Verslag: Opvolging project in Cuba Actie: Ondersteunen van de werkplaats en de distributie van de fietsen Thema: Mobiliteit van de huisartsen van Guantanamo garanderen
Beste lezer, In 2006 heeft Ateljee vzw actief bijgedragen tot de realisatie van een project in Cuba. Met dit Project “fietsen voor Cuba” heeft de organisatie zijn eerste stappen gezet in een Noord-Zuid samenwerking. Het project was een opportuniteit om een link te leggen tussen sociale projecten hier en derde wereld problematiek. Na de val van de Berlijnse muur maakte Cuba een zware economische crisis door. Langs de ene kant werd van de ene dag op de andere zijn handel met de voormalige communistische landen tot praktisch nul herleid en langs de andere kant joegen de Verenigden Staten er in de jaren 90 nog verschillende wetten door die de blokkade tegen Cuba tot het uiterste dreven. In een land zoals Cuba waar de energievoorziening(elektriciteit & fossiele brandstoffen) continu problemen stelt, is de fiets vaak het enige alternatief voor transport. Het sociale luik richtte zich naar de huisartsen van de provincie Guantanamo, met als doelstelling hun mobiliteit te verbeteren en te garanderen. Eind vorig jaar konden we met de steun van de Nationale Loterij 1000 nieuwe fietsen, materiaal voor twee werkplaatsen en reserve onderdelen naar Cuba zenden. De opdracht van Ateljee vzw bestond erin om de werkplaatsen operationeel te maken en een lokale ploeg op te leiden. Al hadden we heel graag een directe uitwisseling gezien tussen onze doelgroep en de lokale medewerkers, omwille van budgettaire redenen hebben we hiervan moeten afzien. Door transportproblemen in Cuba heeft de eerste fase van het project veel vertraging opgelopen. Uiteindelijk hebben we de werkplaatsen kunnen instaleren En de lokale ploeg kunnen opleiden. Het was helemaal niet duidelijk of SNTS voldoende ervaring had om het project verder te monitoren en in juni 2006 lag de assemblage en verdeling van de fietsen stil, terwijl er slechts 160 fietsen afgewerkt waren. In september ben ik opnieuw als coöperant naar Cuba afgereisd om het project de nodige steun te geven zodat we alsnog het sociale luik konden realiseren. Daarnaast heb ik er op toegezien dat de fietsen op de juiste plaats kwamen. Vanuit het nationale bestuur in Cuba werd het project als zeer waardevol ervaren. En al vrij vlug kwam er de vraag of dit project ook in andere provincies gerealiseerd kon worden. Om een beoordeling te kunnen maken van het sociale luik heb ik bij de verschillende actoren gepeild naar hun mening over de impact van dit project. Aan de hand van foto’s en verzamelde teksten ( lokale besturen) probeer ik met dit rapport een objectiefbeeld te geven van de realisaties.
Christoph Maes Coördinator Hergebruikcentrum Ateljee vzw
Korte evaluatie van de activiteiten in april 2006 Er zijn 1 000 goede fietsen aangekomen in Guantanamo en samen met de 2 medewerkers van Ateljee vzw zijn zij gemonteerd. Eerst werd het atelier in Guantanamo geïnstalleerd. In Baracoa is een kleiner atelier ingericht omdat daar niet de nodige voorwaarden aanwezig waren. De plaatselijke ploeg van het atelier is opgeleid. We hebben echter nog geen nieuws over de distributie van de fietsen aan de dokters. De verantwoordelijken daarvoor is de vakbond van gezondheidswerkers. Door interne problemen is die totnogtoe niet in staat geweest het project op te volgen. De Provinciaal secretaris van SNTS heeft halverwege april besloten om opnieuw als arts aan de slag te gaan. Het was niet duidelijk wie het project verder ging opvolgen.
Terreinbezoek1 policlínico NICETO PEREZ Datum bezoek: Verantwoordelijke:
4/10/2006 Dra. Francisca Iamayo
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
17000 57 25
Aantal specialisten:
32
Oorspronkelijke verdeling:
42
Verdeling fietsen:
42
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Niceto Perez is een landelijk gebied op ongeveer 40km van Guantanamo stad. De woonblokken liggen er ve uit elkaar en worden gescheiden door grote landbouwvelden (suiker). Er is geen openbaar vervoer binnen d gebied. Er komt in principe wel dagelijks één bus die de verplaatsing maakt naar Guantanamo stad. De huisartsen gaan dagelijks opeen vaste ronde waarbij elke arts dagelijks 120 gezinnen bezoekt. Met de fiets kunnen de artsen zich sneller verplaatsen tussen de verschillende blokken zodat ze tijdens hun ronde meer tijd overhouden voor de patient. De fietsen worden naast de normale huisbezoeken ingezet voor het onderzoek naar baarmoederhalskanker Alle vrouwen boven de 25 worden preventief gecontroleerd door een verleeg(st)er. Verder worden de fietsen gebruikt door specialisten, vooral gynaecologen die op huisbezoek gaan bij zwangere vrouwen en worden extra consultaties gedaan bij ouderen die zich moeilijk kunnen verplaatsen.
Infrastructuur polikliniek
Artsen op consultatie
De verplaatsing tussen de verschillende woonblokken gaa veel vlugger met de fiets.
Dokters op huisbezoek
Terreinbezoek2 policlínico GUANTANAMO POLICLÍNICO 4 DE ABRIL Datum bezoek: Verantwoordelijke:
5/10/2006 Dr. Andria Olimis
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
33000 180 120
Aantal specialisten:
15
Oorspronkelijke verdeling:
57
Verdeling fietsen:
64
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze polikliniek ligt op de stadsgrans van Guantanamo (west). Hun verzorgingsgebied heeft zowel een stedelijk als een landelijk deel. De fietsen worden vooral ingezet voor de huisbezoeken van de dokters die in het landelijke deel werken. D dokters doen zoals het nationaal programma voorschrijft dagelijkes een vast aantal consultaties bij families die afgelegen wonen. Dagelijks rapporteren zij aan de kliniek de stand van zaken dit gebeurd ook met de fie Er werd ook een fiets aan de supervisor van de verpleegsters, omdat zij vaak op controle gaat in de wijken Ze is dikwijls de schakel tussen het ziekenhuis en het verplegend personeel aan huis. Daarnaast heeft deze polikliniek ook een tandartsenafdeling. Vooral bij ouderen gaan de tandartsen ter plaatse om verzorging te bieden. Daarnaast doen de tandartsen ook aan preventief werk op de scholen bij de allerkleinsten waar vorming word gegeven over tandenpoetsen en gebruik van fluor. Er zijn fietsen ter beschikking gesteld voor de tandartsen. Maar globaal gezien zijn er te weinig fietsen voor alle verplaatsingen. Het is een uitdrukkelijk vraag van deze kliniek of er in de toekomst nog fietsen naar Guantanamo komen.
Infrastructuur polikliniek
Artsen op consultatie
Verpleegsters maken ook gebruik van de fiets
De fietsen worden door de directeur ter plaatse opgevolgd
Terreinbezoek3 policlínico GUANTANAMO POLICLÍNICO 4 DE AGOSTO Datum bezoek:
6/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
14000 87 67
Aantal specialisten:
20
Oorspronkelijke verdeling:
97
Verdeling fietsen:
77
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze polikliniek ligt ook op een stadsgrens van Guantanao (west). Het verzorgingsgebied is heeft ook deels een stedelijk en deels een landelijk karakter. Alle fietsen huisartsen hebben hier een fiets ter beschikking. Daarnaast staan er ook fietsen ter beschikking voor specialisten en verlegend personeel. In het stedelijk gebeid worden er minder huisbezoeken gedaan. Als alternatief zijn er verschillende kleine consultatieruimtes in het verzorgingsgebied. Toch moeten de arsten zich vaan veplaatsen tussen de kliniek en de consultatiehuizen. En door het lage sallaris van de artsen is het vaak iet mogelijk voor hen om een woning in de stad te huren. Veel artsen won noodgedwongen in het platteland en zijn dagelijks afhankelijk van slecht openbaar vervoer om op de praktij te geraken. De fietsen bieden hier een waardevol alternatief en hierdoor kan de beschikbare consutltatietijd worden verhoogt.
De polikliniek is dikwijls de uitvalsbasis voor de huisartsen Hier kunnen ze medicijnen aanvullen en hun dossiers beheren.
Artsen gaan naar de lokale consultatieruimtes
Dokters en verplegers verplaatsen zich met de fiets
Artsen Op huisbezoek
Terreinbezoek4 policlínico POLICLINICO ASDRUBAL LOPEZ Datum bezoek:
9/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
58320 185 41
Aantal specialisten:
144
Oorspronkelijke verdeling:
78
Verdeling fietsen:
95
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze kliniek is een van de grootste in de provincie Guantanamo. Niet allen in de populatie van iiwonners die zich in hun regio bevnden maar de oppervlakte van de regio zelf ik ook zeer groot nl.51000 km². In deze kliniek is vlot transport een absolute noodzaak. Het bespaart de dokters veel ijd en hierdoor kunnen ze mee tijd vrijmaken voor de patienten. Daarnaast is deze kliniek ook een onderdeel van de universiteit. De laaste jaar studenten doen hier de praktiche ervaring op en krijgen op de kliiek begeleiding van de professoren. D direceur van de kliniek heeft ook een aantal fietsen voorzien voor hun. Zo kunnen de proffesoren makerlijke de studenten begeleiden bij huisbezoeken en heeft de educatieve waarde een grotere impact.
Infrastructuur polikliniek
Artsen op consultatie
Artsen vertrekken op huisbezoek
De fietsen i het straatbeed van Guantanao
Terreinbezoek5 policlínico POLICLINICO OMAR RANEDO Datum bezoek:
11/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
38913 144 51
Aantal specialisten:
73
Oorspronkelijke verdeling:
92
Verdeling fietsen:
71
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze kliniek ligt in het centrum van Guantanao en de afstanden in verplaatsing zijn kleiner. Niettemin woner er veel meer mensen in hun regio. De kliniek krijgt meer dan 1000 patienten per dag over de vloer. De Directeur zegt dat de donatie van de fietsen een grote meerwaarde is voor de dokters. Veel artsen die in de kliniek werken wonen niet in het centrum . De directeur wist te vertellen dat woon- werkverkeer in de top 5 staat van grote problemen waarmee cuba op dit moment moet afrekenen. Daarnaast is hun grote probleem op dit moment de onderlinge communciatie met de consultatieruimtes. Do het inzetten van verpleegsters op de fiets proberen ze dit probleem op te lossen. Maar de directeur gaf aan dat ze in de toekomst graag willen informatiseren en dat nood aan computers op dit moment voor hun regio misschien nog groter is dan de nood aan fietsen.
Dit ziekenhuis is gelegen in het centrum.
Artsen op consultatie
De dokters kunnen fietsen stallen op een beveiligde plaats naast het ziekenhuis.
Er zijn veel meer artsen dan fietsen
Terreinbezoek6 policlínico GUANTANAMO POLICLÍNICO EMILIO DAUDINOT Datum bezoek:
12/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
0 0 0
Aantal specialisten:
0
Oorspronkelijke verdeling:
47
Verdeling fietsen:
41
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze Polykliniek ligt in het Noordelijke stadsdeel van Guantanamo. De infrastructuur is er bijzonder slecht en er zijn kwasi geen middelen om onderhoud te voorzien. De ambulances zijn defect er zijn geen wisselstukke om ze te repareren. De fiets is vaak het enige middel om zich sneller te verplaatsen. Aangezien er geen computers zijn moeten de artsen zich dikwijls verplaatsen om advies in te winnen van meer ervaren collega' Door de gebrekkinge infrastructuur worden in deze kliniek bijna geen consultaties meer gedaan. De artsen gaan veel meer op huisbezoek en opereren vanuit de kleine consultatiehuizen in de stad. Nittemin moeten z dagelijks rapporteren aan de kliniek en moeten ze hun medicijnen aanvullen vanuit de centrale apotheek.
Patienten wachten in de kliniek om geholpen te worden
Door gebrek aan transport kunnen sommige artsen niet op huisbezoek.
Ambulances en andere voertuigen kunnen niet onderhouden worden door gebrek aan wisselstukken
Advies vragen aan collega's moet rechtstreeks omdat er geen computers zijn.
Terreinbezoek7 policlínico GUANTANAMO MARTIRES DE JAMAICA Datum bezoek: Verantwoordelijke:
16/10/2006 dr. Felix Gonzales
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
19000 44 23
Aantal specialisten:
19
Oorspronkelijke verdeling:
36
Verdeling fietsen:
35
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Jamaica is een landelijke regio. De afstanden in deze regio tussen de polikliniek en de consultatieruimtes is groter. Ook voor huisbezoeken moeten er grote verplaatsingen gebeuren. Er is geen eigen ambulance in he verzorgingsgebied dus ook de spoedbezoeken gebeuren met de fiets. Daarom is het zo dat ook specialisten een fiets gebruiken. Voor de rest wordt hier ook het nationaal programma gevolgd met extra aandacht voor zwangere vrouwen en ouderen.
Terreinbezoek8 policlínico BARACOA Datum bezoek:
13/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon: Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen: Aantal huisartsen
0 0 0
Aantal specialisten: Oorspronkelijke verdeling:
167
Verdeling fietsen:
119
Korte situatieschets:
In Baracoa heb ik de invloed van de fietsen in de gemeenschap niet kunnen meten aangezien de fietsen no niet verdeeld waren tijdens mijn bezoek. Baracoa is moeilijk bereikbaar en ligt op 180 km van Guantanamo stad. De fietsen werden niet eerder verdeeld omdat er geen transport was. Baracoa is ondangs het groeiende tourisme toch één van de armste regio's in Cuba. Het was een voorwaar van de NGO om zeker fietsen naar deze plaats te bregen. Via privé transport en met eigen middelen hebben we de fietsen toch ter plaatse gekregen. De verdeling verliep vlot en de dokters zwerden vooraf correct geïnformeerd over de inhoud en de doelstelling van deze donatie. Daarnaast blijft er een grote vraag hier naar meer fietsen.
Vervoer van de fietsen naar Baracoa
Laden en lossen van de fietsen
De afspraken rond het gebruik van de fietsen wordt meegedeeld
De dokters teken een individueel contract voor gebruik van fietsen
Terreinbezoek9 policlínico IMIAS POLICLINIOCO CIRO FRIAS CABRERA Datum bezoek: Verantwoordelijke:
13/10/2006 nv
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
21028 42 27
Aantal specialisten:
15
Oorspronkelijke verdeling:
38
Verdeling fietsen:
38
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Imais is een landelijke gemeenschap. Alle fietsen werden verdeeld onder de dokters. Volgens de directuer v de polikliniek hadden de fietsen vooral een grote invloed op het probleem van woon-werkverkeer. Elke dokt heeft ook hier zijn dagelijkse ronde van patienten.Het was echter niet duidelijk wie de verantwoordelijke wa voor de opvolging van de fietsen in deze regio. De communicatie tussen SNTS en de regioverantwoordelijke was onvoldoende. De nodige documenten (contracten en lijsten van fietsen) konden niet worden voorgeleg Er is geen reden om te twijfelen aan een correcte verdeling, De fietsen en de dokters waren zichtbaar aanwezig in de regio.
Infrastructuur polikliniek
De polikliniek ligt in een landelijk gebied. De afstanden in functie van huisbezoeken zijn hier veel groter.
Artsen vertrekken op huisbezoek
De fietsen worden ook ingezet voor woon-werkverkeer van de Artsen.
10 policlínico SAN ANTONIO DEL SUR Terreinbezoek Datum bezoek: Verantwoordelijke:
13/10/2006 nv
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
27172 102 52
Aantal specialisten:
50
Oorspronkelijke verdeling:
52
Verdeling fietsen:
52
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
San Antonio Del Sur is een middelgrote plaats. De plaatselijke directrice volgt het project op. De doelstelling waren gekend, en de afspraken werden naar de artsen gecommuniceerd. Ook hier was er de vraag naar ex fietsen voor het verplegend personeel. De afspraken rond de werkplaats waren niet gekend. Het lijkt weinig realistisch dat dokters van hieruit naar de werkplaats in Guantanamo zullen gaan voor reparaties aan de fietsen.
Infrastructuur polikliniek
In de provincie zijn er momenteel 14 ambulances terwijl e minimum 64 nodig zijn.
Er moet ook gezocht worden naar een veilige fietsenstallin
11 policlínico EL SALVADOR Terreinbezoek Datum bezoek: Verantwoordelijke:
14/10/2006 nv
Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
44863 180 64
Aantal specialisten:
116
Oorspronkelijke verdeling:
83
Verdeling fietsen:
83
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
El Salvador is een grote municipal in Guantanamo. Het gebied is zeer bergachtig en de afstanden tussen de consultatieruimtes zijn groot. De fietsen werden hier verdeeld over de dokters die werkzaam zijn in de afgelegen gebieden. El salvador heeft naast het project van de fietsen ook een project lopen met computers Alle consultatieruimtes zijn voorzien van email. Hierdoor moeten er minder verplaatsingen worden gemaakt. Ondanks de goede kwaliteit van de fietsen zullen in dit terrein toch sneller defecten voorkomen. De regeling rond reparaties was niet gekend. En de afstand tot de werkplaats is te groot om dit vlot te laten verlopen.
Deze polikliniek ligt zeer afgelegen
De poliklinieken zijn dikwijls moeilijk bereikbaar omdat de wegen in slechte staat zijn.
Het verzorgingsgebied is zeer groot en de dokters op ver afgelegen plaatsen
12 policlínico MAISI Terreinbezoek Datum bezoek:
18/10/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
29629 74 51
Aantal specialisten:
23
Oorspronkelijke verdeling:
50
Verdeling fietsen:
51
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Maisi is de meest ontoegankelijke plaats in Guantanamo. Het is een gebeid dat voor een groot stuk in tropis regenwoud ligt. De wegen zijn er in zeer slechte staat. Maisi probeert op zijn manier het nationaal zorgprogramma te verwezelijken. De dokters gebruiken de fiests voor hun huisbezoeken maar ook voor woon-werkverkeer. Het idee om de fiesten te laten onderhouden in de werkplaats van Baracoa is niet haalbaar. De afstanden z te groot. Maisi heeft ook te kampen met een stroom van vluchtelingen die vanuit Haiti naar de VS proberen vluchten. Cuba heeft hierover afspraken met Haiti en de VS maar zorgt er wel voor de de vluchtelingen degelijke verzorging en medische bijstand krijgen. Het is een deel van de taak van de artsen in Maisi om hiervoor te zorgen en de verplaatsingen gebeuren hiervoor ook met de fietsen.
Artsen brengen verslag uit van consultaties op de poliklini
In de afgelegen gebieden is er geen elektricititeit. De poliklinieken gebruiken er sinds kort zonnepanelen.
Sommige plaatsen zijn idylisch mooi, maar voor de Artsen is transport hier moeilijk.
Alle middelen worden ingezet om mensen op hun werk te krijgen.
13 policlínico POLICLÍNICO MANUEL TAMES Terreinbezoek Datum bezoek:
17/06/2006
Verantwoordelijke: Adres: Plaats: Telefoon:
Aantal huisartsen
12462 55 30
Aantal specialisten:
25
Oorspronkelijke verdeling:
35
Verdeling fietsen:
29
Inwoners verzorgingsgebied: Aantal artsen:
Korte situatieschets:
Deze polikliniek ligt in een landelijk gebied. De fietsen werden verdeeld onder de huisartsen. De doelsteling van het project was gekend en de directeur van de plaatselijke polikliniek volgt het project op. De afsprake rond onderhoud van de fietsen waren niet doorgegeven aan de artsen, maar ook hier lijkt het niet realistisc dat artsen naar guantanamostad zullen gaan om hun fiets te laten herstellen. Hier worden de fietsen voora ingezet voor huisbezoeken aan ouderen en zwangere vrouwen. Het nationaal programma schrijft voor dat e huisarts dagelijks 120 families moet bezoeken. In het verleden was dit onmogelijk omdat de afstanden te groot waren. Met de fietsen kan men veel meer patiënten opvolgen. Hoeveel patienten er nu meer worden bezocht kon met niet zeggen. Door het ontbreken van een computersl worden deze gegevens niet gecentraliseerd in een databank. De directeur ging de correcte cijfers in kaart brengen om ook op die manie te impact van het project te kunnen meten.
Infrastructuur polikliniek
Artsen vertrekken op consultatie
De aanwezigheid van Artsen in de consultatieruimte is van groot belang
Het team van Manuel Tames is zeer dankbaar voor de donatie.