Ton Jaspers schetste met zo min mogelijk lijnen een duidelijk beeld.
Koningin Máxima is de kroon op ons koningshuis. Het is dan ook niet voor niets dat er in de loop der jaren al vele kunstwerken van haar zijn gemaakt. Meer nog dan van koning Willem-Alexander. Van portretten en schilderijen tot aan borstbeelden en houten creaties: altijd zien we die mooie ogen en de brede glimlach. Ook valt de gelijkenis tussen haar en prinses Beatrix op. Waar de voormalige vorstin eerst uitblonk op postzegels, bronzen beelden en portretten, geldt dit tegenwoordig voor Máxima, schrijft Nick Dijkman.
P
ortret van Máxima
88 | portret van Máxima
Koningin Máxima | 89
Kunstenaars geven uiteenlopend beeld
A
l vanaf het moment dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima een relatie kregen werd de Argentijnse door het Nederlandse volk massaal in de armen gesloten. Haar stralende ogen en haar brede glimlach zijn niet alleen erg in trek bij fotografen, maar ook bij kunstenaars, zo blijkt. In de afgelopen jaren zijn er namelijk heel veel kunstwerken van Máxima gemaakt. Zo ontwierp Diederick Kraaijeveld een prachtig houten kunstwerk waar hij zelfs een gedeelte van haar jeugd in verwerkte. ‘In de schaduw van haar speld heb ik een stuk hout gebruikt van de Polo Club in Buenos Aires, waar ze als klein meisje veel kwam’, zo gaf de voormalige journalist, die alweer enige tijd zijn geld als kunstenaar verdient, aan. Hij maakte het zichzelf niet gemakkelijk door haar zowel statig als modern
en jong te willen afbeelden. ‘Ik wilde echt haar ziel te pakken krijgen’, aldus Kraaijeveld. ‘Ik weet niet of dat gelukt is, maar ik hoop het wel.’ Het sterke karakter en de flair van Máxima zetten kunstenares Tjally van Diepe Rijpkema aan het denken voordat zij met het keramiek van start ging. ‘Dat typisch Zuid-Amerikaanse Linksboven Diederick Kraaijeveld Rechtsboven Ans Markus Links Hetty Kok Rechts Tjally van Diepe
van een koningin temperament. Daar houd ik echt van’, zo omschrijft ze de aanleiding voor de creatie, die zich kenmerkt door de grote hoed op het hoofd. ‘Dat staat echt voor haar modebewustzijn en de elegantie en stijl die ze heeft.’ Kunstenaar Sicco Kingma maakte zijn portret van een emotionele Máxima, een half jaar na haar huwelijk in 2002. Dat moment werd door de camera’s van de NOS zo mooi vastgelegd dat hij besloot daarvan een afbeelding te maken en dat als basis voor zijn schilderij te nemen. ‘Er waren geen foto’s van, dat maakt het zo uniek. Je ziet op mijn kunstwerk echt het moment dat haar gezicht breekt. Daar heeft iedereen het nu nog steeds over.’ Aan het bronzen beeld van Máxima dat Hetty Kok maakte is duidelijk haar stijl te zien. ‘Ik werk altijd vrij grof’, aldus de kunstenares. ‘Ik heb echt geprobeerd een gezicht neer te zetten. Dat was niet makkelijk, maar ik ben wel tevreden’, zo geeft ze na een lange aarzeling aan. ‘Ze is heel erg mooi, dat is lastig te maken. Veel lastiger dan iemand met hoge jukbeenderen of rimpels.’ Van Máxima zijn in de loop der jaren meer kunstwerken gemaakt dan van koning Willem-Alexander. En dat is ook niet zo gek. ‘Máxima heeft het koningshuis echt populairder gemaakt’, zo durft kunstenares Judith Steenkamer wel te beweren. Zij schilderde een prachtig portret van de huidige koningin. ‘Ze is heel sprankelend en heeft een heel mooi gezicht. Daarom is het heel leuk een schilderij van haar te maken.’
Publieksprijs Het is niet de eerste keer dat Judith in aanraking komt met de Oranjes. Afgelopen jaar won ze tijdens de tentoonstelling Beeld Van Beatrix in Paleis Het Loo de Publieksprijs voor haar portret Beatrix, dat meteen door Het Loo werd gekocht.
Rechts Ans Markus 90 | portret van Máxima
Koningin Máxima | 91
Judith liet daarmee – uit 2000 eerdere inzendingen – 75 andere kunstwerken achter zich. De Publieksprijs betekende voor Judith niet alleen een prachtig compliment, maar ook een start als professioneel kunstenares. Ze zegde haar baan bij de Radboud Universiteit in Nijmegen op. Haar eerste project was een portret van koning Willem-Alexander. ‘Bij Paleis Het Loo zeiden ze: ‘Als je ook nog een portret van WillemAlexander gaat maken, hebben wij daar ook wel interesse in.’ En toen ben ik dat dus meteen gaat doen.’ Niet veel later kreeg ze – deze keer niet van Het Loo, maar van Marc van der Linden – het verzoek voor het portret Máxima, waar ze zichtbaar tevreden over is. ‘Het is gelukt de sprankeling in haar gezicht over te brengen. Dat was wel een grote uitdaging.’ Voor haar kunstwerken gebruikt Judith een techniek uit de 17e eeuw die vergelijkbaar is met die van Rembrandt van Rijn. ‘Maar hij gebruikt wel meer verf’, zo voegde
92 | portret van Máxima
Judith Steenkamer werkend aan haar portret van koningin Máxima. Haar portretten van prinses Beatrix en koning WillemAlexander hangen in Paleis Het Loo.
Koningin Máxima | 93
Links Dat je niet naar musea of galeries hoeft om kunst met Máxima erop te zien, blijkt wel uit dit werk van Simon van der Weerd. Het is bevestigd tegen de wand van het bedrijf Apeldoorn Direct, dat kantoor houdt in het pand Huis Van Oranje in Apeldoorn.
ze toe over de techniek die haar werd bijgebracht door leermeester Emile van Dalen, al ziet die zichzelf meer als klankbord. ‘Het is zo snel gegaan met haar, dat ze alleen een beetje ervaring mist’, geeft hij bescheiden aan. ‘Dat probeer ik haar bij te brengen. Zonder mij had ze de prachtige portretten ook zeker gemaakt, maar misschien iets minder snel.’ De werken van Judith kenmerken zich door de lichtinval die van linksboven komt. ‘En het grote contrast tussen licht en donker’, zo vult ze aan. Dit laatste blijkt ook uit het portret Máxima, waarbij ze bewust niet alles even scherp heeft geschilderd. ‘Ik heb de focus echt op het gezicht en dan vooral de ogen gelegd. Die springen er echt uit. De rest is daardoor iets vager. Op die manier krijg je regie in het schilderij en leeft het. Als alles 94 | portret van Máxima
Boven Kunstenares Carola Pavlik presenteerde dit jaar op de beurs Masters Of LXRY haar expositie Art In Beauty: een reeks powervrouwen, waarvan Maxima er één was. Links In 2010 hield het museum CODA in Apeldoorn een speciale tentoonstelling over Máxima. Uit die expositie komt het kunstwerk van Annejole Jacobs. Uiterst links Sicco Kingma
Koningin Máxima | 95
Links Carla van Lieshout maakte een zelfverzekerde en intelligente Máxima. Linksonder Vincent JonkerGeels verwerkte veel herinneringen van Máxima in haar schilderij. Rechtsonder Ter ere van Máxima’s 40e verjaardag werd in 2011 een speciale serie postzegels van haar uitgegeven. Rechts Charlene van den Eng zette Máxima neer als echte koningin, maar benadrukte ook haar jeugdigheid en vrolijkheid. Onder Volgens Henriette Treurniet is een portret pas goed als het echt lijkt: ‘Je kunt ook pas stoppen als de gelijkenis er is.’ En dat is haar gelukt.
even scherp is, wordt het al snel saai.’ Voor het portret gebruikte ze in eerste instantie slechts zeven kleuren. ‘Maar dat zijn er acht geworden. Voor het sieraad heb ik een extra kleur moeten toevoegen. Daar heb ik ook dikkere verf voor gebruikt, omdat de edelstenen dan wat meer fonkelen.’ Een logisch vervolg op haar kunstwerken van Beatrix, WillemAlexander en Máxima zou een portret van de prinsesjes Amalia, Alexia en Ariane zijn. Daarover heeft Judith nog niet hardop nagedacht, maar het liefst zou ze iemand laten poseren, in plaats van weer gebruik te moeten maken van alleen een foto. ‘Want dan kun je de houding en het licht zelf bepalen.’ Ze weet ook al wel wie. ‘Nog een keer Máxima!’ 96 | portret van Máxima
Koningin Máxima | 97
