AANGETEKEND. Stefanie Gilté viaanderen. be

2 1 -01- 2015 INGEKOMEN AANGETEKEND

2 n. 01. 2015 Nf

uw bericht van

JJ4_''''-f-< contactgegevens Stefanie Gilté stefanie.gilté@rwo. viaanderen. be

uw kenmerk

Betreft :

College van burgemeester en schepenen van Brugge Burg 12 8000 BRUGGE

ons kenmerk bijlagen 4 .001/31005/125 .1 4

datum

1 9 JAN. 2015 Brugge (Assebroek) : kasteel Zevecote Voorlopige bescherm ing als monument bij ministerieel besluit van 23 december 2014

Geachte heer, Geachte mevrouw, Op 23 december 2014 ondertekende de Vlaamse minister, bevoegd voor het onroerend erfgoed, het voorlopige beschermi ngsbesluit of ontwerp van lijst voor Brugge (Assebroek): kasteel Zevecote. De voorlopige bescherming komt er op grond van het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten . U vindt een kopie van het beschermingsdossier, met het ministerieel besluit en plan, als bijlage bij deze brief. Vanaf de betekening van dit besluit zijn de rechtsgevolgen van de bescherming gedurende een termijn van twaalf maanden voorlopig van toepassing . Hoger vermeld decreet schrijft voor dat de gemeente een openbaar onderzoek inricht over deze voorlopige bescherming. Voor dat openbaar onderzoek gelden volgende bepalingen : Het openbaar onderzoek gaat uiterlijk veertien dagen na de postdatum van de betekening in en duurt dertig dagen. Tijdens het openbaar onderzoek liggen het ontwerp van lijst en het dossier ter inzage bij de betrokken gemeente of gemeenten . Zodra de termijn verstreken is, sluiten de gemeente of gemeenten het openbaar onderzoek af. Binnen de vijftien dagen na het einde van het openbaar onderzoek stuurt de gemeente haar proces-verbaa l samen met de eventueel ontvangen opmerkingen en bezwaren naar het volgende adres: Onroerend Erfgoed t .a.v. Team Admin ist ratie & Procedures Koning Albert Il-laan 19 bus 5 1210 BRUSSE L Vlaamse Overheld-Onroerend Erfgoed- Phoen1x gebouw- Kon1ng Albert II·Iaan 19 bus S- 1210 Brussel Tel. 02 SS3 16 SO- Fax 02 SS3 16 SS- e-mail [email protected] www.onroerenderfgoed.be

, 2/2

betrokken gemeente kunt u ons binnen de zestig dagen, te rekenen vanaf de postdatum van deze brief, uw advies over deze bescherming bezorgen . Doet u dat niet dan wordt ervan uitgegaan dat uw advies gunstig is. Als u na het lezen van deze brief nog vragen hebt, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze dienst.

Met vriendelijke groeten,

Dri s Van Den Broucke Afdelingshoofd Onderzoek en Bescherming

~

w

0

Vlaamse Overheid- Onroerend Erfgoed- Phoenix gebouw- Koning Albert II-Iaan 19 bus S- 1210 Brussel Tel. 02 SS3 16 SO Fax 02 SS3 16 SS - e mail [email protected] www.onroerenderfgoed.be

Sinds 1januari 2015 is het Onroerenderfgoeddecreet van kracht. Zoals u in de brief kan lezen, beschermde de Vlaamse minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed een of meerdere eigendommen binnen de grenzen van uw gemeente voor 31 december 2014. Die onroerende goederen zijn dus beschermd op basis van de vorige wetgeving: het Monumentendecreet van 1976. het Archeologiedecreet van 1993 of het Landschapsdecreet van 1996.

Wat betekent dat nu precies voor de bescherming van die goederen? 1. De te volgen procedure Het Vlaams Parlement was er zich van bewust dat er panden of eigendommen voorlopig konden worden beschermd tot het einde van 2014. Om die reden heeft het Vlaams Parlement voorzien dat de oude wetgeving voor die items die voorlopig zijn beschermd voor 31 december 2014 van kracht

blijft zolang de beschermingsprocedure loopt. Dat betekent dat de gemeente nog steeds een advies formuleert over de voorlopige bescherming en het openbaar onderzoek organiseert1• Meer informatie over de regelgeving die van toepassing is. vindt u op https://www.onroerenderfgoed.be/nl/beleid-en-regelgeving/decreten/. Als u vragen heeft over de te volgen procedure kan u telefonisch terecht bij het secretariaat van de afdeling Onderzoek en Bescherming: 02/ 553 18 97. u kunt ons ook per mail bereiken via [email protected].

2. De rechtsgevolgen De rechtsgevolgen van een bescherming op basis van de oude regelgeving of op basis van de nieuwe regelgeving verschillen weinig. Het zijn echter wel de rechtsgevolgen van het Onroerenderfgoeddecreet die van toepassing zijn op het voorlopig beschermd goed. Het belangrijkste rechtsgevolg is dat het voorlopig beschermd goed niet mag beschadigd of ontsierd worden. Er geldt een actief behoudsbeginsel. voor heel wat werken moet toestemming worden gevraagd. Als er voor die werken een stedenbouwkundige vergunning. natuurvergunning of milieuvergunning noodzakelijk is. verloopt de toestemming via deze weg. Als er geen dergelijke vergunning nodig is. vraagt de eigenaar toestemming voor de werken aan het agentschap Onroerend Erfgoed. Dat kan op de provinciale diensten van het agentschap. Om zorg te dragen voor beschermde items geeft de Vlaamse overheid ook premies en/of is een belastingsvermindering mogelijk. De aanvraag voor een premie indienen. kan echter pas vanaf de definitieve bescherming. Ook attesten voor belastingsvermindering kan men dan pas krijgen.

/

'/////////////// '////// / ///////

1 VoornieuwebeschermingenopbasisvanhetOnroerenderfgoeddecreetzaldeministerureedsvoordevoorlopigebeschermingomadvies vragen en zal u verantwoordelijk zijn voor de organisatie van het openbaar onderzoek tussen de voorlopige en definitieve bescherming

Voor meer informatie over de rechtsgevolgen die van toepassing zijn, kan u terecht op https:L lwww.on roerenderfgoed.be/n 11bescherm i ngl beschermd-on roerend-erfgoed I rechtsgeve Igen I of bij de diensten van het agentschap die in de provinciehoofdsteden zijn gevestigd. Hieronder vindt u alle gegevens van onze provinciale diensten.

Onroerend Erfgoed Antwerpen Anna Bijnsgebouw Lange Kievitstraat 111-113 bus S3 2018 Antwerpen T +32 (0)3 224 62 10 F +32 (0)3 224 62 23 [email protected]

Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant Dirk Boutsgebouw Diestsepoort 6 bus 94 3000 Leuven T +32 (0)16 66 S9 00 F +32 (0)16 66 S9 OS [email protected]

Onroerend Erfgoed Limburg Hendrik Van Veldekegebouw Koningin Astridlaan so bus 1 3SOO Hasselt T +32 (0)11 74 22 20 F +32 (0)11 74 22 39 limburg@ooroerenderfgoed,be

Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen Jacob van Maerlantgebouw Koning Albert l-Iaan 1.2 bus 92 8200 Brugge T +32 (OlSO 24 81 SO F +32 (OlSO 24 82 OS [email protected]

Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen Virgenie Lovinggebouw Koningin Maria Hendrikaplein 70, bus 91 9000 Gent T +32 (0)9 276 24 40 F +32 (0)9 276·24 4S [email protected]

~tc(·., 1 _, I . (. ..J

Vlaamse Regering Ministerieel besluit tot vaststelling van een ontwerp van lUst van het als monument te beschermen kasteel Zevecote in Brugge (Assebroek) DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED

Gelet op de bUzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, gewUzigd bU bUzondere wet van 8 augustus 1988, inzonderheid artikel 6, § 1, I, 7; Gelet op het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten, gewUzigd bü de decreten van 18 december 1992, 22 februari 1995, 22 december 1995, 8 december 1998, 18 mei 1999, 7 december 2001, 21 november 2003, 30 april 2004, 10 maart 2006, 27 maart 2009 en 11 mei 2012; Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 25 juli 2014 tot bepaling van de bevoegdheden van de leden van de Vlaamse Regering, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 17 oktober 2014,

BESLUIT:

Artlkell. Het ontwerp van lijst van de volgende voor bescherming vatbare monumenten, stads- en dorpsgezichten, wordt vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten. gewijzigd bij de decreten van 18 december 1992, 22 februari 1995, 22 december 1995, 8 december 1998, 18 mei 1999, 7 december 2001. 21 november 2003, 30 april 2004, 10 maart 2006, 27 maart 2009 en 11 mei 2012: Wegens de historische waarde als monument Het kasteel Zevecote, gelegen in Brugge !Assebroekl, Bossuytlaan 35 bekend ten kadaster: Brugge, 21 ste afdeling, sectie A. perceelnummer 225C zoals afgebakend op bUgevoegd plan. met uitsluiting van de met "X" aangeduide constructie.

Art. 2. Het algemeen belang dat de bescherming verantwoordt, wordt door de volgende intrinsieke waarde gemotiveerd:

Historische waarde: De kasteelsite "Zevecote" heeft een belangrUke rol gespeeld in de feodale geschiedenis van Assebroek en kadert binnen de feodale geschiedenis in Vlaanderen. "Zevecote" was de voormalige verblUfplaats van de heer van het leenhof "Zevecote". De oudste vermelding van de site is in geschreven bronnen van 1258 terug te vinden. Bovendien staat het kasteel met grosso modo de huidige gebouwenconfiguratie op verschillende historische kaarten weergeven, dit wijst eveneens op het historisch belang van de site. De gaaf bewaarde dominerende trap- en uitküktoren vestigt de aandacht op de belangrijkheid van het huis en zijn bewoners.

./.

Historische, in casu architectuurhistorische waarde: Het kasteel Zevecote is een uitzonderlijk voorbeeld van een laat middeleeuws kasteel met in oorsprong een L-vormige plattegrond gevormd door een diep- en breedhuis met in de oksel een hoge trap- of uitkijktoren. Constructieve elementen zoals onder meer de balkenlagen, de sporenkap en het metselwerk wijzen op een oude kern teruggaand tot de 14de - 15de eeuw. De rechthoekige muuropeningen in bepleisterde geblokte omlijsting met hanekam wijzen op een aanpassing in de loop van de 18de of het begin van de 19de eeuw. Tevens werd het interieur toen aangepast Het groot salon illustreert een typisch 18de-eeuwse aankleding in combinatie met een behangpapier uit de jaren 1930 die vrij uniek en gaaf bewaard is.

Art 3. Met het oog op de bescherming zijn van toepassing: De beschikkingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 17 november 1993 tot bepaling van de algemene voorschriften inzake instandhouding en onderhoud van monumenten en stads- en dorpsgezichten. gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 23 juni 2006, 5 juni 2009, 4 december 2009, 10 juni 2011 en 22 juni 2012 (Belgisch Staatsblad 10 maart 1994, 22 augustus 2006, 18 september 2009, 11 januari 2010. 2 augustus 2011 en 27 juli 20121.

Brussel.

2 3 OEC. ï 014 De Vlaamse minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed.

Geert BOURGEOIS

Vlaamse Overheid Beleidsdomein RuimteiUke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed Onroerend Erfgoed

Plan als bijlage bij het ministerieel besluit tot vaststelling van een ontwerp van lijst van het als monument te beschermen kasteel Zevecote in Brugge (Assebroekl

Provincie: West-Vlaanderen

Plannummer: 1/1

Gemeente: Brugge, 21ste afdeling, sectie A

Erfgoedonderzoeker: Stefanie Gilté

Dossiernummer: 4.001/31005/125.1

Omschrijving: Het kasteel Zevecote, Bossuytlaan 35 Objectnummer: 4.01/31005/2047.1

Mij bekend om gevoegd te worden bij het besluit van heden:

Brussel,

23 DEC. ~014 De Vlaamse minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed. }..

~ ..

Geert BOURGEOIS

. -. -

Jo.

~.A

"\

-

. . Monument XNietinde bescherming inbe9 r epen constructie

Schaa l: 1/1.000

======--_j4~

. : 18-10-2014 Afbakening geb aseerd op het GRB . Datum ra a dpleglng

N

A

mingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossuytlaan 35, Het kasteel Zevecote

eschermingsvoorstel Brugge (Assebroek): Het kasteel Zevecote I.

AANLEIDING VAN DE BESCHERMING

Door de eigenaars van het kasteel werd een beschermingsaanvraag Ingediend.

II.

HISTORISCH OVERZICHT

Het voormalige leenhof Zevecote was één van de vier leenhoven op Assebroek .dle afhingen van de Burg van Brugge. De naam verwijst naar een afwateringssluis. Deze regelt de watervoorziening in de grachten die hier worden gevoed door de Gemeneweidebeek. De vroegste vermelding als leengoed en wijk dateert van 1258. De oudst gekende eigenaar is waarschijnlijk Ridder Gul van Vlaenderen, een bastaardzoon van Ladewijk van Nevers (13041346), graaf van Vlaanderen. De nabij gelegen Vossesteert zorgt voor de verbinding tussen het leenhof en de Maalse Steenweg, leidend naar het kasteel van Male. Het domein, met neerhof, bezat ongeveer 18 ha grond en situeerde zich ten noorden van de oude weg naar Gent (de huidige Astrldlaan), net buiten de Brugse Paallanden ongeveer tussen de huidige Collegestraat, Sint-Kruisstraat en Prins Karellaan. De aanduiding In de geschreven bronnen als "Casteelgoet genaemt Zevecote" met een "aenliggende hofstede" wijst op het belang van het leenhof. Dit wordt bevestigd door het feit dat de heer ook aanborger is van de Gemene Weiden . Tijdens de opstand van de Vlaamse steden, circa 1490, tegen Maximillaan van Oostenrijk wordt de wijk Zevekote zwaar geplunderd. In 1490 worden drie molens en zes huizen afgebrand toen de Franse troepen hier aankwamen. Met de godsdiensttroebelen hielden de protestanten hagepreken op het gehucht Zevecote. In een document van 1532 wordt Zevekote beschreven als "Rechts buuten de Ghendtpoorte, een gehuchtken dat men heet 't Sevencoote, van omtrent zeven of acht huusen". Op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571) staat de site weergegeven met vlerkante walgracht en is dan wellicht toegankelijk via een vaste brug. Binnen de omwalling liggen twee gebouwen: centraal een groot gebouw en een kleiner, gelegen In de zuidwesthoek. De twee wegafsplitslngen, respectlevelijk in het noorden en het zuiden, zijn waarschijnlijk toegangsdreven. In de 16de of begin 17de eeuw heeft het kasteel een L-vormige plattegrond met in de oksel een hoektoren. In 1668 verkoopt de toenmalige eigenaar een stuk grond, aan het begin van de kasteeldreef, waarop in 1669 de herberg met grote moestuin 't Dreveken (cf. Astridlaan) wordt gebouwd. Deze verdwijnt In 1960. Op de kaart van Ferrarls (1770- 1778) staat de site met de naam "chau.seve(n)cotten" weergegeven met een walgracht bestaande uit twee grote delen. Het eerste deel heeft een grosso modo ovale vorm en wordt aan de westelijke zijde op twee plaatsen onderbroken. Het tweede gedeelte van de walgracht bevindt zich binnen de eerstgenoemde . In de zuidoostelijke hoek van de buitenste walgracht bevinden zich nog twee kleinere, rechthoekige grachten. De gebouwen situeren zich binnen de omwalling. De bebouwing bestaat uit een vierkant gebouw, dat volledig wordt omwald door de binnenste, kleine walgracht. Twee toegangen zijn zichtbaar aan de westelijke zijde van de buitenste walgracht.

4.001/31005/125.1

1

Beschermingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossu Het kasteel Zevecote

"Une carte figurative d'une ferme et de terres dites Uytkerke" van 1781 toont Zevecote met een U-vormige walgracht met onderbreking in het westen . De bewon bestaande uit een kasteel met L-vormige plattegrond en in de oksel een traptoren met spitse top, bevindt zich binnen de walgracht. De toegang bevond zich aan de westzijde via een brug over de omwalling. Op de "carte figurative de la commune dressée en exécution des /ais du Gouvernement Français" van 1807 wordt de site weergegeven met een vierkante walgracht waarbinnen zich een vierkant gebouw bevindt, dat direct door de walgracht wordt omsloten. Op de Popp-kaart (ca. 1830) wordt de walgracht niet expliciet weergegeven. Op het eerste omwalde gedeelte bevindt zich een vierkant gebouw. De kaart Vandermaelen toont een vierkante omwalling met onderbreking in het westen . De topografische kaart van 1913 toont een cirkelvormige walgracht met onderbreking in het westen . Binnen de omwalling bevindt zich een gebouw. In 1926 wordt de Bossuytlaan aangelegd . De gronden van het kasteel Zevecote worden verkocht en verkaveld.

111.

BESCHRIJVING

Omwald kasteel toegankelijk aan de westzijde via een verankerde, bakstenen, dubbele boogbrug . De deels dichtgeslibde walgracht is vanaf de brug aan de west-, noord- en oostzijde voor ongeveer de helft bewaard . De brug heeft een gekasseid wegdek en bakstenen balustrades met arduinen dekplaten. Het gebouw is fasegewijs tot stand gekomen. Oude kern uit de 16de eeuw wordt gevormd door een diep- en een breedhuis met in de oksel een traptoren met achthoekige plattegrond . Eind 18de - begin 19de eeuw krijgt het kasteel grosso modo haar huidige plattegrond . Eind 18de eeuw of begin 1900 ondergaat het kasteel een verfraaiende restauratie waarbij onder meer de muuropeningen worden voorzien van een pseudo-natuurstenen omlijsting . Er werd toen ook een gekanteelde borstwering toegevoegd . Volgens oude postkaarten werd de traptoren eveneens voorzien van pseudo-natuurstenen muurkettingen. Gebouw met grosso modo vierkante plattegrond van vier + vijf traveeën en twee bouwlagen + kelderverdieping onder zadeldak bedekt met leien. Verankerde bakstenen lijstgevels, waarbij de twee rechtertraveeën van de zuidgevel en de twee linkertraveeën van de westgevel zijn voorzien van een traptop. De twee linkertraveeën van de zuidgevel en de drie rechtertraveeën van de westgevel zijn bovenaan afgewerkt met een gekanteelde borstwering . De gevels zijn opengewerkt met segmentboogvormige muuropeningen voorzien van een geblokte bepleisterde omlijsting In pseudo-natuursteen . Grosso modo bewaard schrijnwerk, oorspronkelijk schuiframen met kleine roedeverdeling omgebouwd tot vleugelramen . Sporen van oudere muuropeningen. De blindvensters zijn voorzien van een beschilderde roedeverdeling en gordijnen. Achthoekige traptoren met kegelvormige spits en smeedijzeren windvaan. Sporen van gedichte muuropenlngen. De rechthoekige vensters bovenaan zijn geval In korfboognissen met afgeschuinde dagkanten.

Interieur Inkom met stucwerkplafond, hierbij aansluitend een houten slingertrap met gietijzeren spijlen . Salon met 18de- eeuwse aankleding cf. symmetrische opbouw met centraal een zwartgrijsmarmeren schouw met typerende rocaillemotieven. Plafond met bepleisterde moerbalken en centraal stucwerk met strikmotief. Chinees getint behangpapier uit de jaren 1920- 1930. Typerende 18de- eeuwse deuren. Hierbij aansluitend kamer met vrijgelegde balkenzoldering opgebouwd uit zware moerbalken en kinderbalken . Consolestenen waren vermoedelijk oorspronkelijk voorzien van een gesculpteerd kopje.

4 .001/31005/125.1

2

mingsvoorst el West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossuytlaan 35, Het kasteel Zevecote verdieping kamer met bewaarde balkenlaag opgebouwd uit moer- en kinderbalken . Bij moerbalken is de balksleutel weggekapt. Gedeeltelijk bewaarde schouw met natuurstenen wangen . Zolder van het oudste gedeelte voorzien van een omgebouwde sporenkap. Volledig onderkelderd. Oudste delen zijn voorzien van een tongewelf. Aanwezigheid van komfoortjes van blauwe gesinterde baksteen .

Bronnen: KADASTERARCHIEF WEST- VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Assebroek, 1856/3, 1914/11, 1926/19, 1931/15, 1935/22, 1939/14, 1947/9, 1948/16, 1965/3, 1966/16, 1974/48, 1983/14. RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en plannen Mestdagh, nr. 15. RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en plannen Mestdagh, nr. 24. BARREMAECKER R., RAU J., LAGAST, Assebroek, Geschiedenis van de Brugse rand, 1987, p. 37. BOSSUYT J., De aloude heerlijkheid Zevecote, Proeve van een familiekroniek door zeven eeuwen heen, in Jaarboek 1990 van de heemkundige kring Arsbroek, p. 59-65. DESMET J., STALPAERT H., Inventaris archief Zevecote, 1944, onuitgegeven . DESMET J., STALPAERT H., Assebroek, Heemkundige schets, Brugge, 1950, p. 41 -42, 48-49. D'HONDT J., Inventaris van het Gemeentearchief van Assebroek (1794-1970), 1998. SOERS K., Assebroek, in Archeologische inventaris Vlaanderen, Band IX, 1987, p. 139- 144.

IV.

EVALUATIE 1. Algemene situering van de kasteeldomeinen in de Brugse rand.

De Brugse rand is nog steeds rijk aan een groot aantal kastelen en landhuizen. In de inventaris van het bouwkundig erfgoed voor de Brugse rand nam in totaal 1823 items op. Aan de hand van dit instrument krijgen we een duidelijk en objectief beeld van wat er aanwezig is in de Brugse rand. 33 items beantwoorden aan de definitie van landhuis of kasteel. Hiervan zijn er tot op heden slechts zes beschermd als monument. M.n. kasteel "Rooigem" (Rooigem 1-3, Sint-Kruis, M.B. 17/07/1994), kasteel "Groene Poort" (Dudzeelse Steenweg 464, Koolkerke, K.B. 2/02/1981), kasteel "Tudor" (Zeeweg 147, Sint-Andries, M.B. 16/12/1991), Kasteel van Tillegem (Tillegemstraat nr. 83, Sint- Michiels, M.B. 17/07/2012), Kasteel Ten Berghe (Dudzeelse Steenweg nr. 311-313, M.B. 19/02/2013), Kasteel Bloemenoord (Sint-Michiels, Rijselstraat nr. 98, 17/07/2012). De Landschapsatlas toont ten zuiden van Brugge een grote concentratie van relictzones en ankerplaatsen, zones waar belangrijke landschapselementen en structuren bewaard gebleven zijn. Algemeen betreft het bosgebied waar diverse kasteelparken en domeinen gelegen zijn. De gemeenten Assebroek, Koolkerke, Sint-Andries, Sint- Kruis en Sint-Michiels zijn deelgemeenten van Brugge. In 1977 zijn ze gefusioneerd met als hoofdgemeente Brugge . Via de drukke verkeersaders die vertrekken van bij de stadspoorten zijn de deelgemeenten verbonden met de stad Brugge. De kastelen en landhuizen situeren zich overwegend in het minder dicht bebouwd en landelijk gebled van de deelgemeenten.

2. Selectiecriteria Voor de selectie zijn we vertrokken van een integrale benadering van het kasteeldomein of landgoed als ensemble en geëvalueerd op hun gaafheid, representativiteit, zeldzaamheid, ensemblewaarde en contextwaarde. Een kastee l is immers niet los te koppelen van zijn parkomgeving, een landhuis niet van de omliggende tuin, toegangsdreef, ... In vele gevallen stelt men immers in eenzelfde periode veranderingen vast bij de gebouwen en de omgeving. 4.001/31005/125.1

3

Beschermingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossu Het kasteel Zevecote Bij het onderzoek van het domein werden de historische erfgoed en parkomgeving nader bekeken. De historische ontwikkeling van het kasteel en de omgeving speelt een belangrijke rol in de waardebeoordeling. Veelal heeft de site haar wortels in de middeleeuwen en vormden ze een leen dat een belangrijke rol heeft gespeeld in de lokale of regionale geschiedenis van het gebied. Voor het bouwkundig erfgoed werd enerzijds aandacht besteed aan het kasteel/landhuis en anderzijds aan de bij- en nutsgebouwen. De bij- en nutsgebouwen zoals de remise, de boswachterswoning, de orangerie, de hoeve en de ommuurde groentetuin spelen immers een belangrijke rol in het gesloten economisch systeem waarin elke nederzetting In haar eigen behoeften moest kunnen voorzien. De opeenvolgende bouwheren drukken veelal hun stempel op het uitzicht. Zowel het centraal gegeven kasteel 1 landhuis met interieur als de bij- en nutsgebouwen moeten voldoen aan de vooropgestelde criteria zijnde zeldzaamheid, gaafheid, representativiteit, ensemblewaarde en contextwaarde gekoppeld aan de waarden zoals bepaald in het decreet. Afhankelijk van de geëvalueerde erfgoedwaarden wordt de bekomen selectie ter bescherming voorgesteld. De specifieke criteria en uitgangspunten voor dit thematisch dossier werden besproken op de werkgroep beschermingen en werden zowel toegepast op het bouwkundig erfgoed als op de parkomgeving. Specifiek voor de bescherming van het park als monument weden de richtlijnen "AML kasteelparken en - tuinen" ( ) gehanteerd. In deze nota werden de volgende afspraken vastgelegd: "tuinen en parken worden niet meer als stads- en dorpsgezicht beschermd. Tuinen en parken met een uitgesproken cultureel karakter worden als monument beschermd. Tuinen en parken waar de natuurwaarde duidelijk prevaleert op de cultuurwaarde worden als landschap beschermd". Het verschijnsel van een groot aantal aristocratische verblijven rondom een historisch belangrijke Vlaamse stad zoals Brugge treffen we ook aan bij de steden Gent en Antwerpen. Ter vergelijking: rondom de Gentse stadsagglomeratie zijn er 19 van de 35 kastelen beschermd als monument; rond de stad Antwerpen zijn er 18 van de 40 beschermd als monument. Bij de selectie voor het Brugse grondgebied werd rekening gehouden met de reeds als monument beschermde kastelen in Vlaanderen. De omgeving van Brugge is rijkelijk bedeeld met kastelen en landhuizen, parken en grote domeinen. Rond de Brugse stadskern zijn er 33, allen divers van oorsprong en van ouderdom. Ze zijn niet gelijkmatig verdeeld want ten zuiden van Brugge Is de concentratie zeer hoog, ten noorden zeer laag. Dit wordt in belangrijke mate verklaard door de bodemkundige en de fysische gesteldheid en het bodemgebrulk. Ten noorden van Brugge liggen de polders die een mlnder aangename en gunstige woonomgeving vormen door het klimaat (winderig, extreme temperaturen) en de bodem (nattere en kleiige bodems) . Vandaar ook de lage concentratie aan kasteeldomeinen. Het zuiden van Brugge, dat behoort tot de (bosrijke) zandstreek, was een veel aantrekkelijker milieu om een buitengoed op te richten. Naast deze fysische uitgangssituatie heeft ook de stedelijke, de economische en de bestuurlijke ontwikkeling een invloed gehad op de kasteeldomeinen en de landgoederen. Een aangename woonplaats op het platteland en toch dichtbij de stad gelegen, waren de troeven dit geleid hebben tot het ontstaan van landgoederen in de omgeving van alle grote steden. Een gelijkaardige situatie treffen we aan rond de steden Gent en Antwerpen. De oorsprong van de kastelen is heel verschillend. Slechts enkele hebben hun wortels in oude feodale domeinen zoals het kasteel van "Tillegem". Enkele andere zijn geen feodale domeinen maar bezitten toch mlddeleeuwse "grondvesten" zoals het kasteel "Bloemendale". Na de Franse tijd (1794-1814) ontstond er nieuw particulier grootgrondbezit doordat aangeslagen kerkelijke bezittingen openbaar werden verkocht. Dit lag aan de basis van vele nieuwe kastelen. Ook de privatisering van de gemene gronden In de 19de eeuw leidde tot het ontstaan van nieuwe domeinen.

4.001/31005/125.1

4

mingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossuytlaan 35, Het kasteel Zevecote astelen werden gebouwd op een vroegere boerderijsite; sommige vervielen na enkele eraties opnieuw tot een landbouwuitbating. Een groot aantal kastelen werd talloze keren verbouwd of herbouwd, vaak met afbraak tot op de grondvesten. Door de oprukkende urbanisatie na de tweede wereldoorlog verdwenen een tiental kastelen in de Brugse randgemeenten. Kasteeldomelnen, tuinen en de daarop aansluitende boscomplexen vergden voor het onderhoud een grote financiële inspanning van de eigenaars. Voor velen werd dit vanaf de jaren 1950 een zware last door de lage rentabiliteit van de bossen en de hoge lonen. Verschillende domeinen werden verkaveld en gingen onherroepelijk verloren. 3. Typologie De kastelen kunnen we qua ontstaan en typologie indelen in twee grote groepen . Een eerste groep zijn de kastelen met feodale oorsprong die meestal volledig of gedeeltelijk waren omwald. De tweede groep is weliswaar ontstaan in de middeleeuwen maar niet als centrum van een heerlijkheid. In de late 18de- begin 19de eeuw werden deze aangekocht door de gegoede burgerij en afgebroken of verbouwd tot buitenverblijven of luxueuze residenties . Geliefde vestigingsplaatsen hiervoor waren de bosrijke gemeenten Sint-Andries, Sint-Michiels en Sint-Kruis. Een aantal kastelen vinden hun oorsprong in de feodaliteit. Als versterkte of heerlijke woning vervullen ze een specifieke rol in de lokale of regionale geschiedenis van een gewest. Het bestaan loopt parallel met het Ancien Régime. Ze vertegenwoordigen de hiërarchische machtsstructuren van de feodaliteit. Met de opheffing van het heerlijk stelsel vervalt hun betekenis. Dikwijls werden ze bewoond door de nazaten van hun voormalige "heren". Het samengaan van een kasteel met hoeve, moestuin, boomgaard en weiland, was een noodzaak binnen een gesloten economisch systeem, waarin elke nederzetting in haar eigen behoeften moest kunnen voorzien. Opvallend is dat vrijwel alle kastelen met oudere kern geheel of gedeeltelijk omwald zijn. Dat vele van de kasteelsites in de Brugse rand hun ontstaan zeker dateren uit de 16de eeuw, daarvan getuigt hun afbeelding op de kaart van het Brugse Vrije, geschilderd door Pieter Pourbus {1561- 1571). Hiervan zijn er een aantal die geen feodale oorsprong hebben. Vele van deze landgoederen werden in de loop van de 19de eeuw aangekocht door rijke patriciërsfamilies, landadel of bischoppen, en worden dan omgevormd tot landelijke herenhuizen met park, gebouwd hetzij als buitenverblijf in een aangename omgeving of als vaste woning voor rijkere, uitgeweken stedelingen. 4.

Waarden

De historische waarde De kasteelsite "Zevecote" heeft een belangrijke rol gespeeld in de feodale geschiedenis van Assebroek en kadert binnen de feodale geschiedenis in Vlaanderen. "Zevecote" was de voormalige verblijfplaats van de heer van het leenhof "Zevecote". De oudste vermelding van de site gaat terug op geschreven bronnen van 1258. Bovendien staat het kasteel met grosso modo de huidige gebouwenconfiguratie weergegeven op verschillende historische kaarten weergeven, dit wijst eveneens op het historisch belang van de site. Assebroek bestaat uit vier leenhoven die afhangen van het Prinselijk leenhof van de Burg van Brugge. Het belangrijkste leen bevindt zich op het huidige Ver-Assebroek aan het Pastoor Verhaegheplein. Het Leenhof wordt voor het eerst vermeld in 1201, bezit 70 achterlenen en heeft een eigen, lage rechtsmacht. Het zijn de heren van Assebroek, afkomstig uit vooraanstaande Vlaamse families, die hun naam geven aan de hele gemeente. De heer van Assebroek fungeert als ontvanger van de pachtgronden van de graaf van Vlaanderen. Voorts beschikt hij over een vierde van de graantlenden van de heerlijkheid Sijsele. Ook staat hij in voor het onderhoud van de Mariabrug, de plaats waar de belangrijke wegen uit Kortrijk en Gent in Brugge samenkomen. Sommige archeologen brengen de circulaire structuur, gelegen ten zuiden van de Kerkdreef (cf. Michel Van Hammestraat), in verband met het Leenhof. De cirkels worden getypeerd als een site met een bruikbare woonoppervlakte van circa 30 à 50 meter diameter, omringd door een aarden ringwal en een cirkelvormige buitengracht. De ringwalversterking moest de eigenaar en zijn familie verdedigen. De stelling die de 4.001/31005/125.1

5

Beschermingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Boss Het kasteel Zevecote cirkelstructuur als het opperhof en het Leenhof als neerhof beschouwt, blijft tot na een hypothese. Een tweede belangrijk leenhof is "De Zeven Torentjes", ook nog als '"s Heer Boudewijnsburg" of het vervormde "Rabaudenburg" (cf. Canadaring) aangeduid. Ook dit leen heeft een lagere rechtspraak. De aanwezigheid van de bewaarde, 16de-eeuwse (?), duiventoren wijst op de hoge status van dit goed. Volgens sommige bronnen staat er hier in de 15de eeuw ook een kasteel en zou het leen een groot aantal achterlenen bezitten. De site heeft meerdere, volledig of gedeeltelijk omwalde, bewoningszones. Een derde leen is "Zevekote" (cf. Bossuytlaan), met vroegste vermelding in 1258. De naam Zevekote is te interpreteren als een overdekte sluis ( = zeve) die de waterhuishouding van de omwalling, gevoed door de nabij gelegen Gemeneweidebeek, regelt. De geschiedenis van deze site is onduidelijk, de eerst gekende eigenaar duikt pas op in de 14de eeuw. Zijn hoedanigheid als aanborger van de Gemene Weiden en het bezit van een kasteel met omwalling wijst op een belangrijke status. Een vierde leen gekend onder de namen "Ter Lake", "Boechout" of "Buggenhout", situeert zich net buiten de stadsomwalling, ter hoogte van de huidige Vrijheidsstraat. Het ontstaat op gronden van de heren van Gruuthuse. Van dit domein blijft niets over. Daarnaast zijn er een aantal gewone lenen, zonder rechtsmacht. Belangrijke sites met omwalling zijn het domein Geervelde (cf. Geervelde, Vooruitgangstraat), vermeld in 1282, en "Vinckebrouck", vermeld in 1288, de latere herberg "Aiteby" (cf. Nijverheidsstraat). Een enclave van het "Proosse" ligt tegen de grens met Sint-Kruis, gevormd door de Gemeneweidebeek, en palend aan de stadsomwalling. Het kasteel zevecote maakt deel uit van de geschiedenis van de gemeente Assebroek en kadert binnen de feodale geschiedenis in Vlaanderen. "Zevecote" was de voormalige verblijfplaats van de heer van het leenhof "Zevecote". De oudste vermelding van de site is in geschreven bronnen van 1258 terug te vinden. Bovendien staat het kasteel met grosso modo de huidige gebouwenconfiguratie weergegeven op verschillende historische kaarten weergeven, dit wijst eveneens cip het historisch belang van de site. Het historisch belang van de hoeve wordt eveneens geïllustreerd door de omvang van het gaaf bewaarde volume van het kasteel met imposante traptoren gelegen binnen een omwalling en toegankelijk via een bewaarde boogbrug.

De architectuurhistorische waarde Het kasteel "Zevecote" is een zeldzaam voorbeeld van een kasteel op L-vormige plattegrond opgebouwd uit een diep- en een breedhuis met in de oksel een imposante traptoren op achthoekige plattegrond. Deze typologie sluit aan bij de gotische privéarchitectuur in de Brugse binnenstad. Vanaf de eerste helft van de 15de eeuw worden door rijkere bewoners op de 13de_eeuwse kerndomeinen complexe herenhuizen gebouwd. Kenmerkend zijn de Lvormige plattegrond en de hoge trap- of uitkijktoren, die in het stadsbeeld de aandacht vestigt op de belangrijkheid van het huis en zijn bewoners. Voorbeelden van dergelijke woonhuizen in de Brugse binnenstad zijn onder meer het " Hof Bladelin" (Naaldenstraat nr. 19-21), het "hof van Watervliet" (Oude Burg nr. 27). Het voorkomen van gotische privéarchitectuur in de brugse rand is uitzonderlijk. Een ander voorbeeld is het reeds beschermde kasteel z.g. de Groene Poort (Dudzeelse Steenweg nr. 460, Koolkerke) Het kasteel Zevecote is fasegewijs tot stand gekomen en vertoont bouwelementen die representatief zijn voor een bepaalde periode en manier van bouwen. Het oorspronkelijke kasteel was gebouwd op een L-vormige plattegrond gevormd door een diep- en een breedhuis met In de oksel een traptoren op achthoekige plattegrond. Op iconografische bronnen wordt het kasteel op die manier weergegeven. Op het einde van de 18de eeuw of begin 19de eeuw ondergaat het gebouw enkele wijzigingen zowel extern als intern. Diepgaand bouwhistorisch onderzoek zou hier verder uitsluitsel moeten over geven. Vermoedelijk werd toen het Middeleeuwse volume uitgebreid en verfraaid volgens de toen heersende mode. De gevel werd vermoedelijk ossebloedrood beschilderd. De 4.001/31005/125.1 6

rmingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossuytlaan 35, Het kasteel Zevecote oekige muuropeningen werden voorzien van een geblokte omlijsting met han ekam. ern werd vermoedelijk het groot sa lon heraangekleed met een typische rococoschouw. De inkom werd voorzien van een stucwerkplafond, hierbij aansluitend een houten slingertrap met gietijzeren spijlen. Elke bewoner heeft dan ook zijn stempel willen drukken op zowel het exterieur en/of het interieur. In de jaren 1920- 1930 werd het groot salon voorzien van nieuw behangpapier. 5.

Afbakening

Het volledige perceel waarop het kasteel is ingeplant wordt voorgesteld als monument. Het kleine volume, thans in gebruik als garage, bevat geen erfgoedwaarde. De grond waarop het is gebouwd wordt wel mee opgenomen in de afbakening van bescherming.

V.

BOUWFYSISCHE TOESTAND

Behoudens de verborgen gebreken, bevindt het gebouw zich in goede bouwfysische toestand, te typeren als een normale ouderdomstoestand.

VI.

JURIDISCHE TOESTAND

Op het gewestplan aangeduid als woongebied. Er is geen BPA van kracht.

VII.

BEHEERSDOELSTELLINGEN

Algemeen

- De onder opgesomde beheersdoelstellingen zijn geen vervanging van de wettelijke voorschriften inzake instandhouding en onderhoud van monumenten, stads- en dorpsgezichten zoals vermeld in het Besluit van de Vlaamse regering van 17 november 1993, gewijzigd bij besluit van de Vlaamse Regering van 23 juni 2006. - De algemene doelstelling van de bescherming is het behoud van de materiële erfgoedkenmerken. De erfgoedwaarden, zoals geformuleerd in het ministerieel besluit en inhoudelijk dossier, vormen de leidraad voor de beheersdoelstellingen en de toekomstvisie. De erfgoedwaarden vormen de basis voor het verdere beheer. - Het voorliggende inhoudelijk dossier/ beheersdoelstellingen zijn ontstaan op basis van onderzoek in situ, literatuur- en archiefonderzoek. Het valt niet uit te sluiten dat bij toekomstige werken en/of onderzoek gegevens bekend worden die ertoe leiden dat de omschreven beheersdoelstellingen verfijnd, genuanceerd of geïnterpreteerd worden. - Alle ingrepen dienen de beschermde erfgoedkwaliteiten te ondersteunen en moeten een meerwaarde vormen voor de erfgoedwaarden van het beschermde goed. Ingrepen, verbouwingen, aanpassingen die onoordeelkundi g en onherroepelijk zijn met als gevolg een nefast verlies voor de beschreven en gemotiveerde waarden van het beschermde goed zijn te verm ijden. Het agentschap Onroerend Erfgoed stelt haar expertise ter beschikking om aanpassingen, rest auratie, herbestemming, landschapsherstel, archeologische opgravingen enz. te evalueren en te begeleiden, alsook om de procedures en de premiemogelijkheden te verduidelijken. - Voor all e ingrepen dient in (voor)overleg met Onroerend Erfgoed nagegaan in hoeverre deze de beschreven en gemotiveerde erfgoedwaarden respecteren en de draagkracht van de beschermde site niet overschrijden. Een plan van aanpak kan hier een meerwaarde vormen. - De huidige functie(s) en eigendomstoestand worden door de bescherming niet in vraag gesteld of gewijzigd. Indien noodzakelijk voor de bestendiging en versterking van de 4.001/31005/125.1 7

Beschermingsvoorstel West-Vlaanderen, Brugge (Assebroek), Bossu Het kasteel Zevecote beschreven erfgoedwaarden is een herbestemming mogelijk. Een herbestemming ma conflict zijn met andere wetgeving.

Specifieke beheersdoelstellingen Behoud, onderhoud en eventueel restauratie van het kasteel. Het kasteel bewaart tot op vandaag een deel van zijn oorspronkelijke functie met name de woonfunctie, deze kan ongewijzigd verder gezet worden. Een herbestemming die de draagkracht van het gebouw niet overschrijdt - afgetoetst met de stedenbouwkundige randvoorwaarden - behoort eventueel tot de mogelijkheden. Een herbestemming mag echter geen negatieve impact hebben op de omschreven erfgoedwaarden van de kasteelsite. Deze spoort dus samen met het behoud van de diverse erfgoedelementen en -kenme rken, die ten grondslag liggen aan de bescherming. Er zijn een aantal waardevolle interieurelementen bewaard (cf. gemotiveerd advies). Hiermee moet terdege rekening gehouden worden bij een onderhoud, restauratie en/of een eventuele herbestemming.

VIII.

GEMOTIVEERD ADVIES

Dient te worden beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de historische waarde, de historische in casu architectuurhistorische waarde, en de sociaalculturele waarde: Het kasteel "Zevecote" met de toegangsbrug en de omwalling, gelegen Bossuytlaan nr. 35 te Assebroek, Brugge, en gekend ten kadaster Brugge, 21ste Afdeling, sectie A, perceel 225 c. De historische waarde wordt als volgt omschreven: De kasteelsite "Zevecote" heeft een belangrijke rol gespeeld in de feodale geschiedenis van Assebroek en kadert binnen de feodale geschiedenis in Vlaanderen . "Zevecote" was de voormalige verblijfplaats van de heer van het leenhof "Zevecote". De oudste vermelding van de site is in geschreven bronnen van 1258 terug te vinden. Bovendien staat het kasteel met grosso modo de huidige gebouwenconfiguratie op verschillende historische kaarten weergeven, dit wijst eveneens op het historisch belang van de site. De gaaf bewaarde dominerende trap- en uitkijktoren vestigt de aandacht op de belangrijkheid van het huis en zijn bewoners. De historische, in casu architectuurhistorische waarde, wordt als volgt omschreven: Het kasteel Zevecote is een uitzonderlijk voorbeeld van een laat middeleeuws kasteel met in oorsprong een L-vormige plattegrond gevormd door een diep- en breedhuis met in de oksel een hoge trap- of uitkijktoren . Constructieve elementen zoals onder meer de balkenlagen, de sporenkap en het metselwerk wijzen op een oude kern teruggaand tot de 14de - 15de eeuw. De rechthoekige muuropeningen in bepleisterde geblokte omlijsting met hanekam wijzen op een aanpassing in de loop van de 18de of het begin van de 19de eeuw. Tevens werd het interieur toen aangepast. Het groot salon illustreert een typisch 18de-eeuwse aankleding in combinatie met een behangpapier uit de jaren 1930 die vrij uniek en gaaf bewaard is.

Stefanie Gilté, 23/10/2014

4.001/31005/125.1

8

Beschermingsvoorstel Kasteel Zevecote , Bossuytlaan nr. 35 Assebroek, Brugge OTOBIJLAGE BIJ HET INHOUDELIJK DOSSIER

1. Exterieur

Dossiernummer 4.001/31005/125.1

Bes Kasteel Zevecote, Boss Assebroe

Dossiernummer 4.001/31 005/125.1

Beschermingsvoorstel Kasteel Zevecote, Bossuytlaan nr. 35 Assebroek, Brugge

Dossiernummer 4.001 /3 1005/125.1

Bes Kasteel Zevecote, Bos Assebro

Dossiernummer 4.001/31005/125.1

Beschermingsvoorstel Kasteel Zevecote, Bossuytlaan nr. 35 Assebroek, Brugge

Dossiernummer 4.001/31005/125.1

Besch Kasteel Zevecote, Boss Assebroek,

~ I

Dossiernummer 4.001/31005/ 125.1

Beschermingsvoorstel Kasteel Zevecote, Bossuytlaan nr. 35 Assebroek, Brugge 2. Interieur

Inkom, lijstwerk

Groot salon

Dossiernummer 4.001/31 005/125.1

inkom, trap

Bese Kasteel Zevecote, Boss Assebroe ,

Groot salon, behangpapier

Balkenzoldering

Dossiernummer 4.001/31005/ 125.1

Beschermingsvoorstel Kasteel Zevecote, Bossuytlaan nr. 35 Assebroek, Brugge

Dakconstructie

Traptoren

Dossiernummer 4.001/31005/125.1

Be se Kasteel Zevecote, Boss Assebroe

Keldertrap

Dossiernummer 4.001/31005/125.1

comfoortjes

1000

19/01/15

Onroerend Erfgoed Phoenixgebouw Koning Albert 11 -laan 19 bus 5 1210 Brussel

·m1111111111 11/llllllllllllllllllllnllllllllllllll 0"" 0NI

010541288500452621 220 162 945 389 fL..Oiol" NDO I AN«
~

I~ . . . .