PERSBERICHT 25 april 2012
Aantal kinderen met alcoholvergiftiging in 2011 opnieuw toegenomen. Het aantal kinderen en jongeren met een acute alcoholvergiftiging is in 2011 opnieuw toegenomen. In het afgelopen jaar zagen kinderartsen in het gehele land het aantal opnames oplopen tot 762 in 2011. In 2010 bedroeg het aantal nog 684. In 2007 lag dit aantal op 297: een stijging van maar liefst 157%. Opvallend is dat de gemiddelde leeftijd van de jongeren, na een stijging, in 2011 weer is gedaald. De gemiddelde leeftijd bedroeg in 2010 15,6 jaar, in 2011 bedroeg de gemiddelde leeftijd 15,3 jaar. Het betrof opnieuw ongeveer evenveel jongens als meisjes. Dieptepunt was, naast opnames van enkele 11-jarigen, de opname van een 10-jarig kind. De opgenomen kinderen bleken in 2011 gemiddeld een licht hoger alcoholpromillage te hebben dan in 2010 ( gemiddeld 1,81 en 1,83 0/00 in respectievelijk 2010 en 2011). Dit komt overeen met de trend van laatste 5 jaar, waarin de gemiddelde duur van het alcoholcoma opliep tot 3,27 uur in 2011. Kinderarts Nico van der Lely, die deze jongeren op de alcoholpoli van het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft behandelt, maakt zich grote zorgen. “Uit deze cijfers blijkt dat het probleem nog steeds niet is getackeld. Het is wachten tot de eerste dode valt.” In het westen van het land werden de meeste kinderen opgenomen. Koploper is Noord Holland met 32,5 %, gevolgd door Zuid Holland (17,7 %). Maar ook Oost Brabant scoort hoog met 17,1 %. -
EINDE PERSBERICHT -
Bijlage 1: Resultaten van het onderzoek naar alcoholintoxicaties bij jongeren in 2011 Bijlage 2: Percentages jongeren t/m 17 jaar opgenomen in het ziekenhuis met een alcoholintoxicatie per provincie in 2011
----------------------------------------------------------------------------Noot voor de redactie: Cijfers en afbeeldingen mogen overgenomen worden onder vermelding van: “Nederlands Signaleringscentrum Kindergeneeskunde.” Voor informatie: - Nederlandse Signaleringscentrum voor Kindergeneeskunde (NSCK), woordvoerder namens de Nederlandse kinderartsen: Dr. Nico van der Lely, via perswoordvoerder Reinier de Graaf Gasthuis, Brenda Hesselink, tel. (015) 260 33 52 of 06 575 39 565 - Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP): Ir. Wim van Dalen, tel. 06 532 955 44 - TNO Kwaliteit van Leven & Bouman GGZ: Drs. Rob Rodrigues Pereira, (088) 866 6272 - Universiteit Twente: Dr. Joris van Hoof, (053) 489 6131
BIJLAGE 1 : Resultaten van het onderzoek alcoholintoxicaties bij jongeren Deze bijlage is een verkorte versie van het rapport ‘Alcoholintoxicaties bij jongeren in Nederland, een onderzoek bij kinderafdelingen in Nederlandse ziekenhuizen, cijfers 2007 t/m 2011’, een uitgave van de Nederlands Signaleringscentrum Kindergeneeskunde (NSCK), Reinier de Graaf Groep Delft, Nederlands instituut voor alcoholbeleid (STAP), TNO en Bouman GGZ, april 2011.
Meldingen en rapportages In 2007 zijn 297 intoxicaties gemeld, in 2008 waren dat er 337, in 2009 betrof het 500 kinderen, in 2010 684 en in 2011 is het aantal meldingen gestegen tot 762. In de tabel is vermeld met welk percentage het aantal meldingen van intoxicaties elk jaar is gestegen t.o.v. het voorgaande kalenderjaar. Tabel 1. Overzicht aantal meldingen en aantal verwerkte rapportages Aantal meldingen Stijging t.o.v. voorgaand jaar
2007 297 -
2008 337 13%
2009 500 48%
2010 684 37%
2011 762 12%
Resultaten In dit onderdeel zullen de verschillende gevallen van alcoholintoxicatie bij kinderen over de jaren 2007 tot en met 2011 gerapporteerd en vergeleken worden. Dit is gedaan aan de hand van de ingevulde en bruikbare rapportages van 231 in 2007, 288 in 2008, 440 in 2009, 566 in 2010. Voor 2011 staat het aantal bruikbare rapportages in de tabel vermeld. Algemene demografische informatie over de jongeren De verdeling jongens en meisjes is ongeveer 50-50 (zie ook tabel 2). Er zijn ongeveer evenveel jongens als meisjes met een alcoholintoxicatie in het ziekenhuis beland. Opvallend is de trendbreuk, na een stijging van de gemiddelde leeftijd van de opgenomen kinderen in 2009 ( van 15,0 naar 15,2 jaar) en 2010 ( naar 16,6 jaar) is er weer een daling te zien (naar 15,3 jaar) in 2011. De jongste was 10 jaar oud in 2011. Deze jonge leeftijd is in voorgaande jaren niet eerder voorgekomen! Tabel 2. Geslacht en leeftijd van de opgenomen jongeren Geslacht: N=595 (2011) Leeftijd: N=594 (2011)
Man: Vrouw: 10 jaar: 11 jaar: 12 jaar: 13 jaar: 14 jaar: 15 jaar: 16 jaar: 17 jaar:
2007 52% 48% 0% 0% 3% 11% 25% 29% 24% 7%
2008 53% 47% 0% 0% (n=1) 2% 8% 23% 32% 24% 1%
2009 52% 48% 0% 0% 1% 8% 21% 26% 28% 16%
2010 57% 43% 0% 0% 1% 4% 18% 28% 32% 16%
2011 57% 43% 0% (n=1) 0% (n=2) 1% 6% 19% 22% 35% 17%
Gemiddeld:
15,3
15,0
15,2
15,6
15,3
Qua opleidingsniveau zijn de opgenomen jongeren een redelijke afspiegeling van de Nederlandse populatie (CBS, 2007). De verdeling naar middelbare school niveaus blijft nagenoeg gelijk. 40% zit in 2011 op het VMBO, 23% op de HAVO en 19% op het VWO. Van de jongeren is 19% ooit blijven zitten, nagenoeg niemand is meervoudig gedoubleerd en een enkeling (3%) is drop-out. Tabel 3. Opleidingsniveau en schoolprestaties van de opgenomen jongeren Opleidingsniveau: N=517 (2011)
Schoolprestaties: N=477 (2011)
VMBO: HAVO: VWO: Anders Normaal: Doublant: Meervoudig doublant: Dropout:
2007 44% 20% 16% 20% 80% 16% 0% 4%
2008 46% 21% 14% 19% 79% 14% 1% 4%
2009 42% 24% 18% 15% 79% 19% 1% 2%
2010 42% 23% 18% 16% 79% 19% 1% 1%
2011 40% 23% 19% 17% 77% 19% 1% 3%
De jongeren komen veelal uit traditionele gezinnen (twee ouders), met veelal een Nederlandse achtergrond. Dit wijkt enigszins af van de doorsnee Nederlandse situatie, waarin veel meer diversiteit in de gezinssamenstelling en afkomst voorkomt (zie ook tabel 4). Tabel 4. Familiesituatie Familiesituatie: N=542 (2011) Culturele achtergrond: N=554 (2011)
Traditioneel: Anders: Nederlands: Anders:
2007 71% 29% 80% 20%
2008 73% 27% 84% 16%
2009 70% 30% 86% 14%
2010 72% 28% 85% 15%
2011 70% 30% 85% 15%
Eigenschappen intoxicatie en behandeling In dit onderdeel wordt ingegaan op de eigenschappen van de daadwerkelijke intoxicatie en de ziekenhuisbehandeling. Het gaat dus om de situatie die er voor zorgde dat de jongere in het ziekenhuis terecht kwam en resulteerde in een acute behandeling door de kinderarts. De reden dat de jongere in het ziekenhuis belandde is ieder jaar bijna altijd ‘verminderd bewustzijn’ (alcoholintoxicatie, ook wel alcoholcoma). De gemiddelde duur van het verminderd bewustzijn ligt rond de 3 uur. In de 2011 in de gemiddelde duur van het verminderd bewustzijn gestegen t.o.v. de vorige jaren ( resp. in 2009, 2010 en 2011: 3,06, 3,14 naar 3,27 uur). De ethanolspiegel (alcoholpromillage) van de behandelde jongeren ligt rond de 1,8 promille, wat ongeveer gelijk is aan 10 tot 15 alcoholische drankjes (afhankelijk van o.a. tijdsduur van het drinken, geslacht en gewicht van de drinker).
Tabel 5. Kenmerken opname en intoxicatie Bij verminderd bewustzijn: N=208 (2011)
Maximale duur (uur): Gemiddeld (SD):
Ethanolspiegel (promillage): N=525 (2011)
Minimaal: Maximaal: Gemiddeld (SD):
2007 16 2,19 (2,24) 0,05 4,30 1,84 (0,58)
2008 24 2,87 (3,15) 0,03 5,50 1,88 (0,65)
2009 22 3,06 (2,94) 0,10 4,00 1,84 (0,62)
2010 48 3,14 (4,32) 0,00 4,00 1,81 (0,58)
2011 24 3,27 (3,29) 0,07 4,20 1,83 (0,57)
Verantwoording Zodra een jongere met een alcoholvergiftiging wordt opgenomen en gemeld, ontvangt de kinderarts een vragenlijst. Niet in alle gevallen wordt de vragenlijst teruggestuurd. Op grond van de ingestuurde vragenlijsten zijn nadere analyses uitgevoerd van de betreffende spoedopname. De registratie van jongeren met een alcoholvergiftiging is een initiatief van de Nederlandse Signaleringscentrum voor Kindergeneeskunde (NSCK), TNO Kwaliteit van Leven, Bouman GGZ, het Reinier de Graaf ziekenhuis en het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP).
