g a l s e d n Aa r e g i l l i w j i als NT2-vr
NT2 = Nederlands als Tweede Taal Je kunt als vrijwilliger een belangrijke rol vervullen in het NT2-volwassenenonderwijs. Dat kan binnen de scholen voor NT2-volwassenenonderwijs of daarbuiten. ✴✴ Wil je als vrijwilliger anderstaligen helpen in het aanleren van het ✴ Nederlands? ✴✴ Geniet je van contacten met mensen uit andere culturen en wil je wat tijd vrijmaken om met hen gesprekken te voeren? ✴✴ Was je vroeger lesgever of coach en wil je je talenten ook na je pensioen op een zinvolle manier inzetten? ✴✴ Wil je mensen helpen om zich wat meer thuis te voelen in onze maatschappij? ✴✴ Werk je al langer als vrijwilliger met anderstalige volwassenen en wil je je horizon verruimen?
Maak kennis met acht mogelijke ✴ inhouden van je taak als vrijwilliger binnen de NT2-wereld. Zo kan je jouw kennis en mogelijkheden zo goed mogelijk inzetten voor anderstalige volwassenen. Vrijwilligerswerk is een activiteit ten voordele van anderen. Het is niet verplicht, gebeurt binnen een vereniging of georganiseerd ✴ verband en wordt begeleid door deze vereniging. Vrijwilligerswerk wordt niet betaald.
Binnen de scholen
Buiten de scholen
1
Individueel begeleider voor cursisten met een handicap
2
Individueel begeleider van buitenschoolse opdrachten
3
Assistent bij lees- of spreekactiviteiten
4
Gastspreker in de NT2-les
5
Taalbuddy
6
Individueel (bij)lesgever
7
Toeleider naar NT2-scholen
8
Begeleider van een conversatiegroep
Als je kiest voor de eerste vier rollen, zal je voornamelijk actief zijn binnen de scholen voor NT2-volwassenen-✴ onderwijs. De vier laatste rollen ✴ situeren zich vooral daarbuiten. De rol die sommige vrijwilligers op zich nemen als klassikaal lesgever wordt in deze brochure niet opgenomen. Klassikale lesgevers hebben immers heel wat professionele ondersteuning nodig (scholing, regelmatige bijscholing, overleg, materiaal). De overheid betaalt professionelen die deze rol op zich
willen nemen. Het is dus niet erg zinvol als vrijwilligers hetzelfde gaan doen, maar dan onbetaald. Zeker omdat er zo veel andere, aanvullende taken zijn die vrijwilligers op zich ✴ kunnen nemen. Naast deze rollen zijn er natuurlijk nog andere denkbaar. Het Huis van het ✴ Nederlands moedigt nieuwe, verfrissende ideeën aan. We ondersteunen graag de praktische uitwerking van vernieuwende initiatieven.
1
Individueel begeleider van cursisten met een handicap “Boeiend en uitdagend, dit contact met dove anderstalige cursisten!” Miet Peters
Wat?
Voor wie?
Voor anderstaligen met een handicap is het vaak niet eenvoudig om Nederlandse les te volgen. Een blinde of slechtziende cursist ziet niet wat de leraar op het bord schrijft. Een cursist met een motorische handicap heeft het vaak niet makkelijk om van en naar de school te reizen. Ook slechthorende cursisten hebben één op één begeleiding nodig.
Cursisten met een handicap.
Als vrijwilliger kan je deze cursisten helpen om toch les te volgen bij de reguliere NT2-scholen. Zo zit je naast de blinde of slechtziende cursist in de les en vertelt wat de leraar doet, wat hij opschrijft enz. Of je steekt de leerkracht een handje toe in speciale groepen voor dove of slechthorende anderstaligen. Je kan de cursisten ook van en naar school brengen. Deze individuele begeleiding ondersteunt zowel de cursist als de docent. Je overlegt regelmatig met hen.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ bereid zijn tot nauwe samenwerking met de NT2-docent ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ bereid zijn tot een serieus engagement (2 keer per week gedurende minstens een semester) ✴✴ hoofd- en bijzaak in een les kunnen onderscheiden ✴✴ basiskennis gebarentaal voor de dove anderstaligen is een pluspunt
2
Individueel begeleider van buitenschoolse opdrachten “De anderstaligen vinden samen met ons hun weg naar de bib. Mijn wereldbeeld wordt steeds ruimer en ook voor hen gaat een nieuwe wereld open!” Vera Mortelmans
Wat?
Voor wie?
Anderstaligen leren Nederlands niet uitsluitend op de schoolbanken. Door te oefenen in het dagelijkse leven leren ze de taal vlotter gebruiken. Vaak geven docenten opdrachten buiten de schoolmuren. Dat kan gaan van het bekijken van bepaalde TV-programma’s tot het bezoeken van een supermarkt of museum.
Alle cursisten in de reguliere NT2-scholen.
Als vrijwilliger bewijs je de cursisten een goede dienst door de buitenschoolse opdrachten grondig voor te bereiden en te begeleiden. De begeleiding gebeurt in overleg met de docent. Je ondersteunt op deze manier het werk van de docent.
✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen
Als leespartner kan je bijvoorbeeld anderstalige cursisten helpen om de drempel naar de bib te verlagen. Je zorgt dan voor aangepast leesmateriaal. Zo leert de cursist allerlei soorten ✴ materialen kennen: kranten, films, romans, prentenboeken, strips, kinderboeken, tijdschriften enz.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ bereid zijn tot nauwe samenwerking met de NT2-docent
✴✴ kennis over taalverwerving van een tweede taal
3
Assistent bij lees- of spreekactiviteiten “Ik doe dit werk om mensen te helpen om hun wereld te verruimen.” Lieve Bernaerts
Wat?
Voor wie?
In elke NT2-klas zitten mensen die wat beter Nederlands spreken of lezen dan de gemiddelde cursist. Anderen spreken of lezen minder goed dan de rest van de klas. Goed omgaan met deze ✴ individuele verschillen is voor geen enkele docent eenvoudig.
Alle cursisten in de reguliere NT2-scholen.
Als vrijwilliger ondersteun je de docent door kleine lees- of spreekgroepjes te begeleiden. Vrijwilliger en lesgever zijn hierbij goed op elkaar afgestemd. Samen met de docent bereid je de ✴ lessen voor. Ook in de Open Leercentra (OLC) ✴ binnen de schoolmuren kan je nuttig werk doen. Cursisten komen hier naartoe voor extra taken rond uitspraak, lezen, computervaardigheden, …
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ bereid zijn tot nauwe samenwerking met de NT2-docent ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ ervaring hebben met het leren en aanleren van taal
4
Gastspreker in de NT2-les “De cursisten zijn altijd heel enthousiast als ik mijn verhaal in de klas vertel. Ik ben zelf van Guatemala en sprak nog geen Nederlands toen ik in België aankwam. Mijn verhaal geeft hen moed en motivatie om verder Nederlands te studeren” Nydia Godinez Van Vaeck
Wat?
Voor wie?
Cursisten die Nederlands leren, komen graag in aanraking met thema’s ✴ die hen nauw aan het hart liggen ✴ (specifieke beroepen, zoektocht naar werk, ervaringen met solliciteren, ✴ combinatie werk/gezin, opvoedingsvragen, medische kwesties,…). Een NT2docent kan nooit van al deze zaken even goed op de hoogte zijn.
Alle cursisten in de reguliere NT2-scholen.
Als vrijwillige gastspreker geef je een lezing, vertel je een verhaal of organiseer je een workshop. Bovendien is het goed dat de cursisten af en toe kennismaken met verschillende spreektalen en dialecten.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ bereid zijn tot nauwe samenwerking met de NT2-docent ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ onderhoudend kunnen omgaan met groepen ✴✴ beschikken over expertise/verhaal/ achtergrond die aansluit bij het lesthema
5
Taalbuddy “Ik vind het plezant om met mensen van andere origine contact te hebben, te praten, hoe ze leven, hoe het gaat, hoe dat allemaal in elkaar zit.” Greet Helsen
Wat?
Voor wie?
Een taalbuddy is een vrijwilliger die gekoppeld wordt aan een anderstalige. Eén op één. Regelmatig komen ze bij elkaar om Nederlands te spreken. ✴ Persoonlijk en informeel. Gewoon ✴ thuis, in de huiskamer of tijdens een ✴ wandeling. Daarbij gaat het om ✴ communicatie. Er wordt dus geen ✴ les gegeven.
Alle anderstaligen.
Sommige NT2-cursisten werken, als ✴ onderdeel van hun NT2-cursus, als stagiair. Ook deze mensen zijn gebaat bij individuele hulp van een vrijwilliger tijdens hun sociale stage/taalstage, … Een Nederlandstalige vrijwilliger die Spaans leert kan bijvoorbeeld ook taalbuddy zijn van een Spaanssprekende cursist NT2. Zo komen beiden tot een interessante uitwisseling.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ het aanbod NT2 goed kennen om te kunnen doorverwijzen ✴✴ vlot en graag een gesprek op gang houden ✴✴ goed kunnen luisteren ✴✴ je kunnen inleven in de situatie van de cursist ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen
6
Individueel (bij)lesgever “Ik geef individuele begeleiding aan mensen die nergens anders terecht kunnen. Ik doe dit werk graag omdat achterstand in opleiding leidt tot een aaneenschakeling van gemiste kansen. Ik ben daarom een vurig verdediger van het recht op onderwijs en vorming voor iedereen, ook zij die door sociale problemen worden uitgesloten.” Myriam Buelens
Wat?
Voor wie?
Sommige mensen kunnen niet naar de les. Ze zijn langdurig ziek of ze hebben een handicap die te ernstig is om zich te kunnen verplaatsen.
Mensen die Nederlands willen leren en niet in de NT2-scholen terecht kunnen.
Als vrijwilliger geef je individuele lessen of bijlessen Nederlands. Voor hoog-geschoolde beginners kan dat ook in ✴ de moedertaal van de anderstalige.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ zelfstandig kunnen werken ✴✴ kennis over taalverwerving van een tweede taal ✴✴ linguïstisch voldoende onderlegd zijn in de eigen taal/vreemde taal ✴ (vb. student vertaler) ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ je kunnen inleven in de situatie van de cursist
7
Toeleider naar NT2-scholen “Wij proberen de vrouwen te motiveren om zo goed mogelijk Nederlands te leren, liefst in een officiële school want daar is de nodige competentie aanwezig. Ons werk als vrijwilliger is bijzonder boeiend. De verrijkende interculturele uitwisseling en de vriendschap die we bij onze samenkomsten ontvangen zijn onbetaalbaar.” Imelda Janssens
Wat?
Voor wie?
Sommige mensen willen graag ✴ Nederlands leren, maar vinden de weg niet naar een voor hen geschikte opleiding. Vaak is de afstand te groot, letterlijk of figuurlijk. Hun ideeën over scholen stroken niet altijd met de realiteit. Sommige cursisten willen niet in de les met mensen van het andere geslacht.
Cursisten die moeilijk bereikbaar zijn door het reguliere aanbod omwille van allerhande drempels.
Als vrijwilliger bouw je een vertrouwensband op met deze mensen en trek je hen zo over de streep. Je geeft voorlichting en presentaties op scholen en buurthuizen. Vaak gaat het om oudere allochtone vrouwen. Je begeleidt deze vrouwen naar de centrale intake en tolkt daar indien nodig. Je bereidt hen voor op de taallessen en bent een soort mentor voor de deelnemers.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ goed Nederlands spreken ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ gemotiveerd zijn voor het begeleiden van geïsoleerde mensen ✴✴ bereid zijn tot een serieus engagement ✴✴ goede kennis van de NT2-scholen
8
Begeleider van een conversatiegroep “Elke dag is een geschenk. En als je dan kan helpen door mensen over de brug te trekken, ermee te praten en hen gelukkig te maken, dan is dat mooi meegenomen.” Sonja Tuerlinckx
Wat?
Voor wie?
Spreekgroepen of conversatiegroepen zijn groepen die regelmatig (meestal wekelijks) samenkomen om Nederlands te spreken. Ze leren de taal vlot te gebruiken buiten de klas. Een conversatiegroep kan een informele babbel zijn waar taal en/ of ontmoeting de belangrijkste doelen zijn. Het kan ook een groep zijn die rond een bepaald thema praat, zoals politiek, literatuurstudie,… Een conversatiegroep is geen NT2-taalles.
Bij voorkeur mensen die elders NT2 volgen en de taal graag verder oefenen in een veilige omgeving. Een minimumniveau wordt niet overal geëist, maar is aanbevolen.
Als vrijwilliger blijf je op de achtergrond en participeer je in het gesprek, net zoals de anderstaligen. Je kan je actief inzetten voor het voorbereiden van thema’s, tijdens de bijeenkomst het thema aanbrengen en de deelnemers motiveren om Nederlands te praten.
Wat moet je kennen en kunnen? ✴✴ de spreekvaardigheid van de anderstalige stimuleren en centraal stellen ✴✴ bereid zijn om supervisie en ondersteuning te ontvangen ✴✴ onderhoudend kunnen omgaan met groepen ✴✴ goed kunnen luisteren
Wat zijn je rechten als vrijwilliger? Over dit onderwerp bestaan een aantal handige brochures en websites.
Vrijwilligerswerk – de Wet Deze digitale brochure van de Koning Boudewijnstichting bundelt vele praktische ✴ vragen en antwoorden. Hij maakt de wet op het vrijwilligerswerk toegankelijk, mogelijke valkuilen worden aangestipt en de vele concrete voorbeelden zorgen voor herkenning. De brochure is downloadbaar op www.kbs-frb.be.
Goed gekend Deze brochure geeft een praktisch overzicht van de wet betreffende de rechten van de vrijwilliger. De gedrukte versie van deze brochure kan je bestellen bij de Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk of gratis downloaden op www.vrijwilligersweb.be.
www.vrijwilligerswerk.be Een informatieve site waar je op zoek kan gaan naar vrijwilligerswerk, vrijwilligers, wetgeving, vorming of publicaties.
www.vrijwilligersweb.be Website van het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw die het vrijwilligerswerk ✴ promoot en ondersteunt. Nadruk ligt op het informeren van organisaties en ✴ vrijwilligers, op communicatie en samenwerking met de overheid en andere ✴ relevante partners en het opvolgen van juridische en sociale ontwikkelingen.
www.provant.be/welzijn/samenleven/vrijwilligerswerk Het Provinciaal Steunpunt Vrijwilligerswerk zet acties op om nieuwe vrijwilligers aan te spreken. Organisaties die over een vrijwilligerswerking beschikken of er een willen opzetten, kunnen er terecht voor vorming en ervaringsuitwisseling die inspeelt op nieuwe evoluties binnen het vrijwilligerswerk.
Vacaturedatabanken voor vrijwilligers www.vrijwilligerswerk.be Samenwerkingsverband tussen het Vlaams en het Brussels steunpunt en de Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk. Het registratie-aanbod wordt verder uitgebreid met een luik vorming en relevante artikels. Verder vind je er nuttige info-pagina’s over de initiatieven van de verschillende steunpunten en organisaties.
www.vrijwilligersjobs.be De vacaturedatabank van HulpOrganisaties.be, een site over gezondheid, preventie, hulpverlening en vrijwilligerswerk. Naast de databank vind je hier ook een aantal artikels.
[email protected] Het servicepunt voor vrijwilligers en vrijwilligersorganisatie van de Stad Antwerpen zoekt samen met kandidaat-vrijwilligers naar vrijwilligerswerk en ondersteunt ✴ organisaties in de zoektocht naar diverse vrijwilligers.
Deze brochure is een initiatief van en samengesteld door de Huizen van het Nederlands provincie en Stad Antwerpen in samenwerking met Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw. Verantwoordelijke uitgever: Leen Ardui - HvN PROVANT Lay-out: MadeByHanna.com Deze brochure werd met veel zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van de gegevens die ons bezorgd werden door derden. Indien die informatie onjuist blijkt te zijn, kan de uitgever van deze brochure hiervoor niet aansprakelijk gesteld worden. Reacties zijn steeds welkom op
[email protected] of
[email protected]. Juni 2010
Voor vragen en ideeën over ondersteuning en vorming aan vrijwilligersinitiatieven kan je terecht bij het Huis van het Nederlands:
Huis van het Nederlands Antwerpen vzw Carnotstraat 110 2060 Antwerpen 03 338 70 55 www.nt2antwerpen.be Huis van het Nederlands Provincie Antwerpen vzw Brusselsepoortstraat 8 2800 Mechelen 015 28 18 30 www.hvnprovant.be
