Aan de leden van Provinciale Staten
Nr.: 2002-13.377/44/A.13, CK
Groningen, 5 november 2002
Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage
: mw. D. Bosch : (050) 316 4625 : :
Onderwerp
: meerjarenprogramma Jongerenparticipatie 2002-2005
Geachte dames en heren, In onze mededeling nummer 2/2002 over jongerenparticipatie (nr. 2001-15.066, CC) hebben wij u geïnformeerd over de manier waarop wij onze inspanningen op het gebied van jongerenparticipatie gestalte willen gaan geven. Wij kondigden aan een voortschrijdend meerjarenprogramma Jongerenparticipatie 2002-2005 op te zullen stellen met concrete activiteiten dat jongeren meer bij de ontwikkeling en uitvoering van het provinciale beleid moet betrekken. Wij hebben het programma inmiddels vastgesteld en willen u in deze brief hierover informeren. Probleemstelling Er is op dit moment sprake van een geringe betrokkenheid van jongeren bij de provinciale politiek en besluitvorming. De initiatieven die de provincie neemt om die betrokkenheid te vergroten zijn versnipperd en niet structureel. Het betrekken van jongeren verliep in het verleden nogal willekeurig; de betrokken jongeren vormden geen goede afspiegeling van de Groninger jeugd. Bovendien is er onvoldoende afstemming tussen de verschillende pogingen van de provincie jeugd te betrekken bij politiek en besluitvorming. Doelstelling Binnen het jongerenparticipatiebeleid stellen wij ons tot doel de legitimiteit van het democratisch bestuur uit te breiden naar een grotere leeftijdsgroep. Subdoelstellingen daarbij zijn: - het informeren van jongeren over de provincie en het provinciale beleid (informatie) - het betrekken van jongeren bij de opstelling en uitvoering van provinciaal beleid (participatie)
Doelgroep Binnen de doelgroep jongeren richten wij onze inspanningen op middelbare scholieren, studenten, werkende jongeren en overige jongeren, waarin achterstandsjongeren een belangrijke plek innemen. Dit zijn jongeren in de leeftijdscategorie 12 tot 25 jaar. Onze benadering vindt plaats vanuit twee gedachten: 1. jongeren als doelgroep van beleid 2. jongeren als (toekomstige) kiezers Aanpak Onze inspanningen op het gebied van jongerenparticipatie vinden plaats vanuit drie invalshoeken: 1. De organisatie “jongerenbewust” maken (interne bewustwording); binnen alle provinciale beleidsterreinen moet nagedacht worden op welke wijze en op welk moment jongeren bij het provinciaal beleid betrokken kunnen worden (een goed voorbeeld is de betrokkenheid van jongeren bij de ontwikkeling van het POP). 2. Op concernniveau; het opbouwen van een jongerennetwerk via diverse communicatiekanalen en campagneachtige activiteiten (bijv. de provinciemonitor, schaduwverkiezingen, inzet trendwatchers, etc.). 3. Externe initiatieven faciliteren (bijv. het uitreiken van een prijs, themabijeenkomsten, etc.). Uitgangspunten voor beleid Met onze activiteiten willen wij: - onze contacten met jongeren een structureel karakter geven en verder uitbouwen, daarbij willen we de bestaande kanalen (scholen, gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen) effectief benutten - de ontwikkeling en uitvoering van het jongerenparticipatiebeleid op efficiënte wijze gestalte geven - jongeren in een vroegtijdig stadium bij onze beleidsontwikkeling betrekken, zo mogelijk op een interactieve manier - jongeren informeren, consulteren en stimuleren - andere instellingen die met jongeren bezig zijn stimuleren, w.o. gemeenten Wij realiseren ons dat “de jongere” niet bestaat ofwel de categorie ën binnen de doelgroep "jongeren" vereisen elk hun eigen benadering en behoeven in de uitwerking van het beleid een nadere verfijning. Bovendien willen wij in onze aanpak voor zover mogelijk aansluiten bij de gebiedsgerichte aanpak van de provincie.
Wat is er tot nu toe gebeurd? In 2002 zijn wij vooral op zoek gegaan naar een manier waarop we het jongerenparticipatiebeleid een structurele vorm en inhoud konden geven. Wij hebben hiervoor contact gezocht met Young Works, een adviesbureau dat gespecialiseerd is in het communiceren met jongeren. Van april tot juli 2002 heeft het jongerencommunicatiebureau Young Works samen met ons een pilotproject uitgevoerd op het gebied van jongerenparticipatie. Dit project, met de titel "Groningse jongeren denken en doen mee", had als doel te onderzoeken of het mogelijk is om jongeren te betrekken bij de provincie Groningen door ze in te zetten als trendspotters (denktank) of campagnemakers. De subdoelen van dit project waren:
1. Jongeren onderzoeken wat hun leeftijdgenoten van hun eigen provincie vinden (imago van de provincie Groningen onder jongeren). 2. Jongeren geven zelf aan welke beleidsthema’s zij relevant vinden voor jongeren. 3. Jongeren bedenken als campagneteam een PR-campagne voor de provincie Groningen op basis van informatie die is aangedragen door Groningse trendspotters. Resultaten pilotproject Algemeen De jongeren die aan dit project hebben meegedaan waren erg enthousiast en de meeste deelnemers wilden na afloop betrokken blijven bij een eventueel vervolg. Ondanks dat het onderwerp abstract en moeilijk was, sprak het idee dat ze mochten meepraten en meedenken zeker aan. Daarnaast vonden de jongeren het een goed idee dat zij andere jongeren konden interviewen over provinciale kwesties. Ze waren het er allemaal mee eens dat je op deze manier veel meer informatie verzamelt. De kennis over het bestuur en de activiteiten van de provincie was bij de betrokken jongeren na dit project vele malen groter dan ervoor. Het jongerencampagneteam was erg enthousiast en gaf aan na deze dag meer te weten over de provincie. Ook over andere thema’s (zoals bijvoorbeeld over asielzoekers of verkeersveiligheid) zou het team best een dag willen discussiëren en brainstormen over de ideeën van jongeren. De jongeren presenteerden aan enkele statenleden en medewerkers van de provincie hun plan voor een campagne die de provincie onder de aandacht van jongeren moet brengen. De reacties van beide partijen waren zeer positief. Vanuit de afdeling Communicatie en Kabinet is aan de jongeren de toezegging gedaan om dit plan nader te onderzoeken. Kennis over de provincie Uit recent onderzoek van de provincie Groningen (Provinciemonitor 2002) blijkt dat jongeren tot 18 jaar weinig kennis hebben over wat het provinciebestuur doet en 81% is niet op de hoogte van de verkiezingen van volgend jaar. Een klein percentage (14%) uit dat onderzoek heeft wel eens de website van de provincie bekeken. De resultaten van de trendspotters bevestigen deze eerdere resultaten. Jongeren zijn nauwelijks betrokken bij het bestuur en de politiek van de provincie en hebben geen besef van wat de provincie doet. Daarnaast is het voor veel jongeren onduidelijk met welke onderwerpen de provinciale overheid zich bezighoudt. Vaak noemen jongeren gemeentelijke thema’s als ze over de provincie spreken. (Eén van de jongere trendspotters bleef na vier weken betrokken te zijn bij dit project, nog steeds spreken over ‘de gemeente’ waar hij ‘de provincie’ bedoelde.) De trendspotters waren er wel van overtuigd dat jongeren te interesseren zijn voor provinciale thema’s. “Als ze horen met welke thema’s de provincie zich bezighoudt, hebben zij zeker ideeën en een mening hierover.” Uit het jongerenpanel bleek verder dat jongeren zich met name interesseren voor thema’s als: openbaar vervoer, recreatie, sport, asielzoekers en werkgelegenheid. De Provinciemonitor 2002 wijst ook uit dat jongeren zich interesseren voor het openbaar vervoer, recreatie en sport. Daarnaast worden in dat onderzoek ook jeugd- en (ouderen)zorg en onderwijs door jongeren genoemd. Imago De jongeren zien de slogan ‘Er gaat niets boven Groningen’ als het symbool van het imagoprobleem waar de provincie mee te kampen heeft. De naam ‘Groningen’ verbinden veel inwoners van de stad Groningen (vooral studenten) met de stad en niet met de provincie. Jongeren en studenten uit de stad ervaren de provincie wezenlijk anders dan jongeren uit de provincie. Studenten komen nauwelijks buiten de stad (het Ommeland) en hebben hier ook weinig belangstelling voor.“Studenten gaan graag uit in Groningen, maar gaan niet Groningen uit!” (Erik). Jongeren uit de ‘provincie’ zijn veel meer betrokken bij hun provincie op het gebied van recreatie,
sport, landschap, openbaar vervoer en asielzoekers. De rol van de provincie hierbij is echter bij alle jongeren onduidelijk. Waar het gaat om het profileren van de provincie en haar activiteiten, zijn de trendspotters heel duidelijk. Het feit dat de provincie Groningen veel evenementen sponsort, is bij de meeste jongeren nog onbekend. Hier ligt volgens hen een goede kans om de provincie op de kaart te zetten. Dit geldt ook voor de andere onderwerpen die jongeren interesseren. Belangrijk hierbij is om concrete voorbeelden te geven waardoor duidelijk wordt wat de provincie precies doet. Overige activiteiten Naast de ontwikkeling en uitvoering van de pilot "Groningse jongeren denken en doen mee" hebben we het krediet jongerenparticipatie aangewend voor een aantal initiatieven van derden op het gebied van het informeren en participeren van jongeren. Het betreft hier het beleidsprogramma 2002 van het Groninger Politiek Jongeren Kontakt (€ 8.050,--), het jongerendebat Op weg naar het Lagerhuis van de VARA en het Nationaal Jeugddebat van de Nationale Jeugdraad (€ 6.818,--). Wij hebben besloten deze initiatieven in principe jaarlijks financieel te ondersteunen. Binnen onze jaarlijkse Provinciemonitor, het onderzoek naar de kennis en mening van de inwoners van de provincie Groningen over de provincie en het provinciaal beleid, benaderen wij de categorie jongeren tot 18 jaar structureel als een afzonderlijke groep. Over de uitkomsten van de Provinciemonitor 2002 hebben wij u afzonderlijk geïnformeerd. Inmiddels hebben we ook een start gemaakt met • het creëren van een jongerenwebsite binnen de provinciale website met actuele informatie en een forum, die ook afzonderlijk en rechtstreeks te benaderen is • het creëren van een vast aanspreekpunt voor scholen • het opbouwen van een scholennetwerk o.a. met het doel scholen gestructureerd te benaderen met informatie over de provincie en het provinciaal beleid en gezamenlijk activiteiten te ontwikkelen (bijv. schaduwverkiezingen in het kader van de provinciale verkiezingen), maar ook om toegang te hebben tot een plaats waar we jongeren direct kunnen aanspreken • het ontwikkelen van een jongerennetwerk • het ontwikkelen van een netwerk onder jongerenorganisaties • het inventariseren en bijhouden van projecten op het gebied van jongerenparticipatie om overlappingen te voorkomen en leemten te signaleren • het werken aan het bewustwordingsproces binnen de eigen organisatie • de voorbereiding en organisatie van een (of meerdere) bijeenkomst(en) met scholieren en studenten in 2003 in het kader van de provinciale statenverkiezingen in samenwerking met het GPJK en de Nationale Jeugdraad
Strategie voor de komende jaren Na het pilotproject "Groningse jongeren denken en doen mee" staan wij nu voor de uitdaging deze ervaringen te gebruiken om jongeren structureel te betrekken bij het provinciaal beleid. Onze doelstelling op het gebied van jongerenparticipatie is om jongeren te informeren over en te betrekken bij de activiteiten en bestuur van de provincie. Daarnaast willen wij dat bij jongeren op langere termijn een positieve houding ontstaat ten aanzien van het bestuur van de provincie. In het pilotproject is gebleken dat deze doelstellingen haalbaar zijn. Om deze doelstellingen te realiseren gaan wij uit van de gedachte dat participatie pas kan volgen na heldere communicatie met de doelgroep. Onze strategie bestaat daarom uit twee fasen. De eerste prioriteit is het bekendmaken en informeren van jongeren over de activiteiten en het bestuur van de provincie. Daarna kan via een jongerendenktank een structurele participatie op gang komen, waarbij steeds zoveel mogelijk verschillende jongeren uit de provincie de kans moeten krijgen om hun ideeën
te geven over onderwerpen die zij belangrijk vinden. Daarbij is het van belang dat jongeren op een laagdrempelige manier mee kunnen doen, zonder dat ze hoeven mee te doen aan politieke structuren (die zich meer richten op jonge-politici-in-de-dop). Fase 1: Kick-off: 'Ken jij he t verschil tussen Groningen en Groningen?' Het feit dat de provincie actief jongeren betrekt bij het beleid moet intern en extern bekend gemaakt worden. Dit doen wij door middel van een kick-offcampagne die wij door jongeren zelf laten bedenken en eventueel uitvoeren. De verkiezingen volgend jaar zijn een uitstekende kapstok om met het jongerenparticipatietraject naar buiten te treden. Dit heeft als voordeel dat het ook de communicatie van de provincie naar andere doelgroepen versterkt (‘De provincie doet wat,’ en ‘Wat leuk om te horen wat jongeren willen.’). Voor deze eerste fase kunnen wij delen gebruiken van het plan dat het jongerencampagneteam heeft bedacht. Volgens het campagneteam bereik je jongeren het beste met een mix van interpersoonlijke en massamediale communicatiemiddelen. Via een campagne rondom een ludieke kick-off wordt een ingang gevonden voor het brengen van informatie over de provincie (agendasetting op een originele manier). Hiervoor kan de provincie via de scholen eenvoudig materiaal, zoals posters, aanbieden (bijvoorbeeld aan docenten maatschappijleer). Daarnaast kunnen jongeren informatie over de jongerendenktank en gegevens voor een werkstuk vinden op de speciale jongerenwebsite van de provincie. Ook door middel van publiciteit op RTV Noord en het Dagblad van het Noorden rondom de kick-off kunnen we jongeren interesseren voor de provincie. Met deze eerste fase willen wij onder jongeren het concept introduceren dat iedereen met ideeën over de provincie, welkom is om mee te denken en mee te doen. Fase 2: Jongeren Expertmeeting Vlak voor de provinciale verkiezingen (eind februari 2003) willen wij grootschalig laten zien waar de provincie Groningen mee bezig is op het gebied van jongerenparticipatie, zodat het tevens een impuls geeft aan het enthousiasme van jongeren en het enthousiasme in eigen huis. Wij organiseren dan een zogenaamde Jongeren Expertmeeting.Tijdens deze dag laat een groot aantal jongeren (30-80) zien wat hen bezighoudt. De jongeren gaan in workshops in discussie met elkaar en met beleidsmakers over een aantal provinciale thema's. In de middag volgt dan een slotdebat tussen jongeren en alle lijsttrekkers. Het aardige van een dergelijk concept is dat de provincie jongeren kan uitdagen om met concrete ideeën te komen en dat deze ook snel zichtbaar gemaakt kunnen worden. (Jongeren willen bijvoorbeeld een pilot met een bus die hen na het uitgaan tot 3 uur ’s nachts weer thuisbrengt. Zij gaan dan samen met de GS de afspraak aan dat dit vier zaterdagnachten zal worden uitgeprobeerd en de jongeren tellen en fotograferen de jongeren die daar vervolgens gebruik van maken. Dit is zichtbaar en geeft een hogere betrokkenheid dan de mededeling dat de provincie ergens op gaat studeren.) Deelnemers aan een dergelijke dag moeten zich voorbereiden aan de hand van eenvoudige, goed leesbare ‘dossiers’ over een thema waar zij interesse in hebben. Een dergelijk debat levert de provincie veel free publicity op. Daarmee staat meteen de Jongeren Denktank Groningen (fase 3) op de kaart en komt het provinciale bestuur, via jongeren, op een leuke manier in de media-aandacht. Deze Expertmeeting zou jaarlijks herhaald kunnen worden. Fase 3: Jongeren Denktank Groningen Om verschillende vormen van jongerenparticipatie duidelijk naar de doelgroep te communiceren is het belangrijk om alle activiteiten voor jongeren onder dezelfde noemer naar buiten te brengen. Wij kiezen daarom voor een zogenaamd parapluconcept, waaronder verschillende activiteiten met jongeren kunnen passen. Dit overkoepelende concept is de ‘jongerendenktank Groningen.’ De
achterliggende gedachte bij dit concept is dat de provincie regelmatig jongeren de gelegenheid geeft om mee te denken met beleid en communicatie. Hierbij gaan wij uit van een open en flexibel model van jongerenparticipatie. Zo'n acht tot twaalf jongeren kunnen op vrijwillige basis meedoen en aangeven welke thema's hen interesseren. Deelname is altijd mogelijk per activiteitenronde. Jongeren komen vaker terug of haken eenmalig aan omdat een onderwerp ze interesseert (dus niemand is structureel lid van de denktank, het is geen instituut, maar een communicatiemedium). Hierdoor blijft de groep betrokken jongeren fris en niet 'gepolitiseerd'. Het blijft moeilijk om jongeren te betrekken bij plannen met een uitvoeringshorizon van tien tot twintig jaar, maar juist over deelgebieden kunnen zij wel degelijk hun mening geven. Het gaat er in dit concept dus om het bestuur van de provincie een gezicht te geven. Hierbij zijn concrete onderwerpen een startpunt. Jongeren zijn beeldend ingesteld en willen een plaatje zie n bij een verhaal. Praktische uitwerking Elke drie of vier maanden kiezen wij samen met jongeren en in overleg met onze beleidsafdelingen een thema waar jongeren affiniteit mee hebben. Vervolgens kunnen jongeren die zich voor het onderwerp interesseren zich via de website aanmelden. Daarbij krijgen ze een uitdaging of een aantal opdrachten om mee naar de provincie te komen. Dit kan variëren van ‘bedenk jongerenactiviteiten voor de provincie Groningen’ tot ‘benoem de belangrijkste voorwaarden voor een goed fietsnetwerk in de provincie.’ In een aantrekkelijke vorm gaan leden van Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten, al naar gelang het onderwerp, enkele uren samen met de jongeren (die zich hierop onder begeleiding hebben voorbereid) in gesprek. Dit kan gewoon om een tafel, maar ook kan dit plaatsvinden op lokatie, op de fiets, in de bus, op een sportterrein of waar dan ook in de provincie. Een onderwerp moet zo concreet en afgebakend mogelijk zijn. In een later stadium kunnen complexere onderwerpen aangepakt worden. De opdrachten kunnen ook worden uitgezet onder een groep trendspotters die ze onderzoeken in de eigen omgeving. Voorbeelden van mogelijke onderwerpen zijn: waar moeten nieuwe fietspaden komen, welke buslijn moeten frequenter of later worden ingezet, waar ontbreken goede onderwijsvoorzieningen? Steeds zal een beleidsafdeling of een politicus de koploper moeten zijn in een rondje jongerenparticipatie. Een goed voorbeeld doet volgen. Werving jongeren Wij willen starten met de jongeren die mee hebben gedaan aan het pilotproject. Deze kerngroep fungeert dan als koploper voor jongerenparticipatie. Verder willen wij via scholen, universiteit, buurthuizen en verenigingen andere jongeren enthousiast maken. Daarnaast kunnen de jongeren zich aanmelden via een website speciaal voor hen gemaakt, als onderdeel van de provinciale website. Free publicity Om de provincie verder gezicht te geven, is een uitgekiend publiciteitbeleid van belang. Zo leveren een ludieke kick-off en het uitvoeren van een activiteit die door de jongerendenktank is aangedragen veel media-aandacht op. Hierdoor kan de provincie (via de website) vervolgens weer een grotere groep jongeren bereiken. Wij willen ook samen met regionale media structureel aandacht besteden aan jongerenonderwerpen. De uitkomsten van de denktankbijeenkomsten kunnen bijvoorbeeld aandacht krijgen op jongerenpagina's van bijvoorbeeld het Dagblad van het Noorden (TILT). Hierover zijn wij in gesprek met de diverse media.
Programma jongerenparticipatie 2003 In het jaar 2003 staan de provinciale verkiezingen centraal. Vanzelfsprekend ook binnen het jongerenparticipatieprogramma. In de bijla ge treft u in een schema het programma voor 2003 en een
globaal programma voor 2004 en 2005 op basis van de hierboven door ons toegelichte strategie. De kick-off en de Jongeren Expertmeeting zullen zoveel mogelijk aansluiten bij de verkiezingen en op de landelijke open dag van de provincie besteden wij speciaal aandacht aan de jonge kiezer. Daarnaast zullen wij ons inzetten om samen met scholen schaduwverkiezingen te organiseren en een promotieteam op scholen in te zetten. Andere mogelijkheden die wij, los van de verkiezingen, met scholen nader willen uitwerken is het aanbieden van materiaal dat in het onderwijs gebruikt kan worden, waarbij de jongerenwebsite een belangrijke basis is, en het uitnodigen van scholen om op het provinciehuis kennis te komen maken met de provincie. Jongeren krijgen het komende jaar ook aandacht binnen onze reguliere media, zoals de maandelijkse provinciepagina in de regionale huis-aan-huisbladen en tekst TV, ons maandelijkse spreekuur op het provinciehuis en het spreekuur op het internet, de begrotingskrant, folders, brochures etc. Het programma voor 2004 en 2005 zullen in de loop van 2003 en 2004 nader worden ingevuld. Wij zullen u jaarlijks over onze vorderingen met betrekking tot de uitvoering van het meerjarenprogramma Jongerenparticipatie informeren. Tevens zullen wij u informeren over de subsidieaanvragen. Budget In een amendement op de beleidsbegroting 2001 werd voorgesteld een krediet Jeugd- en jongerenparticipatie in te stellen. Vanuit dit krediet zouden toekomstige bele idsvoorstellen kunnen worden gefinancierd. Dit krediet Jongerenparticipatie is inmiddels gerealiseerd (afdelingsnota IWW van 5 oktober 2000 nr. 00/13.905 en afdelingsnota CM van 27 september 2001, nr. 01/15.704). Zodoende is er vanaf 2001 jaarlijks een bedrag van e 42.201,56 (ƒ 93.000,--) beschikbaar voor activiteiten op het gebied van jongerenparticipatie. Dit bedrag is het afgelopen jaar incidenteel verhoogd tot € 67.477,--. Voor de uitvoering van beleidsvoorstellen op het gebied van jongerenparticipatie die geïnitieerd worden vanuit een van de provinciale beleidsterreinen zal binnen de reguliere communicatie- en beleidsbudgetten dekking worden gezocht. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:
, voorzitter.
, griffier.
Bijlage
Programma Jongerenparticipatie 2003 Datum december 2002/januari 2003 31 januari februari 28 februari maart 8 maart maart 11 maart april/mei september december december
activiteit jongerenloket online Op weg naar het Lagerhuis/Nationaal Jeugddebat debat jonge statenleden GPJK jongeren expertmeeting debat lijsttrekkers GPJK open dag schaduwverkiezingen op scholen verkiezingen jongerendenktank jongerendenktank jongerendenktank evaluatie project
Globaal programma Jongerenparticipatie 2004 en 2005 Datum januari januari februari/maart mei/juni oktober/november december
activiteit Op weg naar het Lagerhuis/Nationaal Jeugddebat jongeren expertmeeting jongerendenktank jongerendenktank jongerendenktank evaluatie
