Instroom asielzoekers, erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden
Aantal aanvragen asielzoekers blijft hoog, beschermingsgraad ook Sinds 1 januari 2015 zijn 27.076 asielaanvragen ingediend in België.1 Van mei tot en met september 2015 zien we een stijging in het aantal aanvragen. In oktober daalt het aantal aanvragen licht ten opzichte van september.2 Als we deze trend extrapoleren naar het einde van het jaar, komen we op 34.910 asielaanvragen3. Figuur 1. Aantal asielaanvragen, januari-oktober 2015, prognose t/m december 2015 6,000 346 5,000 372
306 4,000
374 374
3,000
345 403
2,000 354 1,000
388 925
396 815
427 921
405 884
1,354
5,166 4,315
4,438 3,812
3,274
2,630 1,886
-
enkelvoudige aanvragen
meervoudige aanvragen
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering
De stijging van het totaal aantal aanvragen sinds mei is een gevolg van de stijging van het aantal aanvragen uit Irak, Syrië en Afghanistan. De lichte daling in oktober verbergt grote interne verschuivingen per herkomstland: aanvragen uit Irak daalden heel sterk, die uit Afghanistan stegen heel sterk en die uit Syrië (het land met het grootst aantal aanvragen in oktober) bleven stabiel.
1
Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, asielstatistieken oktober 2015, http://www.cgvs.be/sites/default/files/asielstatistieken_oktober_2015.pdf 2 Met ‘meervoudige aanvraag’ bedoelt men een asielzoeker die zijn aanvraag voor een tweede of derde (of meer) keer indient, in principe op basis van nieuwe elementen in het dossier. Deze asielzoekers hebben niet zonder meer recht op opvang, zie ook www.vreemdelingenrecht.be 3 Daling enkelvoudige aanvragen tussen september en oktober (-14,1 procent) zet zich door in november en nogmaals in december. Prognose meervoudige aanvragen: aantal t/m oktober gedeeld door 10, maal 12.
1
Instroom asielzoekers, erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden
Figuur 2. Aantal aanvragen in 2015 naar nationaliteit 2,500
2,000
Astitel
1,500
Irak Syrië
1,000
Afghanistan Somalië andere
500
0
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering
Figuur 3. Evolutie aantal aanvragen 1981-2015 (prognose) 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering 2
Instroom asielzoekers, erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden
Het geschatte aantal asielaanvragen voor 2015 is niet hoger dan dat in het recordjaar 2000. Belangrijk verschil met 2000 is, zoals we verderop vaststellen, dat het aantal positieve beslissingen verhoudingsgewijs veel groter is. Figuur 4. Aanvragen van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (2006-2015) 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 tot en met
0 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
oktober 2015
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering Tot slot is ook het aantal aanvragen van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen sterk toegenomen in 2015: tot en met oktober zijn 1.725 aanvragen ingediend, 6.4 procent van het totaal aantal aanvragen. Hiermee wordt, al na tien maanden, het vorige recordaantal uit 2011 overschreden.
3
Instroom asielzoekers, erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden
Asielzoekers kunnen na de eerste procedure bij Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen (CGVS) een erkenning krijgen als vluchteling, volgens de definitie van de Conventie van Genève, of een zogenaamde subsidiaire bescherming4. Beide verblijfsstatuten zijn wat rechten en plichten in de maatschappij betreft (wonen, werken, onderwijs, inburgering,…) gelijkaardig5. Onderstaande figuur toont hoe die beschermingsgraad evolueert sinds 2012. De stijging van het aandeel erkenningen is opmerkelijk: van 15,4% in 2012 tot 49,1% in 2015. Het totaal aantal positieve beslissingen, de beschermingsgraad (erkenning en subsidiaire bescherming), bedraagt 59%. Het gaat steeds om de dossiers bij het CGVS. Asielzoekers kunnen na een weigering nog beroep indienen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. Figuur 5. Beslissingen Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, 2012-2015 erkenning
subsidiaire bescherming
weigering
41.0% 53.2% 77.6%
72.9% 9.9% 10.2%
7.0%
10.7%
15.4%
16.4%
2012
2013
49.1% 36.6% tot en met oktober
2014
2015
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering
4
Subsidiaire bescherming kan men verkrijgen indien men bij terugkeer een reëel risico loopt op ernstige schade, bv. wegens een gewapend conflict. Zie ook www.vreemdelingenrecht.be voor het onderscheid tussen beide statuten. 5 Subsidiaire bescherming is een tijdelijk verblijfsstatuut, dat automatisch verlengd wordt tenzij het Commissariaat-generaal de bescherming intrekt. Na vijf jaar wordt het verblijf automatisch omgezet in een verblijf van onbepaalde duur. Subsidiair beschermden hebben, in tegenstelling tot erkend vluchtelingen, geen recht op de maatschappelijke integratie bij een OCMW (leefloon). Het verblijfsstatuut van subsidiaire bescherming geeft wel recht op de maatschappelijke dienstverlening bij een OCMW, indien ook aan de andere voorwaarden voldaan is (bv. behoeftigheid). De maatschappelijke dienstverlening kan financiële steun omvatten, maar ook sociale tewerkstelling. Erkend vluchtelingen komen eveneens in aanmerking voor de maatschappelijke dienstverlening. Zie ook www.vreemdelingenrecht.be voor meer informatie.
4
Instroom asielzoekers, erkend vluchtelingen en subsidiair beschermden
De verschillen tussen de nationaliteiten zijn groot. Opvallend is dat Irakezen, Afghanen en Somaliërs dan wel minder vaak erkend worden als vluchteling, maar wel vrij vaak de subsidiaire beschermingsstatus verkrijgen van het CGVS. Tabel 1. Asieldossiers naar nationaliteit en beslissing CGVS, periode januari – oktober 2015 nationaliteit
Syrië Irak Afghanistan Somalië Andere nationaliteiten6 Gemiddelde
erkenning als vluchteling
subsidiaire bescherming 92,1% 47,4% 41,0% 33,3% 39,1% 49,1%
5,2% 30,8% 38,1% 48,5% 2,1% 9,9%
weigering
2,7% 21,8% 20,9% 18,2% 58,8% 44,8%
aantal dossiers dd september 2015 1.777 827 880 468 6.644 10.748
BRON: Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de staatlozen: asielstatistieken. Bewerking Agentschap Integratie en Inburgering
6
Van de 470 behandelde asieldossiers van personen uit Eritrea, zijn er 438 erkend als vluchteling, ofwel 93,2%. We hebben geen cijfers over de subsidiaire bescherming, daarom is deze nationaliteit niet opgenomen in de tabel.
5
