9 STORM, de stille kracht. Beef Shanghai uit een pakje. Kids on campus. Hoe duurzaam wordt het Hoofdgebouw?

14 19 maart 2015 | jaargang 57

@tuecursor

Tweewekelijks blad van de Technische Universiteit Eindhoven Voor het laatste nieuws: www.cursor.tue.nl en volg tuecursor op

en

9 | STORM, de stille kracht Studenten gaan in tachtig dagen de wereld rond met de eerste elektrische toermotorfiets

6 Beef Shanghai uit een pakje

Aanschuiven bij Villa Achterwerk

12 Kids

on campus

Van kinderdagverblijf op de campus tot kindercolleges

14 Hoe duurzaam wordt het Hoofdgebouw?

Mikken we op het predikaat ‘excellent’ of ‘outstanding’?

Check out our English section on pages 21-28

2 | Vooraf

19 maart 2015

Betaald parkeren met twee weken uitgesteld

CURTOON

17 maart - De invoering van het betaald parkeren voor medewerkers gaat pas van start op woensdag 15 april. De onduidelijkheid rondom het parkeer­ terrein aan de Celebeslaan, waar de TU/e de mogelijkheid geschapen heeft om gratis de auto te kunnen stallen, is debet aan dit uitstel. Om toegang tot de campus te kunnen krijgen vanaf 7 april, moeten medewerkers zich echter wel voor die datum hebben aangemeld voor het nieuwe parkeersysteem.

COSMOS daagt TU/e uit voor kussengevecht 17 maart - Zo’n honderd ‘strijders’ hoopt internationale studentenvereniging COSMOS te trekken met een megakussengevecht, op zaterdag 4 april in de markthal bij MetaForum. Het evenement vindt plaats op International Pillow Fight Day, dat in Nederland onder meer ook wordt gevierd op de Amsterdamse Dam en op festival Paaspop in Schijndel. Er zijn kussengevechten van 13.00 tot 16.00 uur. Wie drie euro overheeft voor een presale-ticket, krijgt hier een kussen van de organisatie - ingeslagen bij de Zweedse meubelmagnaat - voor terug.

Hoofdredacteur Han Konings

Eindredacteur Brigit Span

Redactie Judith van Gaal Tom Jeltes | Wetenschap Norbine Schalij Monique van de Ven

Medewerkers Nicole Testerink

Rien Meulman Bart van Overbeeke

Coverbeeld STORM

Opmaak Natasha Franc

Vertalingen Annemarie van Limpt (p.21,22,23,24,25) Benjamin Ruijsenaars (p.26,27)

Aangesloten bij Hoger Onderwijs Persbureau

Redactieraad prof.dr. Cees Midden (voorzitter) prof.dr. Marco de Baar Angela Stevens- van Gennip Thomas Reijnaerts (studentlid) Arold Roestenburg Anneliese Vermeulen-Adolfs (secretaris)

Redactieadres TU/e, Matrix 1.90 5600 MB Eindhoven tel. 040 - 2474020 e-mail: [email protected]

Cursor online www.cursor.tue.nl

Druk Janssen/Pers, Gennep

Advertenties Bureau Van Vliet BV tel. 023 - 5714745

Het besturen van een vereniging is serious business, waar je je niet met een Jantje van Leiden vanaf kunt maken. Want als je er als bestuur een jaartje met de pet naar gooit, bestaat de kans dat je opvolgers de komende twee jaar echt alles uit de kast moeten halen om de tent overeind te houden. Want wie niet meer tot de ‘basis’ of de ‘toppers’ behoort, wordt ‘herkanser’. Voor wie niet verbetert, valt dan het doek. Het stuk is niet bedoeld als een

Poll

Han Koning s

aanloop tot bezuinigen of inperken, riep collegelid Jo van Ham tijdens de vergadering, maar het ademt wel heel sterk het motto ‘voor wat hoort wat’. Een soort rendementsdenken wellicht. Verenigingen moeten bijdragen aan Bildung, persoonlijke vorming en aan een positieve profilering van de TU/e, van Appelscha tot Shanghai. Toppers hoeven het niet allemaal te worden, daar is ook geen plek en geld voor. En dat alleen voor die clubs nog maar bestuursbeurzen zouden zijn, stond foutief opgeschreven, merkte Van Ham snel op. Wellicht verklaarde die schrijffout de ongewoon grote opkomst bij de vergadering van studentbestuurders.

Uitstekend outstanding ‘Uitstekend’ is volgens Google Translate de gebruikelijkste vertaling van het Engelse ‘excellent’ - het duurzaamheidslabel waar het gerenoveerde Hoofd­ gebouw minstens voor moet kwalificeren. Maar voor een universiteit die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft, is die kwalificatie eigenlijk niet ambitieus genoeg. Daarom zet de Stuurgroep Campus2020 in op het label ‘outstanding’. Met een relatief kleine extra investering kan de TU/e straks mogelijk pronken met

Meer helderheid in verenigingsbeleid TU/e

s Tom Jelte

een extreem duurzaam paradepaardje. Wel jammer dat volgens Google Translate ‘outstanding’ ook maar gewoon uitstekend is.

Niet veel animo - slechts 110 stemmen - voor de vraag of onze belangengroepen voor studenten niet teveel meewaaien met het bestuur en het ministerie. Het feit dat driekwart daarvan vindt dat het niet zo is, zou een verklaring kunnen zijn voor die beperkte aandacht. Het lijkt hier gewoon goed geregeld te zijn.

Ja, helaas is academisch engagement schaars bij bèta’s 

12.7%

Vind van wel, ze zijn gewoon te goedgelovig  

4.5%

Zeker, want ze zijn bevreesd voor een pittige confrontatie  

EENS

Fotografie

Noem me een onverbeterlijke romanticus, iemand uit het tijdperk toen de studiejaren nog tot aan de hemel groeiden en de overheid het allemaal nog ruimhartig subsidieerde. Klopt volledig, en daarom is mijn beeld over het reilen en zeilen bij studie- en studentenverenigingen waarschijn­ lijk ook zwaar vertekend. Maar sinds afgelopen maandag in de universiteitsraadvergadering het stuk ‘Studentlife! - Ondersteuning Studentorgani­saties aan de TU/e’ voorbij kwam, zie ik dat ik dat beeld helemaal moet bijstellen. Alleen al dat onheilspellende uitroepteken in de titel…

NIET EENS

Colofon

Studentlife!

6.4%

35.5%

Echt niet, de mede­ zeggenschap is hier al prima geregeld 

25.5%

Dacht het niet, maar demonstreren om het demonstreren is onzin  

15.5%

Nee hoor, maar veel van wat bereikt wordt, blijft vaak onzichtbaar

Nu vragen we op www.cursor.tue.nl De verenigingen aan de TU/e gaan elke drie jaar getoetst worden aan een set van criteria om te zien of ze nog in aanmerking komen voor ondersteuning door de universiteit. Is zo’n APK voor onze verenigingen een goed initiatief?  

Nieuws | 3

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

16 maart - De TU/e gaat alle verenigingen en studententeams onderverdelen in drie categorieën: de Basis, de Toppers en de Herkansers. De ‘basisverenigingen’ kunnen ondersteuning van de univer­ siteit ontvangen, Toppers maken kans op extra ondersteuning, de Herkansers kunnen ondersteuning verliezen. De classificering maakt deel uit van een plan dat meer helderheid moet scheppen in de criteria voor ondersteuning. Het is nu aan de verschillende koepels hoe ze die criteria concreet invullen. Voor elk van de acht koepels (Cultuur, Compositum, Medezeggenschap, Internationaal, Studie, Sport, Studententeams en Restkoepel) komt er een aanspreekpunt in de persoon van een medewerker bij een dienst.

TU/e-decaan Aarts wordt rector in Tilburg 12 maart - Prof.dr. Emile Aarts, decaan van de TU/e-faculteit Wiskunde en Informatica, wordt per 1 juni de nieuwe rector van Tilburg University. Aarts, door studenten en collega’s geroemd om zijn innovatieve manier van denken op het gebied van management, volgt rector Philip Eijlander op. Jan Mengelers, voorzitter van het College van Bestuur van de TU/e, betreurt Aarts’ vertrek vanwege diens kennis en kunde. Het wordt volgens Mengelers geen sinecure om een passende vervanger voor de vertrekkende decaan te vinden.

TU/e start in China R&D-center voor ‘responsive materials’ 11 maart - Zelfreinigende zonnepanelen, ramen als airconditioning en een tabletscherm dat je kunt voelen. Deze toepas­ singen kun je verwachten uit de samenwerking tussen de TU/e en de South China Normal University. Onderzoeksgroepen van deze universiteiten slaan de handen ineen voor het nieuwe Laboratory for Device Integrated Responsive Materials dat op donderdag 12 maart officieel is geopend in Guanghzou, China. Er komen zo’n vijfendertig onderzoekers te werken.

uws van de ie n e n li n o t e h g Een greep uit ee weken. Kijk voor nol tw afgelopen s op www.cursor.tue.n meer nieuw

Herdenkingsbos voor Turkse PDEng-trainee 16 maart - Voor Özhan Coskun, de PDEng-trainee die op 28 februari om het leven kwam door een brand in zijn appartement, wordt in zijn geboorteland Turkije een herdenkingsbos geplant. Vrienden en familie hebben hiervoor geld ingezameld. De minimaal benodigde 12.000 Turkse lira (ca. 4.200 euro) was binnen 36 uur bijeengebracht. De eerste bomen worden begin mei geplant nabij Denizli in het zuidwesten van Turkije, waarschijnlijk in juni gevolgd door een inwijdingsceremonie. Daarnaast komt er eind april een kleine herdenkingsplek in het bos van Coskuns Alma Mater, de Middle East Technical University in Ankara.

TU/e broedt op afstudeergeschenk voor bachelors 16 maart - De TU/e broedt op een alumnigeschenk voor afgestudeerde bachelors. Het streven is om de eerste bachelors die eind dit collegejaar hun diploma halen, een geschenk te kunnen geven. Bijdragen aan het community-gevoel en aan de trots op de TU/e; dat is één van de uitgangspunten in de zoektocht naar een nieuw afstudeergeschenk voor bachelor-studenten. Een gebruiksvoorwerp het liefst, dat de jaren erna op de campus zichtbaar blijft. Een hoodie van de TU/e, een shirt met een pakkende kreet die naar de universiteit verwijst, een pin en een schrijfmap zijn een paar van de ideeën die de revue al passeerden, onder meer tijdens een eerste brainstorm met een groep studenten eind februari.

rleden e v o g n i l K Professor nstreis China d terdagochten neering is za gi tijdens die e En d al n ic va tr ec ter /e-faculteit El roepsvoorzit g van de TU capaciteitsg of.ir. Wil Klin ina. Kling was h C in s ei 16 maart - Pr tr ns jdens een die overleden ti ystems. Hij S gy er En al ic groep Electr aar was met . De hoogler ar ja 64 d er w omovendi llega’s en pr een aantal co us die was voor een curs in Hangzhou van de er d d in het ka georganiseer rte us Cl ng tussen samenwerki d van an rb ve n en ee universiteiten ling is K niversiteiten. n.  Chinese topu ve or st ke dood ge een natuurlij voor In Memoriam Kijk voor een . 10 g op pagina professor Klin

Artikelen moeten verplicht in database TU/e 10 maart - Onderzoekers van de TU/e zijn met ingang van 1 april verplicht om de zogeheten finale auteursversie van hun publicaties aan te leveren bij het Informatie Expertise Centrum (IEC). Het IEC zorgt er dan voor dat de artikelen zodra het eventuele embargo van het betreffende tijdschrift is verstreken, openbaar worden in het TU/e Repository. Rector Hans van Duijn maakte dat 10 maart bekend tijdens een symposium over open access, dat plaatsvond in het Auditorium van de TU/e.

4 | Gelinkt

19 maart 2015

De TU/e: dagelijks het tweede thuis van zo’n tienduizend studenten en medewerkers. Een relatief kleine gemeenschap, met ontelbare banden tussen de leden - zakelijk en/of privé. In ‘Gelinkt’ laten we steeds twee van hen aan het woord over hun relatie met elkaar en de universiteit.

Lili Marléne Serton

Alie Wenting (58) en Lili Marléne Serton (60) komen in hun werk als schoonmaaksters van alles tegen: lege pizzadozen, plas en braaksel dat niet ín maar náást de wc belandt, medewerkers met de gekste vragen. Gelukkig wordt hun werk voor het grootste gedeelte bepaald door leuke gesprekken en samenwerking met fijne collega’s. De twee - die elkaar sinds kort dagelijks treffen in Flux - zetten er flink de schouders onder, maar zijn ook altijd in voor een lolletje.

“Hey, alles goed?” “Ja hoor, prima! Is het druk bij jou?”. Een gesprekje dat je als Flux-bewoner dagelijks kunt opvangen tussen vloer 5/6 en vloer 3/ 4 waar respectievelijk Alie en Lili Marléne schoonmaken. Grote kans dat als je Alie tegenkomt en haar met mevrouw aanspreekt je met een kwinkslag om de oren wordt geslagen. “Volgens mij heb ik mevrouw thuisgelaten, hoor. Ik ben gewoon Alie!”, zegt ze dan. Ook Lili Marléne hoeft niet zo nodig met mevrouw te worden aange­ sproken. Sommige mensen noemen haar Lili, anderen Marléne, maar op de TU/e kennen de meesten haar als Marleen. Vraag je Marleen naar haar beroep dan zegt ze meestal ‘gediplomeerd interieurverzorgster’. Al heeft ze, evenmin als Alie, problemen met de betiteling schoonmaakster. De twee goedlachse vrouwen zien elkaar vaak maar kort op het werk. Daarbuiten lopen ze elkaar wel eens op woensdag op de markt tegen het lijf of vrijdag in Winkelcentrum Woensel. Maar veel onderling contact hebben ze niet. Toch kletsen en lachen ze in hun schoonmaakruimte op de vierde verdieping in Flux alsof ze elkaar al jaren kennen. Het gesprek dwarrelt van het nieuwe onderkomen van Electrical Engineering en Technische Natuurkunde waar ze nog altijd moeite hebben de weg te vinden, naar collega’s die dit jaar van alles te vieren hebben en met wie het zo prettig samenwerken is. Al pratend komen ze nieuwe dingen over elkaar te weten. Zoals dat Marleen haar roots in het Indonesische Surabaya liggen en dat Alie in het Overijsselse Hasselt is geboren.

“Het was echt een spookgebouw” Ze zijn inmiddels helemaal vertrouwd met de TU/e. Marleen lepelt de datum van haar eerste werkdag aan de TU/e

moeiteloos op: 19 augustus 1986. Ze werkte eerder als ponstypiste bij Philips en na een paar jaar thuis te zijn geweest voor de kinderen, kreeg ze de tip van een vriendin om als schoonmaakster aan de slag te gaan. Marleen werd snel leiding­ gevende van schoonmakers aan de TU/e, maar stopte daar drie jaar geleden mee. “Het werd te druk en in goed overleg met onze huidige werkgever ben ik terug naar de werkvloer gegaan.” Ze heeft heel wat TU/e-gebouwen van binnen gezien: van Paviljoen tot aan het akoestisch lab en Potentiaal, waar ze tot kort voor de sluiting schoonmaakte. “Het was op het laatst echt een spookgebouw. Een collegaatje scheet zeven kleuren stront als ze daar moest werken. Ik vond het niet erg, maar het blijft vreemd om in je eentje door zo’n leeg gebouw te lopen.” Alie: “Dat had ik in het Hoofdgebouw. Daar kwam ik na de kerstvakantie toen studenten daar al een afscheidsfeest hadden gehouden en ze alles overhoop mochten halen. Wat een puinzooi was dat.” Alie had al verschillende baantjes - onder meer als gezinshulp en schoonmaakster - voor ze op 1 november 2003 in het Hoofgebouw aan de slag mocht. Tot begin januari van dit jaar had ze daar haar vaste stek, bij Industrial Design (ID). Ze kende het gebouw van haver tot gort en had veel contact met studenten en medewerkers. Toen bekend werd dat het maar de vraag was of ze met ID mee mocht naar het Laplacegebouw, is zelfs een petitie voor haar gestart. De actie bleek niet te baten, want 7 januari moest ze haar schoonmaakkarretje plotsklaps naar Flux rijden. “Ik heb geen afscheid kunnen nemen en daar ben ik best boos over geweest.” De keycords die ze spaarde en die in haar hok in het Hoofdgebouw waren te bewonderen, kon ze niet meeverhuizen. “Ik heb ze nu thuis in een vuilniszak. In Flux mag je nog geen schroefje ophangen zonder toestemming.”

Uiteindelijk is ze toch blij met de overstap naar het nieuwe gebouw. Zowel Alie als Marleen noemt het schoonmaken in Flux ‘een leuke uitdaging’. Alie: “Het is zo’n puzzel. Ik moet altijd in de gaten blijven houden wat ik al heb schoongemaakt. Marleen: “Dan denk ik tegen een muur aan te lopen, maar blijkt er nog een deur achter te zitten. Gelukkig kunnen we mensen die de weg vragen nu naar een plattegrond verwijzen.” Ze vinden het fijn dat ze niet meer in alle kamers prullenbakken hoeven te legen en dat al het afval in bakken op de gang komt. Al hadden die bakken wel wat groter mogen zijn. Alie: ”Wat ze daar soms in proberen te proppen.” Ze zullen wel blij zijn als Flux af is. Alie: “Al dat zand dat ze steeds binnenlopen.” Marleen: “Heb je net de vloer geboend, staat er weer een afdruk maat 56.”

Sneeuwballengevechten en touwtjespringen met stofzuiger­ kabels Beide dames hebben altijd lol gehad en gemaakt in hun werk. Al kan Alie niet tippen aan de streken die Marleen heeft uitgehaald. Marleen: “Vroeger kon er ook wel meer aan idioterie. Ik herinner me dat we eens touwtje hebben gesprongen met stofzuigerkabels. En dat we om 07.00 uur ’s ochtends sneeuwballengevechten hielden. En - ze begint steeds meer te grinniken die keer dat ik een collega liet schrikken en ze prompt zeiknat werd van haar eigen emmer met water.” Alie lacht ondertussen volop mee. Marleen gaat nog even door; over voor de grap in een kinderbedje gaan liggen op het kinderdagverblijf tot aan het vangen van kippen bij studie­ vereniging Thor. Tegenwoordig ligt de werkdruk

niet per se hoger, vinden de twee, maar is het ‘anders’, zakelijker. Toen schoonmakend personeel landelijk volop staakte om meer respect en een hoger salaris af te dwingen, ging Alie een keer staken. Marleen heeft dat nog nooit gedaan. Zelf zijn ze tevreden over hun werkomstandigheden, maar ze vinden het wel belangrijk dat ‘de jeugd’ het goed heeft. De twee moeten hard werken om alles binnen de tijd schoon te krijgen, maar maken altijd tijd voor een praatje. De omgang met de meeste mensen is goed. Marleen: “Soms maken studenten er echt wel een zooitje van. Ik heb eens honderden pizzadozen gevonden ‘s ochtends. En tijdens een bestuurs­ wisseling van een studievereniging zat alles onder het meel. Maar je kunt ze er wel op aanspreken en dan hebben ze er begrip voor.” Alie: “Ik maak vaak grapjes met mensen. Af en toe krijg je bijzondere vragen.” Marleen: “Ik had laatst een medewerker die een borstel voor z’n schoenen vroeg. Dat zit toch echt niet in m’n karreke.” Alie: “Ik ben keimoe als ik thuis ben, maar doe mijn werk met veel liefde en plezier.” En daar sluit Marleen zich helemaal bij aan. Tekst | Judith van Gaal Foto | Bart van Overbeeke

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Gelinkt | 5

“Heb je net de vloer geboend, staat er weer een afdruk maat 56”

Alie Wenting

6 | Student

Clmn

19 maart 2015

Wat is dat voor een huis? Toen Cursor binnenstapte had het studentenhuis aan de Johannes van der Waalsweg nog geen naam. Maar aangezien de jongens nergens moeilijk over doen en best graag een antwoord willen geven op de vraag hoe hun huis genoemd wordt, verklaren ze de naam van hun whatsapp-groepje officieel tot huisnaam.

Aanschuiven bij

Beef Shanghai Stefan Habets, tweedejaars Technische Informatica, is vandaag kok. En dat is hij wel vaker, want eerlijk gezegd vertrouwt hij zijn huisgenoten maar nauwelijks wat koken betreft. Als er iemand anders kookt, dan is hij graag procesbegeleider. Hoewel hij boven op zolder een eigen keukentje heeft (samen met zijn vriendin die daar ook woont) is Stefan graag beneden. Eten doen ze zo vaak mogelijk samen bij Villa Achterwerk. Toen vorige week wereldgerechten van Knorr in de aanbieding waren, maakten ze voor het eerst Beef Shanghai. En dat beviel zo goed dat ze het vandaag weer eten. Uit een pakje, geen enkele eigen variatie - of het moet het extra gehakt zijn - , want dat is makkelijk en goed genoeg.

Alain Starke promovendus bij Human-Tec hnology Interaction

Dat ding, die unit Je diploma-uitreiking: alsof je bij de gemeente een nieuw paspoort ophaalt, maar een ambtenaar in toga eerst ieders BSN-nummer gaat oplezen. Voor je ouders is het alsof ze weer naar jouw groep-8-musical moeten kijken: “Oh, kijk! Daar is Alain! Hij is aan de beurt! Snel, maak een foto!” … And he’s gone.

Het lijkt op gehaktballen in bruine saus met noedels. De prei zie je niet terug (zoals de foto op de voorkant van het pakje). Hoe je het moet maken, staat op de achterkant van het pak. Voor zes personen neem je twee pakken.

Ik heb niet echt een hoge dunk van zo’n uitreiking, niveautje Powerpointpraatje. Afgelopen maandag was ik aan de beurt en ik vertelde vrienden en familie om vooral weg te blijven, tenzij ze echt niks anders te doen hadden. Zelfs de chihuahua van peettante Corry naar de kapper brengen telde als excuus. Al mijn negatieve verwachtingen werden echter ongedaan gemaakt. Niet alleen was ik blij met de mensen die er wel waren en het persoonlijk praatje van twee minuten; ik kwijlde vol verwachting naar de nieuwe diplomauitreiking-gadget: de koker.

TU es

Of ja, koker… Wat ís het eigenlijk? Officieel heet dat ding de Slash, vernoemd naar die streep in het TU/e-logo. Maar niemand wist wat het was. De ceremoniemeester sprak van “this red machine, this thing”. Bij de ontvangst merkte ik pas wat voor unit het was: een schuine, rode, metalen koker met daaraan vast een standaard in de vorm een stropdas. Best zwaar ook. Je kunt hem zo op inbrekers-Tel Sell verkopen: “Wil jij ook een ruitje intikken, maar heb je geen koevoet? Koop dan nu de SLASH! Gegarandeerd glas in gruzelementen!”. De slash heeft een ruimtelijke vorm die de wiskunde nog moet ontdekken. Dat vind ik een beetje jammer. Ik had veel liever iets gehad waarmee TU-alumni elkaar kunnen herkennen, wat je kunt meenemen. Nee, die fleecesjaal had ik ritueel verbrand, maar iets lelijks van het niveau TU/e-rugzak had gemogen. Echter, geen zorgen lieve ID’er die dit ontworpen heeft, ik ben er wel blij mee. Nu heeft mijn vriendin eindelijk iets waaraan ze haar blauwe fleecesjaal kan ophangen. Op www.cursor.tue.nl vind je meer columns. De volgens de redactie beste column plaatsen we hier.

Waarom heb je voor deze studie gekozen? Ik wist al jong dat ik later iets technisch wilde gaan doen. Eerst dacht ik aan natuurkunde, maar dat vond ik toch te theoretisch. Toen ik tijdens Open Dagen een heel stoere robot trof bij de stand van Werktuigbouwkunde, wist ik het. Een meer praktijkgerichte studie past beter bij mij. Wat zou je aan de TU/e willen veranderen? Ik zou meer willen samenwerken met totaal andere studies, bijvoorbeeld economie. Als ik straks een baan heb, zal ik met heel andere disciplines te maken krijgen dus ik denk dat dat heel goed van pas zal komen. Waar kun je als student lekker en goedkoop eten in de stad? Mangiare op de Kleine Berg heeft een goeie sfeer, het is er altijd gezellig druk en de pizza calzone is geweldig en niet al te duur. Wat is het meest opmerkelijke dat je ooit op je kamer hebt aangetroffen na een avond stappen? Na een feest ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar hebben we met een groep studenten een aantal zitzakken meegenomen. De dag erna lagen ze overal verspreid in ons studentenhuis en blokkeerden ze de deuren en de trappen. Wat is volgens jou de ultieme stedentrip? Parijs. Vorig jaar bezocht ik deze stad en we hadden een perfecte dagindeling; ’s ochtends uitgebreid ontbijten en lekker rondlopen in de wijk. Dan ’s middags lekker lunchen en daarna naar een museum. Vervolgens ’s avonds uit eten en dan nog even langs de Eiffeltoren of de Arc de Triomphe.

Niki Blokker (20 jaar) 2e jaars Werktuigbouwkunde

Foto | Bart van Overbeeke

Met wie zou jij weleens een dagje willen ruilen? Met vriend Wesley, want ik ben erg onhandig en heel gestrest. Hij is heel praktisch en altijd relaxed. Het lijkt me heerlijk om zo te zijn. Wat zou je willen opgeven voor een glanzende carrière? Ik zou er wel een paar kennissen, Eindhoven en wat vrije tijd voor willen opgeven.

Student | 7

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Waarom moet je kloppen op de keukendeur als die dicht is en je naar binnen wilt? Aan de binnenkant van de deur hangt een dartbord waar vaak gebruik van wordt gemaakt. Remco Giesbertsz (pabostudent) heeft het afgelopen jaar gekregen bij Sinterklaas. Inmiddels heeft bijna iedere bewoner een eigen pijlenset.

“En we hoeven ook geen geld voor contracten over te maken”, zeggen de nieuwelingen Dennis Brons (Technische Informatica) en Wouter Groenink (Biomedische Technologie), beide tweedejaars student. Gebeurt hier nog wel eens iets spannend? “Toen ik hier nog maar twee dagen woonde”, zegt Wouter, “werd er op klaarlichte dag ingebroken. De dief is uit het raam op de eerste verdieping gesprongen aan de voorkant van het huis, toen iemand van ons thuiskwam. Elke kamer heeft een slot, dat is dus wel nodig.” Verder is het spannend om de keuken binnen te komen, maar dat zeiden we al.

Heeft iedereen eigen taken? Nee, alles gaat vanzelf. Stefan is de kok, maar twee anderen draaiden spontaan de balletjes gehakt. Remco dekte de tafel, in zijn kamer - de keuken is te klein om met zes personen te eten. Maar met zijn talent voor schoolmeester is hij al bezig dit kunstje ook aan David van Venrooij (derdejaars Werktuigbouwkunde) te leren. Er zijn geen huisregels, wel is er een poets­ schema. Daar zitten geen strafmaatregelen bij. “Wij werken hier met principeakkoorden”, zegt Stefan. Letten jullie een beetje op je gezondheid? “Zeker”, zegt Remco meteen, “we doen er bij elke maaltijd een zakje geraspte kaas doorheen.” Er is echter wel één bewoner die dat stelselmatig vergeet. Vandaar dat de uitdrukking ‘een Davidje’ is ontstaan, wat wil zeggen dat er nog geen kaas over het eten zit. Hoe is de band met de huisbaas? Niks te klagen. “We hebben tweemaal zelf een nieuwe bewoner gevonden toen er kamers vrijkwamen. Dat vond huisbaas Pierre twee keer vijftig euro waard omdat hij zo advertentiekosten bespaarde”, zegt Stefan.

Wil jij ook met je culinaire huisgenoten in deze rubriek? Mail dan naar [email protected]

En hoe is het in Auckland? Studenten van de TU/e gaan steeds vaker voor hun studie naar het buitenland. Voor stage of voor het verrichten van onderzoek, omdat het verplicht is of omdat ze het leuk vinden. Cursorlezers kunnen iedere twee weken over de schouder van een TU/e-student in het buitenland meekijken.

Nieuw-Zeeland staat vooral bekend als “heel mooi” en als het land waar Lord of the Rings gefilmd is. Na drie maanden kan ik dit alleen maar dubbel en dwars bevestigen. Ik heb intussen alle hoeken van het land mogen bewonderen en dat is zeker de moeite waard! Aangezien Nieuw-Zeeland aan de andere kant van de wereld ligt vanuit Nederland bezien, was de reis hier naartoe een hels karwei. Een lengte van 2+ meter helpt ook niet bepaald als je 26 uur in een vliegtuig moet zitten. Ongeveer 42 uur nadat ik in Nederland vertrok, was ik eindelijk in Auckland. Bij mijn stage aan de University of Auckland kon ik meteen terecht. Hier heb ik sindsdien geholpen met het modelleren en simuleren van patiënten-transport in ziekenhuizen. De sfeer is hier vooral relaxed, het woord “haast” staat niet in het Kiwi-woordenboek. In plaats van “geen probleem” en “graag gedaan” zegt men “no worries”, wat hier redelijk een levensmotto is. Ik woon in een studentencomplex om de hoek bij mijn stagelocatie, beide centraal in Auckland gelegen. Een fiets heb ik hier (net als 99% van de bevolking) niet, meestal kom ik lopend een aardig eind. Dit zorgde de eerste weken wel voor aardig wat spierpijn, want zo vlak als in Nederland is het hier nergens. Iedere wandeling die je door Auckland doet, is eigenlijk een heuvelwandeling.

Niki haalt de vraag over waar je a ls studen t lekker en goedk oop kunt eten in de stad eruit en zet da arvoor in de pla ats: ‘Als je de hele dag zelf zou m ogen bepalen wat je ma g doen, wat zou je dan doen ?’ (TP)

Tekst | Norbine Schalij Foto’s | Rien Meulman

Ik zou iedereen die een reis buiten Europa gaat doen zeker aanraden om Nieuw-Zeeland te bezoeken, daarvoor moet je wel minstens een maand uittrekken. Dan kun je de mooiste bergen, vulkanen, stranden, eilanden, watervallen en dieren zien. De winter is hiervoor veruit de beste tijd, want waar ik wekelijks zie hoe het in Nederland koud is, sneeuwt en regent is het hier in januari meestal boven de 25 graden en fantastisch weer! Een geweldig land!

Simon Rieze Werktustudent bos, igbouwk unde Vind jij het ook leuk om een bijdrage te leveren aan deze rubriek en ben jij dit collegejaar in het buitenland? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Lees alle buitenlandervaringen online op www.cursor.tue.nl

8 | Student

19 maart 2015

Student | 9

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Duurzaam toeren met STORM

Kracht/en/veld Atletiekvereniging: Asterix

Tekst | Monique van de Ven Illustraties | STORM Eindhoven Een naam heeft het beestje nog niet, maar de looks en eerste specs zijn onthuld: die van de eerste elektrische toermotorfiets ter wereld, ontworpen door STORM Eindhoven. Met deze motor willen de TU/e-studenten in 2016 deelnemen aan de 80 Day Race (80DR). Of deze race - met vooralsnog alleen STORM als bevestigde deelnemer - doorgaat, is nog de vraag, maar voor de Eindhovense studenten staat vast: op wereldreis gaan ze sowieso.

Opgericht op: 6 maart 1969 Meest trots op: mannen competitieteam is door SSC uitgeroepen tot sportploeg van het jaar in 2014 Aantal leden: 93, waarvan 40 zeer actief. Doel: nog meer internationale leden werven Bijzonderheid: Asterix heeft een schilddragerscommissie Facebook: E.S.A.V. Asterix

Waarom heeft Asterix een schilddragerscommissie? “Onze voorzitter staat op een schild als hij de leden toespreekt”, zegt Suzanne Franklin, secretaris en masterstudent BMT. “Bijvoorbeeld na een ALV of tijdens een activiteit als het nieuwjaarsdiner. In de commissie zitten sterke mannen die hem moeten dragen.” Helaas voor de commissie heeft voorzitter Wouter Schuwer (derdejaars TB) een voorkeur voor lange toespraken. “Noem het een extra uitdaging voor de dragers.”

Maar de basis van de motorfiets stáát en werd op 5 maart in Helmond gepresenteerd. De allereerste elektrische toermotorfiets is het volgens de ruim dertig studenten van STORM, nadrukkelijk ontworpen voor de langere afstanden. Want elektrische motorfietsen bestaan al langer, maar zijn veelal gericht op het stadsverkeer of de racesport, aldus technisch manager Pesselse.

Waar zijn Asterix en Idefix nu? De mascottes Asterix en Idefix (twee stoffen poppen) moeten goed verzorgd en beschermd worden. Ze gaan mee naar ieder NSK en lopen het risico ontvoerd te worden door andere studentenverenigingen. Wouter heeft Idefix momenteel naast zijn bed liggen en Asterix heeft een plaatsje in de woonkamer van Suzanne. Daar zijn ze voorlopig veilig.

Over de sport nu. Hoe zijn de wedstrijden georganiseerd? Asterix heeft drie competitieteams, eenmaal dames, tweemaal heren. Zij hebben drie zondagen waarop gepresteerd moet worden op de volgende onderdelen: 100 m, 400 m, 800 m en 3000 m hardlopen, ver- en hoogspringen, discus-, speer- en kogelwerpen, hinkstapsprong, 400 m hordelopen en estafette. In andere weekenden kunnen de Galliërs meedoen aan zeven Nederlands Studenten Kampioenschappen: NSK baan (buiten), NSK indoor (binnen), NSK weg (op openbare straat), NSK teams, NSK cross (in het bos), NSK trappenloop (in het Erasmusgebouw in Nijmegen) en NSK ekiden (estafette marathon). Het NSK baan - 14 en 15 mei in Eindhoven - wordt georganiseerd door Tomas Snel, masterstudent Bouwkunde.

Over trappenloop gesproken; hoe moet dat nu Potentiaal dicht is? “Helaas kan onze jaarlijkse eigen trappenloop in Potentiaal niet meer doorgaan. We wilden het wel in Flux voortzetten, maar dat kon niet vanwege de kantoren die aan de trappenhal grenzen”, zegt Suzanne. Als alternatief houdt Asterix, voor leden, een ‘strongest Gaul’. Op 13 maart zijn Simone Luijten en Tomas Snel tot Sterkste Galliërs verkozen.

Wie van jullie verdient Toverdrank? Oud-lid Kees Lepoeter, tevens oud-trainer, heeft ooit presentielijsten ingevoerd voor bij zijn trainingen. Als prijs voor de ‘meest aanwezige’ brouwde hij een drank via een geheim recept. Afgelopen twee jaren heeft Yorma Wolters (masterstudent Bouwkunde en ploegleidster bij het damesteam van Asterix) de Toverdrank gewonnen. “Hij was lekker en ja, er zat zeker alcohol in.” Maar meer zegt ze er niet over.

Hello... world?

Comic | Elles Raaijmakers Inkleuren | Minke Nijenhuis

Hun designdeadline hebben ze gehaald, maar het was “een hele bevalling”, bekennen Texas van Leeuwenstein en Wilco Pesselse een paar dagen voor de presentatie. “We hebben toch wel een paar nachten moeten doorhalen”, aldus teammanager Van Leeuwenstein. Onder andere de afhankelijkheid van externe partners, die - specificaties van - bepaalde onderdelen moeten leveren, zorgde voor vertraging hier en daar. Ook het in elkaar puzzelen van de wensen van verschillende subteams, die zich elk over een bepaald aspect van de beoogde motorfiets buigen, kostte de nodige tijd. “Als het gaat om de boutjes en de moertjes wordt het, zeker bij een motor, op een gegeven moment echt millimeterwerk”, illustreert Van Leeuwenstein.

Tekst | Norbine Schalij Foto’s | Bart van Overbeeke

De focus op langere ritten heeft geresulteerd in een range van circa 380 kilometer - ongeveer het dubbele van bijvoorbeeld een elektrische Zero. Van Leeuwenstein: “Ons uitgangs­ punt is dat we in ieder geval twee uur lang honderddertig kilometer per uur willen kunnen rijden.” Om dit te bereiken, komt in het midden van de motor een accupakket dat weer bestaat uit - maximaal - vieren­ twintig zogenoemde cartridges van een kleine acht kilo per stuk. Ter indicatie: met de helft van deze cartridges komt de motor al gauw zo’n tweehonderd kilometer ver. De losse accucomponenten maken dat de bestuurder bij een stop makkelijk van pakketjes kan wisselen en snel weer op weg kan. Maar voor wie tóch even wil pauzeren met een bak koffie erbij; gewoon opladen middels de stekker aan de zijkant van de motor kan ook. De studenten bouwen een flinke motorfiets, rekening houdend met het comfort voor de bestuurder tijdens een wat langere zit. Van Leeuwenstein: “Toermotorfietsen zijn in het algemeen al best zwaar, die gaan zo over de driehonderd kilo heen. Die richting gaan wij ook wel op.” Het frame van de motor is van aluminium, de kuipdelen eromheen van kunststof (ABS).

Bovenal focusten de studenten zich op “het gevoel van vrijheid, voor veel motorrijders toch dé reden waarom ze überhaupt motorrijden”, weet Van Leeuwenstein - ook uit eigen ervaring trouwens. Pesselse: “We hadden ook kunnen kiezen voor zo’n super-aerodynamisch cocon-idee waarbij de bestuurder als het ware helemaal is ingebouwd. Maar op onze motor zit je echt in de buitenlucht en kun je vrij bewegen”. De motor wordt voor meer dan de helft door de studenten zelf gebouwd, de rest van de onderdelen wordt geleverd door externe partijen. “We hebben een vrij krappe planning en kúnnen dus gewoon niet alles zelf ontwikkelen”, aldus Pesselse.

“De motorfietsmarkt is vrij conservatief” De uitdaging voor STORM was zoeken naar vernieuwing en verbetering binnen de beperkte ruimte die een motorfiets biedt. Want hoe eenvoudig een motorfiets volgens Van Leeuwen­ stein in essentie ook is - het ont­werpen en bouwen van een nieuw, innovatief exemplaar bleek een uitdaging. Pesselse: “Je moge­lijk­ heden zijn een stuk beperkter dan bij een vierwieler. Met het oog op de gewichtsverdeling moet een motor bijvoorbeeld enigszins symmetrisch zijn. Verder is een motorfiets altijd achterwiel-aangedreven - die van ons ook. Dan is het niet logisch om je motor voorin te zetten. En je accupakket is gewoon fors; eigenlijk is er maar één plek op een motorfiets waar je relatief veel ruimte hebt en dat is in het midden.” Of de elektrische toermotor in de nabije toekomst commerciële potentie heeft? De mannen van STORM zijn slechts voorzichtig hoopvol. “De motorfietsmarkt is lastig en vrij conservatief”, constateert Van Leeuwenstein. “De motorrijder is, meer dan een automobilist, toch altijd nog gehecht aan de brandstofmotor. Aan de geur, het geluid, de trillingen en aan het schakelen - wat bij een elektrische motor natuurlijk niet hoeft.” Toch denkt de teammanager dat onbekend ook gewoon nog onbemind maakt. “Ik denk dat er in de toekomst uiteindelijk wel een gezonde mix zal ontstaan tussen elektrische voertuigen en brand-

stofvoertuigen, zeker in de markt van de toermotorfietsen waarbij comfort een grote rol speelt.” Een naam heeft de nieuwe Eindhovense tweewieler nog niet, maar volgens Van Leeuwenstein zijn de studenten “TU-nerd genoeg” om over een tijdje met een passende meisjesnaam op de proppen te komen. Het productiemodel - waarvan STORM voor de wereldreis twee tot vier exemplaren wil maken moet begin 2016 klaar zijn. Het team hoopt vlak voor of kort na de zomervakantie het prototype van zijn motor te presenteren en dan ook de benodigde RDW-goedkeu­ ring rond te hebben. Het team is naar eigen zeggen een heel eind rond met de financiën voor dit prototype. Particulieren en bedrijven kunnen daarnaast voor 15 euro een batterijcel ‘adopteren’ om de ploeg te steunen. Wie méér kan en wil missen: het adopteren van een cell block (85 euro), een battery slice (500 euro) of complete cartridge (1.500 euro) kan ook. Of de 80DR doorgaat, moet binnenkort duidelijk worden; de organisatie zegt met “meerdere potentiële teams” in gesprek te zijn. “Daar het grote avontuur enige commitment en budget vereist, hebben de partijen tijd nodig om alles rond te maken”, aldus Tim Biesbrouck van 80DR. STORMmanager Van Leeuwenstein is voorzichtig optimistisch. Maar zelfs als de 80DR onverhoopt níet doorgaat: “Er komt sowieso een wereldreis”, verzekert hij.

Batterijcel ter adoptie Als de 80DR doorgaat, verwachten de Eindhovense deelnemers in elk geval het enige studententeam te zijn en, belangrijker nog, het enige team dat gaat meedoen met een tweewieler. “De underdog zijn we als studententeam waarschijnlijk sowieso, maar dat wil niet zeggen dat we niet kunnen winnen”, vindt Van Leeuwenstein. Pesselse vult aan: “Wij zijn natuurlijk ook al eerder begonnen én we ontwikkelen een voertuig dat echt gericht is op de 80DR. Andere teams borduren misschien voort op iets dat ze al hebben staan. Bovendien: het voertuig is belangrijk, maar de strategie ook. Wij hebben een apart team dat zich daarmee bezighoudt. Dus kansloos zijn we zeker niet”.

http://www.storm-eindhoven.com/ • http://80dr.com/

Meer motor

Facts and figures

Nominaal vermogen: Piekvermogen: Koppel nominaal: Koppel piek: Maximum capaciteit: Minimum capaciteit: Gewicht zonder batterijen: Maximum gewicht: 0-100 km: Actieradius volgens simulaties (NEDC-standaard): Actieradius snelweg: Topsnelheid:

35 kW 70 kW 120 Nm 240 Nm 28.5 kWh 14.25 kWh 160 kg 340 kg 5 seconden 380 km 2 uur lang 130 km/uur 160 km/uur

10 | Mens

19 maart 2015

In memoriam

Em.prof.dr.ir. Piet Kerkhof 15 december 1945 - 10 maart 2015 Foto | Bart van Overbeeke

Leven onder hoogspanning

Wil Kling studeerde in 1978 af aan de faculteit Electrotechniek van de toenmalige Technische Hogeschool Eindhoven, bij de voorloper van de leerstoel waaraan hij vanaf 2008 leiding mocht geven. Na zijn afstuderen trad hij in dienst bij Kema (1978-1983) en daarna bij de toenmalige SEP die belast was met de productie en transmissie van elektrische energie in Nederland (1983-1998). Als veelbelovende jonge ingenieur werd hij onder meer een jaar uitgezonden naar Electricité de France. Van 1998 werkte Wil tot eind 2008 voor Tennet waar hij verantwoordelijk was voor netwerkplanning en netwerkstrategie. Wegens zijn kennis op het gebied van hoogspanningsnetten werd hij deeltijdhoogleraar bij de TU Delft. In 2001 werd hij tevens deeltijdhoogleraar bij de leerstoel Electrical Energy Systems van de TU/e. Wil Kling was bij uitstek de specialist op het gebied van hoogspanningsnetten in Nederland. Het mag geen verbazing wekken dat hij in 2008 voltijdshoogleraar werd bij de leerstoel EES van de faculteit Electrical Engineering in Eindhoven. Met zijn specialisme op het gebied van de transmissie van elektrische energie wist hij mede dankzij zijn strategisch inzicht talloze projecten te verwerven. Hij bouwde de leerstoel EES hiermee uit tot één van de meest succesvolle groepen van de faculteit. Natuurlijk werd zijn kennis ook buiten de TU/e gevraagd. De workshop die hij recent in China leidde om ook daar zijn kennis te delen, is een mooi voorbeeld. Het is triest dat dit zijn laatste missie is geworden. Wij gedenken Wil Kling als een zeer deskundig en aimabel mens. Zonder zijn kennis zullen de netten minder hoog gespannen kunnen zijn. Namens de faculteit Electrical Engineering, Prof.dr.ir. Ton Backx, decaan Em.prof.dr.ir. Jan Blom, oud-decaan Ir. Alfons Bruekers, directeur bedrijfsvoering

In kamer 0.306 van gebouw Flux is een condoleanceregister geopend. Het boek zal later aan zijn gezin worden overhandigd. Daarnaast is een online gedenkplaats ingericht op www.memori.nl/gedenkplaats/wil-kling/.

ALGEMEEN Bureau voor Promoties en Plechtigheden | Voordrachten Koninklijke Onderscheidingen Jaarlijks kunnen er medewerkers van de TU/e voorgedragen worden voor een Koninklijke Onderscheiding die ter gelegenheid van Koningsdag (Lintjesregen) wordt uitgereikt. Aanvragen vanuit de TU/e t.b.v. Lintjesregen 2016 verlopen via het College van Bestuur en moeten voor 1 mei as. bij het College zijn ingediend. Wanneer u iemand wilt voordragen wordt u verzocht om eerst contact op te nemen met mevrouw Nicole Ummelen, secretaris van de universiteit ([email protected]).

TUssen de oren

In memoriam

Prof.ir. Wil Kling

Professor Piet Kerkhof is in januari 1970 als scheikundig ingenieur afgestudeerd aan de toenmalige Technische Hogeschool Eindhoven en is in juni 1975 eveneens aan de TH Eindhoven gepromoveerd in de Fysische Technologie bij prof. Thijssen. Na zijn promotie heeft hij een tweetal jaren aan de THE gewerkt als wetenschappelijk hoofdmedewerker. Van 1977 tot eind 1987 heeft hij gewerkt bij het Nederlands Instituut voor Zuivelonderzoek in Ede, aan de HTS in Breda, bij de vakgroep Levensmiddelen‐ en Bioprocestechnologie van de Wageningen Universiteit en bij Gist‐Brocades in Delft. Op 1 januari 1988 keerde hij terug naar de TU/e als voltijdshoogleraar Fysische Technologie. Op 1 december 2010 ging professor Kerkhof met emeritaat.

Informatie Expertise Centrum | Bibliotheek in Paasweekend geopend Vanwege de tentamenweken is de bibliotheek het hele paasweekend 3 t/m 6 april geopend. Op Goede Vrijdag, Paaszaterdag, Paaszondag en maandag 2e Paasdag kun je van 10.00 uur tot 23.00 uur in de bibliotheek terecht voor studiedoeleinden en de uitleenselfservice.

MENS

Library open during Easter weekend Because of the exam period the Library will be open during the Easter weekend 3 April-6 April. On

Bureau voor Promoties en Plechtigheden | Promoties Donderdag 19 maart, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. J.P.C. Smeets (EE)

Ga je bij de volgende universiteits­ raadverkiezing stemmen?

Piet Kerkhof was een ingenieur in hart en nieren. Zijn passie voor het ingenieursvak wist hij op indrukwekkende wijze over te brengen op studenten en collega’s. Hiernaast was Piet ook een gedreven onderzoeker. Ontwateringsprocessen vormden het kernthema van zijn onderzoek. Maar ook andere stofoverdrachtsprocessen konden op zijn aandacht rekenen. Piet wilde in detail de fundamenten van scheidingsprocessen doorgronden. Hierbij maakte hij gebruik van zijn uitzonderlijke kennis van de wiskunde. Op het gebied van drogen van voedingsmiddelen tot materialen behoort Piet tot de wereldtop. Van grote betekenis is zijn onderzoek aan sproeidrogen. Als erkenning is aan hem tweemaal de NIRO Award toegekend voor de beste publicatie op het gebied van sproei‐ en wervelbeddrogen. In Cursor worden iedere twee weken studenten, docenten, labs, technische artefacten, de werkomgeving, het weten­ schappelijk bedrijf, de campus, het onderwijs en websites onder een psychologische loep gelegd door de medewerkers van TU/e-opleiding Psychology & Technology.

Naast het onderzoek heeft Piet Kerkhof een grote bijdrage geleverd aan het onderwijs. Het aanbrengen van gedegen vakkennis in de fysische aspecten van de procestechnologie stond bij hem centraal. Vele studenten maar ook industriële partners van de TU/e hebben groot voordeel gehad van zijn enorme kennis en kunde. Piet had de gave complexe fundamentele inzichten te vertalen naar praktijktoepassingen. Professor Kerkhof heeft als wetenschappelijk directeur ook vele jaren leiding gegeven aan het Post Master Program Process and Product Design. Ook in deze functie heeft hij vele ontwerpers uitstekend toegerust voor de praktijk in de procesindustrie. De faculteit Scheikundige Technologie gedenkt professor Piet Kerkhof met grote dankbaarheid voor zijn bijzondere bijdrage aan de vorming van haar studenten, ontwerpers en promovendi. Prof.dr.ir. Jaap Schouten, decaan faculteit Scheikundige Technologie Prof.dr. Jan Meuldijk, wetenschappelijk directeur Post Master Program Process and Product Design

in organic white light-emitting and single-carrier devices: Steady-state and time-dependent responses”

Good Friday, Easter Saturday, Easter Sunday and Easter Monday the Library will be at your disposal for study and self-service book lending from 10.00 - 23.00 h. SAI | Information day PDEng programmes 3TU.SAI Monday 30 March 2015 Are you currently completing your Master of Science programme? Are you interested in technological design and looking to enhance your skills and expertise to boost your career? Are you ready for a two-year training programme while at the same time receiving a salary? Then you should consider applying to one of the Professional Doctorate in Engineering (PDEng) programmes at the 3TU.School for Technological Design, Stan Ackermans Institute. Learn more about the PDEng programmes by visiting the 3TU.SAI information day on Monday 30 March at Eindhoven University of Technology. Entry is for free. For more information and registration please visit www.3tu.nl/sai

Mens & Mening | 11

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

UNIVERSITEITSBERICHTEN

Dinsdag 31 maart, 14:00 uur, CZ4: promotie T.T.T. Vu MSc (TN) Promotoren: prof.dr. E.P.A.M. Bakkers en prof.dr. J. Gómez Rivas Titel proefschrift: “Nanowire Photoluminescence for Photovoltaics” Dinsdag 31 maart, 16:00 uur, CZ4: promotie Y. Li MSc (EE) Promotor: prof.dr.ir. E.F. Steennis Titel proefschrift: “Extended Functionality of On-line Partial Discharge Monitoring Equipment for Medium-Voltage Power Cables”

Promotor: prof.dr. E.A. Lomonova MSc Titel proefschrift: “Contactless Transfer of Energy 3D Modeling and Design of a Position-Independent Inductive Coupling Integrated in a Planar Motor” Donderdag 26 maart, 16:00 uur, CZ4: promotie ir. M.W.P. van de Put (ST) Promotoren: prof.dr. G. de With en prof.dr. N.A.J.M. Sommerdijk Titel proefschrift: “Chemistry and Morphology of Bio-Inspired Silicates” Donderdag 26 maart, 16:00 uur, CZ5: promotie ir. E. Bechthum (EE)

Promotor: prof.dr.ir. A.H.M. van Roermund Titel proefschrift: “Wide-band Mixing-DACs with high spectral purity”

Dinsdag 31 maart, 16:00 uur, CZ5: promotie E. Costante MSc (W&I) Promotoren: prof.dr. M. Petkovic en prof.dr. S. Etalle Titel proefschrift: “Privacy throughout the Data Cycle”

Maandag 30 maart, 16:00 uur, CZ: promotie A.G.A. Mohamed (BMT) Promotoren: prof.dr. K. Nicolay en prof.dr. L.M.J. Florack Titel proefschrift: “Accelerating Cardiovascular MRI”

Intreerede Vrijdag 27 maart, 16:00 uur, BZ: intreerede prof.dr.ir. A.M.C. Lemmens (ESoE) - hl Titel: “TU/e Bachelor College: een onderbouwde onderwijsinnovatie”

Maandag 30 maart, 16:00 uur, CZ5: promotie M. Mesta MSc (TN) Promotor: prof.dr. R. Coehoorn en Titel proefschrift: “Molecular-scale simulation of electronic processes

Ook een bericht plaatsen op deze pagina? Mail het bericht (maximaal 100 woorden) dan naar [email protected].

Illustratie | Sandor Paulus

Psychologisch onderzoek laat zien dat als je ‘ja’ hebt geantwoord op de bovenstaande vraag, het waarschijnlijker is dat je ook daadwerkelijk gaat stemmen nu je dit voornemen expliciet hebt gemaakt voor jezelf. Ook blijkt dat ongeveer 5% vergeet te stemmen - een herinnering via SMS krijgt alsnog 3% naar de stembus. Niet dat we relatief te klagen hebben over de opkomst in deze verkiezingen op de TU/e in vergelijking met andere universiteiten. Een snelle zoektocht op internet laat zien dat de opkomst afgelopen jaar in Eindhoven (40,5%) alleen achterblijft bij Tilburg (49,1%), waarna andere universiteiten volgen (bijvoorbeeld Nijmegen, 33,6%, Groningen, 30,9%, Leiden, 21,5%, en Amsterdam, 20,9%).

Als mensen niet het gevoel hebben gehoord te worden, ervaren ze dat als zeer onrechtvaardig. Voor een rechtvaardige universiteit is het dus belangrijk om goed te luisteren naar wat studenten willen, en ze inspraak te geven in beslissingen die voor hen relevant zijn.

Studenten; blijf dus stemmen

Het werkt twee kanten op: hoe meer de stem van studenten gehoord wordt, hoe meer studenten gaan stemmen, en hoe meer studenten gaan stemmen, hoe meer hun stem gehoord wordt. Studenten; blijf dus stemmen. En het bestuur raad ik aan om goed te luisteren - Yik-Yak schijnt de laatste rage te zijn, en veel directer kan inspraak op de TU/e niet worden!

Als we kijken waar de afgelopen weken studenten aan het protesteren zijn, zien we vooral activiteit in Amsterdam, Leiden, Groningen, en Nijmegen. In Tilburg en Eindhoven is het stil. Eind jaren negentig werd op sommige universiteiten de inspraak van studenten flink verminderd niet toevalligerwijs de universiteiten waar nu de protesten het sterkst zijn. In de psychologie is veel onderzoek gedaan naar het belang dat mensen hechten om hun mening te kunnen uiten.

UR-podium Hoewel doorstroming belangrijk is, en het goed is dat de tijd dat een WO-opleiding in twaalf jaar werd afgerond voorbij is, is er ook een grens aan die efficiëntie. Immers: student-zijn kan zo veel meer betekenen dan alleen maar zo snel mogelijk studiepunten halen en weer opkrassen. Bestuurlijke ervaring, extra-curriculaire activiteiten en andere zaken die zowel qua persoonlijke ontwikkeling een rol spelen als je in staat stellen een CV op te bouwen tijdens je studie, worden echter moeilijker gemaakt nu het studietempo alleen maar hoger moet worden.

Daniël Lakens | universitair docent Toegepaste Cognitieve Psychologie bij de afdeling Human Technology Interaction

Rendementsdenken

Eigenlijk is het logisch: je kunt persoonlijke ontwikkeling, die Bildung waar men het in de media steeds over heeft, nu eenmaal niet uitdrukken in cijfertjes. Anders had men ook wel een manier gevonden die te optimaliseren met minimaal gebruik van middelen. Zoals nu ook gebeurt met slagings­percentages en BSA-cijfers. Dat het een lastig dilemma is, is vanzelfsprekend. Een vak dat door honderd procent van de studenten wordt gehaald, is misschien te makkelijk, maar levert de universiteiten op termijn ook het meeste geld op. Want het enige dat de overheid meet, is studietempo. En als dat niet

hoog genoeg is, hangt er een prijskaartje aan. Als TU hebben we het in sommige opzichten makkelijker dan andere universiteiten: al onze studies zijn lucratief, bieden baankans, hebben voldoende instroom en zijn makkelijk te valoriseren, waardoor de discussies aan de bètafaculteiten bij ons veel minder spelen. Aan de andere kant hebben wij als universiteit júíst een grote hoeveelheid opleidingen in het assortiment die maatschappelijk als zwaar worden gezien, waardoor de diploma’s zeer waardevol zijn. Dat élke student die hier instroomt

de eindstreep met vlag en wimpel kan halen, is onrealistisch en onwenselijk. Maar in de eisen die Den Haag stelt, lijkt men hier wel vanuit te gaan. Als universiteitsraad waken we voor onderwijskwaliteit in een tijd waar de overheid het leveren van die kwaliteit niet altijd beloont. De roep om minder rendementsdenken en meer tijd voor Bildung, moeten we wellicht richting Den Haag richten. Alleen met overheidssteun is het blijven afleveren van hoog ontwikkelde studenten realistisch.

Bor de Kock

, fractielid Groep-één Foto | Tom Kölker

12 | Focus

Tekst | Monique van de Ven (Archief)foto’s | Bart van Overbeeke Met sommige dingen kun je niet vroeg genoeg beginnen. Het enthousiast maken van kinderen voor wetenschap en technologie, al voordat ze hun studiekeuze gaan maken, is er één van. De TU/e zoekt de jongere generaties dan ook op allerlei manieren op, of haalt kinderen naar de campus voor bijvoorbeeld een college van een échte prof. Maar er zijn méér partijen die de jongste generaties naar het univer­ siteitsterrein trekken of ze vanuit de universiteit opzoeken. Kinderen en de TU/e - wie of wat brengt hen samen, hoe en waarom? Wij zetten de belangrijkste spelers op een rij.

19 maart 2015

It’s all

for the kids

TUimelaar eropvang de d in K g n ti derdag­ Naam:Stich derden’. 8 als het kin 8 le 19 ve in n e ‘e 8 tt 8 rs hebben aar star ewerke Sinds: 19 stichting, m n de kinderen e kers: 25 med va ig er d el ew an Ve ed . st lf m en l ers en aviljo Aanta r is een ze mpusbewon achter het P : De TUimelaa n andere ca is gevestigd va g n TU/e-touch en va er p d o n e ki D ook de TU/e. voed erken, maar verblijf van rzorgd, opge niversiteit w u m. e d ko n el w aa TUimelaar ve jn ie et e zi h d e is ij ti b ec en n en el ouders d n o er o d campusc rden kind n van de o er Eé w d s n g. er eld zó lin d er u ke en o w kinder en de ontwik met de leerd in hun innen kinder menspraak u rb sa im aa In st w ): ge n g, n (e en vi el Do omge tiviteit de sfeer en nlopende ac en met uitee e en uitdagen d en er ir sp een in aar ook bieden van n. tot 4 jaar, m ke en ek ek td w n . o 10 ar n en ja kunn nnen worden eren va 0 tot 4 geplaatst ku ng voor kind inderen van t K va : ec p o ir ep d nbieder ag ro t d g ie t el n d Do n erkende aa elaar bie rigen die ja ee im r er TU vi aa e n el D : aa im n g is de TU e opvan fprogramma Activiteite erdagverblij k. Daarnaast ng, verlengd d er n va p lw ki o et aa le h lz te in ee eel inciden peutersp grijk onderd onderwijs en tie. Een belan ca u in het basis Ed e . ls es oo deuntj Voorsch ng emer Tuimel van Vroeg- en g Kinderopva onder de no e ti ca u orm Stichtin ed tf la P , en . is muziek ov h en te Eind ca 110 kinder en, gemeen Omvang: Cir s Hogeschol ty n Fo , /e Contacten: TU g Kinderopvang. Sprin Eindhoven, uimelaar.nl et vd Meer: kd

kpromotie ting Technie aangesteld) Naam: Stich t of flexibel as (v 2 rs 0 0 ke 2 er Sinds: en medew ewerkers: Ti e Aantal med richt door d ers. ig ill (STP) is opge den vrijw e er ti d o t n m o to h ro s en kp lu p kwam chnie iten. De TU’s : Stichting Te TU/e-touch e universite ch otie van is m n ro ch p r te o ndse latform vo p als ijk el drie Nederla d n la o it beg nnen dat er een t komen. Oo es , o m de conclusie en e ol gi h o sc ol p ood o en techn shows aanb eunt. wetenschap orkshops en tijen onderst w ar ie p d e ie er d at an at d organis k er w oral een net -terrein. en is STP nu vo d op het TU/e ig st ve telligen tuss ge is king bewerks n aan het er ge De stichting w ra en ijd m b ; sa n ndelijke nstellinge -i o b enschap en m et en w Doel(en): La zien van n gescholen o aa h n te , n te en it e d te hun talente ve attitu universi nheid geven n een positie en ge le m va n sa ge le e en d ke el n ik d ontw romotie en jongere kp en ie n er d , ch n it Te ki te g Stichtin , creativi technologie; , activiteiten tners binnen ellen se ar ti od p e er lm p D ro . ex n e ontdekke rijfsleven n en ander ed te b en et h oc d ch en t) heid spiran gen inzi t met de over budget om (a nnen naar ei ku en s n er te tn ta ul ar es ale p onderzoeksr oten region niveau. nen. Aangesl eu op landelijk st g n er d ki n er o w te en m sa . e ar d ja Techniek tot 18 en van League, het gebruikmak geren van 4 O n G jo LE en T S en R FI er Kind diverse jn The Doelgroep: enten zijn er gramma’s zi ro em p e en d ev en te ek o :B deze gr integreren in Activiteiten !Cup. Naast chnologie te ka te re en Eu e ap d h sc Toernooi en helpen weten de ie docenten nraking met projecten d erlingen in aa e projecten ma. le am en gr d ro en iz sp het le kele du omdat d ect komen en volgens STP veel meer, Omvang: Dir er n. it d ke ei jn Technische direct zi eren ber lege, TU/e, andere kind projecten. In ol k C o a o m ak m u va S , en school s Hogeschol Groningen via thuis of hogeschool ers zijn Fonty ze tn ar an P H : , en te ct en Conta siteit Tw Delft, Univer Universiteit nl e. ti o iekprom Meer: techn

Focus | 13

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

/vrouwen en reau meisjes u b ns se ti er p de TU/e, teve e , Landelijk ex andere aan d er en d n m o Naam: VHTO ko , rt e D ee . ermeiden k. Organis ie en n ti r ch o te vo a/ bèt irlsday landelijke G de jaarlijkse l. ri 23 ap ezighouden editie is op erkers zich b ew ed 2 8 m 19 ,5 2 s: Sind an wie erkers: 25 (v st een Aantal medew ie van de Girlsday) irlsday, naa isat ee aan de G m zoeks) er ks lij nd ar met de organ (o ja /e doet edrijven en TU b e tD ic : en ch u e o h en chnisc enem t. TU/e-t dere bèta/te or van het ev an at d is er an d rg on h eo paar is med w tijdens TU/e Junior enten in tou s. d ie tu at -s is /e issen, an TU rg o deren as Elphi Nel jn onder an en. Verder w ss r en le te st it rz ga Daarnaast zi o en nlang vo activiteiten wkunde, jare u o B t voorlichtings ei lt u de TU/e-fac k decaan van bèta, technie vrouwen in van VHTO. en g n ti es sj ch ei ri m e bestuurslid van es in dez participatie de 10’ meisj p o ‘4 ; n Doel(en): De te erland vergro , en ict in Ned et onderwijs wijs, voortgez n. er d ve on re e r st d ai m et et ri h m is van p derwijs tot en e hele keten en hoger on van 10 ijs Doelgroep: D es w sj er ei d m n p so o t beroep is gerich ay d ls ir G middelbaar e ks kt. De jaarlij arbeidsmar iten voor ende activite p . lo n ar ja ee et en it 15 u t to iseert e-sessies m : VHTO organ er speeddat d n nals. ro io aa ss w Activiteiten fe , en ict-pro elgroepen e o d ch e is d n en ch ill te 18 jaar versch e bèta-, es van 8 tot n vrouwelijk ts om meisj en Ev gastlessen va e d o C e DigiVita Nieuw zijn d iten 55.210 ammeren. gr ro haar activite p et m Girlsday TO H te leren V bereikte wijs. Aan de er 14 d 0 n 2 o t In : ze g n lingen de voortge Omva 0 tot 160 leer et primair en h 12 in ie w n ge an (v lin leer es mee 8.500 meisj 2014 deden ten). ch o e overheid en ez TU/e b bedrijven, d et m en dag aan de m HTO werkt sa Contacten: V lingen. erwijsinstel (hoger) ond .nl ay d l / girls Meer: vhto.n

OE) Eindhoven (D ch Onderwijs is at cr o em D blijf eleiders. Naam: kinderdagver hten en beg s 2014 u ac st kr er gu u le A , lfde pand als n s: en ze te n ng et h Sind gi ce o in d Zo , . in 23 erkers: et de TU/e TU/e-terre m ew et h ng ed ki m op l er d ta w ch ig Aan che Te gevest t samen De school is bij Biomedis elijkheden to ek og o m e ez ar b p na o p TU/e-touch: volo e Technologi e-examen r. DOE zoekt Scheikundig hun biologi et n m va g /e n U er De TUimelaa ki ‘T d er e ka d ng in samenw gen in het op ontdekki r mogelijke enkele leerlin al twee keer gekeken naa E O er D t n rd o va w en nologie en ngen kinder n zich op de. Verder gi jonge mense n ri aa op w g en Bouwkun n . en omgevi burgers die ij het Paviljo tieve wereld irerende leer ea sp cr in n e, moestuin’ b st ee u n lfbew et bieden va enleving.’ ikkelen tot ze Doel(en): ‘H derende sam igheid ontw n rd ra aa ve s kw d lij ee st basis van ge gen aan een ssen de 4 anier bijdra n kinderen tu et 18 jaar. aa m ijs en w t er hun eigen m to d n 4 n community. gezet o Kinderen va een open leer air als voort is m r ri p aa , Doelgroep: m el w n, zo se of klas eek, keuken : DOE biedt ste groepen een biblioth va e week er Activiteiten er en d p ge s an n nt er ee ke d e school kinderen imtes, on ru en n ie n d u ku st d er ij en 18 jaar. D s- en g om b e ats. Verd zijn, naast le toestemmin ote werkpla gs gr n n la n ee o In het pand E en O eeg D , speellokaal hoven en kr al schilderoord idse in Eind sm n ee gen zeggen ij b E zou naar ei ouden. h O olgeld D edelsmeden o te . h n en sc re jd lf ie ti d ze einere alle leef r ouders o o rv aa w , vi school wat kl ool telt 28 kinderen van n te nden etreffen sch Haag om steu school zou b en D re in lie n cu Omvang: De ye ti b ar b et lo s het geen p k hard aan h groter zijn al epelende hool is dan oo sc e D . E. O en en de overko D n al ij in et b b b n ijs en te w d er n oe m ond erla holen in Ned tigen van het ocratische sc in het bekos em y. d it n e u er m d m Met an tion Co Contacten: cratic Educa pean Demo ro Eu g n ti h stic 40.nl Meer: doe0

g der Stichtin voorheen on ior n . en Ju ce el vi en /e r ci TU io ls : n sCoo Naam TU/e Ju de naam TU/e viteiten van et ti r m ac io n en e D Ju to ), s: /e d Sin er TU rt in 2002 der de noem motie (gesta tiviteiten on ac Techniekpro e d jn zi ari 2014 . r, daarnaast Sinds 1 janu der de TU/e rs op kantoo n o ke er rd ew ee n ed io m j gaan alle rttime geposit /e Junior. Zi kers: Twee pa TU er ij b ew t ed ac m tr l n Aanta n een co en shows. 35 studente bezighoudt workshops ld hebben zo’n ee rb o o teit die zich ijv si b r er o iv n vo u e ad d p van weken op r is de poot jongeren. n met : TU/e Junio kinderen en er d n o k ie king brenge TU/e-touch n n van tech ren in aanra te ge o hun n m jo ld ro p ee en et rb met h kinderen a bijvoo el mogelijk maar ook vi , der ve ie ks Zo in ee ): n tr n ts (e ge h n Doel eze richti ologie -rec d n in ch n te ge en in leid wetenschap zodat ze op leerkracht-, uzeproces. ke ie d u st ouders of de re te la n u h in egen t 15 jaar. undecircus, geval meew het Natuurk eren van 4 to d jn in zi K lburg : en it ep te ro vi Doelg de acti erking met Ti -in samenw Enkele beken it : aast zijn er te n rn si te er aa ei D iv it n r. iv u Act oogleraa h de Kinder n en ee eerd n au re va u b rs -, georganis ge krijgen het Ingenieu Mindstorms . nderen colle en ki ag ij d et rb el ks sk aa lie w b Pret met je e TU/e Pu s ks University-, al lij zo ar ja e en d op olen en op schol Junior actief lteams - sch workshops n, en is TU/e en ontwikke te en techet ei h ap lt h ge cu sc zo fa a en e door d van wet Junior - vi en /e er en TU gr t te p in el ti h p ormac viteit s bij het Daarboveno n en brainst gorganisatie ge n in va n p ai -o tr t se o ol o ep buitenscho Ook biedt d n, ook omdat un aanbod. . n te n eilijk te telle nologie in h ce o o d m r en io n n Ju te tuden spreken de ens TU/e voor pabo-s deren is volg laats daarvan e campus. n p ki In l . ta n en o aa d d mee Omvang: Het , op en buiten eekijkt via programma eer dan één gen’ per jaar m m in at n ar d rv k aa ‘e n lie 0 le b 0 u ve nog het p r van 25.0 s ve ge lie lle rs co ke er medewer bij de kind bijvoorbeeld n, zoals uTube. En dan is er gkijkt op Yo de netwerke ru en te ill r ch te rs la f ve o n m de livestrea kt deel uit va . /e Junior maa tie en Jet-Net Contacten: TU chting Techniekpromo , Sti sCoolscience junior l/ n e. tu r: Mee

Ook in touw

Op de campus zijn meer partijen in touw voor en met kinderen, zij het minder structureel. Zo hield Tech United in 2014 een scholentour, gesponsord door ASML, waarvoor het roboticateam met zijn voetbalrobots demonstraties gaf op zo’n twintig basis- en middelbare scholen in de regio. Tech United is druk doende met het zoeken van een sponsor voor een nieuwe tour. Solar Team Eindhoven (STE) is bezig met een project - in samenwerking met De Uitvinders van de Ontdekfabriek - om kinderen enthousiast te maken voor techniek en ze in aanraking te laten komen met het team. Het plan is om schaduwteams van basisschoolleerlingen op te zetten die worden uitgedaagd mee te werken aan een duurzame toekomst en te kiezen voor een technische studie. Ook staat een roadshow op de planning waarbij STE verschillende scholen en De Ontdekfabriek bezoekt. Een en ander gaat overigens pas spelen na de World Solar Challenge van komend najaar.

14 | Uitgelicht

19 maart 2015

Hoe duurzaam wordt het Hoofdgebouw?

Tekst | Tom Jeltes Beeld | Total Engineer: Team RSVP De renovatie van het Hoofdgebouw is net begonnen en zal nog zeker de komende drie jaar in beslag nemen. Vanaf medio 2018 moet het ‘gebouw op poten’ weer een onderkomen bieden aan twee faculteiten (ID en IE&IS), acht diensten en het College van Bestuur. Het ontwerp is in grote lijnen rond, maar de details zullen bepalen of de TU/e straks beschikt over het eerste onderwijs­ gebouw in Nederland met een BREEAM-duurzaamheidspredicaat ‘outstanding’.

In de plannen van ontwerpteam RSVP behoudt het Hoofgebouw de uitstraling van het originele ontwerp van Van Embden uit de jaren zestig. Toch zullen er ook dingen veranderen. Een trap die onregelmatig zigzaggend van het loopbrugniveau tot bovenin het gebouw loopt, zal de meest in het oog springende aanpassing zijn. Over een zogeheten Food Court wordt nog nagedacht en het Intelligent Lighting Institute (ILI) is voornemens er een zogeheten Living Lab te maken. Maar het Hoofdgebouw zal na de renovatie ook een stuk duurzamer zijn dan voorheen. Een voorlopige BREEAMduurzaamheidsscan op basis van

het renovatieplan liet zien dat het vereiste label ‘excellent’ voor het gerenoveerde Hoofdgebouw ruimschoots wordt gehaald, vertelt Thijs Meulen van Dienst Huisvesting. Die hoge score was voor de Stuurgroep Campus2020 van de TU/e reden om de plannen nog eens nader onder de loep te nemen. Zouden een paar kleine aanpas­ singen, en een minimale extra investering, wellicht voldoende zijn voor het -voor een onderwijs­ gebouw in Nederland uniekepredicaat ‘outstanding’? Duurzaamheidsspecialist Meulen leidt bovengenoemde stuurgroep, die verder bestaat uit Rick Harwig (directeur van de Strategic Area Energy), decaan Elphi Nelissen van

Bouwkunde, en Meulens collega bij Dienst Huisvesting Jan van de Kerkhof. Een belangrijke standaard voor de duurzaamheid van een gebouw is de zogeheten BREEAM-score, legt Meulen uit. “Dat is een handig instrument om de duurzaamheid van een gebouw in te schalen, waarbij wordt gekeken naar negen verschillende categorieën (zie kader, red.). We hebben de ontwerpers ook meegegeven dat het gebouw volgens deze schaal minstens ‘excellent’ moet zijn. Dat komt neer op een score van minimaal 70%. Een zogeheten ‘quick scan’ van het ontwerp van Team RSVP kwam zelfs uit op een percentage van 79,6%.” Voor het hoogste predicaat, ‘outstanding’, is een score van 85% vereist. En dat percentage lijkt binnen handbereik.

Een miljoen voor ‘goede sier’ Wat de Stuurgroep Campus2020 betreft, wordt er - binnen de financiële kaders, die uiteindelijk door het CvB worden bepaald - alles aan gedaan om het gerenoveerde Hoofdgebouw op te waarderen van ‘excellent’ tot ‘outstanding’. Volgens Meulen zal hiervoor een extra investering van circa 2 miljoen

euro nodig zijn (op een totaal­ budget van 75 miljoen). “Ongeveer de helft van dit bedrag verdien je sowieso terug doordat je het gebouw energiezuiniger maakt”, schat hij in. Daarnaast wordt het gebouw met een toplabel meer waard. Maar omdat niet te verwachten valt dat de TU/e het gebouw ooit zal afstoten, zal het overgebleven miljoen moeten worden afgezet tegen de relatief abstracte meerwaarde van een gebouw waarmee je als universiteit

een goede sier kunt maken en waarin medewerkers en studenten comfortabeler kunnen werken. Als het aan Rick Harwig ligt, is de TU/e het aan haar stand verplicht om de duurzaamheidslat zo hoog mogelijk te leggen. De voormalige topman van Philips is kartrekker van de Strategic Area Energy, een van de drie speerpunten van de TU/e. Duurzaam renoveren is volgens hem onontkoombaar voor de universiteit die altijd hoog

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

opgeeft van duurzaamheid: practice what you preach. “Je creëert ook meteen een gebouw met een verhaal. Net zoals bij het MetaForum een verhaal hoort over hoe dat gebouw tot stand is gekomen. Dat past bij een universiteit. Wij leven hier van intellectueel eigendom, niet van stenen en beton.” Het begrip duurzaamheid kun je inzetten om het imago van je instituut te verbeteren. Wat dat betreft kunnen universiteiten nog wel iets leren van commerciële bedrijven, vindt Harwig. “Neem Deloitte. Hun kantoor op de Amsterdamse Zuidas, The Edge genaamd, is het kantoorgebouw dat wereldwijd het hoogst scoort op de BREEAM-index. Voor dat gebouw zijn kosten nog moeite gespaard. Deloitte heeft er simpelweg voor gekozen om dat kantoor neer te zetten als statement.” Harwig geeft een voorbeeld van de vooruitstre­ vendheid van dat gebouw: “Wij willen in het Hoofdgebouw een zogeheten Living Lab inrichten met als doel een SAD-free zone te maken. Door speciale verlichting zouden werknemers daar geen last moeten hebben van een winterdip. Dat is gepland onderzoek van ons Intelligent Lighting Institute, maar bij Deloitte lopen ze daarop vooruit en hebben ze de basis van het benodigde verlichtingsconcept gewoon al toegepast.”

“Tl-verlichting installeren vind ik in deze tijd principieel verkeerd” Maar ook zonder een onbeperkt budget kun je bijzondere dingen doen, zegt Harwig. Als voorbeeld noemt hij de Venco Campus in Eersel, in 2013 volgens BREEAM de duurzaamste bedrijfslocatie van Europa. “De TU/e heeft bij de bouw daarvan een belangrijke rol gespeeld, met name in de persoon van hoogleraar Jos Lichtenberg. Venco heeft ervoor gekozen om de investeringen in duurzaamheid te bekostigen door tweedehands producten te gebruiken. Zij hebben bijvoorbeeld oude schuttingen van bouwplaatsen gebruikt als vloerdelen. Zo kun je het dus ook aanpakken.” Behalve imagowinst is er nog een argument voor het CvB om te kiezen voor meer kwaliteit voor een iets hogere prijs: hoe prettiger de leefomstandigheden in het gebouw, hoe productiever de bewoners zullen zijn. “De potentiele winst op de BREEAM-score zit hem vooral nog in de zachte factoren, op het gebied van organisatie, maar ook op comfort”, legt Thijs Meulen uit. “Mensen presteren beter in een gezond en prettig gebouw. Ze willen ook zelf grip hebben op hun werkomgeving, zelf de ramen

Uitgelicht | 15

kunnen openzetten en begrijpen hoe het gebouw werkt.” Op lucht­ kwaliteit scoort het ontwerp al heel goed, vertelt hij. En dat maakt het gebouw ook flexibeler en daarmee duurzamer: het is fijn als je een kantoor voor drie personen kunt omvormen tot een vergaderruimte voor zes, zonder dat die meteen in ademnood komen. De grootste slag in de BREEAM-score kan nog geslagen worden door volledig voor individueel regelbare led-verlichting te kiezen. Op dit moment voorziet het ontwerp in hoogfrequente tl-lampen die op een slimme, zuinige manier worden geschakeld. Meulen: “We hebben voor het ontwerp geëist dat er maximaal acht watt per vierkante meter wordt verbruikt. Dat lukt met tl-verlichting, en omdat die oplossing veel goedkoper is dan leds, is het niet verwonderlijk dat de ontwerpers daarvoor hebben gekozen. Maar we zijn druk bezig om nog ergens geld vandaan te halen, wellicht in samenwerking met het ILI, om dat lichtplan aan te passen naar een oplossing op basis van leds.”

Artist’s impressions van het nieuwe Hoofdgebouw.

Daar zou Harwig erg blij mee zijn. “Tl-verlichting installeren vind ik in deze tijd principieel verkeerd. We zouden geen kwikhoudende lampen meer moeten gebruiken, ook al zijn ze nog zo goedkoop. Kijk naar China, in het businesscentrum van Shanghai doen ze echt alles met leds hoor. Daar zijn ze gewoon verder mee dan hier. Ik bestel mijn ledlampen nu ook direct in China. Wat ik zoek, kan ik in Europa gewoonweg niet vinden.” Zijn boodschap is duidelijk: we zijn bezig de boot te missen, en we moeten ambitieus blijven om dat tij te keren. “We zitten qua inzet van hernieuwbare energie al in de bezemwagen van Europa. Op de campus beschikken we over een installatie voor warmte- en koudeopslag met een grote overcapaciteit. Maar samenwerken met het NS-station of het Maxima Medisch Centrum is fiscaal ongunstig. Er moet in Nederland echt iets veranderen, en de universiteiten moeten hierbij het voortouw nemen. Een zo duurzaam mogelijk nieuw Hoofdgebouw past daar perfect in.”

Scoren op duurzaamheid BREEAM (Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method) is naar eigen zeggen de leidende en wereldwijd meest gebruikte methode voor het meten van de milieuprestaties van gebouwen. Binnen negen verschillende categorieën kunnen punten worden gescoord, die worden omgerekend naar een percentage (optellend tot 100%). Daarnaast kan maximaal 10% worden gescoord in de vrije categorie ‘Innovatiepunten’. Hieronder de categorieën binnen BREEAM met tussen haakjes de score van de ‘quickscan’ voor het gerenoveerde Hoofdgebouw. Management (10 uit 12): o.a. prestatieborging, gebruikershandleiding, kostenanalyse levenscyclus, veiligheid, onderhoudsgemak Gezondheid (11 uit 15): o.a. uitzicht, daglicht, lichtregeling, natuurlijke ventilatie, temperatuurregeling, akoestiek Energie (15 uit 19): o.a. energie-efficiëntie, duurzame energie, energiezuinige buitenverlichting/liften Transport (7 uit 8): o.a. aanbod OV, voetgangers- en fietsersveiligheid, parkeerbeleid, afstand tot basisvoorzieningen Water (3 uit 6): o.a. waterverbruik, lekdetectie, recycling van water, zelfsluitende watertoevoer sanitair Materialen (10 uit 12,5): o.a. bouwmaterialen, onderbouwde herkomst materialen, robuust ontwerp Afval (6 uit 7,5): o.a. afvalmanagement op bouwplaats, gebruik secundair materiaal, opslagruimte herbruikbaar afval, compost Landgebruik & Ecologie (7 uit 10): o.a. planten en dieren op de locatie, hergebruik van land, verontreinigde bodem Vervuiling (5 uit 10): o.a. voorkomen lekkages koudemiddelen, uitstoot NOx, minimalisering lichtvervuiling, geluidsoverlast Innovatie: nog niet gedefinieerd. Credits in deze categorie kunnen bijvoorbeeld worden behaald doordat het aansluiten van het Hoofdgebouw op het WKO-systeem zorgt voor een betere balans tussen gebruik van koude en warmte - momenteel gebruikt de TU/e nog beduidend meer koude dan warmte, waardoor er koeltorens nodig zijn op de campus.

16 | Onderzoek

19 maart 2015

Onderzoek | 17

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Hoe krijgen we de couch potatoes aan het bewegen? Er moet meer bewogen worden in Nederland. Minister Edith Schippers gaf vorige week groen licht voor een ambitieus onderzoeksproject dat de Nederlandse bevolking vitaler moet maken door meer beweging. Het zogeheten ‘Topteam Sport’, dat vorig jaar oktober door haar werd geformeerd, heeft voor de komende vijf jaar een Kennis- en Innovatie-agenda opgesteld om die ambities waar te maken. Hoogleraar Aarnout Brombacher, decaan van Industrial Design, werd aangetrokken als wetenschappelijk boegbeeld van het topteam en hij ziet op onderzoeksgebied veel kansen voor de TU/e.

Schippers wil met het opzetten van het Topteam Sport een herinrichting bewerkstelligen van de kennisinfrastructuur op het gebied van sport. Het doel is de wetenschappelijke wereld en het bedrijfsleven met elkaar te verbinden als het gaat om maat­schappelijke vraagstukken die gerelateerd zijn aan topsport, breedtesport en gehandicaptensport. Naast die twee partijen zijn er vanzelfsprekend ook diverse sportkoepels en gemeenten bij betrokken. Schippers tracht op deze manier ook de gelden die haar ministerie op dit moment al steekt in onderzoek naar sport, onder meer via NWO en STW, te bundelen, waardoor een jaarbudget beschikbaar komt van 8,9 miljoen euro.

“Hoe krijg je Nederland in beweging zodat mensen vitaler worden. Dat is eigenlijk het motto van dit onderzoek”, aldus ID-decaan Aarnout Brombacher. “Wat topsport betreft hebben we de ambitie vaker tot toptienprestaties te komen - zowel voor reguliere als gehandicapte sporters. Daarnaast willen we komen tot een betere talentontwikkeling. Maar medailles alleen zorgen niet voor een doorbraak naar een gezonder Nederland. Wil je de tien miljoen mensen die het risico lopen op een chronische ziekte vitaal krijgen, dan moet je ook iets anders doen.” Volgens Brombacher bleek uit eerder onderzoek dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking nog geen vijfhonderd meter per dag loopt. “Daarom is het vooral de breedtesport

waar via onderzoek nog veel te winnen valt. Omdat we zo weinig weten over hoeveel mensen bewegen, waarom ze dat doen, of waarom zij dat juist niet doen.”

Data science om vitaler te worden Volgens Brombacher moet de doorbraak gezocht worden op het gebied van data science. “Alle sportmodellen die we op dit moment al hebben, zijn prestatiegericht. Terwijl dat helemaal niets te maken heeft met het verbeteren van vitaliteit. Data en infrastructuur staan daarom nadrukkelijk centraal in dit verhaal. We zijn inmiddels in staat om ontzettend goed te meten. En daar zit ook juist de overeenkomst tussen topsporters en breedtesporters: wat gebeurt er met hun lichamen? Niet alleen tijdens het sporten, maar ook gedurende de rest van de dag. Met die data krijg je grip op vragen als: wat is gezond, wat is verantwoord, hoeveel beweging maakt mensen echt vitaler? Via het analyseren van die data kun je modellen ontwikkelen waarmee je mensen meer aan het bewegen krijgt en dus vitaler maakt.

Enerzijds via apps en design, maar ook door het ontwikkelen van technische hulpmiddelen.” Brombacher vindt binnen de breedtesport vooral de groep interessant die wel begint met sporten maar telkens weer afhaakt. “Die groep is relatief goed toeganke­ lijk en gemotiveerd. Daar valt dus veel te winnen en veel te onderzoeken. En niet alleen via meten en data science, maar ook met gebruik making van onderzoek uit de sociologie en psychologie.” Dit jaar gaat het topteam ook aan de slag met het opzetten van zogeheten Design Factories. Volgens Brombacher is dit onderdeel afgekeken van onder meer Stanford en de Finse Aalto University. Brombacher zou zo’n Design Factory ook dolgraag in Eindhoven willen hebben en heeft al een mogelijke locatie op het oog: het al bestaande InnoSportLab op Sportcomplex Eindhoven Noord, waar op dit moment al mee samen­ gewerkt wordt. Brombacher: “Vanuit onze universiteit zijn studenten Industrial Design daar al actief om oplossingen en apps te ontwikkelen waardoor mensen bewegen leuker gaan vinden en waardoor ze ook gemotiveerder raken om dat meer te doen. Waarbij het vooral belangrijk

is dat het nauw aansluit bij de latente behoeftes van de mensen. Op termijn moeten zich daar ook studenten van andere faculteiten bij aansluiten, zoals van Informatica, Innovation Sciences en Bouwkunde.”

De pianotrap moet verleiden tot het nemen van de trap In de jaren 2016 en 2017 dienen er vervolgens kenniscentra te komen, aldus Brombacher. “Voor de topsport ligt dan Sportcentrum Papendal voor de hand, voor de breedtesport kijken we nadrukkelijk naar de samenwer­ kingsas tussen Utrecht en Eindhoven. Of er komen meerdere centra. In Delft en Amsterdam of in Groningen of Nijmegen. Iedereen mag in principe meedoen.” Binnen de TU/e zelf zijn er diverse faculteiten die zich met het project gaan bezighouden. Onderzoeker en docent Carl Megens (ID) is goed thuis in de thematiek want eerder al ontwikkelde hij de pianotrap, die mensen moet verleiden vaker de trap te nemen en die ook daadwerkelijk is toegepast in een Haags kantoorpand

Sluitstuk

van KPN, en de Bouncers-app, die mensen moet aanzetten tot meer bewegen doordat ze ook zicht hebben op het bewegings­gedrag van hun vrienden. Megens is momenteel bezig met het programma People, Sports and Vitality, dat is opgezet binnen het strategisch aandachtsgebied Health en dat zich binnen de TU/e al richt op breedte­ sport en dus uitstekend past in het Topteam Sport-project.

“Bij de couch potatoes valt het meeste te winnen” “Het gaat er vooral om designs te bedenken die mensen stimuleren te bewegen”, aldus Megens. “Daar moeten dan concrete bewijzen van positieve veranderingen uit voortkomen en die resultaten dien je vervolgens verder uit te bouwen. Er zijn natuurlijk al allerlei producten die zich richten op bewegen: van stappentellers tot andere apps en apparaatjes. Maar die leveren slechts cijfers en grafiekjes. Wij willen verder­gaan dan enkel dat: niet slechts een kale terugkoppeling van data, maar het ontwerpen van producten die ook zonder dat mensen toch stimuleren om te bewegen.” Die producten en systemen moeten volgens Megens dan zo snel mogelijk in de maatschappij geplaatst worden. “Niet de ontwerper maar de gebruiker bepaalt namelijk de waarde van een ontwerp. Daarom moet je designs zo snel mogelijk in de praktijk brengen, zodat je ook meteen resultaten en inzichten terugkrijgt. Dat is een moeilijke opgave voor studenten, maar ook wel een hele spannende.” Wijnand IJsselsteijn, hoogleraar Human-Technology Interaction bij Industrial Engineering & Innovation Sciences, gaat zich vooral met de

psychologische kant van het project bezighouden. “Ik doe al langer onderzoek naar motivationele technologie, waarbij we zowel naar de psychologische aspecten als naar de designkant kijken. Dan gaat het niet om de topsporters maar om de breedtesporters. Voor mij is vooral een derde groep interessant: de couch potatoes. Daar valt het meeste te winnen.” Volgens IJsselsteijn is de belangrijkste vraag hoe je die mensen van de bank krijgt en ze laat bewegen. “Dat moet op een leuke en laagdrempelige manier. We moeten oppassen voor paternalistische technologie die mensen vooral wijst op hoe weinig ze bewegen. Dat motiveert niet. Als wij beter in kaart kunnen brengen wat de concrete barrières voor die groep zijn, dan kunnen we de motivationele interventies veel relevanter en interessanter maken voor deze groep.” Psychologie, technologie en design komen hier volgens IJsselsteijn samen, en “er moet dan een kruisbestuiving plaatsvinden met data science. Deze lijn hebben we ook geïntegreerd in het onderwijs­ programma Sports Technology & Behaviour dat gegeven wordt binnen het Bachelor College. Gamingprincipes kunnen hierbij ook heel aantrekkelijk zijn. In gaming zie je dat mensen gestimuleerd worden door directe feedback, door samen te spelen, maar ook door leaderboards, online erkenning, en andere beloningssystemen. Dit is een vorm van persuasive technology; technologie die expliciet het doel heeft om je gedrag en houding positief te beïnvloeden. Spelenderwijs word je zo steeds fitter. Er lopen op dit moment al diverse veelbelovende projecten aan de TU/e die hiernaar kijken.”

Tekst | Jan Ligthart en Han Konings

In de rubriek Sluitstuk vertellen afstudeerders over hun afstudeeronderzoek. Wil je ook in deze rubriek, mail dan naar [email protected].

Horen hoe je loopt

Ineke Neutelings. Foto | Rien Meulman

Mensen die te maken krijgen met een beenprothese moeten opnieuw leren lopen. Er ontbreekt een stuk gevoel: wat gebeurt er onder mijn voet, hoe is de ondergrond, hoe zet ik mijn voet neer? Oud-ID-studente Ineke Neutelings maakt met haar ontwerp Sonostapp dit missende gevoel hoorbaar. Het was even slikken voor ID-masterstudente Ineke Neutelings toen ze zich al vastklemmend aan de leuning probeerde voort te bewegen. Voor het eerst met een prothese. Een kwestie van het been naar voren gooien voordat je je gewicht erop zet, anders zak je er doorheen - en dat gebeurt vervolgens ook de hele tijd. Aan het einde van de gang mag ze de koker met de beenprothese af doen. Een indrukwekkend slot van een dagje meelopen met fysiotherapeuten en prothesemakers in revalidatiecentrum Blixembosch. “Je voelt je bijna een beetje schuldig dat je zo weer weg kunt lopen na zo’n verrassend moeilijk traject.” Nu, een half jaar later, zit de recent afgestudeerde Ineke aan tafel met een rubber zooltje, enkelband en ingenieuze headset. Haar project Sonostapp moet het revalidatieproces van toekomstige beenprothesedragers gaan bespoedigen. “Wanneer je het gevoel in je been kwijt bent, is het heel lastig om je gewicht goed over twee voeten te verdelen. Beginnende prothesedragers hebben vaak problemen met hun evenwicht en kunnen daardoor sneller vallen. En ook het afwikkelen van je voet is met een prothese niet eenvoudig te leren. Ik wilde daarom graag iets ontwerpen wat prothesedragers weer een klein beetje dat missende gevoel teruggeeft.” De zeven sensoren in het rubber zooltje hebben elk een eigen toon. Hoe meer druk er op de sensor komt te staan, hoe harder de toon klinkt. Loop je een trap op, dan hoor je alleen de tonen in het voorste deel van je voet. Ga je vervolgens weer naar beneden, dan piepen de sensoren in de hiel. Via een app kan het geluid geregeld worden en zijn de tonen ook als kleuren zichtbaar in een schematische voettekening. De reacties van prothesedragende testpersonen en fysiotherapeuten zijn enthousiast. “We zijn eerst begonnen met een feedbacksysteem op basis van gevoel, met sensoren die trillinkjes afgeven op het bovenbeen. Dat bleek niet praktisch, het lopen gaat zo snel dat er alleen af en toe kleine kriebeltjes voelbaar waren. Maar een audiosignaal werkt heel succesvol. Proefpersonen geven aan dat het snel aan te leren is. En met de Sonostapp is de vooruitgang in het lopen ook goed te registreren. Eventueel zelfs op afstand, zodat de fysiotherapeut thuis opgenomen patiëntfilmpjes kan beoordelen en nieuwe aanwijzingen en oefeningen kan doorsturen.” De huidige enkelband is wat aan de grote kant, maar kan volgens Ineke nog een stuk kleiner. Ook voor de hoorbare tonen heeft ze een oplossing. “Niet in elke situatie zijn pieptonen wenselijk. We hebben al testen gedaan met een ‘bone conduction headset’, dat geluidstrillingen via het bot doorgeeft. De tonen zijn zo alleen voor de drager hoorbaar en de gehoorgang blijft vrij voor omgevingsgeluiden.” Mogelijk gaat ze de Sonostapp verder ontwikkelen - als aio of in een andere vorm - want een dergelijk feedbacksysteem blijkt uniek. En naast de revalidatietoepassingen ziet Ineke meer mogelijkheden, zoals in de hardloopwereld bij het verbeteren van de looptechniek of het aanmeten van nieuwe hardloopschoenen. Maar het mooiste vindt ze dat je als ontwerper met iets relatief kleins iets groots voor mensen kan betekenen en “de dingen die ineens niet meer vanzelfsprekend zijn, toch weer een beetje vanzelfsprekend kan maken.” Meer info: http://ineke.co/?page_id=424 Tekst | Nicole Testerink

Foto | Bart van Overbeeke

De pianotrap.

18 | Onderzoek

19 maart 2015

4 brandende vragen

Onderzoek | 19

Kijk voor nieuws op www.cursor.tue.nl

Renate Boekhoven | Biomedische Technologie

Johan Smeets | Electrical Engineering

Vernauwde halsslagaders

Zwevende motor draadloos opladen 1 | cover

1

De voorkant van mijn proefschrift laat een uitgeklede afbeelding zien van een magnetisch opgehangen planaire motor - een motor die in een plat vlak beweegt - met geïntegreerd draadloos energie-overdrachtssysteem. Waarbij de blauwe secundaire spoelen en vier motoren bewegen in het vlak onder de matrix van primaire spoelen en magneten. De gele spoelen illustreren welke spoelen aan de stilstaande kant bijdragen aan de energieoverdracht.

we op n e i z Wat er van v o c de hrift? c s f e je pro

2 | feestjes Op feestjes vertel ik meestal dat ik onderzoek doe naar het draadloos overzenden van energie tussen twee spoelen (vergelijkbaar met een transformator) waarbij één van de twee spoelen beweegt. Het doel is om de spoelen zo te ontwerpen dat de uitgangspanning constant blijft, zodat je aan de buitenkant van het systeem niet ziet dat er een spoel beweegt.

3 | onmisbaar

2

Onmisbaar waren mijn collega’s van de Electromechanics & Power Electronics groep, onder leiding van professor Lomonova, en in het bijzonder Timo Overboom. Eind 2009 zijn we samen het promotieproject gestart om deze motor te ontwerpen. Allebei hebben we ons in ons eigen onderzoek vastgebeten, wat langzaam samen is gekomen en uiteindelijk heeft geleid tot het ontwerp en realisatie van de planaire motor.

Ho op f e leg j waa eestj e e r je ond s uit e ove r ga rzoek at?

4 | samenleving 1 | cover Het is een foto van een operatie aan de halsslagader. Het doel van deze operatie is het verwijderen van een vernauwing in het vat - ontstaan door aderverkalking - om zo een mogelijk herseninfarct te vermijden. Het zieke deel van de slagader is hier geïllustreerd als het grote boze paarse monster.

3 Welke persoon, techniek of apparaat is onmisbaar geweest voor je onderzoek?

4

In tachtig procent van alle gevallen blijkt een dergelijke operatie achteraf onnodig omdat het een ongevaarlijke vernauwing betrof. Dit onderzoek was onderdeel van een groot project (CTMM-ParisK), waarbij we gezamenlijk tot een betere diagnose­ stelling wilden komen voor deze patiëntengroep. Mijn bijdrage hierin was de mechanische karakteri­ sering van vernauwde vaten met behulp van echografie. Ik heb een experimentele methode ontwikkeld, zodat ik de aderverkalking in 3D kon bekijken terwijl een pulserende bloeddruk werd opgelegd. Dit was mogelijk omdat de chirurg tijdens de operatie de vernauwing intact uit de patiënt kon halen. Uit de experimentele echografiedata kan veel functionele informatie gehaald worden, zoals de lokale vervorming, die dan weer gerelateerd kan worden aan de weefselstructuur, zodat we het risico van het scheuren van het vat kunnen inschatten.

3 | onmisbaar

eft



2 | feestjes

e Wat h

en

g levin

m de sa

uw aan jo

werk?

Er zijn heel veel dingen onmisbaar geweest tijdens dit onderzoek. Uiteraard waren mijn begeleiders en de vaatchirurg, samen met de patiënten die vrij­willig deelnamen aan dit onderzoek, van grote waarde. Qua techniek waren de geavanceerde echografie en lab-apparatuur het belangrijkst.

4 | samenleving

(Onder redactie van Tom Jeltes) Foto’s | Bart van Overbeeke

De samenleving moet nog even wachten op de toegevoegde waarde, maar er is een stap gezet in de richting van verbeterde diagnostiek. Mijn visie is dat met één 3D echo-opname, in combinatie met mechanische modellen van de zieke vaatwand, het percentage onnodige operaties en de bijbehorende risico’s voor de patiënt sterk gereduceerd kan worden.

De techniek van draadloze energieoverdracht kan overal worden toegepast om bewegende apparaten van energie te voorzien, om meebewegende kabels te vermijden en accu’s te verkleinen. Denk aan het draadloos opladen van een elektrische auto tijdens het rijden.

Yongming Luo | Wiskunde & Informatica

Grote grafen verwerken 1 | cover Op de voorkant van mijn proefschrift zie je, behalve de titel en mijn naam, de twee onderwerpen die ik heb bestudeerd: grafen en joins. Het linker symbool komt uit wat wel wordt gezien als het eerste probleem uit de grafentheorie, ‘De zeven bruggen van Koningsbergen’, in 1736 opgelost door Euler. Het rechter symbool is een zogeheten join operator, gebruikt in de relationele algebra. Het is een van de meest fundamentele bewerkingen die je kunt uitvoeren op databases. De tandwielen symboliseren het ingenieursaspect van mijn proefschrift. Door de twee symbolen via de tandwielen te verbinden, benadruk ik de verbanden tussen beide problemen.

2 | feestjes Ik heb manieren onderzocht om grote hoeveelheden data sneller te kunnen verwerken. Daarbij heb ik me met name gericht op data die als zogeheten grafen weergegeven kunnen worden - omdat de elementen met elkaar zijn verbonden (zoals in sociale netwerken). Ik heb methoden voorgesteld om grote grafen om te zetten in kleinere grafen, zonder dat die hun praktisch nut verliezen. Daarnaast stel ik manieren voor om de zogeheten ‘containment’relaties tussen datasets op te stellen.

3 | onmisbaar Ik heb ontzettend veel geleerd van mijn dagelijkse begeleider, dr. George Fletcher; hij is een geweldige mentor en collega. Al mijn experimenten heb ik gedraaid op het ‘ngrid’computercluster van de faculteit. Het zou erg moeilijk zijn geweest als ik het zonder dit systeem had moeten stellen.

4 | samenleving In mijn proefschrift presenteer ik een paradigma voor het ontwerpen van algoritmen om zeer grote grafen te hanteren. Uitgaand van dit paradigma kunnen programmeurs of datawetenschappers een algoritme ontwerpen dat kan worden vertaald naar veel verschillende platformen voor ‘big data’. Daarnaast heb ik zelf ook verscheidene nieuwe algoritmen voorgesteld. Deze zijn in veel gevallen tien keer sneller dan bestaande algoritmen - en daar zullen de gebruikers vast blij van worden.

14 19 March 2015 | year 57

So if you’re a team player who enjoys the company of brilliant minds, who is passionate about solving complex technological problems, you’ll find working at ASML a highly rewarding experience. Per employee we’re one of Europe’s largest private investor in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done.

16 March - On Saturday March 14th prof. ir. Wil Kling, chair of the group Electrical Energy Systems of the department of Electrical Engineering, has passed away. He deceased from natural causes, in Hangzhou, China during a business trip shortly before returning home to The Netherlands. The passing of Kling came as an enormous shock to the department of Electrical Engineering. A condolence register has been set up in Flux room 0.306 to offer the opportunity to everybody to share thoughts and reflections. This register will be given to his relatives afterwards.

Memorial fore Turkish PDEn st for g trainee 17 March - Öz

Join ASML’s expanding multidisciplinary teams and help us to continue pushing the boundaries of what’s possible.

www.asml.com/careers @ASMLcompany

STAN ACKERMANS INSTITUTE

han Coskun, the PDEng trainee wh fire in his apartm o died from a ent on February 28, will be remem a memorial fore bered with st in his native co untry of Turkey. family raised m Friends and oney for the fore st: the required liras (approx. 4, 12,000 Turkish 200 euros) were collected within The first trees wi 36 hours. ll be planted ea rly May near De southwest of Tu nizli in the rkey, probably fo llowed by an inau ceremony in June gurational . A small memor ial will be placed in April - a gift fro in the forest m Coskuns Alm a Mater: the Mid Technical Univer dle East sity of Ankara.

Dean TU/e appointed as new rector of Tilburg University

TU/e starts R&D center for responsive materials in China 11 March - Self-cleaning solar panels, windows as air conditioning and a tablet screen that you can feel. These are some of the applications that we can expect to see from the collaboration between TU/e and the South China Normal University. Research groups from these universities are joining forces in the new Laboratory for Device Integrated Responsive Materials, which officially opened on Thursday 12 March in Guanghzou, China. The new center will have a staff of around 35 researchers.

SAI Information day Date: Monday 30 March 2015 Time: 13.00 – 17.00 hrs Location: Eindhoven University of Technology More information and registration: www.3tu.nl/sai

Professional Doctorate in Engineering (PDEng) programmes and tracks 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 16. 15. 17. 18. 19. 20. 21.

Automotive Systems Design Bioprocess Engineering Chemical Product Design Civil Engineering Clinical Informatics Comprehensive Design in Civil Engineering Design and Technology of Instrumentation Energy and Process Technology Healthcare Logistics Healthcare Systems Design (track ICT) Industrial Engineering Information and Communication Technology Maintenance Mathematics for Industry Process and Equipment Design Process and Product Design Qualified Medical Engineer Robotics Smart Energy Buildings and Cities Software Technology User System Interaction

More news on www.cursor.tue.nl/en

Clmn

and tuecursor on

Professor Wil Kling deceased

17 March - International student association COSMOS hopes to rally at least one hundred ‘fighters’ for a giant pillow fight in the MetaForum market hall on Saturday, April 4. The event has been organized in light of International Pillow Fight Day. There will be pillow fights from 1 p.m. to 6 p.m. Three-euro presale tickets include a pillow from the Swedish furniture multinational.

At ASML we bring together the most creative minds in science and technology to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy-efficient microchips. Our machines need to image billions of structures in a few seconds with an accuracy of a few silicon atoms.

3TU. School for Technological Design

For the latest news: www.cursor.tue.nl/en and follow @TUeCursor_news on

COSMOS dares TU/e to pillow fight

How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible?

/ASML

Biweekly magazine of the Eindhoven University of Technology

12 March - Prof.dr. Emile Aarts, dean of the Department of Mathematics and Computer Science, will be the new rector of Tilburg University with effect from 1 June. Aarts, whose innovative management approach is praised by students and colleagues alike, will be the successor to the present rector Philip Eijlander.

Rector: articles must be added to TU/e database 11 March - From April 1, TU/e researchers are required to submit the final author’s version of their publications to the Information Expertise Center (IEC). The IEC will upload them to the TU/e Repository as soon as any embargo of the respective journal has been lifted. Rector Hans van Duijn announced the news during the open access symposium held in the Auditorium on Tuesday 11 March.

Trying to fit in

Ironically, ‘students’ are accustomed to studying till they’re so hungry they could eat a horse. Students attending the best universities in the world definitely are. And their efforts pay off. Students of BEI just reached another milestone. They featured on 9GAG with a post amassing around 600,000 likes. The praiseworthy post showed a picture of a toaster substituting a laptop during a lecture in the Auditorium. TU/e is where innovation starts. Indeed, Mens Agitat Molem. The mind brings matter into motion. That enables us to beat Apple and Bitcoin at the Tech Oscars, for example. Courtesy Stella, the world’s first ever solar-powered family car. By the way, working on an empty-ish stomach has other advantages. In accord with science, it enhances reasoning and hence wisdom. You are less prone to drowsiness when hungry.

It is not just the students who are used to working feeling hunrgy. After talking to a lot of people, I must acknowledge that the same goes for PhD candidates and employees. I think it’s the great pride we take in our hard work what keeps us going. Now, did the toaster fit in successfully? No, it was actually extremely noticeable. The inside story is that the professor even acknowledged it as a nice idea. It was a life hack fail though. Try at your own risk. Anyway, feel free to join us very smart EE students anytime.

Danyal Hai

der

22 | People

19 March 2015

Zoom in | 23

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Student Sports Center to be campus showpiece

And how are things in Auckland? More and more TU/e students go abroad for their studies to follow courses, internships or a doctorate path. What is it like to find your way in a new country? Students tell their stories.

New Zealand is mainly known for being “very beautiful” and for being the country where Lord of the Rings was filmed. Having been here for three months I can definitely confirm this. I’ve had the pleasure of traveling up and down the country and it is 100% worth it!

Foto | Bart van Overbeeke

Since New Zealand is on the other side of the world from the Netherlands, the trip was quite exhausting, and being over two meters long doesn’t help when you spend 26 hours on an airplane. About 42 hours after I left the Netherlands, I finally arrived in Auckland. I was immediately welcomed at the University of Auckland where I was going to do my internship. I’ve been working on modeling and simulation of patient transit in hospitals. New Zealand is easy-going; the word “hurry” is not in the Kiwi dictionary. Instead of “no problem” and “you’re welcome” people say “no worries”, which is pretty much a lifestyle here. I live in a student apartment building around the corner from my work, both of which are in central Auckland. Like 99% of the population I don’t ride a bike here, but walking gets me to most places I need to go. This did cause some sore muscles the first weeks, since flat ground is nowhere to be found. Every walk through Auckland involves hills. I recommend everyone who wants to leave Europe at some point to visit New Zealand, even though you’ll need at least a month. You’ll see the most wonderful mountains, volcanoes, beaches, islands, waterfalls and animals. Winter is by far the best time to go: the weather forecast for the Netherlands reads cold and wet every week, but January in New Zealand generally means over 25 degrees and beautiful weather! What an amazing country!

Intro

S studeinmon Riezeb to os Enginf eMechani,ca l ering Would you also like to write an article about your time abroad? Please send an email to [email protected].

Read more stories online: www.cursor.tue.nl/en

Life after TU/e

Name: Djan Khoe Place of Birth: Magelang, Indonesia Date of Birth: July 22, 1946 At TU/e: I joined TU/e as a student of Electrical Engineering in January, 1965. In 1983, I rejoined TU/e as a part-time Professor while working at Philips Researc h Laboratories. In 1994, I became a full professor of Telecommunications, more specifically Electro-Optical Communication Systems. I am the foundin g father of the COBRA (COmmunication technologies, Basic Research and Application) Research Institute in Eindhoven. I retired in 2011. Current position: As an Emeritus Professor, I am now coaching Post Docs. What are you doing now? As an Emeritus Professor, I am personally coaching Post Docs who are applying for Veni, Vidi, and Vici Grants, and other recognitions. I volunteer, but I used to ask for a rare brand of Cava Colet, whenever someone wanted to reward me. I have amassed quite the collection. I originally wanted to train dogs for the blind, and managed to get all the diplomas for becoming a professional dog trainer. However, they only accept full-time rs, so I had to abandon that career path. I do occasionally help people who have problems with their dogs.

What happens to international students after they graduate from TU/e? Do they go job hunting in the Netherlands, pack their bags and explore the world, or return to their home countries? International TU/e graduates talk about their lives after TU/e.

How do you reflect on your time at TU/e? As a student, I chose TU/e because it was a new and small university. After I got my first-year certificate in just nine months I decided that I should relax a little. So I spent four years completing my Kandidaats (cf. bachelor’s, ed.) with a grade average of 6. I became fully focused again for the doctoral period and as a result, I graduated Cum Laude. The Kandidaats period was quite enjoyable: I saw much of Europe at that time. During my period as a part-time Professor, the atmosphere within the EE Department was not great. Professors were old and had never heard of working togethe r. They enjoyed their own isolated islands, and fought each other a lot. The new, younger generation who came after that were all hard-working, modern professors, and much more open to collaboration. That period marked the start of great EE successes. In 1983, I was invited to apply for the part-time position, and in 1994 I was offered the position of full professor. In 1985, I launched the COBRA (Communication Technologies, Basic Research and Applications) research institute at TU Eindhoven. What advice would you give current students? What’s most important is to graduate with a good grade. You’ll have more opportunities to decide where you want to go. And professionally: quality is the only thing that works. In addition, it is crucial to develop a network of national and international colleagues.

Text | Norbine Schalij Illustrations | Houben & Van Mierlo Architecten A popular sports center is valuable for TU/e, says director of Student Sports Center Eindhoven (SSC) Wim Koch. “Apart from research and education, a university should also focus on the facilities for students and staff. Considering we’re realizing a Science Park that will result in more activity and housing on campus, our athletic and fitness facilities need improvement. There is now a master plan: the Student Sports Center is meant to become a meeting point for everyone on campus. Not only should the SSC become a showpiece for potential students and job candidates, but more visible physically, too - seen from the Eindhoven ring road.

Rietveld

What’s next?

The tennis and hockey pavilion was designed by architect Gerrit Rietveld. It has been located between the tennis courts and the synthetic hockey field since 1967. It’s suited perfectly for 300 athletes, but these days over six hundred people use the building. It will therefore be renovated some time in 2015, and fitted with four separate shower units. It’s a temporary solution until renovation of the SSC is completed. What will happen to the pavilion after that depends on what TU/e has in mind for the northwest corner of campus. If the university wants to realize a construction project, the pavilion can serve as an extra housing accommo­dation or meeting spot. If the area remains an athletic zone, the tennis and hockey pavilion will keep its current function.

The ground floor will be fitted with extra showers, new storage areas, and two gymnasiums will replace the current fitness area. The latter are meant for classes specifically. The gymnasiums will be well isolated so they may be used for mindfulness, yoga, and other quiet disciplines. The new part of the SSC will have an extra room with a mirror wall for dance classes. “When group classes are no longer taught in the gymnasiums, we’ll have at least 20 extra hours for team sports”, says Koch.

Current issues Size Wim Koch was there when the three-thousandth member was registered. That was back in 1987. Today, SSC has more than eleven thousand members, and Koch won’t be surprised if it will hit the twelve-thousand mark some time this academic year. The major growth is tough for the accommodation, as more and more groups have trouble finding slots for their classes. Some student sports clubs now even have waiting lists: Tantalus (basketball), Hajraa (volleyball), and Don Quishoot (hockey). The fitness area can’t handle the high number of members, either. Internal logistics The SSC entrance is cramped, hallways are too narrow, and storage areas are scattered at impractical locations. Koch is in favor of a single long corridor, as that would improve the flow and provide better emergency routes. An extra entrance is being considered as well. Outdoor clubs currently use eight small makeshift buildings. On top of that, Weth (surfing), Okawa (canoeing), ESAC (climbing), All Terrain (outdoor), Da Vinci (archery) and the SSC technical services all store their equipment in these buildings. New indoor storage rooms have been agreed on. Secondary facilities SSC collaborates with Sportplein Eindhoven and TopSupport, private groups of physiotherapists and sports and exercise physicians, respectively. SSC members can come to their consultation hours, provided they can be received. The master plan includes a new meeting room and a doctor’s office for the health cluster. Sanitary ware is ready for refurbishing. The swimming pool dressing rooms are especially small, says Koch.

A new fitness area will be built on the first floor. It will be visible from outside. “So you can see campus activity through the windows.” Koch expects the demand for unscheduled sports, and sports without required team practice to increase. “Because of evening lectures, students visit in the afternoon, even mornings.”

When will it be done? Financing must be arranged first, obviously, but considering the major growth SSC is going through right now, Koch hopes to start in 2018. The SSC director is writing the business case as we speak. Initial estimations arrive at three million euros. “There’s a rigid financial side, because I have to prove the whole operation is viable, but I want to take into account the total cost of ownership as well. In other words: what is the value of an athletic epicenter on campus?”

Previous expansions of the SSC (est. 1967) Early 70s: Krachthonk (fitness room) 1973: Air-supported structure at the sports center parking lot (not very vandalism and storm resistant) 1981: Gymnasium 2, cafeteria, two squash courts, sauna 1984: Climbing wall 1996: Gymnasium 3 2001: Swimming pool 2006: Three squash courts, new gym 2009: Renovation cafeteria 2013: Roof over driving range 2014: Artificial turf soccer pitch at sports venue De Hondsheuvels

24 | Research

19 March 2015

4 burning questions

Renate Boekhoven | Biomedical Engineering

Johan Smeets | Electrical Engineering

Narrowed carotid arteries

Wireless charging of floating motor 1 | cover

1

The cover of my dissertation shows a stripped-down image of a magnetically suspended planar motor with an integrated wireless energy transfer system. The blue secondary coils and four motors move in the area below the matrix of primary coils and magnets. The yellow coils illustrate which coils contribute to the energy transfer on the stationary side.

’s on f your o r e ov the c rtation? disse What

2 | parties At parties, I usually explain I’m researching the wireless energy transfer between two coils (similar to a transformer), where one of the coils is moving. Ultimately, the coils should be designed in a way the output voltage remains constant, so you don’t notice the coils moving from the outside of the system.

3 | essential

2

My colleagues at Electromechanics & Power Electronics, most notably Tim Overboom, and Professor Lomonova have been invaluable. Overboom and I started our PhD track at the same time in late 2009. We both sank our teeth into our respective projects, which gradually came together. Eventually, we’ve designed and realized the planar motor.

Wh a peo t do y ou t ple a t par ell whe n t abo ut y they a ies our s rese k arch ?

4 | society benefit 1 | cover It’s a photo of carotid surgery. The surgery removes a narrowing in the artery, which is the result of arteriosclerosis, to prevent a possible cerebral infarction. The big, bad, purple monster illustrates the sick part of the artery.

2 | parties

3 What person, technology, or device has been essential for your research?

4 

Research | 25

See for more news www.cursor.tue.nl/en

3 | essential

es ow do

H

fit

ne e b y iet

soc

from

80 percent of these operations are found to have been unnecessary afterwards, because the narrowing is often non-threatening. My research project was part of another major project (STMM-ParisK), for which we collectively wanted to improve diagnosis for this specific group of patients. My contribution to the project was a mechanical characterization of narrowed arteries using ultrasonography. I’ve deve­ loped an experimental method to study arteriosclerosis in 3D with a pulsatile blood pressure. I could, because the surgeon had been able to remove the narrowing in its entirety. The experimental ultrasonography data contains a lot of useful information, including the local deformation, which tells us something about tissue structure, which enables us to eliminate the risk of the artery tearing.

k? r wor

you

Many things have been indispensable for this research project. My supervisors, the vascular surgeon, and all the volunteering patients have been essential, obviously. Technology-wise, I would have been lost without the advanced ultrasonography and lab equipment.

4 | society benefit

(edited by Tom Jeltes) Photos | Bart van Overbeeke

Society will have to wait a while for the added value of my study, but it has been another step towards improved diagnostics. I believe a single 3D ultrasonographic recording combined with mechanical models of the diseased vessel wall will reduce the number of unnecessary surgeries as well as the associated patient risks.

Wireless energy transfer can be used to power moving devices anywhere, eliminating moving cables and enabling the use of smaller batteries. Think of the wireless charging of an electric car while driving.

Yongming Luo | Mathematics & Computer Science

Handling big graphs 1 | cover My thesis cover shows, besides the title and my name, the two topics I studied: graphs and joins. The symbol on the left is from the first graph theory problem by Euler, ‘Seven Bridges of Königsberg’, from which people began to study graph theory. The symbol on the right is a join operator in relational algebra and database. It is one of the most fundamental operations in database research. The cogwheels indicate the engineering efforts made for the thesis. By connecting them, I also indicate the connections between these two problems.

2 | parties I’ve studied ways to accelerate the processing of massive amounts of data. Specifically, I’m interested in graph data, which connects things (in social networks, for example). I propose methods that can turn big graphs into smaller graphs that are still useful. I also propose methods that can construct the so-called ‘containment’ relations between large amounts of sets.

3 | essential I’ve learnt so many things from my daily supervisor dr. George Fletcher, who is a great mentor and a wonderful colleague. Also, I run all my experiments on the ngrid cluster in the department. It would have been quite difficult to get things done without it.

4 | society benefit In my thesis, I present a paradigm to design graph algorithms for handling huge graphs. By following this paradigm, programmers/data scientists can design one algorithm that can be translated into many big-data platforms. I also propose several new algorithms to the world. I think people who use these algorithms (which, in many cases, are ten times faster) will be a bit happier than before.

19 March 2015

Zoom in | 27

See for more news www.cursor.tue.nl/en

Cruising sustainably with STORM Text | Monique van de Ven Illustrations | STORM Eindhoven Although it is still waiting for a name, its looks and first specs have been revealed: behold the first electric touring motorcycle in the world, designed by STORM Eindhoven. This is the motorcycle with which the TU/e students want to participate in the 80 Day Race (80DR) in 2016. It remains to be seen whether this race will go on - as yet STORM is the only confirmed participant - but for the Eindhoven students there is no doubt about it: their tour of the world is going through anyhow.

They managed to meet their design deadline, though that was “some undertaking”, Texas van Leeuwenstein and Wilco Pesselse admit just a few days short of the presentation. “We have had to stay up a couple of nights”, says team manager Van Leeuwenstein. Among other things, the dependence on external partners, who needed to deliver – specifications of – certain parts, caused some delay here and there. And there was the time-consuming puzzle of combining the wishes from various sub teams, each of which was focusing on a certain aspect of the envisaged motorcycle. “Once you get to the nuts and bolts, particularly in case of a motorcycle, it really comes down to millimeters at a certain moment”, Van Leeuwenstein illustrates. Nevertheless the basis of the motorcycle stands firm and was presented in Helmond on March 5. The more than thirty students who have realized STORM are certain that this is the very first electric touring motorcycle, one specifically designed for longer distances. For whilst electric motorcycles have been with us longer, they are usually designed for urban traffic or for racing, explains technical manager Pesselse. The focus on longer distances has resulted in a range of approx. 380 kilometers – which is about double the distance covered by an electric Zero. Van Leeuwenstein: “Our starting point is that we want to be able to ride one hundred and thirty kilometers per hour for two hours.” To achieve this, a battery pack has been fitted into the heart of the motor which consists of a maximum of twenty-four so-called cartridges with a weight of eight kilos each. A broad indication: with only half of these cartridges the motorcycle could well cover some two hundred

kilometers. The separate battery components allow the rider to make a stop and simply exchange packs swiftly and hit the road again. Anyone who does want to have a short break for some coffee: just charge the batteries by means of the plug on the side of the motor. The students are building a sizeable motorcycle, with a keen eye to the comfort for the rider during a slightly longer trip. Van Leeuwenstein: “Touring motorcycles are quite heavy mostly anyway, easily weighing three hundred kilos and more. That is also true for the one we are building.” The frame of the motor is aluminum, the fairing components around it are made of ABS plastic. The students focused first and foremost on “the sense of freedom, which for many motor riders is the ultimate reason why they ride at all”, as Van Leeuwenstein can confirm from his own experience as well. Pesselse: “We could also have decided on some super-aerodynamic cocoon concept, in which the rider is completely enveloped as it were. On our motorcycle, though, you are really in the open air with totally free movement”. More than fifty percent of the motorcycle is built by the students themselves, with the other components being supplied by external parties. “Our planning is rather tight, so we simply cannot develop everything ourselves”, says Pesselse. The challenge posed with STORM was to look for innovation and improvement within the limited scope provided by a motorcycle. For no matter how simple a motorcycle is in essence, according to Van Leeuwenstein, designing and constructing a new, innovative specimen proved to be quite a

challenge. Pesselse: “Your options are far more limited than for a four-wheel vehicle. For example, with a view to the weight division, a motorcycle needs to be somewhat symmetrical. Also, a motorcycle always has rear-wheel drive – including ours. This makes it illogical to position your engine in the front. And the battery pack is outright big; in fact there is only one place of the motorcycle where there’s relatively much space, and that’s in the middle.”

“The motorcycle market is rather conservative” Whether there is commercial potential for the electric touring motorcycle in the near future? The men of STORM are only modestly hopeful. “The motorcycle market is difficult and rather conservative”, Van Leeuwenstein finds. “More than motorists, motorcycle riders are still strongly attached to the fuel engine. To the scent, the sound, the vibrations and to changing gears – which obviously is unnecessary in an electric motor.” Still, the team manager thinks that unknown means unloved. “I think that at some point in the future there will be a healthy mix between electric vehicles and fuel vehicles, especially in the market of touring motorcycles, where comfort is such an important factor.” Although the new Eindhoven two-wheeler has no name just yet, Van Leeuwenstein expects that the students are “TU nerd enough” to come up with a fitting girl’s name in due course. The production model - of which STORM intends to make

two to four specimens before the world trip - has to be completed early in 2016. The team hopes to be able to present the prototype of its motorcycle before or shortly after the summer holidays, and also hopes that the required RDW approval will have been granted.

Battery cell for adoption As indicated, the team is progres­ sing quite well as regards the financing for this prototype. In addition, private parties and businesses can ‘adopt’ a battery cell for 15 euros to support the team. And for anyone who can afford to spend more: adopting a cell block (85 euro), a battery slice (500 euro) or a complete cartridge (1,500 euro) is possible also. Whether the 80DR will go on should be clear soon; the organization says that it is talking to “several potential teams”. “Since this great adventure

requires a good deal of commitment as well as a budget, parties need time to arrange everything”, says Tim Biesbrouck from 80DR. STORM manager Van Leeuwenstein is cautiously optimistic. Yet even in the unlikely event of the 80DR not going through: “There is going to be a world tour in any event”, he assures us. If the 80DR does take place, the Eindhoven participants expect that they will in any case be the only student team and, what is more important, the only team to take part with a two-wheeler. “Probably we are the underdog anyhow as a student team, but that does not mean we can’t win”, thinks Van Leeuwenstein. Pesselse adds: “Of course, we started earlier and we are developing a vehicle that is really geared to the 80DR. Other teams may be embroidering on something they had already. Besides: the vehicle is important, but so is the strategy. We have a separate team focusing on the latter, so it’s definitely not as if we don’t stand a chance”.

http://www.storm-eindhoven.com/ • http://80dr.com/

More motorcycle

26 | Zoom in

Rated power: Peak power: Rated torque: Peak torque: Maximum capacity: Minimum capacity: Weight without batteries: Maximum weight: 0-100 km: Range according to simulations (NEDC standard): Range on motorway: Top speed:

35 kW 70 kW 120 Nm 240 Nm 28.5 kWh 14.25 kWh 160 kg 340 kg 5 seconds 380 km 2 hours at 130 km/hour 160 km/hour

Donde r 20:30 dag maart -21:45 , uur, Gasla b, TU/ e-cam Gastl pus a

19

b, de w erma ereld n Koc h

van H

De me gast in est succes zwem het Gasla volle schrijv niet d bad’ voeldeb. Na de be er van Ned hem jue druk om w de schrijv stsellers ‘H erland, He er rm e ist de e vrijhe er met een en televisiet Diner’ en ‘Zan Koch, is id om b m te omer e a s Voerta k t se er te exp erime ller te kom (Jiskefet) ahuis met Entree al evenem e n b n t so eren. en . Het s kosten ucces luut : stud t: Nederlan gaf enten ds gratis | ande ren 5 e uro

don’t TU/e and Eindhoven so you Cursor collects all events at , and nts eve ic athletic and academ have to. Symposiums, films, notify can You nl. ue. or.t urs w.c at ww to parties: you can find them all ail em an d sen website, please e us of new events through our her will ine gaz Ma sor Cur do so. [email protected] if you want to ing happenings. publish a selection of upcom

24

Tuesday March, 20h:0 0-21h:30, Common Roo m, MetaForu m 0.090, TU/e OMG!: How campus to

deal with s tress? , STU, TINT )

(by Cosmos

25

maart, oensdag w n mpus e s, TU/e-ca sdag o in o d D , te r a is De Zw Maandag ur, Filmhu u 0 :0 2 -2 20:00 tige

23

24

What happen it? People ha s when you are under st others smok ve different methods likeress? How do you cope w Psychologist e cigarettes or eat a lot. D doing sports and meditaith and student ad o you want to ti us with inform learn more? on, visor Sand intercultural ation and some (PhD)stura van Dongen will provid stress?’! Pleaexperiences. Join us in th dents will share their e se sign up at e : info@tint-e event: ‘How to deal with indhoven.nl Event langua Entrance fee:ge: English (PhD)student s: 3 euro, othe rs: 5 euro

wraakzuch n je meestntijnse regisseur e n e p p a n nk rge jou te doe n zien tot men? De A r nodig omervlakte te laten ko n komische verhale punt wordt o vo r e is t k e p o e Wa naar de op eer het ko rie absurd fantasieën fron laat in een se en in staat zijn wann zi s S n n e sm Damiá aarse actie welke barb rtiteling ndse onde a rl bereikt. e d e N t e Spaans m uro | anderen 7,50 e venement: Voertaal e ten: studenten 3,50 Entreekos

s

Wild tale

e campus

y Wednesda

m, TU/ l, Auditoriu a a Z e w u :35, Bla

-13h

0 25 March?, 12h:4

g friendly ation. Bein vilised in cl in l ra ry ci d natu keys are ve en as a ba is often seviour. If so, then monndly n io ss re g ie ha , ag In humansred more civilised be groups shows that frhaviour. is conside research in monkey t than aggressive be indeed, as is far more prevalen behaviour sh uage: Engli Event lang e: none fe Entrance

s

monkey Civilised

Thursd ay M 20h:44 -01h:44 arch, , Gasla 220V, G b, TU/e as

26

lab on

campu s

der sp Yep, it’s annin mini-ele the eleventh g ready t ctronic-mus episode of t o ic h San Pr get loose w -festival. Th is infamous Boss A oper (Rush Hoith Amsterdamis year we are Nolder xis (German d ur), the ‘Min -House-Fixe electro from Lithuvanuo) and the tisters of Melo r cuted! ec d ia. Get up, get hno of Few y’ down a Entranc nd get e fee: s tudents : none, others: 5 euros Wednesday

1

b, TU/e campus

asla April, 20h:30, G

r

light Simulato

d the F The Piano an

bines License; he com s a Private Pilot ing he operates a ld ho so al at Ra piano play s Ralph van Concert pianist ational music show. Through e crashes. Three large screen an ns pl se e a th in d o an tw e ke th ide the plane. . One little mista flight simulator s surroundings inside and outs hi te hers: 5 ra demonst udents: none, ot Entrance fee: st euros

Woensdag

1 april, 12:40-13:35 uur, B

Optische illus

ies, gefopt doo

lauwe Zaal, Aud

r je hersenen

Onze hersenen komt namelijk nihouden ons geregeld voor de Optische illusie et altijd overeen met de werkgek. Wat we waarnemen, elijkheid. s zijn heel nutti ontrafelen van de g voor het co m pl ex e pr achter de visue le waarneming.ocessen Voertaal evenem Entreekosten: geent: Nederlands en

itorium