Achterbanonderzoek Poz&Proud Rapport
Augustus 2015
1
Achtergrond Poz&Proud werd in 2006 opgericht door een groep mannen die het heft in eigen handen wilden nemen. Een beweging van onderaf, voor én door homomannen met hiv. Onze wortels in de gemeenschap zijn altijd heel belangrijk gebleven – de behoeftes van onze achterban vormen de basis voor ons activisme. Maar zijn onze voelsprieten aan de vooravond van onze tiende verjaardag nog goed genoeg? Wat vindt onze achterban nú van wat we doen, en wat verwachten deze mannen van ons? Met onze activiteiten weten we veel mannen te trekken, zowel vaste gasten als steeds weer nieuwe gezichten. En ook over het bereik van onze uitingen – via onze website, nieuwsbrief en sociale media – hebben we geen klagen. In het persoonlijke contact met onze achterban merken we waardering voor het werk dat doen. Er is waarschijnlijk echter ook een zwijgende meerderheid die we niet of nauwelijks horen, en misschien ook slecht bereiken. Ook die mannen, en hun mening, zijn belangrijk voor ons. Tegen deze achtergrond besloten we een achterbanonderzoek op te zetten. Om beter inzicht te krijgen in wat onze achterban belangrijk vindt, en hoe deze tegen ons aankijkt. Wat vindt onze gemeenschap van onze activiteiten en onze koers, en hoe kunnen we dat verbeteren? Dit rapport presenteert de volledige uitkomsten van het onderzoek. Het vormt de aftrap van een proces waarin Poz&Proud, wederom met betrekking van onze achterban, de resultaten zal omzetten in beleid en acties. Maar het is ook geschreven voor de mannen die aan ons onderzoek hebben meegedaan en alle andere geïnteresseerden.
2
Samenvatting •
De achterban van Poz&Proud is over het algemeen iets ouder dan de gemiddelde bevolking met hiv, en is sterk geconcentreerd in de Randstad.
•
De beoordeling van onze activiteiten is overwegend positief, met Mankracht als uitschieter. Een veel genoemd kritiekpunt is echter de focus op Amsterdam.
•
Mannen die open zijn over hun hiv-status nemen vaker deel aan sociale activiteiten van Poz&Proud.
•
Onze activiteiten worden gewaardeerd om de sociale functie, vooral door mannen die geen relatie hebben. Mannen die weinig andere personen met hiv kennen hebben echter vaker moeite contact te maken tijdens activiteiten.
•
Mannen die minder open zijn over zijn over hun hiv-status ervaren drempels om aan activiteiten van Poz&Proud deel te nemen, terwijl er ze er wel veel behoefte aan hebben nieuwe mensen te leren kennen.
•
Er schuilt een zekere paradox in de verwachtingen bij activiteiten van mannen die weinig andere hiv-positieven kennen. Ze vinden het minder belangrijk hiv zichtbaar te maken, maar hechten er tegelijkertijd meer waarde aan zich onder gelijken te voelen.
•
Het bevorderen van openheid is van groot belang voor het verbeteren van onderling contact, waaraan veel behoefte aan bestaat.
•
Stigmabestrijding en onderwerpen die de gezondheid van onze achterban aangaan scoren alle hoog.
•
Het bereik van onze informatiekanalen is hoog, vooral van de website. De bekendheid van verschillende kanalen kan door betere verweving echter nog verbeterd worden.
•
Een deel van onze achterban ervaart onze informatievoorziening als niet voldoende objectief. Nader onderzoek is nodig om deze perceptie te verbeteren.
•
Het belang van het bestaan van een organisatie voor homomannen met hiv wordt breed onderschreven.
•
De persoonlijke verhouding van de achterban tot Poz&Proud is over het algemeen goed, maar er is ook een groep die zich expliciet van ons lijkt te distantiëren. De redenen hiervan zijn niet uit het onderzoek te herleiden, maar een zekere vorm van Love it or hate it stemt gezien het uitgesproken activistische karakter van Poz&Proud niet tot verbazing.
3
Onderzoek Doel Het doel van het onderzoek was het verkrijgen van inzichten over de volgende vragen: • Waaruit bestaat de achterban van Poz&Proud, of wie rekent zich daartoe? • Hoe kijkt deze achterban aan tegen Poz&Proud als organisatie? • Hoe worden de activiteiten van Poz&Proud gewaardeerd? • Wat is er belangrijk voor de toekomst van (het beleid van) Poz&Proud? Met achterban (of gemeenschap, deze termen zullen in dit rapport deels naast elkaar gebruikt worden) bedoelen we de mensen op wie Poz&Proud zijn activiteiten richt. In potentie zijn dit alle homomannen met hiv in Nederland; het is echter een illusie dat we die allemaal kunnen bereiken, of dat zij zich allen tot ons aangetrokken voelen. Het is lastig de omvang van onze achterban in te schatten. De volgende graadmeters bieden echter wel een indruk: onze maandelijkse mailinglijst PozUp heeft ruim 450 abonnees; onze Facebookgroep telt een kleine 850 leden (hoewel daartoe ook een paar honderd personen behoren die buiten Nederland wonen); de HVN heeft 1400 leden in totaal, van wie zo’n 70% homoman is. Ter vergelijking, Nederland telt ongeveer 20.000 personen bij wie hiv is vastgesteld, van wie zo’n 60% het door homoseksueel contact heeft opgelopen1.
Methode Het onderzoek bestond uit een online vragenlijst met 32 onderdelen2. In de meerderheid hiervan werd een stelling of een set stellingen voorgelegd. Losse stellingen konden worden beoordeeld op een schaal van 1 tot 5; bij een set van meerdere stellingen kon men er zoveel als men wilde selecteren om aan te geven dat men het ermee eens was. De onderdelen waren gegroepeerd in 5 secties: waardering van elk van onze 3 pijlers informatievoorziening, belangenbehartiging en sociale activiteiten, het algemene beeld van Poz&Proud en vragen over de persoonlijke situatie. Aan het eind van het onderzoek bestond de mogelijkheid aanvullende opmerkingen te plaatsen. Het onderzoek was anoniem. Respondenten konden optioneel hun e-mailadres opgeven om op de hoogte gehouden te worden van de resultaten. 1 Alle
nationale statistieken in dit rapport zijn ontleend aan het Jaarverslag (2014) van de Stichting Hiv Monitoring: http://www.hiv-monitoring.nl/files/4214/3435/9245/154813_HIV_JAARVERSLAG_2014_NL.pdf 2 De
vragenlijst werd gemaakt met behulp van de software van Typeform. De statistische analyse werd uitgevoerd met SPSS 22.0.
4
De vragenlijst was in te vullen van 10 mei tot 10 juni 2015. Aandacht voor het onderzoek werd gegenereerd via de website van Poz&Proud, de nieuwsbrief PozUp, onze presentie op Facebook en Twitter, een oproep op de website van de HVN en banners op de websites van hello gorgeous en Winq. Daarnaast werd respondenten gevraagd de mogelijkheid tot deelname te delen in hun eigen kring. Er waren in totaal 231 unieke inzendingen.
Resultaten De hier volgende analyse geeft een overzicht van de gemiddelde score per onderdeel. Bovendien stippen we verbanden en afwijkingen in gegeven antwoorden aan op basis van sociaal-demografische factoren als leeftijd, relatiestatus, openheid over de eigen hiv-status, het kennen van andere mensen met hiv en deelname aan activiteiten van Poz&Proud. De uitgelichte verschillen tussen groepen zijn, tenzij anders vermeld, statistisch significant. Dat wil zeggen dat uit toetsing van de gegevens3 met grote waarschijnlijk is gebleken dat er sprake is van een echt verschil tussen bepaalde groepen mannen, en niet van een toevallig verschil tussen de respondenten. Bij sommige onderdelen hebben we naast de resultaten enige beschouwing toegevoegd, als aanzet voor de vertaling van het onderzoek naar acties en beleid. Deze beschouwingen zijn nodig om vermenging met de feitelijke uitkomsten te voorkomen herkenbaar gemaakt door een afwijkende opmaak.
3 De
gevonden verbanden zijn statistisch getoetst met een significantie van α = 0,05.
5
1. Wie is de achterban van Poz&Proud? De meerderheid van de respondenten (69,8%) is ouder dan 45 jaar; 10,6% is jonger dan 35. De verdeling van de respondenten naar leeftijd komt redelijk overeen met de leeftijdsopbouw van mensen die leven hiv in Nederland in het algemeen; 55plussers zijn ten opzichte hiervan licht oververtegenwoordigd (8% meer), terwijl mannen onder de 35 iets ondervertegenwoordig zijn (5% minder). Leeftijd van de respondenten 40%
38.7% 30%
20%
20.9%
19.6%
10%
10.2%
9.3%
0%
1.3% 18 t/m 24
25 t/m 34
35 t/m 44
45 t/m 54
55 t/m 64
65 en ouder
Onze achterban komt uit alle provincies van het land. 60% woont in Noord-Holland; 13% in Zuid-Holland; 6% in Gelderland en 5% in Utrecht. De overige provincies zijn alle met lagere percentages vertegenwoordigd. Er is een evenwichtige verdeling in het aantal jaren dat men leeft met hiv: voor 18% van de achterban is dit minder 5 jaar; voor 28% tussen 5 en 10 jaar; 30% tussen 10 en 20 jaar, en 20% langer dan 20 jaar. 4% van de respondenten geeft aan hivnegatief te zijn. Meer dan de helft van de respondenten (52%) is volledig open over de eigen hivstatus; 44% zegt dat slechts een aantal mensen ervan weet, en 4% houdt zijn hiv volledig geheim. Zeer vergelijkbare percentages vinden we bij de vraag hoeveel andere mensen met hiv met kent: 38% kent veel andere hiv-positieven; 52% kent er op zijn minst één en 10% kent niemand anders met hiv. 6
Provincie waar men woont Flevoland 2% Zuid-Holland Gelderland 13% 6% Drenthe Groningen Zeeland 1% 4% 1% Friesland Limburg Utrecht 1% 2% 5% Overijssel Noord-Brabant 2% 4%
Noord-Holland 60%
Aantal jaren dat men hiv heeft Geen hiv 4% > 20 jaar 20%
10-20 jaar 30%
< 1 jaar 1%
1-5 jaar 17%
5-10 jaar 28%
7
Openheid over eigen status
Kennissen met hiv
Niemand 10%
Niemand 4% Veel 38% (Bijna) iedereen 52%
Een aantal 44% Een aantal 52%
De antwoorden op de twee bovenstaande vragen laten een sterk verband zien: hoe opener men zelf is, des te meer andere hiv-positieven kent men in de eigen omgeving. Ten slotte heeft ongeveer de helft van de respondenten (51%) een relatie.
8
2. Informatievoorziening 2.1. Hoe kennen mannen Poz&Proud? We stelden respondenten als eerste vraag hoe ze Poz&Proud kennen, waarbij meerdere antwoorden geselecteerd konden worden. Onze website en sociale media werden het vaakst genoemd (door 58% van de respondenten), gevolgd door onze sociale activiteiten (41%) en via vrienden/bekenden (39%). Ook onze deelname aan de Canal Parade blijkt een goed instrument om bekendheid te genereren: 20% noemt dit als een van de manieren waarop ze van Poz&Proud gehoord hebben. Flyers worden door 11% genoemd, 10% kent Poz&Proud omdat ze vrijwilliger zijn of waren en 7% zegt Poz&Proud alleen van naam te kennen. Ten slotte gaven 5 personen (2%) aan Poz&Proud niet te kennen; voor deze groep eindigde het onderzoek na de eerste vraag. Een kleine groep respondenten vulde zelf iets anders in: HVN/Hiv Nieuws (5 personen), Roze Zaterdag in Eindhoven (1 persoon), en journalistieke werkzaamheden (1 persoon).
2.2 Informatiekanalen van Poz&Proud We vroegen respondenten tegelijkertijd in welke mate ze de verschillende informatiekanalen van Poz&Proud kennen/gebruiken en hoe ze deze waarderen. Hiervoor gebruikten we een schaal van 0 tot 4, waarbij 0 stond voor ‘nooit gezien’ en met 1-4 een waardering gegeven kon worden als men het betreffende kanaal wel kende (ter indicatie: 2 stond voor ‘het is best ok’ en 4 voor ‘heel goed’) De website heeft het hoogste bereik van alle informatiekanalen: 83% van de respondenten kent of gebruikt deze. De bekendheid van ons Twitteraccount blijft ver achter bij andere communicatiekanalen: 14% van de respondenten maakt hier wel eens gebruik van. De overige percentages zijn te vinden in de tabel hieronder. De waardering van de informatievoorziening van Poz&Proud is over het algemeen goed. Meer dan 60% van de respondenten geeft een 3 of 4 aan de website, de nieuwsbrief en informatiebijeenkomsten. De Facebookgroep scoort lager: hier geeft 44% een 1 of 2. De beoordeling van Twitter is gezien het lage aantal gebruikers niet representatief. Een overzicht van de scores per informatiekanaal staat in de diagrammen hieronder.
9
Gebruik van informatiekanalen
83%
Website
67%
PozUp
58%
Facebook
45%
Info-events
14%
Twitter
0%
25%
50%
75%
100%
Waardering van de informatievoorziening 50
42.6%
37.5
29.6%
29%
25
32.8% 23.2%
19.9% 12.5
14.4% 8.5%
0
1
2
3
4
1
2
3
4
Facebook
Website 50
43.7%
37.5
30.5%
25 12.5 0
16.8%
32.6% 23.2%
21.1%
20% 12%
1
2
3
Infoevents
4
1
2
3
4
PozUp 10
Respondenten die overal 0 of 1 opgaven kregen de aanvullende vraag waarom ze onze informatievoorziening niet/weinig gebruiken of slecht waarderen (dit betrof 26 personen ofwel 11% van het totaal). Onbekendheid met het aanbod was hier de meest opgevoerde reden. De volledige antwoordmogelijkheden met percentages staan in de tabel hieronder.
38% 31% 23% 15%
15%
de
8% 8%
rw er
Ik
ha
al
m
ge at ie m in
fo r
ijn
bo
b he Ik
de
rin
0%
10%
20%
30%
40%
Ik
ge br
G
ee n
D
e
on
aa w rm vo e D
15%
n
ge
en
du
id e
lijk
be
el d I w va k p o be w H en n ui rd i n i et s k he ho ts fo t sp ge is ni rm ti pr ef r e m e nf en te ee at td ke oe or Ik i a k e s n a m an tm ilij oc vi t l m i at e ze nd k ia v i e e ie n te e le f b n n h aa re or An i e i vi e e e m s m ts nb nd t t l d d t e aa aa aa at er er di aa od en i n e a n n s s i
Waarom gebruikt men geen informatie van Poz&Proud?
Respondenten die minstens één van de informatiekanalen een score van 1 tot 4 gaven werd gevraagd een nadere omschrijving van het informatieaanbod van Poz&Proud te geven. Hiervoor konden ze kiezen uit een aantal (positieve en negatieve) omschrijvingen met de mogelijkheid meerdere opties te selecteren. ‘Actueel’, ‘begrijpelijk’ en ‘relevant’ werden door meer dan de helft gekozen. Iets minder dan helft noemt ‘betrouwbaar’, terwijl ‘objectief’ en ‘makkelijk te vinden’ door ongeveer een kwart is geselecteerd. Vanwege de vraagstelling (actieve selectie) kunnen we echter niet
11
concluderen dat het niet selecteren van een omschrijving gelijk staat aan het er expliciet mee oneens zijn. Geen van de kritische omschrijvingen (‘ingewikkeld’, ‘te specialistisch’ en ‘overbodig’) scoort meer dan 4%. Twee personen gaven in het commentaar aan de informatievoorziening van Poz&Proud te veel op seks gericht te vinden. Volledig overzicht van de antwoordmogelijkheden en percentages in de hierop volgende tabel. Omschrijving van het informatieaanbod 71%
Actueel
61%
Begrijpelijk
53%
Relevant
45%
Betrouwbaar
28%
Objectief
25%
Makkelijk te vinden Anders
4%
Ingewikkeld
4%
Te specialistisch
2%
Overbodig
2% 0%
20%
40%
60%
80%
Het hoge bereik van onze website is bemoedigend, maar het vrij lage aantal respondenten dat aangeeft onze informatie makkelijk te kunnen vinden behoeft verbetering. Dit zouden we kunnen bereiken door de verschillende informatiekanalen die we gebruiken explicieter naar elkaar te laten verwijzen. Met deze strategie valt mogelijk ook een hoger aantal abonnees te behalen voor onze nieuwsbrief, de meest directe vorm van online communicatie die we hebben. Het relatief lage percentage van 28% dat onze informatievoorziening als objectief bestempelt valt op (al kan door de opzet van de vraag niet geconcludeerd worden dat de overige 72% onze informatie subjectief vindt). Ook in de commentaren bij de de optie ‘anders’ wordt een aantal maal twijfel over de objectiviteit geuit. De achterliggende redenen hiervan behoeven nader onderzoek.
12
3. Sociale activiteiten In deze sectie vroegen we respondenten of ze ooit deel hebben genomen aan een sociale activiteit van Poz&Proud en, zo ja, hoe ze deze activiteiten waarderen. Ook de redenen voor het wel of niet bezoeken van sociale activiteiten komen aan bod, evenals de verwachtingen van onze achterban bij huidige of toekomstige activiteiten. Meer dan de helft van de respondenten (56%) heeft ooit deelgenomen aan een sociale activiteit van Poz&Proud. Dit percentage is significant hoger bij mannen die volledig open zijn over hun eigen hiv-status (63%) dan bij diegenen die minder open zijn (48%).
3.1 Beoordeling van bestaande activiteiten De activiteiten die de meeste mannen trekken zijn de CD4-borrel (bezocht door 82% van diegenen die aan een activiteit hebben deelgenomen), de Angels-brunch (48%) en het Mankracht-weekend (44%). De beoordeling van de verschillende activiteiten valt over het algemeen positief uit, waarbij Mankracht de hoogste beoordeling krijgt: 4,13 op een schaal van 1 tot 5. De gemiddelde scores van alle activiteiten die men kon beoordelen zijn vermeld in onderstaande tabel4. Angels
CD4
Seks& Daten
HCV Support
Mankracht
Positive Mind
Positive Touch
Positive Yoga
Gemiddeld
3,6
3,65
3,14
3,61
4,13
3,88
3,67
3,56 *
Deelnemers
60
103
35
31
55
32
30
34 *
% van alle deelnemers
48%
82%
28%
25%
44%
25%
24%
27% *
Het gemiddelde van alle beoordelingen samen bedraagt 3,69. Volgend op de beoordeling van individuele activiteiten werd respondenten gevraagd onze activiteiten te typeren door één of meer van een aantal voorgelegde omschrijvingen te selecteren. Dit levert een overwegend positief beeld op; ‘laagdrempelig’ wordt door 64% gekozen, en slechts 5% omschrijft onze activiteiten
4 Positive
Yoga is beoordeeld door meer personen dan er daadwerkelijk aan hebben kunnen deelnemen. De cijfers voor deze activiteit zijn daardoor moeilijk te interpreteren, en gemarkeerd met een ster. Mogelijk heeft een aantal respondenten hier een oordeel gegeven op basis van interesse voor deze activiteit, in plaats van op basis van persoonlijke ervaring. Deze beoordelingen zijn niet meegenomen in de berekening van het totaalgemiddelde.
13
als ‘saai’. Wel geeft 44% van de respondenten aan dat activiteiten te veel in Amsterdam geconcentreerd zijn. De sociale functie van onze activiteiten is voor mannen die geen relatie hebben het meest belangrijk. Over de gehele breedte geeft 54% van de achterban aan dat onze activiteiten belangrijk zijn om nieuwe mensen te leren kennen. Mannen zonder relatie selecteren deze stelling echter significant vaker (60%) dan mannen in een relatie (41%).
64% 54% 44% 42%
co
2%
el
ge
4%
H
5%
ve te
jn Zi
Zi
jn
be
la n
gr ijk
om
ni eu w eb e nc be m en en n tre ee se Zi er n n jn d t gr e la in ot l ag e Am e r e dr d n Zi Zi iv s em k An t jn er jn er en pe du s de d sa ne ite am lig ur rs ai n it
Omschrijvingen van activiteiten
0%
18%
35%
53%
70%
We vroegen ook naar de persoonlijke ervaringen van deelnemers met onze activiteiten, wederom door respondenten een aantal stellingen te laten selecteren. In dit onderdeel komt een significant verschil naar boven afhankelijk van het kennen van weinig of veel andere mensen met hiv. Respondenten die weinig andere mensen met hiv kennen geven vaker aan moeilijk contact met anderen te leggen op onze activiteiten (25%) dan diegenen die veel mensen met hiv in hun omgeving hebben, van wie slechts 6% deze optie selecteert.
14
Persoonlijke ervaringen met activiteiten 61%
Ik heb nieuwe mensen leren kennen
56%
Ik kan makkelijk over hiv praten
53%
Ik voel me op mijn gemak
22%
Ik leer beter met mijn hiv omgaan
17%
Ik krijg moeilijk contact
14%
Sluiten niet aan bij mijn verwachtingen
13%
Ik leer om beter voor mezelf te zorgen
10%
Het gaat alleen maar over seks 0%
18%
35%
53%
70%
Hoewel de waardering van onze activiteiten grotendeels positief is, brengen de resultaten ook een aantal aandachtspunten naar voren. Zo blijkt zowel uit de resultaten hierboven als uit enkele commentaren dat er een groep is die het als moeilijk ervaart contact te krijgen. Dit is een punt dat verbetering behoeft, met name door nieuwe gezichten beter te identificeren en hen actief te betrekken bij de groep. Ook het organiseren van meer activiteiten buiten Amsterdam is een wens waar we ons voor moeten blijven inzetten. Hiervoor zullen we onder meer contacten zoeken met lokale partners.
3.2 Redenen om activiteiten niet te bezoeken 100 respondenten (44%) heeft nog nooit een sociale activiteit van Poz&Proud bezocht. We vroegen deze mannen naar de redenen hiervoor. Het wel of niet hebben van een relatie blijkt bij dit onderdeel weer een significant verschil op te leveren. 44% van de mannen in een relatie noemt ‘geen behoefte’ als reden, terwijl dit bij mannen zonder relatie slechts 17% is. Zoals al eerder opgemerkt bezoeken mannen die in mindere mate open zijn over hun eigen hiv-status minder vaak activiteiten van Poz&Proud. De antwoorden bij dit onderdeel geven meer inzicht in de achterliggende overwegingen hierbij. 13% noemt het niet open zijn expliciet als reden voor het niet deelnemen aan activiteiten. De optie ‘geen behoefte’ wordt door deze groep echter opvallend veel minder gekozen (22%) dan door mannen die volledig open zijn (43%). Daarentegen geven mannen die niet volledig open zijn ‘te ver van mijn woonplaats’ (28% vs. 7%) en
15
‘financiële overwegingen’ (10% vs. 0%) aanzienlijk vaker op als reden. Dit suggereert dat, ondanks dat er bij deze mannen wellicht wel een behoefte bestaat, het niet open zijn over de eigen hiv-status als obstakel wordt ervaren bij het deelnemen aan activiteiten, zowel expliciet als impliciet (door meer gewicht aan andere overwegingen te geven). Ook respondenten die weinig andere mensen met hiv kennen geven over de hele breedte meer verschillende redenen om niet aan activiteiten deel te nemen. Significante verschillen ten opzichte van mannen die veel anderen met hiv kennen zijn te zien bij stellingen ‘wist niet dat ze bestaan’ (17% vs. 3%), ‘ben niet open over mijn hiv’ (19% vs. 0%), ‘aanbod niet duidelijk’ (21% vs. 6%) en ‘te ver van mijn woonplaats’ (25% vs. 6%). Opvallend in omgekeerde richting is ten slotte het grote verschil bij de stelling ‘Ik heb moeite met het imago van Poz&Proud’. Mannen die volledig open zijn over hun hiv-status geven deze reden veel vaker op (24%) dan degenen die minder open zijn (6%). Dit zou erop kunnen wijzen dat bij een specifiek deel van de ‘open’ gemeenschap weerstand tegen de uitstraling of manier van werken van Poz&Proud bestaat. In hoofdstuk 5 (Algemeen beeld, imago en betrokkenheid) gaan we hier nader op in. Redenen om niet aan activiteiten deel te nemen 38%
Geen behoefte
23%
Te ver van mijn woonplaats
17%
Mijn beeld van het aanbod is niet duidelijk
16%
Ik heb moeite met het imago van Poz&Proud Ik ben niet open over mijn hiv
13%
Ik wist niet dat ze bestaan
13%
De activiteiten spreken me niet aan
8%
Financiële overwegingen
8% 0%
10%
20%
30%
40%
16
3.3 Verwachtingen bij (nieuwe) activiteiten Alle respondenten (ongeacht of ze ooit een activiteit van Poz&Proud hebben bezocht) kregen de vraag wat ze belangrijk vinden bij huidige of toekomstige activiteiten. Er kon een keuze gemaakt worden uit een of meerdere voorgedefinieerde items. Een ruime meerderheid geeft aan de sociale aspecten ‘nieuwe mensen ontmoeten’ (68%) en ‘me onder gelijken voelen’ (57%) belangrijk te vinden. Maar ook het meer politieke item ‘hiv zichtbaar maken’ wordt door bijna de helft van de respondenten (43%) gekozen. Verwachtingen bij activiteiten
68%
Nieuwe mensen ontmoeten
57%
Me onder gelijken voelen
45%
Kunnen praten over hiv
43%
Hiv zichtbaar maken
40%
Iets nieuws leren of doen
34%
Bekenden ontmoeten
Anders
4% 0%
18%
35%
53%
70%
Het is geen verrassing dat respondenten die ooit aan een activiteit hebben deelgenomen op veel items hoger scoren dan degenen voor wie dat niet geldt. Dit verschil is het grootst bij ‘bekenden ontmoeten’ (46% vs. 13%). Het ontmoeten van bekenden als sociale functie van de activiteiten van Poz&Proud scoort veel hoger bij mannen die volledig open over hun hiv-status zijn (38%) dan bij degenen die dat niet zijn (25%). Respondenten die veel anderen met hiv kennen hechten bovendien meer belang aan ‘iets nieuws leren’ (48%) in vergelijking met diegenen die weinig mensen met hiv kennen (30%).
17
Respondenten die niet volledig open zijn over hun hiv-status vinden ‘hiv zichtbaar maken’ bij activiteiten in veel kleinere mate belangrijk (gekozen door 34%) dan personen die dat wel zijn (50%). Dit verschil is nog sterker zichtbaar tussen de groep die weinig anderen met hiv kent (34%) en de groep die veel andere hivpositieven kent (58%). De groep mannen die weinig anderen met hiv kent hecht er meer waarde aan zich onder gelijken te voelen (61%, ten opzichte van 46% bij degenen met veel andere hiv-positieven in hun omgeving). Afgezet tegen de hierboven vermelde waardering voor het item ‘hiv zichtbaar maken’ leidt dit enigszins tot een paradox; de wens zich onder gelijken te voelen is immers moeilijker te realiseren met minder zichtbaarheid. Dezelfde paradox wordt duidelijk als we inzoomen op de respondenten die nog nooit een activiteit van Poz&Proud hebben bezocht. Onder hen vinden de mannen die minder open zijn over hun hiv-status het veel belangrijker nieuwe mensen te ontmoeten (66%) dan degenen die volledig open zijn (36%). Het lijkt er echter op dat het deelnemen aan een sociale activiteit de paradox doorbreekt. In de groep die ooit een activiteit van Poz&Proud heeft bezocht vindt 59% van degenen die minder open zijn het belangrijk te kunnen praten over hiv, ten opzichte van 38% bij hen die volledig open zijn. Dit significante verschil ontbreekt echter in de groep die nog nooit aan een activiteit heeft deelgenomen: het percentage dat waarde hecht aan praten over hiv is hier bij mannen die volledig open en minder open zijn gelijk (36%). Significante verschillen in de verwachtingen voor (nieuwe) sociale activiteiten Open over hiv-status (meer/minder)
Kent anderen met hiv Deelgenomen aan (veel/weinig) activiteit (ja/nee)
Nieuwe mensen ontmoeten
-
-
75% vs. 52%
Me onder gelijken voelen
-
46% vs. 61%
-
Kunnen praten over hiv
-
-
-
50% vs. 34%
58% vs. 34%
-
-
48% vs. 30%
44% vs. 28%
38% vs. 25%
-
46% vs. 13%
Hiv zichtbaar maken Iets nieuws leren of doen Bekenden ontmoeten
De resultaten bij dit onderdeel laten zien hoe complex de wisselwerking is tussen openheid en de daarbij gevoelde drempels enerzijds en de wens contacten te leggen en ervaringen uit te wisselen anderzijds. We kunnen op basis van deze cijfers niet stellen dat het bezoeken van een activiteit van Poz&Proud de sleutel is tot het ontwarren van deze kluwen. Maar ze geven wel sterke aanwijzingen dat dat een verschil kan maken. Dit beweegt ons ertoe er nog sterker op in te zetten om mannen
18
over de streep te trekken ons te bezoeken. Hiervoor kunnen we zoeken naar nieuwe vormen van promotie van onze activiteiten om specifieke groepen beter te bereiken, maar ook streven naar verdere diversificatie van ons aanbod om meer mannen aan te spreken, en er daarnaast voor te zorgen dat iedereen zich welkom voelt bij onze activiteiten (zie ook 3.2). Bovendien sterken deze uitkomsten ons in ons streven openheid zoveel mogelijk te bevorderen, zowel door de mannen die het betreft zélf hiertoe te bewegen, als door te blijven strijden tegen stigma in de scene zodat mannen zich veilig kunnen voelen open te zijn over hun status.
19
4. Belangenbehartiging In dit onderdeel werd respondenten gevraagd de speerpunten van Poz&Proud op het gebied van belangenbehartiging te waarderen op een schaal van 1-5. De vier te beoordelen speerpunten waren: • Voorlichting over AIN • Ondersteuning voor homomannen met hepatitis C • Bewustwording over PrEP • Bestrijden van hiv-stigma Het laatstgenoemde onderwerp, stigmabestrijding, werd verreweg het hoogst gewaardeerd: de gemiddelde score bedroeg 4,61, en 75% van de respondenten gaf het een 5, de hoogst mogelijke score. Hepatitis C (4,34) en AIN (4,25) volgen op kleine afstand nog altijd boven de 4. PrEP wordt het laagst gewaardeerd, met een gemiddelde score van 3,87. De scores op dit onderdeel laten geen significante verschillen zien tussen groepen. Mensen die antwoordden helemaal niet open te zijn over hun hiv gaven echter allemaal een 5 aan stigmabestrijding, terwijl ze de medische onderwerpen veel lager waardeerden. Gezien het kleine aantal respondenten in deze groep (8) kan deze afwijking niet als significant beschouwd worden, maar deze observatie is het wel waard nader bekeken te worden. Deze uitkomsten suggereren dat mensen die in de kast zitten met hun hiv minder bezorgd zijn over (of wellicht minder bekend met) medische issues, maar zich tegelijkertijd grotere zorgen maken over stigma. Het belang dat onze achterban hecht aan stigmabestrijding en medische thema’s bevestigt ons dat we op het gebied van belangenbehartiging de juiste koers volgen. Nadere gesprekken met onze gemeenschap, in focusgroepen of een andere vorm, kunnen de behoeftes op deze onderwerpen specifieker maken. De beduidend lagere score bij het onderdeel PrEP is opvallend gezien het belang dat we hier zelf aan hechten. Omdat we respondenten niet gevraagd hebben hun waardering te beargumenteren kunnen we geen harde uitspraken doen over de achtergrond hiervan. Tegenstand tegen PrEP (waarvan we weten dat die ook in de hiv-positieve gemeenschap bestaat) lijkt vanwege de verdeling van de scores niet waarschijnlijk: er zijn geen uitschieters in de laagste scores. Ook onbekendheid met het onderwerp ligt door de vele aandacht die we eraan besteden niet voor de hand. Waarschijnlijker lijkt het daarom dat onze gemeenschap een minder direct belang ziet in PrEP – zij zijn zelf immers niet de doelgroep van PrEP. Eén van de redenen waarom Poz&Proud PrEP desondanks een belangrijk onderwerp vindt is de bijdrage die het door het verminderen van angst kan leveren aan stigmabestrijding. Dit is echter een indirect effect van het middel.
20
5. Algemeen beeld, imago en betrokkenheid In twee over de vragenlijst verdeelde sets stellingen vroegen we respondenten naar het beeld dat ze van Poz&Proud als organisatie hebben en de mate waarin ze zich bij Poz&Proud betrokken voelen. Als eerste legden we een vijftal stellingen voor over de relatie van onze achterban met Poz&Proud, die respondenten konden beoordelen op een schaal van 1 tot 5 (helemaal oneens – helemaal eens). Dit levert het volgende beeld op:
Stelling
Gemiddelde score
Ik vind het belangrijk dat er een organisatie voor homomannen met hiv bestaat
4,5
Poz&Proud kan veel bereiken voor mij en andere homomannen met hiv
3,7
Ik heb een duidelijk beeld van wat Poz&Proud doet
3,52
Ik voel me verwant met Poz&Proud
3,4
Ik voel me vertegenwoordigd door Poz&Proud
3,22
Hoewel vrijwel iedereen in zeer hoge mate het belang van het bestaan van een organisatie voor homomannen met hiv onderkent, zien we dat de scores steeds iets lager worden naarmate de stellingen specifieker en persoonlijker worden. Respondenten die ooit een activiteit van Poz&Proud hebben bezocht geven een beduidend hogere waardering aan de laatste drie stellingen dan personen voor wie dit niet geldt. Deze groep heeft gemiddeld een beter beeld van wat Poz&Proud doet (3,85 vs. 3,09), voelt zich meer verwant met (3,64 vs. 3,19) en meer vertegenwoordigd door Poz&Proud (3,49 vs. 2,86). De mate waarin men open is over zijn eigen hiv-status is sterk van invloed op de waardering van de stelling ‘Ik voel me vertegenwoordigd door Poz&Proud’. Mannen die hun status (bijna) helemaal geheim houden scoren hier met een gemiddelde van 2,38 erg laag, terwijl de scores van de groep die gedeeltelijk open is een normale verdeling volgen met een gemiddelde van 3,24. Het deel van onze achterban dat een hoge mate van openheid betracht is echter verdeeld: hoewel een grote groep (46%) het in (zeer) hoge mate eens is met deze stelling, geeft ook een aanzienlijk deel van hen (19%) een 1. Mannen die geen relatie hebben geven een hogere score aan alle stellingen, met een significant verschil bij ‘Ik voel me vertegenwoordigd door Poz&Proud’ (3,41 vs. 3,03) en ‘Poz&Proud kan veel bereiken voor mij en andere homomannen met hiv’ (3,93 vs. 3,60). Dit verschil suggereert dat mannen zonder relatie een sterker belang voelen bij het werk van Poz&Proud, vermoedelijk vooral vanwege de sociale functie.
21
Ik voel me vertegenwoordigd door Poz&Proud 50
Aantal respondenten
38
25
13
0
1 Open voor niemand
2
3 Open voor een aantal
4
5
Open voor iedereen
Aan het einde van de vragenlijst presenteerden we een aantal algemene stellingen over het beeld dat men van Poz&Proud heeft. Ditmaal konden de stellingen niet individueel gewaardeerd worden, maar kon men er een of meer selecteren om aan te geven dat men het ermee eens is. Respondenten die ooit hebben deelgenomen aan een activiteit van Poz&Proud zijn het met vrijwel alle stellingen gemiddeld tweemaal zo vaak eens dan degenen die nooit een activiteit hebben bezocht. Er is echter geen verschil tussen de scores van deze twee groepen bij ‘Poz&Proud is een vaste kliek’ en ‘ik zou het niet missen’. De leeftijdsgroep van 35 tot 44 scoort significant lager op de stelling ‘Poz&Proud staat voldoende in contact met de achterban’: van deze groep selecteerde 14% dit item, tegenover 27% bij de groep 45-54 en ongeveer 40% bij de andere groepen. Mannen die korter leven met hiv geven vaker aan gemakkelijk met Poz&Proud als organisatie in contact te kunnen komen (47% resp. 42% voor de groepen 1-5 jaar en 5-10 jaar) dan het deel van de gemeenschap dat al langer hiv heeft (23% resp. 25% voor de groepen 10-20 jaar en langer dan 20 jaar). Vergelijkbare resultaten zijn te zien bij de stelling ‘Ik hoop dat Poz&Proud nog lang doorgaat’, die sterker wordt ondersteund door respondenten die korter geleden hiv hebben opgelopen (68% resp. 75% voor 1-5 jaar en 5-10 jaar) dan de groep die langer met hiv leeft (48% resp. 59% voor 10-20 jaar en langer dan 20 jaar).
22
Het beeld van Poz&Proud
67% 37% 36% 34% 26% 18% 17% 0%
17.5%
35%
52.5%
70%
Ik hoop dat Poz&Proud nog lang doorgaat Het is makkelijk om met de organisatie van Poz&Proud in contact te komen Poz&Proud is een vaste kliek Poz&Proud staat voldoende in contact met de achterban Ik heb een duidelijk beeld van hoe Poz&Proud als organisatie functioneert Poz&Proud heeft mij geholpen goed met hiv om te gaan Als Poz&Proud zou worden opgeheven zou ik het niet missen De verschillen in de mate waarin delen van onze gemeenschap zich met Poz&Proud kunnen identificeren vallen op. Gezien het uitgesproken karakter van Poz&Proud als activistische groep stemmen deze uitkomsten echter niet direct tot verbazing. Enige vorm van Love it or hate it is waarschijnlijk onvermijdelijk verbonden aan de brutale uitstraling die we bewust nastreven. Dit blijkt ook uit de commentaren, waarin een kleine, maar zeer uitgesproken groep expliciet afstand van ons neemt en ons ervaart als te rellerig. Het is de vraag of we of we iets aan dat imago kunnen of moeten willen veranderen, maar het is wel goed ons hier bewust van te zijn. De mate waarin Poz&Proud als vaste kliek wordt ervaren (meer dan een derde van de respondenten) zien we graag lager. We zijn uiteraard blij dat er een vaste groep mannen is die ons weet te vinden, maar we moeten er ook aan blijven werken
23
nieuwe gezichten zich welkom te laten voelen, getuige ook de opmerkingen in het hoofdstuk Sociale activiteiten. Ook het contact tussen Poz&Proud als organisatie en de achterban verdient verbetering. Dit onderzoek kan er een goede eerste aanleiding voor vormen meer initiatieven te ontplooien om direct contact met verschillende delen van onze gemeenschap te zoeken. Maar ook kleine aanpassingen als het zichtbaarder maken van contactmogelijkheden op onze website en sociale media kunnen hier helpen.
24
Colofon Het achterbanonderzoek van Poz&Proud is opgezet door een team van vrijwilligers. De vragenlijst werd opgesteld door Jörgen Moorlag, Andrea Bandelli, Toralt Deinum en Maurice Timmermans. Hierbij maakten we dankbaar gebruik van de opmerkingen van Henk Hageman, Leo Schenk, Henk-Jan Timmerman, Rick van Veldhuizen, Guido Vermeulen en Menno Voskuil, die de eerste opzetten toetsten. Het grafische ontwerp van de vragenlijst was in handen van Henk Hageman en Andrea Bandelli. Henk Hageman verzorgde bovendien het ontwerp van de promotionele banners. Andrea Bandelli verzamelde alle resultaten en voerde de statistische analyses uit. Het eindrapport werd geschreven door Andrea Bandelli en Jörgen Moorlag. Bijzondere dank zijn we verschuldigd aan Leo Schenk (hello gorgeous), Edwin Reinerie (Winq) en Sien van Oeveren (HVN) voor hun hulp bij het adverteren van het onderzoek, en uiteraard aan alle mannen die bereid waren de vragenlijst in te vullen en te delen.
25
