Aan de Provinciale Statenleden van Friesland. Ter info. Een toelichting op het Masterplan Westergo,s Waddenroutes

Aan de Provinciale Statenleden van Friesland Ter info. Een toelichting op het Masterplan Westergo,s Waddenroutes. Stichting De Ried Mar stelt zich tot doel een impuls te geven aan de regio Noardwest Fryslân. Deze impuls is gericht op het op samenhangende wijze stimuleren van de recreatie, leefbaarheid en ecologische ontwikkeling van de regio. Gedegen planvorming is hierbij onmisbaar, waarbij nadrukkelijk gesteld dat de plannen slechts als middel dienen om doelen te realiseren. Het initiatief Ried Mar is gericht op het realiseren van initiatieven die bijdragen aan de doelstelling en deze initiatieven met elkaar te verbinden. Sinds de zomer van 2012 is binnen de stichting door participanten uit het bedrijfsleven in nauwe afstemming met provinciale en gemeentelijke overheden en belangengroeperingen gewerkt aan een gedegen basis van het initiatief. Dit heeft geresulteerd in het Masterplan Westergo’s Waddenroutes, routekaart naar de toekomst van Noardwest Fryslân. Vanuit de overtuiging dat stichting De Ried Mar een waardevolle bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van Noardwest Fryslân, is door deelnemende private participanten in totaal 80 tot 90 duizend Euro uit eigen middelen geïnvesteerd. De stichting is vastberaden vervolgstappen te zetten om de doelstellingen en plannen die in het Masterplan zijn opgenomen uit te werken en te realiseren. Daarbij doet de stichting een beroep op de provincie voor politieke ondersteuning van het initiatief, alsmede voor een financiële bijdrage voor de concrete uitwerking van de projecten. De stichting heeft begroot dat voor de concrete uitwerking van de uitvoeringsplannen en projecten een bedrag van 175 tot 200 duizend Euro nodig is. Met deze brief verzoeken wij u beleefd deze middelen aan stichting De Ried Mar beschikbaar te stellen. De steun van de provincie Fryslân geeft stichting De Ried Mar de gelegenheid om de ingezette initiatieven voor Noardwest Fryslân met versterkte vaart en diepgang te ontwikkelen, vanuit een professionele organisatiestructuur. Daarmee is een gedegen fundament aanwezig om de ambities en doelstellingen die in het Masterplan zijn verwoord, daadwerkelijk te realiseren. Indien gewenst zijn wij als bestuur van de Stichting de RiedMar te alle tijden bereid om het Masterplan Westergo,s Wadderoutes toe te lichten. 3 februari 2015. Bestuur stichting de RiedMar. Harlingen.

Masterplan WHVWHUJR¶V Waddenroutes Routekaart naar de toekomst van Noardwest Fryslân

Pagina 1 van 59

Masterplan WĞƐƚĞƌŐŽ͛Ɛtaddenroutes

,ĞƚDĂƐƚĞƌƉůĂŶtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝƐ opgesteld door programmabureau De Ried Mar in opdracht van het bestuur van stichting De Ried Mar Versie 1.1 September 2014

Pagina 2 van 59


Inhoud Samenvatting ........................................................................................... 4 Inleiding ................................................................................................... 5 Gebiedsafbakening ............................................................................................ 6 Doel Masterplan ................................................................................................ 8

Ambitie .................................................................................................. 10 Visie ................................................................................................................. 11 ZŝƐŝĐŽ͛Ɛ ............................................................................................................. 12 Organisatie & Besturing .................................................................................. 14

Uitvoeringsplannen ................................................................................ 18 Leefbaarheid .................................................................................................... 19 Ecologie ........................................................................................................... 20 Recreatie & Toerisme ...................................................................................... 20 Promotie & Marketing ..................................................................................... 21

Projecttafels ........................................................................................... 23 Route 1. Kustlangs, binnendijks ...................................................................... 23 Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Westhoek ......................................... 23 Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Zwarte Haan .................................... 26 Projecttafel Vismigratie en Waterkwaliteit ................................................. 27 Route 2. Kustlangs, buitendijks ....................................................................... 31 Projecttafel Ontsluiten Buitendijks Gebied .................................................. 31 Route 3. Kustdwars.......................................................................................... 33 Projecttafel Recreatieve Infrastructuur ....................................................... 33 Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Wijnaldum ....................................... 34 Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Sexbierum ........................................ 37

Documentatie ........................................................................................ 43 Bijlage: Investeringsramingen ................................................................ 44 Investeringsraming per project ....................................................................... 44 Investeringsraming totaaloverzicht ................................................................. 59

Pagina 3 van 59


Samenvatting Voor u ligt het Masterplan Westergo͛s Waddenroutes -‐ routekaart naar de toekomst van Noardwest Fryslân. Dit plan beschrijft de contouren van ambities, plannen en projecten in het kader van integrale en toekomstgerichte regionale ontwikkeling. Stichting De Ried Mar is een initiatief van een aantal marktpartijen, ontstaan uit een zeker onbehagen met de benadering van Noardwest Fryslân ĂůƐ͚ƉƌŽďůĞĞŵŐĞďŝĞĚ͛͘tĂŶƚŚoewel de samenwerkende partijen de vraagstukken waar de regio mee kampt (h)erkennen, zijn het vooral de kracht en de kansen waar de aandacht van stichting De Ried Mar naar uit gaat. Partijen verenigd in De Ried Mar staan in de startblokken om met elan en ondernemingszin aan de slag te gaan. De routes in dit Masterplan zijn een metafoor voor verbindingen. Het programma WesƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐĂŵďŝĞĞƌƚƚĂůǀĂŶǀĞƌďŝŶĚŝŶŐĞŶ tot stand te brengen, zowel in de letterlijke als in de figuurlijke zin van het woord. Een wezenlijke verbinding is die tussen de drie ŚŽŽĨĚƚŚĞŵĂ͛Ɛvan het programma: leefbaarheid, ecologie en recreatie & toerisme. De verbinding die als een rode draad door het programma loopt is die tussen het Wad en het achterland. Door initiatieven vanuit bewoners, maatschappelijke organisaties, overheden en marktpartijen te bundelen wil De Ried Mar ͚positief kritische massa͛organiseren. Tezamen met een krachtige regievoering vanuit het programmabureau van tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐontstaat een samenhangend programma van projecten die een tastbare impuls voor de regio betekenen, zowel economisch als in termen van ruimtelijke kwaliteit. /ŶǀĞƌǀŽůŐŽƉĚŝƚDĂƐƚĞƌƉůĂŶǌĂůǀŽŽƌĞůŬǀĂŶĚĞĐĞŶƚƌĂůĞƚŚĞŵĂ͛ƐĞĞŶ Uitvoeringsplan worden opgesteld. Duurzaamheid is een belangrijk uitgangspunt bij het opstellen van deze plannen en krijgt onder meer invulling door het bevorderen van natuur-‐ en landschapswaarden, het ďĞŚŽƵĚĞŶĞŶǀĞƌƐƚĞƌŬĞŶǀĂŶŚĞƚ͚ĞŝŐĞŶĞ͛ǀĂŶĚĞƐƚƌĞĞŬĞŶinnovatie. De concrete invulling van projecten vindt plaats in de vorm van projecttafels, waar verschillende partijen samenwerken onder regie van en ondersteund door het programmabureau. Dit Masterplan vormt de aanzet tot nader overleg en samenwerking met alle betrokken partijen, het realiseren van publiek-‐private financieringsvormen en het op korte termijn initiëren van de eerste projecttafels.

Pagina 4 van 59


Inleiding Voorliggend Masterplan beschrijft de ambitie en de daarvan afgeleide plannen evenals een reeks voorbeeldprojecten gericht op regionale ontwikkeling in Noardwest Fryslân. De planvorming stoelt op drie ƚŚĞŵĂ͛Ɛ͗leefbaarheid, ecologie en recreatie & toerisme. Het ambitieniveau dat stichting De Ried Mar met dit meerjaren-‐ programma nastreeft is hoog. De regio Noardwest Fryslân wordt uitgedaagd door tal van vraagstukken, waaronder bodemdaling als gevolg van zout-‐ en gaswinning en verzilting van het grondwater. Tegelijkertijd krijgt de regio met ontgroening en vergrijzing van de bevolkingsopbouw te maken, waardoor woningen leeg komen te staan en de voorzieningen afnemen. Daarbij laat de bereikbaarheid te wensen over en kenmerkt de economie zich door een geringe innovatiegraad en het ontbreken van kansrijke, sterk concurrerende sectoren. Om deze vraagstukken effectief het hoofd te bieden zijn doordachte plannen nodig, die door de lokale bevolking en het maatschappelijk middenveld breed worden gedragen en in de uitvoering kunnen rekenen op financiering met publiek-‐private middelen. De deelnemende partijen verenigd in De Ried Mar, evenals tal van maatschappelijke organisaties waarmee de stichting de samenwerking zoekt, beschikken over een rotsvast geloof in de kracht en de mogelijkheden van Noardwest Fryslân. De regio kenmerkt zich door een weids landschap aan de Waddenkust, een kuststrook die door Unesco tot Werelderfgoed is uitgeroepen. Bezoekers worden er verrast door een unieke combinatie van natuur en cultuurhistorie. Kortom, De Ried Mar onderkent de uitdagingen waar de streek voor staat, maar herkent bovenal de kansen en wil zich vol inzetten die te benutten. Stichting De Ried Mar stelt zich ten doel een integraal plan voor regionale ontwikkeling van Noardwest Fryslân uit te voeren en samenwerkende partijen daarin te faciliteren. Het programma tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐǁŝů nadrukkelijk complementair zijn aan de uitvoering van de plannen in het kader van de gebiedsontwikkeling Franekeradeel-‐Harlingen (Inrichtingsplan 2013) en initiatieven ontplooien die daar op voortbouwen. Cruciale uitgangspunten voor de planvorming en realisatie zijn het initiëren van projecten die ruimtelijke kwaliteit bevorderen en duurzame initiatieven stimuleren. Voorts dienen de projecten het imago te verbeteren, waardoor de aantrekkelijkheid van Noardwest Fryslân voor zowel inwoners,

Pagina 5 van 59


ondernemers als toeristen en recreanten significant wordt verbeterd. Tegelijkertijd is behoud van het eigene en de sterke kanten van de regio een wezenlijk uitgangspunt. Daartoe zal stichting De Ried Mar nauw aansluiten bij de Streekagenda voor Noardwest Fryslân en actief samenwerken met Streekwurk Noard-‐west Fryslân. Voorts is het nadrukkelijk de intentie van ĞZŝĞĚDĂƌŝŶŝƚŝĂƚŝĞǀĞŶ͚ǀĂŶŽŶĚĞƌŽƉ͕͛ met een scherp oog voor de belangen en wensen die vanuit burgerinitiatieven (met name vanuit Dorpsbelangen) worden ingebracht, te bundelen en in lijn te brengen met de beleids-‐ en planvorming van overheden, maatschappelijke organisaties en marktpartijen. Met de werkwijze en aanpak die we voorstaan, willen de samenwerkende partijen met stichting De Ried Mar concreet inhoud en betekenis geven aan het begrip mienskip en tegelijkertijd met forse slagkracht werken aan het realiseren van projecten die effectief bijdragen aan regionale ontwikkeling in Noardwest Fryslân en de verbetering van ecologie, leefbaarheid en recreatie & toerisme in het bijzonder.

Gebiedsafbakening Westergo is de naam van het gebied ten westen van de Middelzee, toen deze binnenzee nog bestond. In de tiende eeuw was Westergo een vruchtbaar en voor die tijd dichtbevolkt gebied, dat over land nagenoeg onbereikbaar was. Het gebied kende veel terpdorpen, waar de bewoners in de loop der tijd steeds nieuwe dijkringen aanlegden om land te winnen voor voedselproductie. In de elfde eeuw was heel Westergo omgeven door een ringdijk. In de daaropvolgende eeuwen werden de Middelzee en de Marne ingepolderd, waardoor Westergo met de overige delen van Friesland werd verbonden. Wad en achterland zijn in Westergo altijd nauw verbonden geweest, ecologisch en landschappelijk evenzeer als economisch.

Pagina 6 van 59


,ĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐƌŝĐŚƚǌŝĐŚŽƉĚĞŬƵƐƚstreek van het aloude Westergo, aan de Waddenkust lopend van Harlingen tot en met Zwarte Haan en aan de zuidzijde begrensd door de snelweg A31 van Harlingen naar Leeuwarden. Op onderstaande kaart van het plangebied zijn enkele routes ͚ŬƵƐƚůĂŶŐƐ͛ĞŶ͚ŬƵƐƚĚǁĂƌƐ͛ŐĞƉƌŽũĞĐteerd. Het zijn routes die naar voren komen wanneer de cultuurhistoriƐĐŚĞ͚ůĂĂŐ͕͛ ofwel de historische ontwikkeling, wordt uitvergroot. Kustlangs zijn de dijkpatronen te herkennen, zoals de huidige Waddendijk en de slaperdijken meer landinwaarts. Het Friese kustpad maakt al deel uit van een internationale kustroute. Het gedeelte van het Friese kustpad dat door Noardwest Fryslân loopt kan verder aan betekenis winnen door markante punten te verrijken en de beleefbaarheid te vergroten. Kustdwars zijn in oranje de Slagte en de oude begrenzing van de Middelzee aan de oostgrens van het plangebied weergegeven. Tevens

Pagina 7 van 59


is de Ried als een oost-‐west as te herkennen in het kaartbeeld. Kustdwars zijn voorts de brede vaarten in de regio zichtbaar, vroeger van belang voor transport en tegenwoordig de dragers van de waterstructuur. Het betreft vooral de Roptafeart naar Roptazijl, de Seisbierumerfeart en de Kouwe Faart, aan de oostzijde van het plangebied. Het dooraderen van de regio met routes langs het Wad en door het achterland leveren de aangrijpingspunten op om betekenisvolle verbindingen te herstellen of te versterken.

Doel Masterplan Voorliggend Masterplan is opgesteld in vervolg op initiële, inventariserende gespreksrondes met overheden, waaronder de provincie Fryslân, de gemeenten Harlingen en Franekeradeel en het Wetterskip Fryslân, direct belanghebbenden in Noardwest Fryslân, met name Dorpsbelangen van Wijnaldum en Sexbierum/Pietersbierum en de Gebiedsinrichtingscommissie, welke november 2013 is geïnstalleerd om het Inrichtingsplan voor het gebied Franekeradeel-‐Harlingen uit te voeren. Met dit Masterplan beoogt stichting De Ried Mar om: X nadere afstemming te zoeken met overheidsorganisaties, maatschappelijke organisaties, bewoners en marktpartijen om draagvlak te genereren voor ambitieuze gebiedsontwikkeling in Noardwest Fryslân, complementair aan alle initiatieven die in dat kader al zijn ontplooid; X ĚĞƉƌŽŐƌĂŵŵĂŽƌŐĂŶŝƐĂƚŝĞtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐƚĞ positioneren als trekker en uitvoerder van een integrale regionale ontwikkeling in Noardwest Fryslân; X het ambitieniveau en de contouren voor concrete uitvoeringsplannen en projecten eenduidig te beschrijven, teneinde de initiatieven te bundelen en projecten gericht en in samenhang uit te voeren; X bestaande projecttafels te stimuleren bij de verdere planvorming, mogelijke fasering en realisatie van projecten, alsmede de aanzet te geven tot het vormen van nieuwe projecttafels die bijdragen ĂĂŶĚĞĂŵďŝƚŝĞǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐ͖ X subsidie-‐ en financieringsaanvragen te onderbouwen gericht aan subsidieverstrekkende instanties en fondsen, zoals het

Pagina 8 van 59


Waddenfonds, het LEADER programma en andere provinciale, landelijke en Europese subsidieregelingen gericht op het bevorderen van ecologie, (duurzame) economische ontwikkeling en leefbaarheid in plattelandregio͛s; X private gelden te verwerven door marktpartijen te interesseren voor en te betrekken bij de planvorming en realisatie. Het Masterplan zal gedurende de looptijd van het programma jaarlijks worden geactualiseerd. Deze eerste versie van het Masterplan schetst in hoofdzaak de kaders van het programma en benoemt een reeks initiële projecten die bijdragen aan de doelstellingen van het programma. Gedurende de looptijd van het programma wordt de invulling ervan nader geconcretiseerd, worden meer projecttafels toegevoegd en wordt de financiële onderbouwing nader uitgewerkt.

Pagina 9 van 59


Ambitie Stichting De Ried Mar heeft in de aanloop naar dit Masterplan een stevig ambitieniveau geformuleerd. Het ambitieniveau vindt zijn oorsprong in het onbehagen van de initiatiefnemers met de benadering van Noardwest Fryslân ĂůƐ͚ƉƌŽďůĞĞŵŐĞďŝĞĚ͛͘Het beeld van een streek geplaagd door tal van problemen, met weinig anders dan een sombere toekomst voor zich, versterkt slechts de negatieve beeldvorming en doet geen recht aan het potentieel van dit bijzondere gebied aan de Friese Waddenkust. Zonder de uitdagingen waar de streek voor staat te bagatelliseren, die zijn evident en verstrekkend, willen de partijen verenigd in stichting De Ried Mar vanuit de kracht en de kansen van de regio aan de slag. Projecten realiseren die elk afzonderlijk impulsen aan de streek geven en in gezamenlijkheid de positief kritische massa genereren om de regionale ontwikkeling structureel te versterken. Met het programŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐǁŝůƐtichting De Ried Mar betekenisvol bijdragen aan regionale ontwikkeling en het versterken van de ruimtelijke kwaliteit van Noardwest Fryslân; met realisme, met beide benen op de grond, maar vooral met elan en met ondernemingszin. Dit Masterplan is het startschot om met overheden, marktpartijen, maatschappelijke organisaties en bewoners in gesprek te gaan over visies, plannen en concrete projecten. En mogelijk om bestaande initiatieven in te passen in een groter geheel, om een goede afstemming te bevorderen, (verdere) versnippering te voorkomen en op basis van een krachtige visie verschillende thematieken en initiatieven in samenhang te ontwikkelen. Dit Masterplan is tevens de aanzet tot gerichte fondsenwerving. Het aanboren van zoveel mogelijk publieke en private financierings-‐ mogelijkheden, door bij alle stakeholders stevig te lobbyen om dit mogelijk te maken, vormt een ondubbelzinnig onderdeel van de ambiƚŝĞĚŝĞƐƚŝĐŚƚŝŶŐĞZŝĞĚDĂƌŝŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛Ɛ Waddenroutes legt. Maximaal gebruik maken van subsidieregelingen en fondsen die op het plangebied van toepassing zijn is een expliciete doelstelling van het programma. Alleen met een effectieve bundeling van gelden is voldoende slagkracht te organiseren om in Noardwest Fryslân een nieuwe dynamiek te bewerkstelligen. Daartoe zal een beroep worden gedaan op Europese regelingen, zoals die ter versterking van plattelandsregio͛s en duurzame ontwikkeling van visserijgebieden, even als landelijke fondsen zoals het Waddenfonds.

Pagina 10 van 59


Visie De kustregio Noardwest Fryslân is voor velen een onbekende streek in Nederland. De Wadden spreken tot de verbeelding, maar worden door het brede publiek vooral geassocieerd met de Waddeneilanden. Waar in grote delen van Nederland de kust uit strand en duinen bestaat, vormt de zeedijk in Noardwest Fryslân letterlijk en figuurlijk een ͚ŚĂƌĚĞ͛ƐĐŚĞiding tussen de zee en het land. Het buitendijkse kenmerkt zich door rust en ruimte, maar de mogelijkheden om dat te beleven zijn beperkt. De landzijde van de zeedijk is in veel opzichten weinig uitnodigend. De Wadden vormen een uniek natuurgebied en de kustregio kent een rijke historie en veel bezienswaardigheden, maar de streek kan zich desondanks niet op grote bezoekersaantallen verheugen. Noardwest Fryslân, kortom, is een streek met veel kwaliteiten, die door een relatief gering aantal mensen daadwerkelijk wordt beleefd. Om de maatschappelijke vraagstukken waar de regio mee kampt voortvarend aan te pakken zijn incidentele, kleinschalige lokale initiatieven alléén, hoe lofwaardig ook, niet voldoende. In de visie van ƐƚŝĐŚƚŝŶŐĞZŝĞĚDĂƌŝƐ͚ŬƌŝƚŝƐĐŚĞŵĂƐƐĂ͛ŶŽĚŝŐŽŵĚĞƐƚƌĞĞŬreële perspectieven te bieden. Dit betekent niet dat, bijvoorbeeld, gebiedsontwikkeling zoals die aan de Duitse Waddenkust heeft plaatsgevonden de voorkeur verdient; de massale toestroom van toeristen brengt ook tal van minder positieve effecten met zich mee. Toch is een zekere schaalgrootte, in elk geval op een aantal plaatsen in het plangebied, onontbeerlijk voor regionale ontwikkeling van betekenis. Welke plaatsen dat zijn, is in hoofdzaak afhankelijk van het toekomstbeeld voor de regio. Van oudsher wordt de regio gedomineerd door de landbouw. Gelet op de wereldwijd befaamde kwaliteitsproducten die de landbouwsector in Noardwest Fryslân voortbrengt en de groeiende vraag naar landbouwproducten, zal dit zeker zo blijven. Desondanks groeit de druk op de sector als gevolg van beleid en regelgeving, de roep om meer duurzame vormen van landbouw en het herstellen dan wel bevorderen van natuurwaarden. De landbouwsector is innovatief en veranderende omstandigheden zullen tot veranderingen in de bedrijfsvoering leiden. Veranderingen waar integrale regionale ontwikkeling kansen biedt, bijvoorbeeld door innovaties in de landbouw te integreren met veranderingen op het gebied van ecologie en recreatie & toerisme. Het ontwikkelen van een bio-‐based economy, gekenmerkt door duurzame productiewijzen, kan in de regio

Pagina 11 van 59


Noardwest Fryslân hand in hand gaan met het verbeteren van natuur-‐ en landschapswaarden en het vergroten en versterken van de toeristisch-‐recreatieve sector. Dit zijn in de visie van stichting De Ried Mar de ingrediënten bij uitstek voor een routekaart naar de toekomst van Noardwest Fryslân.

5LVLFR¶V Een ambitieus programma dat verschillende projecten, los van elkaar, met diverse partijen, op verschillende momenten in de tijd, en (desondanks) in samenhang met elkaar wil realiseren brengt ŽŶŵŝƐŬĞŶďĂĂƌƌŝƐŝĐŽ͛ƐŵĞƚǌŝĐŚŵĞĞ. Stichting De Ried Mar is zich ďĞǁƵƐƚǀĂŶĚŝĞƌŝƐŝĐŽ͛ƐĞŶŬŝĞƐƚĞƌǀŽŽƌdienaangaande actief anticiperend te werk te gaan. Bestuur, programmabureau en participanten behandelen daartoe regelmatig het risicoregister, waarin ĂůůĞŐĞĐŽŶƐƚĂƚĞĞƌĚĞƌŝƐŝĐŽ͛Ɛ͕ŵŝƚŝŐĞƌĞŶĚĞŵĂĂƚƌĞŐĞůĞŶĞŶƌĞƐƚƌŝƐŝĐŽ͛Ɛ door het programmabureau worden vastgelegd. In eerste instantie zal altijd worden gezocht naar oplossingen om ƌŝƐŝĐŽ͛ƐŝŶƚĞĚĂŵŵĞŶĞŶƚĞ beheersen zonder de doelstellingen van een projecttafel en, direct of indirect, de ambitie van het programma aan te tasten. Is dat niet mogeůŝũŬĞŶǌŝũŶ͚ǌǁĂƌĞ͛ingrepen noodzakelijk, dan worden plannen bijgesteld waar noodzakelijk. In die zin zijn alle documenten, inclusief dit Masterplan, dynamische documenten. Stichting De Ried Mar spant zich tot het uiterste in om marktpartijen bij de realisatie van projecten te betrekken en publiek-‐private financieringen mogelijk te maken. Afhankelijk van het karakter en de doelstelling van de verschillende projecten zullen substantiële financiële bijdragen vanuit fondsen en subsidieregelingen noodzakelijk zijn. Kostenoverschrijdingen en/of tegenvallende bijdragen van fondsen en subsidieverstrekkende instanties vormen een onmiskenbaar risico voor de ambitie die stichting De Ried Mar met het ƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŶĂƐƚƌĞĞĨƚ͘ De uitvoeringsplannen die nader invulling geven aan dit Masterplan worden jaarlijks geactualiseerd. Elk jaar wordt de begroting voor het opvolgende jaar bijgesteld, zowel voor wat betreft de kosten van de ŽƌŐĂŶŝƐĂƚŝĞĞŶďĞƐƚƵƌŝŶŐǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛Ɛ Waddenroutes als voor wat betreft de planvorming en realisatie door de projecttafels. Elk project wordt separaat begroot. De verantwoordelijkheid voor een sluitende begroting berust bij de participanten van een projecttafel. Het programmabureau zorgt voor

Pagina 12 van 59


het opstellen van de benodigde verantwoordingsinformatie, zowel op programmaniveau als op het niveau van de separate projecten. Naast financiële risico͛s vormt onvoldoende draagvlak voor de plannen en de concrete projecten een reëel risico. Ontstaat weerzin vanuit bewoners, maatschappelijke organisaties, belangengroepen of bestuursorganen tegen de plannen en/of de aanpak van het programma, dan is de kans van slagen nihil. Het programmabureau van tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝŶŝƚŝĞĞƌƚĚĂĂƌŽŵƵŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŽǀĞƌůĞŐƌŽŶĚĞƐ met alle belanghebbenden; de plannen worden tijdens de overleggen getoetst en waar gewenst bijgesteld. De voorgestane aanpak biedt ƚĞǀĞŶƐĂůůĞƌƵŝŵƚĞǀŽŽƌŝŶŝƚŝĂƚŝĞǀĞŶĚŝĞ͚ǀĂŶŽŶĚĞƌŽƉ͛ƚŽƚƐƚĂŶĚŬŽŵĞŶ en willen aanhaken bij een projecttafel dan wel een nieuwe projecttafel binnen het programma wensen te starten. Stichting De Ried Mar staat openheid en transparantie voor om op een brede gedragenheid te kunnen rekenen.

Pagina 13 van 59


Organisatie & Besturing ,ĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝƐĞĞŶŝŶŝƚŝĂƚŝĞĨǀĂŶ stichting De Ried Mar, met het bestuur als toezichthouder. De uitvoering van het programma staat onder aansturing van het bureau De Ried Mar, dat er in hoofdzaak voor zorgt dat de verschillende projecten gedurende de volledige looptijd van het programma tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐǀŽŽƌƚŐĂŶŐďŽĞŬĞŶĞŶŝŶsamenhang op de meest doelmatige wijze het gewenste effect opleveren. De planvorming, voorbereiding en realisatie van de projecten, georganiseerd in de vorm van projecttafels, wordt aangestuurd door de verschillende in stichting De Ried Mar participerende partijen. Deze partijen onderhouden op hun beurt per projecttafel nauwe contacten met bewoners, bedrijven, overheden en het maatschappelijk middenveld, waaronder burgerinitiatieven, opleidingsinstituten, milieubewegingen, werkgevers-‐ en werknemersverenigingen. ĞŽƌŐĂŶŝƐĂƚŝĞĞŶďĞƐƚƵƌŝŶŐǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛Ɛ Waddenroutes is zodanig opgezet dat de projecten tijdens de planvorming kunnen rekenen op een breed draagvlak in alle ŐĞůĞĚŝŶŐĞŶďŝŶŶĞŶŚĞƚƉůĂŶŐĞďŝĞĚĞŶĚĞĂĂŶŐƌĞŶǌĞŶĚĞƌĞŐŝŽ͛ƐĞŶĚĞ uitvoering slagvaardig, doelmatig en resultaatgericht verloopt. In de aanloop naar het Masterplan en ten behoeve van de initiatiefase van ŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝƐǀŽŽƌĞĞŶ besturingsstructuur met drie niveaus gekozen: het stichtingsbestuur, het programmabureau (bijgestaan door ondersteunende diensten) en de deelnemende marktpartijen. Onderstaand schema geeft de organisatiestructuur weer.

Pagina 14 van 59


Bestuur stichting De Ried Mar

Ondersteunende diensten

Programmabureau

Fides Diensten Financieel Advies Jelsma Koelma Notarissen Houkes Adviesbureau

BWP Project Professionals

Alynia Design & Development

Triple TRS

Altenburg & Wymenga

Verhoeve Groen

Nieuwe partij(en)

Het bestuur opereert op enige afstand voor wat betreft concrete planvorming en realisatie en: X is verantwoordelijk voor het formuleren en bijstellen van de visie en ambitie m.b.t. regionale ontwikkeling in Noardwest Fryslân; X houdt toezicht op het realiseren van de gestelde doelen binnen de kaders van dit Masterplan tijdens de uitvoeringsfase; X draagt actief bij aan maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak voor ĚĞĂŵďŝƚŝĞĞŶĚĞƉůĂŶŶĞŶǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛Ɛ tĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝŶEŽĂƌĚǁĞƐƚ&ƌǇƐůąŶĞŶĚĞĂĂŶŐƌĞŶǌĞŶĚĞƌĞŐŝŽ͛Ɛ͖ X ondersteunt fondsenwerving ten behoeve van planvorming en realisatie van het programma WestergŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐ͖ X ziet toe op de aansturing van het programma door het programmabureau en toetst de voortgangs-‐ en verantwoordingsinformatie die het programmabureau opstelt; X houdt toezicht op de financiële verantwoording door de projectonderdelen binnen het programma. Het stichtingsbureau is verantwoordelijk voor de organisatie en besturing van het programma en: X vertaalt de visie en ambitie in doelstellingen en toetst initiatieven aan de criteria voor deelname aan het programma; X begeleidt planvorming en het formuleren van plannen; X coördineert de realisatie van projecten die bij het programma tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐǌŝũŶĂĂŶŐĞŚĂĂŬƚ͖ X beheerst het programma voor wat betreft tijd, geld, kwaliteit, informatie en organisatie;

Pagina 15 van 59


X

ƐŝŐŶĂůĞĞƌƚƌŝƐŝĐŽ͛ƐĞŶŶĞĞŵƚŵŝƚŝŐĞƌĞŶĚĞŵĂĂƚƌĞŐĞůĞŶŽŵƌŝƐŝĐŽ͛Ɛ effectief in te dammen. De ondersteunende diensten zijn professionele partners, die participeren vanuit hun specialisatie op het gebied van (financiële) administratie, (juridische) contractexpertise, subsidieadvies en communicatie & marketing. De ondersteunende diensten: X faciliteren het programmabureau; X adviseren en ondersteunen de projecttafels. Het team van marktpartijen beschikt over belangrijke expertise op het ŐĞďŝĞĚǀĂŶĚĞĚƌŝĞĐĞŶƚƌĂůĞƚŚĞŵĂ͛Ɛ͕ůĞĞĨďĂĂƌŚĞŝĚ͕ĞĐŽůŽŐŝĞĞŶ recreatie & toerisme. De marktpartijen verenigd in het kernteam: X vormen de drijvende kracht achter de projecttafels, door in afstemming met bewoners, overheden, maatschappelijke organisaties en andere marktpartijen plannen te ontwikkelen en projecten uit te voeren; X richten voor elke projecttafel eigen projectorganisaties in en rapporteren over status en voortgang aan het programmabureau. Stichting De Ried Mar kiest bewust voor een programmaorganisatie. Onderstaande afbeelding geeft de uitvoeringsfase van het programma schematisch weer. Bestuur stichting De Ried Mar

Ondersteunende diensten

Programmabureau

Fides Diensten Financieel Advies Jelsma Koelma Notarissen Houkes Adviesbureau


Projecttafel 1 Partij A

Projecttafel 2 Partij B

Projecttafel 3 Partij C

Projecttafel 4 Partij D

Projecttafel 5 Partij E

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

WƌŽũĞĐƚ͙͘͘

Pagina 16 van 59


Het programma bestaat uit een reeks van samenhangende projecten, die elk afzonderlijk én in onderling verband bijdragen aan de ambitie en de doelstellingen die de stichting nastreeft. Iedere projecttafel stelt een eigen business case op, binnen de kaders van het programma. De participanten van elke projecttafel zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het realiseren van het projectresultaat evenals voor de kwaliteit, de doorlooptijd en de inzet van middelen waarmee dat gebeurt. Het beheer van de projectenportefeuille en het leveren van ondersteuning aan de projecttafels vallen onder de aansturing van het programmabureau. De projecttafels rapporteren aan het programmabureau en het programmabureau legt verantwoording af aan het bestuur. Een groot voordeel van de gekozen organisatievorm en besturing is dat projecten direct van start kunnen, zodra aan de benodigde voorwaarden is voldaan. Dit sluit goed aan bij de motivatie en dadendrang van betrokkenen en leidt eerder tot tastbare resultaten dan te wachten tot alle projecten tot op gelijk detailniveau zijn uitgewerkt en pas fondsen te werven nadat een compleet programmaplan gereed is.

Pagina 17 van 59


Uitvoeringsplannen De ambitie ǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŬƌŝũgt in het derde kwartaal van 2014 een nadere uitwerking in uitvoeringsplannen. De uitvoeringsplannen vormen de kaders voor de projecttafels, die de centrale thema͛s inhoud geven door een samenhangend geheel van projecten te bundelen. Daarnaast zal een overkoepelend uitvoeringsplan worden opgeleverd, hoofdzakelijk gericht op het ͚vermarkten͛ en promoten van de Waddenroutes. tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐǌŝũŶǀĞƌďŝŶĚŝŶŐĞŶŝŶĚĞůĞƚƚĞƌůŝũŬĞǌŝŶǀĂŶŚĞƚ woord. En evenzeer in de figuurlijke betekenis ervan; het programma gebruikt de term routes tevens als metafoor voor verbindingen. En dat raakt precies de kern van dit Masterplan: routes naar de toekomst van Noardwest Fryslân uitzetten. Routes spreken tot de verbeelding. Route 66 bijvoorbeeld, de historische verbinding tussen Chicago en Los Angeles, is legendarisch. Dichter bij huis zijn eveneens tal van sprekende voor-‐ beelden te vinden, zoals het Pieterpad, de langeafstand wandelroute van de Groningse Waddenkust naar Zuid Limburg. Noardwest Fryslân beschikt over een uitgebreid net van wandel-‐, fiets en water-‐ wegen. Het Jabikspaad bijvoorbeeld, is de Friese aanlooproute voor de pelgrimage naar het Spaanse Santiago de Compostella en begint in St.-‐Jacobiparochie. De sculptuur van beeldend kunstenaar Henk Rusman, tegenover de Groate Kerk, markeert het begin van de route. Op de site waddenwandelen.nl zijn een indrukwekkend aantal wandelroutes uitgezet, waar onder historische paden, jaagpaden, school-‐ en kerkpaden en schouw-‐ en kwelderpaden. Het fietsroutenetwerk Noardwest Fryslân was ruim tien jaar geleden het eerste knooppuntensysteem in Nederland buiten de provincies Noord-‐Brabant en Limburg. Vanaf de zomer van 2013 is de Noordelijke

Pagina 18 van 59


Elfsteden vaarroute geheel gereed voor gebruik door pleziervaartuigen, waarmee een langgekoesterde wens van de watersport is gerealiseerd. Routes kenmerken zich door een bestemming, een reisbestemming die bezoekers het liefst willen bereiken door van bezienswaardigheid naar bezienswaardigheid te gaan. Een route is méér dan een reeks gemarkeerde punten tussen een begin-‐ en een eindpunt; het zijn belevenissen͘,ĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐďĞƐƚĂĂƚƵŝƚ een reeks van bestemmingen, met elkaar verbonden door routes. Elke bestemming kent één of meer bezienswaardigheden, die geheel verschillend van aard en omvang kunnen zijn, maar in combinatie bijdragen aan de beleving van het unieke Waddengebied en de aantrekkingskracht van Noardwest Fryslân significant vergroten.

Leefbaarheid De doelstelling van het centrale thema leefbaarheid is het bevorderen van duurzame economische ontwikkeling en het verbeteren van het voorzieningenniveau in de regio teneinde wonen en werken in Noardwest Fryslân aantrekkelijker te maken. Door leefbaarheid tot centraal thema te benoemen zet het programma WĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽutes in op een brede definitie van leefbaarheid. Leefbare gemeenschappen kennen onder meer een evenwichtige bevolkingssamenstelling, een grote sociale cohesie, een gunstig woonklimaat, bereikbare voorzieningen en voldoende regionale werkgelegenheid. Een goede regievoering door het programmabureau betekent wat de stichting De Ried Mar betreft economische, ecologische en sociaal-‐ culturele belangen in de planvorming zorgvuldig tegen elkaar afwegen en deze bij de realisatie van projecten evenwichtig dienen. Dit vormt het uitgangspunt voor het Uitvoeringsplan Leefbaarheid.

Pagina 19 van 59


Ecologie De doelstelling van het centrale thema Ecologie is het verbeteren en versterken van natuur-‐ en landschapswaarden in het Waddengebied. Ecologie, ofwel natuur, water en landschap zijn belangrijke dragers van ruimtelijke kwaliteit en bij uitstek geschikt om verbindingen te leggen. Verbindingen tussen het Wad en het land, tussen de steden (Harlingen en Franeker) en de dorpsgemeenschappen en tussen gebruikers-‐ groepen (bewoners, ondernemers en toeristen). De vergezichten die het open landschap biedt zijn een belangrijk kenmerk van de ruimtelijke kwaliteit in het kustgebied. Met waarden als leegte en duisternis onderscheidt Noardwest Fryslân zich van grote delen dichtbevolkt Nederland. De afgelopen jaren stond die ruimtelijke kwaliteit onder druk, onder meer door het plaatsen van windturbines, de uitbreiding van de industriehaven Harlingen en het beoogde kassencomplex bij Sexbierum. Landschappelijke inpassing van nieuwe initiatieven luistert nauw in het open kleilandschap en de kwetsbare buitendijkse zone van het Waddengebied, maar biedt tevens kansen om kwaliteiten te herstellen die in het (recente) verleden verloren zijn gegaan. Met de voorgenomen gebiedsontwikkeling, ontworpen door de Stuurgroep Franekeradeel-‐Harlingen en verwoord in het Inrichtingsplan 2013, zijn concrete nieuwe inrichtingsmaatregelen voorgesteld. Het plan zet in op structuurversterking van de waterhuishouding en de landbouw, om de negatieve effecten van de bodemdaling te compenseren. Het uitvoeringsplan Ecologie van tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŶĞĞŵƚǀŽŽƌŶŽĞŵĚ/ŶƌŝĐŚƚŝŶŐƐƉůĂŶĂůƐ vertrekpunt en introduceert initiatieven die daar op voortbouwen. Denk daarbij vooral aan het verder optimaliseren van vismigratie (overgang zout-‐zoet), ontwikkelen van palingopgroeigebieden en het versterken van de ecologische samenhang.

Recreatie & Toerisme De doelstelling van het centrale thema Recreatie & Toerisme is het verbeteren en versterken van de toeristische infrastructuur in Noardwest Fryslân en duurzame vormen van recreatie in het bijzonder.

Pagina 20 van 59


De toeristisch-‐recreatieve sector is een groeisector en de toeristische aantrekkelijkheid van Noardwest Fryslân wordt onderschat. Met name het groeiend aantal senioren zorgt voor een toenemende vraag naar vrijetijdsbesteding. Deze doelgroep heeft vaak geld te besteden en trekken er regelmatig op uit, ook buiten het hoogseizoen. Deze doelgroep heeft een voorkeur voor bestemmingen die zich kenmerken door rust en ruimte, kwaliteiten waar Noardwest Fryslân bij uitstek over beschikt. De dichtbevolkte Randstad en diverse grote Duitse steden liggen op een redelijk beperkte reisafstand van de Friese Waddenkust, hetgeen garant staat voor een grote potentiële doelgroep. Daarmee kan toerisme, in aanvulling op de agrarische sector, uitgroeien tot een belangrijke pijler van de economie in Noardwest Fryslân. Om het aantal bezoeken, overnachtingen en bestedingen te laten toenemen, moet de regio goed inspelen op de trends op de toeristische markt. Beleefbaarheid is een sleutelbegrip geworden; bezoekers zijn op zoek naar unieke concepten en intensieve ervaringen, die liefst direct via social media worden gedeeld. De recreatief-‐toeristische sector moet op dergelijke trends inspelen door permanent te innoveren en nieuwe belevingen te bieden. Het Uitvoeringsplan Recreatie & Toerisme gaat uitgebreid op zoek naar nieuwe kansen door duurzame vormen van recreatie en toerisme te koppelen aan innovaties en nieuwe concepten, zoals de combinatie van toerisme en zorg. Met het Uitvoeringsplan Recreatie & Toerisme wil het programma tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐĂĂŶŚĂŬĞŶŽƉhet toeristisch beleid van de ƉƌŽǀŝŶĐŝĞ͕ŐĞĨŽƌŵƵůĞĞƌĚŝŶ͚'ĂƐƚǀƌŝũ&ƌǇƐůąŶϮϬϭϰʹ ϮϬϭϳ͛͘ Het hŝƚǀŽĞƌŝŶŐƐƉůĂŶǁĞƌŬƚĚĞŬĞƌŶƚŚĞŵĂ͛Ɛ͕ĚĞƌĞĐƌĞĂƚŝĞǀĞďĂƐŝƐƐƚƌƵĐƚƵƵƌ͕ internationalisering, duurzaamheid en kwaliteitsverbetering en innovatie, uit voor de regio Noardwest Fryslân.

Promotie & Marketing De provincie Fryslân heeft zich (inter)nationaal goed weten te positioneren als aantrekkelijk toeristisch gebied. De Friese Waddenkust profileert zich echter niet of nauwelijks als aantrekkelijke streek voor toeristen en dagrecreanten, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de nabij gelegen Waddeneilanden. Met tal van middelen kan Noardwest Fryslân de Nederlandse en Duitse toeristen en recreanten verleiden tot een bezoek aan de streek, zoals een eigen

Pagina 21 van 59


beeldmerk, een informatieve website en herkenningstekens die de regio langs de aanvoerroutes markeren. Overigens richten communicatie-‐ en marketingactiviteiten vanuit het programma zich niet alleen op het bevorderen van recreatie en toerisme, maar evengoed op het prettige woonklimaat, het gunstige vestigingsklimaat voor innovatieve ondernemingen, de natuur-‐ en landschapswaarden en de culturele verscheidenheid in Noardwest Fryslân. Juist het succesvol verbinden van leefbaarheid, ecologie en recreatie & toerisme is van doorslaggevend belang voor het welslagen ǀĂŶŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶroutes.

Pagina 22 van 59


Projecttafels Het programma tĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐWaddenroutes gaat een rijke projecten-‐ portefeuille beheren. Elk project dat bij het programma is aangehaakt vormt onderdeel van en een schakel in één van de Waddenroutes, maakt deel uit van een projecttafel, krijgt ondersteuning van het programmabureau en draagt bij aan de doelstellingen van één of meer ĐĞŶƚƌĂůĞƚŚĞŵĂ͛ƐĞvenals de ambitie van het gehele programma. De aanpak staat garant voor een doelmatige en slagvaardige uitvoeringsorganisatie door krachten en middelen te bundelen vanuit een gedeelde visie op leefbaarheid, ecologie en toerisme & recreatie. De in dit Masterplan beschreven routes, projecttafels en projecten zijn niet limitatief; nieuwe projecttafels en/of projecten die aan de door het programma gestelde criteria voldoen, kunnen gedurende de looptijd bij een route die deel uit maakt van het programma aanhaken of zo nodig de start van een nieuwe route betekenen. Alle financiële ramingen zijn opgenomen exclusief BTW.

Route 1. Kustlangs, binnendijks Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Westhoek Westhoek maakt deel uit van gemeente Het Bildt en ligt aan de Oudebildtdijk, de langste straat van Nederland. Het Indonesisch restaurant Gaya Indonesia, compleet met een Boeddha beeldentuin, vormt een markant punt langs de Oudebildtdijk. Links van het restaurant ligt een smalle weg die tot aan de dijk voert, met beperkte parkeerruimte aan de voet van de dijk. Bezoekers maken hier gebruik van de mogelijkheid om de trap te beklimmen en op of over de dijk te genieten van het zicht over het Wad, de kwelders en het rijke vogelleven. De buitendijks gelegen gronden hebben een belangrijke functie als hoogwater vluchtplaats voor vogels. Doel van de projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Westhoek is om de plaats uitnodigender te maken voor toeristen en recreanten, met behoud van de rust en ruimte, primair door de beleefbaarheid te vergroten en voorzieningen ten behoeve van duurzame vormen van recreatie en toerisme te realiseren.

Pagina 23 van 59


Project Uitkijktoren Westhoek Status

Planvorming gestart

Trekker


Financiering

Realisatiebudget: Φ235.000,=

Thema͚Ɛ

Recreatie & Toerisme, Ecologie

Doel: vergroten van de beleefbaarheid van het Wad. Uitkijktorens zijn op tal van plaatsen in Nederland geplaatst om de beleefbaarheid van het gebied te vergroten, vooral in landschaps-‐ en nationale parken. Met het plaatsen van een uitkijktoren bij Westhoek kan de beleefbaarheid van het Werelderfgoed de Wadden spectaculair worden vergroot. Een uitkijktoren vormt een unieke gelegenheid voor bewoners, natuurliefhebbers, recreanten en toeristen om te genieten van het uitzicht op het weidse Wad en de Waddeneilanden, zonder de omgeving te verstoren. De uitkijktoren kan binnendijks, maar ook buitendijks of mogelijk op de dijk worden geplaatst ʹ hiertoe zullen passende ontwerpen worden opgeleverd. Dat een uitkijktoren prima in het landschap past en de landschapskwaliteit zelfs ten goede komt, bewijst bijvoorbeeld de in 2013 geplaatste toren in de Kalverpolder, bij de Zaanse Schans, gebaseerd op de houtconstructie en de omloop van de Zaanse molens.

Pagina 24 van 59


Project Bezoekerscentrum Westhoek Status

Planvorming gestart

Trekker


Financiering

Realisatiebudget: Φ255.000,=

dŚĞŵĂ;͚ƐͿ


Doel: vergroten van duurzame vormen van recreatie, van de beleefbaarheid van het Wad en het onderhouden en versterken van de kennis over het Waddengebied. Bezoekerscentra zijn hét start-‐ of eindpunt voor een natuuractiviteit. Het is de aangewezen plek om de auto te parkeren en wandelend, fietsend of varend de omgeving te verkennen. De bezoekerscentra die ons land rijk is organiseren excursies en tal van activiteiten. Bezoekerscentra trekken vooral recreanten en toeristen aan die in de natuur van de streek zijn geïnteresseerd. Een bezoekerscentrum kan door excursies, kleinschalige tentoonstellingen en informatiepakketten veel bijdragen aan de kennis over het Waddengebied bij een breed publiek. Voorts kan het bezoekerscentrum veel bijdragen aan het promoten van Noardwest Fryslân als toeristische bestemming.

Pagina 25 van 59


Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Zwarte Haan Zwarte Haan is een buurtschap in de gemeente Het Bildt en valt onder het dorp Sint-‐Jacobiparochie. De dijk waarop het buurtschap is ontstaan is aangelegd in 1715. Zwarte Haan is bij bezoekers vooral bekend door het gelijknamige restaurant. Tot kort na de tweede wereldoorlog werd vanuit Zwarte Haan de veerdienst naar Ameland onderhouden; door de aanleg van de Afsluitdijk veranderden de stromingen in de Waddenzee en slibden de vaargeulen dicht. Doel van de projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Zwarte Haan is om het voorzieningenniveau bij Zwarte Haan substantieel te verbeteren. Het restaurant en de nabijgelegen camping trekken dagjesmensen en toeristen die de plek zeer waarderen, maar de benodigde voorzieningen missen. Zwarte Haan kan zich ontwikkelen tot en knooppunt aan de kustroute dat een veelvoud van de huidige bezoekersaantallen trekt!

Pagina 26 van 59


Project Binnenhaventje Zwarte Haan Status

Start verkenning 2e helft 2014

Trekker

Triple TRS

Financiering

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ͗ΦϯϬ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget͗Φϲϰ7.000,=

Thema

Recreatie en Toerisme

Doel: Zwarte Haan bereikbaar maken via bevaarbaar binnenwater en het creëren van aanlegplaatsen, gericht op kortstondig verblijf van bezoekers. Zwarte Haan is door de Kouwe Faart en Nije Faart verbonden met het achterland. De aanwezigheid van deze vaarten biedt gelegenheid tot de aanleg van een recreatieve vaarverbinding, waardoor Zwarte Haan niet alleen over de weg, maar ook via het water bereikbaar wordt. De toeristische functie van Zwarte Haan kan daarbij verder worden versterkt door het creëren van een kleine binnenhaven met enkele aanlegplaatsen voor boten van beperkte afmeting. Het project voorziet in de realisatie van de vaarroute naar Zwarte Haan en de aanleg van aanlegplaatsen en daarbij behorende voorzieningen. Het initiële budget is benodigd voor het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar een binnenhaven en de aansluiting op recreatieve vaarverbindingen.

Projecttafel Vismigratie en Waterkwaliteit De kleisloten van Noardwest Fryslân bieden een ideaal opgroeigebied voor de glasaal. Er zijn goede mogelijkheden om ʹ in aansluiting op de initiatieven van de Súd Ie ʹ ook in de noordelijke Westergo een aalopgroeigebied te realiseren. Dit is een unieke kans, aangezien hier al een vispassage voor de intrek vanuit zee is gerealiseerd, evenals enkele interne vispassages. Voor de interne vismigratie binnen het watersysteem van de regio zijn echter nog stappen nodig. Opvanggebieden voor waterberging kunnen daar een sterke impuls aan geven. Met een dergelijke aanpak legt de projecttafel Vismigratie en Waterkwaliteit nadrukkelijk een verbinding tussen opgroeigebieden

Pagina 27 van 59


voor vis en verbetering van de waterhuishouding. Het doel van de projecttafel is om een groot deel van de regio als aalopgroei-‐ en beheergebied in te stellen, in samenwerking met beroeps-‐ en sportvissers. Daarmee ontstaat aan de noordkant van &ƌǇƐůąŶĞĞŶ͚ŽƉŐƌŽĞŝƐĐŚŝů͛ŽƉĚĞŽǀĞƌŐĂŶŐǀĂŶǌĞĞŶĂĂƌůĂŶĚ͕ĚŝĞĞůĚĞƌƐ in Europa niet te vinden is en zetten we een grote stap in het kader van het Europese Aalbeschermingsplan. Belangrijke elementen in deze benadering zijn de inrichting van (ondiepe) overstromingsgebieden met riet en zeggenbegroeiingen, het verbinden van watersystemen met kleine vispassages en het voor de paling mogelijk maken om door te trekken naar de boezem. Eerdere investeringen in de vispassage Roptazijl en de geplande investeringen in Zwarte Haan leveren hierdoor nog veel meer rendement dan was voorzien.

Project Beleefbaarheid Vishevelpassages Status

Start verkenningen in 2e helft 2014

Trekker

Altenburg & Wymenga

Financiering

Initieel budget: Φ16.000

Thema͚Ɛ


Doel: vergroten van de beleefbaarheid van en de kennis over de visintrek bij de vishevelpassages bij Roptazijl en Zwarte Haan. De vishevelpassages vormen unieke locaties; de vis, vooral glasaal en stekelbars, trekt er in het voorjaar en de zomer vanuit zee het binnenland in. De vishevelpassage is een bijzondere locatie waar een ingenieuze technische voorziening vissen de intrek van zee naar het achterland mogelijk maakt. Dit onttrekt zich vooralsnog grotendeels aan het oog van de bezoeker; borden maken duidelijk hoe het werkt, maar het daadwerkelijk zichtbaar maken van de visintrek, betekent een échte belevenis waardoor bezoekers zich identificeren met het belang van vismigratie. In samenwerking met het Wetterskip zou het gemaal aangepast kunnen worden, waardoor het een eerste trekpleister vormt op de kustroute vanaf Harlingen. Het initiële budget is benodigd voor de planvorming.

Pagina 28 van 59


Project Onderzoek Introductie Zilte Gebieden Status


Trekker

Altenburg & Wymenga

Financiering

Publiek. Initieel budget: Φ38.000,= Realisatiebudget͗Φ100.000,=

Thema͛Ɛ

Ecologie, Leefbaarheid

Doel: het gecontroleerd en op beperkte schaal laten ontstaan van zilte gebieden, geschikt voor aalopgroei en zilte teelt, gericht op zowel het verminderen van externe bedreigingen voor de visstand als ook een duurzame economische ontwikkeling. Overgangsgebieden van zout naar zoet water zijn van oudsher in het landschap aanwezig en zorgen voor een hogere natuurwaarde. Het mogelijk maken van enkele (kleine) zilte gebieden die aansluiten op de vispassages betekent dat de paling nieuwe opgroeigebieden ter beschikking krijgt. De verkenningen zijn er in eerste instantie op gericht om na te gaan of (landbouw)percelen die met verzilting kampen hiervoor in aanmerking komen. Vervolgens moet onderzoek uitwijzen of in deze gebieden achter de dijk zilte teelt haalbaar is. Zo dit mogelijk is, kan een vervolgproject aansluiten bij de ervaringen van de Stichting Sint Donatus op Texel en kleinschalige experimentele proeven doen met de verbouw van zeekool en andere gewassen, met als doel om grootschalige ecologische zilte teelt te gaan stimuleren.

Project Inrichten Natuurvriendelijke Oevers Status


Trekker

Altenburg & Wymenga

Financiering

Initieel budget: Φ16.000,= Realisatiebudget͗Φ50.000,=

dŚĞŵĂ͛Ɛ

Ecologie

Doel: het watersysteem van Noardwest Fryslân een kwalitatieve

Pagina 29 van 59


impuls geven teneinde natuur-‐ en landschapswaarden te behouden en te versterken. Door oevers, vaarten, sloten en slootjes natuurvriendelijk in te richten verbetert de waterkwaliteit. Dit zorgt voor betere paai-‐ en opgroei-‐ gebieden voor vissen, die weer van belang is voor grotere biodiversiteit. De lepelaar bijvoorbeeld foerageert vooral op stekelbaars, die massaal vanuit zee het binnenland intrekt. De lepelaar broedt op de Waddeneilanden, maar foerageert tot eind april in de smalle slootjes langs de Friese kust. Door de waterkwaliteit en de visstand verder te verbeteren wordt de lepelaarpopulatie gestimuleerd en een wezenlijke bijdrage geleverd aan de Natura 2000 doelen met betrekking tot de Waddenzee. De kleisloten in dit gebied behoren bovendien tot de rijkste bittervoorn gebieden van de provincie en vormen een belangrijk leefgebied voor deze beschermde vissoort. De bittervoorn is geen trekvis, maar houdt zich op in waterplantenrijke slootjes, waar hij zijn eieren legt in de schelp van de zoetwatermossel. Door de bodemdaling in het gebied dreigt de waterhuishouding te compartimenteren, wat een bedreiging voor deze beschermde vissoort vormt. Met de verbetering van de waterkwaliteit en de aansluiting van waterwegen verbetert direct het leefgebied van de bittervoorn.

Project Inrichten Vleermuisverblijven Status


Trekker

Altenburg & Wymenga

Financiering

Initieel budget: Φ14.000,=

dŚĞŵĂ͛Ɛ

Ecologie

Doel: het verbeteren van de leefomstandigheden voor de Meervleermuis in Noardwest Fryslân door externe bedreigingen te reduceren. De meervleermuis is een beschermde diersoort die een belangrijke basis in Noardwest Fryslân heeft. In de oude kerken en bebouwing van Sexbierum en Berlikumkomen komen grote kolonies voor, die op landelijke schaal van groot belang zijn voor de soort. Het teruglopende aantal verblijven en de toenemende verlichting in de waterrijke gebieden waar de meervleermuis foerageert, vormen echter een

Pagina 30 van 59


bedreiging voor de instandhouding van een vitale meervleermuizen-‐ populatie. Het project wil nieuwe vleermuisverblijven inrichten en de verlichting in foerageergebieden aanpassen.

Route 2. Kustlangs, buitendijks Projecttafel Ontsluiten Buitendijks Gebied Het ontsluiten van ďƵŝƚĞŶĚŝũŬƐŐĞďŝĞĚŬĂŶĚĞ͚ŚĂƌĚĞ͛ƐĐŚĞŝĚŝŶŐslechten die de zeedijk thans tussen Wad en land vormt. De projecttafel gaat op zoek naar creatieve ideeën die de toegankelijkheid en de beleefbaarheid van het buitendijkse gebied bevorderen, zonder dat de kustveiligheid en de natuurwaarden van het Wad nadelig worden beïnvloed. Vooral innovatieve buitendijkse activiteiten gericht op het verduurzamen van de energievoorziening en de voedselproductie evenals alternatieve vormen van kustversterking en waterkering verdienen de aandacht. Project Buitendijks Fietspad Status

Start uitwerking 2e helft 2014

Trekkers


Financiering

Realisatiebudget: Φ280.000

Thema

Recreatie & Toerisme

Doel: vergroten van de beleefbaarheid van de Wadden en bevorderen van de bereikbaarheid en aantrekkelijkheid van Noardwest Fryslân voor duurzaam recreëren. Het bestaande buitendijks fietspad vormt geen doorgaande route. Tussen Sexbierum en Wijnaldum bijvoorbeeld, ontbreekt een deel van het buitendijks fietspad. Door het fietspad langs de gehele kust door te trekken en aan te sluiten op de plannen voor een buitendijks fietspad langs de Afsluitdijk, ontstaat een unieke fietsroute van de kop van Noord Holland tot aan het Lauwersmeer. Dit brengt een belangrijke verbinding tot stand tussen de Afsluitdijk, de drukke verbindingsroute met het westen, en de Waddenkust.

Pagina 31 van 59


Het beraamde budget heeft betrekking op een initieel project voor de realisatie van het buitendijks fietspad voor de route Roptazijl ʹ Zwarte Haan. Project Duurzame Schelpdierculturen Status

Start verkenningen 2e helft 2014

Trekker


Financiering

Initieel budget: nader te bepalen

Thema

Leefbaarheid, Ecologie

Doel: duurzame exploitatie van oesters, mosselen en andere schelpdieren om aan de toenemende vraag op de wereldmarkt te voldoen en tevens de waterkwaliteit en het leefgebied van wadvogels verbeteren. Grootschalige, extensieve schelpdierculturen kunnen hand in hand gaan met natuurbescherming en de natuur zelfs versterken. Met uitzondering van de kuststrook bij Koehool vallen de Wadplaten buitendijks niet of nauwelijks droog. Het ondiepe water ten noorden van Harlingen is daardoor mogelijk geschikt voor duurzame schelpdierenteelt. De intentie is in duurzame teelt op substraat te voorzien, aan hangende touwen of netten. Daartoe kan al in 2015 een groeiproef worden gestart. Door de in samenwerking met beroepsvissers initiatieven op dit vlak te ontplooien, geeft het project tal van impulsen aan voor de regio belangrijke ontwikkelingen, waaronder duurzame werkgelegenheid en verbetering van de waterkwaliteit van het Wad. De oogst kan vervolgens door regionale horeca op het menu worden gezet.

Pagina 32 van 59


Het initiële budget is bedoeld voor een haalbaarheidsstudie gecombineerd met een groeiproef.

Route 3. Kustdwars Projecttafel Recreatieve Infrastructuur De projecttafel Recreatieve Infrastructuur begint met één project, dat ůŽƉĞŶĚĞŚĞƚƉƌŽŐƌĂŵŵĂtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐmoet uitmonden in een reeks van infrastructurele projecten. Het initiële project is er op gericht om wandelwegen, fietspaden en vaarwegen in kaart te brengen en voorstellen te doen om de bestaande infrastructuur te versterken door meer verbindingen tot stand te brengen. Project Belevenis Verbindingen Status

Start verkenningen 2e helft 2014

Trekker


Financiering

Initieel budget: Φ25.000,= Realisatiebudget͗ΦϮ͘ϴϳϱ͘ϬϬϬ͕с

Thema


Doel: voorstellen uitbrengen om de infrastructuur ten behoeve van duurzame vormen van recreatie in Noardwest Fryslân te bevorderen. Noardwest Fryslân kent veel mogelijkheden om te wandelen, fietsen en varen. Desondanks sluiten niet alle infrastructurele voorzieningen goed op elkaar aan. Hierdoor laat het gebied kansen liggen om bezoekers te trekken die op duurzame wijze van rust en ruimte willen genieten. Het project Belevenis Verbindingen brengt samen met de betrokken gemeenten, bewoners, bedrijven en milieuorganisaties (zoals Natuurmonumenten) routes in kaart en doet verbetervoorstellen. Het belangrijkste criterium voor het uitbrengen van voorstellen is het tot stand brengen van meer en betere verbindingen om het cultuurlandschap van Noardwest Fryslân in recreatief opzicht intenser te beleven en routes samengesteld uit interessante bestemmingen tot een belevenis te maken.

Pagina 33 van 59


Het initiële budget is benodigd voor het in kaart brengen van de verbindingen en concrete planvorming.

Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Wijnaldum Wijnaldum maakt deel uit van gemeente Harlingen en telt rond 500 inwoners. Uit archeologisch onderzoek blijkt dat Wijnaldum al in de 7e eeuw een vestiging was waar ateliers van goud-‐ en zilversmeden, bronsgieters, wapensmeden, wevers en andere ambachten waren gevestigd. Doel van de projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Wijnaldum is om de plaats en omgeving aantrekkelijker te maken voor en breed publiek, voornamelijk door hoogwaardige recreatieve en educatieve voorzieningen te combineren.

Project Visvijvers (fase 2) Status

Planvorming is gestart

Trekkers

Triple TRS, Verhoeve Groen

Financiering

Initieel budget͗ΦϮϱ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget͗Φϯϰϱ͘ϬϬϬ͕с

Thema


Doel: sportvissers en rustzoekers tegen betaling de mogelijkheid bieden te vissen door de aanleg en exploitatie van een vijftal sportvisvijvers, omgeven door recreatieve en educatieve voorzieningen. De capaciteit van de visvijvers is gericht op gelijktijdig gebruik door circa 100 vissers. Rond de visvijvers worden een beperkt aantal gastenverblijven gecreëerd, alsmede eenvoudige horeca voorzieningen, een sportviswinkel en speeltoestellen voor meereizende kinderen. Initiatiefnemers Floris Sinnema en Siebe van Palmhoven verwachten rond 2020 tussen de 8.000 en 10.000 bezoekers per jaar naar de omgeving van Wijnaldum te trekken.

Pagina 34 van 59


Project Archeologisch dorp Status

Verkenningen gestart

Trekkers

Triple TRS / Alynia Design & Development

Financiering

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ͗ΦϮϱ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget͗Φϲϲϭ͘ϬϬϬ͕с

Thema


Doel: een educatieve voorziening realiseren waar bezoekers het leven in de streek gedurende de Romeinse tijd kunnen beleven. In aansluiting op het realiseren van de visvijvers willen de initiatiefnemers een klein archeologisch dorp inrichten en een verbinding maken met de Koningsterp. Hiertoe is contact gelegd met de stichting Archeologisch Steunpunt Wijnaldum en de afdeling Archeologie van de provincie. Voor het zo getrouw mogelijk inrichten van het archeologisch dorp is zal de deskundigheid van onder meer Gilles de Langen, archeoloog van de provincie en verbonden aan de RUG, worden ingebracht. Het initiële budget is benodigd voor een haalbaarheidsonderzoek en nadere planvorming in samenwerking met de stichting Archeologisch Steunpunt Wijnaldum en de provincie Fryslân. Project Natuurzwemwater Status


Trekker

Verhoeve Groen

Financiering

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ͗ΦϮϱ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget͗Φϭ͘Ϭϯϱ͘ϬϬϬ͕с

dŚĞŵĂ͛Ɛ

Recreatie & Toerisme, Leefbaarheid

Doel: realiseren van recreatief natuurzwemwater, waarmee invulling wordt gegeven aan een behoefte van inwoners van de streek en tevens een bijdrage wordt geleverd aan de toeristische waarde.

Pagina 35 van 59


Door verschillende dorpsgemeenschappen in het projectgebied is de behoefte geuit om recreatief natuurzwemwater te realiseren. De zwemplassen worden ingepast in het bestaande landschap en zijn geschikt voor dagrecreatie. De plassen voorzien primair in de behoefte van inwoners van de streek; daarnaast hebben ze een toeristische functie. Het project voorziet in de ontwikkeling en aanleg van het natuurzwemwater. Om een goede waterkwaliteit te garanderen en onder meer de algengroei binnen aanvaardbare normen te houden wordt de zwemplas voorzien van een zuiveringsinstallatie. Project Waterberging en Ecologische ontwikkeling Status


Trekkers

Altenburg & Wymenga

Financiering

Initieel budget: Φ34.000,= Realisatiebudget: ΦϮϭϱ͘ϬϬϬ͕с

Thema

Ecologie

Doel: onderzoeken en uitwerken van de mogelijkheden voor waterberging in combinatie met ecologische ontwikkeling van ondiepe waterzones. In het afgelopen decennium zijn vooral de lager gelegen gebieden in Noardwest Fryslân aangewezen en vrijgemaakt voor kassenteelt. Door de stagnatie in deze sector is een groot deel van de gronden die voor dit doel bestemd waren uiteindelijk niet in gebruik genomen. Door de lagere ligging zijn deze gronden evenmin goed geschikt voor de landbouw, waardoor een nuttige aanwending achterwege blijft. Door de combinatie van bodemdaling, klimaatverandering -‐waarbij vaker in een korte tijd veel neerslag valt-‐ en de verwachte zeespiegelstijging zijn aanvullende maatregelen nodig voor een adequate afwatering in de provincie. De oplossing dient deels te worden gezocht in vergroting van de afvoercapaciteit via het stelsel van sloten en kanalen. Voor een ander deel kan het vergroten van de (tijdelijke) opslagcapaciteit in het gebied bijdragen aan het beperken van de overlast. Het gebruik van de lager gelegen voormalige ͞ŬĂƐƐĞŶŐĞďŝĞĚĞŶ͟ĂůƐďƵĨĨĞƌůŽĐĂƚŝĞǀŽŽƌŽǀĞƌƚŽůůŝŐǁĂƚĞƌŬĂŶĞĞŶ wezenlijke bijdrage leveren aan de waterbeheersing in de provincie. Dit biedt tegelijkertijd een uitgelezen kans om in aansluiting op de Ried

Pagina 36 van 59


hier een ondiepe waterzone te ontwikkelen die als opgroeigebied voor vis en leefgebied voor watervolgels kan dienen. Het project Wateropslag Kassengebieden draagt in eerste aanleg zorg voor een haalbaarheidsstudie om de kassengebieden voor de wateropslag in te zetten. Vanzelfsprekend in nauwe samenwerking met het Wetterskip en overige betrokken partijen. Bij een positieve uitkomst draagt het initiatief (mede) zorg voor de realisatie.

Projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Sexbierum Sexbierum maakt deel uit van gemeente Franekeradeel en telt ruim 1.700 inwoners. Samen met Pietersbierum, beide dorpen zijn in de loop der tijd aan elkaar gegroeid en sterk met elkaar verweven, bedraagt het inwonersaantal een kleine 2.000. Sexbierum kent een lange geschiedenis, het dorp wordt in geschriften van rond het jaar 600 al genoemd, en kent een rijk verenigingsleven. Doel van de projecttafel Ontwikkeling Knooppunt Sexbierum is om het ͚ĚƵďďĞůĚŽƌƉ͛^ĞǆďŝĞƌƵŵͬPietersbierum en omgeving impulsen te bieden die leefbaarheid en duurzame economische ontwikkeling te versterken. Project Vissteiger Sexbierumervaart Status


Trekkers

Triple TRS

Financiering

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ͗ΦϮϱ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget͗Φϭϭϱ͘000,=

Thema


Doel: creëren vissteiger voor recreatief gebruik. De Sexbierumervaart is een geliefde visstek voor vele hengelsporters. Momenteel is er in Sexbierum één vissteiger waar druk gebruik van wordt gemaakt. Vanuit de bewoners bestaat behoefte aan uitbreiding, waarbij wordt gedacht aan het realiseren van een nieuwe vissteiger ter hoogte van de oude spoorbrug.

Pagina 37 van 59


Het project heeft tot doel een geschikte locatie voor de vissteiger te vinden, het plan verder uit te werken en vervolgens te realiseren. Project Uitdiepen Sexbierumervaart Status


Trekkers

Triple TRS

Financiering

Initieel budget: Φ30.000 Realisatiebudget͗ΦϮϯ4.000,=

Thema


Doel: onderhoud en uitdiepen Sexbierumervaart. De Sexbierumervaart begint vanuit de Kromme Gracht in Franeker, en loopt daaruit noordwestwaarts door de stad. Voorbij Franeker kruist het de A31, waarbij een stuk van het kanaal gedempt is. Vervolgens loopt het kanaal langs Getswerdersyl en de Slachtedijk. De Sexbierumervaart gaat daarna westwaarts verder door de Riedpolder ten zuiden van Sexbierum richting Wijnaldum. De Sexbierumervaart maakt onderdeel uit van de Elfstedenroute. ,ĞƚƉƌŽũĞĐƚ͞ƵŝƚĚŝĞƉĞŶ^ĞǆďŝĞƌƵŵĞƌǀĂĂƌƚ͟ŝƐŝŶŐĞďƌĂĐŚƚ͚van onderop͛ door Dorpsbelangen Sexbierum/Pietersbierum, met als doel de vaart in goede staat en bevaarbaar te houden en voor zover nodig te herstellen. Het project beoogt de plannen voor het uitdiepen van de Sexbierumervaart nader uit te werken, de uitvoering zeker te stellen en samen met betrokken partijen zorg te dragen voor de realisatie.

Pagina 38 van 59


Project Westergo State Status


Trekkers

Triple TRS

Financiering

Initieel budget: Φ30.000,= Realisatiebudget͗ΦϮ͘ϭϮϳ͘ϬϬϬ͕с

Thema

Leefbaarheid

Doel: een werkgelegenheidsproject opzetten dat langdurig werkzoekenden met afstand tot de arbeidsmarkt en/of met een lichamelijke of geestelijke beperking een zinvolle dagbesteding biedt. De naam Westergo State verwijst naar het succesvolle Doniastate in Stiens en Gerbrandastate in Peitersburum. Doniastate is gestart als initiatief om mensen met een beperking actief deel te laten nemen aan het arbeidsproces. Inmiddels is Doniastate uitgegroeid tot een kinderboerderij die jaarlijks 75.000 bezoekers trekt. Met Westergo State willen de initiatiefnemers voortborduren op de formule van Doniastate door kleinschalige biologische producten aan te bieden, geproduceerd door medewerkers die er langdurig niet in slagen een ͚ƌĞŐƵůŝĞƌĞ͛ĂƌďĞŝĚƐƉůĂĂƚƐƚĞǀŝŶĚĞŶ͘Voorts wil Westergo State inspelen op de zorgvraag die ontstaat door de veranderingen in de ouderenzorg. De nadere invulling zal worden uitgewerkt in nauw overleg met het lokaal bestuur en betrokken instanties, zoals het UWV en zorginstellingen. Het initiële budget is benodigd voor het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheid van werkgelegenheids-‐ projecten in de regio.

Pagina 39 van 59


Project Serverfarms en Glasvezel infrastructuur Status


Trekker

Alynia Design & Development BWP Project Professionals

Financiering

Initieel budget: Φ42.000,=

Thema

Leefbaarheid

Doel: haalbaarheidsstudie uitvoeren en initiatieven ontplooien t.b.v. het creëren van hoogwaardige werkgelegenheid door het realiseren van data-‐ en servercenters, evenals het versterken van de glasvezel infrastructuur in de streek. Nederland heeft binnen Europa en intercontinentaal een spilfunctie in de technologische infrastructuur en beschikt over een hoogwaardig netwerk van glasvezel en datacommunicatie. Dit maakt Nederland tot een geschikte en gewilde locatie voor de inrichting van grootschalige data-‐ en servercenters, ook wel serverfarms genoemd. De voortschrijdende ontwikkeling van cloud computing en virtualisering van de dienstverlening leidt tot een onveranderd sterke vraag naar opslag-‐ en dataverwerkingscapaciteit. Een trend die in de komende decennia naar verwachting zal doorzetten en waar in veel landen al op wordt geanticipeerd door haalbaarheidsstudies en concrete initiatieven. Noardwest Fryslân beschikt in beginsel over goede condities voor de huisvesting en ontwikkeling van data-‐ en serverfarms, waaronder de betrekkelijk lage vestigingskosten voor bedrijven en beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel. Als vestigingslocaties wordt bijvoorbeeld gedacht aan momenteel leegstaande of ongebruikte bedrijfslocaties (een mogelijke locatie die zich hier voor leent is o.a. het schoolgebouw in Wynaldum) ʹ daarmee zou een belangrijke impuls gegeven worden aan het bestrijden van leegstand van bedrijfsruimte. Als onderdeel van de haalbaarheidsstudie wordt onderzocht hoe op een milieubewuste wijze kan worden voorzien in de energie-‐ en koelingfaciliteiten, zodat een voorbeeld gesteld kan worden hoe een dergelijk initiatief op een verantwoorde en duurzame wijze kan worden gerealiseerd. Het aantrekken van deze technologisch hoogwaardige bedrijvigheid vraagt om versterking van de glasvezel infrastructuur in Noardwest

Pagina 40 van 59


Fryslân, waarvan potentieel de gehele streek kan profiteren. Bovendien geeft dit een impuls aan het imago van de streek als potentiële vestigingslocatie voor andere technologische dienstverlening. Het project omvat een nadere verkenning van de kansen en mogelijkheden, inclusief een haalbarheidsstudie waarin mogelijke marktpartijen nauw worden betrokken. Het onderzoek is doel-‐ en praktijkgericht, in de zin dat alle activiteiten in dienst staan van de feitelijke realisatie.

Project Recreatiewoningen Status


Trekkers

Triple TRS, Alynia Design & Development

Financiering

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ͗ΦϯϬ͘ϬϬϬ͕с Realisatiebudget: Φ720.000,=

Thema


Doel: vergroten van de overnachtingscapaciteit en recreatieve voorzieningen in Noardwest Fryslân. De toeristische overnachtingscapaciteit in Noardwest Fryslân is beperkt. Verhoging van de overnachtingscapaciteit is een belangrijk element in de verdere toeristische ontwikkeling van de streek. Om het karakter van de streek te behouden kiest het project Recreatiewoningen voor de realisatie van verspreide kleinschalige recreatieve bebouwing. Daarbij worden op diverse locaties één of enkele recreatiewoningen gerealiseerd. Door de spreiding over de streek wordt de toeristische druk verdeeld over het gebied, waardoor de authenticiteit behouden blijft. Dit dient zowel het belang en genot van de vaste bewoners als van de bezoekende gasten. De recreatiewoningen zullen deels nieuw worden gerealiseerd. Daarnaast beoogt het project leegstaande woningen die voor dit doel geschikt zijn een nieuwe recreatieve bestemming te geven. Een indruk van de beoogde situatie kan worden verkregen in Koehool, waar enkele recreatiewoningen zijn gerealiseerd. Het ligt in de bedoeling de exploitatie van de woningen te organiseren volgens een vast concept, aansluitend bij de recreatieve mogelijkheden in de streek en herkenbaar voor de (potentiële) gasten.

Pagina 41 van 59


Het initiële budget is bedoeld voor het uitvoeren van een

haalbaarheidsonderzoek en een eerste realisatieproject met een omvang van 6 recreatieve woningen.

Pagina 42 van 59


Documentatie Voor het opstellen van heƚDĂƐƚĞƌƉůĂŶtĞƐƚĞƌŐŽ͛ƐtĂĚĚĞŶƌŽƵƚĞƐŝƐ onder meer de volgende documentatie geraadpleegd: X Streekagenda Noardwest Fryslân 2014 -‐ 2020 X

tĞƌŬĚŽĐƵŵĞŶƚ͞EŽĂƌĚǁĞƐƚ&ƌǇƐůąŶŝŶƚƌĂŶƐŝƚŝĞ͟ Bouwsteen t.b.v. de Streekagenda X

Noardwest Fryslân Waddenland van Overvloed X Franekeradeel-‐Harlingen Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-‐Harlingen Eindversie 2013 X Waddenland aan Zee De Nederlandse kust ontwaakt Atelier Fryslân X Verstild getij Een atlas van de Nederlandse Waddenkust Atelier Fryslân X Uitvoeringsplan De Nieuwe Afsluitdijk 2013 -‐ 2016 Projectbureau De Nieuwe Afsluitdijk

Pagina 43 van 59


Bijlage: Investeringsramingen Investeringsraming per project Project Uitkijktoren Westhoek Uitkijktoren Westhoek Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwervingskosten 2ha. Infrakosten bereikbaarheid Bouwkosten Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Bijdrage Fryske Gea Subsidies

Φ n.v.t. 20.000 180.000 35.000

235.000 284.000

30% 70%

Project Bezoekerscentrum / Stiltegebied Westhoek Bezoekerscentrum / Stiltegebied Westhoek Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwervingskosten 2ha. Infrakosten bereikbaarheid Bouwkosten Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Bijdrage l okale ondernemers Subsidies

Pagina 44 van 59


Φ 75.000 20.000 125.000 35.000

255.000 309.000

30% 70%

Project Binnenhaventje Zwarte Haen Binnenhaventje Zwarte Haan Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal i ncl. Btw Realisatie / investeringsbudget Bevaarbaar maken binnenwater Onderzoekskosten Aanleg binnenhaven Infrastructuur Bouw toilet-‐ e n douchevoorziening Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Lokale ondernemer(s) Subsidies

Pagina 45 van 59


Φ 3.200 3.000 3.200 2.800 5.600 4.000 3.200 3.200 1.800 30.000 36.000 Φ 100.000 1.000 350.000 50.000 60.000 86.000

647.000 783.000

20% 10%-‐20% 70%

Project Beleefbaarheid Vishevelpassages Beleefbaarheid Vishevelpassages Initieel Budget PSU -‐ project stakeholders externe overleggen toerisme sector externe overleggen Wetterskip verzamelen i n i nitieren van mogelijkheden e n i deeen in kaart brengen van de randvoorwaarden (gemaal) uitwerken van e en concept -‐ opzet 'beleef vismigratie' budgeteren e n uitwerken tot aan besteksniveau gereed maken voor i mplementatie Projectleiding Materialen Resultaat: concreet en uitvoerbaar plan voor beleefbaarheid Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

400 400 800 2.240 1.600 2.880 3.360 2.080 1.600 250 15.610 19.000

Project Onderzoek Introductie Zilte Gebieden Onderzoek Introductie Zilte Gebieden Initieel budget incl. eerste Realisatie / investeringsbudget PSU -‐ project stakeholders externe overleggen l andbouw sector externe overleggen Wetterskip eisen vanuit de l andbouw uitwerken, i ncl zilte teelte eisen vanuit de visecologie uitwerken gesprekken met Terreinbeheerders (IFG, SBB) bestuderen van de waterhuishouding ruimtelijke analyse van studie gebied in kaart brengen potentiele l ocaties (GIS) Keuze van l ocaties e n mogelijke uitwerking voorleggen Uitwerken van e en aantal concrete l ocaties budgeteren e n uitwerken tot aan besteksniveau in kaart nulsituatie vissen e n EGV concentraties l ocaties gereed maken voor i mplementatie Projectleiding Materiaalkosten Resultaat: concreet en uitvoerbaar plan voor beleefbaarheid resterend budget voor i nrichting e n aankoop (indien nodig) eerste gebied Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

Pagina 46 van 59


Φ 800 1.600 1.600 2.480 1.200 1.600 1.760 3.360 2.400 1.600 6.400 3.600 3.200 3.360 2.400 500

100.000 137.860 167.000

Project Inrichten Natuurvriendelijke Oevers Inrichten Natuurvriendelijke Oevers Initieel budget incl. eerste Realisatie / Investeringsbudget PSU -‐ project stakeholders externe overleggen Wetterskip eisen aan natuurvriendelijke oevers uitwerken, welke typen uitwerken waar deze het meest gewenst zijn uitwerken waar de mogelijkheden l iggen i n het gebied concrete voorstellen doen e n bespreken in kaart brengen potentiele l ocaties (GIS) Uitwerken van e en aantal concrete l ocaties budgeteren e n uitwerken tot aan besteksniveau monitoring e n naar buiten brengen van de e erste resultaten Projectleiding Materialen Resultaat: concreet en uitvoerbaar plan voor beleefbaarheid resterend budget voor i nrichting e erste oeverdeel (geen aankoop) Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

Φ 400 400 1600 1200 2400 800 800 1680 2560 3200 1200 250 50.000 66.490 80.000

Project Inrichten Vleermuisverblijven Inrichten Vleermuisverblijven Initieel budget PSU -‐ project stakeholders eisen vanuit de vleermuizen uitwerken gesprekken met gemeente e n kerken in kaart brengen potentiele l ocaties (GIS) Uitwerken van e en aantal concrete l ocaties budgeteren e n uitwerken tot aan besteksniveau gereed maken voor i mplementatie Projectleiding Materialen Resultaat: concreet en uitvoerbaar plan Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

Pagina 47 van 59


Φ 400 800 1600 2400 3040 2960 1680 800 150 13.830 17.000

Project Buitendijks Fietspad Buitendijks Fietspad route Roptazijl -‐ Zwarte Haan Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwervingskosten 2ha. Infrakosten bereikbaarheid * op e n afritten * afscheidingen t.b.v. vee (hekwerken e n roosters) Bouwkosten Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Wetterskyp Fryslan Subsidies

Project Duurzame Schelpdierculturen Nader te bepalen.

Pagina 48 van 59


Φ n.v.t. 250.000

0 30.000

280.000 339.000

50% 50%

Project Belevenis Verbindingen Belevenis verbindingen Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwervingskosten 2ha. Infrakosten * fietspaden * wandelpaden * ruiterpaden * overige voorzieningen Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Subsidies

Pagina 49 van 59


Φ 3.200 2.400 2.800 3.000 3.200 3.200 3.000 3.200 1.000 25.000 30.000 Φ 250.000 1.500.000 250.000 250.000 250.000 375.000

2.875.000 3.479.000

20% 80%

e

Project Visvijvers (2 fase) Visvijvers 2e fase Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwerving grond Infrakosten Bouwkosten / Realisatiekosten Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Subsidies

Pagina 50 van 59


Φ 2.400 2.800 3.000 2.400 3.600 3.200 3.400 3.200 1.000 25.000 30.000 Φ

300.000 45.000

345.000 417.000

20% 80%

Project Archeologisch Dorp Archeologisch dorp Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwerving grond Infrakosten Bouwkosten gebouwen / Inrichting archeologisch dorp * gebouwen * speeltoestellen Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Bouwbedrijf Lont Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Subsidies

Pagina 51 van 59


Φ 2.400 2.400 3.000 2.400 3.600 3.200 3.200 3.200 1.600 25.000 30.000 Φ pm 125.000 450.000

86.000

661.000 800.000

20% 10% 70%

Project Natuurzwemwater Natuurzwemwater Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwervingskosten 2ha. Infrakosten * parkeren * speeltuin * verkoopruimte e tc. * afrastering * goenvoorziening i ncl. kruidenvegetatie * overige voorzieningen Zwemvijver * 1.000 m2 * 1.000 m2 plantfilter * i nstallatievoorzieningen * overige voorzieningen Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Subsidies

Pagina 52 van 59


Φ 3.800 2.000 3.200 2.600 3.200 3.000 3.000 3.200 1.000 25.000 30.000 Φ 100.000 300.000

500.000

135.000

1.035.000 1.252.000

20% 80%

Project Waterberging en Ecologische Ontwikkeling Waterberging en Ecologische Ontwikkeling Initieel budget PSU -‐ project stakeholders externe overleggen l andbouw sector externe overleggen Wetterskip externe overleggen gemeente analyse terrein, bodem, hoogte, water e tc bestuderen van de waterhuishouding ruimtelijke analyse van studie gebied : potenties Uitwerken van concrete l ocatie budgeteren e n uitwerken tot aan besteksniveau presentatie van het ontwerp e n bespreking (+ aanpassing_ gereed maken voor i mplementatie Projectleiding Materialen Resultaat: concreet en uitvoerbaar plan voor beleefbaarheid resterend budget voor i nrichting e n aankoop (indien nodig) gebied Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

Pagina 53 van 59


Φ 800 800 1600 1600 4000 1760 4160 7360 4000 2400 3360 2400 250

215.000 249.490 302.000

Project Vissteigers Sexbierumervaart

Pagina 54 van 59


Project Uitdiepen Sexbierumervaart Uitdiepen Sexbierumervaart Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Uitdiepen gedeelte Sexbierumervaart (uitgaande van 4km l engte) Onderzoekskosten Bijkomende kosten * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Gemeente Franekeradiel Weterskip Fryslan Subsidies

Pagina 55 van 59


Φ 3.200 3.200 3.600 3.200 4.000 4.800 3.200 3.200 1.600 30.000 36.000 Φ 200.000 4.000 30.000

234.000 283.000

20% 10% 30% 40%-‐50%

Project Westergo State Westergo State Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

Pagina 56 van 59

Φ 3.200 4.800 3.200 3.200 4.000 3.600 3.600 3.200 1.200 30.000 36.000

Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / V erwerving V astgoed (incl. 6 ha grond) Verbouwing V astgoed Infrakosten * parkeren / ontsluiting * terrassen * moestuin met kassen * natuurlijk spelen * speeluin * speelbos * kinderboerderij met opstallen * klusruimte * verkoopruimte groente / fruit e tc. * wandelroutes * overige voorzieningen Bijkomende kosten (15%) * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw

2.127.000 2.574.000

Financieringsvoorstel: Verhoeve Groen (20% van de i nfrakosten) Bouwbedrijf Lont (30% van de bouwkosten) Zorginstellingen Subsidies

10% 15% 10% 65 -‐ 70 %


Φ 800.000 450.000 600.000

277.000

Project Serverfarms en Glasvezel Infrastructuur Serverfarms en Glasvezel Infrastructuur Initieel budget Inventarisatie bestaande situatie: Nadere verkenning: e xtern overleg met diverse partijen Analyse bestaande i nternet i nfrastructuur Uitwerking gewenste situatie: Inventarisatie potentiële vestigingslocaties serverfarms Inventarisatie gewenste i nternet i nfrastructuur Interesseren e n binden publieke e n marktpartijen Uitwerken gewenste situatie e n ontwikkelrichting Business case: Uitwerken business case i .s.m. publieke e n marktpartijen Onderbouwing financiële e n maatschappelijke bijdrage projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Private partijen Subsidies

Pagina 57 van 59


Φ 4.000 8.000 4.000 4.000 8.000 2.400 4.000 3.000 3.200 1.000 41.600 50.000

20% 80%

Project Recreatiewoningen Recreatiewoningen Initieel budget extern overleg met diverse partijen verzamelen van gegevens ruimtelijke analyse in kaart brengen van mogelijkheden e n onmogelijkheden uitwerken -‐ visualisatie e n animatie / bestek maken berekenen van i nvestering e n i ndien nodig e xploitatie implementatie gereed maken projectleiding materialen Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Realisatie / investeringsbudget Grondkosten / verwerving grond Infrakosten / bereikbaarheid Bouwkosten recreatiewoningen (6 stuks) Bijkomende kostem * Honoraria (haalbaarheid, ontwerp, realisatie) * Heffingen (leges, aansluitkosten, verzekeringen) * Aanloopkosten * Onvoorzien Totaal excl.Btw Totaal incl. Btw Financieringsvoorstel: Bouwbedrijf Lont Subsidies

Pagina 58 van 59


Φ 4.200 3.200 3.200 3.200 4.000 4.800 2.400 3.200 1.800 30.000 36.000

pm 75.000 540.000 105.000

720.000 871.000

80% 20%

Investeringsraming totaaloverzicht Trekker Projecttafel

/ŶŝƚŝĞĞůďƵĚŐĞƚ;ΦͿ ZĞĂůŝƐĂƚŝĞďƵĚŐĞƚ;ΦͿ Excl. BTW Excl. BTW

Ontwikkeling Knooppunt Westhoek ADD 01 Uitkijktoren Westhoek ADD 02 Bezoekerscentrum Stiltegebied Westhoek Ontwikkeling Knooppunt Zwarte Haan TRS 01 Binnenhaventje Zwarte Haan Vismigratie en Waterkwaliteit A&W 01 Beleefbaarheid V ishevelpassages A&W 02 Onderzoek Introductie Zilte Gebieden A&W 03 Inrichten Natuurvriendelijke Oevers A&W 04 Inrichten V leermuisverblijven Ontsluiten Buitendijks Gebied ADD 03 Buitendijks Fietspad route Roptazijl -‐ Zwarte Haan A&W06 Duurzame Schelpdiercultueren Recratieve Infrastructuur TRS 09 Belevenis verbindingen Ontwikkeling Knooppunt Wynaldum TRS 02 Visvijvers 2e fase TRS 03 Archeologisch dorp TRS 08 Natuurzwemwater A&W 05 Waterberging e n Ecologische Ontwikkeling Ontwikkeling Knooppunt Sexbierum TRS 04 Vissteigers Sexbierumervaart TRS 05 Uitdiepen Sexbierumervaart TRS 06 Westergo State ADD 04 Serverfarms e n Glasvezel Infrastructuur TRS 07 Recreatiewoningen Totaal:

Pagina 59 van 59

dŽƚĂĂůďƵĚŐĞƚ;ΦͿ Excl. BTW

dŽƚĂĂůďƵĚŐĞƚ;ΦͿ Incl. BTW

-‐ -‐

235.000 255.000

235.000 255.000

284.000 306.000

30.000

647.000

677.000

819.000

16.000 38.000 16.000 14.000

n.t.b. 100.000 50.000 n.t.b.

16.000 138.000 66.000 14.000

19.000 167.000 80.000 17.000

-‐ n.t.b.

280.000 n.t.b.

280.000 n.t.b.

339.000 n.t.b.

25.000

2.875.000

2.900.000

3.509.000

25.000 25.000 25.000 34.000

345.000 661.000 1.035.000 215.000

370.000 686.000 1.060.000 249.000

447.000 830.000 1.282.000 301.000

25.000 115.000 140.000 169.000 30.000 234.000 264.000 319.000 30.000 2.127.000 2.157.000 2.610.000 41.000 n.t.b. 41.000 50.000 30.000 720.000 750.000 907.000 Φ 404.000 Φ 9.894.000 Φ 10.298.000 Φ 12.455.000


Aan de Provinciale Statenleden van Friesland. Ter info. Een toelichting op het Masterplan Westergo,s Waddenroutes

Recommend Documents