LUCHTPOST •
POSTVERVOER
A
a n h e t s l o t van h e t a r t i k e l i n h e t a p r i l - n u m m e r w e r d m e l d i n g gemaakt van d e o p r i c h t i n g van d e K.L.M. i n 1919 en de o p e n i n g v a n de l i j n A m s t e r dam- Londen op 17 m e i 1920. - HET POSTVERVOER I n d a t z e l f d e j a a r 1920 v e r s c h e e n i n d e N e d e r l a n d s e d a g b l a d e n een a d v e r t e n t i e , w a a r i n de P.T.T. m e d e d e e l de, d a t z i j van p l a n was o m i n s a m e n w e r k i n g met d e B r i t s e p o s t e r i j e n een l u c h t p o s t d i e n s t t e s t a r t e n . O p deze a d v e r t e n t i e kwam een d r i e t a l r e a c t i e s , w a a r v a n één v a n de K.L.M. Na e n i g o n d e r h a n d e l e n kwam t u s s e n de P.T.T. en de K.L.M. een o v e r e e n k o m s t t o t s t a n d . De e e r s t e p o s t v l u c h t v o n d p l a a t s op 5 j u l i 1920 w a a r b i j een 3 0 0 - t a l b r i e v e n werden o v e r g e v l o g e n .
Een van de eerste naar Engeland vervoerde poststukken. Vertrekstempel Amsterdam 6 j u l i 1920. Aankomststempel Londen 7 juli 1920. 17
-
INDIE-LIJN
Reeds i n 1919 werden e r p l a n n e n gemaakt v o o r een v l u c h t n a a r h e t t o e n m a l i g e N e d e r l a n d s Indië. D e d i r e c t e u r v a n de K.L.M. - de h e e r Plesman - z a g g r o t e mogelijkheden i n het i n t e r n a t i o n a l e l u c h t p o s t v e r v o e r d o o r d e s n e l h e i d e n d e v e i l i g h e i d van d i t t r a n s p o r t . I n de tweede p l a a t s kwamen v o o r hem de financiële c o n s e q u e n t i e s , h o e w e l h i j e r z i c h t e r d e g e van b e w u s t was, d a t d e e e r s t e v l u c h t e n v e e l g e l d zouden k o s t e n en d a t de K.L.M. n i e t i n s t a a t was deze k o s t e n a l l e e n t e dragen. Plesman, d i e l u i t e n a n t - v l i e g e r was g e w e e s t , had h i e r e n d a a r wat s y m p a t h i s a n t e n e n z o was h e t G e n e r a a l S n i j d e r s , d i e h e t i n i t i a t i e f nam o m een S t i c h t i n g "Comité V l i e g t o c h t Nederland-Indië" i n h e t l e v e n t e r o e p e n o m h e t p l a n t e kunnen f i n a n c i e r e n . O p 1 o k t o b e r 1924 vond d e e e r s t e N e d e r l a n d s e p o s t v l u c h t n a a r Indië p l a a t s . De 2 4 s t e november - dus 55 dagen l a t e r - l a n d d e de H - NACC t e B a t a v i a . M o t o r s t o r i n g e n een n o o d l a n d i n g v e r o o r z a a k t e n een l a n g d u r i g oponthoud.
Plesman toast op Schiphol met de succesvolle bemanning van de H-NACC, van den Broeke, van der Weerden Poelman en van der Hoop. Geheel rechts Fokker en generaal Snijders. 18
De Nederlandse post, 5 welke door van der Hoop Indië werden vervoerd.
Eén van de 276 stempels gebruikt de ringen.
kaarten en de
brieven. met en
en 276 brieven, zijnen naar
Er werden speciale zonder ster tussen
19
I n j u n i 1927 kwam de t w e e d e v l u c h t t o t s t a n d . H e t was w e l een b i j z o n d e r e want h e t v l i e g t u i g was g e h u u r d d o o r de A m e r i k a a n L e a r B l a c k . Deze man - d i e m i l j o n a i r was - w i l d e r e i z e n o p t i j d s t i p p e n , d i e h i j v e r k o o s . Daar d e d i e n s t r e g e l i n g e n van d e l u c h t v a a r t m a a t s c h a p p i j e n nog b e p e r k t waren e n g e l d geen r o l s p e e l d e , h u u r d e h i j d o o d l e u k een v l i e g t u i g met b e m a n n i n g . Dat deed h i j o o k b i j de K.L.M., t o e n h i j N e d e r l a n d s Indië w i l d e bezoeken. Het was de e e r s t e c h a r t e r v l u c h t v a n de K.L.M. en we w e t e n , d a t . e r s i n d s d i e n nog t a l l o z e van deze v l u c h t e n gemaakt z i j n en nog s t e e d s gemaakt w o r d e n . I n 13 dagen w e r d de v l u c h t v o l b r a c h t . Officiëel p o s t v e r v o e r was e r n i e t , maar niet-officiëel z i j n e r op e n k e l e t r a j e c t e n p o s t s t u k k e n medegenomen.
Eén van de 48 bekende brieven van het traject Calcutta-Rangoon. Aankomststempel op de achterzijde: Rangoon 27 juni 1927.
De t e r u g v l u c h t w e r d op 9 j u l i 1927 a a n g e v a n g e n en op 23 j u l i l a n d d e h e t v l i e g t u i g t e Amsterdam. Ook nu was e r geen officiëel p o s t v e r v o e r maar w e l z i j n e r van v e r s c h i l l e n d e t r a j e c t e n p o s t s t u k k e n bekend.
20
De v o l g e n d e v l u c h t was d i e van de " P o s t d u i f " en h e t was de t w e e d e m a a l , d a t h e t "Comité V l i e g t o c h t Neder— land-Indië" een v l u c h t o r g a n i s e e r d e . G e z a g v o e r d e r was 1e l u i t e n a n t Koppen en 2e b e s t u u r d e r was F r i j n s . Hoewel e r w e i n i g s p e c t a c u l a i r s o v e r d e v l u c h t i s t e m e l d e n - behoudens wat m o t o r s t o r i n g e n e n i g e pech b i j h e t l a n d e n o p d e weke g r a s m a t t e Bagdad - i s deze v l u c h t t o c h w e l e r g b e l a n g r i j k , want met deze e n v o o r g a a n d e v l u c h t e n w e r d a a n g e t o o n d , d a t een r e g e l m a t i g e l u c h t v e r b i n d i n g t u s s e n N e d e r l a n d en Indië mogel i j k was. O v e r i g e n s v e r l i e p e n de heen- en t e r u g v l u c h t v o o r s p o e d i g . O p 1 o k t o b e r 1927 s t e e g h e t v l i e g t u i g t e Amsterdam op om e r op 28 o k t o b e r w e e r v e i l i g t e landen.
Op de heenvlucht werden 669 kaarten en 1423 brieven naar Batavia vervoerd. De afbeelding toont een kaart met het bijzonder stempel en aankomststempel Weltevreden 10 oktober 1927.
het
21
De foto's in het weekblad "Het Indische Leven" van 15 oktober 1927 geven een beeld van de belangstelling in Indië voor deze vlucht. 22
De
landing
van
De afstempeling voor 82 kaarten
de
te en
"Postduif"
op
Muntok, welke 24 brieven.
Schiphol.
werd
gebruikt
V o o r d e r e t o u r p o s t werden d r i e b i j z o n d e r e s t e m p e l s g e b r u i k t . D e p o s t werd a f g e s t e m p e l d t e B a t a v i a , Palembang en M u n t o k . A.Bosman
H.J.de J a g e r 23
