Abolish 2.1. Every governmental institution develops into incompetence. The extended Peter’s Principle, based on: ”Een nieuwe uitdaging door het beëindigen van ongewenst overheidsbeleid”. Leen Noordzij.
[email protected] www.leennoordzij.me
Content Introductie. .......................................................................................................................................... 1 NWO – Afschaffen 2.0. ........................................................................................................................ 2 TNO-Afschaffen 2.0. ............................................................................................................................ 6 Topsectoren-Afschaffen 2.0. ............................................................................................................... 7 Abolish Subsidies 2.1. .......................................................................................................................... 8 Conclusies. ........................................................................................................................................... 8 Literatuur. ............................................................................................................................................ 9
“The nine most terrifying words in the English language are, ‘I’m from the government and I’m here to help”. Ronald Reagan. “De overheid doet wat moet en laat aan de burgers en de markt over wat kan”. Liberaal Reveil 2, 2014. It’s all about taxpayers money.
Bovenstaand motto geeft in een notendop weer wat het liberale gedachtengoed omvat. Maar wat betekent dit voor de praktijk van alle dag? In het Themanummer van Liberaal Reveil – Afschaffen 2.0 – wordt een aantal aspecten van het afschafbeleid besproken: wetgeving, internationale rechtsorde, lokaal bestuur, topsectoren beleid en natuur beleid. In de hierna volgende beschouwingen wordt bij deze aspecten aangehaakt en voorstellen gedaan tot het opheffen van een aantal organisaties.
Introductie. De overheid heeft een aantal organisaties onder haar hoede welke beleid onderbouwende activiteiten uitvoeren. Met “onder haar hoede” wordt bedoeld: de budgetten van deze organisaties worden geheel of grotendeels verkregen uit de algemene middelen; de belastingopbrengst. De organisaties die in onderhavig verhaal worden besproken zijn NWO en TNO. Ook kunnen STW en ECN worden beschouwd. Aangezien wat voor NWO en TNO geldt ook geldt voor ECN en STW, worden alleen NWO en TNO verder besproken. Echter, de conclusies voor NWO en TNO zijn ook geldig voor STW en ECN. TNO is van de vier genoemde 1
organisaties de oudste en de bekendste.. De organisaties zijn ooit in het leven geroepen met een bepaalde doelstelling. Deze doelstelling is zeker interessant. De vraag waar het om gaat is echter: wat doen de organisaties? Kunnen de activiteiten uitgevoerd door genoemde organisaties door ander marktpartijen worden uitgevoerd, zijn bepaalde activiteiten overbodig en wat zijn de voordelen van het beëindigen van de activiteiten? De meeste Nederlanders hebben wel een beeld van TNO. Een beeld van ECN ontbreekt geheel of gedeeltelijk. NWO en STW genieten bekendheid in de wetenschappelijke wereld en met name de universiteiten. NWO(www.nwo.nl) financiert het wetenschappelijke onderzoek van de universiteiten met een budget van €650 miljoen in 2014. Op de website worden de wettelijke taken van NWO vermeldt. Eén daarvan is: het bevorderen van de overdracht van kennis van de onderzoeksresultaten van door haar geïnitieerd en gefinancierd onderzoek ten behoeve van de maatschappij. STW(www.stw.nl) is een onderdeel van NWO. De stichting realiseert kennisoverdracht tussen technische wetenschappen en gebruikers van onderzoeksresultaten. TNO(www.tno.nl). Thema’s van TNO zijn: industrie, gezondheid, leefomgeving, defensie en veiligheid en energie. Onderwerpen die recentelijk in de pers (Technisch Weekblad en o.a. De Volkskrant) zijn besproken: algenonderzoek voor industriële toepassingen, gas-en olie onderzoek voor “tough oil and gas”. ECN(www.ecn.nl) positioneert zich als partner in energie-innovatie. Bij energie-innovatie behoren de volgende thema’s: verbetering bedrijfsprocessen, innovaties voor schone technologieën, onderzoek naar nieuwe technologieën en strategische advisering. Ik bespreek verder NWO en TNO. Gelet op de thema’s van TNO en NWO kan de lezer zich afvragen waarom ik deze door de overheid gefinancierde instellingen wil afschaffen. Een begrijpelijke vraag waarop ik in de hierna volgen de hoofdstukken met beschouwingen over NWO en TNO een liberaal antwoord hoop te geven. Het zij nogmaals opgemerkt: wat voor TNO geldt, geldt ook voor ECN. En wat voor NWO geldt, geldt ook voor STW. Ten slotte wijd ik nog enkele gedachten aan het Topsectoren beleid in verband met de samenhang met NWO.
NWO – Afschaffen 2.0. In het thema nummer Liberaal Reveil 2, 2014 schenkt Wissenburg aandacht aan “dumb laws” en de gevolgen van dergelijke wetten. Ook krijgt NWO, de uitvoeringsorganisatie van de overheid, aandacht. In algemene zin wordt door Wissenburg duidelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van het door NWO subsidiëren van het wetenschappelijk onderzoek. In onderhavig hoofdstuk over NWO zal ik nog een aantal aspecten toevoegen die mede aanleiding zijn om te concluderen dat het via NWO leiden van budgetten voor wetenschappelijk onderzoek ongewenste gevolgen heeft voor dat onderzoek. Het zit in de lucht. Op de opinie pagina’s en in de wetenschappelijke secties van landelijke 2
dagbladen wordt met verve geageerd tegen NWO. Waarom het neoliberalisme ook hier(De Volskrant, 6 sept. 2014) als boeman wordt opgevoerd is niet duidelijk. Door Van Hees et al (2014) wordt uiteengezet hoe dit tot stand komt. Ook het literaire tijdschrift Hollands Maandblad laat zich niet onbetuigd (Tolbeek, 2012). Hoe zou dit misnoegen toch zijn ontstaan? Is het terecht dat de universitaire wereld niet overloopt van enthousiasme voor het NWO? Het NWO, de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, beheert een jaarlijks budget van €650 miljoen en financiert onderzoek in de wetenschapsgebieden van Aardwetenschappen tot en met Science for Global Development. NWO valt onder het ministerie van OCW en de taken van NWO zijn vastgelegd in de wet op de Nederlandse organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek. De taken zijn:
Bevorderen van de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek(wo) en initiëren en stimuleren van nieuwe ontwikkelingen in het wo. Haar taak uitvoeren in het bijzonder door het toewijzen van middelen. Bevorderen van overdracht van kennis van de onderzoeksresultaten van door haar geïnitieerd en gefinancierd onderzoek ten behoeve van de maatschappij. Zich in hoofdzaak richten op het universitaire onderzoek, op het aspect coördinatie letten en dit bevorderen waar nodig.
NWO is normatief en instrumenteel bij de valorisatie of benutting van de resultaten van het universitaire onderzoek. NWO financiert ruim 5000 onderzoeksprojecten aan universiteiten en kennisinstellingen. Onderzoekers van universiteiten dienen voorstellen voor deze projecten in bij het NWO. Daarnaast vallen een aantal instituten onder het NWO zoals het Centrum Wiskunde en Informatie. In het onderhavige verhaal bespreek ik een dergelijk instituut niet. Ik richt mij op de financiering van het onderzoek aan de universiteiten door het NWO. Deze financiering wordt de tweede geldstroom genoemd. De tweede geldstroom is een soort omleiding van een gedeelte van de middelen welke in het verleden rechtstreeks door de overheid aan de universiteiten werden verstrekt. Deze rechtstreekse financiering wordt eerste geldstroom genoemd. Een belangrijke vraag, misschien wel de belangrijkste in dit verband, is: waarom heeft de overheid de tweede geldstroom in het leven geroepen? Waarom heeft de overheid tussen OCW en de universiteiten een extra bestuurslaag aangebracht? Maakt de overheid zich zorgen over de kwaliteit van de universiteiten? Maakt de overheid zich zorgen over de toepasbaarheid van het onderzoek? Of is het NWO ingesteld om bezuinigingen te regelen? Deze laatste vraag kan door onze politici worden beantwoord. Voor de hand ligt om op te merken dat door het NWO laten sturen van budgetten voor wetenschappelijk onderzoek de hoogleraren/voorzitters van vakgroepen van de universiteiten gepasseerd worden. Buitenstaanders, via NWO, bepalen welk onderzoek(met onderzoek bedoel ik steeds wetenschappelijk onderzoek) binnen een vakgroep wordt gedaan. Is de kwaliteit van de universiteit, de faculteit en de vakgroep onvoldoende en moet daarom het NWO als extra financieringsinstrument worden toegevoegd? Laten we eens kijken hoe het NWO werkt en hoe dat uitpakt voor het wetenschappelijk 3
onderzoek. Als een universitaire vakgroep financiering zoekt buiten de eerste geldstroom(rechtstreeks door de overheid aan de universiteit ter beschikking gestelde middelen) dient de onderzoeker(m/v) een onderzoeksvoorstel te schrijven voor één van de relevante onderdelen van het NWO. Dit voorstel moet passen binnen de doelstelling van NWO. De onderzoeker(m/v) zal zijn of haar best doen het onderzoek zo te formuleren dat het binnen de doelstellingen van het NWO past. Dat dit een moeizaam en tijdrovend proces is, ontstaat door de tegensstrijdigheid tussen onderzoeksresultaten en de toepasbaarheid daarvan. Omdat het schrijven van de voorstellen veel tijd vergt – denk maar aan het toepasbaarheidsvraagstuk – zal de onderzoeker(m/v) geen risicovolle voorstellen doen en binnen geëigende paden blijven met groepsdenken, onzorgvuldig onderzoek(The Economist 19th October 2014) en (soms) fraude tot gevolg(Rörsch, Liberaal Reveil 3, 2014). Zolang er geen budgetten ter beschikking gesteld worden voor het reproduceren van onderzoek zijn disciplinaire organen- zoals NWO-voor de wetenschappelijke integriteit onvoldoende. Well there is some silver lining out there. In The Economist, February 6th 2016, in the section of Science and technology an article has been published about the scientific method. Under the heading “Let’s just try it again” The Economist writes: “Reproducibility should be at science’s heart. It isn’t . But that may soon change”. May bei t is. An example of reproducibility is given in an article by Amgen published in Nature(2012). The Economist conclude its article with the statement: “But mopping up messes is an honourable activity, and this week’s launch of a new outlet for the publication of duplication is part of the clean-up.” Hier zij opgemerkt dat integriteit het thema is van Liberaal Reveil 3- 2014 en met name het verhaal van Rörsch: “Politieke besluitvorming en de aard van misleiding in de wetenschap”. De besluitvormers bij het NWO nemen ook geen risico – het gaat om succes – en kiezen voor de populaire onderzoeksterreinen. Hoog opgeleide mensen bij het NWO zijn niet met het primaire proces waarvoor zij zijn opgeleid – onderzoek – bezig maar met het beoordelen van door anderen geschreven onderzoeksvoorstellen. Daarbij worden tegenstrijdige criteria gehanteerd: vernieuwing, haalbaarheid en toepasbaarheid. Aan dergelijke tegenstrijdigheden mogen onze Nederlandse kenniswerkers niet worden blootgesteld. NWO kan geen onderzoeksvoorstellen beoordelen. Bij onderzoek gaat het om spontaniteit, afbraak van oude ideeën en geluk. NWO legt een veel te groot beslag op goed opgeleide mensen. Verder wordt er een schijnzekerheid geschapen voor politici die denken dat de juiste besluiten worden genomen om onze economie te versterken. Keren we nog eens terug naar een taak van NWO:.. overdracht van kennis…ten behoeve van de maatschappij. Anders geformuleerd onderzoek moet maatschappelijk toepasbaar zijn. Vroeger werd dit ook wel maatschappelijk relevant genoemd. Een oxymoron. Resultaten van onderzoek zijn soms niet relevant en vaak prematuur en de toepasbaarheidsvraag is veelal irrelevant. Maar dit brengt het onderzoek wel vooruit. Zelfs in negatieve zin. De resultaten van onderzoek kunnen aanleiding zijn een onderzoeksgebied te verlaten. Zijn de resultaten van onderzoek wel direct toepasbaar dan is er eerder sprake van een uitvinding. Het benutten(valorisatie) van universitair onderzoek is niet onhandig maar is en kan niet het doel zijn van de universiteiten. Soms kunnen resultaten van onderzoek verder worden ontwikkeld en vastgelegd in een octrooi. Deze vastlegging is nuttig (KNAW, 2014). Natuurlijk worden er mooie wetenschappelijke resultaten bereikt. Maar maatschappelijk 4
toepasbaar? Onze Nederlandse topfysici zouden geen enkele kans maken bij het NWO. Wat moet je met de string theorie, informatie theorie en quantum mechanica? Einstein zou niet in aanmerking zijn gekomen voor NWO-financiering. Wij moeten als liberalen ons afvragen welk soort universiteit wij willen: de research universiteit, de universiteit voor de beroepsopleiding of een meng vorm van beide. Dat resultaten van onderzoek toepasbaar moeten zijn is teveel gevraagd. Die gevallen waarbij onderzoek tot innovatie leidt berust op louter toeval. Innovatie berust op serendipiteit en geluk. Als onderzoek tot innovatie zou leiden hebben we de heilige graal gevonden. We weten dat dit nog even zal duren. Innovatie kan niet de argumentatie zijn voor onderzoek aan onze universiteiten (Taleb, 2012). Ook Kuhn(1962) heeft hierover zijn mening gegeven: ”Under normal conditions a research scientist is not an innovator. The scientist is a solver of puzzles and the puzzles on which he/she concentrates are just those he/she believes can be both stated and solved within the scientific tradition”. Het zal toch niet zo zijn dat dat de overheid denkt dat we door het instrument NWO aan de innovatie paradox kunnen ontkomen? De paradox: Nederland behoort tot de wereldtop als het om wetenschappelijk onderzoek gaat, terwijl we wat betreft innovatie niet tot de wereldtop behoren. We mogen al blij zijn als we de middelmoot halen. Echter, de paradox bestaat niet. Wetenschappelijk onderzoek is niet de essentiële voorwaarde voor innovatie. De auteurs Davids et al(2013), lichten dit toe in hun boek ‘Innovatie en kennisinfrastructuur, vele wegen naar vernieuwing’. Valorisatie van onderzoek kan per direct worden beëindigd. De Landelijke commissie Valorisatie kan worden opgeheven. Door de tweede geldstroom via NWO wordt de kwaliteit van de universiteit niet beter. Als een zelf versterkend mechanisme wordt de kwaliteit van de universiteit juist minder omdat grensverleggend onderzoek gemeden wordt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Blijft over het argument om te bezuinigen. Maar hoe heeft de overheid kunnen bedenken dat door de extra bestuurslaag – NWO – een bezuiniging tot stand kan worden gebracht? Door de extra bestuurslaag heeft de overheid voor zichzelf een juvenalis dilemma geschapen. Het is zaak dat de overheid de financiering van de universiteiten door het NWO beëindigt. Daardoor zal de productiviteit van de wetenschappelijk medewerkers van de universiteiten direct verbeteren. Bevrijd van het schrijven van voorstellen voor het NWO kunnen ze de tijd optimaal benutten voor onderwijs en onderzoek onder leiding van de vakgroep voorzitter. De overheid wordt tegelijker tijd bevrijd van het juvenalis dilemma: Wie controleert het NWO? Well, to conclude with a statement by the president of NWO is entertaining. Technisch Weekblad, nr. 48, 2015: “My own experience is, writing of a proposal is a scientifically challenging activity, studious and satisfactory. It is scientific work and keeping your colleges who will review your proposal in mind during the course of the writing of this proposal it will improve”. Cicero would have agreed: A Oratio pro Domo indeed. When reflecting on Research and Development I like to recall the statement of Vannevar Bush, the godfather of the National Science Foundation, who knew a thing or two about Research: “The distinction between applied and pure research is not a hard and fast one, and industrial scientists may tackle specific problems from broad fundamental viewpoints. But it is 5
important to emphasize a perverse law governing research: under pressure for immediate results, and unless deliberate policies are set up to guard against this, applied research invariably drives out pure. This moral is clear: It is pure research which deserves and requires special protection and special assured support”.
TNO-Afschaffen 2.0. Waarom TNO opnemen in de lijst van af te schaffen uitvoeringsorganisaties? Dit ligt toch niet voor de hand? TNO doet toch nuttig werk? Of TNO nuttig werk doet zou best eens uitgezocht kunnen worden. Echter, de nuttigheid staat in onderhavige beschouwing niet voorop. Waar het vooral om gaat is of de overheid een uitvoeringsorganisatie nodig heeft en of daar belastinggeld aan moet worden uit gegeven. TNO afschaffen? Een citaat uit een artikel in De Volkskrant over 3D-printen: Nationaal Lucht-en-Ruimtevaart laboratorium begint samen met TNO en andere bedrijven deze maand(september 2014,LN) een onderzoeksproject om te kijken of ook Nederlandse bedrijven de 3D-printer naar de fabriekshal kunnen halen. Zo nee, wat dan? Zo ja, waarom dit onderzoek? De bedrijven zijn al bezig. Maar de belasting betaler draait gedeeltelijk voor dit onderzoek op. Ter discussie staat of de overheid belastinggeld moet uitgeven aan onderzoek wat de markt zelf kan en moet doen. Als de werkzaamheden door marktpartijen kan worden uitgevoerd is het voor een liberaal duidelijk wie de werkzaamheden kan uit voeren en wie vooral niet. Zeker niet door een door de overheid gefinancierd instituut. Hiermee is voldoende gezegd over TNO Afschaffen 2.0. Toch zal ik enkele observaties, naast bovenstaande over 3D-printen, toevoegen die het afschafbeleid ondersteunen. Terugblikkend kunnen we stellen dat TNO is voortgekomen uit de plan economie en het Plan van de Arbeid: de rijksnijverheidsorganisatie(1930). Voor een overzicht van de historie van TNO zie Davids et al. Zijn er nog elementen van de “maakbaarheidscultuur” te vinden bij TNO? Het kan zo maar zijn. TNO pakt zaken op die de industrie laat liggen en waar ook de universiteiten niet aan werken. Dat moet een financier toch aan het denken zetten? Of leeft de maakbaarheidsgedachte nog bij de overheid? Ook zal de industrie denken: laat TNO maar. Als het wat wordt haken wij wel aan. Eén van de aannames van de overheid is dat TNO een bijdrage kan leveren bij innovatie in de industrie inclusief het MKB. Deze rol is er niet. In het Technisch Weekblad van 11 december 2012 krijgt TNO volop de ruimte om te melden dat er werk aan de winkel is bij TNO. En wel om het innovatievermogen te vergroten van Nederland. Innovatie vermogen van Nederland vergroten? Een land innoveert niet. Verder, innovatievermogen is er of is er niet. Anno mei 2010 meldde de voorzitter van TNO dat de rol van TNO dezelfde is als die welke TNO kreeg toebedeeld in 1930. Vooral het MKB ondersteunen. Echter, uit de praktijk blijkt dat TNO zich richt op de grotere bedrijven. Volgens de overheid speelt TNO een rol bij het innovatiebeleid-ook weer een oxymoron- van de overheid. Is dat het Topsectoren beleid? Labohm behandelt het Topsectoren beleid in Liberaal Reveil 2-2014 en noemt het een selectief industriebeleid in een ander jasje. Snel afschaffen van dit beleid is op zijn plaats. Hier ligt overigens een verband met het NWO. Het 6
universitaire onderzoek gefinancierd uit de tweede geldstroom door het NWO dient zich ook te richten op de Topsectoren. We mogen aannemen dat van de circa 3000 medewerkers van TNO er een aantal betrokken is bij innovatie. Dit leidt tot de valkuil voor de overheid om te denken dat het eindproduct van TNO innovatie is. Volgens de wet op de grote getallen-3000 medewerkers- kan worden aangenomen dat er altijd een aantal medewerkers van TNO betrokken is bij innovatie of een uitvinding. Top-down lijkt het alsof het R&D programma van TNO innovatie produceert. Het R&D programma wordt binnen TNO bottom-up geproduceerd. De medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het opstellen van dit programma zijn zeker in staat om hun projecten in het programma te schrijven. Met als resultaat dat het R&D programma innovaties of uitvindingen oplevert. Dat is ook de reden waarom TNO een zogenaamde innovatie markt organiseert(Technisch Weekblad, 24 maart 2014) om bedrijven te vinden die de innovatie of uitvinding verder ontwikkelt tot een marktrijp product. Dit is de wereld op zijn kop: een bedrijf dat niet uit zichzelf innoveert, koopt een innovatie. Dat levert weinig op. Is dit de weg voor de overheid om iets te doen aan innovatie? Natuurlijk kan het zo zijn dat er toevallig een match plaats vindt tussen TNO en een bedrijf. Als je maar lang genoeg ergens (belasting)geld in stopt komt er wel wat uit. Bovendien had de betrokken TNO-medewerker beter direct voor en (MKB)bedrijf kunnen gaan werken. Op deze wijze is hij/zij betrokken bij het opbouwen of in stand houden van de innovatiecultuur in het (MKB)bedrijf. In TW- Technisch Weekblad nr. 13, 2015 it was mentioned that TNO and ECN are working on a roadmap for sustainable energy with a budget of € 2 million. Sustainable Energy for the chemical industry. So, you would expect that industry to be involved taking into account the objectives of both institutions. Well may be they have tried it but in an insufficient way to state it mildly. The roadmap has been postponed in order to write a more coherent one. Well you would guess that TNO and ECN should have contacted the industry in the first place before starting their job. The Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation never should have allowed a budget before adequate contacts with the industry had been made. A disqualification of the government, apparently too big. See below. Het afschaffen van TNO is een belangrijke innovatie bij de overheid in het voordeel van de belastingbetaler en voor de TNO-medewerker met het vooruitzicht van een mooie baan in de industrie.
Topsectoren-Afschaffen 2.0. De maakbaarheidsgedachte, het “picking winners”, krijgt toch weer vorm in het Topsectorenbeleid(Zie ook Labohm, Liberaal Reveil 2, 2014). Sectoren waarop de Nederlandse industrie en onderzoeker zich moet(sic) richten; doelgericht onderzoek. Wordt op deze wijze een innovatie cultuur in de industrie gestimuleerd? Dit staat veraf van serendipiteit en heeft een hoog Sesamstraat gehalte. In de 80er jaren van de vorige eeuw was er in Sesamstraat een act met een koning die de opperuitvinder van het hof de opdracht geeft om de tandenborstel uit te vinden. De overheid stuurt de geldstromen en zit wat de topsectoren betreft in de “driver’s seat”. 7
Echter, deze rit gaat nergens heen en houdt de onderzoekers af van hun kerntaak. Ook wordt het ambtenaren apparaat weer uitgebreid. “Vindt de tandenborstel uit”: doelgericht wetenschappelijk onderzoek is een oxymoron. In The Economist Technology Quarterly van september 2003 en ook in Intelligent Life van januari 2012 wordt serendipiteit nog eens toegelicht. 70% van de innovaties ontstaan bij toeval en/of serendipiteit.
Abolish Subsidies 2.1. A major Dutch innovator, admitted into the National Hall of National Fame, abhors the subsidy policy of the Dutch Government for Innovation. A policy for innovation is an oxymoron in the first place (Noordzij, Innovation and its Fallacies).The Government tries to stimulate innovation with subsidies, however the opposite is obtained. Innovation is smothered in the cradle. The so-called innovator writes a sort of application for a subsidy. When successful in getting the money, the so-called innovator forgets that innovation has something to do with the market place. The so-called innovator becomes lazy is starts to prepare for the next round of subsidies. The Dutch innovator denominates this to be a beauty contest. Present a nice story which politicians want to here at the end of the day and the new subsidy is there. Who is to blame for this? In the first place a too big government and in the second place the politicians. So without reducing government and without politicians focussing on their real job, the taxpayer will be fleeced. Reducing the ministry of economic affairs, agriculture and innovation is the first job to be done. However, since politicians can still find time for their so-called hobbies like green energy, the Tweede Kamer has to be reduced in size, say form 150 into 75. For a start.
Conclusies. In de voorgaande beschouwingen over NWO(STW) en TNO(ECN)is nagegaan of op een zinvolle wijze het geld van de belasting betaler wordt uitgegeven. Dat is niet het geval. Dit leidt tot de volgende acties:
Afschaffen van NWO en de vergelijkbare organisaties. De onderzoeker wordt bevrijd van het schrijven van obligate onderzoekvoorstellen en de NWO’er, hoogopgeleid komt volledig ter beschikking van de markt of kan een vacature bij een universiteit vervullen. Het directe voordeel is dat er geen geld meer wordt rondgepompt. Het gevolg hiervan is dat de betrokken ambtenaren zinvol werk kunnen gaan doen in het bedrijfsleven. Ook stopt de politiek dan met het zichzelf voor de gek houden met de gedachte dat door het NWO het juiste onderzoek wordt geselecteerd- het zogenaamde “picking winners”. In de Volkskrant van 7 juni 2014 wordt onder het hoofd “Onderzoeksvoorstellenindustrie” het onderwerp toegelicht. In dit kader kan nog opgemerkt worden dat valorisatie bij de universiteiten per direct kan worden beëindigd. Het WRR rapport 90 (2013) verwijst naar de leidende rol van de overheid voor een lerende economie. De overheid kan dit tot op zekere hoogte door het bevorderen 8
van onderwijs en onderzoek aan de universiteiten, echter niet met het instrument NWO. De overheid kan beter aandacht schenken aan het niveau van het secundaire onderwijs. Als dat goed is dan behouden we wetenschappelijk onderzoek op hoog niveau. Afschaffen van TNO. Nogal rigoureus? Het werk dat TNO verricht kan door de andere marktpartijen worden uitgevoerd. De medewerkers(m/v) van TNO kunnen direct in de markt aan de slag. Het zogenaamde bèta tekort wordt een stuk verminderd. Een substituut is niet noodzakelijk. Het deel van het TNO werk dat niet bij het bedrijfsleven kan worden ondergebracht, kan naar de universiteiten. Een deel van de vacatures bij de universiteiten kan komen te vervallen. Voor ECN geldt hetzelfde. Technici tekort in Nederland? In plaats van te voorspellen kunnen we ons beter open stellen voor de “Black Swan” (Taleb, 2010). Als de overheid het subsidiëren van een aantal genoemde instituten en organisatie zou beëindigen komen er zeker 2000 hoogopgeleide mensen ter beschikking van de industrie. Door de jaren heen heeft de overheid miljarden in TNO en ECN gestopt. Dat heeft geen Nederlandse Alibaba opgeleverd. Reduce the Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation in order to stop throwing taxpayer’s money in the black hole of innovation.
Voorafgaande beschouwing omvat geen limitatieve opsomming van organisaties waar de overheid geen bemoeienis mee behoeft te hebben. Wel zijn dit waarschijnlijk, relatief gezien de gemakkelijkste. Als de we de blik ruimer richten, kunnen liberalen zich afvragen wat nut en noodzaak is van centrale banken. De “Hamiltonians” versus de “Jeffersonians” (Ledbetter, 2009 en 2010). Wat vinden wij liberalen van instituties die bijdrage aan de tribalisering van onze maatschappij, dus zorgen voor afbraak van de democratie (Fukuyama, 2014)? Wat vinden wij van een Europese monetaire unie zonder politieke unie? Eenvoudig zal het afschaffen niet zijn. Het vergt veel politieke moed.
Literatuur. Bush, V., Science: The Endless Frontier, ACLS Humanities E-Book, july 1945.
Davids, M., Lintsen, H. en A. van Rooij, Innovatie en Kennisinfrastructuur, vele wegen naar vernieuwing, Boom Amsterdam, 2013. Fukuyama, F., Political Order and Political Decay, Profile Books, London, 2014. Hees, M. van, Schie, P. van en M. van de Velde, Neoliberalisme, Boom Amsterdam, 2014. Kuhn, T. S., The structure of Scientific Revolution, The University of Chicago Press, 1962. KNAW Advies, Benutting van Octrooien op resultaten van wetenschappelijk onderzoek, 2014. Ledbetter, M. D., America’s Forgotten History. Part I: Foundations. From Lulu Enterprises, 2009. Ledbetter, M. D., America’s Forgotten History. Part II: Rupture. From Lulu Enterprises, 2010.
9
Noordzij, L., Innovation and its Fallacies, website www.leennoordzij.me , 2013. Noordij, L., Een nieuwe uitdaging als gevolg van het beëindigen van ongewenst overheidsbeleid, Liberaal Reveil 4, 2014. Taleb, N., N., The Black Swan, The Impact of the Highly Improbable, Penguin Books, 2010. Taleb, N., N., Antifragile, How to live in a world we don’t understand, Penguin Books, 2012. The Economist 19th October 2014, How science goes wrong and Trouble at the lab. The Economist February 6th 2016, The scientific method. Tolbeek, J., De Kermis van de Geest, Hollands Maandblad, nummer 12 2012. WRR Rapport 90, Naar een lerende Economie, Amsterdam University Press, 2013.
10
