Aandachtspuntenlijst PGS 15 DOEL: Aanreiken van richtlijnen voor het houden van toezicht op PGS 15 bedrijven, "opslagen van verpakte gevaarlijke stoffen"
: Pagina 2 van 8
Doel Brandbeveiligingsinstallaties worden veelal toegepast ter voldoening aan de PGS 15 richtlijn. De eigenaar van de opslagvoorziening dient er op toe te zien dat deze brandbeveiligingsinstallatie in stand wordt gehouden. Deze aandachtspuntenlijst bij het toezicht op opslagbedrijven van verpakte gevaarlijke stoffen (hierna PGS 15 bedrijven) heeft tot doel Brzo-, en ARIE toezichthouders een handreiking te bieden ten aanzien van brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid. Benodigde documentatie (aan te geven in de inspectieagenda): -
-
-
-
-
Vergunde situatie . PGS beschermingsniveau: 1, 2 of 3 . soorten gevaarlijke stoffen, ADR klassen . vergunde hoeveelheden gevaarlijke stoffen Aantal en type opslagvoorziening(en): loods nummers Bouwkundige gegevens: . oppervlakte per voorziening, compartiment, . brandwerendheid: type constructie, breedte van de paden, bouwjaar . bluswater- en productopvang Type brandbeveiligingsinstallatie conform PGS 15 brandbeveiligingsinstallaties (zie bijlage 5 PGS 15); . bouwjaar van de installatie Van toepassing zijnde wettelijke voorschriften, regelgeving en normen: PGS 14, 15, Memoranda, NFPA ATEX, etc. Uitgangspuntendocument aanwezig; . goedgekeurd door bevoegd gezag en inspectie-instelling, niet ouder dan 5 jaar . opleveringscertificaat . inspectiecertificaat met bijbehorend inspectierapport . logboek Historie m.b.t. toezicht: Wm, Arbeidsomstandighedenwet, Bouwvergunning, Brzo-inspecties . aanwezigheid goedwerkend VBS, aanwijzing bedrijfsbrandweer, . gecertificeerde installatie, . uitvoering periodieke inspecties, . aanwezigheid keuringsrapporten, . aantoonbare opvolging aanbevelingen n.a.v. inspecties, aanschrijvingen en rapporten.
PGS 15 De zogenaamde BRZO’99 bedrijven dienen een veiligheidsmanagementsysteem in werking te hebben. De waarde van een veiligheidsmanagementsysteem ligt in het faciliteren van het naleven van voorschriften uit diverse richtlijnen en normen (PGS 15, PGS 14, Memoranda, NFPA, UPD, ATEX, enz.) Bij inspectie van opslagloodsen voor gevaarlijke stoffen moet deze aandachtspuntenlijst in samenhang worden gezien met de PGS 15. Hiermee wordt ook basiskennis van deze richtlijn verondersteld. Kernvragen bij een inspectie van een PGS 15 loods, waarbij de NIM systematiek wordt aangehouden: 1. Is de gekozen (bouwkundige)opslaglocatie en het type brandbeveiligingsinstallatie passend voor de opgeslagen gevaarlijke stoffen? 2. Zijn de risico’s van de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen onderkend? 3. Worden de risico’s voor de opslag van gevaarlijke stoffen voldoende beheerst? 4. Zijn de voorwaarden nodig voor optimale blussing ingevuld? 5. Zijn alle VBS elementen ook geïmplementeerd voor de PGS opslag? 6. Wordt voldaan aan de naleving van de wettelijke eisen?
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
: Pagina 3 van 8
Toepassing aandachtspuntenlijst Deze aandachtspuntenlijst is toegespitst op de bijzonderheden van PGS 15 bedrijven en geeft op een aantal specifieke punten een aanvulling op de huidige NIM controlelijsten C5a en C5b. Per VBS-element blijft steeds de Plan, Do, Check en Act (PDCA)-cyclus’ van toepassing, dit is niet opgenomen in deze aandachtspuntenlijst. Voor een uitgebreide beschrijving van VBS elementen wordt verwezen naar deze controlelijsten beschikbaar op www.BRZO99.nl onder inspectie en controlelijsten. Het proces van waarneming naar oordeel en conclusie kan verlopen zoals weergegeven in de werkwijzer BRZO. In de aandachtspuntenlijst wordt eveneens verwezen naar relevante normen en richtlijnen voor PGS 15 bedrijven. Er is naslaginformatie terugvindbaar behorende bij de managementthema’s. Handreiking risicobeoordeling voor bestaande niet-gecertificeerde brandbeveiligingsinstallaties Bij de beoordeling van een brandbeveiligingsinstallatie kan ter ondersteuning gebruik gemaakt worden van het document “Handreiking risicobeoordeling voor bestaande niet-gecertificeerde brandbeveiligingsinstallaties”. Hierin zijn tabellen opgenomen met veelvoorkomende afwijkingen, die kunnen leiden tot afkeur bij een periodieke inspectie. Er is onderscheid gemaakt tussen afwijkingen die: A. B. C. D.
van invloed zijn op de directe werking van de installatie; van invloed zijn op de compartimentering en Brandwerendheid; van invloed zijn op de repressieve inzet; van invloed zijn op de bluswater- en productopvang.
Aan de hand van voorbeelden kan worden bepaald of, en in welke mate handhaving noodzakelijk is. In de aandachtspuntenlijst is bij relevante managementthema’s een koppeling gemaakt naar de genummerde voorbeelden (tussen haakjes) uit deze handreiking
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
: Pagina 4 van 8
VBS element a Preventie Beleid Zware Ongevallen Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
Norm of richtlijn
Samenhang met andere systemen a1
a2 a3
De brandbeveiligingsinstallatie is geschikt voor het blussen van de opgeslagen stoffen. Risico’s opslag gevaarlijke stoffen Het is een beleidsuitgangspunt dat de brandbeveiligingsinstallatie beschikbaar en betrouwbaar wordt gehouden.
-
Ontwerpnormen zijn geaccepteerd. Ontwerpmethode op basis van gerapporteerde testen. (A1, A2).
De risico’s voor de PGS opslag zijn onderkend: vastleggen van doelstellingen, KPI’s en scenario’s voor de LOD’s. Beleidsuitgangspunten: - voldoen aan wet- en regelgeving (PGS 15, PGS 14, NFPA, ATEX, ADR, Reach, Memoranda, etc.). - monitoren voortschrijdend inzicht in de branche (lessen uit branche incidenten). (A4, A5)
VBS element b De organisatie en de werknemers Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
PGS 15, bijlage 5
NTA 8620 voor PGS 15 PBZO doc./VR
Norm of richtlijn
Organisatiestructuur b1
Er zijn verantwoordelijken aangesteld voor naleving van wet- en regelgeving.
Denk aan: - vakbekwaamheid: aangestelde deskundige bij het werken met gevaarlijke stoffen - verantwoordelijke voor de naleving van de scheidingsvoorschriften; - opgeleid persoon brandmeldinstallatie; - veiligheidsadviseur
PGS 15: 3.17.1 PGS 15: 3.17.1 NEN 2535 ADR 1.8.3.1
Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden b2
Het personeel is op de hoogte van de aard en de gevaaraspecten van de opgeslagen gevaarlijke stoffen en de te nemen maatregelen.
Het personeel is bekend met: - stoffenscheiding conform gevaareigenschappen - veilige stapeling - maximale stapelhoogte veilig gebruik interne transportmiddelen geen aftap- of overtapwerkzaamheden
Personeel is opgeleid en getraind in het bestrijden van kleine incidenten (morsen product of spills).
Er is een actuele instructie aan het personeel
PGS 15: 3.12 3.4, 3.13 3.6 3.1.4
Opleiding en Training b3
De identificatie van gevaren en de beoordeling van de risico’s Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
PGS 15: 3.3 en 3.14
VBS element c
Norm of richtlijn
Systematiek voor identificatie van ongewenste gebeurtenissen c1
Bij de beoordeling moeten alle eigenschappen van een gevaarlijke stof worden beschouwd, dus ook de bijkomende gevaren.
c2
De opslagvoorziening voldoet aan de eisen ten aanzien van explosieveiligheid.
Extra aandacht vereist voor: - preparaten en mengsels, denk aan combinatie gevarenklasse (bijv. giftig + brandbaar, of corrosief + giftig, dus dubbel gelabelde ADR producten, zoals ADR 3 + 6.1, ADR 8 + 6.1). - tijdelijke opslag en handling in onbeschermd gebied. - opslag t.b.v. kwaliteit product in warmtekamer. Als UN-gekeurde verpakkingen worden toegepast, kan een ‘mild’ ATEX regime worden toegepast.
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
PGS 15: 3.12, 3.16.2 en 4.5.1
Zie AI website PGS 15: 3.6
: Pagina 5 van 8
c3
c4
c5
c6
Stikstofbelasting (gemiddelde massapercentage stikstof in opgeslagen (gevaarlijke) stoffen moet conform QRA zijn. In de NPFA 11 is een brede opsomming van stoffen opgenomen waarvan branden met Hi-Ex systemen bestreden kunnen worden. De opslagvoorziening is constructief bestand tegen aanstraling van buitenaf De opslagvoorziening is zodanig uitgevoerd dat de afstromingsrichting van het terrein naar een vrije opslag voorziening wordt geleid.
Indien stikstofpercentage van de opgeslagen (gevaarlijke) stoffen vergroot kan het effect bij brand ook vergroten.
QRA uitgangspunten
Opvragen of opgeslagen stoffen zijn gedefinieerd; heeft het bedrijf een testmethode voor twijfelachtige stoffen vastgelegd
Memorandum 61
Denk aan scenario’s als het uitbreken van brand buiten de opslagvoorziening met als gevolg van aanstraling van buitenaf het bezwijken van de constructie (B7, C8) Denk aan speciale goten, vlamkerende roosters, zodanig uitgevoerd dat bij blussing of grote lekkages een brandende vloeistofplas de kwetsbare delen van de inrichting niet bereikt.
Scenarioboek module 3, 3.2 en 4.1
VBS element d De beheersing van de uitvoering Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
PGS 15: 3.2
Norm of richtlijn
Veilige uitvoering van de (onderhouds)werkzaamheden d1
d2
d3
d4 d5
Er is een (meerjaren)planning m.b.t. inspectie en keuring van de brandbeveiligingsinstallatie en deze wordt binnen de termijnen uitgevoerd. Meldingen van afwijkingen met invloed op de goede werking van de installatie worden aantoonbaar afgehandeld. Er worden controles gehouden.
Er is een volledig logboek bij de brandbeveiligingsinstallatie aanwezig. Procedures en afspraken zijn van kracht om alleen toegestane gevaarlijke stoffen in opslag te nemen.
Opvragen inspectierapporten en certificaten van de inspectie A instelling. (A9) Denk ook aan onderhoudscontracten met installateurs etc.
PGS 15: 4.8.2
Zie bevindingen in het inspectierapport van de inspectie A instelling. (A6, A9)
PGS 15: 4.8.2
Te denken valt aan: - stoffenscheiding conform gevaareigenschappen (A7) - toegestane hoeveelheid opgeslagen stoffen (A7, C6) - veilige stapeling en maximale stapelhoogte (A12) - veilig gebruik interne transportmiddelen - brandwerende scheidingen (B1 t/m B3) - beschikbaarheid bluswateropvang i.v.m. regenwater. (D5) - intact zijn van verpakkingsmateriaal inclusief kwaliteit pallets. - beschadigingen en maximale belasting van stellingen - intact zijn van brandwerende scheidingen (deuren, dak, muur, plafond of doorvoering) (B2, B3) - kwaliteit vloeren (vloeistofdicht/vloeistofkerend;D4) - nood- en vluchtwegverlichting - kwaliteit elektrische installatie (A8) In het logboek zijn in- en buiten bedrijfstellingen en onderhouds- en testwerkzaamheden opgenomen. (A3) Te denken valt aan: - acceptatieprocedure en ingangscontrole. - verpakkingsmateriaal intact - overschrijding maximale opslagcapaciteit (A7)
PGS 15: 3.12, 4.3, bijlage 3 3.4, 3.13 3.6, 3.13.4 3.2 4.6
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
3.13.5 3.13.2 3.4.4 3.3
NRB 3.22 Memorandum 48 Scenarioboek module 3, 1.1 en 4.2
: Pagina 6 van 8
d6
d7
d8
Het bedrijf heeft maatregelen getroffen om te voorkomen dat leidingen worden aangetast of verstopt raken als gevolg van microbiële corrosie in sprinklerleidingen. (MIC) Het bedrijf heeft maatregelen getroffen om bevriezing van kritische installatiedelen te voorkomen Check de kwaliteit van de LOD’s die samenhangen met het juist functioneren van de brandbeveiligingsinstallatie.
Pitcorrosie is een indicatie voor MIC en kan wijzen op verstoppingen elders in het systeem. Denk aan spoelen van leidingen, controle op MICbacteriën; gebruik van additieven; (A13)
NFPA 13 Requirement for MIC Testing
Navragen of de installatie permanent tegen bevriezen is beschermd, of dat hiervoor een procedure is en opgevolgd wordt (periode van september tot april; A10) Denk aan onderhoudsitems welke het bedrijf zelf uitvoert, zoals - gasdetectie. (A5) - ventilatie - brandmeldpaneel (C3, C5)
NFPA 25
De wijze waarop wordt gehandeld bij wijzigingen Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
PGS 15:
3.7
VBS element e
Norm of richtlijn
Identificatie van wijzigingen e1
e2
e3
Voor PGS 15 loodsen is het van belang nieuwe nog niet eerder aangeboden stoffen en/of producten te beoordelen als een wijziging. Elke wijziging met betrekking tot de opslaglocatie wordt als een MOC behandeld.
Er is een procedure voor wijzigingen ten aanzien van klanten.
Rekening wordt gehouden met gescheiden opslag van onverenigbare combinaties, verpakking, geschiktheid brandbeveiligingsinstallatie, etc. (A7) Denk aan wijzingen van: - onderverhuur van compartimenten; (C8) - gewijzigde verpakkingen (A7) - stellingen; inrichting van magazijn; - aanschaf nieuwe apparatuur o.a. wikkelmachines (wijzigingen verpakking geven kunnen van invloed zijn op werking brandbeveiligingsinstallatie(A7) heftrucks - nieuwe activiteit binnen magazijn, bijv. afvullen of ompakken; bijv. wanneer er opslag van gevaarlijke stoffen gaat plaatsvinden, terwijl voorheen uitsluitend overslag plaats vond, of wanneer gasflessen opgeslagen gaan worden, terwijl voorheen uitsluitend stukgoed verpakkingen werden opgeslagen, etc. Klanten kunnen als wens hebben dat gevaarlijke en ongevaarlijke producten gegroepeerd worden, dit mag geen gevolgen hebben voor de werking van de brandbeveiligingsinstallatie (denk aan siliconen, koopmansgoederen, slecht verenigbare combinaties of andere producten die de schuimwerking te niet doen). Het gedrag van koopmansgoederen tijdens een brand is niet te vergelijken met die van gevaarlijke stoffen. Ze kunnen de werking van de brandbeveiligings-installatie negatief beïnvloeden.(C7, C10)
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
NTA 8620 voor PGS 15: 3.12, 4.3
Memorandum 61 Bouwbesluit (variabele vuurbelasting)
: Pagina 7 van 8
VBS element f De planning voor noodsituaties Nr. Managementthema Toelichting en aandachtspunten
Norm of richtlijn
Noodplan of noodorganisatie f1
De lokale brandweer wordt betrokken bij oplevering, testen en oefenen i.v.m. de brandbeveiligingsinstallatie.
f2
In het noodplan is beschreven hoe en wanneer de brandbeveiligingsinstallatie geactiveerd wordt en de evacuatie gestart wordt.
f3
De bluswatervoorziening levert de capaciteit zoals vereist volgens de vergunning. Bij de toegang of bij de portier is een duidelijk leesbare instructie over te nemen maatregelen in het geval van een calamiteit. De stoffenlijst is actueel en ligt in de inrichting ter inzage. Er is voldoende schuimconcentraat van de juiste kwaliteit aanwezig. Een opslagvoorziening is voorzien van product- en bluswateropvang van de juiste capaciteit. Er zijn middelen aanwezig om gemorst product veilig te verwijderen.
f4
f5 f6 f7
f8
VBS element g Nr. Managementthema
Naast opleveren en testen is het aanbevolen om de brandweer te betrekken bij oefeningen in het gebruik van de brandbeveiligingsinstallatie. Hierdoor wordt de bekendheid van de brandbeveiligingsinstallatie bij zowel brandweer als personeel vergroot. Door training/oefening zijn werknemers bekend met: - de noodstop van de installatie - vertragingsmogelijkheid bij schuimblussing - vluchtwegen (C4) - de werking van de brandbeveiligingsinstallatie (verificatie op de werkvloer) Er zijn inspectierapporten van bluswatercapaciteit beschikbaar. (C9)
Memorandum 48
PGS 15: 3.19
Verificatie bij de portier
PGS 15: 3.14.3
Stoffenlijst is van belang vanwege de frequente wisseling en hoeveelheid van goederen. Er zijn analyserapporten van het schuim aanwezig. (A11)
PGS 15: 3.18 Memorandum 61
Deze opslagvoorziening kan ook beschikbaar zijn voor de opvang van regenwater. (D1 t/m D5)
PGS 15: 4.6, 4.7
Denk aan absorptiemateriaal, overmaatse vaten, PBM’s, mogelijk een contract met een gespecialiseerd opruimbedrijf, etc.
PGS 15: 3.3.3, 3.14
Het toezicht op de prestaties Toelichting en aandachtspunten
Norm of richtlijn
Systematische beoordeling van veiligheidsprestaties g1
De veiligheidsprestatieindicatoren zijn geschikt om de processen en procedures te monitoren.
Voorbeeld KPI´s: - aantal calamiteitenoefeningen; - aantal verkeerd geplaatste producten; - aantal ongekeurde verpakkingen; - aantal dagen te laat in onderhoud - veiligheidsrondjes - stellingen beschadigd - te hoog geplaatste pallets; - aantal spills - aantal verkeerd ingeslagen producten; - nieuwe stoffen opgeslagen zonder MOC - percentage beschikbaarheid brandbeveiligingsinstallatie - aantal pallets van slechte kwaliteit - gedeukte vaten; - aantal dagen te laat actuele stoffenlijst; - aantal keer vluchtwegen niet vrij
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
NTA 8620 voor PGS 15: 3.12, 4.3 4.8.2.3 3.4 3.13.2 3.3.3, 3.14
3.13.2 3.13.5 3.18
: Pagina 8 van 8
Onderzoek zware ongevallen g2
Het functioneren van de brandbeveiligingsinstallatie wordt onderzocht als de installatie is aangesproken.
VBS element h Nr. Managementthema
Het al dan niet aanspreken van de brandbeveiligingsinstallatie maakt deel uit van het onderzoek.
Audits en beoordeling Toelichting en aandachtspunten
NTA 8620 voor PGS 15:
Norm of richtlijn
Audits h1
Procedures, nodig voor een optimaal werkende brandbeveiligingsinstallatie worden geaudit.
h2
Directie doet uitspraak over de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de brandbeveiligingsinstallatie.
NTA 8620 voor PGS 15: 4.8.2.1
Managementreview/directiebeoordeling
Werklijst bij het toezicht op bedrijven die onder de werkingssfeer van de PGS 15 vallen
NTA 8620 voor PGS 15: 4.8.2.1
