u i t g av e s h i n - e t s u p v c b v , j u n i 2 0 0 6
Milieu- en Arbo jaarverslag 2005 INHOUD 2
3
‘2005 stond in het teken van verandering’
4-5 Productieproces VCM-fabriek
Ongeval- en verzuimgegevens
Productieproces PVC-fabriek
Personeelszaken in vogelvlucht
Resultaten 2005
‘Werken aan veiligheid is investeren
Incidenten en klachten in 2005
in mensen’
Plannen 2006
6 7
Emissiegegevens VCM-fabriek 2005
8
‘Herinstrumentatie een hele
Emissiegegevens PVC-fabriek 2005
verandering’
Nieuwe aanpak bij uitbreidingsproject
‘Eigen keuzen maken’
HR-manager Ewald Bouman:
Shin-Etsu blijft communiceren
‘Goed ontwikkelde mensen, hoge kwaliteit’
Voor u ligt het Publieksmilieujaarverslag 2005 van Shin-Etsu PVC B.V. In dit verslag belichten we de vele aspecten van onze productielocaties en informeren we u over onze prestaties op veiligheids-, milieu- en gezondheidsgebied. Sinds dit jaar is het uitbrengen van een dergelijk verslag niet meer wettelijk verplicht. Shin-Etsu vindt het echter belangrijk om te blijven communiceren over deze zaken, naar onze omgeving en medewerkers. Daarom hebben wij besloten het verslag toch uit te brengen. Wel hebben we de inhoud verbreed, ook arbo- en personeelszaken komen aan bod. We hopen dat dit verslag een bijdrage levert aan uw inzicht in onze doelstellingen. Shin-Etsu is een bedrijf in beweging, daarom is er veel aandacht voor het thema ‘verandering’.
‘Onze cultuur moet maximale VGM-prestaties mogelijk maken’, zegt Jan Henk Kort.
‘2005 stond in het teken van verandering’, zegt HR Manager Ewald Bouman. ‘Een groot deel van de veranderingen op HR-gebied had te maken met ons arbeidsvoorwaardenpakket, een ander deel had te maken met een koersverandering in cultuur en gedrag binnen onze organisatie.’ Op pagina 2 leest u welke veranderingen er zijn doorgevoerd. ‘Wil je je bedrijf op een hoger plan brengen, dan moet je ook je mensen mee laten groeien. Goed ontwikkelde mensen bieden de beste mogelijkheid om aan de hoogste kwaliteitsnormen te voldoen’, vindt Bouman.
Jan Henk Kort, Site Manager Shin-Etsu:
‘Een eigen koers varen’ ‘Meer en meer gaat Shin-Etsu een eigen koers varen. Daarvoor maakt het bedrijf veel veranderingen door. Die zie je het snelst in de vele fysieke uitbreidingen van de fabrieken, maar ook in de organisatie én in onze cultuur en ons gedrag verandert veel. Misschien tot nu toe minder zichtbaar, maar minstens zo belangrijk.’
hoort bij iedereen. Wat dat betreft moeten
gerichte verbeteringen moet de emissie
we nog proactiever worden en daartoe
nog verder omlaag te brengen zijn. Niet
proberen we onze mensen zo goed moge-
voor niets kiezen we bij de uitbreidings-
lijk toe te rusten. Uit de discussies kwam
projecten steeds voor milieuvriendelijker
ook heel waardevolle informatie voor het
technologieën.’ Volgens Kort is het
management. Proactiviteit, flexibiliteit,
belangrijk om de gedrevenheid te hebben
slagvaardigheid en continue verbetering
om de eerder genoemde ‘best in class ’
QHSE-Manager Cock van Wouwen:
‘Blijven verbeteren’
zijn de eigenschappen die we in onze
te zijn. ‘Dat houdt ook in dat je nieuws-
Aan het woord is Shin-Etsu’s Site
medewerkers willen terugzien. Dat is de
gierig blijft naar hoe andere goed preste-
Manager Jan Henk Kort. ‘Shin-Etsu legt
basis voor de gewenste cultuurverande-
rende bedrijven het doen, en als het kan,
de lat hoog. Zeker op milieu- en veilig-
ring . Onze cultuur moet het mogelijk
probeer je van ze te leren. Daarom zijn
heidsgebied (VGM) willen we tot de
maken om maximale prestaties neer te
we recentelijk op bezoek gegaan bij een
‘We doen het goed op veiligheids-, gezondheids- en milieu-
best presterende bedrijven in de regio
zetten op VGM-gebied. In dat verband
bedrijf dat een goede reputatie heeft op
gebied, maar nog niet goed genoeg’. Dat zegt QHSE-Manager
behoren (‘best in class’). Dat moet je dan
noem ik ook de middel management
het gebied van de LMRA: Laatste Minuut
Cock van Wouwen op pagina 8 van deze uitgave. ‘Shin-Etsu
vervolgens ook waar zien te maken. Veel
trainingen waarmee we in 2005 gestart
Risico Analyse. Hiermee is de kans op
heeft de keuze gemaakt om tot de best presterende organi-
initiatieven zijn ontwikkeld en concreet
zijn en de diverse werkgroepen die op
incidenten aanzienlijk te verkleinen,
saties op veiligheids- en milieugebied te willen behoren.
gemaakt. We hebben verschillende
VGM-gebied actief zijn’.
door in de laatste minuut voordat je aan
We moeten dus blijven verbeteren, waarbij de nadruk ligt
sessies gehad met zowel medewerkers
het werk begint, de mogelijke risico’s
op wat medewerkers zélf kunnen doen. Dat betekent beter
van onze locatie Botlek als Pernis. In die
In het algemeen was 2005 een jaar waarin
en maatregelen te overdenken. Van dat
leren samenwerken door van elkaar te leren, elkaar aan te
sessies hebben we heel goede discus-
de VGM-prestaties een stijgende lijn
bedrijf hebben we veel geleerd, en ook
spreken, elkaar te informeren en motiveren. Dit geldt voor
sies gehad over cultuurverandering en
vertoonden, met uitzondering van de
onze twee locaties kunnen op sommige
alle medewerkers, ook voor het management. Als we willen
veiligheid(bewustzijn). Eigen verant-
prestaties van de incinerators.
gebieden van elkaar leren. Dat zullen we
groeien als bedrijf, en dat willen we, dan moeten we ook
woordelijkheid op deze gebieden stond
‘Het streven is om zelfs bij een stijgende
zeker verder stimuleren.’
groeien in onze prestaties op deze gebieden.’
daarbij centraal. Veiligheid is niet iets
productie toch de absolute emissie
wat alleen bij het management hoort, het
gelijk te houden’, zegt Kort. ‘Dankzij
shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006 1
‘Een groot deel van de veranderingen op HR-gebied had te maken met ons arbeidsvoorwaardenpakket’, zegt HR-Manager Ewald Bouman. ‘Een ander deel had te maken met een koersverandering in cultuur en gedrag binnen onze organisatie.’
HR-manager Ewald Bouman:
‘2005 stond in het teken van verandering’ ‘Onder het arbeidsvoorwaardenpakket’, vervolgt Bouman, ‘verstaan we een nieuwe CAO en een aantal andere gewijzigde regelingen op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Naar aanleiding van wetswijzigingen en een nieuwe CAO zijn er heel wat veranderde afspraken gemaakt. Centraal daarbij staat de eigen verantwoordelijkheid van mensen. Naar mijn mening zijn we erin geslaagd om een toekomstbestendige CAO te maken.’ Bouman had vorig jaar vrij snel zicht op de belangrijke wijzigingen vanuit de regering. ‘Die informatie heb ik dan ook snel gedeeld met de betrokkenen, waaronder de OR. Ik ben van mening dat je alleen ergens over kunt praten als beide partijen over gelijkwaardige informatie beschikken.’ Bouman vindt dat er al met al een goed resultaat is bereikt. ‘Alle zaken waar sommige andere bedrijven nog over praten, zijn bij ons al doorgevoerd. Dat geeft rust, waar we allemaal bij gebaat zijn.’
pensioenvoorziening In 2005 is met alle medewerkers een persoonlijk gesprek gevoerd over hun nieuwe pensioenvoorziening. In de nieuwe voorziening is behoorlijk wat flexibiliteit aangebracht, Ewald Bouman en HR-Advisor Majorie Gordijn hebben in 2005 hard gewerkt aan de arbeidsvoorwaarden.
en is er ook een grotere zelfstandige rol voor de medewerker
Noot van de redactie: zij staan hier op de trap van het kantoorgebouw, met uitzicht op de fabriek,
zelf weggelegd. Om dat te realiseren, is er een nieuwe opzet
en hoeven dus geen persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken.
van de pensioenvoorziening en andere arbeidsvoorwaarden ontwikkeld. Zo zijn een levensloopreglement, bijspaarmodule en een nieuwe pensioenregeling ontwikkeld. Deze drie
ment is getraind op inzicht in gedrag en verandering’, vertelt
Dus ook op je milieuprestaties, je veiligheidsbeleid, je ziekte-
regelingen samen maken het mogelijk dat de medewerker
Bouman. ‘De organisatie heeft behoefte aan ‘new leadership’:
verzuim en noem maar op. Naar mijn mening mag je als
zelf kan bepalen of hij of zij eerder wil stoppen met werken
wil je je bedrijf op een hoger plan brengen, dan moet je ook je
bedrijf pas tevreden zijn als je een goed product maakt, én
dan met 65 jaar.
mensen mee laten groeien. Goed ontwikkelde mensen bieden
daarnaast al je zaken op veiligheids-, milieu- en gezondheids-
de beste mogelijkheid om aan de hoogste kwaliteitsnormen
gebied in orde hebt. Het gaat er dan niet alleen om dat je aan
cultuur en gedrag
te voldoen. In techniek en technologie is in onze sector de
de overheidsvoorschriften voldoet. Nee, als bedrijf wil je een
Naast de ontwikkelingen in arbeidsvoorwaarden is in het
afgelopen decennia veel geïnvesteerd, op het gebied van
positieve invloed op je medewerkers hebben. Het werkt door
voorbije jaar veel energie gestoken in een koersverandering
ontwikkeling van mensen zijn we bezig met een inhaalslag.
in alle facetten van je bedrijf. En op de omgeving. En dáár gaat
op het gebied van cultuur en gedrag. ‘Het volledige manage-
Zo’n omslag heeft gevolgen voor de kwaliteit op alle vlakken.
Shin-Etsu voor.’
Ongevallen 2005
Personeelszaken in vogelvlucht
In 2005 hebben drie ongevallen met verzuim plaatsgevonden. Het betrof eigen medewerkers van de
In 2005 zijn tien nieuwe medewerkers in dienst getreden. Een tweetal medewerkers is gaan genieten van
locatie Botlek. In al deze gevallen betrof het ervaren operators, die goed bekend waren met de betreffende
hun welverdiende pensioen en twee andere medewerkers hebben elders een dienstverband aanvaard.
werkzaamheden en omstandigheden.
Ook in 2005 heeft Shin-Etsu veel geïnvesteerd in het opleiden van haar medewerkers. Per medewerker
Het verkeerd inschatten van risico’s bij routinematig handelen speelde in alle gevallen een doorslag-
worden er gemiddeld vier cursussen per jaar gevolgd.
gevende rol. In 2005 is extra aandacht gegeven aan het voorkomen van dit soort ongevallen in trainingen
Het ziekteverzuim krijgt binnen Shin-Etsu veel aandacht. De leidinggevenden nemen regelmatig contact
(zie pagina 3) en met de introductie van de Laatste Minuut Risico Analyse (LMRA), die in 2006 zal worden
op met medewerkers die ziek zijn. Deze aandacht zorgt ervoor dat de betrokkenheid bij de organisatie
voortgezet.
groot blijft en het ziekteverzuim daalt. Shin-Etsu heeft een uitstekende zorgverzekering uitgekozen en vergoedt de kosten voor het aanvullende verzekeringspakket. Aan de leeftijdsopbouw is te zien dat het personeelsbestand ‘vergrijst’. Daarom wordt een leeftijds-
Ongevallen
Eigen medewerkers
Medewerkers van derden
2003
2004
2005
2003
2004
2005
Verzuimongeval
0
1
3
1
0
0
Ongeval met vervangend werk
0
1
0
2
0
0
Ongeval met medische behandeling
1
1
0
1
2
bewustbeleid gevoerd en wordt er veel aandacht besteed aan kennisoverdracht aan jongere medewerkers.
Leeftijdgroepen
Percentages
0 tot 20 2,51 2,51
9,03
20 tot 25 6,82
27,04
Verzuimgegevens
25 tot 30
30 tot 40
Verzuimoverzicht
2002
2003
2004
2005
Verzuimpercentage
3.3%
2.6%
3.67%
2.26%
Gemiddelde ziekmeldingsfrequentie
1.1
1.1
1.1
1.2
Gemiddeld aantal verzuimdagen
10.5
8.3
8.5
9.7
40 tot 50
50 tot 60
60 tot 65
2 shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006
22,58
29,50
Sjaak Ruivenkamp (Ruivenkamp TAC):
‘Werken aan veiligheid is investeren in mensen’ Een cultuurverandering maak je natuurlijk niet binnen een dag, maar korte trainingen kunnen wel bijdragen aan een werkklimaat dat meer open staat voor verandering. Zowel in gedrag als in bewustzijn. Sjaak Ruivenkamp heeft zowel de Shin-Etsuorganisatie in de Botlek als die in Pernis begeleid in zulke trainingen.
Ruivenkamp TAC (Training, Advies en Coaching) is een
operators. Ik probeer uit te vinden waar zij tegenaan lopen
bedrijf dat al jaren actief is in leiderschapstrainingen en
en wat hun visie is op bepaalde zaken. Waar nodig probeer
individuele coaching. Met name in de industriële sector
ik de vitaliteit weer wat terug te krijgen. In veel bedrijven zie
heeft het bedrijf een goede reputatie opgebouwd.
je dat de ploegen het idee hebben dat er toch niet wordt
Sjaak Ruivenkamp werd daarom door Shin-Etsu uitgenodigd
geluisterd, en zonderen zich zo af van de rest van de
om een training te geven in cultuurverandering en veilig-
organisatie. Door operators meer ruimte te geven en te laten
heidsbewustzijn. ‘Mijn visie is enigszins afwijkend van de
zien dat hun mening telt, krijg je meer vitaliteit en betere
gebruikelijke weg’, zo vertelt Ruivenkamp. ‘Ik benader de
communicatie. Pas daarna ga ik het management trainen.
materie namelijk vanuit de werkvloer. Eerst ga ik praten met
Daarbij confronteer ik hen met wat ik eerder heb ontdekt.’
‘Elkaar aanspreken op onveilig gedrag is lang niet altijd eenvoudig’, weet Sjaak Ruivenkamp.
aanspreken op gedrag Een interessante veiligheidstraining gaf Ruivenkamp aan de medewerkers van de PVC-fabriek. Het ging daarin om zogenoemde OOG-rondes: ‘Observatie Ongewenst Gedrag’. ‘Want je kunt wel weten wat je moet doen om veilig te werken, maar liever wil je dat mensen elkaar aanspreken op eventueel onveilig gedrag’, meent Ruivenkamp. ‘Doe je dat namelijk niet, dan ben je passief schuldig aan een onveilige situatie. Ik help mensen bij de ontwikkeling van de vaardigheden die daarbij horen. Want het is lang niet altijd eenvoudig om je collega aan te spreken, laat staan dat je doordringt tot de réden van zijn ongewenste gedrag. Je kunt wel zeggen: ‘Hé Jan, zet je veiligheidsbril op, man. En dan zal Jan het waarschijnlijk wel doen, mopperend of niet. Maar het is een ander ding om met Jan te praten over de achterliggende attitude: waarom vindt hij dat het ook wel zonder veiligheidsbril kan? Dergelijke dingen probeer ik wél bespreekbaar te maken, op een goede manier. Met acteurs en rollenspellen beeld ik zulke situaties uit, daarna gaan we in discussie over die zaken.’ Ruivenkamp vindt dat Shin-Etsu daarin op de goede weg is, maar nog wel een verdere slag kan maken. Shin-Etsu-medewerkers zijn echte probleemoplossers.
kennis moet er uitkomen
alleen nog meer uítkomen.’ Uit deze dagen zijn verschil-
juist wordt uitgevoerd. Dat is een risico, dat moet worden
Met de medewerkers van de VCM-fabriek in de Botlek
lende veiligheidsprojecten voortgekomen, waarvan een
ondervangen door altijd veiligheid vóór productie te stellen.
heeft Ruivenkamp eveneens trainingssessies achter de
deel momenteel in uitvoering is.
En dat moet echt keer op keer, ook en vooral door leiding-
rug. ‘‘s Ochtends hebben we gepraat over proactiviteit en
gevenden, worden uitgedragen.’
reactiviteit op veiligheidsgebied. Ik heb een mix van mensen
veiligheid vóór productie
uit alle lagen van de organisatie aan één tafel zitten, en zeg
De middag van die dag werd gevuld met buitenactiviteiten,
investeren in mensen
hen: ‘Waarom zijn jullie zo reactief, zo afwachtend?
waarbij Ruivenkamp het opvallend noemt dat de kracht
Ruivenkamp denkt dat, als Shin-Etsu serieus werk wil maken
Alle kennis op veiligheidsgebied is hier aanwezig.
van een ploeg tegelijkertijd een risico kan zijn. ‘Het zijn
van de beoogde cultuurverandering, er een integraal master-
Niemand weet het beter dan jullie, je moet dus niet naar
echte probleemoplossers. Je ziet hun ogen glinsteren als het
plan zou moeten komen. ‘Het management moet vanuit zijn
buiten kijken, maar die kennis uít jezelf laten komen.’
tegenzit, als er een probleem opgelost moet worden. Ze duiken
visie tot zo’n masterplan komen, op het gebied van veilig-
Ik probeer hen inzicht te geven in hoe dat kan, hoe je ermee
er direct in, dat is hun natuurlijke neiging. Tegelijkertijd is het
heid, cultuur en leiderschap. Met ruimte om mensen daarin
omgaat als een werksituatie niet naar jouw wens is, en hoe
zo, dat in de werksituatie een LMRA (Laatste Minuut Risico
te coachen en hen toe te rusten om zich op die gebieden te
je daar effectief mee om kunt gaan. Wat kun je er zélf aan
Analyse) geen overbodige luxe is. Toch kan ik me heel goed
ontwikkelen. De eerste stappen zijn er, met een management
doen om je werk veiliger te maken?
voorstellen dat zoiets in de wil en drang om een probleem
ontwikkelingsprogramma, maar het moet breder. Werken aan
Het blijkt dat het kennispotentieel enorm is. Het moet er
snel op te lossen, over het hoofd wordt gezien of niet helemaal
veiligheid is investeren in mensen.’
shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006 3
Productieproces VCM-fabriek De productie van Vinylchloride (VCM)
VCM. De overgebleven EDC wordt terug-
vindt plaats in twee fasen. In de eerste
gevoerd naar de fornuizen. De ontstane
fase, de directe chlorering, onstaat
waterstofchloride wordt gebruikt voor
ethyleendichloride (EDC) door in een
de productie van EDC via oxychlorering.
gekoelde reactor etheen bij chloor te
Er wordt ook HCl van andere bedrijven
brengen. Na de wassing en destillatie
in de regio verwerkt.
kan de EDC naar de kraking. Restgassen, die gechloreerde koolIn vier kraakfornuizen wordt ruim de
waterstoffen bevatten, worden verbrand.
helft van de EDC-moleculen gebroken
Het afvalwater wordt, na behandeling in
(gekraakt) en ontstaat VCM en water-
de waterzuiveringsinstallatie van Akzo
stofchloride (HCl). Na destillatie heb je
Nobel, gespuid in de Chemiehaven.
Shin-Etsu Het Japanse chemiebedrijf Shin-Etsu Chemicals Co. Ltd. is ’s werelds grootste PVC-producent met vestigingen in Europa, Azië en Amerika. Het grootste gedeelte van de PVC-productie van Shin-Etsu vindt plaats in de Verenigde Staten. In Nederland zijn zo’n 194 mensen werkzaam bij de twee productielocaties in de Botlek en Pernis en op het hoofdkantoor in Hilversum. In de Botlek wordt Vinylchloride (VCM) gemaakt. VCM is de grondstof voor Polyvinylchloride (PVC), dat in Pernis wordt geproduceerd.
Resultaten 2005 vcm-fabriek
•
Afronding van het BMP-3 (bedrijfsmilieuplan) traject. Twee van de vijf onderwerpen zijn afgerond, een drietal onderwerpen loopt door in het BMP-4 programma.
•
De VCM-fabriek neemt deel aan de CO2 emissiehandel. Per 1 januari 2005 is hiervoor het zogenoemde CO2 monitoring protocol ingevoerd. Per 1 juni is de NOx emissievergunning verkregen.
•
De VCM-fabriek is tot en met 2009 bezig met een meerjarig project ‘Herinstrumentatie’. Hierin wordt de procesbesturing van de gehele fabriek gemoderniseerd. Dit jaar is het laatste fornuis overgezet op het moderne procesbesturingssysteem.
•
Incidenten en klachten in 2005
Er is uitvoering gegeven aan de verplichtingen volgend uit de nieuwe milieuvergunningen voor het jaar 2005.
pvc-fabriek
• • •
Het aantal gemelde incidenten bedroeg
Op 7 december vond, door corrosie,
werking van de filters werd verstoord.
twee voor de VCM-fabriek en zes voor de
een lekkage plaats aan een oxyreactor,
Een programma voor vervanging van
PVC-fabriek.
waarbij EDC en katalysator is vrijgekomen.
kleppen is in uitvoering.
In de fabrieksstop zijn vele voorbereidingen gedaan
De reactor is uit bedrijf genomen.
voor het uitbreidingsproject waarbij de productie-
VCM-fabriek
De hieruit resulterende actiepunten,
Op 26 april is tijdens het opstarten van
capaciteit verhoogd wordt naar 450 kiloton PVC
Op 11 januari heeft een geringe emissie
ter voorkoming van een vergelijkbaar inci-
de fabriek de daggemiddelde VC-uitstoot
per jaar.
plaatsgevonden van kraakgasmengsel
dent, zijn uitgevoerd.
opgelopen tot circa vijf maal de vergunde
De koeltoren is vervangen door een nieuwe die veel
uit het B-fornuis. De gevolgen voor de
minder geluid produceert.
directe omgeving waren zeer beperkt.
PVC-fabriek
probleem met de VC-meting heeft ervoor
waarde. Een lekke klep samen met een
In het kader van het convenant Benchmarking
Er deed zich geen persoonlijk letsel voor.
Op 24 maart is de daggemiddelde
gezorgd dat een filter is doorgeslagen.
Energie Efficiency is een internationale benchmark
De hieruit resulterende actiepunten,
VC-uitstoot uitgekomen op ruim drie-
Er zal prioriteit worden gegeven aan
uitgevoerd en een nieuw Energy Efficiency Plan
ter voorkoming van een vergelijkbaar inci-
maal de vergunde waarde. De oorzaak
maximale beschikbaarheid van de filters
opgesteld.
dent, zijn uitgevoerd.
was een doorlatende klep waardoor de
bij een verwachte intensieve belasting
4 shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006
Productieproces PVC-fabriek De VCM, afkomstig van de VCM-fabriek, wordt via een pijpleiding aangevoerd. De VCM wordt in enkele reactoren in een polymerisatiereactie omgezet tot
Dit mengsel wordt in een stripper
PolyVinylChloride (PVC). In de reactor
ontdaan van het niet gereageerde VCM.
bevinden zich tijdens de reactie water,
Daarna wordt het water-PVC mengsel
VCM en chemicaliën. De reactie moet
in stappen gedroogd (centrifuge,
op gang worden gebracht met behulp
flashdroger en nadroger) tot PVC-
van warmte. Zodra de reactie begonnen
poeder. Afhankelijk van de wens van
is, moet de reactor gekoeld worden om
de klant worden verschillende soorten
de reactie gecontroleerd te laten plaats-
PVC-poeder gemaakt.
vinden. Na reactie is het product in de reactor een mengsel van PVC, VCM en
Afvalwater van de PVC-fabriek gaat
water.
naar de centrale waterzuiveringsfabriek van Shell Pernis en wordt vervolgens geloosd op het oppervlaktewater.
Plannen 2006 vcm-fabriek
• • •
Start van ‘Herinstrumentatie fase 2.2’ Uitvoering geven aan de inspanningsverplichtingen volgend uit de milieuvergunningen voor het jaar 2006 Vier werkgroepen geven uitvoering aan veiligheidsgerelateerde projecten uit de VGM-dagen 2005
pvc-fabriek
• • • • van afgasbehandeling. Verbetering van de
houdend water op de afvalwaterstroom
Door beter schoon te maken en frequenter
alarmering is in onderzoek.
naar de centrale waterzuiveringsinstal-
te inspecteren zal ophoping van stof
latie van Shell geloosd. De procedure voor
voorkomen worden en kans op een brand
Op 8 mei is de afvalwaterput via het regen-
communicatie tijdens dit soort testen is
verkleind worden.
waterriool naar de haven overgelopen
verbeterd.
door het niet tijdig kunnen starten van een
klachten
Ingebruikname van de nieuwe apparatuur van het uitbreidingsproject. Controlemetingen op in fabrieksstop gerealiseerde geluidsreducerende maatregelen Studie naar chemicaliën-opslag in de fabriek volgens de nieuwste (overheids)eisen Uitbreiding van hergebruik van afvalwater door apparatuur hiermee te wassen
gezamenlijk
• •
Het bedrijfsmilieuplan 2006-2010 wordt in overleg met betrokken partijen vastgesteld Het project ‘Zet je scherp op VGM’ vraagt via de
dieselgedreven reservepomp. De operatio-
Op 14 juli is ten gevolge van een stroom-
In 2005 heeft Shin-Etsu geen klachten
volgende drie thema’s aandacht voor de invloed
nele beschikbaarheid van reservepompen
storing bij Eneco de PVC-fabriek gestopt.
ontvangen die een relatie hebben met
van ons eigen gedrag op veiligheid:
zal worden verbeterd.
Hierbij is afvalwater van de afvalwaterput
het milieu of veiligheidsaspecten van de
- risicoherkenning
via de overloop naar de haven gelopen.
bedrijfsvoering.
- veilig-onveilig
Op 7 juli is een fout gemaakt bij het
- communicatie
afronden van een test met de koeling
Op 24 december is een brand in één van
van een reactor. Hierdoor is chemicaliën-
de flashdrogers opgemerkt en gemeld.
shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006 5
Emissiegegevens VCM-fabriek 2005 stikstofoxiden (NOx)
vluchtige organische stoffen (vos)
80 0,063
0,069
0,066
0,068
0,08
0,072
150
Emissies van vluchtige organische stoffen (VOS)
1552 147 129
bij de verbranding van fossiele brandstoffen. In de
60
0,06 46 38
40
Stikstofoxiden zijn verzurende stoffen die vrijkomen
34
37
38
0,04
VCM-fabriek vindt emissie plaats via de afgassen van de kraakfornuizen en de afgasverbrandings-
uit de fabriek niet verwerkt kunnen worden in verbrandingsinstallaties.
90
82
79
installatie. De stijgende trend is volledig te verklaren
25 20
0,02
door de hogere productie in de laatste jaren.
vinden met name plaats indien ventgassen
120
De hoge cijfers in 2004 en 2005 worden veroor-
60
zaakt door een lage beschikbaarheid van de 38
0 ton/jaar
1985
2002
2003
2004
2005
0,00
2006
oxyafgas verbrandingsinstallatie. In de grote
30
onderhoudsstop van 2005 zijn maatregelen
kg/ton
NOx kg NOx per t VCM norm / doelstelling 2006
0 ton/jaar
1985
2002
2003
2004
2005
uitgevoerd om deze beschikbaarheid weer op
2006
het gewenste niveau te krijgen.
norm / doelstelling 2006
kooldioxide (CO2)
dioxines
200
0,18
0,17
0,20 0,17
0,16 0,15
100
89
91
0,10
86
72 0,05
1999 x 1000 ton/jaar
stoffen. In de VCM-fabriek vindt emissie plaats via de afgassen van de kraakfornuizen en de afgas-
van gechloreerde producten in de afgas30
verbrandingsinstallatie. In mei 2001 is een dioxine20
20
verwijdering in gebruik genomen. Ook in 2005 was
verbrandingsinstallatie.
50
0
PCDD/F, ‘dioxines’, komen vrij bij de verbranding
40
vrijkomt bij de verbranding van fossiele brand-
150 97
Kooldioxide is een broeikasgas dat onder meer
2002
2003
2004
0,00
2005
ton/ton
Door de inbedrijfstelling van het vierde fornuis eind 2003 en de verbeteringen in het A- en Bfornuis in 2004, is de CO2-uitstoot gedaald.
CO2 t CO2 per t VCM
koolmonoxide (CO)
de emissie kleiner dan 1 mg omdat alle metingen 10
onder de aantoonbaarheidsgrens van 0,01 ng 1
<1
0
1992 2002 2003 mg TEQ/jaar norm / doelstelling 2006
<1
<1
2
2004
2005
2006
TEQ/Nm3 bleven.
gechloreerde koolwaterstoffen (water) Koolmonoxide is voornamelijk afkomstig uit het
150 133
133
afgas van de oxyreactoren, als dit afgas niet 120
verbrand kan worden. In mindere mate vindt
Gechloreerde koolwaterstoffen kunnen in
19967 4000
(koel)waterstromen terechtkomen als gevolg van bijvoorbeeld lekkages. Door beschermende maat-
3000
CO-emissie plaats via het rookgas van de kraak-
90
fornuizen. De hoge CO-cijfers in 2004 en 2005
regelen die Shin-Etsu vanaf 2000 heeft genomen 2000
is een afnemende trend te zien.
58
60
werden veroorzaakt door een lage beschikbaarheid van de oxyafgas verbrandingsinstallatie.
30 15
10 0
1999 2002 2003 ton/jaar norm / doelstelling 2006
In de grote onderhoudsstop van 2005 zijn maat2004
2005
0 kg/jaar 1985
regelen uitgevoerd om deze beschikbaarheid
2006
599
498
2003
2004
de jaren ervoor. Er hebben zich geen noemens-
500 2005
waardige EDC-emissies naar het koelwater
2006
voorgedaan.
norm / doelstelling 2006
weer op het gewenste niveau te krijgen.
chloorfluorkoolwaterstoffen (hcfk’s)
Afvalverwijdering, HCFK’s zijn koelmiddelen die gebruikt worden
6000 2000
bij de koude opslag van VCM. In 2005 zijn geen
1500
aantal acties uit het bedrijfsmilieuplan is inmid-
1121
1000
dels uitgevoerd om lekverliezen structureel te
40000
40
36,7 29,5
30000
29,4
31,8
32,2
20000 14515
15282
16179
17431
bijproducten. De stijgende trend wordt veroorzaakt door de toenemende VCM-productie.
30 20000
verminderen. 500
Het afval bestaat voor 98% uit gechloreerde
procesafhankelijk gevaarlijk afval
bijvullingen gedaan aan de koelmachines. Een 1102
2002
In 2005 is de EDC iets hoger uitgekomen dan in
925
923
1000 31
17037
20
Dit afval wordt via de chloorkringloopinstallatie van Akzo Nobel weer als grondstof naar de VCMfabriek teruggevoerd.
10000
10
150 0 1985 kg/jaar
2002
2003
0 2004
0 2005
0
2006
ton/jaar
norm / doelstelling 2006
1985
2002
2003
2004
2005
2006
0 kg/ton
Afval kg Afval per t VCM norm / doelstelling 2006
Emissiegegevens PVC-fabriek 2005 vinylchloride (vc)
chloorfluorkoolwaterstoffen (hcfk’s) De VCM-concentratie in de fabriek wordt continu
20
800
6752
1678
HCFK’s zijn koelmiddelen die worden gebruikt
4588
gemeten via geïnstalleerde analyseapparatuur. 15
Hierdoor en via regelmatige controles kunnen VCM-emissies ten gevolge van lekkages of
10 7,0
7,2 5,8
5
5,5
4,4
De VCM-emissie in 2005 is ten opzichte van voorgaande jaren verder teruggedrongen. Dit werd
2001
2002
2003
2004
2005
2006
ton/jaar
onder andere mogelijk door een andere methode van diffuse emissiemetingen en door het openen
norm / doelstelling 2006
dichloorethaan (dce) DCE (zowel 1,1- als 1,2-dichloorethaan) is een
20 19,4
verontreiniging in de VCM-grondstof van de PVC-
15
fabriek. De stof wordt in de PVC-fabriek niet omgezet,
10
maar via het afvalwater geloosd naar de
6,5
0
4,0
4,0
3,4
biologische waterzuivering alwaar afbraak
3,0
plaatsvindt. Door minder incidenten in 2005 ten 2001
2002
2003
de polymerizatiereactie.
400
In de afgelopen jaren zijn, ten gevolge van 200 91 0
2004
2005
norm / doelstelling 2006
6 shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006
kg/jaar
opzichte van voorgaande jaren is de DCE-emissie gereduceerd.
lekkages in de koelapparatuur, bijvullingen nodig
90
geweest die boven de doelstelling liggen. De koel19952001
2002
2003
2004
norm / doelstelling 2006 1) totaal van 6 jaar (1995-2001) 2794 kg
van apparatuur te beperken.
5
gebruikt wordt om de reactoren te koelen tijdens
466 1)
incidenten laag gehouden worden.
3,7 0
om koud water te produceren dat onder andere 600
2005
kg/jaar
apparatuur is in 2005 aangepast om verliezen van HCFK’s te voorkomen.
Nieuwe aanpak bij uitbreidingsproject Shin-Etsu heeft in 2005 hard gewerkt aan uitbreiding van de PVC-productiecapaciteit. Een project met diepgaande impact op zowel de fabriek als de medewerkers. Bijzonder is het dat de uitbreiding werd uitgevoerd terwijl de fabriek doordraaide. Die aanpak vereist grote omzichtigheid en extra aandacht voor veiligheid. Op deze pagina vertellen vier betrokkenen meer over hun ervaringen.
Jan van Kempen en Rob van Vliet:
‘Goede voorbereiding en korte lijnen’ Jan van Kempen is Projectmanager
nieuwbouw konden scheiden van de
Het is natuurlijk nogal wat, omdat er
van het uitbreidingsproject. Hij werkt
reguliere plant. Zo konden we uiteinde-
flink wat nieuwbouw plaatsvindt in een
voor T-Gradin, aan wie Shin-Etsu het
lijk in het najaar op een veilige manier
draaiende fabriek. Maar door tijdens de
projectmanagement heeft uitbesteed.
starten met de constructiewerkzaam-
stop de tie-ins én flinke gaswanden aan
‘Al in 2003 ben ik bij Shin-Etsu gekomen,
heden.’
te brengen, kan het toch veilig gebeuren.
met het oog op dit project. Je moet je
Die gaswanden zijn constructies die
voorstellen dat in dat stadium het hele
gaswanden
tussen de draaiende fabriek en de delen
project nog niet meer was dan een idee.
Rob van Vliet, bij Shin-Etsu werkzaam in
in aanbouw staan. Komt er ergens gas
Je begint dan met uit te zoeken wat je
Onderhoud E/I&Q, beaamt de impact van
vrij, dan gaat er groot alarm af en worden
nodig hebt, waar je het zou kunnen
het project. ‘Vanuit de onderhoudsdisci-
alle nieuwbouwwerkzaamheden auto-
plaatsen, en vervolgens hoé je het gaat
pline ben ik al vroegtijdig bij het project
matisch stilgelegd.’ Van Vliet vindt dat
doen. Begin 2005 kregen we formeel
betrokken’, zegt Van Vliet. ‘Sowieso
het project in goede samenwerking wordt
groen licht. Toch waren er al heel wat
kunnen wij bij de detail-engineering al
uitgevoerd. ‘Ik vind het prettig dat
voorbereidingen gedaan. Tijdens een
aangeven welke voorkeur wij hebben
T-Gradin op onze locatie aanwezig is.
fabrieksstop in mei 2005 hebben we de
in bijvoorbeeld het type onderdelen dat
Het houdt de lijnen kort, en kweekt een
‘Ik denk zelfs dat een belangrijke sleutel
‘tie-ins’ gedaan: daarmee konden we
gebruikt gaat worden. Op den duur kan
band, dat komt de veiligheid ook ten
tot succes bij een dergelijk project ligt in
leidingen zodanig omleggen dat we de
dat voordelig zijn in het onderhoud.
goede.’ Van Kempen stemt daarmee in:
het zo dicht mogelijk bij elkaar zitten.’
Jan van Kempen: ‘Dicht bij elkaar zitten is een sleutel tot succes’.
Na de uitbreidingswerkzaamheden zal de PVC-fabriek aanzienlijk meer kunnen produceren.
Remco Stolk en Albert Beijen:
‘Goed verloop door goede communicatie’ Zij zijn als een soort ‘twee-eenheid’
hoogte zijn van wat wél en wat niét kan,
sproken en aangepast op de vergunning.
verantwoordelijk voor verschillende
op een bepaald ogenblik. Ook dat hoort
Waar noodzakelijk wordt direct een Taak
veiligheidsaspecten van dit project.
bij een optimaal samenspel.’
Risico Analyse gemaakt. Die aannemer
‘Voor ieder deelproject maken we een
Albert Beijen en Remco Stolk: ‘Ëxtra aandacht en extra maatregelen noodzakelijk’.
weet heel goed wat de risico’s bij zíjn
veiligheids- en milieuplan, waar alle
vergunningen
werk zijn, ik weet precies wat de risico’s
regels en afspraken op deze gebieden in
Albert Beijen heeft sinds het begin van
in deze fabriek zijn. Die combinatie leidt
staan. Bovendien moet elke hoofdaan-
de werkzaamheden een dagtaak aan
tot de situatie waar we het allemaal
nemer die hier werkt, een eigen veilig-
het verlenen van de benodigde vergun-
voor doen: altijd veilig werken. En dat
heids-milieuplan maken, dat voldoet
ningen. ‘Bij die start hebben we besloten
controleren we iedere dag.’
aan onze eisen. Daarnaast hebben we
om de looptijd van vergunningen aan
zelf een folder ontwikkeld, waarin in het
te passen’, zo vertelt Beijen. ‘Normaal
compliment
kort de belangrijke veiligheidszaken zijn
is een vergunning een week geldig,
Beijen is het volkomen eens met de
benoemd, zoals de verzamelplaatsen en
maar omdat bij het project verschil-
stelling dat de hulp van de operators-
belangrijke telefoonnummers.
lende werkzaamheden langer duurden,
ploegen uit de fabriek onmisbaar is
En uiteraard blijven we overleggen.
hebben we er langlopende vergun-
bij het veilig verloop van dit project.
Naar mijn mening staat of valt het
ningen van gemaakt. Uiteraard wel met
‘Zij zijn degenen die de fabriek veilig
succes van zo’n project met goede
precies dezelfde veiligheidsvereisten.
moeten opereren. Wij geven heel veel
‘Onze ervaring is dat het project
communicatie met alle betrokkenen,
Het is dan trouwens wel zaak om tijdig
extra aandacht aan de veiligheid, maar
uitstekend verloopt, mede door goede
samen met het alert opereren van de
eventuele veranderingen in de werk-
die mannen moeten ’t doén.
communicatie.’ Dat vinden Operational
fabriek. Daarmee bedoel ik dat ook de
zaamheden te verwerken. Dat proces
Daar mogen ze best een compliment
Project Assistant Remco Stolk en
ploeg die de fabriek bedient, een sleu-
loopt heel goed. Wekelijks worden met
voor krijgen.’
Shiftleader Albert Beijen van Shin-Etsu.
telrol speelt. Zij moeten precies op de
de aannemer de veranderingen doorge-
shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006 7
Erik Eijken en Henk Riedijk:
‘Herinstrumentatie een hele verandering’ In 2005 is, na een lange voorbereiding, een grote stap gezet in het herinstrumentatieproject van de VCM-fabriek van Shin-Etsu in de Botlek. De instrumenten en besturing van de fabriek worden gefaseerd overgezet naar de meest moderne technologieën.
Een en ander houdt wél in dat de operators een aantal
verbruik van zowel grondstoffen als energie.
jaren met drie verschillende besturingssystemen moeten
Bovendien worden de beeldschermen heel ergonomisch,
werken: de oude pneumatisch/mechanische besturing, de
rustig en overzichtelijk, vormgegeven. Dat komt het overzicht
elektronische besturing uit de jaren ’90 én de moderne,
voor de procesoperators ten goede.’
windowsgebaseerde procesbesturing. Een hele puzzel soms. ‘Uiteindelijk’, vertelt Erik Eijken, Procesoperator,
werkbaar zijn
maar nu tijdelijk vrijgesteld voor het project, ‘gaat alle oude
Met dat laatste houdt Erik Eijken zich ook intensief bezig.
besturing verdwijnen. We krijgen nu een ‘state of the art’
‘Kijk, een leverancier kan de mooiste procesbesturingen
besturingssysteem, waarbij gebruik gemaakt wordt van ‘field
bedenken, maar het moet vooral werkbaar zijn. Daarom
bus’-technologie voor de meetsystemen in de fabriek, met
ben ik binnen een projectteam bezig met een zo logisch
een windowsgebaseerd besturingsprogramma in de controle-
en gebruiksvriendelijk mogelijke weergave van de proces-
kamer, voor ons op maat ontwikkeld.’
besturingsschermen. In dat verband zijn we nu ook bezig
Henk Riedijk en Erik Eijken in het nieuwste deel van de controlekamer.
met de ontwikkeling van een bedieningscursus voor alle
duidelijk presenteren
nauwkeuriger besturen
operators. Want het spreekt allemaal niet altijd vanzelf.’ Daar
Erik Eijken steekt, samen met de rest van het projectteam, dan
Aanleiding van het project is dat met alle uitbreidingen
kan Procesoperator Henk Riedijk over meepraten. ‘Eerlijk
ook veel tijd in het zo duidelijk mogelijk presenteren van de
en nieuwbouw van Shin-Etsu, ook de besturingssystemen
gezegd heb ik in het begin best moeite gehad met het nieuwe
procesbesturing. ‘Een nadeel ten opzichte van vroeger is dat
veranderden. Je gaat nu eenmaal geen modern kraakfornuis
systeem’, zo vertelt hij. ‘Misschien omdat ik een van de oudere
je niet meer in één oogopslag de status van de gehele fabriek
bouwen met een achterhaald type besturing. ‘Overigens’,
operators ben, in elk geval moest ik er erg aan wennen.
kunt overzien. Dat kon namelijk doordat de gehele wand van de
haast Erik Eijken zich te zeggen, ‘voor de duidelijkheid: de
Uiteindelijk is het me niet tegengevallen. Ik heb het volgens
controlekamer werd ingenomen door de besturingspanelen. Op
‘ouderwetse’ besturing doet het ook gewoon goed hoor, en is
mij redelijk snel onder de knie gekregen. Het ziet er wel
een scherm past natuurlijk nooit zoveel informatie. We hebben
zeker niet onveilig. Het is alleen wél zo dat je met de moderne
anders uit, maar ook weer niet zoveel anders dat je er heel erg
dat deels ondervangen door twee grote plasmaschermen op te
systemen nauwkeuriger kunt besturen, tot drie cijfers achter
lang over doet om het te begrijpen.’
hangen, waarop alsnog de gehele fabriek te zien is.’
de komma. Dat is goed voor het proces, je efficiency en je
QHSE-Manager Cock van Wouwen:
‘Eigen keuzen maken’
Colofon Exemplaren van het milieu- en
‘Shin-Etsu wil steeds meer een eigen organisatie zijn, eigen besluiten nemen. Dat betekent ook: eigen keuzen maken. Ook op QHSE-gebied (kwaliteits, gezondheids-, veiligheids- en milieugebied). Zeker met twee verschillende productielocaties vragen we ons in bepaalde gevallen af welke aanpak beter is. We zijn daarin heel praktijkgericht: waar je van elkaar kunt leren, moet je dat doen en waar verschillen nuttig zijn, moet je het vooral zo laten.’
arbojaarverslag kunt u opvragen bij Shin-Etsu PVC B.V., Lia Walkier, T 010 – 431 18 18, E
[email protected]
eindredactie Kitty Hollestein (Shin-Etsu)
Naar de mening van QHSE-Manager
tielocaties hebben we een aantal veilig-
Voorheen was dat nog niet gestructu-
afwachten maar zelf initiatief nemen.
Cock van Wouwen is het daarom heel
heidskundigen. Zelf ben ik dat ook.
reerd geregeld. Nu stemmen we nauw-
Je moet blijven verbeteren, maar ook
nuttig dat in 2005 is begonnen met het
In 2005 hebben we ervoor gezorgd dat
keurig af wie welke zaken oppakt, en
blijven veranderen. Verandering is de
redactieteam
OVOS: Onderling Veiligheidskundigen
die mensen optimaal gebruik kunnen
overleggen we onderling over de beste
enige constante factor in het leven, zeg
Lia Walkier, Robert Versteeg, Jan Henk Kort,
Overleg Shin-Etsu. ‘Op beide produc-
maken van elkaars kennis en kunde.
manier om bijvoorbeeld werkvergun-
ik wel eens. En als we willen groeien als
Paul Beaufort en Kitty Hollestein
ningprocedures te regelen. En zo zijn
bedrijf, en dat willen we, dan moeten we
er nog veel meer zaken waarbij je van
ook groeien in onze prestaties op deze
vormgeving & productie
elkaar kunt leren. Hoe voer je je Arbo-
gebieden. Vanuit de medewerkers zelf
Ontwerpwerk BV, Den Haag
onderzoek uit, of hoe ga je om met stik-
zijn verschillende verbetervoorstellen
stof op je locatie?’
gedaan, die door het management van
fotografie
Cock van Wouwen: ‘Optimaal gebruik maken van elkaars kennis en kunde’.
harte ondersteund worden. Vier van
Jack van Bodegom, Spijkenisse
blijven veranderen
de acht voorstellen uit de VGM-dagen
Cloosterman Communicatie,
Shin-Etsu heeft de keuze gemaakt om
van onze Botlek-locatie (zie ook pagina
Capelle a/d IJssel
tot de best presterende organisaties op
3) zijn momenteel in uitvoering, daar-
veiligheids- en milieugebied te willen
naast zijn er drie werkgroepen gevormd,
druk
behoren. ‘We moeten dus blijven verbe-
die de thema’s ‘risicoherkenning op de
Grafisch Bedrijf Tuijtel,
teren’, weet Van Wouwen. ‘Want we
werkplek’, ‘veilig/onveilig’ en ‘keuzes en
Hardinxveld-Giessendam
doen het wel goed, maar nog niet goed
communicatie vanuit het management’
genoeg. Het houdt in dat we vooral
uitwerken en bekend maken.’
een verandering moeten doormaken, waarbij de nadruk ligt op wat medewerkers zélf kunnen doen op deze gebieden; van reactief naar proactief. Niet
8 shin-etsu milieu- en arbojaarverslag 2005, juni 2006
Bunchhouse Mediapartners B.V. Voorburg
Meer informatie is te vinden op www.shinetsu.nl
