Achterhoeks Corporatie Overleg. Demografische veranderingen in de Achterhoek Consequenties voor de woningmarkt

Achterhoeks Corporatie Overleg Demografische veranderingen in de Achterhoek Consequenties voor de woningmarkt 21 december 2007

Projectnr. 5129.70/NG

Boulevard Heuvelink 104 6828 KT Arnhem Postbus 1174 6801 BD Arnhem Telefoon Telefax

(026) 3512532 (026) 4458702

E-mail Internet

[email protected] www.companen.nl

Achterhoeks Corporatie Overleg Demografische veranderingen in de Achterhoek Consequenties voor de woningmarkt 21 december 2007

Inhoud 1.

Samenvatting 1.1. De ontwikkelingen in de regio Achterhoek in het recente verleden 1.2. Demografische ontwikkelingen 1.3. Woningmarktanalyse regio Achterhoek 1.4. ‘Bouwstenen’ voor beleid om verder uit te werken

1 1 2 3 4

2.

Inleiding 2.1. Aanpak 2.2. Leeswijzer

7 8 8

3.

De ontwikkeling van de regio Achterhoek in het recente verleden 3.1. Bevolkingsontwikkeling 3.2. Leeftijdsopbouw 3.3. Migratie 3.4. Economische achtergrond

4.

Demografische ontwikkelingen 15 4.1. Bevolkingsprognose (inclusief Didam en Gorssel) 15 4.2. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw (inclusief Didam en Gorssel) 18 4.3. Prognose ontwikkeling huishoudens (inclusief Didam en Gorssel): groei door vergrijzing 19 4.4. Economische prognose (exclusief Didam en Gorssel): stabiele aandachtsgroep 22

5.

Woningmarktanalyse regio Achterhoek 5.1. Samenstelling huidige woningvoorraad; veel eengezinswoningen, toename aantal appartementen 5.2. Ontwikkeling doelgroepen op de woningmarkt; senioren aandachtspunt 5.3. Kwalitatieve woningbehoefte 5.4. Kwantitatieve en kwalitatieve woningbehoefte

Bijlagen: Woningmarktgegevens per gemeente Bijlage 1. Aalten Bijlage 2. Berkelland Bijlage 3. Bronckhorst Bijlage 4. Doetinchem Bijlage 5. Lochem Bijlage 6. Montferland Bijlage 7. Oost Gelre Bijlage 8. Oude IJsselstreek Bijlage 9. Winterswijk

9 9 10 11 13

25 25 27 31 32 1 3 13 23 33 43 53 63 73 83

1. Samenvatting De Achterhoekse woningcorporaties, verenigd in het Achterhoeks Corporatie Overleg (ACO), zien de komende decennia een grote opgave in de woningmarkt op zich af komen. Een opgave die verband houdt met recente prognoses over de bevolkingsontwikkeling in Nederland algemeen, en in de Achterhoek specifiek. Zowel kwalitatieve als kwantitatieve opgave In 2006 bleek uit diverse publicaties dat de regio te maken krijgt met krimp van de bevolking (in het verlengde van de landelijke discussie over krimp van de bevolking). In de Achterhoek zou deze al begonnen zijn in 2005. In maart 2007 heeft ook de provincie Gelderland haar bevolkingsprognose naar beneden toe bijgesteld. Het aantal huishoudens zal echter door de gezinsverdunning nog wel groeien, maar minder hard dan uit eerdere prognoses van de provincie bleek. De samenstelling van de bevolking naar leeftijdsgroepen verandert snel. De komende jaren neemt het aantal 55-plussers snel toe, terwijl jongere leeftijdsgroepen krimpen. Door deze bevolkingsontwikkeling verschuift ook de kwalitatieve woningvraag. Dit leidt tot opgaven in de bestaande woningvoorraad en in de nieuwbouw. Op deze veranderende woningvraag willen de Achterhoekse corporaties tijdig inspelen. Volgens de Achterhoekse woningcorporaties vraagt deze opgave om regionale afstemming. Immers, als één gemeente het tij wil keren door zich vooral te richten op groei of bijvoorbeeld gezinnen, heeft dit mogelijk consequenties voor de andere gemeenten. Deze ontwikkelingen geven aanleiding om vanuit het ACO onderzoek te laten verrichten naar de effecten van krimp in de Achterhoek op de langere termijn.

1.1.

De ontwikkelingen in de regio Achterhoek in het recente verleden

Krimp vanaf 2005, door vergrijzing en ontgroening De bevolking in de regio Achterhoek loopt terug sinds 2003. Er valt van krimp te spreken vanaf 2005. Deze krimp wordt veroorzaakt door: • een negatief migratiesaldo, het buitenlands migratiesaldo is negatief door minder immigratie (landelijk beleid) en meer emigratie (vestiging net over de grens in Duitsland); • afnemend geboorteoverschot. Niet zozeer gaat het sterftecijfer omhoog, maar het geboortecijfer gaat omlaag. In de leeftijdsopbouw valt op dat de bevolkingsgroep tot 35 jaar relatief kleiner is dan in Gelderland en Nederland, en de bevolkingsgroep 55-75 jaar relatief groter. De groep jongeren tussen 15 en 24 jaar is de laatste 10 jaar flink gekrompen, terwijl de groep 65+ relatief snel is gegroeid. Woningvoorraad neemt weer toe De groei van de woningvoorraad in de Achterhoek nam tussen 1997 en 2005 geleidelijk af. Sinds 2005 worden weer meer woningen toegevoegd.

-1-

Economische groei Economisch gezien maakt de Achterhoek een inhaalslag. De groei van het aantal banen en vacatures ligt boven het landelijk en provinciaal gemiddelde en ook groeit de werkgelegenheid in de dienstensector.

1.2.

Demografische ontwikkelingen

Demografische krimp zet door, maar aantal huishoudens groeit nog wel In de Achterhoek zal de bevolking naar verwachting de komende decennia krimpen. Deze krimp is echter beperkt te noemen. Figuur 1.1: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

350

x 1000 inwoners

300

25 31

250

46

200

50

150

53

100 50

28

31

39

43

48

40 46

51

54

49

49

35

40

34

38

33

30

33

34

96

93

89

84

2007

2015

2020

2030

0

< 25 jaar

25-34 jaar

35-44 jaar

45-54 jaar

55-64 jaar

65-74 jaar

75+

Bron: Bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

De vergrijzing en ontgroening zetten door, de leeftijdsgroep onder 35 jaar en tussen 35 en 55 jaar nemen naar verwachting in omvang af, de groep boven 55 neemt toe. Figuur 1.2: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Prognose ontwikkeling huishoudens

160 x 1000 huishoudens

140 120 100

15

19

21

28

37

43

47

48

53

50

48

45

80 60 40 20 0

17 10

2

2007

16 9

3

2015

14 10

2

2020

12 10 2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


-2-

2

Ondanks de krimp van de bevolking neemt het aantal huishoudens nog toe. Dit komt doordat het aantal één- en tweepersoonshuishoudens groeit: met name de oudere huishoudens. Het aantal gezinnen met kinderen zal geleidelijk afnemen. Inkomensverdeling: doelgroep blijft stabiel Voor de toekomstige woningvraag is ook de inkomenspositie van huishoudens van belang. We onderscheiden hiervoor als doelgroep de primaire doelgroep voor corporaties (BBSHaandachtsgroep) en de lagere middeninkomens (tot modaal). Door de verwachte economische groei neemt het aantal huishoudens in de aandachtsgroep af. Toch blijft, door de groei van de lage middeninkomens, de totale doelgroep voor corporaties min of meer stabiel. Het aantal huishoudens met een inkomen boven modaal neemt toe.

1.3.

Woningmarktanalyse regio Achterhoek

Samenstelling woningvoorraad De huursector telt veel eengezinswoningen. De huurprijs van deze woningen ligt voornamelijk tussen €343 en €491. In de koopsector zijn veel vrijstaande woningen / bungalows. Er zijn maar weinig woningen onder €150.000. Woningvoorraad inrichten op senioren Nu al wordt ruim de helft van de huurwoningen bewoont door een 55-plusser. Deze groep blijft groeien. Daarbij gaat het in de huursector voor de toekomst niet alleen om ouderen met een laag inkomen. Ook senioren met een hoog inkomen lijken kansrijk in de huursector. In de koopsector wonen momenteel vooral gezinnen met kinderen. Naar de toekomst wint ook hier de positie van senioren aan belang. Figuur 1.3: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -1.000

-500

0 < Adg

500

1.000

Adg-modaal

1.500

Modaal - 1,5 modaal

2.000 > 1,5 modaal

Bron: Wegener, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, CBS, bewerking Companen.

-3-

2.500

3.000

Figuur 1.4: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -2.000

-1.000

0 < Adg

1.000

2.000

Adg-modaal

3.000

Modaal - 1,5 modaal

4.000

5.000

6.000

> 1,5 modaal


Kwalitatief programma voor de regio aanpassen • In de huursector is voornamelijk behoefte aan toevoeging van seniorenwoningen. De plannen die de corporaties hiervoor momenteel hebben, zijn onvoldoende, gelet op de vraag (plannen: toevoeging 1.400 nultredenwoningen - grondgebonden of appartement behoefte: toevoeging 4.650 nultredenwoningen). • Het aanbod eengezinshuurwoningen is ruim voldoende. De corporaties beseften dit reeds gelet op hun plannen voor dit deel van de voorraad. Echter, de voorziene afname van de behoefte gaat minder snel dan de geplande transformatie door corporaties (plannen: onttrekking 1.900 eengezinshuurwoningen, behoefte: onttrekking 1.000 eengezinshuurwoningen). • In de koopsector is behoefte aan alle typen woningen; vooral vrijstaande woningen. Woningbouwprogramma houdt gelijke tred met woningbehoefte • Door toename van het aantal huishoudens is een woningbehoefte geraamd van ongeveer 8.000 woningen tot 2015. • De berekende woningbehoefte ligt gelijk met het door gemeenten en provincie afgesproken KWP-II. Let wel, de feitelijke plancapaciteit is aanzienlijk hoger. Maar de provincie houdt rekening met planuitval. • Met name voor de koopsector is de plancapaciteit aanzienlijk groter dan de behoefte. In de huursector is extra inzet gewenst.

1.4.

‘Bouwstenen’ voor beleid om verder uit te werken

Vanuit de analyse is een aantal aanknopingspunten als opgave om verder over te discussiëren en verder uit te werken. 1. Kwalitatieve en kwantitatieve opgave. De kwalitatieve samenstelling van de voorraad op lange termijn staat voorop. Maar kwantiteit is ook belangrijk, er moet wel gebouwd blijven worden, maar steeds als “afgeleide” van de kwaliteit en ten dienste van aanpassingen in de bestaande voorraad. Overigens is de verwachting dat ondanks de krimp de welvaart zal blijven stijgen. De bevolking verandert van samenstelling, door met name vergrijzing en ontgroening. De hiermee samenhangende verandering in woonwensen moet door transformatie bediend worden.

-4-

2. Bouwstenen benutten voor creëren marktruimte voor herstructurering. Dat sluit aan op het vorige punt: daar heb je een passend nieuwbouwprogramma voor nodig, op de juiste plekken. 3. Kwalitatief aanbod goed aan laten sluiten bij de vraag (voor migratiesaldo 0) anders gaan mensen weg. Spreekt voor zich, maar analyses en keuzes op lokaal niveau zullen meer dan ooit afgewogen moeten worden op regionaal schaalniveau (vissen in dezelfde vijver). 4. Bovengemeentelijke afstemming meer cruciaal dan ooit. Niet allen voor zich opereren, maar op regionaal niveau de kwaliteitsslag waarborgen. 5. ‘Regio-branding’: kansen van de regio formuleren en benutten (breed, niet alleen wonen). Benutten van economische kansen zou de regio wellicht, door een economische impuls, ook een demografische impuls kunnen geven. Zo gaat de prognose van RPB/CBS uit van een trek naar de Randstad en een negatief migratiesaldo vanuit de ‘perifere’ regio’s, zo ook in de Achterhoek. Een economische impuls zou dit wellicht kunnen temperen. 6. Doelgroepen: alle regio’s richten zich op jonge gezinnen en starters. Daarmee onderscheid je je dus niet. Een van de vragen die de regio zichzelf zou kunnen stellen is of het erg is om als regio op senioren gericht te zijn.

-5-

-6-

2. Inleiding De Achterhoekse woningcorporaties, verenigd in het Achterhoeks Corporatie Overleg (ACO), zien de komende decennia een grote opgave in de woningmarkt op zich af komen. Een opgave die verband houdt met recente prognoses over de bevolkingsontwikkeling in Nederland algemeen, en de Achterhoek specifiek.

Het ACO, het Achterhoeks Corporatie Overleg, is een samenwerkingsverband tussen 8 corporaties: Pares, ProWonen, Sité, Spectrum Wonen, Wisch Wonen, De Woonplaats, WSD en Woningstichting Bergh. Het werkgebied van het ACO bestaat uit 9 gemeenten: Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Montferland, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.

Het ACO heeft aan Companen gevraagd een globaal marktonderzoek (quick scan) te verrichten over de geschetste problematiek. De opgave die het ACO in de komende tijd op zich af ziet komen, is zowel kwantitatief als kwalitatief van aard. Kwantitatieve opgave: krimp In 2006 bleek uit diverse publicaties dat de regio te maken krijgt met krimp van de bevolking (in het verlengde van de landelijke discussie over krimp van de bevolking). In de Achterhoek zou deze al begonnen zijn in 2005. In maart 2007 heeft ook de provincie Gelderland haar bevolkingsprognose naar beneden toe bijgesteld. Het aantal huishoudens zal echter door de gezinsverdunning nog wel groeien, maar minder hard dan uit eerdere prognoses van de provincie bleek. Kwalitatieve opgave: verschuiving woningvraag De samenstelling van de bevolking naar leeftijdsgroepen verandert snel. De komende jaren neemt het aantal 55-plussers snel toe, terwijl jongere leeftijdsgroepen krimpen. Door deze bevolkingsontwikkeling verschuift ook de kwalitatieve woningvraag. Dit leidt tot opgaven in de bestaande woningvoorraad en in de nieuwbouw. Op deze veranderende woningvraag willen de Achterhoekse corporaties tijdig inspelen. ACO: samen optrekken Volgens de Achterhoekse woningcorporaties vraagt deze opgave om regionale afstemming. Immers, als één gemeente het tij wil keren door zich vooral te richten op groei of bijvoorbeeld gezinnen, heeft dit mogelijk consequenties voor de andere gemeenten. De corporaties willen samen optrekken wat betreft: • analyseren van de demografische ontwikkelingen tot 2020; • analyseren van de huidige woningmarkt en de kwantitatieve en kwalitatieve behoefteontwikkelingen tot 2020. Kanttekening: ontwikkelingen op verschillende fronten Er spelen diverse ontwikkelingen in de provincie, regio Achterhoek en Achterhoekse gemeenten die bij het onderzoek betrokken worden: • De provincie heeft haar bevolkingsprognose geactualiseerd (mede de aanleiding voor dit onderzoek). • Ook de Regio Achterhoek heeft het voornemen om onderzoek te doen naar de demografische ontwikkelingen en de consequenties daarvan.

-7-

•

Diverse gemeenten zijn, al dan niet in overleg met de daar werkzame corporaties, bezig beleid op te stellen en / of prestatieafspraken te maken. Deze ontwikkelingen geven aanleiding om vanuit het ACO onderzoek te laten verrichten naar de effecten van krimp in de Achterhoek op de langere termijn.

2.1.

Aanpak

In de quickscan is een aantal zaken onderzocht: • Historische ontwikkelingen: − Bevolkingsomvang, uitgesplitst naar leeftijdsgroep, aantal huishoudens, huishoudentypes, huishoudgrootte, inkomensklasse. − Leeftijdsopbouw van de regio. − Verhuisbewegingen (instroom en uitstroom in de Achterhoek en migratie tussen gemeenten, regio’s en eventueel Duitsland). •

Demografische ontwikkelingen: − Prognoses tot 2015 en 2020, met een doorkijk naar 2030. Waarbij we aansluiten bij de recente prognoses van Provincie Gelderland (met kanttekeningen waar deze afwijkt van RPB of Primos). − Aantal huishoudens dat tot de aandachtsgroep behoort in 2020. − Ontwikkeling van verschillende doelgroepen.

•

Woningmarktanalyse: − De huidige en verwachte ontwikkeling van de woningvoorraad, in zowel de huur- als koopsector. − Potentiële tekorten en overschotten tussen vraag en aanbod naar woningen in de toekomst.

2.2. • • • •

Leeswijzer

Hoofdstuk drie geeft een overzicht van de bevolkingsontwikkelingen in het recente verleden in de Achterhoek. Hoofdstuk vier geeft een overzicht van de demografische ontwikkelingen die nu en naar verwachting in de toekomst spelen. Hoofdstuk vijf beschrijft de woningmarktanalyse van de Achterhoek. Ten slotte is in de bijlagen een uitgebreid overzicht te vinden van bovenstaande kenmerken per gemeente in het ACO gebied.

-8-

3. De ontwikkeling van de regio Achterhoek in het recente verleden Dit hoofdstuk gaat over de demografische en economische ontwikkeling, en de ontwikkeling van de woningvoorraad van de Achterhoek in de laatste tien jaar.

3.1.

Bevolkingsontwikkeling

Het werkgebied van het ACO telt 333.865 inwoners. In 1997 waren dit er 325.478. De regio is de afgelopen tien jaar met 2,5% toegenomen. De Achterhoek groeit hiermee relatief minder hard dan Gelderland of Nederland (beide groei met 5%). Tabel 3.1: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Ontwikkeling bevolking Achterhoek

Gelderland

Jaar

N

N

Nederland N

1997

325.478

1.886.109

15.567.107

2002

333.207

1.949.233

16.105.285

2007

333.865

1.979.059

16.357.992

Jaar

t.o.v. 1995

t.o.v. 1995

t.o.v. 1995

1997

100

100

100

2002

102

103

104

2007

103

105

105

Bron: CBS.

De groei van de bevolking wordt enerzijds bepaald door het geboorteoverschot (aantal geboorten minus het aantal sterftegevallen) en anderzijds door het vestigingsoverschot (aantal vestigers in de gemeente / regio, minus het aantal vertrekkers uit de gemeente / regio). Vaak zien we een samenhang tussen deze bevolkingsontwikkeling en de gerealiseerde woningbouw. Figuur 3.1: Achterhoek. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad 2500 2000 1500 1000 500 0 -500 -1000 -1500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

2002

Geboortenoverschot

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron: CBS.

•

De bevolkingsgroei en het vestigingsoverschot blijken dezelfde ontwikkelingslijn te volgen. Beide aspecten nemen sterk af vanaf 2001. Vanaf 2003 is het aantal vertrokken personen

-9-

groter dan het aantal vestigende personen in de regio: een vertrekoverschot. In 2003 en 2004 compenseert het geboortecijfer dit vertreksaldo, waardoor de bevolking uiteindelijk nog groeit. Vanaf 2005 is het vertrekoverschot dermate groot dat sprake is van een dalend inwonertal van de regio. Deze afnemende bevolkingsgroei, en van 2005 zelfs krimp, heeft niet alleen te maken met het vertrek van mensen. Ook het geboorteoverschot daalt geleidelijk. Het vertrekoverschot sinds 2003 komt enerzijds door een vertrekoverschot naar andere Nederlandse gemeenten. Ook de buitenlandse migratie speelt hierbij een rol. De instroom van asielzoekers is geleidelijk gedaald. Anderzijds zijn steeds duidelijker signalen te horen dat ook meer mensen vanuit de Achterhoek (en andere grensregio’s) naar buurgemeenten in Duitsland verhuizen.

• •

3.2.

Leeftijdsopbouw

Naast de omvang van de ontwikkeling in het verleden, kijken we ook naar de aard van deze ontwikkeling. Dat doen we door een analyse van de leeftijdsopbouw (en de ontwikkeling daarin). Tabel 3.2: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Leeftijdsopbouw 2007 Jaar

Achterhoek

Overig Gelderland

0 - 14

18%

19%

Nederland 18%

15 - 24

10%

12%

12%

25 - 34

10%

12%

13%

35 - 54

31%

30%

30%

55 - 64

14%

12%

12%

65 - 74

9%

8%

8%

75+

7%

7%

7%

100%

100%

100%

333.865

1.645.194

16.357.992

totaal, % totaal, abs. Bron: CBS.

•

De leeftijdsopbouw van de Achterhoek komt sterk overeen met die van Gelderland en Nederland. De groep tot 35 jaar is in de Achterhoek iets kleiner ten opzichte van Nederland en Gelderland, de oudere groep tussen 55 en 75 jaar is verhoudingsgewijs wat groter.

Figuur 3.2: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Ontwikkeling bevolkingsgroepen 1997 - 2007

Nederland

Gelderland

Achterhoek

-40,0%

-30,0%

-20,0% 0 - 14

-10,0% 15 - 24

0,0% 25 - 34

10,0% 35 - 54

Bron: CBS.

- 10 -

20,0%

55 - 64

30,0%

65 - 74

75+

40,0%

50,0%

We hebben de ontwikkeling van de bevolking in de periode 1997-2007 geschetst voor de Achterhoek, Gelderland (geheel, dus inclusief Achterhoek) en Nederland. • De leeftijdsgroep 15 tot 25 jaar is met bijna 10% afgenomen in de Achterhoek. Provinciaal en landelijk bleef die groep redelijk gelijk van omvang. • Ook de groep van 25 tot 35 jaar is sterker afgenomen dan provinciaal en landelijk. • Meer dan geheel Gelderland en Nederland kende regio Achterhoek een toename van 65plussers.

3.3.

Migratie

Binnenlandse migratie Deze bevolkingsontwikkeling is deels een gevolg van een verhuizing vanuit en naar de Achterhoek. We brengen alleen de migratie over het jaar 2005 in beeld. Door de gemeentelijke herindeling is voor de periode vóór 2005 geen goed beeld te creëren. Immers, wat nu een interne verhuizing is, was destijds een verhuizing tussen gemeenten. Dat maakt uitkomsten onderling moeilijk vergelijkbaar. Daarom beperken we ons nu tot de meest actuele gegevens. Tabel 3.3: Achterhoek. Binnenlandse migratiesaldi 2005 0 - 15 jaar 15 - 25 jaar 25 - 40 jaar 40 - 65 jaar 65 jaar of ouder totaal

0 - 15 jaar 15 - 25 jaar 25 - 40 jaar 40 - 65 jaar 65 jaar of ouder totaal Bron: CBS.

•

•

•

Aalten 53 -91

Berkelland 64 -122

Bronckhorst 105 -170

Doetinchem 57 -148

Oost Gelre -30 -164

28 64 -15 39

38 81 -27 34

41 127 14 117

111 2 -9 13

-99 -39 40 -292

Lochem

Montferland

Oude IJsselstreek

Winterswijk

totaal

116 -162 56 140 -2 148

30 -160 38 -11 -15 -118

34 -138 12 27 50 -15

48 -109 48 28 17 32

477 -1264 273 419 53 -42

De gemeenten Oost Gelre en Montferland hadden in 2005 het grootste negatieve migratiesaldo, de gemeenten Lochem en Bronckhorst kenden een duidelijk positief migratiesaldo. In alle gemeenten is sprake van een vertrekoverschot bij de leeftijdsgroep van 15 tot 25 jaar. Dit is gebruikelijk voor landelijke gemeenten. Zij verhuizen vaak vanwege werk, studie of relaties naar ‘grotere’ steden. Bij de overige leeftijdsgroepen is doorgaans sprake van een vestigingsoverschot. Met name bij de leeftijdsgroep van 40 tot 65 jaar is in enkele gemeenten sprake van een behoorlijk vestigingssaldo.

Buitenlandse migratie Naast de binnenlandse migratie is er ook in- en uitstroom tussen de Achterhoek en het Buitenland. Uit de vergelijking van vestiging en vertrek in de periode 1997-2007 blijkt dat met name in de eerste jaren sprake was van een vestigingsoverschot. Van 2005 is er een (fors) vertrekoverschot.

- 11 -

Tabel 3.4: Achterhoek. Buitenlandse migratiesaldi 1997-2006 Aalten Berkelland

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

202

66

87

93

90

79

33

-42

-72

-39

15

86

85

145

192

102

13

-29

-24

-16

Bronckhorst

52

68

43

70

105

4

31

-16

-35

18

Doetinchem

61

84

136

61

246

112

82

85

-84

-32

Lochem

53

61

75

141

93

-10

17

10

-27

8

Montferland

15

18

-12

16

-41

-60

-21

-28

-19

-75

Oost Gelre

16

34

89

45

42

119

61

43

-19

10

Oude IJsselstreek

86

41

72

57

56

16

-48

-31

-56

-29

Winterswijk Totaal

49

37

69

95

26

-1

17

18

-22

11

549

495

644

723

809

361

185

10

-358

-144

Bron: CBS.

•

Het vertrekoverschot lijkt zich als een ‘olievlek’ over de regio te verspreiden. Het eerst in Montferland, vervolgens in Oude IJsselstreek, daarna Aalten, Berkelland en Bronckhorst. De overige gemeenten volgen in 2005 en 2006.

De afgelopen jaren lijkt met name de woningmarkt in Duitsland in trek: vanwege de lagere huizenprijzen. Hierover is beperkt informatie beschikbaar. Om zicht te krijgen op de omvang van deze ‘uitstroom’ is aanvullend onderzoek noodzakelijk. Nu brengen we de uitkomsten in beeld op basis van een onderzoek dat door de regio Twente voor heel Oost Nederland is uitgevoerd. Figuur 3.3: Achterhoek. Nederlanders in Duitsland (absoluut en relatief) en ligging van de plaatsen t.o.v. de Achterhoek

Ahaus, 609 (2%)

Vreden, 413 (2%)

Suedlohn, 141 (2%)

Bocholt, 851 (1%) Isselburg, 548 (6%) Emmerich 2.587 (8%) Rees, 356 (2%) Goch, 1.469 (4%)

Bron: CBS, Regio Twente rapport Wonen in Duitsland (2005), bewerking Companen.

- 12 -

Borken, 172 (0,4%)

• •

•

Er wonen, absoluut en relatief gezien, vooral veel Nederlanders in de gemeente Emmerich, Goch en Isselburg, dicht tegen de grens bij Aalten en Oude IJsselstreek. Er wonen meer Nederlanders dicht bij de grens dan verder Duitsland in. Hieruit kan geconcludeerd worden dat mensen wel in Duitsland willen wonen voor de voordelen die wonen over de grens met zich meebrengt (lagere huizenprijzen, meer ruimte), maar ook de voordelen van Nederland willen blijven houden (voorzieningen, scholen, familie in de buurt). De opvallend sterke negatieve migratiesaldi bij de gemeenten Montferland, Aalten, Doetinchem en Oude IJsselstreek lijken verband te houden met hun ligging aan de Duitse grens.

3.4.

Economische achtergrond

De bevolkingsontwikkeling hangt vooral samen met demografische componenten als vestiging, vertrek, geboorte en sterfte. Werkgelegenheid en economie blijken daarbij belangrijke vestigingsvoorwaarden. Daarom kijken we breder naar deze ontwikkeling. Tabel 3.5: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Banen per sector Commerciële

Niet-commerciële

Landbouw

Nijverheid

diensten

diensten

Achterhoek

1%

28 %

40 %

31 %

Gelderland

1%

20 %

44 %

35 %

Nederland

1%

18 %

47 %

34 %

Bron: CBS.

•

De Achterhoek kent een groot aandeel banen in de Nijverheidssector. In andere sectoren zijn verhoudingsgewijs minder banen dan in Gelderland en Nederland. De nijverheidssector blijkt nationaal beperkt bij te dragen aan de economische groei. • De economische groei komt met name vanuit de commerciële dienstensector. De werkgelegenheid in deze sector is de afgelopen drie jaar in de Achterhoek relatief fors geweest (+4%, tegenover 0% landelijk). • Ook de niet-commerciële dienstensector blijkt landelijk aan belang te winnen. Hierin groeit de Achterhoek ook harder dan landelijk (21%, versus 13% landelijk). Met deze ontwikkeling is de samenstelling van de werkgelegenheid meer op het landelijke niveau komen te liggen. Ook maakt de regio een inhaalslag in economisch vitale sectoren. Tabel 3.6: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Economische parameters. Achterhoek

Gelderland

Nederland

Aantal vacatures per 1000 inw. (2006)

10,93

11,03

12,27

Werkloosheid (2006)

3,3 %

5%

5,5 %

Hoog opgeleiden (2006)

26 %

30 %

31 %

+ 6,5 %

+ 0,5 %

+ 1,3 %

Groei aantal banen 2000-2006 Bron: CBS.

•

•

Het aantal vacatures per 1.000 inwoners in de Achterhoek ligt iets onder het provinciaal en landelijk niveau. Ook hierin wordt een inhaalslag gemaakt; de groei van het aantal vacatures tussen 2000 en 2006 was groter dan in Nederland of Gelderland. De werkloosheid in de Achterhoek ligt laag.

- 13 -

• •

Het aandeel hoog-opgeleiden in de Achterhoek ligt lager dan landelijk en provinciaal. Voor nieuwe bedrijvigheid in de regio is dit een potentiële belemmering. Het aantal banen in de Achterhoek is, in vergelijking met de provincie en met Nederland, flink gegroeid.

Ontwikkeling in het recente verleden Demografische krimp vanaf 2005, vergrijzing en ontgroening • De bevolkingsgroei in de Achterhoek loopt terug vanaf 2003. Krimp is er vanaf 2005. Deze krimp komt door: − per saldo vertrek van inwoners: onder andere door vertrek naar Duitsland en minder vestiging van asielzoekers; − afnemend geboorteoverschot. • De bevolkingsgroep tot 35 jaar is relatief kleiner, de groep 55-75 is relatief groter dan in Gelderland en Nederland. • Er is een forse afname geweest bij de leeftijdsgroep 15 - 24 jaar. De 65+ groep groeit relatief snel. Impuls voor de woningvoorraad • De groei van de woningvoorraad in de Achterhoek is sinds 1997 geleidelijk afgenomen. Vanaf 2005 neemt de groei toe. Economische groei • Economisch gezien maakt de Achterhoek een inhaalslag, de groei van het aantal vacatures en banen is groter dan in Gelderland en Nederland.

- 14 -

4. Demografische ontwikkelingen In dit hoofdstuk brengen we de te verwachten bevolkings- en huishoudensontwikkeling voor de toekomst in beeld. Zo wordt een beeld geschetst van de potentiële kwantitatieve en kwalitatieve ontwikkelingen en opgaven op de woningmarkt. Gorssel en Didam Sinds de gemeentelijke herindeling in 2005 hoort Gorssel bij de gemeente Lochem en Didam bij de gemeente Montferland. Beide plaatsen behoren niet tot het ACO werkgebied. Daarom zijn ze in de analyse zo veel mogelijk weggelaten. Waar gebruik gemaakt moest worden van gemeentelijke data van ná 2005 was dit helaas niet mogelijk. Ook zijn de twee plaatsen soms meegenomen omdat anders een vergelijking niet mogelijk is. Bij elk figuur en grafiek staat vermeld of de twee plaatsen wel of niet zijn meegenomen in de analyse.

4.1.

Bevolkingsprognose (inclusief Didam en Gorssel)

Voor de doorrekening van de toekomstige bevolkingsontwikkeling zijn diverse prognoses beschikbaar. Wij hebben in overleg met het ACO gekozen om de bevolkingsprognose van de provincie Gelderland, uit 2007 als vertrekpunt voor onze analyses te gebruiken. Deze keuze is gemaakt omdat de woningbouw (KWP-II per gemeente) een van de belangrijkste uitgangspunten is in deze prognose. Ook is deze prognose het meest recent. Deze prognose kent een vrij specifieke lokale vertaling, doordat variabelen regiospecifiek zijn toegepast (dus geen landelijke normgetallen). Dit geeft deze prognose zeggingskracht op lokaal niveau. Demografische componenten van de prognoses Verschillen in uitkomsten tussen de prognoses, komen voort uit de gekozen uitgangspunten. We lichten de belangrijkste verschillen toe: • De provinciale prognose (IPB-model) die we in dit onderzoek gebruiken, is een zogenaamde ‘beleidsprognose’. Dit betekent dat beleidsuitgangspunten rond geplande bouwproductie het vertrekpunt zijn voor dit onderzoek. Hierbij is het Kwalitatief Woningbouw Programma II (KWP-II) de basis. Voorts worden met regiospecifieke geboorte, sterfte en migratiecijfers gewerkt vanuit het recente verleden. De meest recente prognose stamt uit 2007. • De Primos-prognose is een zogenaamde ‘trendprognose’. Gebeurtenissen uit het recente verleden worden doorgetrokken naar de toekomst. Waar een trendbreuk optreedt (meer of minder nieuwbouw), zal de uitkomst van de Primos-prognose weinig waarde hebben. Immers de trend uit het verleden wordt dan onterecht doorgetrokken. De Primos-prognose heeft vooral waarde vanwege haar landelijke dekking. Het maakt vergelijking in verwachte ontwikkelingen tussen regio’s mogelijk, vanwege een gelijke benadering. De meest recente prognose komt uit 2006. • Het Ruimtelijk Plan Bureau heeft in 2004 een eigen bevolkings- en huishoudensprognose gemaakt om zicht te krijgen op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Zij maakt daarbij gebruik van het CBS-prognosemodel ‘PEARL’, waarin regionale prognoses berekend worden. Het RPB heeft bij deze prognose uitspraken gedaan over de verwachte migratie van en naar regio’s. Hierbij is voor de grensregio’s uitgegaan van emigratie. Ook zijn beredeneerd verwachtingen uitgesproken over binnenlandse migratie. Voor Gelderland betekent dit een verlies van inwoners door vertrek van mensen in de periode tot 2025. De meest recente RPB-prognose stamt uit 2004. Een belangrijk element in de drie scenario’s is dus de migratie. De RPB/CBS-prognose gaat voor de Achterhoek uit van een negatief migratiesaldo, de provinciale prognose van een positief migratiesaldo en de Primos-prognose van een nog sterker positief migratiesaldo.

- 15 -

Naar ontwikkeling houdt de provinciale prognose het midden van de Primos- en RPB-prognose. De verschillen tussen de prognoses kunnen we duiden als een bandbreedte. Daarom vergelijken we in onze analyses op verschillende plaatsen de drie prognoses met elkaar. Figuur 4.1: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Bevolkingsprognoses vergeleken

350000 340000 330000 320000 310000 300000 290000 280000 270000 260000 250000 1995

2000

Feitelijke ontwikkeling

2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030

Provinciale prognose

Bron: CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

•

De Primos prognose gaat uit van een lichte groei van de bevolking, de Provinciale prognose van krimp. De RPB/CBS-prognose is het meest pessimistisch en gaat uit van een wat zwaardere krimp dan de provinciale prognose.

Figuur 4.2: Achterhoek (inc. Didam en Gorssel), Gelderland, Nederland. Prognoses geïndexeerd (2005=100) 108,00

106,00

104,00

102,00

100,00

98,00

96,00

94,00 1995

2000

Achterhoek Feitelijke ontwikkeling Achterhoek Provinciale prognose Gelderland RPB/CBS Nederland RPB/CBS

2005

2010

2015

Achterhoek Primos 2005 Gelderland Feitelijke ontwikkeling Gelderland Provinciale prognose

2020

2025

Achterhoek RPB/CBS Gelderland Primos 2005 Nederland Primos 2005

Bron: CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primos-prognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

- 16 -

•

• •

De afgelopen tien jaar liep de feitelijke ontwikkeling van Nederland en van Gelderland nagenoeg gelijk op. De groei van de Achterhoek ging wat minder snel. Zie ook paragraaf 3.1 voor bevolkingsontwikkelingen tot 2007. Er is in de Achterhoek een krimp van de bevolking te verwachten. Deze krimp is groter dan de krimp van de bevolking in Gelderland of Nederland. De prognose van RPB/CBS voorziet de meeste krimp die van Primos het minst. De prognose van de provincie Gelderland zit er tussenin.

In de volgende figuur is de prognose van RPB/CBS in beeld gebracht. Dit is de pessimistische prognose wat betreft bevolkingsgroei, maar het laat toch een duidelijke geografische spreiding van de groei / krimp zien. Figuur 4.3: Nederland. Prognose bevolkingsontwikkeling per gemeente 2005-2025

Deze kaart is gebaseerd op de prognose van RPB/CBS, die uitgaat van een specifieke spreiding van migratie over Nederland. Gevolgen RPB/CBS De RPB/CBS-prognose laat een iets snellere krimp van de bevolking zien, maar de trends zijn gelijk; de groep tot 20 jaar blijft redelijk stabiel, de groep 20-65 krimpt, de groep tot 65 jaar groeit.

Bron: RPB/CBS, rapport Krimp en Ruimte, 2006.

•

Een groot deel van Nederland krijgt in de periode tot 2025 te maken met krimp van de bevolking. Vooral in Zeeuws Vlaanderen, Oost-Groningen en Zuid-Limburg is de krimp fors.

- 17 -

Figuur 4.4: Achterhoek. Prognose bevolkingsontwikkeling per gemeente 2005-2025

Bron: RPB/CBS, rapport Krimp en Ruimte, 2006, bewerking Companen.

•

•

In de Achterhoek zijn het de gemeenten Lochem, Oude IJsselstreek en Berkelland die de sterkste krimp lijken te gaan doormaken. De bevolking in Winterswijk blijft volgens deze prognose groeien in hetzelfde tempo als Nederland gemiddeld. De regio als geheel blijkt hierin geen ‘groot aaneengesloten krimpgebied’. Groei- en krimpgemeenten wisselen elkaar af.

4.2.

Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw (inclusief Didam en Gorssel)

De bevolkingsontwikkeling zetten we om naar verschillende leeftijdsgroepen. Figuur 4.5: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

350

x 1000 inwoners

300 250 200 150 100 50

25 31

28

31

39

43

48

51

54

49

40

34

38

33

30

33

34

96

93

89

84

2007

2015

2020

2030

46 50 53

40 46 49 35

0

< 25 jaar

25-34 jaar

35-44 jaar

45-54 jaar

55-64 jaar

65-74 jaar

75+


• •

In de bevolkingsopbouw in de Achterhoek groeit de groep ouderen vanaf 55 jaar: van 102.000 in 2007 naar 135.000 in 2030. De leeftijdsgroep onder 25 jaar en tussen 35 en 54 jaar dalen in omvang. De groep 25 tot 35 jaar blijft redelijk stabiel.

- 18 -

4.3.

Prognose ontwikkeling huishoudens (inclusief Didam en Gorssel): groei door vergrijzing

Op basis van de bevolkingsprognose hebben we de huishoudensgroei bepaald. De huishoudensprognose wordt gebruikt om de toekomstige woningbehoefte inzichtelijk te maken, immers huishoudens bepalen uiteindelijk de woningvraag. Het aantal huishoudens groeit de komende tijd gestaag, ondanks dat de bevolkingsomvang stabiliseert. Dit is vooral een gevolg van vergrijzing, waardoor er steeds meer kleine, één- of tweepersoonshuishoudens bijkomen. Figuur 4.6: Achterhoek(inclusief) Didam en Gorssel). Prognose ontwikkeling huishoudens

150000 147500 145000 142500 140000 137500 135000 132500 130000 127500 125000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

Feitelijke ontwikkeling Primos 2005 RPB/CBS Provinciale prognose, bewerking Companen Bron: CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

•

Een vergelijking van de drie huishoudensprognoses geeft eenzelfde beeld als de vergelijking van de bevolkingsprognoses. De Primos-prognose voorspelt een sterke groei van het aantal huishoudens, de RPB/CBS-prognose voorspelt groei, maar met een duidelijke afvlakking vanaf 2015. De provinciale prognose zit er tussenin.

- 19 -

Figuur 4.7: Achterhoek, Gelderland, Nederland. Huishoudensprognoses geïndexeerd (2005=100)

114,00

112,00

110,00

108,00

106,00

104,00

102,00

100,00

98,00

96,00

94,00 2000

2005

2010

2015

Achterhoek Feitelijke ontwikkeling Achterhoek RPB/CBS Gelderland Feitelijke ontwikkeling Gelderland RPB/CBS Nederland Primos 2005

Bron:

2020

2025

Achterhoek Primos 2005 Achterhoek Provinciale prognose, bewerking Companen Gelderland Primos 2005 Nederland Feitelijke ontwikkeling Nederland RPB/CBS

CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

• • •

Het aantal huishoudens groeit de komende jaren, zowel in de Achterhoek als in Gelderland en Nederland. De groei van Gelderland en Nederland is vrijwel gelijk aan elkaar. De verwachte groei van het aantal huishoudens in de Achterhoek blijft wat achter, wat goed te verklaren is door sterkere krimp van de bevolking in de Achterhoek.

- 20 -

Figuur 4.8: Achterhoek. Prognose ontwikkeling huishoudens 2005-2025

Deze kaart is gebaseerd op de prognose van RPB/CBS, die uitgaat van een specifieke spreiding van migratie over Nederland. Gevolgen RPB/CBS De RPB/CBS-prognose laat voor de nabije toekomst geen opzienbarende verschillen zien. Zoals in de figuur al duidelijk wordt vlakt de huishoudensprognose van RPB/CBS vanaf 2015 af. In 2020 is er dan ook een duidelijk verschil in te zien tussen de verwachtingen van de provinciale prognose en de prognose van RPB/CBS, ca. 2000 huishoudens of woningen.

Bron: RPB/CBS, rapport Krimp en Ruimte, 2006.

•

Uit deze kaart, van de RPB/CBS prognose, blijkt dat de krimp in de Achterhoek tot 2025 mee lijkt te vallen, zeker in vergelijking met andere delen van het land. De groei ligt iets onder de groei van Nederland gemiddeld. Van sterke krimp tot 2025 in de Achterhoek kunnen we niet spreken, volgens RPB/CBS.

Figuur 4.9: Huishoudensgroei in de Achterhoek 2005-2025

Bron: RPB/CBS, rapport Krimp en Ruimte, 2006, bewerking Companen.

- 21 -

•

Enkel in Lochem lijkt enige krimp van huishoudens op te treden. Een logische verklaring hiervoor is dat de bevolkingsopbouw van Lochem nu al gemiddeld ouder is. Hier zullen een lager geboorteaantal en hoger sterftecijfer het logische gevolg van zijn. In de praktijk zal dit waarschijnlijk ook anders uitpakken, vanwege de aantrekkelijkheid van het woonmilieu in Lochem.

Figuur 4.10: Achterhoek(incl. Didam en Gorssel). Prognose ontwikkeling huishoudens

160 x 1000 huishoudens

140 120 100

15

19

21

28

37

43

47

48

53

50

48

45

80 60 40 20 0

17 10

2

2007

16 9

3

2015

14 10

2

2020

12 10

2

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


•

• •

De groei van het aantal huishoudens is vooral toe te rekenen aan de oudere één- en tweepersoonshuishoudens. Nu worden 52.000 huishoudens gevormd door 55-plussers. In 2030 zijn dat er 76.000. Het aantal gezinnen neemt gestaag af. Het aantal jongere één- en tweepersoonshuishoudens zal afnemen, overeenkomstig met de krimp van deze leeftijdsgroepen.

4.4.

Gevolgen RPB/CBS Zoals eerder genoemd, liet de leeftijdsopbouw geen grote verschillen tussen de prognoses zien. Ook in de samenstelling van de huishoudens zijn dan ook geen grote verschillen te verwachten. Het aantal huishoudens is in RPB/CBS prognose minder, maar de leeftijdsopbouw is grofweg hetzelfde.

Economische prognose (exclusief Didam en Gorssel): stabiele aandachtsgroep

Eventuele verschuivingen in woningbehoefte in kwantitatieve of kwalitatieve zin, hebben te maken met zowel demografische als economische verschuivingen. Inkomensontwikkelingen geven een indicatie voor de kwalitatieve verschuivingen in de woningvoorraad en de huur / koopverhoudingen in de toekomst. De doelgroep waar woningcorporaties van oudsher een functie voor hebben, is de aandachtsgroep voor beleid; mensen met een laag inkomen. Hoe hoog dit inkomen is vastgesteld in het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector). Overigens zijn niet alleen deze inkomensgroepen

- 22 -

Definitie aandachtsgroep (adg) 2007 • Alleenstaand < 65 jaar tot €20.300 • Meerpersoons < 65 jaar tot €27.575 • Alleenstaand 65+ tot €18.250 • Meerpersoons 65+ tot €24.275 Inkomens: belastbaar jaarinkomen

aangewezen op een huurwoning. Door de gestegen huizenprijzen de afgelopen jaren, komen ook meer lagere middeninkomens in aanmerking voor een betaalbare huurwoning. Prognose economische ontwikkeling Op grond van economische toekomstprognoses verwachten we de komende jaren economische groei. De verwachting is dat deze groei gemiddeld rond 2% per jaar ligt. Omdat het om een kwetsbare groep gaat, en het niet wenselijk is dat door een te rooskleurig economisch perspectief in de toekomst onvoldoende betaalbare huurwoningen zijn, gaan we in het vervolg uit voor een bescheiden economische groei. We gaan uit van een groei van gemiddeld 1,5 % per jaar. Figuur 4.11: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Economische prognose ontwikkeling huishoudens 140

x 1000 huishoudens

120 100

53

57

60

26

29

30

11

13

14

32

29

27

2007

2015

2020

80 60 40 20 0

< adg

adg-modaal

modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


• •

De groep huishoudens met een inkomen van meer dan 1,5 keer modaal neemt toe, het aantal huishoudens in de aandachtsgroep neemt door de economische groei gestaag af. De doelgroep voor woningen in de sociale huursector (de gehele groep onder modaal) blijft nagenoeg gelijk, 43.000 huishoudens in 2007 naar 41.000 huishoudens in 2020 Demografische ontwikkelingen Achterhoek Demografische krimp, maar aantal huishoudens groeit nog wel • In Achterhoek krimpt naar verwachting de komende decennia de bevolking. Deze krimpt blijft beperkt. • De leeftijdsgroepen onder 25 jaar en tussen 35 en 55 jaar nemen in omvang af. De groep ouder dan 55 jaar groeit. • Ondanks de krimp neemt het aantal huishoudens nog toe. Dit komt doordat het aantal één- en tweepersoonshuishoudens groeit; met name oudere huishoudens. Het aantal gezinnen met kinderen neemt geleidelijk af. Inkomensverdeling: doelgroep blijft stabiel • Voor de toekomstige woningvraag is ook de inkomenspositie van huishoudens bepalend. Daarbij onderscheiden we de primaire doelgroep voor de corporatie (BBSH-aandachtsgroep) en de lagere middeninkomens (tot modaal). • Door verwachte economische groei neemt het aantal huishoudens in de aandachtsgroep af. Toch blijft door groei van de lage middeninkomens de totale doelgroep voor de corporaties min of meer stabiel.

- 23 -

- 24 -

5. Woningmarktanalyse regio Achterhoek In dit hoofdstuk wordt eerst een inventarisatie van de woningen in de Achterhoek gegeven. Daarna wordt het woningaanbod voor de toekomst bekeken en vergeleken met het aanbod en de bouwplannen. De bouwplannen zetten we af tegen de behoefteontwikkeling op basis van de demografische analyses in de vorige hoofdstukken. Vergelijking tussen plannen en behoefteontwikkeling leveren aandachtspunten op voor beleid van zowel gemeenten als corporaties.

5.1.

Samenstelling huidige woningvoorraad; veel eengezinswoningen, toename aantal appartementen

De regio Achterhoek telde in 1997 103.856 woningen. Tot 2007 is dit toegenomen tot 132.776 woningen. Dit betekent een groei van 28.920 (28%) woningen in 10 jaar tijd: gemiddeld 2.892 woningen in een jaar. Figuur 5.1: Achterhoek (inclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling woningvoorraad 1997-2006 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 1997

1998

1999

2000 Eg huur

2001

2002

Mg huur

Eg koop

2003

2004

2005

2006

Mg koop

Bron: CBS.

• •

De groei van de woningvoorraad is niet gelijkmatig gespreid over de tijd. We zien een geleidelijke daling van de bouwproductie. In de huursector is de toevoeging verhoudingsgewijs beperkt geweest. Hier is nauwelijks sprake van een afname. De afname doet zich met name voor in de koopsector. De laatste jaren zijn meer appartementen gebouwd.

We hebben bij de negen corporaties van het ACO en via marktonderzoek van Wegener het aantal en de typen huur- en koopwoningen geïnventariseerd.

- 25 -

Corporatiesector Tabel: 5.1: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Samenstelling corporatiebezit, 2007 woningtype Eengezinswoningen

abs.

%

17.930

62%

Eengezinswoningen 0-treden

2.623

9%

Meergezinswoning zonder lift

3.395

12%

Meergezinswoning met lift totaal

4.862

17%

28.810

100%

prijsklasse

abs.

%

7.117

25%

betaalbaar 1 (343 tot 491)

20.164

70%


776

3%

middelduur (526 tot 621)

593

2%

goedkoop (tot 343)

duur (vanaf 621) totaal Bron: Opgave corporaties , bewerking Companen.

• •

160

1%

28.810

100%

Het overgrote deel van de sociale huurwoningen in de Achterhoek zijn eengezinswoningen. De woningen in de Achterhoek vallen vrijwel geheel in de prijsklassen goedkoop en betaalbaar 1.

Tabel 5.2: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Historische ontwikkeling samenstelling woningvoorraad ontwikkelingen 2000-2006 saldo bezit 2007

nieuwbouw

sloop

verkoop

Eengezinswoningen

13

184

1.729

-1.900

17.383


47

12

0

35

2.563


22

0

69

-47

3.365

Meergezinswoning met lift

233

0

54

179

4.819

totaal aantal woningen Bron: Opgave corporaties, bewerking Companen.

325

196

1.852

-1.733

28.130

• •

Er zijn tussen 2000 en 2006 in de huursector vooral meergezinswoningen met lift gebouwd. Verkoop en sloop in de regio betreft vooral eengezinswoningen.

Tabel 5.3: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Toekomstige ontwikkelingen en woningvoorraad in 2015 nieuwbouw

sloop

verkoop

saldo

bezit 2007

bezit 2015

Eengezinswoningen

429

595

1.943

-2.109

17.930


586

91

6

489

2.623

3.112


189

196

259

-266

3.395

3.129

1.634

40

416

1.178

4.862

6.040

totaal aantal woningen 2.838 Bron: Opgave corporaties , bewerking Companen.

922

2.624

-708

28.810

28.102


• •

15.821

Ook bij de toekomstplannen van de corporaties blijkt dat vooral eengezinswoningen worden onttrokken. Daarnaast is ook verkoop van meergezinswoningen voorzien. Nieuwbouw betreft grotendeels nultredeneengezinswoningen en appartementen met lift.

- 26 -

Koopsector Tabel: 5.4: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Samenstelling koopsector, 2007 Naar woningtype Vrijstaand/bungalows

abs.

%

38.970

48%

Twee-onder-één-kap

20.640

26%

Rijhuizen/eengezins

17.740

22%

2.400

3%

830

1%

Gestapelde bouw Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000

6.590

8%

€ 150.000 tot € 200.000

17.790

22%

€ 200.000 tot € 250.000

20.490

25%

€ 250.000 tot € 375.000

20.820

26%

Vanaf € 375.000

14.890

18%

Totaal

80.580

100%

Bron: Wegener, CBS, bewerking Companen.

• •

Bijna de helft van de koopwoningen in de Achterhoek zijn vrijstaande woningen of bungalows. Er zijn maar weinig gestapelde koopwoningen of seniorenkoopwoningen. De prijzen van de koopwoningen liggen overwegend in de prijsklassen tussen de €150.000 en €375.000. Binnen deze prijsklassen is er een redelijke spreiding.

De verandering van samenstelling van de koopsector is beperkt inzichtelijk. Het KWP biedt zicht op de kwantitatieve verandering. Vergelijking tussen woningbehoefte en kwantitatieve behoefte werken we in het vervolg verder uit.

5.2.

Ontwikkeling doelgroepen op de woningmarkt; senioren aandachtspunt

De kwalitatieve ontwikkelingen op de woningmarkt zijn vast te stellen door de wijziging van de omvang van diverse doelgroepen per marktsector. Wij hebben aan de hand van Wegenergegevens de woonsituatie van diverse huishoudenstypen in beeld gebracht. Figuur 5.2: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg

1 & 2 phh 35 - 55 jaar Adg-modaal

Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+ > 1,5 modaal


- 27 -

•

•

In de huursector blijkt dat van de huurders 20.000 door een 55-plushuishouden wordt gevormd. Dat is circa de helft van alle huurders (inclusief huurders van particuliere huurwoningen). Het inkomensniveau van huurders (vooral de oudere huurders) ligt relatief laag: veel lage inkomens. Het aandeel hoge inkomens is beperkt.

Figuur 5.3: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+ > 1,5 modaal


• •

Gezinnen met kinderen wonen voornamelijk in koopwoningen. Maar ook het merendeel van de 55-plussers zit in een koopwoning (ruim 25.000). Het inkomensniveau in de koopsector ligt logischerwijs relatief hoger. Er zijn maar weinig kopers met een inkomen onder modaal.

Vervolgens schetsen we de toekomstige ontwikkeling van huishoudens per marktsector, eerst tot 2015, vervolgens tussen 2015 en 2020. Voor deze toekomstverkenning van de woningbehoefte sluiten we aan bij de demografische en economische ontwikkeling enerzijds. Anderzijds maken we gebruik van bekende gegevens over verschuivingen in woonwensen: meer kooporiëntatie bij jonge groepen, wens om een woning te huren bij oudere groepen, en meer kwaliteitsvraag. Huursector Figuur 5.4: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -1.000

-500

0 < Adg

500

1.000

Adg-modaal

1.500

Modaal - 1,5 modaal

2.000 > 1,5 modaal


- 28 -

2.500

3.000

• •

In de huursector groeit naar verwachting vooral het aantal 55-plussers. Opvallend is dat hierbij ook veel vraag lijkt te ontstaan van senioren in hogere inkomensgroepen. De jongere leeftijdsgroep met een laag inkomen lijkt verder af te nemen. Hieruit blijkt dat de seniorendoelgroep voor corporaties sterk aan belang aan het winnen is. En let wel: dit is nu reeds een belangrijke klantgroep voor corporaties.

Figuur 5.5: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -1.000

-500

0 < Adg

500 Adg-modaal

1.000

1.500

Modaal - 1,5 modaal

2.000

2.500

3.000

> 1,5 modaal


•

•

Vanaf 2015 is de ontwikkeling iets gedifferentieerder. Nog altijd groeit het aantal ouderen, zij het in mindere mate. Vanaf dat moment daalt ook in de huursector het aantal ouderen met een laag inkomen. De leeftijdsgroep tot 35 jaar groeit per saldo nog iets.

Koopsector Figuur 5.6: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

G ezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -2.000

-1.000

0 < Adg

1.000 Adg-modaal

2.000

3.000

Modaal - 1,5 modaal

4.000

5.000

6.000

> 1,5 modaal


• •

In de koopsector groeit, net als in de huursector, de doelgroep senioren sterk. Het gaat hier nog meer dan in de huursector om kapitaalkrachtige senioren. Het aantal gezinnen in een koopwoning neemt af, vooral van gezinnen met een laag inkomen.

- 29 -

Figuur 5.7: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -2.000

-1.000

0

1.000

< Adg

2.000

Adg-modaal

3.000

Modaal - 1,5 modaal

4.000

5.000

6.000

> 1,5 modaal


• •

Na 2015 zetten de ontwikkelingen zich onverminderd voort. Wel groeit vanaf dat moment het aantal huishoudens van 35 jaar of jonger weer. In de periode tot 2015 nam vooral het aantal lage inkomens in de koopsector af. Vanaf 2015 is die afname er ook bij de hogere inkomens (met uitzondering van de 55-plussers).

Startende huishoudens We hebben op grond van de demografische prognoses het aantal startende huishoudens per gemeente weergegeven. Onder startende huishoudens worden huishoudens verstaan die zelfstandig gaan wonen en derhalve geen zelfstandige woonruimte achterlaten. Tussen 2007 en 2015 komen er in de Achterhoek 6.565 startende huishoudens bij: gemiddeld 820 per jaar. Tussen 2015 en 2020 is dit aantal 3.745 (750 per jaar), wat de totale aanwas van startende huishoudens tot 2020 op 10.310 brengt. Figuur 5.8: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Ontwikkeling aantal starters, 2007-2019 2500 2250 2000 1750 1500 1250 1000 750 500 250

ud e O

M on t fe rla nd

2007-2014

2015-2019

Bron: bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, CBS, bewerking Companen.

- 30 -

W in te rs w ijk

IJ ss el st re ek

el re os t-G O

D id am ) (e xc l.

G or s

se l)

m (e xc l.

D oe tin ch e

Lo ch em

Br on ck ho rs t

el la nd Be rk

Aa lte n

0

•

De grootste groei van het aantal startende huishoudens vindt plaats tussen 2007 en 2014. Per gemeente verschilt die verhouding iets. Zo hebben Bronckhorst, Oost-Gelre en Oude IJsselstreek met name in de tweede periode relatief weinig starters. Doetinchem kent juist een gelijkmatige spreiding van starters.

5.3.

Kwalitatieve woningbehoefte

De vraag van verschillende huishoudens (inclusief starters) en de verschuiving in hun woonsituatie hebben we vertaald naar de kwalitatieve woningbehoefte. De huidige woonsituatie is daarbij uitgangspunt. Vervolgens zijn de demografische ontwikkeling, verandering in huur- en kooporiëntatie en verschuivingen in woontypevoorkeur doorgerekend. Zodoende worden toekomstige fricties op de woningmarkt zichtbaar. In deze berekening is enkel rekening gehouden met de huishoudensontwikkeling. Woningbehoeftefactoren als frictieleegstand en inlopen woningtekort zijn hierbij nog niet meegenomen. Frictieleegstand is een vorm van noodzakelijke leegstand tussen momenten van verhuizing die gemiddeld 2 à 2,5% van de totale woningvoorraad bedraagt. Dit vraagt dus een extra aantal woningen. De tekorten zullen zich dan ook in de praktijk sterker voordoen dan hier geraamd. De raming geeft wel de richting aan. Figuur 5.9: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2007-2014

HUUR eengezinswoning gestapelde bouw seniorenwoning

KOOP rij-hoekwoning 2^1 kapwoning vrijstaande woning gestapelde bouw seniorenwoning -5000

-4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000


•

•

In de huursector is een klein potentieel overschot van eengezinswoningen (ca. 1.000 woningen). De plannen van de corporaties richten zich per saldo op onttrekking van 1.900 woningen in dit segment. Voor de huursector ontstaat naar verwachting voornamelijk een tekort aan seniorenwoningen. Hierop spelen de corporaties ook in met hun plannen. De plannen voorzien echter maar voor ca. een derde deel in de behoefte.

- 31 -

•

Voor de koopsector is een tekort in alle woningtypen, waarbij aan vrijstaande woningen het grootste tekort is: de kwaliteitsvraag die doorzet. Figuur 5.10: Achterhoek (exclusief Didam en Gorssel). Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2015-2019



-3000

-2500

-2000

-1500

-1000

-500

0

500

1000


• •

De tekorten in de verdere toekomst lijken wat gematigder dan in de recente toekomst, als we er van uitgaan dat in de periode tot 2015 alle tekorten worden weggewerkt. Het geeft naar richting hetzelfde beeld als in de recente toekomst, de nadruk ligt op koopwoningen en seniorenhuurwoningen.

5.4.

Kwantitatieve en kwalitatieve woningbehoefte

Aan de hand van de huishoudensprognose bepalen we de additionele woningbehoefte. Dit doen we door de huishoudensontwikkeling over de periode 2007 – 2014 als uitgangspunt te nemen. Hierbij moeten we vervolgens wel de frictieleegstand optellen (dat is een vorm van noodzakelijke leegstand tussen momenten van verhuizing, we gaan uit van 2,5%). Op grond van deze uitgangspunten komen we tot een additionele woningbehoefte van 8.000 woningen in de periode 2007 tot 2015. We vergelijken de kwantitatieve en (beperkt) kwalitatieve additionele woningbehoefte in de toekomst met de bouwplannen die de provincie met de gemeenten heeft afgestemd (KWP-II).

- 32 -

Tabel 5.5: Achterhoek. Overzicht woningbehoefte, bouwplannen en fricties 2007-2015 KWP – II Raming KWP-II 2007-2015, minus 2005-2015 planuitval en realisatie 2005 / 2006 (*) Woningbehoefte Frictie A B C B-C netto (netto) 16.731 8.000 8.000 0 koop (bruto) 12.944 5.700 4.550 +1.150 huur (bruto) 5.074 2.300 3.450 -1.150 ouderen (bruto) 8.683 4.200 4.800 -600 (*) We gaan er van uit dat 60% van de geplande bouwproductie gerealiseerd wordt. In 2005 en 2006 zijn in totaal reeds 2.000 woningen toegevoegd. Bron: Provincie Gelderland, Provinciale prognose, bewerking Companen.

•

• •

De woningbouwafspraken in het KWP overtreffen weliswaar de berekende woningbehoefte. Daarbij moeten we nog wel rekening houden met de verwachting dat bij de plancapaciteit er ook uitval zal zijn. Uiteindelijk is de verwachting dat van de bijna 17.000 geplande woningen 10.000 daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden, waarvan 2.000 reeds gerealiseerd zijn. Het KWP-II verhoudt zich, rekening houdend met de planuitval en de realisatie in 2005 en 2006, tot de behoefteraming die we nu uitvoerden. Met name voor de koopsector overtreffen de plannen de behoefte. Op nieuwbouw in de huursector en van ‘seniorenwoningen’ mag een zwaarder accent gelegd worden.

Woningmarktanalyse Achterhoek Samenstelling woningvoorraad • De huursector telt veel eengezinswoningen. De prijzen van de huurwoningen liggen voornamelijk tussen €343 en €491. • In de koopsector zijn veel vrijstaande huizen / bungalows. Er zijn weinig koopwoningen onder €150.000. Woningvoorraad inrichten op senioren • Nu al wordt ruim de helft van de huurwoningen bewoond door een 55-plusser. Deze groep blijft groeien aan belang. Daarbij gaat het in de huursector voor de toekomst niet alleen om ouderen met een laag inkomen. Ook senioren met een hoog inkomen lijken kansrijk in de huursector. • In de koopsector wonen momenteel vooral gezinnen met kinderen. Naar de toekomst wint ook hier de positie van senioren aan belang. Behoefte aan een kwalitatieve slag, meer seniorenwoningen • In de huursector is voornamelijk behoefte aan toevoeging van seniorenwoningen. De plannen die de corporaties hiervoor momenteel hebben, zijn onvoldoende gelet, op de vraag (plannen: toevoeging 1.400 nultredenwoningen - grondgebonden of appartement - , behoefte: toevoeging 4.650 nultredenwoningen). • Het aanbod eengezinshuurwoningen is ruim voldoende. De corporaties beseften dit reeds gelet op hun plannen voor dit deel van de voorraad. Echter, de voorziene afname van de behoefte gaat minder snel dan de geplande transformatie door corporaties (plannen: onttrekking 1.900 eengezinshuurwoningen, behoefte: onttrekking 1.000 eengezinshuurwoningen). • In de koopsector is behoefte aan alle typen woningen; vooral vrijstaande woningen. Woningbouwprogramma houdt gelijke tred met woningbehoefte • Door toename van het aantal huishoudens is een woningbehoefte geraamd van ongeveer 8.000 woningen tot 2015. • De berekende woningbehoefte ligt gelijk met het door gemeenten en provincie afgesproken KWP-II. Let wel, de plancapaciteit is aanzienlijk hoger. Maar de provincie houdt rekening met planuitval. • Met name voor de koopsector is de plancapaciteit aanzienlijk groter dan de behoefte. In de huursector is extra inzet gewenst.

- 33 -

- 34 -

Bijlagen: Woningmarktgegevens per gemeente

-1-

-2-

Bijlage 1. Aalten Figuur 1.1: Aalten. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

2002

Geboortenoverschot

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 1.1: Aalten. Ontwikkeling bevolking 1997

2002

2007

0 – 14 jaar

20%

19%

19%

15 – 24 jaar

12%

11%

11%

25 – 34 jaar

15%

13%

11%

35 – 54 jaar

28%

30%

31%

55 – 64 jaar

10%

11%

13%

65 – 74 jaar

9%

8%

9%

75 jaar en ouder

6%

7%

7%

100%

100%

100%

27.285

27.383

27.570

vertrek

saldo

Totaal

% abs.

Bron:CBS

Tabel 1.2: Aalten. Binnenlandse migratie naar leeftijd 2005 vestiging 0 - 5 jaar

66

34

32

5 – 10 jaar

46

28

18

10 - 15 jaar

29

26

3

15 - 20 jaar

51

148

-97

20 - 25 jaar

147

141

6 -22

25 - 30 jaar

71

93

30 - 40 jaar

154

104

50

40 - 50 jaar

95

58

37

50 - 65 jaar

68

41

27

65 - 85 jaar

30

33

-3

7

19

-12

764

725

39

85 jaar of ouder Totaal Bron: CBS.

-3-

Tabel 1.3: Aalten. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Aalten

Vertrek uit Aalten

17

11

6

6

16

-10

Berkelland Bronckhorst

Saldo

Doetinchem

60

56

4

Oost Gelre

116

46

70

Lochem

9

0

9

Montferland

9

14

-5

Oude IJsselstreek

102

73

29

Winterswijk

60

107

-47

Arnhem

24

25

-1

29

28

1

129

77

52 -30

Nijmegen Gelderland overig Enschede

6

36

Hengelo (O)

3

11

-8

Zwolle

4

12

-8

Overijssel overig

21

15

6

Nederland overig

178

198

-20

Buitenlandse migratie Totaal

70

131

-61

834

856

-22

Bron: CBS.

Figuur 1.2: Aalten. Migratie naar richting 2005

Bron: CBS, bewerking Companen.

Tabel 1.4: Aalten. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning

Eengezinswoningen

abs.

%

1591

61%


219

8%


427

16%

Meergezinswoning met lift Totaal aantal woningen Bron: Wsd, Woonplaats 2007

-4-

373

14%

2.610

100%

Tabel 1.5: Aalten. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

534

20%

Betaalbaar 1 (€ 343 tot € 491)

1896

73%


76

3%

Middelduur (€ 526 tot € 621)

92

4%

Goedkoop (tot € 343)

Duur (vanaf € 621) Totaal aantal woningen

12

0%

2.610

100%

Bron: WSD, Woonplaats 2007.

Tabel 1.6: Aalten. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Ontwikkelingen 2007 - 2015 Woningtype Eengezinswoningen

Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015

68

8

403

-343

1.591

1.248

0

0

0

0

219

219


0

0

71

-71

427

356


194

0

67

127

373

500

Totaal aantal woningen

262

8

541

-287

2.610

2.323


Bron: WSD, Woonplaats.

Tabel: 1.7: Aalten. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%

Vrijstaand/bungalows

3.490

47%


1.972

27%

Rijhuizen / eengezins

1.684

23%

Gestapelde bouw

124

2%

Seniorenwoning

165

2%

872

12%

€ 150.000 tot € 200.000

1.814

24%

€ 200.000 tot € 250.000

1.890

25%

€ 250.000 tot € 375.000

1.903

26%

Naar woningtype

Naar prijsklasse Tot € 150.000

Vanaf € 375.000 Totaal Bron: Wegener.

-5-

956

13%

7.434

100%

Figuur 1.3: Aalten. Ontwikkeling woningvoorraad 140 120 100 80 60 40 20 0 1997

1998

1999

2000

2001

Eg huur

Mg huur

2002

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron: CBS.

Figuur 1.4: Aalten. Prognose bevolkingsontwikkeling

35000 34000 33000 32000 31000 30000 29000 28000 27000 26000 25000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



-6-

Figuur 1.5: Aalten. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010 25-34 jaar

2015 35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 1.6: Aalten. Prognose ontwikkeling huishoudens

15000 14500 14000 13500 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

Feitelijke ontwikkeling Primos 2005 RPB/CBS Provinciale prognose, bewerking Companen Bron: CBS, CBS/RPB 2007, Primos 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

-7-

Figuur 1.7: Aalten. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad.

14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 1.8: Aalten. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


G ezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 1.9: Aalten. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


G ezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


-8-

Figuur 1.10: Aalten. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

> 1,5 modaal


Figuur 1.11: Aalten. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

> 1,5 modaal


Figuur 1.12: Aalten. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

0 < Adg

100 Adg-modaal

200

300

400

Modaal - 1,5 modaal

500 > 1,5 modaal


-9-

600

Figuur 1.13: Aalten. Ontwikkeling doelgroepen in koorsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

0 < Adg

100

200

Adg-modaal

300

400

Modaal - 1,5 modaal

500

600

> 1,5 modaal


Figuur 1.14: Aalten. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2007-2014



-500

-400

-300

-200

-100

0


- 10 -

100

200

Figuur 1.15: Aalten. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2015-2019



-200

-150

-100

-50

0


- 11 -

50

- 12 -

Bijlage 2. Berkelland Figuur 2.1: Berkelland. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron: CBS.

Tabel 2.1: Berkelland. Ontwikkeling bevolkingsopbouw 1997

2002

2007

0 - 14 jaar

18%

19%

18%

15 - 24 jaar

12%

10%

10%

25 - 34 jaar

15%

13%

10%

35 - 54 jaar

30%

31%

31%

55 - 64 jaar

11%

12%

14%

65 - 74 jaar

8%

9%

9%

75 jaar of ouder

6%

6%

7%

100%

100%

100%

45.762

46.585

45.213

Vertrek

Saldo 39

totaal, % abs. Bron: CBS.

Tabel 2.2: Berkelland. Binnenlandse migratie naar leeftijd Vestiging 0 tot 5 jaar

92

53

5 tot 10 jaar

38

39

-1

10 tot 15 jaar

81

55

26

15 tot 20 jaar

209

297

-88

20 tot 25 jaar

202

236

-34

25 tot 30 jaar

150

146

4

30 tot 40 jaar

226

192

34

40 tot 50 jaar

139

109

30

50 tot 65 jaar

141

90

51

65 tot 85 jaar

78

100

-22

85 jaar of ouder Totaal

17

22

-5

1.373

1.339

34

Bron: CBS.

- 13 -

Tabel 2.3: Berkelland. Ontwikkeling woningvoorraad Vestiging in Berkelland

Vertrek uit Berkelland

Saldo

Aalten

11

17

-6

Arnhem

16

35

-19

Bronckhorst

53

26

27

Doetinchem

32

33

-1

Oost Gelre

128

133

-5

90

68

22

Lochem Montferland Nijmegen Oude IJsselstreek

2

12

-10

23

34

-11

8

9

-1

Winterswijk

42

60

-18

Zutphen

42

34

8

116

115

1

27

28

-1

Gelderland overig Almelo Deventer

35

29

6

Enschede

88

173

-85

Haaksbergen

74

63

11

Hengelo (O)

36

48

-12

Hof van Twente

29

33

-4

Zwolle

38

19

19

Overijssel overig

72

50

22

Nederland overig

421

341

80


79

136

-57

1.452

1.475

-23

Bron: CBS.

Figuur 2.2: Berkelland. Migratie naar richting 2005


- 14 -

Tabel 2.4: Berkelland. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning abs.

%

2633

61,7%


619

14,5%


222

5,2%


796

18,6%

4270

100,0%

Eengezinswoningen

totaal aantal woningen Bron: Pro Wonen 2007.

Tabel 2.5: Berkelland. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

Goedkoop (tot € 343)

1372

32,1%


2777

65,0%


53

1,2%

Middelduur (€ 526 tot € 621)

45

1,1%

Duur (vanaf € 621)

23

0,5%

4270

100,0%

Totaal aantal woningen Bron: Pro Wonen 2007.

Tabel 2.6: Berkelland. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Ontwikkelingen 2007 - 2015

Woningtype

Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015

75

85

72

-82

2633

2551

Eengezinswoningen Eengezinswoningen 0-treden

118

9

0

109

619

728


5

52

0

-47

222

175


233

40

0

193

796

989


431

186

72

173

4270

4443

Bron: Pro Wonen 2007.

Tabel 2.7: Berkelland. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%

6827 2744 2221 186 70

57% 23% 18% 2% 1%

838 2463 3163 3315 2271 12049

7% 20% 26% 28% 19% 100%

Naar woningtype Vrijstaand / bungalows Twee-onder-één-kap Rijhuizen/eengezins Gestapelde bouw Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000 € 200.000 tot € 250.000 € 250.000 tot € 375.000 Vanaf € 375.000 Totaal Bron: Wegener.

- 15 -

Figuur 2.3: Berkelland. Ontwikkeling woningvoorraad 250

200

150

100

50

0 1997

1998

1999

2000

2001

Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron: CBS.

Figuur 2.4: Berkelland. Prognose bevolkingsontwikkeling

50000 49000 48000 47000 46000 45000 44000 43000 42000 41000 40000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 16 -

Figuur 2.5: Berkelland. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007

2010

< 25 jaar

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+

Bron: bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

Figuur 2.6: Berkelland. Prognose ontwikkeling huishoudens

20000 19500 19000 18500 18000 17500 17000 16500 16000 15500 15000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


- 17 -

Figuur 2.7: Berkelland. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

25000 20000 15000 10000 5000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 2.8: Berkelland. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 2.9: Berkelland. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 18 -

Figuur 2.10: Berkelland. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400

500

> 1,5 modaal


Figuur 2.11: Berkelland. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400

500

> 1,5 modaal


Figuur 2.12: Berkelland. Ontwikkeling doelgroepen in kooprsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100 200 300 400 500 600 700 800 900

Adg-modaal

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


- 19 -

Figuur 2.13: Berkelland. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100 200 300 400 500 600 700 800 900

Adg-modaal

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


Figuur 2.14: Berkelland. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20072014



-600

-400

-200

0

200


- 20 -

400

Figuur 2.15: Berkelland. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20152019



-200

-150

-100

-50

0

50

100


- 21 -

150

200

- 22 -

Bijlage 3. Bronckhorst Figuur 3.1: Bronckhorst. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 3.1: Bronckhorst. Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

0 – 14 jaar

18%

18%

18%

15 - 24 jaar

11%

10%

10%

25 - 34 jaar

14%

12%

8%

35 - 54 jaar

30%

31%

31%

55 - 64 jaar

11%

13%

15%

65 - 74 jaar

9%

9%

10%

75 jaar of ouder

7%

7%

8%

100%

100%

100%

37326

37794

37788

saldo

totaal, % abs.

2007

Bron:CBS

Tabel 3.2: Bronckhorst. Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

0 tot 5 jaar

82

46

36

5 tot 10 jaar

61

29

32

10 tot 15 jaar

68

31

37

15 tot 20 jaar

57

128

-71

20 tot 25 jaar

118

217

-99

25 tot 30 jaar

107

147

-40

30 tot 40 jaar

225

144

81

40 tot 50 jaar

140

101

39

50 tot 65 jaar

162

74

88

65 tot 85 jaar

85

73

12

85 jaar of ouder

18

16

2

1123

1006

117

totaal Bron:CBS

- 23 -

Tabel 3.3: Bronckhorst. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Bronckhorst Aalten

16

Vertrek uit Bronckhorst

Saldo

6

10

Apeldoorn

27

23

4

Arnhem

34

35

-1

Berkelland

26

53

-27

Doesburg

27

35

-8

Doetinchem

222

226

-4

Oost Gelre

20

21

-1

Lochem

49

44

5

Montferland

21

22

-1

Oude IJsselstreek

46

50

-4

Rheden

41

11

30

Winterswijk

15

10

5

Zutphen

106

116

-10

Gelderland overig

55

167

112

Deventer

13

22

-9

Enschede

16

18

-2

Overijssel overig

37

29

8

Nederland overig

271

189

82

57

78

-21

1180

1084

96

Buitenlandse migratie Totaal Bron: CBS

Figuur 3.2: Bronckhorst Migratie naar richting 2005

Bron: CBS, bewerking Companen

- 24 -

Tabel 3.4: Bronckhorst. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning

Eengezinswoningen Eengezinswoningen 0-treden Meergezinswoning zonder lift Meergezinswoning met lift totaal aantal woningen

abs.

%

2089

73,0%

304

10,6%

87

3,0%

380

13,3%

2860

100,0%

Bron: Pro Wonen, Sité 2007

Tabel 3.5: Bronckhorst. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

759

26,5%


2034

71,1%


38

1,3%


22

0,8%

7

0,2%

2860

100,0%

goedkoop (tot 343)

duur (vanaf 621) totaal aantal woningen Bron: Pro Wonen, Sité 2007

Tabel 3.6: Bronckhorst. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype

Ontwikkelingen 2007 - 2015

Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015

5

41

83

-119

2089

1970


53

37

6

10

304

314


3

0

0

3

87

90

Eengezinswoningen

Meergezinswoning met lift Totaal aantal woningen

85

0

0

85

380

465

146

78

89

-21

2860

2839

Bron: Pro Wonen, Sité 2007

Tabel: 3.7: Bronckhorst. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%

Vrijstaand/bungalows

6813

65%


2473

24%

Rijhuizen/eengezins

902

9%

89

1%

136

1%

291

3%

Naar woningtype

Gestapelde bouw Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000

1153

11%

€ 200.000 tot € 250.000

2400

23%

€ 250.000 tot € 375.000

3118

30%

Vanaf € 375.000

3450

33%

10413

100%

Totaal Bron: Wegener

- 25 -

Figuur 3.3: Bronckhorst. Ontwikkeling woningvoorraad 250

200

150

100

50

0 1997

1998

1999

2000

2001

Eg huur

Mg huur

2002

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 3.4: Bronckhorst. Prognose bevolkingsontwikkeling.

40000 39000 38000 37000 36000 35000 34000 33000 32000 31000 30000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030


Bron: CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

- 26 -

Figuur 3.5: Bronckhorst. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010 25-34 jaar

2015 35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+

Bronbevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

Figuur 3.6: Bronckhorst. Prognose ontwikkeling huishoudens.

18000 17500 17000 16500 16000 15500 15000 14500 14000 13500 13000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


- 27 -

Figuur 3.7: Bronckhorst. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 3.8: Bronckhorst. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 3.9: Bronckhorst. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 28 -

Figuur 3.10: Bronckhorst. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -150

-100 < Adg

-50

0

50

Adg-modaal

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

350

> 1,5 modaal


Figuur 3.11: Bronckhorst. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -150

-100 < Adg

-50

0

50

Adg-modaal

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

350

> 1,5 modaal


Figuur 3.12: Bronckhorst. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -400

-200 < Adg

0

200

Adg-modaal

400

600

Modaal - 1,5 modaal

800

1.000

> 1,5 modaal


- 29 -

Figuur 3.13: Bronckhorst. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -400

-200 < Adg

0

200

Adg-modaal

400

600

800

Modaal - 1,5 modaal

1.000

> 1,5 modaal

Bron: Wegener, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, CBS, bewerking Companen. Figuur 3.14: Bronckhorst. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20072014



-500

-400

-300

-200

-100

0

100


- 30 -

200

300

Figuur 3.15: Bronckhorst. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20152019


KOOP rij-hoekwoning 2^1 k apwoning vrijstaande woning gestapelde bouw s eniorenwoning -250

-200

-150

-100

-50

0

Bron: Wegener, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, CBS, bewerking Companen

- 31 -

50

100

- 32 -

Bijlage 4. Doetinchem Figuur 4.1: Doetinchem. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 1000 800 600 400 200 0 -200 -400 -600 -800 -1000 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 4.1: Doetinchem. Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

2007

0 – 14 jaar

19%

19%

18%

15 - 24 jaar

12%

11%

11%

25 - 34 jaar

16%

15%

12%

35 - 54 jaar

30%

31%

31%

55 - 64 jaar

10%

10%

13%

65 - 74 jaar

8%

8%

8%

75 jaar of ouder

6%

6%

7%

100%

100%

100%

51280

55422

56238

totaal, % abs. Bron:CBS

Tabel 4.2: Doetinchem. Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

saldo

0 tot 5 jaar

149

109

5 tot 10 jaar

91

84

40 7

10 tot 15 jaar

89

79

10

15 tot 20 jaar

166

286

-120

20 tot 25 jaar

352

380

-28

25 tot 30 jaar

339

265

74

30 tot 40 jaar

410

373

37

40 tot 50 jaar

204

215

-11

50 tot 65 jaar

160

147

13

65 tot 85 jaar

104

103

1

15

25

-10

2079

2066

13

85 jaar of ouder totaal Bron:CBS

- 33 -

Tabel 4.3: Doetinchem. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Doetinchem Vertrek uit Doetinchem Aalten Apeldoorn

56

Saldo

60

-4

25

37

-12

117

143

-26

33

32

1

226

222

4

Doesburg

63

45

18

Oost Gelre

49

33

16

8

12

-4

211

183

28

32

89

-57

260

288

-28

Arnhem Berkelland Bronckhorst

Lochem Montferland Nijmegen Oude IJsselstreek Rheden

85

33

52

Winterswijk

36

23

13

Zevenaar

81

42

39

Zutphen

29

47

-18

142

124

18

Enschede

20

18

2

Deventer

22

22

0

Overijssel overig

53

84

-31

Nederland overig

476

496

-20

Gelderland overig


123

297

-174

2202

2363

-161

Bron:CBS

Figuur 4.2: Doetinchem. Migratie naar richting 2005


- 34 -

Tabel 4.4: Doetinchem. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning Eengezinswoningen

abs.

%

4329

60%


160

2%


1117

15%

Meergezinswoning met lift totaal aantal woningen Bron: Sité, Woonplaats, WSD 2007

1632

23%

7238

7238

Tabel 4.5: Doetinchem. Huidige woningvoorraad corporatie(s) corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

goedkoop (tot €343)

1499

21%

betaalbaar 1 (€ 343 tot € 491)

5173

71%

betaalbaar 2 (€ 491 tot € 526)

342

5%

middelduur (€ 526 tot € 621)

165

2%

59

1%

7238

7238

duur (vanaf € 621) totaal aantal woningen Bron: Sité, Woonplaats, WSD 2007 Tabel 4.6: Doetinchem. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type ontwikkelingen 2007-2015 woningtype Eengezinswoningen

nieuwbouw

sloop

verkoop

saldo

bezit 2007

bezit 2015

153

0

360

-207

4329


0

30

0

-30

160

130


50

124

0

-74

1117

1043

317

0

130

187

1632

1819

520

154

490

-124

7238

7114

Meergezinswoning met lift totaal aantal woningen Bron: Sité, Woonplaats, WSD 2007

4122

Tabel 4.7: Doetinchem. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%

Naar woningtype Vrijstaand/bungalows

4282

32%


3540

26%

Rijhuizen/eengezins

4501

34%

Gestapelde bouw

1010

8%

100

1%

994

7%

Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000

3846

29%

€ 200.000 tot € 250.000

3159

24%

€ 250.000 tot € 375.000

3549

26%

Vanaf € 375.000

1884

14%

13433

100%


- 35 -

Figuur 4.3: Doetinchem. Ontwikkeling woningvoorraad 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1997

1998

1999

2000

2001

Eg huur

Mg huur

2002 Eg koop

2003

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 4.4: Doetinchem. Prognose bevolkingsontwikkeling.

70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1995

2000

Feitelijke ontwikkeling Bron:

2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030


CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

- 36 -

Figuur 4.5: Doetinchem. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2007 < 25 jaar

2010

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 4.6: Doetinchem. Prognose ontwikkeling huishoudens.

30000 29000 28000 27000 26000 25000 24000 23000 22000 21000 20000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

Feitelijke ontwikkeling Primos 2005 RPB/CBS Provinciale prognose, bewerking Companen Bron: CBS, CBS/RPB-prognose 2007, Primosprognose 2005, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

- 37 -

Figuur 4.7: Doetinchem. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+

Bron: provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

Figuur 4.8: Doetinchem. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 4.9: Doetinchem. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 38 -

Figuur 4.10: Doetinchem. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

400

500

Modaal - 1,5 modaal

600

700

800

> 1,5 modaal


Figuur 4.11: Doetinchem. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

400

500

Modaal - 1,5 modaal

600

700

800

> 1,5 modaal


Figuur 4.12: Doetinchem. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

0 < Adg

200

400

Adg-modaal

600

Modaal - 1,5 modaal

800

1.000

> 1,5 modaal


- 39 -

Figuur 4.13: Doetinchem. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

0 < Adg

200

400

Adg-modaal

600

800

Modaal - 1,5 modaal

1.000

> 1,5 modaal


Figuur 4.14: Doetinchem. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20072014



-1000

-800

-600

-400

-200

0

200


- 40 -

400

600

Figuur 4.15: Doetinchem. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20152019



-250

-200

-150

-100

-50

0

50

Bron: Wegener, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, CBS, bewerking Companen

- 41 -

100

150

- 42 -

Bijlage 5. Lochem Figuur 5.1: Lochem (incl. Gorssel) Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

Vestigingsoverschot

2004

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 5.1: Lochem (incl. Gorssel). Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

2007

0 – 14 jaar

16%

17%

17%

15 - 24 jaar

11%

9%

9%

25 - 34 jaar

12%

10%

8%

35 - 54 jaar

29%

30%

30%

55 - 64 jaar

12%

14%

15%

65 - 74 jaar

11%

11%

11%

9%

9%

10%

100%

100%

100%

32165

32788

32832

75 jaar of ouder totaal, % abs. Bron:CBS

Tabel 5.2: Lochem (incl. Gorssel). Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

saldo

0 tot 5 jaar

100

44

56

5 tot 10 jaar

80

41

39

10 tot 15 jaar

58

37

21

15 tot 20 jaar

117

219

-102 -60

20 tot 25 jaar

149

209

25 tot 30 jaar

115

122

-7

30 tot 40 jaar

232

169

63

40 tot 50 jaar

157

109

48

50 tot 65 jaar

173

81

92

65 tot 85 jaar

93

92

1

85 jaar of ouder

20

23

-3

1294

1146

148

totaal Bron:CBS

- 43 -

Tabel 5.3: Lochem (incl. Gorssel). Migratie naar richting 2005 Vestiging in Lochem

Vertrek uit Lochem

0

9

-9

Apeldoorn

54

11

43

Arnhem

40

12

28

Berkelland

68

49

19

Aalten

Saldo

Bronckhorst

44

90

-46

Brummen

10

22

-12

Doetinchem

12

8

4

Montferland

3

5

-2

35

27

8

Oost Gelre

9

3

6

Oude IJsselstreek

6

5

1

13

42

-29

Nijmegen

Voorst Winterswijk

6

2

4

Zutphen

147

211

-64

Gelderland overig

117

83

34

Deventer

179

148

31

Enschede

27

31

-4

4

19

-15

Hof van Twente

37

22

15

Rijssen-Holten

11

24

-13

Zwolle

10

22

-12

Overijssel overig

98

20

78

Nederland overig

400

313

87

Hengelo


58

78

-20

1352

1224

128

Bron:CBS

Figuur 5.2: Lochem (incl. Gorssel). Migratie naar richting 2005


- 44 -

Tabel 5.4: Lochem (excl. Gorssel). Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning abs.

%

Eengezinswoningen

970

61,3%


244

15,4%


218

13,8%


151

9,5%

1583

100,0%

totaal aantal woningen Bron: Spectrum Wonen 2007

Tabel 5.5: Lochem (excl. Gorssel). Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

goedkoop (tot 343)

623

39,4%


914

57,7%


24

1,5%


15

0,9%

duur (vanaf 621) totaal aantal woningen

7

0,4%

1583

100,0%

Bron: Spectrum Wonen 2007 Tabel 5.6: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype


Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

12

0

0

12

970

982


0

0

0

0

244

244


0

0

0

0

218

218

Eengezinswoningen

2015


40

0

0

40

151

191


52

0

0

52

1583

1635

Bron: Spectrum Wonen 2007 Tabel 5.7: Lochem (excl. Gorssel). Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%


2831

53%


1353

25%

Rijhuizen/eengezins

966

18%

Gestapelde bouw

183

3%

37

1%

Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000

282

5%

€ 150.000 tot € 200.000

788

15%

€ 200.000 tot € 250.000

1231

23%

€ 250.000 tot € 375.000

1454

27%

Vanaf € 375.000

1614

30%

Totaal

5369

100%

Bron: Wegener

- 45 -

Figuur 5.3: Lochem (incl. Gorssel). Ontwikkeling woningvoorraad 180

160

140

120

100

80

60

40

20

0 1997

1998

1999

2000

2001 Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 5.3: Lochem (incl. Gorssel). Prognose bevolkingsontwikkeling.

40000 39000 38000 37000 36000 35000 34000 33000 32000 31000 30000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 46 -

Figuur 5.4: Lochem (incl. Gorssel) (incl. Gorssel). Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 5.5: Lochem (incl. Gorssel). Prognose ontwikkeling huishoudens.

15000 14500 14000 13500 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


- 47 -

Figuur 5.6: Lochem (incl. Gorssel). Ontwikkeling samenstelling huishoudens

20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2010

< 25 jaar

25-34 jaar

2015 35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

2030

65-74 jaar


Figuur 5.7: Lochem (incl. Gorssel). Ontwikkeling samenstelling huishoudens

16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


- 48 -

75+

Figuur 5.8: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling samenstelling huishoudens

9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+

Bron:, bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

Figuur 5.9: Lochem (excl. Gorssel). Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 5.10: Lochem (excl. Gorssel). Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 49 -

Figuur 5.11: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

> 1,5 modaal


Figuur 5.12: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

> 1,5 modaal


Figuur 5.13: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200 -150 -100 < Adg

-50

0

Adg-modaal

50

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

> 1,5 modaal


- 50 -

350

Figuur 5.14: Lochem (excl. Gorssel). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200 -150 -100 < Adg

-50

0

Adg-modaal

50

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

350

> 1,5 m odaal


Figuur 5.16: Lochem (excl. Gorssel). Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2007-2014

HUUR eengezinswoning gestapelde bouw s eniorenwoning


-300

-250

-200

-150

-100

-50

0

50

100


- 51 -

150

200

Figuur 5.17:Lochem (excl. Gorssel). Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2015-2019


KOO P rij-hoekwoning 2^1 kapwoning vrijstaande woning gestapelde bouw seniorenwoning -80

-60

-40

-20

0

20


- 52 -

40

60

Bijlage 6. Montferland Figuur 6.1: Montferland (incl. Didam). Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

2002

Geboortenoverschot

2003

Vestigingsoverschot

2004

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 6.1: Montferland (incl. Didam). Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

0 - 14 jaar

18%

19%

18%

15 - 24 jaar

11%

10%

10%

25 - 34 jaar

16%

13%

9%

35 - 54 jaar

31%

32%

32%

55 - 64 jaar

12%

13%

14%

65 - 74 jaar

7%

9%

10%

75 jaar of ouder

4%

5%

6%

100%

100%

100%

34791

35106

35054

saldo

totaal, % abs.

2007

Bron:CBS

Tabel 6.2: Montferland (incl. Didam). Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

0 tot 5 jaar

79

59

20

5 tot 10 jaar

55

43

12

10 tot 15 jaar

35

37

-2

15 tot 20 jaar

46

137

-91

20 tot 25 jaar

129

198

-69

25 tot 30 jaar

138

152

-14

30 tot 40 jaar

198

146

52

40 tot 50 jaar

123

119

4

50 tot 65 jaar

98

113

-15

65 tot 85 jaar

50

68

-18

9

6

3

960

1078

-118


- 53 -

Tabel 6.3: Montferland (incl. Didam). Migratie naar richting 2005 Vestiging in Montferland Vertrek uit Montferland

Saldo

Aalten

14

9

5

Arnhem

66

102

-36

Berkelland

12

2

10

Bronckhorst

22

21

1

Doesburg

15

23

-8

183

211

-28

Duiven

51

20

31

Lochem

5

3

2

24

29

-5

Doetinchem

Nijmegen Oost Gelre Oude IJsselstreek

6

3

3

81

104

-23

Overbetuwe

10

11

-1

Rheden

17

22

-5

Rijnwaarden

24

32

-8

Westervoort

30

7

23

Winterswijk Zevenaar Zutphen Gelderland overig

4

8

-4

78

135

-57

7

12

-5

116

81

35

Deventer

4

16

-12

Enschede

10

22

-12

Overijssel overig

16

27

-11

Nederland overig

206

203

3


95

140

-45

1055

1218

-163

Bron:CBS

Figuur 6.2: Montferland (incl. Didam). Migratie naar richting 2005


- 54 -

Tabel 6.4: Montferland (excl. Didam). Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning abs.

%

1119

75,6%


81

5,5%


186

12,6%

Eengezinswoningen

Meergezinswoning met lift totaal aantal woningen

95

6,4%

1481

100,0%

Bron: Sité, Wst. Bergh 2007 Tabel 6.5: Montferland (excl. Didam). Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse abs.

%

318

21,5%


1150

77,7%


8

0,5%


5

0,3%

goedkoop (tot 343)

duur (vanaf 621) totaal aantal woningen

0

0,0%

1481

100,0%

Bron: Sité, Wst. Bergh 2007 Tabel 6.6: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype


Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015

55

18

15

22

1119

1141


0

0

0

0

81

81


0

0

0

0

186

186

Eengezinswoningen


111

0

0

111

95

206


166

18

15

133

1481

1614

Bron: Sité, Wst. Bergh 2007 Tabel 6.7: Montferland (incl. Didam). Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%


2386

50%


1312

27%

Rijhuizen/eengezins

964

20%

Gestapelde bouw

93

2%

Seniorenwoning

59

1%

Naar prijsklasse Tot € 150.000

221

5%

€ 150.000 tot € 200.000

1142

24%

€ 200.000 tot € 250.000

1139

24%

€ 250.000 tot € 375.000

1271

26%

Vanaf € 375.000

1042

22%

Totaal

4815

100%

Bron: Wegener

- 55 -

Figuur 6.3: Montferland (incl. Didam). Ontwikkeling woningvoorraad 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1997

1998

1999

2000

2001 Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 6.4: Montferland (incl. Didam). Prognose bevolkingsontwikkeling.

40000 39000 38000 37000 36000 35000 34000 33000 32000 31000 30000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 56 -

Figuur 6.5: Montferland (incl. Didam). Ontwikkeling leeftijdsopbouw

40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010 25-34 jaar

2015 35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 6.6: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling leeftijdsopbouw

20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007 < 25 jaar

2010 25-34 jaar

2015 35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar


- 57 -

65-74 jaar

2030 75+

Figuur 6.7: Montferland (incl. Didam). Prognose huishoudensontwikkeling.

17000 16500 16000 15500 15000 14500 14000 13500 13000 12500 12000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


Figuur 6.8: Montferland (incl. Didam). Ontwikkeling samenstelling huishoudens

16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


- 58 -

Figuur 6.9: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling samenstelling huishoudens

9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 6.10: Montferland (excl. Didam). Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

1.500

1.000

500

0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 6.11: Montferland (excl. Didam). Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 59 -

Figuur 6.12: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

> 1,5 modaal


Figuur 6.13: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

> 1,5 modaal


Figuur 6.14: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200 -150 -100 -50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100 150 200 250 300 350 400

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


- 60 -

Figuur 6.15: Montferland (excl. Didam). Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200 -150 -100 -50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100 150 200 250 300 350 400

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 m odaal


Figuur 6.16: Montferland (excl. Didam). Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2007-2014



-300

-250

-200

-150

-100

-50

0

50


- 61 -

100

150

Figuur 6.17: Montferland (excl. Didam).. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2015-2019



-80

-60

-40

-20

0

20


- 62 -

40

60

Bijlage 7. Oost Gelre Figuur 7.1: Oost Gelre. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

Vestigingsoverschot

2004

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 7.1: Oost Gelre. Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

2007

0 – 14 jaar

20%

20%

20%

15 - 24 jaar

12%

11%

11%

25 - 34 jaar

16%

13%

10%

35 - 54 jaar

30%

31%

31%

55 - 64 jaar

10%

11%

13%

65 - 74 jaar

7%

8%

9%

75 jaar of ouder

4%

5%

6%

100%

100%

100%

27912

28747

29853

saldo


Tabel 7.2: Oost Gelre. Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

0 tot 5 jaar

52

73

-21

5 tot 10 jaar

32

54

-22

10 tot 15 jaar

63

50

13

15 tot 20 jaar

110

199

-89

20 tot 25 jaar

162

237

-75

25 tot 30 jaar

115

148

-33

30 tot 40 jaar

145

211

-66

40 tot 50 jaar

79

95

-16

50 tot 65 jaar

49

72

-23

65 tot 85 jaar

58

32

26

85 jaar of ouder

18

4

14

883

1175

-292

totaal Bron:CBS

- 63 -

Tabel 7.3: Oost Gelre. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Oost-Gelre

Vertrek uit Oost-Gelre

Saldo

46

116

-70

5

29

-24

24

41

-17

133

128

5

Aalten Apeldoorn Arnhem Berkelland Bronckhorst

21

20

1

Doetinchem

33

49

-16

Lochem

3

9

-6

Montferland

3

6

-3

Nijmegen

40

59

-19

Oude IJsselstreek

16

21

-5

6

10

-4

Winterswijk

91

134

-43

Gelderland overig

85

77

8

Enschede

24

55

-31

Overijssel overig

61

51

10

Nederland overig

298

385

-87

75

209

-134

958

1384

-426

Rheden

Buitenlandse migratie Totaal Bron:CBS

Figuur 7.2: Oost Gelre. Migratie naar richting 2005


- 64 -

Tabel 7.4: Oost Gelre. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning abs.

%

1259

57,9%


246

11,3%


209

9,6%


461

21,2%

2175

100,0%

Eengezinswoningen

totaal aantal woningen Bron: Pro Wonen, Woonplaats 2007 Tabel 7.5: Oost Gelre. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse

abs.

%

505

23,2%


1535

70,6%


54

2,5%


61

2,8%

duur (vanaf 621)

20

0,9%

2175

100,0%

goedkoop (tot 343)

totaal aantal woningen Bron: Pro Wonen, Woonplaats 2007 Tabel 7.6: Oost Gelre. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype

Ontwikkelingen 2007 - 2015 Nieuwbouw

Bezit

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015 1028

Eengezinswoningen

21

0

252

-231

1259


25

15

0

10

246

256


0

0

61

-61

209

148

Meergezinswoning met lift Totaal aantal woningen

92

0

31

61

461

522

138

15

344

-221

2175

1954

Bron: Pro Wonen, Woonplaats 2007 Tabel 7.7: Oost Gelre. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%


3771

45%


2656

32%

Rijhuizen/eengezins

1736

21%

174

2%

41

0%

858

10%

Gestapelde bouw Seniorenwoning Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000

1881

22%

€ 200.000 tot € 250.000

2511

30%

€ 250.000 tot € 375.000

2073

25%

Vanaf € 375.000

1054

13%

Totaal

8377

100%

Bron: Wegener

- 65 -

Figuur 7.3: Oost Gelre. Ontwikkeling woningvoorraad 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1997

1998

1999

2000

2001 Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 7.4: Oost Gelre. Prognose bevolkingsontwikkeling.

35000 34000 33000 32000 31000 30000 29000 28000 27000 26000 25000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 66 -

Figuur 7.5: Oost Gelre. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 7.6: Oost Gelre. Prognose ontwikkeling huishoudens.

15000 14500 14000 13500 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

Feitelijke ontwikkeling Primos 2005 RPB/CBS Provinciale prognose, bewerking Companen Bron: bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen

- 67 -

2030

Figuur 7.7: Oost Gelre. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 7.8: Oost Gelre. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 7.9: Oost Gelre. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 68 -

Figuur 7.10: Oost Gelre. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-modaal

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

> 1,5 modaal


Figuur 7.11: Oost Gelre. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -100

-50 < Adg

0

50

Adg-m odaal

100

150

200

Modaal - 1,5 modaal

250

300

> 1,5 modaal


Figuur 7.12: Oost Gelre. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

200

Adg-modaal

300

400

Modaal - 1,5 modaal

500

600

> 1,5 modaal


- 69 -

700

Figuur 7.13: Oost Gelre. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

200

Adg-modaal

300

400

500

Modaal - 1,5 modaal

600

700

> 1,5 modaal


Figuur 7.14: Oost Gelre. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20072014



-400

-300

-200

-100

0


- 70 -

100

Figuur 7.15: Oost Gelre. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20152019



-250

-200

-150

-100

-50

0


- 71 -

50

100

- 72 -

Bijlage 8. Oude IJsselstreek Figuur 8.1: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 8.1: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

2007

0 – 14 jaar

18%

19%

19%

15 - 24 jaar

12%

10%

10%

25 - 34 jaar

16%

13%

10%

35 - 54 jaar

30%

31%

31%

55 - 64 jaar

11%

12%

14%

65 - 74 jaar

8%

8%

9%

75 jaar of ouder

6%

7%

7%

100%

100%

100%

40457

40632

40068


Tabel 8.2: Oude IJsselstreek. Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

0 tot 5 jaar

62

43

saldo 19

5 tot 10 jaar

59

42

17

10 tot 15 jaar

41

43

-2

15 tot 20 jaar

66

161

-95

20 tot 25 jaar

162

205

-43

25 tot 30 jaar

151

148

3

30 tot 40 jaar

176

167

9

40 tot 50 jaar

116

94

22

50 tot 65 jaar

92

87

5

65 tot 85 jaar

101

68

33

25

8

17

1051

1066

-15


- 73 -

Tabel 8.3: Oude IJsselstreek. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Oude IJsselstreek Aalten

73

Vertrek uit Oude IJsselstreek

Saldo

102

-29

Apeldoorn

14

13

1

Arnhem

49

76

-27 1

Berkelland

9

8

Bronckhorst

50

46

4

Doetinchem

288

260

28

Oost Gelre

21

16

5

5

6

-1

Lochem Montferland

104

81

23

Nijmegen

23

41

-18

Rheden

23

12

11

Winterswijk

21

29

-8

Zevenaar

13

14

-1

Zevenaar

13

14

-1

Zutphen

25

12

13

Gelderland overig

84

68

16

Enschede

14

31

-17

5

14

-9

Overijssel overig

32

26

6

Nederland overig

199

211

-12

Zwolle


87

169

-82

1138

1235

-97

Bron:CBS

Figuur 8.2: Oude IJsselstreek. Migratie naar richting 2005


- 74 -

Tabel 8.4: Oude IJsselstreek. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning abs.

%

2821

70,2%


576

14,3%


276

6,9%


348

8,7%

4021

100,0%

Eengezinswoningen

totaal aantal woningen Bron: Pares, Wisch Wonen 2007 Tabel 8.5: Oude IJsselstreek. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse

abs.

%

755

18,8%


3182

79,1%


50

1,2%


32

0,8%

2

0,0%

4021

100,0%

goedkoop (tot 343)

duur (vanaf 621) totaal aantal woningen Bron: Pares, Wisch Wonen 2007 Tabel 8.6: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype Eengezinswoningen


Bezit

Nieuwbouw

Sloop

Verkoop

Saldo

2007

2015

12

443

316

-747

2821

2074


390

0

0

390

576

966


53

20

0

33

276

309


419

0

0

419

348

767


874

463

316

95

4021

4116

Bron: Pares, Wisch Wonen 2007 Tabel 8.7: Oude IJsselstreek. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%


5464

52%


2633

25%

Rijhuizen/eengezins

2164

21%

Gestapelde bouw

177

2%

Seniorenwoning

104

1%

816

8%

Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000

2461

23%

€ 200.000 tot € 250.000

3250

31%

€ 250.000 tot € 375.000

2580

24%

Vanaf € 375.000

1435

14%

10542

100%


- 75 -

Figuur 8.3: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling woningvoorraad 140

120

100

80

60

40

20

0 1997

1998

1999

2000

2001 Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 8.4: Oude IJsselstreek. Prognose bevolkingsontwikkeling.

45000 44000 43000 42000 41000 40000 39000 38000 37000 36000 35000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 76 -

Figuur 8.5: Oude IJsselstreek. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007 < 25 jaar

2010

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+


Figuur 8.6: Oude IJsselstreek. Prognose ontwikkeling huishoudens.

20000 19500 19000 18500 18000 17500 17000 16500 16000 15500 15000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


- 77 -

Figuur 8.7: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 8.8: Oude IJsselstreek. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 8.9: Oude IJsselstreek. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 78 -

Figuur 8.10: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300

-200 < Adg

-100

0

Adg-modaal

100

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400

500

> 1,5 modaal


Figuur 8.11: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300

-200 < Adg

-100

0

Adg-modaal

100

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400

500

> 1,5 modaal


Figuur 8.12: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100 200 300 400 500 600 700 800 900

Adg-modaal

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


- 79 -

Figuur 8.13: Oude IJsselstreek. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -300 -200 -100 < Adg

0

100 200 300 400 500 600 700 800 900

Adg-modaal

Modaal - 1,5 modaal

> 1,5 modaal


Figuur 8.14: Oude IJsselstreek. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2007-2014



-600

-400

-200

0

200


- 80 -

400

600

Figuur 8.14: Oude IJsselstreek. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 2015-2019



-150

-100

-50

0

50

100


- 81 -

150

200

- 82 -

Bijlage 9. Winterswijk Figuur 9.1: Winterswijk. Ontwikkeling bevolking en woningvoorraad. 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 -500 1997

1998

1999

Bevolkingsgroei

2000

2001

Geboortenoverschot

2002

2003

2004

Vestigingsoverschot

2005

2006

Woningbouwsaldo

Bron:CBS

Tabel 9.1: Winterswijk. Ontwikkeling leeftijdsopbouw 1997

2002

0 – 14 jaar

18%

18%

19%

15 - 24 jaar

11%

11%

11%

25 - 34 jaar

15%

13%

11%

35 - 54 jaar

28%

30%

30%

55 - 64 jaar

10%

11%

13%

65 - 74 jaar

9%

9%

9%

75 jaar of ouder

8%

8%

8%

100%

100%

100%

28500

28750

29249

saldo

totaal, % abs.

2007

Bron:CBS

Tabel 9.2: Winterswijk. Binnenlandse migratie naar leeftijd vestiging

vertrek

0 tot 5 jaar

59

47

12

5 tot 10 jaar

55

34

21

10 tot 15 jaar

51

36

15

15 tot 20 jaar

81

154

-73

20 tot 25 jaar

135

171

-36

25 tot 30 jaar

106

91

15

30 tot 40 jaar

161

128

33

40 tot 50 jaar

77

75

2

50 tot 65 jaar

83

57

26

65 tot 85 jaar

49

37

12

85 jaar of ouder

14

9

5

871

839

32

totaal Bron:CBS

- 83 -

Tabel 9.3: Winterswijk. Migratie naar richting 2005 Vestiging in Winterswijk

Vertrek uit Winterswijk

Saldo

107

60

47

Arnhem

24

57

-33

Berkelland

60

42

18

Bronckhorst

10

15

-5

Doetinchem

23

36

-13

Oost Gelre

134

91

43

Lochem

2

6

-4

Montferland

8

4

4

Nijmegen

28

34

-6

Oude IJsselstreek

29

21

8

8

23

-15 73

Aalten

Zutphen Gelderland overig

141

68

Deventer

11

17

-6

Enschede

36

65

-29

Hengelo

7

15

-8

Overijssel overig

19

35

-16

Nederland overig

234

260

-26

63

213

-150

934

1052

-118

Buitenlandse migratie Totaal Bron:CBS

Figuur 9.2: Winterswijk. Migratie naar richting 2005


- 84 -

Tabel 9.4: Winterswijk. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar type woning Eengezinswoningen

abs.

%

1119

43,5%


174

6,8%


653

25,4%


626

24,3%

2572

100,0%

totaal aantal woningen Bron: Woonplaats 2007 Tabel 9.5: Winterswijk. Huidige woningvoorraad corporatie(s) naar prijsklasse

abs.

%

752

29,2%


1503

58,4%


131

5,1%


156

6,1%

30

1,2%

2572

100,0%

goedkoop (tot 343)

duur (vanaf 621) totaal aantal woningen Bron: Woonplaats 2007 Tabel 9.6: Winterswijk. Ontwikkeling woningvoorraad corporatie(s) naar type Woningtype Eengezinswoningen

Ontwikkelingen 2007 - 2015 Sloop

Verkoop

Saldo

2007

28

0

441

-413

1119

706

0

0

0

0

174

174

Eengezinswoningen 0-treden Meergezinswoning zonder lift

Bezit

Nieuwbouw

2015

78

0

128

-50

653

603


143

0

188

-45

626

581


249

0

757

-508

2572

2064

Bron: Woonplaats 2007 Tabel 9.7: Winterswijk. Samenstelling koopsector, 2007 abs.

%


3106

38%


1958

24%

Rijhuizen/eengezins

2596

32%

Gestapelde bouw

364

4%

Seniorenwoning

118

1%

1421

17%

Naar prijsklasse Tot € 150.000 € 150.000 tot € 200.000

2240

28%

€ 200.000 tot € 250.000

1747

21%

€ 250.000 tot € 375.000

1553

19%

Vanaf € 375.000

1181

15%

Totaal

8143

100%

Bron: Wegener

- 85 -

Figuur 9.3: Winterswijk. Ontwikkeling woningvoorraad 140

120

100

80

60

40

20

0 1997

1998

1999

2000

2001 Eg huur

2002

Mg huur

2003

Eg koop

2004

2005

2006

Mg koop

Bron:CBS

Figuur 9.4: Winterswijk. Prognose bevolkingsontwikkeling.

35000 34000 33000 32000 31000 30000 29000 28000 27000 26000 25000 1995

2000


2005

2010

Primos 2005

2015

2020

RPB/CBS

2025

2030



- 86 -

Figuur 9.5: Winterswijk. Prognose ontwikkeling leeftijdsopbouw

35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2007

2010

< 25 jaar

2015

25-34 jaar

35-44 jaar

2020 45-54 jaar

2025 55-64 jaar

65-74 jaar

2030 75+

Bron: bevolkingsprognose provincie Gelderland 2007, bewerking Companen.

Figuur 9.6: Winterswijk. Prognose ontwikkeling huishoudens.

15000 14500 14000 13500 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030


- 87 -

Figuur 9.7: Winterswijk. Ontwikkeling samenstelling huishoudens

14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2007

2015

2020

2030

1 & 2 phh < 25 jaar

1 & 2 phh 25 - 35 jaar

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

gezinnen

1 & 2 phh 55 - 75 jaar

1 & 2 phh 75+


Figuur 9.8: Winterswijk. Huidige woonsituatie doelgroepen in huursector, 2007

2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


Figuur 9.9: Winterswijk. Huidige woonsituatie doelgroepen in koopsector, 2007

4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1 & 2 phh < 35 jaar < Adg


Gezinnen

Modaal - 1,5 modaal

1 & 2 phh 55+

> 1,5 modaal


- 88 -

Figuur 9.10: Winterswijk. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -150

-100

-50

0

50

< Adg

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

300

> 1,5 modaal


Figuur 9.11: Winterswijk. Ontwikkeling doelgroepen in huursector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -150

-100

-50

0

50

< Adg

Adg-modaal

100

150

Modaal - 1,5 modaal

200

250

300

> 1,5 modaal


Figuur 9.12: Winterswijk. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2007-2014

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400 > 1,5 modaal


- 89 -

500

Figuur 9.13: Winterswijk. Ontwikkeling doelgroepen in koopsector, 2015-2019

1 & 2 phh 55+

Gezinnen

1 & 2 phh 35 - 55 jaar

1 & 2 phh < 35 jaar -200

-100 < Adg

0

100

Adg-modaal

200

300

Modaal - 1,5 modaal

400

500

> 1,5 modaal


Figuur 9.14: Winterswijk. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20072014



-500

-400

-300

-200

-100

0


- 90 -

100

200

Figuur 9.15: Winterswijk. Potentiële tekorten (aangegeven met ‘-‘) en overschotten op de woningmarkt, 20152019



-100

-50

0

50

100


- 91 -

150

Achterhoeks Corporatie Overleg. Demografische veranderingen in de Achterhoek Consequenties voor de woningmarkt

Recommend Documents