Academie voor Sociale Studies Minor Licht Verstandelijk Beperkt
Leerplanschema minor LVB Minor LVB
Periode 1/3
Periode 2/4
Conceptuele
Kenmerken van de
LVB & Samenleving-
doelgroep: Diversiteit en
Eigen recht
eigenheid/Diagnostiek en Behandeling Vaardigheidsleerlijn
Training I: methodisch
Training II:
handelen
professionele attitude
Integrale leerlijn
Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief
Vakblad maken & Professioneel product ontwerpen
Overzicht EC’s van de Minor LVB
half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken met mensen met een licht verstandelijke beperking en bijkomende
Kenmerken LVB- Diagnostiek en
5 ECT
problematiek. Wil je je meer verdiepen in deze doelgroep, dan is deze
Training I
5 ECT
minor je kans.
Vakblad maken
5 ECT
LVB & Samenleving
5 ECT
Training II
5 ECT
Product ontwerpen
5 ECT
Totaal
30 ECT
De minor is een combinatie van denken en doen: Je doet kennis op van onderwerpen met betrekking tot bijvoorbeeld de combinatie van psychopathologie, zoals agressieproblematiek en verslaving, en licht verstandelijke beperktheid. Ook krijg je kennis van de rol die de samenleving speelt in vraagstukken rondom mensen met een licht verstandelijke beperking. Je krijgt inzicht in actuele kwesties als de toename van complexe regels in de samenleving, het bezuinigen op de zorg en hoe dit van invloed is op de mogelijkheden om als iemand met een lvb te participeren in de samenleving. Er worden gastcolleges gegeven en je bezoekt een paar instellingen. Doen is bijvoorbeeld het uitvoeren van individuele en groepsopdrachten, zoals een vakblad maken en samen met licht verstandelijk
beperkte cliënten een professioneel product ontwerpen voor het werkveld. Verder doe je vaardigheidstrainingen, waarin je je professionele houding en gespreksvaardigheden verder traint. De minor is ontwikkeld in nauwe samenwerking met het werkveld LVB en de nieuwste ontwikkelingen en “best practices” zijn meegenomen in de minor. Doordat je met studenten van verschillende studierichtingen de minor volgt, zul je onderwerpen bespreken vanuit verschillende visies. Mede hierdoor ontwikkel je verder je visie als beginnend interdisciplinair professional. De minor LVB wordt in het schooljaar 2015-16 twee keer aangeboden.
Kenmerken van de doelgroep – Diversiteit en Eigenheid/ Diagnostiek & behandeling Diversiteit en Eigenheid:
Diagnostiek & Behandeling:
Lvb & Samenleving/Eigen recht
Ondanks de individuele eigenschappen van ieder persoon gaan we in dit module-onderdeel op zoek naar gemeenschappelijke kenmerken. Iedere persoon met een lvb heeft zijn/haar eigen verhaal en eigen mogelijkheden en beperkingen. Maar wat zijn overeenkomsten? Wie is DE lvb’er? Om deze vraag te beantwoorden zullen we kijken naar de kenmerken van deze doelgroep op basis van het schema van Verstegen (2005); intelligentie, psychiatrische stoornissen, gedragsproblemen & gezinsproblemen. Ook is er aandacht voor algemene thema’s zoals kwetsbaarheid en de roep om autonomie, woon- en behandelfuncties bij mensen met een lvb. We maken de kennis concreet en verdiepend door antwoorden te vinden op hoe de samenleving in het algemeen en de hulpverlening in het bijzonder beter kan aansluiten bij deze doelgroep waarmee ze preventief werkt t.a.v. problemen en curatief om haar kansen te bieden om mee te doen naar eigen vermogen en erbij te horen. Hierbij besteden we aandacht aan de rol en betekenis van een sociaal netwerk en hoe dit versterkt kan worden.
Dit module-onderdeel richt zich op verschillende elementen van de diagnostiek en behandeling van jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke beperking met bijkomende problematiek. In het werken met mensen met een lichte verstandelijke beperking en bijkomende problemen komen we meestal dikke dossiers tegen. We zien dat er vaak verschillende onderzoeken plaats hebben gevonden om de problemen van de cliënt in kaart te brengen. In deze module zullen we naar diagnostiek en haar achtergronden kijken. Aan de hand van deze specifieke kennis over lvb en thema’s onderzoeken we wat voorwaarden en doelen kunnen zijn bij adequate hulp en begeleiding. We gaan specifiek in op het belang en mogelijkheden van vroeg-diagnostiek. Eveneens is er beknopte beknopte aandacht voor de behandelingsmogelijkheden bij deze doelgroep. Gastdocenten uit de lvb beroepspraktijk zullen over behandelvormen als cognitieve gedragstherapie en EMDR een gastles verzorgen. We nodigen je van harte uit om eigen casuïstiek, passend bij de thema’s in de les, in te brengen, zodat de integratie tussen theorie en praktijk verstevigd wordt.
Deze collegereeks is opgebouwd rond de interdependentie tussen lvb-cliënten en de samenleving. Sociologie zal als analysemiddel in worden gezet om de complexe sociale problematiek te doorgronden. Bij lvb-problematiek is er sprake van een complex patroon van met elkaar samenhangende problemen waarin de omgeving/ context centraal staat. Hoe kan het dan dat er op het moment een sterke toename is van mensen met een lichte verstandelijke beperking? Dit heeft niets te maken de afname van IQ binnen onze samenleving maar wel met inrichting van onze samenleving. De oorzaak moet gezocht worden in de complexiteit van onze Westerse samenleving, de (in)tolerantie van de maatschappij, politieke keuzen en financieringsstromen. In deze colleges worden de soms problematische relatie tussen de lvb’er en de samenleving onderzocht en wordt gekeken naar de oplossingen die de samenleving zoekt en biedt.
Daarnaast zullen we kijken naar de ethische kant. Wat hier wordt bedoeld is de tweestrijd tussen aan de ene kant het begrip autonomie en aan de andere kant het begrip bescherming. Autonomie kun je zien als het bieden van keuzemogelijkheden en het recht van de cliënt op zelfbeschikking. Aan de andere kant vormen mensen met een licht verstandelijk beperking bij uitstek een doelgroep waar de begeleider af en toe ook bescherming en afscherming moet bieden. Maar hoever moet je hier in gaan? En wat moet je vooral laten? Wie ben jij als begeleider en welke keuzes maak je? Wat zijn de ethische afwegingen die jij maakt? Het uiteindelijke doel is te komen tot de ontwikkeling van een visie op het eigen handelen en dit zo te verantwoorden zodat er een professionele attitude/ beroepshouding in het werken met lvbcliënten ontstaat.
De trainingen Methodisch handelen en Professionele attitude: (Hulpverlenings)gesprekken voeren met mensen met een lvb vereist het vertalen van kennis over de algemene kenmerken van deze doelgroep naar luister- en gespreksvaardigheden. Als basis voor de training dient het oplossingsgerichtwerken (OGW), een evidence based methode. Deze methode is verder ontwikkeld voor mensen met een lvb en vormt in die zin dus een nieuwe uitdaging voor studenten. Ook voor die studenten die OGW al eerder in hun studie hebben gehad. Met behulp van aanvullende methoden als De Roos van Leary en Transactionele Analyse zul je je verdiepen in de aansluiting bij de cliënt met lvb in gespreksvoering (finetuning), de timing, het ‘meebewegen’ met en coachen van je cliënt. Je leert hierbij je eigen begeleidingsstijl te kennen en hoe je daarmee kunt variëren. Naast het oefenen van begeleidersvaardigheden staat je eigen professionele attitude en handelen centraal. Het succes van een begeleiding of behandeling valt of staat met de beroepshouding en de kwaliteit van de relatie die je hebt met je cliënt. Uit onderzoek blijkt dat het succesvol verlopen van het hulpverleningsproces deels te maken heeft met specifieke technieken maar nog veel meer met de interactie tussen de cliënt en de hulpverlener. Professional zijn is mensenwerk. Belangrijk is dat je kritisch blijft kijken naar jezelf, naar je werk, want je bent zelf het instrument. Waar ligt de verantwoordelijkheid voor het contact tussen professional en cliënt? Aan overdrachts- en tegenoverdrachtgevoelens
zal in deze training ook aandacht worden besteed. In beide blokken wordt intensief geoefend met trainingsacteurs. Daarnaast dien je ook zelf veel tijd aan oefenen te besteden. Het eerste blok training wordt afgesloten met een peerassessment, waarbij het erom gaat te zien waar je sterke punten en waar je ontwikkelpunten liggen. Of je het tweede blok training afsluit met een assessment (met acteur als cliënt) of met een reflectieverslag aan de hand van een opgenomen gesprek, mag je zelf kiezen. Maatjesproject De doelen van de trainingen in deze minor worden ondersteund door een kortdurend Maatjescontact. Je leert hoe het is om om te gaan met een persoon met een lvb; je leert contact leggen met een maatje met lvb vanuit een andere rol dan hulpverlener. Je leert ervaren op welke punten een maatjescontact verschilt van een hulpverleningscontact om van daaruit te reflecteren op de (professionele) attitude van een hulpverlener. De integrale leerlijn Meteen aan het begin van de eerste periode start je met een projectgroep twee projecten op: ten eerste ga je een Vakblad maken voor het werkveld dat “Leefstijl en LVB” als thema heeft. Als professional in het lvbwerkveld moet je goed kunnen puzzelen en combineren. Om als professional goed met lvb-cliënten te kunnen werken, dien je je goed in lvb-thema’s verdiept te hebben. Door het maken van een vakblad bereik
je niet alleen verdieping in verschillende thema’s gerelateerd aan LVB& Leefstijl, maar maak je ook kennis met verschillende instellingen. Je maakt namelijk verschillende interviews waarvoor je instellingen en hun medewerkers en cliënten moet bezoeken. Ook kun je hier een directe verbinding maken met de kennis die je opdoet in de conceptuele vakken. Daarnaast krijg je door middel van (gast) colleges specifieke kennis aangereikt om de lvb-thema’s kritisch te doordenken op de actuele maatschappelijke context en hoe die van invloed is op leefstijl, eigen regie en zelfredzaamheid van mensen met lvb. In het vakblad wordt met behulp van deze kennis een kritische beschouwing van je gevraagd op de professionele competenties die van belang zijn voor het werken in de lvbpraktijk t.a.v. deze onderwerpen. Tegelijkertijd start je in periode 1 samen met je projectgroep het vooronderzoek voor het ontwerpen van een beroepsproduct. Deze producten maken jullie in opdracht van het werkveld samen met lvb-cliënten en hun begeleiders. Dit betekent dat je alles wat je bij vaardigheden leert, direct zult kunnen toepassen in dit contact met cliënten. Alle producten hebben te maken met Leefstijl en de doelgroep lvb. Bij deze producten kun je denken aan het opzetten van een cursus, een beweeg/eetgroep etc.. De bedoeling is dat jullie deze producten zo ontwerpen dat ze voldoen aan de behoefte van de cliënten zelf en ook door anderen uitvoerbaar zijn. Kortom, de producten moeten blijvend van karakter zijn!
Te volgen in: Semester 1 & Semester 2
Aantal plaatsen: Maximum beschikbaar aantal plaatsen: 30 Minimum vereist aantal plaatsen: 20
Toegangseis: Om toegelaten te worden tot de minor vragen we studenten die al ervaring hebben opgedaan met de doelgroep. Dit kan door middel van stage(s), vakantiewerk of het zorgen voor een familielid met een lvb. Wie geen ervaring heeft, moet 12 uur ervaring opdoen door middel van vrijwilligerswerk.
Aanmelden: Aanmelden voor de minor Licht Verstandelijk Beperkt kan vanaf 13 mei via Osiris. Contact: eerste en tweede periode:
[email protected] derde en vierde periode:
[email protected]
Academie voor Sociale Studies • • •
Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Sociaal Pedagogische Hulpverlening Toegepaste Psychologie
HAN-0348
Post – bezoekadres Marie Kamphuisborg Zernikeplein 23, 9747 AS Groningen T
050 – 595 3360
E
[email protected]
