AANPAK ZWERFAFVAL OPENBAAR VERVOER-GEBIED Stationsbuurt, Gemeente Zwolle

AANPAK ZWERFAFVAL OPENBAAR VERVOER-GEBIED Stationsbuurt, Gemeente Zwolle

Uitvoeringsplan aanpak zwerfafval stationsbuurt gemeente Zwolle

1

Status Documenttitel

: Definitief : Aanpak zwerfafval openbaar vervoer-gebied

Opdrachtgever Contactpersoon

: Agentschap NL / Gemeente Zwolle : de heer J. Stroomberg

Opdrachtnemer Projectleider Projectondersteuner

: De Zakenpartner B.V. : mevrouw T. Soetendaal : de heer J. Verhage

Projectcode Versie

: FP123407 : 0.1

Plaats Datum

: Rotterdam : april 2013


2

Inhoudsopgave 1. Inleiding................................................................................................................................. 4 1.1 Aanleiding................................................................................................................................. 4 1.2 Probleemstelling ..................................................................................................................... 4 1.3 Doelstelling............................................................................................................................... 5 1.4 Leeswijzer................................................................................................................................. 5

2. Werkgebied........................................................................................................................... 6 2.1 Gebiedsafbakening................................................................................................................... 6 2.2 Algemene indruk....................................................................................................................... 7 2.3 Snoeproute............................................................................................................................... 8

3. Gemeentelijk beleid.............................................................................................................. 9 4. Reinigingsactiviteiten.......................................................................................................... 10 4.1 Gemeentelijke reiniging ......................................................................................................... 10 4.2 Andere partijen....................................................................................................................... 10 4.3 Grote schoonmaak ................................................................................................................. 11 4.4 Bladvuil.................................................................................................................................... 11 4.5 Evenementen.......................................................................................................................... 11

5. Voorzieningen..................................................................................................................... 12 6. Fietsenoverlast.................................................................................................................... 14 6.1 Algemeen................................................................................................................................ 14 6.2 AFAC...................................................................................................................................... 14 6.3 Flyer-acties............................................................................................................................. 14

7. Participatie en samenwerking ............................................................................................ 16 8. Communicatie..................................................................................................................... 17 9. Handhaving......................................................................................................................... 18 10. Maatregelen ..................................................................................................................... 19 11. Borging............................................................................................................................. 25 Bijlagen................................................................................................................................... 26


3

1. Inleiding 1.1 Aanleiding Op basis van het succesverhaal van de aanpak van zwerfafval in de wijk Holtenbroek is door de gemeente Zwolle het doel geformuleerd om soortgelijke projecten elders in de gemeente uit te rollen. Hierbij is de keuze gevallen op de wijken Stadshagen en de Stationsbuurt (Assendorp), omdat daar door de gemeente reeds pilotprojecten zijn opgestart om de bewonersparticipatie in de wijken te stimuleren. Beide trajecten kunnen immers goed met elkaar verbonden worden. Dit uitvoeringsplan beschrijft de aanpak van zwerfafval in Assendorp, met name gericht op de stationsbuurt.

1.2 Probleemstelling De problemen waar de Stationsbuurt mee te kampen heeft worden hoofdzakelijk ingegeven door de grote bezoekersstromen waar het gebied dagelijks mee te maken heeft. Station Zwolle is immers een belangrijk knooppunt in het landelijk treinnetwerk. Na Utrecht Centraal is het station van Zwolle het knooppunt met de meeste treinverbindingen in Nederland. De gebruiksintensiteit van het gebied is dan ook hoog te noemen. Dit geldt nog meer wanneer er evenementen zijn in de stad, zoals Koninginnedag en het Bevrijdingsfestival. Daarbij is de stationsbuurt voor velen een doorgangsgebied, in die zin dat mensen slechts tijdelijk gebruik maken van het gebied voor hun op- of overstap. Het verantwoordelijkheidsgevoel over hoe het gebied eruit ziet is dan ook minder groot dan in woongebieden. Objectieve en subjectieve problematiek Bij de aanpak van de problemen moet rekening worden gehouden met de feitelijke overlast – bijvoorbeeld gemeten in kwaliteitsniveaus – en de subjectieve ervaring die reizigers, bewoners en ondernemers hiervan hebben. Immers, hoewel een gebied volgens de gemeentelijke richtlijnen voldoet aan de normen van schoon, heel en veilig, kunnen mensen de situatie in een gebied alsnog als problematisch ervaren. Onderstaande matrix kan daarbij helpen. Beleving en aanpak problematiek Lage feitelijke overlast of

Hoge feitelijke overlast of

verloedering

verloedering

Niks doen, c.q. 'bijhouden'

Aanpak met lage zichtbaarheid

Hoge perceptie van overlast of

Beleid gericht op

Aanpak met hoge zichtbaarheid

verloedering

perceptiebeïnvloeding

Lage perceptie van overlast of verloedering

Zoals de probleemstelling kort beschrijft heeft het stationsgebied feitelijk te maken met vervuiling en andere problemen met betrekking tot schoon, heel en veilig. Tevens is bekend dat met name omwonenden van het station veel overlast en/ of verloedering ervaren, getuige het hoge aantal klachten dat de gemeente ontvangt. De perceptie van de vervuiling is daarmee hoog te noemen. Een aanpak met een hoge zichtbaarheid is op basis van bovenstaand model dus aan te bevelen. In hoofdstuk 10 wordt verder ingegaan op de maatregelen die zijn uitgevoerd en worden voorgesteld.

1.3 Doelstelling Het doel van het project in de stationsbuurt is gericht op het verkrijgen van inzicht in de zwerfafvalproblematiek, vertaald naar een uitvoeringsplan waarmee de aanpak van zwerfafval gericht kan worden vormgegeven en geoptimaliseerd binnen de grens van de beschikbare middelen. Vanuit de betrokken stakeholders is het verzoek gekomen om niet uitsluitend naar zwerfafval te kijken, maar ook om de fietsenoverlast in ogenschouw te nemen. Een deel van de in hoofdstuk 10 beschreven maatregelen is al tijdens het traject uitgevoerd. Daarnaast is een aantal maatregelen voorbereid, maar nog niet uitgevoerd omdat deze een langere doorlooptijd kennen.

1.4 Leeswijzer Hoofdstuk 2 betreft een geografische gebiedsbeschrijving van de stationsbuurt. Hierbij wordt het gebied ruimtelijk afgebakend en een algemene indruk gegeven. Vanaf hoofdstuk 3 tot en met 9 vindt de inhoudelijke verdieping van de analyse plaats op de volgende aspecten: !

gemeentelijk beleid (hoofdstuk 3);

!

reinigingsactiviteiten (hoofdstuk 4);

!

afvalvoorzieningen (hoofdstuk 5);

!

fietsenoverlast (hoofdstuk 6);

!

participatie en samenwerking (hoofdstuk 7);

!

communicatie (hoofdstuk 8);

!

handhaving (hoofdstuk 9).

In hoofdstuk 10 worden de maatregelen uiteengezet. De maatregelen worden geconcretiseerd op basis van de huidige situatie, de gewenste situatie, de aanpak, de verantwoordelijke stakeholders, de doorlooptijd en de planning. Dit uitvoeringsplan wordt afgesloten met een hoofdstuk over de borging van het project. De procescoördinatie vanuit Agentschap NL is namelijk eindig en het is dan ook van belang dat de uitvoering van de beoogde maatregelen geborgd worden.

2. Werkgebied 2.1 Gebiedsafbakening Het projectgebied concentreert zich op het omliggende gebied van het treinstation Zwolle. Aan de noordzijde wordt het gebied hoofdzakelijk bepaald door de Westerlaan, de Oosterlaan en de aangrenzende woonstraten. De nadruk ligt op de fietsenstallingen en de straten waar voornamelijk studenten huisvesten, te weten de Venestraat, Derk Buismanstraat en de Oosterstraat. Ook de Stationsstraat en de Terborchstraat krijgen aandacht, omdat dit belangrijke doorgangswegen zijn van en naar de binnenstad. Gebiedsafbakening Stationsbuurt

Bron: Google Maps, 2013


6

Aan de zuidzijde van het station betreft het projectgebied de Hanzelaan. Ook hier geldt dat expliciet aandacht wordt gegeven aan de fietsenstallingen. Het station zelf vormt geen onderdeel van het projectgebied, aangezien de problematiek er relatief beperkt is en NS en Prorail duidelijke afspraken hebben over het beheer en onderhoud van het station.

2.2 Algemene indruk Het station van Zwolle is een belangrijk landelijk openbaar vervoersknooppunt. Zo stappen er veel treinreizigers op en over in verschillende richtingen, zoals Groningen, Leeuwarden, Enschede, Deventer, Amersfoort en Kampen-Lelystad-Amsterdam via de in december 2012 geopende Hanzelijn. Daarnaast maken er veel reizigers vanaf het station gebruik van het stedelijke en regionale busnetwerk, bijvoorbeeld de vele scholieren richting het Deltion College in de Zwolse wijk Holtenbroek. Als gevolg hiervan is de gebruiksintensiteit van het gebied hoog en dit brengt de nodige problemen met zich mee. De vele fietsen die parallel aan het spoor en de Wester- en Oosterlaan zijn gestald zijn hiervan een duidelijk bewijs (zie verderop). Hiernaast heeft de stationsbuurt een woonfunctie, voornamelijk aan de noordzijde van het station. De samenstelling van de woonvoorraad is divers. De Stationsweg en de Terborchstraat, die vanaf het Stationsplein richting de binnenstad lopen, worden gekenmerkt door woningen in het hogere segment. Een deel van deze woningen is in de loop der jaren herbestemd tot locaties met een hoogwaardige zakelijke en financiële dienstverlenende functie. Ook is er een luxe hotel gevestigd. De uitstraling van deze straten is goed, al hebben deze straten door de nabijheid van het station en de doorgang naar de binnenstad wel te kampen met overlast van fietsen en zwerfafval. De zuidelijk gelegen straten die haaks lopen op de Oosterlaan hebben uitsluitend een woonfunctie en huisvesten veel studenten. Ook voor deze straten is er sprake van overlast door fietsen en zwerfafval. De stationsbuurt is tevens een werkgebied. Zo is er een aantal winkelvoorzieningen gevestigd op het station, met name gericht op food. De ondernemers hebben er belang bij dat de stationsbuurt schoon, heel en veilig is, aangezien dit een belangrijk visitekaartje is voor hun klanten. Het is per slot van rekening fijner om te verblijven in een schoon gebied, ook al is er veelal sprake van een kortstondig verblijf. NS Retail is verantwoordelijk voor de exploitatie van de winkelvoorzieningen op de stations. De winkels kennen lange openingstijden, wat betekent dat er een continue stroom van afval is in het gebied. Dit resulteert in een bovenmatige vervuiling door zwerfafval, voornamelijk bestaande uit consumptieverpakkingen, peuken en kauwgom. Bovenbeschreven problematiek dient in het licht te worden bezien van de huidige ontwikkelingen in het stationsgebied. Zo wordt de capaciteit van het station vergroot in het kader van de realisatie van de Hanzelijn. Deze spoorverbinding loopt van Zwolle naar Almere en is in december 2012 in gebruik genomen. Uitvoeringsplan aanpak zwerfafval stationsbuurt gemeente Zwolle

7

Ook wordt de ondergrondse voetgangerspassage vernieuwd en uitgebreid. Onderzocht wordt of er mogelijkheden zijn om het busstation aan de noordzijde van het station te verplaatsen naar de zuidzijde, om zodoende een autoluwe zone te creëren die doorloopt tot de Zwolse binnenstad. Op kleinschaliger niveau vinden er aan de Oosterlaan uitbreidingen plaats door de enkele fietsenstallingen te vervangen door dubbele. De ruimere opzet van deze dubbele fietsenstallingen vergemakkelijkt het reinigen. Tijdens de werkzaamheden aan de nieuwe voetgangerspassage komt de bestaande kwaliteit op het gebied van schoon, heel en veilig onder druk te staan. De werkzaamheden in de stationsbuurt duren in ieder geval tot en met 2016.

2.3 Snoeproute Vanaf het station loopt een zogeheten snoeproute naar o.a. het Deltion College. Scholieren kopen 's ochtends na aankomst op het station allerhande snacks en frisdranken bij de snackbar of supermarkt. Op de weg naar school belanden veel verpakkingsmaterialen op straat, in de bossages en tussen de fietsenstallingen. Veel van dit afval blijft lange tijd liggen, omdat deze (windluwe) plaatsen lastig te reinigen zijn. Er is vanuit het traject van Agentschap NL contact gelegd met basisschool de Parkschool aan de Westerlaan om vanuit het onderwijsprogramma extra aandacht te vragen voor zwerfafval en een schoner milieu. Omdat het gedrag van kinderen in deze leeftijdscategorie goed is te beïnvloeden liggen hier namelijk goede kansen voor het voorkomen van problemen in de toekomst. Het regionale afvalverwerkingsbedrijf ROVA is in dezen een belangrijke speler, omdat zij beschikt over een uitgebreid educatieprogramma dat is gericht op groepen 7 en 8 van de basisschool. De ROVA heeft twee educatietrajecten, namelijk de Groentour (gericht op het scheiden van afval) en Natuurlijk Schoon (gericht op zwerfafval). De Groentour houdt in da leerlingen van de bovenbouw opgehaald worden met de promotiebus, een excursie krijgen op het terrein van ROVA en hun kennis mogen testen aan de hand van een quiz. De leerlingen worden na afloop weer keurig op school afgezet. Bij Natuurlijk Schoon worden lespakketten van Nederland Schoon gebruikt om de consequenties van vervuiling te verduidelijken. Ook is het mogelijk dat via de ROVA lespakketten van Nederland Schoon worden aangevraagd, waarvoor de school alleen de verzendkosten hoeft te betalen. Daarnaast benadert de ROVA scholen actief om hen jaarlijks om mee te doen aan de opruimactie tijdens de week van Nederland Schoon. De school heeft aangegeven mee te doen met het educatieprogramma van de ROVA. In de week van Nederland Schoon wordt er bovendien een schoonmaakactie georganiseerd in de buurt waaraan de leerlingen deelnemen.


8

3. Gemeentelijk beleid Het gemeentelijk beleid met betrekking tot afval wordt beschreven in het Gemeentelijk Grondstoffenplan 20122016 (GGP). Hierbij wordt vooral de nadruk gelegd op inzameling en verwerking van waardevolle grondstoffen. Het GGP bevat maatregelen die gericht zijn op een vermindering van de hoeveelheid afval (door het stimuleren van afvalscheiding en recycling) en het bewerkstelligen van een duurzame samenleving. Het GGP heef tot doel een positieve bijdrage te leveren aan het milieu, door het restafval te verminderen en de afvalscheiding te verbeteren. Daarnaast wordt het doel gesteld de service voor burgers te verhogen. In het GGP onderscheidt de gemeente Zwolle een tweetal kwaliteitsniveaus. De binnenstad behoort te voldoen aan een hogere kwaliteit (BOR-schaal 8) dan de overige delen van de stad (BOR-schaal 6). Hoewel het stationsgebied gekenmerkt wordt door grote bezoekersstromen en een belangrijk vervoersknooppunt is in de stad, wordt er in dit gebied niet hetzelfde kwaliteitsniveau nagestreefd als in de binnenstad. Wel wordt het stationsgebied intensiever gereinigd om het beoogde niveau te behalen. Ook is er een discrepantie tussen het kwaliteitsniveau dat de gemeente hanteert en dat door NS wordt nagestreefd. Er is dan ook een duidelijk overgang zichtbaar in de uitstraling van het treinstation, dat onder beheer van NS valt, en het busstation, dat valt onder beheer van de gemeente. De ROVA is operationeel verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het openbaar gebied. Sinds medio 2012 is zijn alle reinigingsmedewerkers van de gemeente Zwolle overgeheveld naar de ROVA-organisatie. De ROVA werkt in opdracht van de gemeente Zwolle. De gemeente Zwolle staat voor een grote bezuinigingstaak, dat ook van invloed is op het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Hierdoor is minder budget beschikbaar voor de aanpak van zwerfafval en tal van overige uitvoeringstaken. Er wordt een beroep gedaan op de inzet van bewoners om de buurt schoon te houden.


9

4. Reinigingsactiviteiten 4.1 Gemeentelijke reiniging De operationele uitvoering van het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is sinds medio 2012 in handen van de ROVA. De gemeente Zwolle is opdrachtgever in dezen. De werkzaamheden worden uitgevoerd volgens een gemeentelijk veegplan. Dit plan verwoordt dat het stationsgebied vanwege de hoge gebruiksintensiteit en bovengemiddelde vervuilingsgraad meer aandacht krijgt dan andere gebieden. Dit betekent dat er door de ROVA niet maandelijks, maar tweemaal per week wordt geveegd in de stationsomgeving. De reinigingsdienst wordt 's ochtends vroeg ingezet, om zo goed mogelijk schoon te kunnen maken. Echter, de omwonenden klagen – met name gedurende de zomermaanden – over geluidsoverlast van deze reiniging in de vroege ochtenduren. Ook vanuit Wezo Zwolle (sociale werkvoorziening en herintreding werklozen) en Tactus (herintreding van exverslaafden) wordt er vanuit de gemeente ingezet op reiniging. De aanstelling van deze partijen is niet vastgelegd in een afsprakenkader, maat geschiedt ad hoc. Spuitwagen van de ROVA

4.2 Andere partijen NS beheer is onder de vlag van ProRail verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het station. Het station Zwolle wordt 16 uur per dag en zeven dagen per week schoongemaakt. Met de ondernemers is afgesproken dat zij toezien op hoe het station eruit ziet. Concreet betekent dit dat zij de afvalbakken voorzien van nieuwe vuilniszakken indien zij opmerken dat een bak (over)vol is.


10

4.3 Grote schoonmaak Los van de reguliere gemeentelijke schoonmaak vindt er één keer per jaar een grote schoonmaak plaats in de wijk Assendorp. Dan worden de boomspiegels, de straatgoten en de rioolputten schoongemaakt. Om dit zo goed mogelijk te kunnen doen worden de bewoners geïnformeerd en verzocht om hun auto's elders te plaatsen. Door de compacte ruimtelijke opbouw van de wijk duurt de grote schoonmaakactie in Assendorp drie weken.

4.4 Bladvuil Los van de reguliere reinigingsactiviteiten vindt er in het voor- en najaar een schoonmaakactie plaats om het bladvuil te verwijderen. Het resultaat van deze actie is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Bij strenge vorst en sneeuwval is het niet mogelijk deze actie plaats te laten vinden. Anderzijds, indien de actie te vroeg in het najaar wordt gehouden mist het zijn doel, omdat dan de bladeren nog niet allemaal zijn gevallen.

4.5 Evenementen De drukte op en rondom het station is tijdens evenementen en feestdagen extra hoog. Op deze dagen is de vervuilingsgraad dan ook extra hoog. Zo heeft de gemeente Zwolle drie dagen werk om de bovenmatige vervuiling als gevolg van Bevrijdingsdag op te ruimen.


11

5. Voorzieningen In de stationsbuurt is de grote hoeveelheid verschillende soorten afvalbakken een aandachtspunt voor het uitvoeringstraject. In de loop der jaren is er een wildgroei ontstaan, doordat er verschillende instanties verantwoordelijk waren voor het beheer en onderhoud van het openbaar gebied. Omdat de ROVA en NS Beheer vandaag de dag de enige partijen zijn in dezen, bestaat er een goede aanleiding om meer eenduidigheid in de voorzieningen te bewerkstelligen. Dit wordt dan ook als maatregel opgevoerd in het uitvoeringsplan (hoofdstuk 10).


12

De hoeveelheid afvalvoorzieningen in de stationsbuurt is voldoende. De vraag is veel meer of de uitstraling en functionaliteit van de afvalvoorzieningen van voldoende niveau zijn. Los van de diversiteit in de soorten afvalvoorzieningen laat de kwaliteit door graffiti, wildplak en slijtage bij verschillende afvalbakken te wensen over. Daarbij is de eerst afgebeelde afvalbak voorzien van een klepje, hetgeen de gebruiksvriendelijkheid niet ten goede komt. Stukken afval blijven steken en de opening wordt vies door het afval (bijvoorbeeld mayonaise van de patatbakjes). Vanuit de gemeente wordt gekeken of het mogelijk is het aantal afvalbakken te verminderen en de bestaande bakken te vervangen door grotere soorten. Deze wens wordt gedreven voor de noodzaak tot kostenvermindering. Hierbij zal gebruik worden gemaakt van de afvalbak die door de gemeente is gekozen tot standaardmodel. De NS heeft aangegeven niet te kunnen afwijken van het model dat zij standaard plaatsen op stations. Ondanks dat het niet ontbreekt aan afvalvoorzieningen heeft de stationsbuurt te kampen met vervuiling. Dit is hoofdzakelijk ingegeven door de aard van het gebied. De reizigers maken slechts kortstondig gebruik van deze ruimte; in de regel is het station niet meer dan een op- en overstapplaats. Het verantwoordelijkheidsgevoel bij reizigers voor hoe de Stationsbuurt eruit ziet is dan ook laag. Tekenend is de grote hoeveelheid kauwgom en sigarettenpeuken op straat op en rondom het openbaar vervoersknooppunt, met name rondom de bushaltes. . Veel van dit afval verwaait door de wind in het omliggend gebied. Om deze reden wordt er in de aanpak ingezet op de bewustwording van het reizend publiek, door de inzet van een op maat gemaakte postercampagne.


13

6. Fietsenoverlast 6.1 Algemeen De stationsbuurt heeft niet alleen te maken met een bovengemiddelde vervuiling als gevolg van de hoge gebruiksintensiteit van het gebied. De overlast vertaalt zich ook in een fietsenproblematiek als gevolg van een verkeerd gebruik van de fietsenstallingen. Omdat men de fiets zo dicht mogelijk bij het station wil stallen worden veel fietsen aan lantaarnpalen rondom het Stationsplein geketend, terwijl aan de buitenste zijden van de stalling ongebruikt blijven (zie foto). Deels wordt deze problematiek ingegeven door ongebruikte fietsen (de zogeheten weesfietsen) en fietswrakken die onnodig lang worden gestald.

6.2 AFAC De gemeentelijke Algemene Fiets Afhandel Centrale (AFAC) hanteert een actief handhavingsbeleid op foutief gestalde fietsen. Verkeerd gestalde fietsen worden elke ochtend in de stalling gezet en drie à vier keer per jaar wordt er een actie gehouden waarbij ongebruikte fietsen (na het verstrijken van het wettelijk bepaalde termijn van drie weken) worden verwijderd. De rechtmatige eigenaar kan de fiets vervolgens tegen betaling bij een centraal punt ophalen. Ondanks alle inspanningen blijft de fietsenproblematiek een aandachtspunt voor het stationsgebied. Temeer vanwege het grote aantal meldingen van bewoners aangaande de vervuiling en de fietsenoverlast op en rondom het station is het zwerfafvaltraject van Agentschap NL aan dit gebied toegewezen.

6.3 Flyer-acties Los van bovenstaande is er een directe relatie tussen de fietsenproblematiek en de vervuiling in de stationsbuurt. Doordat de stallingen dichtbij het station overvol zijn met fietsen is de ROVA niet in staat om al het vuil dat zich makkelijk hecht tussen de fietsen, bijeen te blazen en op te vegen. Daar komt bij dat veel organisaties de fietsen voorzien van promotiemateriaal en kortingsacties, omdat ze daarmee een groot publiek op een gemakkelijke manier kunnen bereiken. Ook de ondernemers op het NS station maken van deze gelegenheid gebruik.


14

Tijdens de gebiedsschouw is vernomen dat veel van dit materiaal ongebruikt op de grond belandt (foto's).

Echter, voor de op het station gevestigde ondernemers is het wel degelijk van belang dat de stationsbuurt een goede uitstraling heeft, aangezien het hun visitekaartje is naar klanten. Een schoner gebied geeft de bezoekers een hogere veiligheidsbeleving. Dit wil niet per se zeggen dat het gebied ook daadwerkelijk veiliger is, maar dat men dat zo ervaart. Hiermee samenhangend verblijven mensen liever in een schonere (winkel)omgeving, waardoor de uitgaven hoger zullen zijn. Een schone omgeving heeft zo indirect een economisch belang.


15

7. Participatie en samenwerking Alle afspraken tussen de gemeente Zwolle, NS Beheer en andere relevante partijen zijn vastgelegd in het zogeheten Voorpleinovereenkomst. Deze overeenkomst zal vanwege de complexiteit van de situatie niet worden 'opengebroken', hetgeen betekent dat de gemaakte afspraken van kracht blijven. Wel is er een duidelijke behoefte aan onderlinge afstemming en samenwerking tussen de gemeente Zwolle, NS Stations, NS Retail en de AFAC. Tot op heden functioneerden partijen redelijk autonoom, de onderlinge communicatie tussen de betrokkenen niet optimaal geweest. Voordat het zwerfafvaltraject van Agentschap NL wisten partijen elkaar niet goed en snel te vinden. Met de opstart van het zwerfafvaltraject staan de partijen in direct contact met elkaar en kunnen ze elkaar vinden indien nodig. De noodzaak tot contact hoeft zich overigens niet tot zwerfaval in de stationsbuurt te beperken. Ook voor andere zaken of andere personen binnen een organisatie weten de partijen elkaar te vinden. Door alle betrokken partijen met elkaar in contact te brengen in de vorm van een projectteam kunnen afspraken beter op elkaar worden afgestemd, waardoor de stationsomgeving als geheel een betere uitstraling krijgt. Deze samenwerking hoeft niet uitsluitend op het schoon-aspect te berusten. Ook andere zaken kunnen sneller, efficiënter en beter worden opgepakt als sleutelpersonen direct met elkaar in contact staan en periodiek bijeen komen. Het projectteam voor het uitvoeringstraject van het stationsgebied bestaat uit de volgende stakeholders: !

gemeente Zwolle, stedelijk beheerd afval en reiniging

!

gemeente Zwolle, wijkbeheer;

!

ROVA;

!

de Algemene Fiets Afhandel Centrale (AFAC);

!

NS Retail als vertegenwoordiger van alle ondernemers op het station;

!

NS Stations het beheer en onderhoud van het NS station.

In bijlage (1) is een overzicht opgenomen van de contactgegevens van de projectteamleden.


16

8. Communicatie In de strijd tegen zwerfafval is communicatie met de doelgroep onontbeerlijk. Het is een instrument dat ingezet kan worden om bewustwording te creëren. Ook draagt communicatie bij aan het vergroten van draagvlak en betrokkenheid bij de doelgroep. De inzet van communicatiemiddelen resulteert in gedragsverandering waardoor minder zwerfafval in de openbare ruimte terecht komt.

Gemeente Schoon stelt gratis promotiemateriaal ter beschikking, speciaal bestemd voor openbaar vervoergebieden. De aanwezigheid van posters draagt bij aan het vergroten van de binding die gebruikers hebben met hun leefomgeving. Hoe meer mensen een gebied immers waarderen, hoe minder afval er in de openbare ruimte belandt en hoe minder vernielingen voorkomen. Het stationsgebied is bij uitstek geschikt om de reizigersdoelgroep door middel van een postercampagne te bereiken. In de bijlagen (2) is een kaart opgenomen waarin mogelijke locaties voor inzet van de postercampagne zijn afgebeeld.


17

9. Handhaving Een volgend aspect in de aanpak en het voorkomen van zwerfafval is handhaving. Consequent handhaven van de regelgeving leidt tot duidelijkheid en vertrouwen in de gemeente. Het uitschrijven van regels waarop geen toezicht wordt gehouden geeft risico op niet-naleving, met mogelijke nadelige gevolgen voor het milieu en de leefomgeving van mensen. De AFAC hanteert een actief beleid ten aanzien van het beheersen van de fietsenproblematiek rondom de stationsbuurt. Dagelijks wordt actie ondernomen richting foutparkeerders. Wekelijks halen zij weesfietsen weg. Deze fietsen kunnen tegen een kleine vergoeding door de rechtmatige eigenaar bij de AFAC worden opgehaald. Handhaving op zwerfafval heeft voor de gemeente Zwolle geen prioriteit in de stationsbuurt. In de gemeentelijke beleidsvoering wordt de voorkeur gegeven aan het informeren en voorlichten van de reizigers en ondernemers, voordat over eventueel wordt gegaan tot handhaving. Om deze reden heeft dit aspect geen grote rol in de uitvoering van het Agentschap NL-traject. Desalniettemin zal er in het uitvoeringstraject wel aangespoord worden tot extra inzet van toezicht in het stationsgebied. De fysieke aanwezigheid en zichtbaarheid van toezicht heeft immers een preventieve werking. Politie IJsselland en de afdeling Toezicht & Handhaving van de gemeente Zwolle hebben mandaat voor handhaving. Tot 1 januari 2013 werden zij ondersteund door de Stadswacht, die met name een preventieve taak had. De Stadswacht is inmiddels opgeheven.


18

10. Maatregelen Hoewel de aanpak en het voorkomen van zwerfafval de primaire aanleiding is voor het zwerfafvaltraject van Agentschap NL, wordt er in de uitvoering een brede scope gehanteerd. Dit wil zeggen dat niet alleen vervuiling, maar ook de aspecten heel en veilig in het maatregelenpakket worden opgenomen, omdat wordt verondersteld dat deze drie aspecten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Maatregel 1

Kauwgom verwijderen

Actie

Offerte aanvragen bij specialist in het verwijderen van kauwgom. Vanuit zowel NS als ROVA zijn er contacten met Jadon.

Doel

Het Stationsplein reinigen, de uitstraling van het Stationsplein verbeteren.

Planning

De offerte is voor 17 april aangevraagd en ontvangen. Op 17 april valt het besluit of de offerte goedgekeurd wordt.

Betrokken partijen

ROVA, Wim Ekkelenkamp is de aanvrager van de offerte

Situatie

Op een aantal plaatsen op het stationsplein is sprake van ernstige vervuiling door kauwgomresten, met name voor de Hema. Het stationsplein maakt daardoor een rommelige indruk.

Aanpak

Wim Ekkelenkamp maakt een afspraak met Jadon en geeft exact aan om welk gebied het gaat. Jadon stelt een offerte op voor de verwijdering van kauwgom. In beginsel betreft dit een eenmalige actie. Jadon wordt uitgenodigd een offerte uit te brengen voor jaarlijks onderhoud. Voor het bezoek van de koningin bij de opening van de Hanzelijn is perron 1 door Jadon kauwgomvrij gemaakt.

Verantwoordelijke

Gemeente Zwolle als opdrachtgever.

Uitkomst

Het verwijderen van kauwgom is een kostbare aangelegenheid. Het gewenste effect is meestal niet van lange duur en zal dan ook met enige regelmaat herhaald moeten worden. De gemeente Zwolle heeft besloten de kauwgom niet te verwijderen, omdat hier op dit moment geen budget voor beschikbaar is.


19

Maatregel 2

Inventarisatie voorzieningen

Actie

In beeld brengen van de afvalvoorzieningen in het voor dit project afgebakende gebied (zie hoofdstuk 5).

Doel

Lokaliseren afvalbakken, type identificeren.

Planning

De inventarisatie door de ROVA vindt voor 1 juni 2013 plaats. Gemeente Zwolle bewaakt de voortgang.

Betrokken partijen

ROVA, Wim Ekkelenkamp is verantwoordelijk voor de inventarisatie. Hij zal deze doen samen met het hoofd van de buitendienst van de ROVA, Johan Buitenhuis.

Situatie

In de stationsbuurt is een grote verscheidenheid aan afvalbakken. Er zijn verschillende typen geplaatst, die verschillen in grootte en kleur. Niet alle afvalbakken verkeren in een goede staat. Soms ontbreekt de bodem of zijn de kleppen sterk vervuild. Dit nodigt niet uit tot doelmatig gebruik.

Aanpak

Gemeente Zwolle streeft naar uniformiteit van afvalbakken in de openbare ruimte. Zij is bereid om uitzonderingen te maken voor bijzondere, kenmerkende gebieden (bijvoorbeeld schoolomgevingen). Mocht de inschatting zijn dat het gebruik van afvalbakken toeneemt door te kiezen voor een afwijkende kleurstelling in de stationsbuurt, dan is dat bespreekbaar. In beginsel worden alle afvalbakken in beeld gebracht en adviseert Johan Buitenhuis welke afvalbakken moeten worden vervangen, verwijderd danwel ingeruild voor een ander type. De doelstelling is niet per definitie het aantal afvalbakken te verhogen, maar te onderzoeken of het mogelijk is met minder (en grotere) afvalbakken een groter resultaat te behalen.

Verantwoordelijke

Gemeente Zwolle als opdrachtgever, de ROVA doet de inventarisatie

Kostenraming

Een afvalbak kost tussen de ! 1.500,= en ! 2.000,=.


20

Maatregel 3

Afstemming reiniging

Actie

Afstemming reinigingsactiviteiten tussen gemeente Zwolle, ROVA en NS Beheer

Doel

Met elkaar in contact komen en blijven, verbeteren samenwerking, meer flexibiliteit in reinigingsprogramma (binnen de kaders van de opdracht aan de ROVA)

Planning

Met ingang van 2013 vindt 2 x per jaar een overleg plaats in de maanden april en oktober, of vaker indien één van de partijen hier behoefte aan heeft.

Betrokken partijen

NS Beheer NS Retail Gemeente Zwolle, Stedelijk beheerder Afval Gemeente Zwolle, wijkbeheerder AFAC ROVA

Situatie

Op en rondom het station zijn verschillende partijen bezig met beheer- en onderhoudswerkzaamheden. Het belang is voor iedereen gelijk: een schone, hele en veilige omgeving voor inwoners, reizigers en overige bezoekers. Ondanks dit gedeelde belang werken partijen relatief autonoom. Door met elkaar in overleg te treden kunnen eventuele knelpunten sneller worden opgelost en wordt het beheer en onderhoud een gedeelde verantwoordelijkheid.

Aanpak

Tweemaal per jaar vindt er overleg plaats waar zaken besproken worden die betrekking hebben op het beheer en onderhoud van de stationsbuurt. Er worden afspraken gemaakt, waarbij iedere partij zijn of haar eigen verantwoordelijkheid neemt bij de uitvoering van deze afspraken. Telkens vindt er een terugkoppeling plaats van de stand van zaken, worden eventuele veranderingen besproken en wordt gekeken of het nodig is nieuwe maatregelen te treffen of maatregelen bij te stellen. De communicatielijnen zijn kort en er is tussentijds waar nodig ook overleg. Indien noodzakelijk en mogelijk kunnen de betrokken partijen ook bijeenkomen door aan te sluiten op het stationsoverleg dat elk kwartaal plaatsvindt.

Verantwoordelijke

Gemeente Zwolle, in dezen vertegenwoordigd door Jurrien Stroomberg (wijkbeheerder) neemt tweemaal per jaar het initiatief om een overleg met betrokken partijen in te plannen.

Kostenraming

Dit tweejaarlijkse overleg vraagt alleen om een tijdsinvestering van de betrokken partijen.


21

Maatregel 4

Publieksgerichte postercampagne

Actie

Aandacht vragen bij reizigers en bezoekers van de stationsbuurt voor een schone leefomgeving door middel van posters van Gemeente Schoon.

Doel

Gedragsverandering, bewustwording

Planning

01-05-13

Betrokken partijen

NS Retail/ NS Beheer (flexibiliteit plaatsing posters) Gemeente Zwolle (financiering ontwikkelen posters)

Situatie

Door het intensieve gebruik van het stationsgebied is dit de aangewezen locatie om aandacht te vragen voor een bijdrage aan een schone leefomgeving.

Aanpak

De Zakenpartner doet een voorstel voor locaties waar posters kunnen worden opgehangen (bijlage 2). Zij houdt daarbij rekening met richtlijnen die gehanteerd worden door de verschillende betrokken partijen. Gekozen wordt voor posters met verschillende thema's, die op verschillende formaten worden afgedrukt.

Verantwoordelijken

Gemeente Zwolle, Jurrien Stroomberg NS Stations, Jan Hartman

Kostenraming

De ontwerpen voor het campagnemateriaal worden gratis ter beschikking gesteld via de webwinkel van Gemeente Schoon. Het materiaal is alleen als pdf te downloaden. Het afdrukken van de posters is mogelijk via de huisdrukkerij van de gemeente Zwolle. Een aanvraag daartoe moet worden ingediend via de servicedesk, waarna een interne kostenverrekening plaatsvindt.


22

Maatregel 5

Gedrag bus- en taxichauffeurs

Actie

Bus- en taxichauffeurs aanspreken op vervuiling van de openbare ruimte.

Doel

Excessen in de openbare ruimte voorkomen, draagvlak en betrokkenheid creëren

Planning

Zo spoedig mogelijk

Betrokken partijen

Wijkmanager Wijkagent

Situatie

Op het busplein en de taxistandplaatsen is soms sprake van ernstige vervuiling. Navraag leert, dat bus- en taxichauffeurs afval uit hun ramen gooien en soms ook asbakken in de goot legen.

Aanpak

Jurrien Stroomberg benadert Jan Witte (wijkagent) om bijzondere aandacht te vragen voor deze situatie. Jan Witte wordt verzocht zich regelmatig te begeven in het stationsgebied en bus- en taxichauffeurs vriendelijk toe te spreken, hen bewust te maken van het belang van een schone omgeving en hen te wijzen op hun aandeel en voorbeeldfunctie. Op heterdaad betrapte bus- en taxichauffeurs worden direct bekeurd.

Verantwoordelijke

Gemeente Zwolle, Jurrien Stroomberg (wijkbeheerder)

Kostenraming

Met de uitvoering van deze maatregel is uitsluitend een tijdsinvestering gemoeid.


23

Maatregel 6

Collectief bedrijfsafval

Actie

Vervangen van kartonnen dozen door plastic kratten voor bevoorrading winkels station.

Doel

Vanuit de regionale organisatie NS Retail (onder andere NS stations Apeldoorn, Arnhem en Zwolle) aangestuurd op het gebruik van herbruikbare plastic kratten voor de levering van producten. Ook worden de mogelijkheden onderzocht voor het introduceren van een collectief bedrijfsafvalcontract en wordt er gewerkt aan een betere scheiding van afval.

Planning

Voor eind 2013

Betrokken partijen

Ondernemers station Zwolle en NS Retailbedrijf

Situatie

De bedrijfsbevoorrading van de ondernemingen op het station gebeurt veelal in kartonnen dozen. Dit resulteert in een grote hoeveelheid bedrijfsafval, wat veelal buiten wordt gestald tot wanneer dit afval wordt opgehaald. In de eerste plaats levert dit een minder aantrekkelijke aanblik van het gebied. Bij harde wind kunnen stukken karton losraken en zich door het gebied verspreiden. Daarnaast past het gebruik van karton niet in de duurzaamheidsdoelstelling van het NS Retailbedrijf.

Aanpak

NS Retail

Verantwoordelijke

Afdeling logistiek NS Retail Tussenpersoon: Amir von Ende

Kostenraming

Voor projectteam niet van toepassing


24

11. Borging NS Retail heeft eens per kwartaal een zogeheten 'stationsoverleg'. De voorzitter van deze overlegstructuur is Amir von Ende. In één van de projectteamoverleggen van het Agentschap NL zwerfafvaltraject is de medewerking toegezegd dat betrokken partijen vanuit het Agentschap NL traject kunnen aansluiten op het stationsoverleg indien daar noodzaak toe of behoefte voor is. Op deze wijze is de aanpak van zwerfafval, en breder het instandhouden van de onderlinge samenwerking, geborgd in dit overleg. Daarnaast heeft de gemeentelijke wijkbeheerder Jurrien Stroomberg de verantwoordelijkheid op zich genomen om twee maal per jaar de betrokken partijen van het Agentschap NL zwerfafvaltraject bijeen te brengen in een separaat overlegmoment. Ook al is er geen directe aanleiding om samen te komen, dan nog verdient het de aanbeveling de betrokken partijen bijeen te roepen. Het is per slot van rekening goed om met elkaar in contact te staan en om elkaar periodiek te ontmoeten. Op deze momenten worden maatregelen geëvalueerd, uitgewerkt en evnetueel worden nieuwe maatregelen geformuleerd indien daar aanleiding toe is. Er is binnen het Agentschap NL- zwerfafvaltraject er niet voor gekozen om de samenwerking te bekrachtigen en te borgen in vorm van een convenantondertekening. Er is namelijk een veelvoud aan partijen in het gebied betrokken voor het beheer en onderhoud en één en ander is al schriftelijk vastgelegd in de zogeheten Voorpleinovereenkomst.


25

Bijlagen 1. Projectteam uitvoeringstraject Agentschap NL

Naam

Functie/ portefeuille

Thea Soetendaal Projectleider Agentschap NL

Telefoon

E-mail

06-14298471

[email protected]

Jurjen Verhage

Projectondersteuner Agentschap NL 06-34488877

[email protected]

Tom Horstman

Stedelijk beheerder afval en reiniging gemeente Zwolle

06-53677455 038-4982553

[email protected]

Jurrien Stroomberg

Wijkbeheerder gemeente Zwolle

06-53549233

[email protected]

Wim Ekkelenkamp

ROVA

06-51180147

[email protected]

Henk Koekkoek

AFAC Zwolle

Bert van Lohuizen

AFAC Zwolle

038-4214211

[email protected]. nl

Amir von Ende

NS Retailbedrijf

06-25333220

[email protected]

Stefan van Burik Facilitair Adviseur NS Stations

06-16479338

[email protected]

Jan Hartman

06-51302260

[email protected]

Locatiebeheerder NS


[email protected]

26

2. Zoeklocaties inzet postercampagne


27

AANPAK ZWERFAFVAL OPENBAAR VERVOER-GEBIED Stationsbuurt, Gemeente Zwolle

Recommend Documents