AANDOENINGEN VAN DE KNIE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over aandoeningen van de knie en de meest gebruikelijke behandelingen. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw behandelend arts en/of de gipsverbandmeester aan u worden meegedeeld.
De gezonde knie De botstukken die in het kniegewricht ten opzichte van elkaar bewegen zijn het bovenbeen, het onderbeen en de knieschijf. Het uiteinde van het bovenbeen is bolvormig. Het onderbeen bestaat uit een plat uiteinde. Beide uiteinden passen dus niet precies in elkaar.
236-250512
Om de knie toch zonder problemen te laten
kunnen de schokken die een knie te verdu-
bewegen zijn menisci (= meervoud van
ren krijgt goed opvangen. De spieren zijn
meniscus) nodig. De knie heeft een binnen
ook nodig voor de strek- en buig-bewe-
en een buiten meniscus, beiden in de vorm
gingen van de knie en voor de stabiliteit
van een halve maan. Ze bestaan uit stevig
(spannen van banden en pezen) van het
bindweefsel en zorgen ervoor dat het
kniegewricht.
boven- en onderbeen beter op elkaar passen. De menisci zitten vast aan het bot
De knieschijf tenslotte scharniert met het
van het onderbeen en aan het gewrichts-
bolvormige uiteinde van het bovenbeen. De
kapsel.
knieschijf helpt de bovenbeenspieren vooral als de knie gebogen is. Als een soort katrol
De binnenkant van het kniegewricht is voor
trekt de knieschijf het onderbeen weer om-
een deel bekleed met slijmvlies. De me-
hoog, waardoor het been zich strekt.
dische term hiervoor is synovia. De synovia maakt vocht waarin voedingsstoffen zitten
Aandoeningen van de knie
voor het kraakbeen. Ook dient de synovia
Onderstaand een overzicht van de meest
als smeermiddel voor de knie.
voorkomende aandoeningen van de knie en de klachten die daarbij kunnen optreden.
De botstukken die in het kniegewricht ten
Een combinatie van aandoeningen is ook
opzichte van elkaar bewegen, zijn bekleed
mogelijk. Wanneer bij een ongeval (ernstig)
met kraakbeen. Dit kraakbeen is veerkrach-
knieletsel ontstaat, kan de knie pijnlijk, dik
tig en zorgt samen met het gewrichtsvocht,
en slecht beweegbaar worden. Dit kan
dat de botstukken gemakkelijk over elkaar
verschillende oorzaken hebben.
glijden. Gedurende uw hele leven breekt het lichaam oud kraakbeen af en maakt weer
Gescheurde meniscus
nieuw kraakbeen aan.
Door een geforceerde draaibeweging in de knie kan een meniscus scheuren en zelfs
De kniebanden houden het boven- en
van het kapsel afscheuren. Hierdoor kan de
onderbeen bij elkaar. Dit is ook voor een
meniscus gaan schuiven. De meniscus zit
deel de functie van de boven- en onder-
dan niet op de juiste plaats, waardoor de
beenspieren. Het is belangrijk dat deze
uiteinden van boven- en onderbeen niet
spieren goed ontwikkeld zijn. Juist zij
meer goed op elkaar passen. Het gevolg is
2
236-250512
dat de knie niet goed gestrekt kan worden
Ontstoken kniegewricht (artritis)
(= 'op slot schieten').
Een kniegewricht kan òf door een bacterie òf door een inwendige oorzaak (bijvoorbeeld
Gescheurde kniebanden
reuma) ontstoken raken. De knie kan rood
De ernst van de aandoening hangt af van
en gezwollen zijn en warm aanvoelen. Soms
welke kniebanden aangedaan zijn en hoe
gaat dit gepaard met koorts. Bij een ontsto-
groot de scheur van de knieband(en) is. De
ken gewricht zijn alle bewegingen pijnlijk.
knie kan instabiel worden waardoor de patiënt een onvast gevoel ervaart bij het
Welke onderzoeken zijn mogelijk?
lopen.
Om vast te stellen wat de oorzaak van uw klacht is (= het stellen van de diagnose),
Breuk in de knie
kunnen de volgende onderzoeken van
De knieschijf kan gebroken zijn of in de uit-
belang zijn.
einden van het boven- of onderbeen kan een breuk zijn ontstaan.
Anamnese De behandelend arts vraagt wat de precieze
Slijtage van het kniegewricht (artrose)
klachten zijn en probeert zo te weten te
Artrose ontstaat als gevolg van een oud
komen hoe de klachten zijn ontstaan. Na de
letsel in de knie of langdurige overbelasting
anamnese bekijkt en onderzoekt de behan-
(bijvoorbeeld door overgewicht). Het kraak-
delend arts de knie.
been - en uiteindelijk ook het bot - slijt dan zover, dat de botstukken van het kniege-
Röntgenonderzoek
wricht niet meer op elkaar passen. Het
Aan de hand van de bevindingen bij de
bewegen van het kniegewricht gaat moeilijk
anamnese en het lichamelijk onderzoek
en wordt pijnlijk. Ook door ziekte van de
bepaalt de behandelend arts of een
synovia kan het kraakbeen slijten. De
röntgenfoto van de knie nodig is. Hier kan
vochtproductie is dan niet goed meer waar-
een botafwijking (bijvoorbeeld een breuk)
door het kraakbeen te weinig voeding krijgt
op te zien zijn.
en slijtage gaat vertonen.
NB: Een röntgenfoto maakt aandoeningen aan de menisci, de knieband(en) en het kraakbeen niet zichtbaar.
3
236-250512
MRI-onderzoek
Aandoeningen van de menisci en sommige
In speciale gevallen kan de behandelend
aandoeningen van het kraakbeen zijn veelal
arts een MRI-onderzoek (= Magnetic
te verhelpen tijdens een artroscopie. Ook
Resonance Imaging) aanvragen. Dit onder-
een zwelling door bloed of vocht kan tijdens
zoek vindt ook plaats op de Röntgenafde-
een artroscopie worden weggenomen.
ling. Hiermee kunnen beelden van de knie verkregen worden zonder röntgenstralen.
De behandelend arts kan ook doorverwijzen
Het onderzoek kan informatie geven over de
naar een fysiotherapeut. Afhankelijk van het
kniebanden en de menisci. Aandoeningen
letsel zal de fysiotherapeut een aantal speci-
aan het kraakbeen zijn met dit onderzoek
fieke oefeningen adviseren. Vaak zijn bij
minder goed aan te tonen.
knieproblemen oefeningen om de bovenbeenspieren zo sterk mogelijk te maken van
Artroscopie (kijkoperatie)
groot belang.
De behandelend arts kan een artroscopie voorstellen om vast te kunnen stellen welke
Soms adviseert de behandelend arts de knie
problemen zich in het gewricht bevinden.
enige tijd rust te geven en deze in een gips
Meestal besluit de behandelend arts hiertoe
te plaatsen. Op de gipskamer van de
als hij denkt dat uw klachten worden ver-
Spoedeisende Hulp krijgt u een tijdelijk gips
oorzaakt door een knieaandoening, die met
(= voor één week) waar u niet op mag
een operatieve ingreep wellicht kan worden
lopen. U krijgt een afspraak mee voor de
verholpen. Met deze operatievorm kijkt de
gipskamer op de polikliniek (route 96), waar
behandelend arts via een buis met een
u na één week een brace aangemeten
kleine camera (artroscoop) in de knie. Met
krijgt. Afhankelijk van de aandoening
dit onderzoek kunnen scheuren in het
bepaalt de behandelend arts of u mag gaan
kraakbeen, de menisci en de knieband(en)
lopen.
worden vastgesteld en zo nodig aansluitend operatief worden behandeld.
Wanneer een botbreuk is geconstateerd stelt de behandelend arts een behandelplan
Behandelingsmogelijkheden
op. Op de gipskamer van de Spoedeisende
Wanneer de behandelend arts een diagnose
Hulp krijgt u een tijdelijk gips (= voor één
heeft gesteld zal hij een mogelijke behande-
week) waar u niet op mag lopen. U krijgt
ling met u bespreken.
een afspraak mee voor de gipskamer op de
4
236-250512
polikliniek (route 96), waar u na één week
Wanneer contact opnemen
een ander gips krijgt. Afhankelijk van de
Neemt u bij klachten over uw gips of brace
breuk bepaalt de behandelend arts of u
contact op met de medewerkers van de
mag gaan lopen.
gipskamer.
Behandelduur
Indien u geen gips of brace heeft, neemt u
Behandeling van een aandoening van de
dan bij klachten contact op met de mede-
knie duurt gemiddeld 3-6 weken.
werkers van de polikliniek waar u onder
Behandeling van een breuk van de knie
behandeling bent. Het telefoonnummer
duurt gemiddeld 6-8 weken.
vindt u op uw afsprakenkaart.
Tijdens en na de gipsbehandeling
En verder
U kunt zelf uw steentje bijdragen aan uw
HET IS NIET TOEGESTAAN OM MET EEN
herstel door spierversterkende oefeningen
KNIE OF BEEN IN GIPS, DRUKVER-
te doen.
BAND, BRACE OF TAPE EEN VOERTUIG TE BESTUREN.
-
Hef het been in liggende positie 10 cm
U BENT DAN NIET VERZEKERD!
boven de onderlaag en houd dit 10
-
seconden vast. Herhaal deze oefening 10
Tot slot
keer, minimaal 3x per dag.
Mocht u na het lezen van deze algemene
Ga op uw zij liggen, hef het been ge-
informatie nog vragen hebben, stelt u die
strekt (beide zijden) en houd dit 10
dan gerust aan de gipsverbandmeester, die
seconden vast. Herhaal ook deze
op werkdagen van 08.00 uur tot 16.00 uur
oefening 10 keer, minimaal 3x per dag.
bereikbaar is op telefoonnummer (0181) 65 81 26.
In een aantal gevallen zal de behandelend arts u doorverwijzen naar een fysiothe-
Op de andere dagen en tijden kunt u bellen
rapeut.
met de medewerkers van de afdeling Spoedeisende Hulp van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis, telefoonnummer (0181) 65 87 77. Zij zijn 7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar.
5
236-250512
