studenten elkaars leesgedrag stimuleren?
32
Lerarenopleiders? 7 x 4 u. (2 x 2u) Critical friends: - medestudenten Nederlands - medestudenten/doelgroep
33
9 studenten: 3x3 Hoe richt je een uitnodigende leesruimte in? * Hoe integreer je nieuwe media in leesbevordering? * Hoe kunnen we ervoor zorgen dat studenten elkaars leesgedrag stimuleren? medestudenten als doelgroep, critical friends, medeonderzoekers 34
Reflectie tijdens proces door lector/coach Eerste sessie De studenten • komen zelf op de doelstelling innovatie • hebben zin in zelfstandig werken • hebben behoefte aan een uiteenzetting
over wat actieonderzoek inhoudt. • hebben ook persoonlijke redenen als ze kiezen met wie ze samenwerken.
35
36
Reflectie tijdens proces door lector/coach Derde sessie De studenten • bezorgen elkaar materiaal • becommentariëren elkaars proces • ‘Je zat vorige keer vast, nu sta je veel verder.’
• stellen elkaar relevante vragen: • ‘Op welke vragen wil je een antwoord vinden?’ • ‘Hoe ga je dat evalueren: via observeren of bevragen?’ 37
38
3 Reflecties Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding? + Autonomie (zelfsturend) Verbondenheid (voor en door studenten) Competentie (onderzoeker) ! Duurzaamheid Organisatie
39
CARN Master Special Educational Needs Leescultuur en de motivatie van de leraar. Samenwerkend leren binnen een onderzoeksgroep Master SEN Windesheim, Zwolle, van de Ven, A
40
4 Discussie ‘Our thoughts about youth inform our actions with youth, and our actions affect the results which inform our beliefs about youth, which in turn affect our thoughts about youth. This is called your Mindset, and it drives youth engagement in your world.’ Adam Fletcher
41
• Vragen? • Eigen ervaringen? • Herkenning? • Kritische bedenkingen? • Meer info over acties over
lectorenniveau?
42
