8 Kind en scheiding mr. MJ.C. Koens 2e gewijzigde druk
Sdu Uitgevers 2008
Inhoud
Voorwoord / 13 Afkortingenlijst / 15 Inleiding/ 17 1.
De verantwoordelijkheid van ouders bij scheiding / 19
1.1. 1.2. 1.3. 1.3.1. 1.3.1.1. 1.3.1.2. 1.3.1.3. 1.3.2. 1.3.3.
De rechter als procesbegeleider / 20 De advocatuur: van conflictmodel naar overlegmodel / 22 Het ouderschapsplan / 23 Het ouderschapsplan bij echtscheiding / 24 Formele vereisten / 24 De inhoud van het ouderschapsplan / 25 Ouderschapsplan en beschikking / 26 Ouderschapsplan bij einde geregistreerd partnerschap / 26 Ouderschapsplan bij verbreking niet-huwelijkse relatie / 27
2. 2.1. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3. 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.8.1. 2.8.2.
Voorlopige voorzieningen / 29 Inleiding/29 Welke voorzieningen kunnen worden getroffen? / 30 De voorzieningen tussen echtgenoten / 30 De voorzieningen betreffende minderjarigen / 31 De ondertoezichtstelling van het kind / 36 Enkele procedureregels / 37 Het verzoekschrift / 37 Tijdstip indiening verzoekschrift / 38 De behandeling van het verzoek / 39 De Raad voor de Kinderbescherming / 39 Tijdstip aanvang voorlopige voorzieningen / 40 Geen beroepsmogelijkheden / 41 Wel wijziging of intrekking mogelijk / 42 Inzage en afschrift van bescheiden / 43 Geldigheidsduur van voorlopige voorzieningen / 45 De algemene regeis / 45 De kindervoorzieningen / 46
2.8.3. 2.8.4. 2.9. 2.9.1. 2.9.2. 2.9.3. 2.9.4. 3. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.2. 3.2.1.
Enkele kanttekeningen bij deze regeling / 47 Afwijkende regeling ondertoezichtstelling / 48 De rechtspositie van het kind / 49 Geen rechtsingang / 49 Geen hoorrecht / 49 Recht op inzage en afschrift / 50 Het onder toezicht gestelde kind / 50
Gezag bij scheiding / 51 Inleiding/51 Huwelijk/51 Homohuwelijk / 52 Geregistreerd partnerschap / 52 Ongehuwd samenwonen / 53 Gezamenlijk ouderlijk gezag / 53 Hoofdregel: gezamenlijk ouderlijk gezag loopt van rechtswege door/ 53 3.2.2. De woonplaats van het kind / 58 3.2.3. Geschillenregeling / 61 3.2.4. Beeindiging van het gezamenlijk ouderlijk gezag / 62 3.3. Gezag bij een van de ouders / 63 3.3.1. Een ouder verzoekt eenhoofdig ouderlijk gezag / 63 3.3.2. Ouders verzoeken ieder voor zieh eenhoofdig ouderlijk gezag / 66 3.3.3. Aanvang eenhoofdig ouderlijk gezag / 67 3.3.4. Wijziging van eenhoofdig ouderlijk gezag / 67 3.3.4.1. De andere ouder verzoekt eenhoofdig ouderlijk gezag / 67 3.3.4.2. Wijziging van eenhoofdig ouderlijk gezag in gezamenlijk ouderlijk gezag / 68 3.4. Buitenlandse gezagsbeslissing / 69 3.4.1. Wijziging/ 69 3.4.2. Aanvulling / 70 3.5. Hertrouwen / 71 3.6. Bewind en vertegenwoordiging / 71 3.6.1. Bewind/71 3.6.2. Vertegenwoordiging / 72 3.7. Ouderlijk vruchtgenot / 73 3.8. Ouderlijk gezag bij scheiding van tafel en bed en daaropvolgende huwelijksontbinding / 73 3.9. Gezag na homohuwelijk / 74 3.10. Gezag bij beeindiging geregistreerd partnerschap / 75 3.11. Gezag bij omzetting van huwelijk in geregistreerd partnerschap / 77 3.12. Ouderlijk gezag bij verbreking niet-huwelijkse relatie / 78 3.12.1. Ouderlijk gezag tijdens de niet-huwelijkse relatie / 78
3.12.2. Ouderlijk gezag na beeindiging van de niet-huwelijkse relatie / 78 3.13. De rechtspositie van het kind / 79 3.13.1. Het hören van het kind / 79 3.13.2. Informele rechtsingang minderjarige / 80 4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.3.1. 4.3.2. 4.3.3. 4.3.4. 4.3.5. 4.4. 4.5. 4.5.1. 4.5.2. 4.5.2.1. 4.5.2.2. 4.5.3. 4.5.4. 4.6. 4.7. 4.8. 4.9. 4.9.1. 4.9.2. 4.10. 4.11. 4.11.1. 4.11.2. 4.11.3. 4.11.4. 4.11.5.
Omgang met het kind / 83 Inleiding/83 Recht op omgang van ouder en kind / 84 Vaststellen van de regeling van omgang tussen ouder en kind / 86 Omgang en eenhoofdig ouderlijk gezag / 86 Omgang en gezamenlijk ouderlijk gezag / 88 Omgang tussen ouder en kind bij scheiding van tafel en bed en daaropvolgende ontbinding van het huwelijk / 90 Omgang tussen ouder en kind na homohuwelijk en beeindiging geregistreerd partnerschap / 90 Omgang tussen ouder en kind na verbreking niet-huwelijkse relatie/91 Ontzegging van recht op omgang van het kind en de niet met gezag belaste ouder / 92 Omgang tussen kind en niet-ouder / 96 Bij echtscheiding en scheiding van tafel en bed en daaropvolgende huwelijksontbinding / 96 Bij einde homohuwelijk, geregistreerd partnerschap of verbreking van de niet-huwelijkse relatie / 97 Bij einde homohuwelijk en geregistreerd partnerschap / 97 Bij verbreking van de niet-huwelijkse relatie / 98 Afwijzingsgronden / 99 Informele rechtsingang van de minderjarige / 100 Bevoegde rechter / 100 Aanvang van de uitoefening van de omgang / 100 Wijziging van een omgangsbeschikking of door ouders getroffen omgangsregeling / 101 Bemiddelingbij omgang/ 102 Omgangsbemiddeling door de Raad voor de Kinderbescherming/ 102 Landelijke experimenten omgangsbemiddeling / 103 Begeleiding bij omgang / 105 Nakoming van de omgangsregeling / 108 Dwangsom/108 Gezagswijziging / 110 Ondertoezichtstelling / 111 Lijfsdwang/ 112 Afgifte met de Sterke arm / 113
4.11.6. 4.11.7. 4.11.8. 4.12. 4.12.1. 4.12.2. 4.13. 4.14. 4.14.1. 4.14.2. 4.14.3.
Omgang en alimentatie / 113 Strafrechtelijke sancties / 114 Niet-naleving omgang door niet-gezagsouder / 115 Ondertoezichtstelling en omgang /115 Beperking van de omgang / 115 Wijziging van de omgang met de niet-gezagsouder / 116 Omgangsregeling en vreemdelingenrecht / 116 De rechtspositie van het kind / 117 Het hören van het kind /117 Bijzondere curator / 118 Informele rechtsingang / 118
5. 5.1. 5.1.1. 5.1.2. 5.2. 5.2.1. 5.2.2. 5.3. 5.4. 5.4.1. 5.4.2.
5.7. 5.7.1. 5.7.2. 5.7.3.
Informatie- en consultatieplicht / 121 Plicht van gezagsouder jegens de andere ouder / 121 Bij eenhoofdig gezag / 121 Bij gezamenlijk gezag / 122 Vaststelling van regeling door de rechter / 122 Bij eenhoofdig gezag /122 Bij gezamenlijk gezag / 124 Geen vaststelling van informatie- en/of consultatieregeling / 124 Informatieverstrekking door derden / 125 Een informatieplicht van derden / 125 Een rechterlijke regeling van informatieverstrekking door derden / 127 Nakoming informatie- en consultatieplicht / 127 Informatieverstrekking en consultatie na homohuwelijk, beeindiging geregistreerd partnerschap of verbreking van deniet-huwelijkse relatie / 127 De rechtspositie van het kind / 128 Hören van het kind / 128 Informele rechtsingang/128 Recht op informatie van het kind zelf /128
6. 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. 6.9.
Onderzoek en advies / 131 Adviestaak Raad voor de Kinderbescherming / 131 Bemiddeling door de Raad / 132 Nadere informatieverzameling en advisering door de Raad / 132 Begeleiding omgangsregelingen door de Raad / 133 Vereisten rapportage door de Raad / 133 Extern deskundigenonderzoek / 134 Contra-expertise / 136 Recht op inzage en afschrift / 136 Klachtrecht / 137
5.5. 5.6.
8
7. 7.1. 7.2. 7.2.1. 7.2.2. 7.2.3. 7.3. 7.3.1. 7.3.2. 7.3.3. 7.3.4. 7.3.5. 7.3.6. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 7.7.1. 7.7.2. 7.7.3. 8. 8.1. 8.2. 8.2.1. 8.2.2. 8.2.3. 8.2.4. 8.3. 8.3.1. 8.3.2. 8.3.3. 8.3.4. 8.3.5. 8.3.6. 8.3.7.
Het overlijden van een ouder die het ouderlijk gezag uitoefent /139 Inleiding/139 Het overlijden van een ouder bij gezamenlijk ouderlijk gezag / 139 Dehoofdregel/139 Een ouder overlijdt tijdens een procedure tot beeindiging van het gezamenlijk gezag / 140 Het gezag van de overlevende ouder was geschorst / 142 Het overlijden van de ouder die alleen met het gezag was belast / 143 Gezagsvoorziening door de rechter / 144 De overlevende ouder verzoekt om het gezag / 145 Testamentaire voogdij / 147 De overlevende ouder verzoekt om het gezag nadat een voogd is benoemd /149 De overlevende ouder verzoekt om het gezag nadat de testamentaire voogd is opgetreden /151 De competente rechter / 152 Het overlijden van een ouder bij een afgesplitst bewind / 153 Het overlijden van de ouder die samen met een partner het gezag uitoefende / 154 De positie van de overlevende ouder, wiens kinderen onder voogdij staan / 156 De rechtspositie van het kind / 159 Het hoorrecht van het kind / 159 In appel met een bijzondere curator / 160 De informele rechtsingang /160 Nieuwe partners, nieuwe verhoudingen /161 Inleiding/161 De wijziging van de geslachtsnaam van het kind in die van de partner /162 Voorwaarden voor naamswijziging / 163 Gronden voor afwijzing van het verzoek / 164 Naamswijziging op verzoek van een meerderjarig kind / 165 De procedure tot naamswijziging / 166 Het gezamenlijk gezag van een ouder en diens partner / 166 Algemene voorwaarden voor het gezamenlijk gezag / 168 Bijkomende voorwaarden ingeval er een tweede juridische ouder is / 170 De afwijzingsgronden /171 Naamswijziging/172 Inhoud en omvang van het gezamenlijk gezag /173 Wijzen van beeindiging van het gezamenlijk gezag / 174 Begin en einde van het gezamenlijk gezag / 178
8.3.8. 8.3.9. 8.3.10. 8.4. 8.4.1. 8.4.2. 8.4.3. 8.5. 8.5.1. 8.5.2. 8.5.3. 8.5.4.
De onderhoudsplicht van de partner /178 Overige rechtsgevolgen van het gezamenlijk gezag / 180 Gevolgen van het gezamenlijk gezag voor de andere ouder /181 Partneradoptie / 181 Voorwaarden voor partneradoptie / 182 Het Vetorecht van de tweede juridische ouder / 184 De rechtsgevolgen van de partneradoptie / 186 De rechtspositie van het kind / 187 Geslachtsnaamswijziging / 187 Het medegezag / 188 Partneradoptie / 189 De verkrijging van het Nederlanderschap / 189
9. 9.1. 9.1.1. 9.1.2. 9.1.3. 9.1.4. 9.1.5. 9.1.6. 9.2. 9.3. 9.3.1. 9.3.2. 9.3.3. 9.3.4. 9.3.5. 9.4. 9.5. 9.6. 9.6.1. 9.6.2. 9.6.3. 9.6.4. 9.7. 9.7.1. 9.7.2. 9.7.3. 9.8. 9.8.1. 9.8.2. 9.8.3.
Kinderalimentatie / 191 De ouderlijke onderhoudsplicht / 191 Behoeften en draagkracht / 192 De behoeften van het kind /194 De draagkracht van de ouders / 195 Onderhoud in geld of natura / 197 Matiging van de onderhoudsverplichting / 198 Einde ouderlijke onderhoudsplicht / 199 Kinderalimentatie bij voorlopige voorziening / 199 Vaststelling van de kinderalimentatie / 200 Vaststelling bij overeenkomst / 200 Vaststelling door de rechter / 201 De vaststelling in concreto / 203 Dagbepaling / 207 Een periodieke uitkering of een som ineens / 208 Indexering van de kinderalimentatie / 208 De rechthebbenden op kinderalimentatie / 209 DetussenkomstvanhetLBIO/210 Het verzoek tot invordering / 211 De kosten van de invordering / 211 Invordering en executie / 212 De beeindiging van de invordering / 213 Wijziging van de kinderalimentatie / 213 Wijziging van omstandigheden / 214 Onjuiste of onvolledige gegevens / 216 Grove miskenning van de wettelijke maatstaven / 216 De onderhoudsplicht van de stiefouder / 217 De wettelijke regeling / 217 De onderhoudsplicht nader bekeken / 218 De verlengde onderhoudsplicht / 219
10
9.9. Een meervoud aan onderhoudsplichtigen / 220 9.10. Samenloop van onderhoudsverplichtingen / 221 9.10.1. Samenloop van kinderalimentatie met alimentatie voor een ex-partner / 221 9.10.2. Samenloop van kinderalimentatie met verplichtingen jegens nieuwe partner / 222 9.10.3. Samenloop van kinderalimentaties / 223 9.11. De verlengde onderhoudsplicht jegens jong-meerderjarige kinderen / 224 9.11.1. Kosten van levensonderhoud en Studie / 225 9.11.2. Conversie van rechtswege / 225 9.11.3. Toepasselijke bepalingen / 226 9.12. De onderhoudsplicht jegens kinderen van 21 jaar en ouder / 227 9.13. De rechtspositie van onderhoudsgerechtigde kinderen / 228 9.13.1. Minderjarige kinderen / 228 9.13.2. Jong-meerderjarigen / 228 10. 10.1. 10.2. 10.3. 10.3.1. 10.3.2. 10.3.3. 10.3.4. 10.3.5. 10.3.6. 10.3.7. 10.3.8. 10.3.9. 10.4. 10.4.1. 10.4.2. 10.4.3. 10.4.4. 10.4.5. 10.4.6. 10.4.7. 10.4.8. 10.4.9. 10.5. 10.5.1. 10.5.2.
Internationale kinderontvoering / 231 Inleiding/231 Drie instrumenten / 232 Het Europese Verdrag / 234 Doelstelling en aard / 234 Systeem en opbouw / 234 Het begrip'ontvoering'/ 235 Toepassingsgebied / 235 De Centrale Autoriteiten / 236 Het verzoek om teruggeleiding / 237 De voorbereiding van de terugkeer / 238 Onmiddellijke teruggeleiding / 239 Weigeringsgronden / 240 Het Haagse Verdrag / 242 Doelstelling en aard / 242 Systeem en opbouw / 243 Toepassingsgebied / 243 Enkele kernbegrippen / 244 De Centrale Autoriteiten / 246 Het verzoek om terugkeer / 247 Vrijwillige terugkeer / 248 Onmiddellijke terugkeer / 249 Weigeringsgronden / 250 De Uitvoeringswet / 253 Systeem en opbouw / 253 Doelstelling en toepassingsgebied / 254 11
10.5.3. 10.5.4. 10.6. 10.6.1. 10.6.2. 10.6.3. 10.7. 10.7.1. 10.7.2. 10.7.3. 10.8. 10.9.
Taak en bevoegdheden van de CA / 254 De rechtspleging / 255 Omgangsrecht / 258 De Uitvoeringswet / 258 Het Europese Verdrag / 259 Het Haagse Verdrag / 260 De rechtspositie van de minderjarige / 261 Het Europese Verdrag/261 Het Haagse Verdrag / 261 De Uitvoeringswet / 262 Brüssel II bis Verordening / 263 Preventie / 264
10.10.
Centrum Internationale Kinderontvoering / 265 Literatuurlijst / 267 Trefwoordenregister / 273 Jurisprudentieregister / 279 Artikelsgewijs register / 291
12
