Aanbesteding van Toerit Someren Rijkswaterstaat, Nederland • De nieuwe aanbestedingsmethode gericht op vermindering van milieueffecten en CO2 uitstoot werd succesvol toegepast bij een aanbesteding voor een civieltechnisch werk ter waarde van 5.000.000 EUR. • Bieders werden aangemoedigd een slim ontwerp en innovatieve materialen en werkmethoden aan te bieden.
Standaard aanbesteding uitstoot van 2,100 ton CO2 in 50 jaar tengevolge van materiaal gebruik
GPP 2020 aanbesteding
Results
• nieuwe methode van aanbesteding • voorpelde emissie 1,280 ton CO2 in 50 jaar
• 820 ton minder emissie CO2 (186 toe) gedurende een periode van 50 jaar door materiaalgebruik mat
www.gpp2020.eu
GPP 2020 case Aanbesteding van Toerit Someren
De aanbesteding • The aanbesteding hield in: o Een verlenging van de afrit van bij Someren van de A67 (tussen Eindhoven en Venlo); o Om de verlenging te realiseren moest de brug over de Zuidwillemsvaart verbreed worden en het zuidelijke deel van de afrit verbreed worden; o de afrit moest met circa 1600 meter verlengd worden; o de vernieuwing van de landhoofden en de pijlers van de brug over de Zuidwillemsvaart zijn ook onderdeel van de aanbesteding; o het werk moet ontworpen en gebouwd worden, het is een D&C contract • De kostenraming was € 5.000.000 2
Aanpak van de aanbesteding • De aanbesteding werd uitgevoerd via een open procedure in combinatie met de economische meest voordelige inschrijving (EMVI). Rijkswaterstaat gebruikte EMVI als instrument om de bieder te selecteren met het meest energie-efficiënte efficiënte werkproces, en die ook nog eens een product aanbiedt met het laagste milieueffect. De EMVI aanpak houdt in dat zowel de kwaliteit van het werkproces als a de kwantiteit van het milieueffect worden beprijst. • Werkproces: In de aanbesteding geeft Rijkswaterstaat de voorkeur aan bedrijven die hun werkprocessen efficient organiseren door een fictief bedrag van de biedprijs af te trekken. Des te groter de inspanningen insp om de CO2 uitstoot te verminderen, des te hoger het af te trekken bedrag. Het instrument waarmee het voordeel wordt vastgesteld is de CO2 Prestatieladder, zie www.skao.nl. • Producten: Rijkswaterstaat geeft aanbieders aanbieders die een product aanbieden dat een klein milieueffect heeft ten gevolge van de gebruikte materialen en werkprocessen (CO2 uitstoot is daar een deel van). Die voorkeur van Rijkswaterstaat uit zich in het feit dat een fictieve financiele korting wordt gegeven op hun aanbiedprijs. Des te lager het milieueffect, des te hoger de korting. Het instrument om de aftrek te berekenen, is DuboCalc. DuboCalc and is gebaseerd op een levescyclusanalysen (LCA) van alle materialen die in het werk gebruikt worden. worden. Het resultaat van deze DuboCalc berelekening wordt weergegeven als de “milieukostenindicator-waarde”, “milieukostenindicator waarde”, de MKIMKI waarde, zie http://www.youtube.com/watch?v=cAaL4FfBQNc). http://www.youtube.com/watch?v=cAaL4FfBQNc •
De MKI-waarde waarde en de CO2 Prestatieladder worden in de EMVI-aanpak aanpak als volgt toegepast: the opdrachtgever maakt de functionele - en technische eisen en voorwaarden bekend aan alle bieders die belangstelling voor de opdracht hebben getoond. Deze bieders maken een ontwerp en berekenen hun aanbiedingsprijs en de MKI-waarde. waarde. Ze geven ook aan hoeveel inspanning ze stoppen in het verminderen van de CO2 uitstoot, wat resulteert in een trede op de CO2 prestatieladder. Deze drie criteria (biedprijs, MKI-waarde waarde en CO2 PL trede)
GPP 2020 case Aanbesteding van Toerit Someren worden aangeboden aan n de opdrachtgever. De opdrachtgever berekent de prijsvoordelen tengevolge van de MKI-waarde waarde en de trede op de CO2 prestatieladder en trekt deze van de biedprijs af. De bieder met de laagste (fictieve) prijs, is de winnaar. De ervaring leert dat door deze aanpak de aanbieders hun uiterste best doen om een concurrerende prijs en een milieuvriendelijk (en dus energie-efficiënt) energie efficiënt) ontwerp te maken en energie-efficiënte efficiënte werkprocessen toe te passen. •
•
De opdrachtgever maakt van te voren een referentieontwerp en gebruikt dit om een referentiewaarde voor de MKI-waarde MKI waarde te berekenen. De uitstoot van CO2 is één van de (in totaal 11) parameters van de DuboCalc berekening die aan de MKI-waarde MKI waarde bijdraagt. Deze CO2 uitstoot is de hoeveelheid die uitgestoten wordt als gevolg gevolg van alle (levenscyclus(levenscyclus )processen die te maken hebben met de toegepaste bouwmaterialen (productie, transport, slopen, hergebruik, etc). De reductie van de CO2 uitstoot kan makkelijk worden berekend door de MKI-waarde waarde van het referentieontwerp te vergelijken vergelijken met de MKIMKI waarde van het aangeboden ontwerp. Het energiegebruik en de uitstoot van CO2 zijn direct gerelateerd aan de MKI-waarde. MKI De DuboCalc software is gebaseerd op een onafhankelijke dataset die gecertificeerde LCA informatie bevat. Dezelfde dataset dataset wordt ook gebruikt om de LCA prestatie van gebouwen (huizen, kantoren, etc) in Nederland te berekenen.
Criteria ontwikkeling • In deze aanbesteding werd de CO2 Prestatieladder toegepast. In overeenstemming met het duurzaam inkopen beleid van Rijkswaterstaat geeft elke trede van de prestatieladder een extra één procent korting op de biedprijs. The hoogste trede (trede 5) geeft 5% extra fictieve korting op de biedprijs. bied • Het referentieontwerp werd gebruikt om een schatting te maken van de hoeveelheden materialen die in dit werk toegepast worden. Deze hoeveelheden werden gebruikt om met DuboCalc de MKI-waarde waarde van het referentieontwerp te berekenen. Dit resulteerde in een berekende MKI-waarde waarde van 240.000 voor de ontwerplevensduur van 50 jaar. Afgaande op hun ‘professional judgement’ verwachtte het projectteam dat het meest optimale ontwerp een minimale MKI-waarde waarde van 170.000 zou kunnen halen. • Het projectteam besloot dat bij deze aanbesteding er een maximaal bedrag van 400.0000 euro kon worden afgetrokken van de biedprijs ten bate van duurzaamheid. Dit hield in dat een bieder die een ontwerp kon leveren met een MKI-0waarde MKI 0waarde van 170.000 beloond zou worden met een fictievee aftrek van 400.000 euro. Een ontwerp met een MKI_waarde zou geen aftrek van de biedprijs krijgen. Alle tussenliggend MKI-waarden MKI waarden geven een aftrek die recht evenredig is met de MKI-waarde. MKI \
Resultaten • De nieuwe aanbestedingsprocedure werd succesvol toegepast. De winner gaf een prijs van 2.987.000 EUR (ex BTW).
3
GPP 2020 case Aanbesteding van Toerit Someren • De winnaar bood aan het werk uit ui te voeren op trede 5 van de CO2 Prestatieladder, daardoor kreeg hij een fictieve korting van 5% * 2,9870.000 = 149,350 EUR op de biedprijs. • De winnaar bood een MKI-waarde MKI waarde van 144,000. Dit was zelfs beter dan het maximum van 170,000 dat verwacht werd. Dit verzekerde hem van de maximale aftrek van 400,000 EUR. • De biedprijs werd – fictief – gecorrigeerd en werd: 2,987.000 – 400,000 – 149.350 = 2.437.650 EUR. Dit was, s, vergeleken met de andere gecorrigeerde biedprijzen, de laagste prijs. • De berekende MKI-waarden waarden voor het referentieontwerp is 240,000 voor een ontwerplevensduur van 50 jaar. Dit is gelijk aan een CO2 uitstoot van 2,100 ton. • De winnaar bood een MKI_waarde MKI_waarde aan van 144,000, wat gelijk is aan een uitstoot van 1,280 ton CO2.
4
• De nieuwe aanbestedingsaanpak leidde tot een uitstootreductie van 820 ton CO2 over een periode van 50 jaar • De verminderde CO2 uitstoot kan toegeschreven worden aan: o de constructie (winning/productie van materiaal): 644 ton o onderhoud: 41 ton o end of life (sloop): 151 ton •
De reductie van CO2 uitstoot in de constructie komt door: o gebruik van een innovatieve asfalt deklaag o een innovatief, slanker ontwerp waardoor er minder materiaal nodig nodig is o een goed doordachte logistiek in combinatie met minder verplaatsing van materiaal
CO2 uitstoot (t CO2e/50 jaar)
Energie verbruik (toe/50 jaar)
(Optimaal ontwerp)
1,280
290
(Referentie/of „worst case“)
2,100
476
Besparing
820 t CO2e/50 jaar
186 toe/50 jaar
Lessen • Dee nieuwe aanpak voor duurzaam Inkopen werd succesvol toegepast en Rijkswaterstaat zal deze Aanpak ook in de komende aanbestedingen toepassen • De aanbieders moeten de vrijheid hebben om hun eigen keuzes te kunnen maken, daartoe moeten ze alleen voorzien worden van functionele eisen en technische voorwaarden. De markt waardeert deze aanpak.
GPP 2020 case Aanbesteding van Toerit Someren • De opdrachtgever moet een weldoordacht referentieontwerp hebben en weten waar de ruimte voor verbetering zit om de meest minimale MKI-waarde MKI waarde te kunnen kunne voorspellen. • De voordelen van deze aanbestedingsaanpak moeten de kosten kunnen rechtvaardigen, met andere woorden: de reductie van CO2 uitstoot zou moeten opwegen tegen de transactiekosten. Het daarom zinvol om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren om dit d te beoordelen. • Rijkswaterstaat zal deze Aanpak bij de komende aanbestedingen blijven uitvoeren. • De opdrachtgever moet de technische know how hebben om een goed doordacht referentieontwerp te kunnen maken en om te kunnen weten waar de ruimte voor verbetering zit.
Contact Leendert A. van Geldermalsen Adviseur Duurzaam Inkopen Rijkswaterstaat, Nederland
[email protected] Tender accessible at: http://tinyurl.com/n39ee94 Websites: www.rijkswaterstaat.nl, www.rijkswaterstaat.nl http://duurzaamgww.nl
5
